DATA PERENCANAAN
2.1. SKETSA JARINGAN IRIGASI
Bangunan Sadap dengan skema di bawah akan menyadap air dengan data sebagai berikut:
Keterangan :
Saluran Primer/Induk
Saluran Sekunder
Saluran Tersier
- Alat ukur yang dipakai untuk saluran : B = Sorong gate - Ambang lebar
C = Romijn
Crump De Gruyter
Sorong - Cipoleti
lt/dt/ha
BAB III
PERENCANAAN SALURAN DAN BANGUNAN IRIGASI
= 6.825 m3/dt
b) Saluran Sekunder B
Diketahui : Luas (A) = 2000 ha
NFR = 2.106 lt/dt/ha
c = 1.0 (dari KP 02 hal.104)
Efisiensi : es = 0.9 (untuk saluran sekunder)
et = 0.8 (untuk saluran tersier)
ep = 0.9 (untuk saluran primer)
Sehingga, debit rencana :
c x NFR x A 1.0 x 2.106 x 2000
Q = = = 5850.000 l/dt
es x et 0.9 x 0.8
= 5.850 m3/dt
c) Saluran Tersier C
Diketahui : Luas (A) = 100 ha
NFR = 2.106 lt/dt/ha
c = 1.0 (dari KP 02 hal.104)
Efisiensi : es = 0.9 (untuk saluran sekunder)
et = 0.8 (untuk saluran tersier)
ep = 0.9 (untuk saluran primer)
Sehingga, debit rencana :
c x NFR x A 1.0 x 2.106 x 100
= = 263.250 l/dt
Q et = 0.8
= 0.263 m3/dt
3.2. PERHITUNGAN DIMENSI SALURAN
a) Saluran Primer A
Diketahui : Debit (Q) = 6.825 m3/dt
Berdasarkan tabel diperoleh :
m = 1.50
n = 3.32 KP 03 Hal. 117
k = 42.50
w = 0.75 m KP 03 Hal. 29
I = 0.0025
Sehingga,
b = n x h F = ( b + m.h ) h
= 3.32 x h = ( 3.32 h + 1.5 h ) h
= 3.32 h = ( 4.82 h ) h
= 4.82 h2
P = b + 2h 1 + m2
= 3.32 h + 2h 1+ 1.5 2
= 3.32 h + 2h 3.25
= 3.32 h + 3.606 h
= 6.926 h
F 4.82 h2
R = = = 0.696 h
P 6.926 h
V = k x R2/3 x I1/2
= 42.5 x ( 0.696 h )2/3 x ( 0.0025 )1/2
= 42.5 x ( 0.696 h )2/3 x 0.050
= 1.669 h2/3
Q = V x F
6.825 = 1.669 h 2/3
x 4.82 h2
6.825 = 8.044 h8/3
0.848 = h8/3
0.940 m = h
Cek :
masukkan nilai h ke dalam persamaan
A = 4.82 h2 b = 3.32 x h P = 6.926 x h
= 4.82 x ( 0.940 ) 2 = 3.32 x 0.940 = 6.926 x 0.940
= 4.261 m2 = 3.122 m = 6.512 m
V = 1.669 h 2/3
F 4.26
R = = = 0.654 m
R = = = 0.654 m
= 1.669 x ( 0.940 )2/3 P 6.512
= 1.602 m/dt
V 2
1.602 2
I = = = 0.00250
k . R2/3 42.50 ( 0.654 )2/3
maka :
Q = F x V
= 4.261 x 1.602
= 6.825 m3/dt . . . . . OK
A = ( b + m.h ) h
4.261 = ( 3.15 h + 1.50 h ) h
1.5 ℎ + 3.150 - 4.261 = 0
^
2
(−𝑏 ±
√(𝑏^2−4𝑎�))/2𝑎 = -3.15 + 3.15 2 - 4× 1.5 × -4.261
2 × 1.5
h = 0.936
b) Saluran Sekunder B
Diketahui : Debit (Q) = 5.850 m3/dt
Berdasarkan tabel diperoleh :
m = 1.5
n = 3.06 KP 03 Hal. 117
k = 41.98
w = 0.75 KP 03 Hal. 29
I = 0.0025
Sehingga,
b = n x h F = ( b + m.h ) h
= 3.060 x h = ( 3.060 h + 1.5 h ) h
= 3.060 h = ( 4.560 h ) h
= 4.560 h2
P = b + 2h 1 + m2
= 3.060 h + 2h 1+ 1.5 2
= 3.060 h + 2h 3.25
= 3.060 h + 3.61 h
= 6.666 h
F 4.56 h2
R = = = 0.684 h
R = = = 0.684 h
P 6.67 h
V = k x R2/3 x I1/2
= 41.98 x ( 0.68 h )2/3 x ( 0.0025 )1/2
= 41.98 x ( 0.68 h )2/3 x 0.0500
= 1.630 h2/3
Q = V x F
5.850 = 1.630 h2/3 x 4.56 h2
5.850 = 7.431 h8/3
0.787 = h8/3
0.914 m = h
Cek :
masukkan nilai h ke dalam persamaan
F = 4.56 h2 b = 3.06 x h P = 6.666 x h
= 4.56 x ( 0.914 )2 = 3.06 x 0.914 = 6.666 x 0.914
= 3.811 m2 = 2.797 m = 6.094 m
V = 1.630 h2/3 F 3.81
R = = = 0.625 m
= 1.630 x ( 0.914 )2/3 P 6.094
= 1.535 m/dt
V 2
1.535 2
I = = = 0.00250
k x R2/3 41.98 ( 0.625 )2/3
maka :
Q = F x V
= 3.811 x 1.535
= 5.850 m3/dt . . . . . OK
A = ( b + m.h ) h
3.811 = ( 2.80 h + 1.50 h ) h
1.5 ℎ + 2.800 - 3.811 = 0
^
2
(−𝑏 ±
√(𝑏^2−4𝑎�))/2𝑎 = -2.80 + 2.80 2 - 4× 1.5 × -3.811
2 × 1.5
h = 0.914
c) Saluran Tersier C
Diketahui : Debit (Q) = 0.263 m3/dt
Berdasarkan Tabel perencanaan saluran tersier diperoleh :
m = 1
n = 1 KP 03 Hal. 117
k = 35
w = 0.4 KP 03 Hal. 29
I = 0.0025
Sehingga,
b = n x h A = ( b + m.h ) h
= 1 x h = ( 1 h + 1 h ) h
= 1 h = ( 2 h ) h
= 2 h2
P = b + 2h 1 + m2
= 1 h + 2h 1+ 12
= 1 h + 2h 2
= 1 h + 2.828 h
= 3.828 h
A 2 h2
R = = = 0.522 h
P 3.828 h
V = k x R2/3 x I1/2
= 35 x ( 0.522 h )2/3 x ( 0.0025 )1/2
= 35 x ( 0.522 h )2/3 x 0.050
= 1.135 h 2/3
Q = V x A
0.263 = 1.135 h 2/3
x 2 h2
0.263 = 2.270 h8/3
0.116 = h8/3
0.446 m = h
Cek :
masukkan nilai h ke dalam persamaan
A = 2 h2 b = 1 x h P = 3.828 x h
= 2 x ( 0.446 ) 2
= 1 x 0.446 = 3.828 x 0.446
= 0.397 m2 = 0.446 m = 1.707 m
V = 1.135 h 2/3
F 0.397
R = = = 0.233 m
= 1.135 x ( 0.446 )2/3 P 1.707
= 0.662 m/dt
V 2
0.662 2
I = = = 0.00250
I = = = 0.00250
k x R2/3 35.00 ( 0.233 )2/3
maka :
Q = A x V
= 0.397 x 0.662
= 0.263 m3/dt . . . . . OK
A = ( b + m.h ) h
0.397 = ( 0.45 h + 1.00 h ) h
1.0 ℎ + 0.450 - 0.397 = 0
^
2
(−𝑏 ±
√(𝑏^2−4𝑎�))/2𝑎 = -0.45 + 0.45 2 - 4× 1.0 × -0.397
2 × 1.0
h = 0.386
b) Saluran Tersier C
- Elevasi sawah tertinggi di daerah C ± 76.10
- Tinggi genangan air di sawah ± 0.10
- Head loss dari saluran kuarter ke sawah ± 0.05
- Head loss di box bagi kuarter ( 1 x 0.05 ) ± 0.05
- Head loss sepanjang saluran kuarter (IxL) ( 0.0025 x 340 ) ± 0.85
- Head loss di box bagi tersier ± 0.10
- Head loss sepanjang saluran tersier (IxL) ( 0.0025 x 680 ) ± 1.70
Elevasi muka air di hulu bangunan sadap ± 78.95
c) Saluran Primer A
= Elevasi maksimum di hilir + 0.10
= 79.05 + 0.10
= ± 79.15
3.5. PERHITUNGAN DIMENSI BANGUNAN PENGATUR TINGGI MUKA AIR
1) Saluran Sekunder B
Digunakan pintu air berupa pintu sorong
± 79.15
± 79.05
± 78.21
± 78.14
Data :
debit (Q) = 5.850 m3/dt
h1 = 0.936 m
h2 = 0.914 m
h2 0.914
= = 3.152 KP-04 Bab III hal.55
a 0.29
h2 0.936
= = 3.228 KP-04 Bab III hal.56
a 0.29
Cek :
Q = K x μ x a x b 2g x h1
= 3.00 x 0.55 x 0.29 x 2.80 19.62 x 0.936
= 5.742 m3/dt
± 79.15
w ± 78.95
H1
P1
± 78.50
± 78.21
Data :
debit (Q) = 0.263 m3/dt
h1 = 0.100 m
Kecepatan (v) = 1.602 m/dt
Luas Penampang saluran (A) = 0.397 m2
( v2 ) ( 1.602 2
)
H1 = h1 + = 0.10 + = 0.231 m
2 x g 2 x 9.81
ambil L = 0.25 m ( < 1,2 H1 maks )
>> Hitung Cd
Cd H1
= 0.93 + 0.1 x
L
0.231
= 0.93 + 0.1 x
0.25
>> Tentukan Cv
dicoba : b = 0.16 m
h = 0.30 m
sehingga diperoleh :
A* = b x h
= 0.16 x 0.30
= 0.048 m2
A*
Cv = Cd x
Cv = Cd x
A
0.048
= 1.0223 x
0.397
= 0.1235
dari hasil plot grafik, diperoleh :
Cv = 1.01
Cek :
2 2
Q = Cd x Cv x x x 2 x g x b x h1 1,5
3 3
2 2
= 1.0223 x 1.01 x x x 2 x 9.81 x 0.16 x 0.100
3 3
= 0.251 m3/dt
± 79.15
± 78.95
h1 h2
y1 y2
P2
P1 W ± 78.50
± 78.21
Data :
debit (Q) = 0.263 m3/dt
y1 = 0.936 m
Cd = 1.01
w = 0.63 x h1
Dicoba : b = 0.40 m
Q = Cd x b w x 2 x g x ( h1 - w )
0.263 = 1.01 x 0.40 x 0.63 x 2x 9.81 x ( h1 - 0.63
0.263 = 0.404 x 0.63 h1 x 7.26 x h1
0.384 = h1 3/2
0.528 m = h1
Sehingga, diperoleh :
w = 0.63 x h1 p1 = y1 - h1
= 0.63 x 0.528 = 0.94 - 0.528
= 0.333 m = 0.408 m
c. Pintu Sorong-Cipoletti
h1
± 79.15
± 78.95
h
± 78.50
± 78.21
Data :
debit (Q) = 0.263 m3/dt
h = 1/3h1 = 0.31 m
Q = 1.86 x b x h3/2
0.263 = 1.86 x b x 0.31 3/2
0.263 = 0.324 x b
0.81 m = b
78.95
78.50
0.100 1,5
x h1)
78.95
78.50
3.4. PERHITUNGAN DIMENSI BANGUNAN PEMBAWA DI SALURAN PRIMER
1) Gorong-Gorong
Diketahui : Debit (Q) = 6.825 m3/dt
Lebar b yang diambil = 1.5 m/dt
Direncanakan gorong-gorong berpenampang
bulat dengan L = 7 m
ξ keluar = 1.100 ..... KP-04 Bab V hal.92
ξ masuk = 0.550
k = 70 (Pipa Beton) ..... KP-04 Bab V hal.104
- Cek kembali kecepatan aliran di gorong-gorong
A = b x h
= 2 x 1.5 ambil b = 1.5 m
= 3.000 m2
Q
v = = 2.275 m/s Syarat : 1 < V < 3 oke..!!
A
- Hitung kehilangan energi (∆H)
a) Kehilangan masuk
(va - v) 2
..... KP-04 Bab V hal.85
∆H masuk = ξ masuk
2g
( 2.275 - 1.602 ) 2
= 0.550
2 x 9.81
= 0.012697 m
b) Kehilangan akibat gesekan
R = 1/4 . π. Dx2 D ..... KP-04 Bab V hal.99
v2 . L
∆Hf =
( k . R1/6 ) 2 . R
2
2.275 x 7
=
( 70 x 0.849 ) 2
0.4
= 0.02734 m
c) Kehilangan keluar
(va - v) 2
..... KP-04 Bab V hal.96
∆H keluar = ξ keluar
2g
( 2.275 - 1.602 ) 2
= 1.100
2 x 9.81
= 0.02539 m
Sehingga, diperoleh ∆H total = ∆H masuk + ∆Hf + ∆H keluar
= 0.01270 + 0.02734 + 0.02539
= 0.06543 m
2) Talang
Diketahui : Debit (Q) = 0.263 m3/dt
Kemiringan talang ( I ) = 0.0015 (≤ 0,002)
Kecepatan rencana didalam talang (Va) = 2 m/dt
Direncanakan talang berpenampang persegi dengan L= 20 m
diambil, b = 3h ( b/h = 1 - 3 )
ξ keluar = 1.000
ξ masuk = 0.500
k = 70.000 ( pasangan beton )
0.077 = h8/3
0.382 m = h
≈
sehingga, diperoleh b = 1.147 m 1.5
A = b x h
= 1.5 x 0.382
= 0.574
P = b + 2h
= 1.5 + 2 x 0.382
= 2.265
R A 0.574
= = = 0.253
P 2.265
c) Kehilangan keluar
2
(v1 - va)
∆H keluar = ξ keluar
2 x g
2
0.622 - 2
= 1.000 = 0.09678
2 × 9.81
3) Sipon
Diketahui : Debit (Q) = 0.263 m3/dt
Kecepatan aliran (v) = 2 m/dt ( 1,5 - 3 ) ..... KP-04 Bab V hal.110
Sudut bagian siku (α) = 30 ⁰
Direncanakan sipon
dengan penampang
bulat dengan L = 30 m
ξ keluar = 1.100 ..... KP-04 Bab V hal.92
ξ masuk = 0.550
k = 70.000 (Pipa Beton) ..... KP-04 Bab V hal.104
Kb = 0.110 ..... KP-04 Bab V hal.94
-
Q = A x V
0.263 = A x 2
0.132 m2 = A
A = 1/4 x π x D2
0.132 = 1/4 x 3,1 x D2
0.168 = D2
0.409 m = D ambil diameter = 0.41 m
4/3
s dengan ; β = 1.8 ( faktor bentuk untuk jeruji bulat )
c = β sin α
b s = 0.020 m ( tebal jeruji )
4/3 b = 0.100 m ( jarak bersih antar jeruji )
0.020
= 1.8 sin 30
0.100
= 0.10526
2
2
∆Hc = 0.105 = 2.06529 m
2 x 9.810
e) Kehilangan keluar
(va - v) 2
∆H keluar = ξ keluar
2 x g
( 2.275 - 2.000 ) 2
= 1.100
2.000 x 9.810
= 0.00424 m