Anda di halaman 1dari 8

Edisi Ke - 2 Drs. Tarmizi, M.

Pd

FISIKA MODEREN

Dicetak oleh :
Percetakan & Penerbit SYIAH KUALA UNIVERSITY PRESS
SYIAH KUALA UNIVERSITY PRESS
Telp. (0651) 8012221 Email. upt.percetakan@unsyiah.ac.id
Darussalam, Banda Aceh
FISIKA MODEREN

Drs. Tarmizi, M.Pd

SYIAH KUALA UNIVERSITY PRESS


2016
_______________________________________________________
Judul Buku
Fisika Modern
_______________________________________________________
Penulis
Drs. Tarmizi, M.Pd
_______________________________________________________
Penerbit
Syiah Kuala Universty Press
Kampus Universitas Syiah Kuala
Jl. Tgk. Chik Pante Kulu
Email : upt.percetakan@unsyiah.ac.id
Telp (0651) 8011221
______________________________________________________
Desain Cover
ZULFIKAR
_______________________________________________________
Edisi Pertama : Februari 2010
Edisi Kedua : Februari 2016
ISBN : 978-602-1270-48-6
________________________________________________________
Dicetak oleh
Syiah Kuala Universty Pres
Darussalam, Banda Aceh
_______________________________________________________

Page ii Fisika Moderen


KATA PENGANTAR

Segala puji dan syukur kepada Allah Shubhanahu Wata’ala atas rahmat dan karuniaNya
lah, penulis telah selesai menyempurnakan isi buku ajar matakuliah Fisika Moderen ini untuk
edisi ke-2. Kemudian selawat dan salam kepada junjungan alam Nabi Muhammad Shallallahu
‘Alaihi Wasallam beserta keluarganya sekaliannya.

Buku Fisika Moderen edisi pertama tahun 2010 telah digunakan dalam perkuliahan mulai
tahun ajaran 2010/2011 sampai dengan 2014/2015. Buku Fisika Moderen edisi ke-2 tahun 2016
ini mulai digunakan dalam perkuliahan tahun ajaran 2015/2016.

Penyajian dan tingkat kedalaman materi dalam buku Fisika Modern ini telah disesuaikan
dengan kebutuhan guru fisika modern di SMA/MA dan kebutuhan calon mahasiswa yang akan
melanjutkan studinya di program magister. Diharapkan kepada mahasiswa calon guru fisika
SMA/MA tidak hanya mempelajari buku Fisika Modern ini, akan tetapi agar mendapatkan
wawasan yang lebih luas lagi, perlu mempelajari melalui buku-buku lain, internet, jurnal dan
lain-lain sebagainya.

Walaupun penulis telah berusaha semaksimal mungkin dalam usaha menyempurnakan isi
buku ini menurut kadar ilmu yang ada pada penulis, namun masih ada kekurangan, kesalahan
ataupun kejanggalannya, baik tentang isi dan susunan materi. Oleh sebab itu penulis masih
sangat mengharapkan adanya kritikan dan saran dari para pakar, pembaca dan pemakai, guna
kesempurnaan isi dan susunan materi pada masa-masa mendatang. Atas saran dan kritikan,
penulis mengucapkan terimakasih.

Banda Aceh, Februari 2016

Penulis,

Fisika Moderen Page iii


DAFTAR ISI

KATA PENGANTAR .................................................................................................................. iii

BAB I TEORI RELATIVITAS ............................................................................................... 1


1.1. KECEPATAN RELATIVISTIK ........................................................................... 1
1.2. POSTULAT RELATIVITAS KHUSUS ............................................................. 2
1.3.TRANSFORMASI GALILEO............................................................................... 3
1.3.1. TRASFORMASI GALILEO UNTUK KOORDINAT
DAN WAKTU ........................................................................................... 3
1.3.2. TRANSFORMASI GALILEO UNTUK KECEPATAN
DAN PERCEPATAN................................................................................. 5
1.4. MEDIUM GELOMBANG CAHAYA ................................................................ 8
1.4.1. PERCOBAAN MICHELSON MORLEY....................................... 8
1.4.2. POSTULAT EINSTEIN.................................................................. 12
1.5. TRANSFORMASI LORENTZ ............................................................................ 12
1.5.1. TRANSFORMASI LORENTZ UNTUK KOORDINAT ............... 13
1.5.2. TRANSFORMASI LORENTZ UNTUK WAKTU ....................... 14
1.5.3. TRANSFORMASI LORENTZ UNTUK KECEPATAN ............... 15
1.6. RELATIVITAS PANJANG (KONSTRAKSI LORENTZ .................................. 17
1.7. RELATIVITAS WAKTU ( DILATASI WAKTU ) ............................................. 19
1.7.1. BUKTI PEMULURAN WAKTU ................................................... 20
1.7.2. PARADOKS KEMBAR ................................................................ 21
1.8. RELATIVITAS MASSA .................................................................................... 24
1.9. RELATIVITAS ENERGI ................................................................................... 26
1.10. RELATIVITAS MOMENTUM .......................................................................... 28
1.11. HUBUNGAN ENERGI DAN MOMENTUM RELATIVITAS......................... 29

.BAB II SIFAT PARTIKEL DARI GELOMBANG .................................................................. 31


2.1. RADIASI BENDA HITAM ................................................................................. 31
2.1.1. PERCOBAAN BENDA HITAM .................................................. 31
2.1.2. LAJU ENERGI RADIASI KALOR.............................................. 33
2.1.3. RUMUS RAYLEIG JEANS ......................................................... 34
2.1.4. HUKUM PERGESERAN WIEN .................................................. 36
2.1.5. TEORI PLANCK .......................................................................... 37
2.1.6. PEMBUKTIAN HUKUM PERGESERAN WIEN ...................... 39
2.1.7. PEMBUKTIAN HUKUM STEFAN BOLTZMAN ..................... 41
2.2. EFEK FOTOLISTRIK ...................................................................................... 42
2.2.1. PERCOBAAN EFEK FOTOLISTRIK ......................................... 42
2.2.2. HASIL PERCOBAAN EFEK FOTOLISTRIK ............................ 43
2.2.3. GRAFIK HUBUNGAN ANTARA ENERGI KINETIK
ELEKTRON DAN FREKUENSI CAHAYA ............................... 44
2.3.MOMENTUM FOTON DAN EFEK COMPTON ............................................... 48

Fisika Moderen Page iv


2.3.1. MOMENTUM FOTON ................................................................ 48
2.3.2. EFEK COMPTON ........................................................................ 49
2.4. SINAR-X52
2.4.1. PENEMUAN SINAR–X ............................................................... 52
2.4.2. PRODUKSI SINAR–X ................................................................. 52
2.4.3. DIFRAKSI SINAR–X ................................................................... 53

BAB III SIFAT GELOMBANG DARI PARTIKEL................................................................. 60


3.1. TEORI DE BROGLIE ...................................................................................... 60
3.2. PERCOBAAN DAVISSON – GERMER ........................................................ 6
3.3. PERCOBAAN G.P. THOMSON ..................................................................... 63
3.4. MIKROSKOP ELEKTRON............................................................................. 64

BAB IV STRUKTUR ATOM .................................................................................................... 66


4.1 SPEKTRUM ATOM ........................................................................................ 66
4.2 RUMUS EMPERIS BALMER ........................................................................ 66
4.3 MODEL ATOM ............................................................................................... 71
4.3.1. MODEL ATOM THOMSON ........................................................ 71
4.3.2. MODEL ATOM RUTHERFORD ................................................. 71
4.3.3. ENERGI ATOM RUTHERFORD ................................................ 72
4.3.4. KELEMAHAN MODEL ATOM RUTHERFORD....................... 73
4.3.5. MODEL ATOM BOHR ................................................................ 73
4.4 EKSPERIMEN FRANCK- HERTZ................................................................. 78
4.5 SPEKTRUM SINAR – X ................................................................................ 79

BAB V TEORI KUANTUM .................................................................................................. 84


5.1 BENTUK TUNAK PERSAMAAN SCHRODINGER .................................... 84
5.2 PERSAMAAN SCHRODINGER ATOM HIDROGEN ................................. 86
5.3 PEMISAHAN VARIABEL.............................................................................. 89
5.4 BILANGAN KUANTUM UTAMA ................................................................ 91
5.5 BILANGAN KUANTUM ORBITAL.............................................................. 91
5.6 BILANGAN KUANTUM MAGNETIK.......................................................... 93
5.7 MOMEN MAGNETIK ELEKTRON .............................................................. 96
5.8 ENERGI POTENSIAL MAGNETIK .............................................................. 97
5.9 EFEK ZEEMAN NORMAL ............................................................................ 98

BAB VI ATOM BERELEKTRON BANYAK ....................................................................... 102


6.1 EFEK ZEEMAN ANOMALOUS .................................................................... 102
6.2 BILANGAN KUANTUM SPIN ...................................................................... 103
6.3 ELEKTRON ..................................................................................................... 105
6.3.1 DIAGRAM TINGKAT ENERGI ................................................ 105
6.3.2 PENGISIAN ORBITAL ................................................................ 107
6.4 SISTEM PERIODIK UNSUR .......................................................................... 108

Page v Fisika Moderen


6.4.1 ENERGI IONISASI....................................................................... 108
6.4.2 UNSUR TRANSISI ....................................................................... 109
6.4.2.1 FEROMAGNETIK.......................................................... 109
6.4.2.2 PARAMAGNETIK ......................................................... 109
6.4.2.3 DIAMAGETIK................................................................ 110
6.4.3 GOLONGAN O ............................................................................. 110
6.4.4 UNSUR GOLONGAN I ............................................................... 111
6.4.5 UNSUR GOLONGAN VII ........................................................... 111
6.4.6 UNSUR METALOID .................................................................... 112
6.4.6.1 ATOM SILIKON ............................................................ 112
6.4.6.2 ATOM ARSENIK ........................................................... 113
6.4.6.3 ATOM INDIUM ............................................................. 114
6.4.7 SEMIKONDUKTOR .................................................................... 114
6.4.7.1 SEMIKONDUKTOR TIPE- N....................................... 114
6.4.7.2 SEMIKONDUKTOR TIPE- P ....................................... 115
6.5 RESISTIVTAS LISTRIK ................................................................................. 117
6.6 SINAR LASER ................................................................................................ 117

DAFTAR PUSTAKA ................................................................................................................... 120

Fisika Moderen Page vi


DAFTAR PUSTAKA

Beiser, Arthur (Alih Bahasa : The Houw Liong). (1990), Konsep Fisika Modern, Jakarta :
Erlangga.
Kanginan, Marthen. (2000). Fisika 2000, SMU Kelas 3 jilid 3C, Jakarta : Erlangga

Kaplan, Irving. (1962). Nuclear Physics, Cambridge : Addison Wesley Publishing Company.

Krane, Kenneth. S. (Penerjemah : Hans J) (1992). Fisika Modern, Jakarta : Universitas


Indonesia.

L. A. Littefield & N. Thorley. (1979) Atomic and Nuclear Physics An Introduction, New
York : Van Nostrand Reinhold Company. Ltd.

Fisika Moderen Page 121

Anda mungkin juga menyukai