FORMAT LAPORAN ASUHAN KEPERAWATAN GERONTIK

Asuhan Keperawatan Gerontik Pada Lansia ………..

Dengan ……………………………. di …………………………………………
Tanggal …………………………………

Nama Mahasiswa : ...................................................................................................

NIM : ...................................................................................................
Nama Ruangan : ...................................................................................................
Tanggal Pengkajian : ...................................................................................................
Tanggal Praktek : ...................................................................................................

I. PENGKAJIAN/PENGUMPULAN DATA
A. Identitas/Data Biolografis Klien
1. Nama
2. No. Rekam Medis
3. Jenis Kelamin
4. Tempat/ Tanggal Lahir
5. Umur
6. Agama
7. Status Perkawinan
8. Pekerjaan
9. Pendidikan Terakhir
10. Alamat Rumah
11. Orang yang dekat dihubungi
12. Hubungan dengan klien
13. Tanggal masuk RS/Panti Werdha : ...........................................................................
: ............................................................................
: ............................................................................
: ............................................................................
: ............................................................................
: ...........................................................................
: ...........................................................................
: ...........................................................................
: ...........................................................................
: ...........................................................................
: ...........................................................................
: ...........................................................................
: ...........................................................................

B. Keluhan Utama
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

C. Riwayat kesehatan saat ini

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

D. Riwayat kesehatan masa lalu

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
E. Genogram

F. Riwayat Penyakit Keluarga

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

G. Riwayat Pekerjaan
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

H. Riwayat Lingkungan Hidup

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
I. Riwayat Rekreasi
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
J. Sistem Pendukung
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

K. Spiritual/Kultural
1. Pelaksanaan ibadah
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
2. Keyakinan tentang kesehatan
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

L. Pemeriksaan Fisik
Tinjauan Sistem
1. Keadaan umum
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

2. Tingkat kesadaran :
(Composmetris/ Apatis/ Somnolen/ Supor/ Coma)
3. Glasgow Coma Scale : E….. M ….. V…..
4. Tanda-tanda vital
a. Suhu : ........................................................................................
b. Nadi : ........................................................................................
c. Tekanan darah : ........................................................................................
d. Pernapasan : ........................................................................................
5. Tinggi badan : ........................................................................................
6. Berat badan : ........................................................................................
7. IMT : ........................................................................................

8. Sistem Kardiovaskuler
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
9. Sistem Pernapasan
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
10. Sistem Integument
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

11. Sistem perkemihan

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

12. Sistem muskuloskeletal

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

13. Sistem endokrin

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

14. Sistem imun hematologi

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

15. Sistem Gastrointestinal

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

16. Sistem Reproduksi

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

17. Sistem neurosensory

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
M. PENGKAJIAN FUNGSIONAL
ADL (Activity Daily Living)
Pengkajian fungsional berdasarkan INDEKS KATZ
1. INDEKS KATZ
Skor Kriteria:
Skore Kriteria
A Kemandirian dalam hal makan, kontinen (BAB atau BAK),
berpindah, ke kamar kecil, mandiri dan berpakaian
B Kemandirian dalam semua hal, kecuali satu dari fungsi tersebut
C Kemandirian dalam semua hal, kecuali mandi dan satu fungsi
tambahan
D Kemandirian dalam semua hal kecuali mandi, berpakaian, dan
satu fungsi tambahan
E Kemandirian dalam semua hal kecuali mandi, berpakaian, ke
kamar kecl dan satu fungsi tambahan
F Kemandirian dalam semua hal kecuali mandi, berpakaian, ke
kamar kecil, berpindah dan satu fungsi tambahan
G Ketergantungan pada ke enam fungsi tersebut
Lain-lain Tergantungan pada sedikitnya dua fungsi, tetapi tidak dapat
diklasifikasikan sebagai C, D, E atau F
Keterangan:
Mandiri berarti tanpa pengawasan, pengarahan atau bantuan efektif dari orang lain,
seseorang yang menolak untuk melakukan suatu fungsi dianggap tidak melakukan
fungsi meskipun klien dianggap mampu.
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2. MODIFIKASI DARI BARTHEL INDEKS
NO. Item yang dinilai Skor Nilai
1 Makan (Feeding) 0 = tidak mampu
1 = butuh bantuan memotong, mengoles
mentega, dll
2 = mandiri
2 Mandi (Bathing) 0 = tergantung dengan orang lain
1= mandiri
3 Perawatan diri 0 = membutuhkan bantuan orang lain
(Grooming) 1 = mandiri dalam perawatan muka, rambut,
gigi dan bercukur
4 Berpakaian 0 = tergantung dengan orang lain
(Dressing) 1 = sebagian dibantu (misal mengancing
baju)
2 = mandiri
5 Buang air kecul 0 = inkontinensia atau pakai kateter dan
(Bladder) tidak terkontrol
1 = kadang inkontinesia (maks, 1x24 jam)
2 = kontinensia (teratur )
6 Buang air besar 0 = inkontinensia (tidak teratur atau perlu
 (Bowel) enema)
1 = kadang inkontinensia (sekali seminggu)
2 = kontinensia (teratur )
7 Penggunaan 0 = tergantung bantuan orang lain
toilet 1 = membutuhkan bantuan, tapi dapat
melakukan beberapa hal sendiri
2 = mandiri
8 Transfer 0 = tidak mampu
1 = butuh bantuan ntuk bisa duduk (2 orang)
2 = bantuan kecil (1 orang)
3 = mandiri
9 Mobillitas 0 = imobilitas (tidak mamapu)
1 = menggunakan kursi roda
2 = berjalan dengan bantuan 1 orang
3 = mandiri (meskipun menggunakan alat
bantu seperti tongkat)
10 Naik turun 0 = tidak mampu
tangga 1 = membutuhkan bantuan
2 = mandiri
Total

Keterangan:
20 : Mandiri
12-19 : Ketergantungan ringan
9-11 : Ketergantungan sedang
5-8 : Ketergantungan berat
0-4 : Ketergantungan total
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

N. Pengkajian kognitif
1. Identifikasi tingkat intelektual dengan Short Protable Mental Questioner (SPMSQ)
Inrtuksi:
Ajarkan pertanyaan 1-10 pada daftar ini dan catat semua jawaban
Catat jumlah kesalahan total berdasarkan total kesalahan berdasarkan 10
pertanyaan
1. Short Protable Mental Status Questioner (SPMSQ)
Skore NO Pertanyaan Jawaban
+ - .
1 Tanggal berapa hari ini?
2 Hari apa sekarang?
3 Apa nama tempat ini?
4 Berapa nomor telepon anda? Dimana alamat
anda?
(tanyakan bila tidak memiliki telepon)
 5 Berapa umur anda?
6 Kapan anda lahir?
7 Siapa Presiden Indonesia sekarang?
8 Siapa Presiden sebelumnya?
9 Siapa nama ibu anda?
10 Berapa 20 dikurangi 3) (Begitu seterusnya
sampai bilangan terkecil)
Total
Keterangan:
Kesalahan 0-2 : Fungsi intelektual utuh
Kesalahan 3-4 : Kerusakan intelektual ringan
Kesalahan 5-7 : Kerusakan intelektual sedang
Kesalahan 8-10 : Kerusakan intelektual berat

2. Identifikasi aspek kognitif dari fungsi mental dengan menggunakan Mini

Status Exam ( MMSE )
Mini Mental Status Exam (MMSE)
Nilai maksimum Nilai pasien Pertanyaan
Orientasi
5 (tahun) (musim) (tanggal) (hari) (bulan apa
sekarang?)
5 Dimana kita: (Negara bagian) (wilayah)
(kota) (rumah sakit) (lantai)?
Registrasi
3 Sebutkan nama 3 obyek: 1 detik untuk
mengatakan
Masing-masing. Beri 1 point untuk setiap
jawaban yang benar
Perhatian dan kalkulasi
5 Minta klien utk memulai dari angka 100
kemudian dikurangi 7 sampai 5 kali (93,
86,79,72,65). 1 poin untuk setiap kebenaran.
Beri eja “kata” ke belakang
Mengingat
3 Meminta untuk mengulang ketiga obyek
diatas. Berikan 1 point untuk setiap kebenaran
Bahasa
9 Nama pensil dan melihat (2 point)
Mengulang hal berikut: tidak ada jika dan
atau tetapi (1 point)
Nilai total

Keterangan:
Nilai maksimal 30, niali 21 atau kurang biasanya indikasi adanya perubahan
kerusakan kognitif yang memerlukan penyelidikan lebih lanjut

O. Pengkajian Psikososial dan Spiritual

1. Psikososial
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
2. Identifikasi masalah emosional
a. Apakah klien mengalami kesulitan tidur?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
b. Apakah klien sering merasa gelisah?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
c. Apakah klien sering murung dan menangis sendiri?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
d. Apakah klien sering was-was atau khawatir?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
e. Keluhan lebih dari 3 bulan atau lebih dari satu kali dalam satu bulan?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
f. Ada atau banyak pikiran?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
g. Ada masalah atau gangguan dengan keluarga lain?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

h. Menggunakan obat tidur/penenang atas anjuran dokter?

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

i. Cenderung mengurung diri?

 ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
3. Spiritual
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

P. Pengkajain Depresi
Mengggunakan Geriatric Depression Scale (GDS)
No Item pertanyaan Ya Tidak
1 Apakah bapak/ibu sekarang ini merasa puas dengan
kehidupannya?
2 Apakah bapak/ibu telah meninggalkan banyak kegiatan atau
kesenangan akhir-akhir ini ?
3 Apakah bapak/ibusering merasa hampa/ kosong di dalam
hidup ini ?
4 Apakah bapak/ibu sering mersa bosan ?
5 Apakah bapak/ibu merasa mempunyai harapan yang baik di
masa depan ?
6 Apakah bapak/ibu merasa mempunyai pikiran jelek yang
menggangu trus menerus ?
7 Apakah bapak/ibu memiliki semangat yang baik setiap saat
?
8 Apakah bapak/ibu takut bahwa sesuatu yang buruk akan
terjadi pada anda ?
9 Apakah bapak/ibu merasa bahagia sebagian besar waktu?
10 Apakah bapak/ibu sering merasa tidak mampu berbuat apa –
apa ?
11 Apakah bapak/ibu sering merasa resah dan gelisah?
12 Apakah bapak/ibu telah lebih senag tinggal dirumah
daripada keluar dan mengerjakan sesuatu ?
13 Apakah bapak/ibu sering merasa kawatir tentang masa
depan ?
14 Apakah bapak/ibu akhir – akhir ini sering pelupa?
15 Apakah bapak/ibupikir bahwa hidup bapak/ ibu sekarang ini
menyenangkan ?
16 Apakah bapak/ibu sering merasa sedih dan putus asa ?
17 Apakah bapak/ibu merasa tidak bahagia akhir – akhir ini ?
18 Apakah bapak/ibusering merasa kawatir tentang masa lalu
?
19 Apakah bapak/ibu merasa hidup ini mengembirakan ?
20 Apakah sulit bagi bapak / ibu untuk memulai kegiatan yang
baru ?
21 Apakah bapak/ibu merasa penuh semagat ?
22 Apakah bapak/ibu merasa situasi sekarang ini tidak ada
 harapan ?
23 Apakah bapak/ibu berpikir bahwa orang lain lebih baik
keadaanya daripada bapak/ibu?
24 Apakah bapak/ibusering marah karena hal – hal yang
sepele?
25 Apakah bapak/ibu sering merasa ingin menangis ?
26 Apakah bapak/ibusulit berkonsentrasi ?
27 Apakah bapak/ibu merasa senang waktu bangun tidur di
pagi hari ?
28 Apakah bapak/ibu tidak suka berkumpul di pertemuan
sosial ?
29 Apakah mudah bagi bapak/ ibu membuat suatu keputusan ?
30 Apakah pikiran bapak / ibu masih tetap mudah dalam
memikirkan sesuatu seperti dulu ?

Ket : setiap jawaban yang “ SESUAI “ diberi skor 1

Skor 0-10 : Menunjukkan tidak depresi
Skor 11- 20 : Menunjukkan depresi ringan
Skaor 21-30 : Menunjukkan depresi sedang/ berat

Q. Pengkajian Resiko Jatuh (Skala Morse)

NO Item penilaian Skor
1 Usia
a. Kurang dari 60 0
b. Lebih dari 60 1
c. Lebih dari 80 2
2 Deficit sensoris
a. Kacamata bukan bifocal 0
b. Kacamta bifokal 1
c. Gangguan pendengaran 1
d. Kacamata multifocal 2
e. Katarak/ gaukoma 2
f. Hamper tidak melihat/ buta 3
3 Aktivitas
a. Mandiri 0
b. ASL dibantu sebagian 2
c. ADL dibantu penuh 3
4 Riwayat jatuh
a. Tidak pernah 0
b. Jatuh < 1 tahun 1
c. Jatuh < 1 bulan 2
d. Jatuh pada saat dirawat sekarang 3
5 Kognisi
a. Orientasi baik 0
b. Kesulitan mengerti perintah 2
c. Gangguan memori 2
d. Kebingungan 3
e. Disorientasi 3
6 Pengobatab dan penggunaan alat kesehatan
 a. >4 jenis pengobatan 1
b. Antihipertensi/ hipoglikemik/ 2
antidepresan 2
c. Sedative/ psikotropika/ narkotika 2
d. Infuse/ epidural/ spinal/ dower cateter/
traksi
7 Mobilitas
a. Mandiri 0
b. Menggunakan alat bantu berpindah 1
c. Kordinasi/ keseimbangan memuruk 2
d. Dibantu sebagian 3
e. Dibantu penuh/badrest/nirse assist 4
f. Lingkungan dengan banyak furniture 4
8 Pola BAB/BAK
a. Teratur 0
b. Inkontinensia urine/feses 1
c. Nokturia 2
d. Urgensi/frekuensi 3
9 Komorbiditas
a. Diabetes/penyakit jantung/stroke/ ISK 2
b. Gangguan saraf pusat/ Parkinson 3
c. Pasca bedah 0-24 jam 3
Total

Keterangan:
Resiko rendah : 0-7
Resiko tinggi : 8-13
Resiko sangat tinggi : >14

d. Pengkajian dengan instrumen “ THE TIME UP AND GO “ (TUG)

No Langkah
1 Posisi pasien duduk di kursi
2 Minta pasien berdiri dari kursi, berjalan 10 langkah (3 meter), kembali ke kursi,
ukur waktu dalam detik

Ket:
> 12 detik : resiko jatuh tinggi
≥ 12 detik: risiko jatuh tinggi

R. APGAR KELUARGA
No ITEM PENEILIAN SELALU KADANG- TIDAK
(2) KADANG (1) PERNAH (1)
1 A: Adaptasi
Saya puas bisa kembali pada
kelurga ( teman- teman ) saya untuk
membatu apabila saya mengalami
kesulitan (adaptasi)
2 P: Partnership
Saya puas dengan cara kelurga (
 teman – teman ) saya membicarakan
sesuatu dan mengungkapkan
masalah dengan saya ( hubungan )
3 G: Growth
Saya puas bahwa keluarga (teman –
teman ) saya menerima dan
mendukung keinginan saya untuk
melakukan aktivitas (pertumbuhan )
4 A: Afek
Saya puas dengan cara keluarga
(teman – teman ) saya
mengekspresikan afek dan
berespons terhadap emosi saya,
seperti marah, sedih atau mencintai
5 R: Resolve
Saya puas dendan cara teman atau
keluarga saya dan saya
menyediakan waktu bersam – sama
mengepresikan afek dan berespon
Jumlah
Penilaian
Total nilai <3: disfungsi keluarga yang sangat tinggi
Total nilai 4-6: sedang
Total 7-10 : tidak ada disfungsi keluarga

S. Informasi Penunjang
1. Diagnosa medis :
2. Terapi medis :
Nama obat Rute Dosis Indikasi

3. Laboratorium :
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
4. Radiologi :
……………………………………………………………………………………....
………………………………………………………………………………………

II. ANALISA DATA

NO DATA FOKUS ETIOLOGI PROBLEM
 III. DIAGNOSA KEPERAWATAN BERDASARKAN PRIORITAS MASALAH

1. ...........................................................................................................
2. ...........................................................................................................
3. ........................................................................................................................
4. ...........................................................................................................

IV. RENCANA KEPERAWATAN

NO No Tujuan dan KH Intervensi Rasional Nama/
Dx. TTD
 V. IMPLEMENTASI
No Nama/
No Tgl/Jam Implementasi ResponKlien
Dx TTD
VI. EVALUASI
No Tgl/Jam No Dx Evaluasi Nama/
TTD