(RPP)
b. Basa Krama
- Krama lugu
Wujude tembung karma (ater-ater lan panambang
dikramakake), tanpa karma inggil (tumrap wong kang diajak
gunemansing nganggo kanca marang kanca kang durung kulina.
Tuladhane : sampeyan punapa sampun nedha sate?
- Krama Alus
Wujude ater-ater lan panambang dikramakake, tembung-
tembunge karma kacampur karma inggil, nggunakake karma
inggil tumrap wong kang diajak guneman.
Sing nganggo wong enom marang wong tuwa utawa wong sing
diajeni.
Tuladhane : Panjenengan punapa sampun dhahar?
Tuladhaning Pachelaton :
Roni lan Ratna : “Assalamualaikum.”
Pak RT : “Waalaikumsalam. Eh Roni lan ratna, ayo mlebu.”
Roni : “Inggih Pak.”
Pak RT : “Ayo padha lungguh kene. Kok njanur gunung,
kadingaren kowe sakloron teka mrene. Sajake ana apa
nak Roni lan nak Ratna?”
Roni : “Mekaten Pak, kula kekalih badhe matur babagan
kagiyatan kangge mangeti dinten kamardikan, Pak.”
Pak RT : “Iya kepriye nak? Apa sing bisa dak bantu?”
Ratna : “Mekaten Pak, kula kekalih badhe ngusulaken
kagiyatan kangge ngisi dinten kamardikan, inggih
punika lomba-lomba supados sedaya warga ing dusun
punika langkung rukun. Kados pundi Pak?”
Pak RT : “Iya…iya…aku sarujuk karo usulmu sakloron nak.”
Roni : “Nggih Pak, matur nuwun. Ananging kula kekalih
uga kadhang nem sanesipun sami bingung bandhe
dipunwontenaken wonten ing pundi Pak?”
Pak RT : “Ya ing lapangan desa wae nak, kan ya amba tur
cedhak karo balai desa.”
Ratna : “Ananging lapanganipun kirang sae Pak, kathah
suket ing kang nutupi lapangan udah kathah wuh.
Kados pundi pak?”
Pak RT : “Ngene wae nak, saurunge dina kamardikan aku arep
ngadakake kagiyatan resik-resik lapangan, dadi kabeh
warga utamane wong lanang wajib melu resik-resik
lapangan. Ora mung wong lanang, ananging kabeh
kawula mudha mligine kabeh kanca-kancamu kudu
melu, witing klapa jawata ing ngarcapada, salugune
wong mudha gelem rekasa. Rak ya ngono, ta?”
Roni : “Inggih Pak, punika sae sanget. Resik-resik lapangan
ugi saged nyiptakake karukunan warga dusun lan
ndadosake resike lapangan. Lapangan kang resik
kayata kuku gantung sawangan kang adiluhung.”
Ratna : “Menawi lapangan sampun sae lan resik ing kang
ngraosaken endahing lapangan nggih warga sedaya
warga dusun punika, nggih Pak.”
Pak RT : “Iya, jenang gula, aja lali kowe sakloron ngumumake
marang kanca-kancane mu bab iki ya !”
E. Metode Pembelajaran
Pendekatan : scientific
Metode : diskusi, tanya jawab, penugasan
F. Media, Alat, dan Sumber Pembelajaran
Media :
Alat :
Sumber belajar : Buku teks bahasa Jawa kelas VII
G. Alokasi waktu
1 x pertemuan (2 jpl)
H. Langkah-langkah pembelajaran
Pendahuluan
Siswa berdoa sebelum belajar
Memeriksa kehadiran dan kesiapan peserta didik 10
menit
Peserta didik diarahkan guru untuk membentuk kelompok dengan
anggota 4 orang
Apersepsi: memberikan contoh pacelathon yang sesuai dengan
unggah-ungguh bahasa untuk membangkitkan minat peserta didik
Menyampaikan tujuan pembelajaran
Kegiatan Inti
1. Berdoa kepada Tuhan maha Esa sebelum peserta didik
melaksanakan pembelajaran materi teks dialog berbahasa Jawa
yang sesuai dengan unggah-ungguh.
2. Menggunakan bahasa Jawa di kelas saat pelajaran bahasa Jawa 25
Menit
dengan baik.
3. Menanggapi pendapat teman tentang teks dialog yang dibaca
dengan jujur dan tanggung jawab.
4. Bertanya jawab tentang isi teks dialog yang dibaca dengan
tanggung jawab.
5. Berdiskusi tentang pokok-pokok teks dialog yang dibaca
dengan tanggung jawab dan jujur.
6. Berlatih menemukan pokok-pokok teks dialog yang dibaca
dengan tanggung jawab dan jujur
7. Mengungkapkan isi teks dialog yang dibaca dengan tanggung
jawab dan jujur.
Penutup
1. Guru bersama peserta didik menyimpulkan materi PBM.
2. Guru bersama peserta didik melakukan refleksi tentang proses
5
dan hasil pembelajaran yang telah dicapai.
menit
3. Peserta didik menyampaikan rasa puas atau tidaknya mengikuti
kegiatan pembelajaran
4. Menyampaikan materi yang akan datang.
I. PENILAIAN
1. Sikap Spiritual
a. Teknik Penilaian : observasi
b. Bentuk Instrumen : lembar observasi
c. Kisi-kisi :
No. Sikap/nilai Butir Instrumen
1. Terbiasa berdoa kepada Tuhan Maha Esa o Terbiasa berdoa
sebelum peserta didik melaksanakan
pembelajaran teks dialog berbhasa Jawa
Skor
Sikap/nilai
1 2 3 4
1. Berdoa sebelum dan sesudah mempelajari teks
dialog berbahasa Jawa.
2. Mengucapkan rasa syukur setelah mengerjakan
tugas teks dialog berbahasa Jawa
Keterangan:
1 = tidak pernah 3 = sering
2 = kadang-kadang 4 = selalu
Nama : ______________________________
Kelas : ______________________________
Petunjuk:
Berilah tanda silang (X) sesuai dengan kondisi peserta didik. (Diisi oleh
guru)
Pilihan
No. Pernyataan
Ya Tidak
1. Menghargai orang lain dalam menanggapi karya teman
2. Menghargai orang lain dalam berkarya
3. Bersikap disiplin dalam menanggapi karya teman
4. Bersikap disiplin dalam mengungkapkan isi wacana
tentang peristiwa.
Pedoman Penskoran:
Pilihan “Ya” diberi skor 1, sedangkan pilihan “Tidak” diberi skor 0.
Karena soal
berjumlah 4 butir, maka jumlah skor berkisar antara 0 sampai 4.
3. Pengetahuan
a. Teknik Penilaian : Tes tertulis
b. Bentuk Instrumen : Tes uraian
c. Kisi-kisi :
Indikator No. Butir
1. Membaca dialog/percakapan. 1
2. Mengajukan dan menjawab pertanyaan tentang
2
isi dialog
3. Menulis pokok- pokok isi dialog
3
4. Menceritakan kembali isi dialog 4
Instrumen Penilaian Pengetahuan (K3)
Nama : ______________________________
Kelas : ______________________________
Soal :
A. Isenana ceceg-cecek ing ngisor iki kanthi trep!
1. Wacanen pacelathon ing ngisor iki kanthi permati !
J.
Ibu : “Kapriye, Yan, sekolah ing SMP seneng apa ora ?”
Yani : “Wah remen sanget, Bu. Kancanipun kathah, ugi dwijane.
Ngendikane Bapak Kepala Sekolah ingkang mucal dwijane
gantos-gantos jumbuh kaliyan piwucale, meniku kados
pundi ta, Bu ?”
Ibu : “Karepe ngene, lho. Yen pelajaran Matematiku, ya sing
mulang guru Matematiku, yen basa Jawa, ya sing mulang
guru Basa Jawa. Dadi gurune beda karo ing SD. Ing SD
gurune guru kelas. Ing SMP gurune diarani guru mata
pelajaran.”
Yani : “O, ngaten ta, Bu.?
Ibu : “Ya.Kowe mlebu ing kelas apa, Yan ?”
Yani : “Wonten kelas 7 A, Bu.”
Ibu : “ Kelas 7 sing anyar ana pirang kelas , Yan ?”
Yani : “ Wonten gangsal kelas, Bu. Kelas 7 A dumugi 7 E.”
Ibu : “ Mlebu kang kawitan mau wis diwulang apa, Yan ?”
Yani : “Kala wau dereng dipunparingi wucalan, namung upacara,
resik-resik kelas, lajeng mlebet kelas, ndhapuk pengurus
kelas, kalajengaken pitepangan.”
Ibu : “Ya bener kuwi kudu dianakake tetepungan, supaya padha
kenal karo kanca-kancane kabeh. Terus carane kepriye, Yan
? Kamangka bocahe akeh, apa ora rame?”
Yani : “Dipunwiwiti dening wali kelas nepangake rumiyin.
Panjenengane ngendika nami saha alamate. Kalajengaken
sedaya siswa setunggal baka setunggal dipundawuhi
nepangake kanthi nyebatake nama, tanggal lair, alamat,
asmane tiyang sepuh, saha cita-citane, ngantos lare 40
majeng sedaya. Dados boten rame.”
Ibu : “Kancamu piye Yan? Rak ya apik kabeh ta?”
Yani : “Boten Bu. Wonten ingkang asmane Rudi menika nakal
sanget Bu, remene godhani tiyang estri. Kula pengen jotos
mawon kok Bu.”
Ibu : “Wis ora entok ngono. Sapa sing nandur bakale ngundhuh,
dadi yen kowe dinakali ora usah diwales, mengko rak
Rudi entuk walesan dhewe saka sing gawe urip.”
Yani :“Nggih Bu, matur nuwun sampin dipun paringi pitutur
ingkang luhur.”
Ibu : “Yo wis ndang mangan kana, segane ning meja.”
Yani : “ Inggih Bu.”
Pedoman Penskoran:
Skor jawaban benar untuk soal no 2 =0–5
Skor jawaban benar untuk soal 3 =0- 5
Skor maksimal 10.
4. Keterampilan
a. Teknik Penilaian : Tes praktik
b. Bentuk Instrumen : Tes uji petik kerja dan produk
Indikator No.Butir
1. Mencermati contoh teks dialog 1
2. Menyusun kembali pokok- pokok pikiran teks 2
dialog yang dibaca.
3. Menyusun pokok- pokok pikiran sebagai 3
kerangka untuk membuat teks dialog
4. Mengembangkan pokok-pokok pikiran menjadi 4
teks dialog
Keterangan:
4 = Sangat Baik 2 = Cukup
3 = Baik 1 = Kurang
Evi Yuliana