LAPORAN PRAKTIKUM FISIKA DASAR 2

RANGKAIAN RC

DISUSUN OLEH

Nama : MOCH FARHAN GUMILANG

NPM : 18410007
Group : T301 / 1
Dosen : Dr.Valenttinus Galih VP, M.Sc., S.Si

POLITEKNIK STTT BANDUNG

2019
 RANGKAIAN RC
Oleh : MOCH FARHAN GUMILANG
TEKNIK TEKSTIL, POLITEKNIK STTT BANDUNG,
E-Mail : farhangumilang123@gmail.com
No.telp : 081320455312

Abstrak
Pada laporan ini akan membahas hasil praktikum dari rangkaian RC dengan menentukan
grafik pertambahan waktu (t) terhadap tegangan (v) dengan disertakan pembuktian
menggunakan math lab sehingga nilai yang didapatkan dari hasil praktikum dan mathlab
dapat berbanding lurus atau sama. dengan membuat grafik pada matlab, pada praktikum
dituntut untuk mempelajari karakteristik rangkaian RC, serta mempelajari proses charging-
discharging sebuah kapasitor. Rangkaian RC merupakan rangkaian yang terdiri dari resistor
dan kapasitor, rangkaian tersebut sering kita jumpai dalam suatu rangkaian elektronika serta
dalam rangkaian RC arus tidak konstan tetapi bervariasi terhadap waktu. Rangkaian RC
orde satu (first order) tersusun dari satu resistor dan satu kapasitor yang merupakan
rangkaian RC paling sederhana.

PENDAHULUAN membatasi jumlah arus yang mengalir

dalam satu rangkaian. Sesuai dengan
Rangakaian RC merupakan suatu namanya resistor bersifat resistif dan
rangkaian yang tidak akan pernah umumnya terbuat dari bahan karbon. Dari
terpisahkan dari kehidupan kita sehari hukum Ohms diketahui, resistansi
hari, karena dalam suatu rangkaian dapat berbanding terbalik dengan jumlah arus
dipastikan akan selalau memiliki sebuah yang mengalir melaluinya. Satuan
kapasitor dan resistor karena kedua resistansi dari suatu resistor disebut Ohm
elemen atau komponen ini memiliki fungsi atau dilambangkan dengan simbol W
yang yang saling berhubungan satu sama (Omega) (Sandha, R, 2015).
lain nya, alat-alat elektronik yang ada
disekeliling kita seperti lampu, Resistor dalam teori dan
menggunakan rangkain RC dan banyak prakteknya di tulis dengan perlambangan
lagi kegunaan rangkaian RC yang ada huruf R. Dilihat dari ukuran fisik sebuah
disekeliling kita. resistor yang satu dengan yang lainnya
tidak berarti sama besar nilai
hambatannya. Nilai hambatan resistor di
TUJUAN sebut resistansi(Sandha, R, 2015).
Resistor dapat dikelompokan berdasarkan
1. Mempelajari karakteristik besar toleransinya:
rangkaian RC • Pemakaian umum ±5% sampai ±20%.
2. Mempelajari proses charging- • Presisi menengah ±1% sampai ±5%.
discharging sebuah kapasitor • Presisi ±0,2% sampai ±1.
3. Membandingkangrafik charging- • Ulra presisi ±0,002% sampai 1%.
discharging berdasarkan praktikum
dan simulasi matlab Jenis-Jenis resistor :
1. Resistor tetap (Fixed resistor)
DASAR TEORI Resistor jenis ini mempunyai nilai
resistansi yang tetap (tidak berubah).
Resistor
Resistor adalah komponen dasar 2. Resistor Variabel (variable Resistor)
elektronika yang digunakan untuk
 Resistor ini mempunyai nilai
resistansi dapat berubah-ubah.
Resistor Non linier.
Kode Warna Dan Huruf Pada Resistor
Tidak semua nilai resistansi
sebuah resistor dicantumkan dengan
lambang bilangan melainkan dengan
cincin kode warna. Banyaknya cincin kode
warna pada setiap resistor berjumlah4 dan
ada juga yang berjumlah 5(Sandha, R,
2015).
Resistansi yang mempunyai 5
cincin terdiri dari cincin 1, 2 dan 3 adalah
cincin digit, cincin4 sebagai pengali serta
cincin 5 adalah toleransi. Resistansi yang
mempunyai 4 cincin terdiri dari cincin 1, 2
adalah sebagai digit, cincin 3 adalah
cincin pengali dan cincin 4 sebagai
toleransi(Sandha, R, 2015).
Gambar-1 Resistor
Sumber :
http://ryanzps.blogspot.co.id/2015/10/resis
tor-dan-kapasitor.html
Gambar-2 Kode Warna Pada Resistor
Sumber :
http://ryanzps.blogspot.co.id/2015/10/resis
tor-dan-kapasitor.html
Kode Huruf
1) Huruf I menyatakan nilai resistor dan
tanda koma desimal.
Jika huruf I adalah : R artinya x 1(kali
satu) ohm
K artinya x 103(kali 1000) ohm
M artinya x 106(kali 1000000) ohm
2) Huruf II menyatakan toleransi
Jika huruf II adalah : J artinya toleransi ± 5
%
K artinya toleransi ± 10 %
M artinya toleransi ± 20 %
(Sandha, R, 2015)
Kapasitor
Kapasitor adalah komponen
elektronika yang dapat menyimpan
muatan listrik. Struktur sebuah kapasitor
terbuat dari 2 buah plat metal yang
dipisahkan oleh suatu bahan dielektrik.
Bahan-bahan dielektrik yang umum
dikenal misalnya udara vakum, keramik,
gelas dan lain-lain. Jika kedua ujung plat
metal diberi tegangan listrik, maka
muatan-muatan positif akan mengumpul
pada salah satu kaki (elektroda) metalnya
dan pada saat yang sama muatan-muatan
negatif terkumpul pada ujung metal yang
satu lagi. Muatan positif tidak dapat
mengalir menuju ujung kutub negatif dan
sebaliknya muatan negatif tidak bisa
menuju ke ujung kutub positif, karena
terpisah oleh bahan dielektrik yang non-
konduktif. Muatan elektrik ini "tersimpan"
selama tidak ada konduksi pada ujung-
ujung kakinya.
Saat pengisian dan pengosongan
muatan pada kapasitor, lamanya
pengisian dan pengosongan muatannya
tergantung dari besarnya nilai resistansi
dan kapasitansi yang digunakan pada
rangkaian. Kapasitor yang sudah diisi
(charged) adalah semacam reservoir
energi. Dalam pengisian (charging)
dibutuhkan suatu aliran arus dari sumber
tegangan. Bila pelat – pelat kapasitor
tersebut hubung singkat dengan suatu
penghantar maka akan terjadi
pengosongan (discharging) pada
kapasitor yang akan menimbulkan panas
pada penghantar tersebut. Pada saat
saklar menghubungkan ke titik 1 arus
listrik mengalir dari sumber-sumber
tegangan melalui komponen R menuju
komponen C. Tegangan pada kapasitor
meningkat dari 0 volt sampai sebesar
tegangan sumber, kemudian tak terjadi
aliran, saklar dipindahkan posisinya ke titik
2 maka terjadi proses pengosongan.
Kapasitor sering juga disebut
dengan kondensator. Kapasitor
termasuk dalam elemen pasif atau
elemen yang tidak menghasilkan
energy. Elemen ini hanya bisa
menerima energy dalam bentuk
menyerap atau menyimpan energy.
Kapasitor mempunyai fungsi untuk
membatasi arus DC yang mengalir
pada kapasitor tersebut, dan dapat
menyimpan energy dalam bentuk
medan listrik. Nilai suatu kapasitor
tergantung dari nilai permitivitas
bahan pembuat kapasitor, luas
penampang kapasitor, dan jarak
antara dua keping penyusun kapasitor
tersebut. Secara sistematis :
𝑨
𝐂 = 𝛆 𝒅.........(1)
dimana :
Ɛ = permitivitas bahan
A= luas penampang bahan
d = jarak dua keping
Kapasitor adalah komponen
elektris umumnya yang secara fisis
terdiri dari dua konduktor yang
dipisahkan bahan isolator atau
dielektrikum. Kapasitansi adalah
ukuran kemampuan kapasitor
menyimpan energi dalam medan
listrik. Kapasitansi dinyatakan dalam
farad. 1 farad adalah kemampuan
kapasitor untuk menyimpan muatan
listrik 1 coulomb apabila diberi
tegangan 1 volt.
Fungsi penggunaan kapasitor
dalam rangkaian adalah :
• Sebagai kopling antara rangkaian
yang satu dengan yang lain
• Sebagai filter pada rangkaian PS
• Sebagai pembangkit frekuensi
pada rangkaian antena
• Untuk menghemat daya listrik
pada lampu neon
• Untuk menghindari loncatan api
apabila dipasang pada saklar
Pada rangkaian arus searah
seperti pada Gbr.1, kapasitor akan
menjadi hambatan tak hingga. Hanya
saat rangkaian dibuka dan ditutp, arus
akan mengalir. Saat rangkaian
tertutup, arus akan mengakibatkan
kapasitor dimuati hingga saa dengan
tegangan yang diberikan sebesar V0.
Sebaliknya, kapasitor akan
melepaskan muatan melalui resistor
saat rangkaian dibuka. Karakteristik
tegangan pada kapasitor dapat
diterangkan dengan fungsi
eksponensial.
Gbr.1. Rangkaian kapaitor dan
resisitor arus searah
Besar tegangan saat rangkaian
terbuka adalah
𝑽(𝒕) = 𝑽𝟎 𝒆−𝒕⁄𝝉 .......(2)
Dengan  adalah konstanta waktu
[s]. Konstanta waktu atau waktu paruh
adalah waktu yang dibutuhkan hingga
1
tegangan jatuh menjadi 𝑉0 yang
𝑒
ditentukan dari besar hambatan dan
kapasitans
𝝉 = 𝑹 𝑪.......(3)
Hal yang sama, besar tegangan
saat rangkaian tertutup adalah
𝑽(𝒕) = 𝑽𝟎 (𝟏 − 𝒆−𝒕⁄𝝉 )......(4)
Penurunan tegangan akan
melambat sebanding dengan waktu.
Tegangan kapasitor Vc(t) turun secara
asimtotik menjadi nol. Kurva
 karakteristik ini dapat dilihat pada
Gbr. 2
Konstanta waktu dapat dihitung
berdasarkan kurva pengisian
kapasitor. Tarik garis tangensial dari
kurva pengisian pada titik t = 0 s dan
tarik garis asimtot dari kurva
pengisian. Buat garis yang tegak lurus
dari titik perpotongan antara
tangensial dengan garis asimtot ke
sumbu x . Titik yang diperoleh pada
sumbu adalah konstanta waktu.
Gbr. 2 Kurva pengisian dan
pengosongan dari kapasitor serta
penentuan konstanta waktu
Kapasitansi didefenisikan sebagai
kemampuan dari suatu kapasitor untuk
dapat menampung muatan elektron.
Coulombs pada abad 18 menghitung
bahwa 1 coulomb = 6.25 x 1018 elektron.
Kemudian Michael Faraday membuat
postulat bahwa sebuah kapasitor akan
memiliki kapasitansi sebesar 1 farad jika
dengan tegangan 1 volt dapat memuat
muatan electron sebanyak 1 coulombs.
Dengan rumus dapat ditulis (Sandha, R,
2015).
Q = CV …………….(1)
Q = muatan elektron dalam C (coulombs)
C = nilai kapasitansi dalam F (farads)
V = besar tegangan dalam V (volt)
HC= ½ C V2 [joule]
Dalam praktek pembuatan
kapasitor, kapasitansi dihitung dengan
mengetahui luas area plat metal(A), jarak
(t) antara kedua plat metal (tebal
dielektrik) dan konstanta (k) bahan
dielektrik. Dengan
rumusan dapat ditulis sebagai berikut :
𝒌𝑨
C = (8.85 x 10-12) ( 𝒕 ) ...(2)
Berikut adalah tabel contoh konstanta (k)
dari beberapa bahan dielektrik yang
disederhanakan (Sandha, R, 2015).
Gambar-4 Konstanta Bahan Dielektrik
Sumber :
http://ryanzps.blogspot.co.id/2015/10/resis
tor-dan-kapasitor.html
Besaran Kapasitansi
Kapasitas dari sebuah kapasitor
adalah perbandingan antara banyaknya
muatan listrik dengan tegangan kapasitor.
Keterangan :
𝑸
C= ......(3)
𝑽
C = Kapasitas dalam satuan farad
Q = Muatan listrik dalam satuan Coulomb
V = Tegangan kapasitor dalam satuan
Volt
(Sandha, R, 2015)
Grafik Karakteristik Rangkaian RC
Dengan demikian, pada t=O, arus i = ε/R,
kemudian turun secara eksponensial
dengan konstanta waktu sama dengan
RC.
METODE EKSPERIMEN
Pada metode eksperimen akan dijabarkan bagaimana metode yang digunakan serta
alat dan bahan yang dipakai dalam eksperimen ini.
Alat dan Bahan :
1. Kapasitor
2. Resistor
3. Kabel
4. Arduino
5. Personal Computer (PC)
6. Breadboard
Cara Kerja :
1. Rangkai kapasitor, resistor pada breadboard secara seri maupun pararel menggunakan
kabel dan salurkan dengan sumber tegangan, dengan bantuan A0.
2. Buka aplikasi adruino pada PC dan diatur setingan pada aplikasinya.
3. Sumber daya dinyalakan dan tegangan pada kapasitor diamati melalui aplikasi arduino
4. Beda tegangan pada kapasitor ditunggu hingga menunjukkan angka yang cukup tinggi
(mendekati beda tegangan sumber)
5. Setelah mendapat tegangan yang tinggi pindahkan kabel positif ke posisi negatif dan
diamati penurunan tegangan pada kapasitor
6. Grafik v terhadap t dibuat berdasarkan dari hasil percobaan yang telah dilakukan.

.DATA PERCOBAAN
Resistor Seri Charging
.
b
Vc t Vavg-Vc Vc-Vpred (teori) b (eksperimen) Vprediksi b hasil solver C Eksperimen
0 0 16.0532 0 0.015 0.013 0 0.013 0.003846154
0.1 2 15.106 6.93E-05 0.015 0.013 0.128325 0.012148155 0.003846154
0.3 4 14.1124 1.13E-05 0.015 0.013 0.253356 0.012821984 0.003846154
0.4 6 13.1526 2.33E-05 0.015 0.013 0.375178 0.013173872 0.003846154
0.5 8 12.2266 0.00026 0.015 0.013 0.493874 0.013448041 0.003846154
0.6 10 11.4018 0.000419 0.015 0.013 0.609523 0.013467558 0.003846154
0.7 12 10.671 0.000317 0.015 0.013 0.722204 0.013347432 0.003846154
0.9 14 9.9014 0.000784 0.015 0.013 0.831993 0.013481508 0.003846154
1 16 9.22124 0.000963 0.015 0.013 0.938965 0.01347945 0.003846154
1.1 18 8.56528 0.001355 0.015 0.013 1.043191 0.013519265 0.003846154
1.2 20 7.98995 0.001243 0.015 0.013 1.144742 0.013459336 0.003846154
1.3 22 7.38019 0.002145 0.015 0.013 1.243687 0.013563937 0.003846154
1.4 24 6.89929 0.001593 0.015 0.013 1.340092 0.013456807 0.003846154
1.5 26 6.38396 0.002114 0.015 0.013 1.434024 0.013499129 0.003846154
1.6 28 5.93726 0.001976 0.015 0.013 1.525544 0.013459892 0.003846154
1.7 30 5.50677 0.002051 0.015 0.013 1.614716 0.013448883 0.003846154
1.8 32 5.09247 0.002343 0.015 0.013 1.701599 0.013461988 0.003846154
1.8 34 4.7378 0.001914 0.015 0.013 1.786252 0.013403042 0.003846154
1.9 36 4.35411 0.002628 0.015 0.013 1.868732 0.013458603 0.003846154
2 38 4.06688 0.001673 0.015 0.013 1.949096 0.013355149 0.003846154
2.1 40 3.75061 0.001815 0.015 0.013 2.027397 0.013360868 0.003846154
2.2 42 3.44715 0.002145 0.015 0.013 2.103689 0.013383788 0.003846154
2.2 44 3.19212 0.001762 0.015 0.013 2.178022 0.013340597 0.003846154
2.3 46 2.94689 0.001564 0.015 0.013 2.250448 0.013314964 0.003846154
2.4 48 2.67862 0.0024 0.015 0.013 2.321015 0.013384422 0.003846154
2.4 50 2.48582 0.001618 0.015 0.013 2.389771 0.013310674 0.003846154
2.5 52 2.26999 0.001869 0.015 0.013 2.456762 0.013329743 0.003846154
2.6 54 2.06396 0.002301 0.015 0.013 2.522034 0.01336192 0.003846154
2.6 56 1.9228 0.001181 0.015 0.013 2.585631 0.013256045 0.003846154
2.7 58 1.73357 0.001798 0.015 0.013 2.647596 0.013313642 0.003846154
2.8 60 1.57917 0.001767 0.015 0.013 2.70797 0.013308443 0.003846154
2.8 62 1.43197 0.001867 0.015 0.013 2.766795 0.013315087 0.003846154
2.9 64 1.31481 0.001288 0.015 0.013 2.82411 0.013259859 0.003846154
2.9 66 1.20264 0.000903 0.015 0.013 2.879954 0.01321624 0.003846154
3 68 1.07464 0.00127 0.015 0.013 2.934365 0.013255869 0.003846154
3 70 0.97348 0.001064 0.015 0.013 2.987379 0.013233424 0.003846154
3.1 72 0.87731 0.000959 0.015 0.013 3.039033 0.013221085 0.003846154
3.1 74 0.78615 0.000939 0.015 0.013 3.089361 0.013218473 0.003846154
3.2 76 0.71682 0.000467 0.015 0.013 3.138397 0.013153575 0.003846154
3.2 78 0.61882 0.001144 0.015 0.013 3.186175 0.01324134 0.003846154
3.3 80 0.55749 0.000744 0.015 0.013 3.232727 0.013194419 0.003846154
3.3 82 0.49935 0.00048 0.015 0.013 3.278084 0.013156218 0.003846154
3.3 84 0.44442 0.000314 0.015 0.013 3.322276 0.013126429 0.003846154
3.4 86 0.39269 0.000215 0.015 0.013 3.365335 0.013104781 0.003846154
3.4 88 0.34416 0.000162 0.015 0.013 3.407288 0.013091047 0.003846154
3.5 90 0.29883 0.00014 0.015 0.013 3.448165 0.013085048 0.003846154
3.5 92 0.25669 0.000144 0.015 0.013 3.487993 0.013086649 0.003846154
3.5 94 0.21776 0.000174 0.015 0.013 3.526799 0.013095752 0.003846154
3.6 96 0.18203 0.000237 0.015 0.013 3.564608 0.013112284 0.003846154
3.6 98 0.15733 7.31E-05 0.015 0.013 3.601447 0.013062576 0.003846154
3.7 100 0.1272 0.00016 0.015 0.013 3.637341 0.013093317 0.003846154
3.7 102 0.1067 5.91E-05 0.015 0.013 3.672314 0.013056912 0.003846154
3.7 104 0.088 1.3E-05 0.015 0.013 3.706389 0.013026872 0.003846154
3.7 106 0.0711 1.69E-07 0.015 0.013 3.739589 0.013003065 0.003846154
3.8 108 0.056 3.75E-06 0.015 0.013 3.771937 0.012985391 0.003846154
3.8 110 0.03867 4.28E-05 0.015 0.013 3.803455 0.013049843 0.003846154
3.8 112 0.03121 1.73E-05 0.015 0.013 3.834165 0.012968152 0.003846154
3.9 114 0.02151 1.67E-05 0.015 0.013 3.864086 0.012968492 0.003846154
3.9 116 0.01361 1.05E-05 0.015 0.013 3.893239 0.012974795 0.003846154
3.9 118 0.00934 0.000136 0.015 0.013 3.921644 0.012908967 0.003846154
3.9 120 0.00444 8.69E-05 0.015 0.013 3.94932 0.012926395 0.003846154
4 122 0.00134 3.95E-05 0.015 0.013 3.976285 0.012949815 0.003846154
4 124 0.00028 0.000158 0.015 0.013 4.002559 0.012899078 0.003846154
4 126 0.00018 6.66E-05 0.015 0.013 4.028158 0.012933646 0.003846154
4 128 0.00111 0.000172 0.015 0.013 4.0531 0.012892653 0.003846154
4.1 130 0.00401 5.48E-05 0.015 0.013 4.077402 0.012938516 0.003846154
4.1 132 0.00695 0.000123 0.015 0.013 4.101081 0.012907167 0.003846154
4.1 134 0.01285 1.72E-05 0.015 0.013 4.124151 0.012964696 0.003846154
4.1 136 0.01522 0.000277 0.015 0.013 4.14663 0.012858059 0.003846154
4.2 138 0.02352 7.28E-05 0.015 0.013 4.168532 0.012926024 0.003846154
4.2 140 0.03005 9.74E-05 0.015 0.013 4.189871 0.012913493 0.003846154
4.2 142 0.03738 0.000114 0.015 0.013 4.210663 0.012905493 0.003846154
4.2 144 0.04552 0.000119 0.015 0.013 4.230921 0.012902055 0.003846154
4.2 146 0.04989 0.000427 0.015 0.013 4.25066 0.012813687 0.003846154
4.3 148 0.05922 0.000396 0.015 0.013 4.269891 0.012818349 0.003846154
4.3 150 0.07472 7.45E-05 0.015 0.013 4.28863 0.012919609 0.003846154
4.3 152 0.08029 0.000285 0.015 0.013 4.306887 0.012841636 0.003846154
4.3 154 0.09202 0.000215 0.015 0.013 4.324676 0.012860393 0.003846154
4.3 156 0.10456 0.000144 0.015 0.013 4.342008 0.012884059 0.003846154
4.3 158 0.11112 0.000357 0.015 0.013 4.358895 0.012816146 0.003846154
4.4 160 0.11789 0.000643 0.015 0.013 4.375349 0.012751368 0.003846154
4.4 162 0.13202 0.000457 0.015 0.013 4.391381 0.012786864 0.003846154
4.4 164 0.14696 0.000289 0.015 0.013 4.407001 0.012827627 0.003846154
4.4 166 0.15472 0.000494 0.015 0.013 4.42222 0.012772644 0.003846154
4.4 168 0.17086 0.000291 0.015 0.013 4.437049 0.01282239 0.003846154
4.4 170 0.17086 0.000992 0.015 0.013 4.451497 0.012671514 0.003846154
4.4 172 0.18779 0.000654 0.015 0.013 4.465574 0.012728235 0.003846154
4.5 174 0.19656 0.000858 0.015 0.013 4.47929 0.012685509 0.003846154
4.5 176 0.20553 0.001066 0.015 0.013 4.492654 0.012645634 0.003846154
4.5 178 0.22406 0.000659 0.015 0.013 4.505675 0.012715528 0.003846154
4.5 180 0.23363 0.000804 0.015 0.013 4.518362 0.012682089 0.003846154
4.5 182 0.25336 0.000429 0.015 0.013 4.530723 0.012762499 0.003846154
4.5 184 0.26353 0.000518 0.015 0.013 4.542767 0.012735849 0.003846154
4.5 186 0.2739 0.0006 0.015 0.013 4.554502 0.012712127 0.003846154
4.5 188 0.28446 0.000673 0.015 0.013 4.565935 0.012691331 0.003846154
4.6 190 0.29523 0.000733 0.015 0.013 4.577076 0.012673453 0.003846154
4.6 192 0.3062 0.00078 0.015 0.013 4.58793 0.012658495 0.003846154
4.6 194 0.31736 0.000813 0.015 0.013 4.598506 0.012646473 0.003846154
4.6 196 0.32873 0.00083 0.015 0.013 4.60881 0.01263743 0.003846154
4.6 198 0.3403 0.000832 0.015 0.013 4.61885 0.012631431 0.003846154
4.6 200 0.35206 0.00082 0.015 0.013 4.628632 0.012628553 0.003846154
4.6 202 0.36403 0.000793 0.015 0.013 4.638163 0.012628867 0.003846154
4.6 204 0.3762 0.000753 0.015 0.013 4.64745 0.012632428 0.003846154
4.6 206 0.38857 0.000702 0.015 0.013 4.656498 0.012639283 0.003846154
4.6 208 0.40113 0.000641 0.015 0.013 4.665314 0.012649495 0.003846154
4.7 210 0.4139 0.000571 0.015 0.013 4.673904 0.012663158 0.003846154
4.7 212 0.4139 0.001042 0.015 0.013 4.682273 0.012543712 0.003846154
4.7 214 0.42687 0.000926 0.015 0.013 4.690427 0.012561909 0.003846154
4.7 216 0.44003 0.000805 0.015 0.013 4.698372 0.012583778 0.003846154
4.7 218 0.4534 0.000682 0.015 0.013 4.706114 0.012609481 0.003846154
4.7 220 0.46697 0.00056 0.015 0.013 4.713656 0.012639171 0.003846154
4.7 222 0.46697 0.000961 0.015 0.013 4.721005 0.012525304 0.003846154
4.7 224 0.48073 0.000793 0.015 0.013 4.728166 0.012559858 0.003846154
4.7 226 0.48073 0.001235 0.015 0.013 4.735142 0.012448713 0.003846154
4.7 228 0.4947 0.00102 0.015 0.013 4.74194 0.01248819 0.003846154
4.7 230 0.4947 0.001487 0.015 0.013 4.748563 0.012379603 0.003846154
4.7 232 0.50887 0.001226 0.015 0.013 4.755016 0.012424106 0.003846154
4.7 234 0.52324 0.00098 0.015 0.013 4.761303 0.012473331 0.003846154
4.7 236 0.52324 0.001401 0.015 0.013 4.76743 0.012367608 0.003846154
4.7 238 0.5378 0.001115 0.015 0.013 4.773398 0.012422299 0.003846154
4.8 240 0.55257 0.000853 0.015 0.013 4.779214 0.012482275 0.003846154
4.8 242 0.56754 0.000619 0.015 0.013 4.784881 0.012547815 0.003846154
4.8 244 0.56754 0.000924 0.015 0.013 4.790402 0.01244499 0.003846154
4.8 246 0.5827 0.000665 0.015 0.013 4.795781 0.012516746 0.003846154
4.8 248 0.5827 0.000962 0.015 0.013 4.801022 0.012415837 0.003846154
4.8 250 0.59807 0.000683 0.015 0.013 4.806129 0.012494187 0.003846154
4.8 252 0.59807 0.000967 0.015 0.013 4.811105 0.012395041 0.003846154
4.8 254 0.59807 0.001293 0.015 0.013 4.815953 0.012297467 0.003846154
4.8 256 0.61364 0.000941 0.015 0.013 4.820676 0.012382985 0.003846154
4.8 258 0.61364 0.001245 0.015 0.013 4.825279 0.012286981 0.003846154
4.8 260 0.6294 0.000886 0.015 0.013 4.829763 0.012380154 0.003846154
4.8 262 0.6294 0.001165 0.015 0.013 4.834132 0.01228561 0.003846154
4.8 264 0.64537 0.000806 0.015 0.013 4.838389 0.01238701 0.003846154
4.8 266 0.64537 0.001059 0.015 0.013 4.842537 0.012293848 0.003846154
4.8 268 0.64537 0.001338 0.015 0.013 4.846578 0.012202068 0.003846154
4.8 270 0.66154 0.000931 0.015 0.013 4.850515 0.01231211 0.003846154
4.8 272 0.66154 0.00118 0.015 0.013 4.854352 0.012221585 0.003846154
4.8 274 0.66154 0.001451 0.015 0.013 4.85809 0.012132374 0.003846154
4.8 276 0.67791 0.001007 0.015 0.013 4.861732 0.012251544 0.003846154
4.8 278 0.67791 0.001245 0.015 0.013 4.865281 0.012163437 0.003846154
4.8 280 0.67791 0.001501 0.015 0.013 4.868738 0.012076587 0.003846154
4.8 282 0.69447 0.001031 0.015 0.013 4.872107 0.012205697 0.003846154
4.9 284 0.71124 0.000645 0.015 0.013 4.875389 0.012346898 0.003846154
4.9 286 0.71124 0.000817 0.015 0.013 4.878588 0.01226054 0.003846154
4.9 288 0.71124 0.001005 0.015 0.013 4.881704 0.012175384 0.003846154
4.9 290 0.72821 0.000612 0.015 0.013 4.88474 0.012329464 0.003846154
4.9 292 0.72821 0.000767 0.015 0.013 4.887698 0.012244999 0.003846154
4.9 294 0.72821 0.000935 0.015 0.013 4.89058 0.01216168 0.003846154
4.9 296 0.72821 0.001115 0.015 0.013 4.893388 0.012079485 0.003846154
4.9 298 0.72821 0.001305 0.015 0.013 4.896124 0.011998392 0.003846154
4.9 300 0.72821 0.001505 0.015 0.013 4.89879 0.011918379 0.003846154
4.9 302 0.72821 0.001713 0.015 0.013 4.901388 0.011839426 0.003846154
4.9 304 0.74537 0.00115 0.015 0.013 4.903919 0.012005586 0.003846154
4.9 306 0.74537 0.001324 0.015 0.013 4.906385 0.011927114 0.003846154
4.9 308 0.76274 0.000829 0.015 0.013 4.908787 0.012109541 0.003846154
4.9 310 0.78031 0.000446 0.015 0.013 4.911128 0.012311959 0.003846154
4.9 312 0.78031 0.000548 0.015 0.013 4.913409 0.012233038 0.003846154
4.9 314 0.78031 0.000657 0.015 0.013 4.915632 0.012155124 0.003846154
4.9 316 0.78031 0.000773 0.015 0.013 4.917797 0.012078196 0.003846154
4.9 318 0.79807 0.000396 0.015 0.013 4.919907 0.012302005 0.003846154
4.9 320 0.79807 0.000482 0.015 0.013 4.921962 0.012225125 0.003846154
4.9 322 0.78031 0.001154 0.015 0.013 4.923965 0.01185315 0.003846154
4.9 324 0.78031 0.00129 0.015 0.013 4.925916 0.011779988 0.003846154
4.9 326 0.79807 0.000774 0.015 0.013 4.927818 0.012000139 0.003846154
4.9 328 0.79807 0.00088 0.015 0.013 4.92967 0.011926972 0.003846154
4.9 330 0.81604 0.000461 0.015 0.013 4.931475 0.01217394 0.003846154
4.9 332 0.81604 0.00054 0.015 0.013 4.933234 0.012100621 0.003846154
4.9 334 0.81604 0.000622 0.015 0.013 4.934948 0.012028181 0.003846154
4.9 336 0.81604 0.000708 0.015 0.013 4.936617 0.011956604 0.003846154
4.9 338 0.81604 0.000798 0.015 0.013 4.938244 0.011885876 0.003846154
4.9 340 0.81604 0.00089 0.015 0.013 4.939829 0.01181598 0.003846154
4.9 342 0.81604 0.000984 0.015 0.013 4.941373 0.011746902 0.003846154
4.9 344 0.83421 0.000523 0.015 0.013 4.942878 0.012020527 0.003846154
4.9 346 0.83421 0.000593 0.015 0.013 4.944344 0.011951026 0.003846154
4.9 348 0.83421 0.000664 0.015 0.013 4.945772 0.011882322 0.003846154
4.9 350 0.83421 0.000738 0.015 0.013 4.947164 0.01181473 0.003846154
4.9 352 0.83421 0.000813 0.015 0.013 4.94852 0.011747602 0.003846154
4.9 354 0.85258 0.000394 0.015 0.013 4.949841 0.012058429 0.003846154
4.9 356 0.83421 0.000969 0.015 0.013 4.951129 0.011615604 0.003846154
4.9 358 0.83421 0.001049 0.015 0.013 4.952383 0.011550711 0.003846154
4.9 360 0.83421 0.001129 0.015 0.013 4.953605 0.011486537 0.003846154
4.9 362 0.85258 0.000615 0.015 0.013 4.954796 0.011791932 0.003846154
4.9 364 0.87114 0.000255 0.015 0.013 4.955956 0.012150626 0.003846154
4.9 366 0.85258 0.000734 0.015 0.013 4.957086 0.011688647 0.003846154
5 368 0.88991 6.7E-05 0.015 0.013 4.958188 0.012469712 0.003846154
4.9 370 0.87114 0.000371 0.015 0.013 4.959261 0.011948214 0.003846154
4.9 372 0.85258 0.000918 0.015 0.013 4.960306 0.011478799 0.003846154
4.9 374 0.85258 0.000981 0.015 0.013 4.961325 0.011416452 0.003846154
4.9 376 0.87114 0.000498 0.015 0.013 4.962318 0.011750346 0.003846154
4.9 378 0.87114 0.000542 0.015 0.013 4.963285 0.011684073 0.003846154
4.9 380 0.87114 0.000587 0.015 0.013 4.964227 0.011617625 0.003846154
5 382 0.88991 0.000229 0.015 0.013 4.965145 0.011997799 0.003846154
4.9 384 0.87114 0.000678 0.015 0.013 4.96604 0.01148482 0.003846154
4.9 386 0.87114 0.000724 0.015 0.013 4.966911 0.011418943 0.003846154
4.9 388 0.87114 0.000771 0.015 0.013 4.96776 0.011353808 0.003846154
4.9 390 0.87114 0.000817 0.015 0.013 4.968588 0.011289715 0.003846154
5 392 0.88991 0.000376 0.015 0.013 4.969394 0.011702132 0.003846154
4 292.408 0.157283

RESISTOR SERI CHARGE

6
5
4
3
2
1
0
0 100 200 300 400 500
 Gambar-1 Grafik Vc terhadap t (charging) R

 𝑉𝑠: 5 𝑉
 ∆𝑡: 628 𝑠
 𝑅 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖: 20000 𝑜ℎ𝑚
 𝐶: 3300 µ𝐹 = 0,0033 𝐹
1
 𝑏 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 = 𝑅𝐶 = 0,015
 𝑅 2 = 0,9999484
 𝑏 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,013
 𝐶 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,003846154 𝐹

Pengosongan Muatan Resistor Seri Discharging

Tabel-1 Praktikum Resisitor Seri Discharging
b
Vc t Vavg-Vc Vc-Vpred (teori) b (eksperimen) Vpred b (hasil solver) C Eksperimen
5 0 17.834 0 0.015 0.012360832 5 0.013 0.004045035
4.99 2 17.7497 0.012565 0.015 0.012360832 4.878 0.001146385 0.004045035
4.99 4 17.7497 0.053456 0.015 0.012360832 4.759 0.000490497 0.004045035
4.95 6 17.4142 0.094499 0.015 0.012360832 4.643 0.001681638 0.004045035
4.81 8 16.2654 0.078834 0.015 0.012360832 4.529 0.004843541 0.004045035
4.68 10 15.2337 0.068315 0.015 0.012360832 4.419 0.006617668 0.004045035
4.56 12 14.3113 0.062134 0.015 0.012360832 4.311 0.00767353 0.004045035
4.44 14 13.4178 0.055004 0.015 0.012360832 4.205 0.008483271 0.004045035
4.32 16 12.5531 0.047185 0.015 0.012360832 4.103 0.009134463 0.004045035
4.2 18 11.7172 0.038969 0.015 0.012360832 4.003 0.00968643 0.004045035
4.08 20 10.91 0.030675 0.015 0.012360832 3.905 0.010166374 0.004045035
3.98 22 10.2594 0.029068 0.015 0.012360832 3.81 0.010371267 0.004045035
3.88 24 9.62882 0.026738 0.015 0.012360832 3.716 0.010567209 0.004045035
3.78 26 9.01821 0.023799 0.015 0.012360832 3.626 0.010757931 0.004045035
3.68 28 8.4276 0.020393 0.015 0.012360832 3.537 0.010947351 0.004045035
3.59 30 7.91316 0.01937 0.015 0.012360832 3.451 0.011042356 0.004045035
3.49 32 7.36055 0.015238 0.015 0.012360832 3.367 0.011235468 0.004045035
3.4 34 6.88031 0.013374 0.015 0.012360832 3.284 0.011342701 0.004045035
3.31 36 6.41626 0.011203 0.015 0.012360832 3.204 0.011458534 0.004045035
3.23 38 6.01737 0.010834 0.015 0.012360832 3.126 0.011498448 0.004045035
3.14 40 5.58393 0.008175 0.015 0.012360832 3.05 0.011631283 0.004045035
3.06 42 5.21224 0.007205 0.015 0.012360832 2.975 0.011690556 0.004045035
2.98 44 4.85336 0.006011 0.015 0.012360832 2.902 0.011762158 0.004045035
2.9 46 4.50727 0.004679 0.015 0.012360832 2.832 0.011842368 0.004045035
2.83 48 4.21495 0.004563 0.015 0.012360832 2.762 0.01185695 0.004045035
2.75 50 3.89286 0.003026 0.015 0.012360832 2.695 0.011957237 0.004045035
2.68 52 3.62154 0.002582 0.015 0.012360832 2.629 0.011993196 0.004045035
2.61 54 3.36001 0.002026 0.015 0.012360832 2.565 0.012038177 0.004045035
2.54 56 3.10829 0.001417 0.015 0.012360832 2.502 0.012093957 0.004045035
2.47 58 2.86636 0.000827 0.015 0.012360832 2.441 0.012159477 0.004045035
2.41 60 2.6668 0.000804 0.015 0.012360832 2.382 0.012163856 0.004045035
2.35 62 2.47444 0.000703 0.015 0.012360832 2.323 0.012177469 0.004045035
2.29 64 2.28927 0.000541 0.015 0.012360832 2.267 0.012201023 0.004045035
2.23 66 2.11131 0.000346 0.015 0.012360832 2.211 0.012233815 0.004045035
2.17 68 1.94054 0.000159 0.015 0.012360832 2.157 0.012275373 0.004045035
2.12 70 1.80374 0.000234 0.015 0.012360832 2.105 0.012257596 0.004045035
2.06 72 1.64618 4.46E-05 0.015 0.012360832 2.053 0.012315959 0.004045035
2.01 74 1.52037 4.65E-05 0.015 0.012360832 2.003 0.012315041 0.004045035
1.96 76 1.39957 3.29E-05 0.015 0.012360832 1.954 0.012322376 0.004045035
1.91 78 1.28377 1.19E-05 0.015 0.012360832 1.907 0.012337724 0.004045035
1.86 80 1.17296 9.07E-11 0.015 0.012360832 1.86 0.012360832 0.004045035
1.81 82 1.06716 2.09E-05 0.015 0.012360832 1.815 0.012391799 0.004045035
1.77 84 0.98612 6.91E-08 0.015 0.012360832 1.77 0.012362758 0.004045035
1.73 86 0.90827 8.79E-06 0.015 0.012360832 1.727 0.012340725 0.004045035
1.68 88 0.81547 2.37E-05 0.015 0.012360832 1.685 0.012393662 0.004045035
1.64 90 0.74483 1.39E-05 0.015 0.012360832 1.644 0.012385758 0.004045035
1.59 92 0.66102 0.000185 0.015 0.012360832 1.604 0.012453117 0.004045035
1.55 94 0.59758 0.000208 0.015 0.012360832 1.564 0.012459299 0.004045035
1.52 96 0.5521 3.88E-05 0.015 0.012360832 1.526 0.012403206 0.004045035
1.48 98 0.49426 8.02E-05 0.015 0.012360832 1.489 0.012422196 0.004045035
1.44 100 0.43961 0.000159 0.015 0.012360832 1.453 0.012447678 0.004045035
1.4 102 0.38817 0.000293 0.015 0.012360832 1.417 0.012479754 0.004045035
1.36 104 0.33993 0.000507 0.015 0.012360832 1.383 0.012518537 0.004045035
1.33 106 0.30585 0.000352 0.015 0.012360832 1.349 0.012492811 0.004045035
1.3 108 0.27356 0.000251 0.015 0.012360832 1.316 0.012472778 0.004045035
1.27 110 0.24308 0.000188 0.015 0.012360832 1.284 0.012458044 0.004045035
1.23 112 0.20524 0.0005 0.015 0.012360832 1.252 0.012521407 0.004045035
1.2 114 0.17896 0.000474 0.015 0.012360832 1.222 0.012518259 0.004045035
1.17 116 0.15448 0.000481 0.015 0.012360832 1.192 0.01252074 0.004045035
1.14 118 0.13179 0.000521 0.015 0.012360832 1.163 0.012528792 0.004045035
1.11 120 0.11091 0.000597 0.015 0.012360832 1.134 0.012542467 0.004045035
1.09 122 0.09799 0.00028 0.015 0.012360832 1.107 0.01248565 0.004045035
1.06 124 0.08011 0.000389 0.015 0.012360832 1.08 0.012509249 0.004045035
1.03 126 0.06403 0.000545 0.015 0.012360832 1.053 0.012538586 0.004045035
1 128 0.04974 0.000763 0.015 0.012360832 1.028 0.012573848 0.004045035
0.98 130 0.04122 0.000508 0.015 0.012360832 1.003 0.01253575 0.004045035
0.95 132 0.02994 0.000787 0.015 0.012360832 0.978 0.012581425 0.004045035
0.93 134 0.02342 0.000584 0.015 0.012360832 0.954 0.01255234 0.004045035
0.91 136 0.0177 0.000436 0.015 0.012360832 0.931 0.01252751 0.004045035
0.88 138 0.01062 0.000792 0.015 0.012360832 0.908 0.01258902 0.004045035
0.87 140 0.00866 0.000255 0.015 0.012360832 0.886 0.012490805 0.004045035
0.84 142 0.00397 0.000592 0.015 0.012360832 0.864 0.012562199 0.004045035
0.82 144 0.00185 0.000539 0.015 0.012360832 0.843 0.012554988 0.004045035
0.8 146 0.00053 0.000512 0.015 0.012360832 0.823 0.012552005 0.004045035
0.78 148 9.2E-06 0.000508 0.015 0.012360832 0.803 0.012553413 0.004045035
0.76 150 0.00029 0.000527 0.015 0.012360832 0.783 0.012559291 0.004045035
0.74 152 0.00137 0.000568 0.015 0.012360832 0.764 0.012569567 0.004045035
0.72 154 0.00325 0.000634 0.015 0.012360832 0.745 0.012584182 0.004045035
 0.7 156 0.00592 0.000728 0.015 0.012360832 0.727 0.012603291 0.004045035
0.68 158 0.0094 0.000854 0.015 0.012360832 0.709 0.012627097 0.004045035
0.67 160 0.01144 0.00048 0.015 0.012360832 0.692 0.012561936 0.004045035
0.65 162 0.01612 0.000626 0.015 0.012360832 0.675 0.012593933 0.004045035
0.64 164 0.01876 0.000344 0.015 0.012360832 0.659 0.012534969 0.004045035
0.62 166 0.02464 0.000504 0.015 0.012360832 0.642 0.012575137 0.004045035
0.61 168 0.02788 0.000281 0.015 0.012360832 0.627 0.012522187 0.004045035
0.59 170 0.03496 0.000461 0.015 0.012360832 0.611 0.012570801 0.004045035
0.58 172 0.0388 0.000273 0.015 0.012360832 0.597 0.012524061 0.004045035
0.56 174 0.04707 0.000482 0.015 0.012360832 0.582 0.01258186 0.004045035
0.55 176 0.05151 0.000315 0.015 0.012360832 0.568 0.012541365 0.004045035
0.53 178 0.06099 0.000571 0.015 0.012360832 0.554 0.012608508 0.004045035
0.52 180 0.06603 0.000415 0.015 0.012360832 0.54 0.012574183 0.004045035
0.51 182 0.07127 0.000295 0.015 0.012360832 0.527 0.012542614 0.004045035
0.49 184 0.08235 0.00059 0.015 0.012360832 0.514 0.012623744 0.004045035
0.48 186 0.08819 0.000473 0.015 0.012360832 0.502 0.012598929 0.004045035
0.47 188 0.09423 0.00038 0.015 0.012360832 0.489 0.012576968 0.004045035
0.46 190 0.10047 0.000307 0.015 0.012360832 0.478 0.012557831 0.004045035
0.45 192 0.10691 0.000252 0.015 0.012360832 0.466 0.012541498 0.004045035
0.44 194 0.11355 0.00021 0.015 0.012360832 0.454 0.012527986 0.004045035
0.43 196 0.12039 0.00018 0.015 0.012360832 0.443 0.012517362 0.004045035
0.42 198 0.12742 0.000158 0.015 0.012360832 0.433 0.012509742 0.004045035
0.41 200 0.13466 0.000144 0.015 0.012360832 0.422 0.012505237 0.004045035
0.4 202 0.1421 0.000137 0.015 0.012360832 0.412 0.012503902 0.004045035
0.39 204 0.14974 0.000136 0.015 0.012360832 0.402 0.012505698 0.004045035
0.38 206 0.15758 0.00014 0.015 0.012360832 0.392 0.012510525 0.004045035
0.37 208 0.16562 0.000151 0.015 0.012360832 0.382 0.012518333 0.004045035
0.36 210 0.17386 0.000167 0.015 0.012360832 0.373 0.012529225 0.004045035
0.35 212 0.1823 0.000191 0.015 0.012360832 0.364 0.012543495 0.004045035
0.34 214 0.19094 0.000223 0.015 0.012360832 0.355 0.012561517 0.004045035
0.33 216 0.19978 0.000265 0.015 0.012360832 0.346 0.01258344 0.004045035
0.33 218 0.19978 6.13E-05 0.015 0.012360832 0.338 0.012467951 0.004045035
0.32 220 0.20882 9.17E-05 0.015 0.012360832 0.33 0.012494881 0.004045035
0.31 222 0.21806 0.000133 0.015 0.012360832 0.322 0.012525819 0.004045035
0.3 224 0.2275 0.000187 0.015 0.012360832 0.314 0.012560536 0.004045035
0.3 226 0.2275 3.62E-05 0.015 0.012360832 0.306 0.012449589 0.004045035
0.29 228 0.23714 7.3E-05 0.015 0.012360832 0.299 0.012488969 0.004045035
0.28 230 0.24698 0.000127 0.015 0.012360832 0.291 0.012532483 0.004045035
0.27 232 0.25701 0.0002 0.015 0.012360832 0.284 0.012580871 0.004045035
0.27 234 0.25701 5.19E-05 0.015 0.012360832 0.277 0.012473389 0.004045035
0.26 236 0.26725 0.000109 0.015 0.012360832 0.27 0.012527438 0.004045035
0.25 238 0.27769 0.000191 0.015 0.012360832 0.264 0.012587053 0.004045035
0.25 240 0.27769 5.46E-05 0.015 0.012360832 0.257 0.012482155 0.004045035
0.24 242 0.28833 0.000123 0.015 0.012360832 0.251 0.012547769 0.004045035
0.24 244 0.28833 2.47E-05 0.015 0.012360832 0.245 0.012444945 0.004045035
0.23 246 0.29917 8.08E-05 0.015 0.012360832 0.239 0.012516561 0.004045035
0.22 248 0.31021 0.000173 0.015 0.012360832 0.233 0.012594403 0.004045035
0.22 250 0.31021 5.57E-05 0.015 0.012360832 0.227 0.012493614 0.004045035
0.22 252 0.31021 3.64E-06 0.015 0.012360832 0.222 0.012394434 0.004045035
0.21 254 0.32145 4.21E-05 0.015 0.012360832 0.216 0.012479421 0.004045035
0.21 256 0.32145 1.45E-06 0.015 0.012360832 0.211 0.012381824 0.004045035
0.2 258 0.33289 3.66E-05 0.015 0.012360832 0.206 0.012474911 0.004045035
0.2 260 0.33289 1.03E-06 0.015 0.012360832 0.201 0.012378836 0.004045035
0.19 262 0.34453 3.73E-05 0.015 0.012360832 0.196 0.012480777 0.004045035
0.19 264 0.34453 1.74E-06 0.015 0.012360832 0.191 0.012386198 0.004045035
0.18 266 0.35637 4.42E-05 0.015 0.012360832 0.187 0.012497116 0.004045035
0.18 268 0.35637 4.36E-06 0.015 0.012360832 0.182 0.012403857 0.004045035
0.18 270 0.35637 5.56E-06 0.015 0.012360832 0.178 0.012311976 0.004045035
0.17 272 0.36841 1.09E-05 0.015 0.012360832 0.173 0.012431568 0.004045035
0.17 274 0.36841 8.61E-07 0.015 0.012360832 0.169 0.012340841 0.004045035
0.16 276 0.38065 2.44E-05 0.015 0.012360832 0.165 0.012451401 0.004045035
0.16 278 0.38065 8.39E-07 0.015 0.012360832 0.161 0.01235611 0.004045035
0.15 280 0.39309 4.88E-05 0.015 0.012360832 0.157 0.01254055 0.004045035
0.15 282 0.39309 9.94E-06 0.015 0.012360832 0.153 0.012451624 0.004045035
0.15 284 0.39309 3.44E-07 0.015 0.012360832 0.149 0.012363626 0.004045035
0.14 286 0.40573 3.32E-05 0.015 0.012360832 0.146 0.012512087 0.004045035
0.14 288 0.40573 4.86E-06 0.015 0.012360832 0.142 0.012427669 0.004045035
0.14 290 0.40573 1.61E-06 0.015 0.012360832 0.139 0.012344885 0.004045035
0.14 292 0.40573 2.17E-05 0.015 0.012360832 0.135 0.012264001 0.004045035
0.13 294 0.41857 4.16E-06 0.015 0.012360832 0.132 0.012393509 0.004045035
0.13 296 0.41857 1.4E-06 0.015 0.012360832 0.129 0.012307635 0.004045035
0.13 298 0.41857 1.87E-05 0.015 0.012360832 0.126 0.012223466 0.004045035
0.12 300 0.4316 6.77E-06 0.015 0.012360832 0.123 0.012410949 0.004045035
0.12 302 0.4316 1.53E-07 0.015 0.012360832 0.12 0.012323974 0.004045035
0.12 304 0.4316 1.1E-05 0.015 0.012360832 0.117 0.012237732 0.004045035
0.11 306 0.44484 1.47E-05 0.015 0.012360832 0.114 0.012483893 0.004045035
0.11 308 0.44484 1.12E-06 0.015 0.012360832 0.111 0.01240346 0.004045035
0.11 310 0.44484 2.73E-06 0.015 0.012360832 0.108 0.012323617 0.004045035
0.11 312 0.44484 1.85E-05 0.015 0.012360832 0.106 0.012244317 0.004045035
0.11 314 0.44484 4.73E-05 0.015 0.012360832 0.103 0.012165523 0.004045035
0.1 316 0.45828 3.62E-07 0.015 0.012360832 0.101 0.012413316 0.004045035
0.1 318 0.45828 3.44E-06 0.015 0.012360832 0.098 0.012340713 0.004045035
0.1 320 0.45828 1.81E-05 0.015 0.012360832 0.096 0.012269187 0.004045035
0.09 322 0.47192 1.16E-05 0.015 0.012360832 0.093 0.012480564 0.004045035
0.09 324 0.47192 1.28E-06 0.015 0.012360832 0.091 0.012405865 0.004045035
0.09 326 0.47192 1.2E-06 0.015 0.012360832 0.089 0.012332602 0.004045035
0.09 328 0.47192 1.07E-05 0.015 0.012360832 0.087 0.012260759 0.004045035
0.09 330 0.47192 2.9E-05 0.015 0.012360832 0.085 0.012190322 0.004045035
0.08 332 0.48576 6.5E-06 0.015 0.012360832 0.083 0.012424483 0.004045035
0.08 334 0.48576 2.85E-07 0.015 0.012360832 0.081 0.012345856 0.004045035
0.08 336 0.48576 2.05E-06 0.015 0.012360832 0.079 0.012268289 0.004045035
0.08 338 0.48576 1.12E-05 0.015 0.012360832 0.077 0.012191784 0.004045035
0.08 340 0.48576 2.73E-05 0.015 0.012360832 0.075 0.012116343 0.004045035
0.07 342 0.4998 8.71E-06 0.015 0.012360832 0.073 0.012457929 0.004045035
0.07 344 0.4998 1.37E-06 0.015 0.012360832 0.071 0.01238101 0.004045035
0.07 346 0.4998 3.23E-07 0.015 0.012360832 0.069 0.012304746 0.004045035
0.07 348 0.4998 5.12E-06 0.015 0.012360832 0.068 0.012229136 0.004045035
0.07 350 0.4998 1.53E-05 0.015 0.012360832 0.066 0.012154183 0.004045035
0.07 352 0.4998 3.06E-05 0.015 0.012360832 0.064 0.012079884 0.004045035
0.06 354 0.51404 8.38E-06 0.015 0.012360832 0.063 0.012515681 0.004045035
0.06 356 0.51404 1.85E-06 0.015 0.012360832 0.061 0.012448143 0.004045035
0.06 358 0.51404 1.95E-08 0.015 0.012360832 0.06 0.012381283 0.004045035
0.06 360 0.51404 2.56E-06 0.015 0.012360832 0.058 0.012315102 0.004045035
0.06 362 0.51404 9.16E-06 0.015 0.012360832 0.057 0.012249595 0.004045035
0.06 364 0.51404 1.95E-05 0.015 0.012360832 0.056 0.01218477 0.004045035
0.06 366 0.51404 3.34E-05 0.015 0.012360832 0.054 0.012120627 0.004045035
0.05 368 0.52848 8.41E-06 0.015 0.012360832 0.053 0.012555996 0.004045035
0.05 370 0.52848 2.59E-06 0.015 0.012360832 0.052 0.012494618 0.004045035
0.05 372 0.52848 1.21E-07 0.015 0.012360832 0.05 0.012433993 0.004045035
0.05 374 0.52848 7.76E-07 0.015 0.012360832 0.049 0.012374102 0.004045035
0.05 376 0.52848 4.33E-06 0.015 0.012360832 0.048 0.012314936 0.004045035
0.05 378 0.52848 1.06E-05 0.015 0.012360832 0.047 0.012256479 0.004045035
0.05 380 0.52848 1.93E-05 0.015 0.012360832 0.046 0.012198715 0.004045035
0.05 382 0.52848 3.03E-05 0.015 0.012360832 0.044 0.012141633 0.004045035
0.04 384 0.54312 1.16E-05 0.015 0.012360832 0.043 0.012567775 0.004045035
0.04 386 0.54312 5.51E-06 0.015 0.012360832 0.042 0.012501542 0.004045035
0.05 388 0.52848 7.55E-05 0.015 0.012360832 0.041 0.011974345 0.004045035
0.04 390 0.54312 9.29E-08 0.015 0.012360832 0.04 0.012370805 0.004045035
0.04 392 0.54312 4.62E-07 0.015 0.012360832 0.039 0.012306252 0.004045035
0.04 394 0.54312 2.69E-06 0.015 0.012360832 0.038 0.012242205 0.004045035
0.04 396 0.54312 6.64E-06 0.015 0.012360832 0.037 0.012178643 0.004045035
0.04 398 0.54312 1.22E-05 0.015 0.012360832 0.037 0.012115522 0.004045035
0.04 400 0.54312 1.92E-05 0.015 0.012360832 0.036 0.012052831 0.004045035
0.04 402 0.54312 2.76E-05 0.015 0.012360832 0.035 0.011990541 0.004045035
0.04 404 0.54312 3.72E-05 0.015 0.012360832 0.034 0.011980761 0.004045035
0.04 406 0.54312 4.8E-05 0.015 0.012360832 0.033 0.011925489 0.004045035
0.03 408 0.55796 5.13E-06 0.015 0.012360832 0.032 0.012570236 0.004045035
0.03 410 0.55796 2.18E-06 0.015 0.012360832 0.031 0.012513865 0.004045035
0.03 412 0.55796 5.02E-07 0.015 0.012360832 0.031 0.012458199 0.004045035
0.03 414 0.55796 1.73E-09 0.015 0.012360832 0.03 0.012403223 0.004045035
0.03 416 0.55796 5.98E-07 0.015 0.012360832 0.029 0.012348937 0.004045035
0.03 418 0.55796 2.21E-06 0.015 0.012360832 0.029 0.012295324 0.004045035
0.03 420 0.55796 4.77E-06 0.015 0.012360832 0.028 0.012242331 0.004045035
0.03 422 0.55796 8.19E-06 0.015 0.012360832 0.027 0.012189981 0.004045035
0.03 424 0.55796 1.24E-05 0.015 0.012360832 0.026 0.012138222 0.004045035
0.03 426 0.55796 1.74E-05 0.015 0.012360832 0.026 0.012087016 0.004045035
0.03 428 0.55796 2.31E-05 0.015 0.012360832 0.025 0.012036352 0.004045035
0.03 430 0.55796 2.93E-05 0.015 0.012360832 0.025 0.011986185 0.004045035
0.03 432 0.55796 3.62E-05 0.015 0.012360832 0.024 0.011936472 0.004045035
0.03 434 0.55796 4.36E-05 0.015 0.012360832 0.023 0.011887169 0.004045035
0.02 436 0.573 7.98E-06 0.015 0.012360832 0.023 0.012666407 0.004045035
0.02 438 0.573 5.14E-06 0.015 0.012360832 0.022 0.012609721 0.004045035
0.02 440 0.573 2.97E-06 0.015 0.012360832 0.022 0.012553813 0.004045035
0.02 442 0.573 1.42E-06 0.015 0.012360832 0.021 0.012498693 0.004045035
0.02 444 0.573 4.57E-07 0.015 0.012360832 0.021 0.012444393 0.004045035
0.02 446 0.573 2.94E-08 0.015 0.012360832 0.02 0.012390931 0.004045035
0.02 448 0.573 1.03E-07 0.015 0.012360832 0.02 0.01233832 0.004045035
0.02 450 0.573 6.43E-07 0.015 0.012360832 0.019 0.012286589 0.004045035
0.02 452 0.573 1.61E-06 0.015 0.012360832 0.019 0.012235784 0.004045035
0.02 454 0.573 2.99E-06 0.015 0.012360832 0.018 0.012185922 0.004045035
0.02 456 0.573 4.73E-06 0.015 0.012360832 0.018 0.012137045 0.004045035
0.02 458 0.573 6.81E-06 0.015 0.012360832 0.017 0.012089204 0.004045035
0.02 460 0.573 9.21E-06 0.015 0.012360832 0.017 0.012042447 0.004045035
0.02 462 0.573 1.19E-05 0.015 0.012360832 0.017 0.01199681 0.004045035
0.02 464 0.573 1.48E-05 0.015 0.012360832 0.016 0.011952353 0.004045035
0.02 466 0.573 1.8E-05 0.015 0.012360832 0.016 0.011909123 0.004045035
0.02 468 0.573 2.15E-05 0.015 0.012360832 0.015 0.011867191 0.004045035
0.02 470 0.573 2.51E-05 0.015 0.012360832 0.015 0.01182661 0.004045035
0.02 472 0.573 2.89E-05 0.015 0.012360832 0.015 0.011787437 0.004045035
0.02 474 0.573 3.28E-05 0.015 0.012360832 0.014 0.011749741 0.004045035
0.01 476 0.58824 1.54E-05 0.015 0.012360832 0.014 0.01303402 0.004045035
0.02 478 0.573 4.12E-05 0.015 0.012360832 0.014 0.011679005 0.004045035
0.01 480 0.58824 1.06E-05 0.015 0.012360832 0.013 0.012968751 0.004045035
0.01 482 0.58824 8.56E-06 0.015 0.012360832 0.013 0.012938023 0.004045035
0.01 484 0.58824 6.82E-06 0.015 0.012360832 0.013 0.012908551 0.004045035
0.01 486 0.58824 5.3E-06 0.015 0.012360832 0.012 0.012880336 0.004045035
0.01 488 0.58824 4.01E-06 0.015 0.012360832 0.012 0.012853361 0.004045035
0.01 490 0.58824 2.92E-06 0.015 0.012360832 0.012 0.01282763 0.004045035
0.01 492 0.58824 2.03E-06 0.015 0.012360832 0.011 0.01280313 0.004045035
0.01 494 0.58824 1.31E-06 0.015 0.012360832 0.011 0.012779863 0.004045035
0.01 496 0.58824 7.61E-07 0.015 0.012360832 0.011 0.012757789 0.004045035
0.01 498 0.58824 3.68E-07 0.015 0.012360832 0.011 0.012736909 0.004045035
0.01 500 0.58824 1.21E-07 0.015 0.012360832 0.01 0.012717208 0.004045035
0.01 502 0.58824 9.05E-09 0.015 0.012360832 0.01 0.012698663 0.004045035
0.01 504 0.58824 2.29E-08 0.015 0.012360832 0.01 0.012681253 0.004045035
0.01 506 0.58824 1.54E-07 0.015 0.012360832 0.01 0.0126749 0.004045035
0.01 508 0.58824 3.92E-07 0.015 0.012360832 0.009 0.01266906 0.004045035
0.01 510 0.58824 7.32E-07 0.015 0.012360832 0.009 0.012663699 0.004045035
0.01 512 0.58824 1.16E-06 0.015 0.012360832 0.009 0.012658783 0.004045035
0.01 514 0.58824 1.68E-06 0.015 0.012360832 0.009 0.012654304 0.004045035
 0.01 516 0.58824 2.28E-06 0.015 0.012360832 0.008 0.01265022 0.004045035
0.01 518 0.58824 2.95E-06 0.015 0.012360832 0.008 0.012646523 0.004045035
0.01 520 0.58824 3.68E-06 0.015 0.012360832 0.008 0.012643179 0.004045035
0.01 522 0.58824 4.48E-06 0.015 0.012360832 0.008 0.012640179 0.004045035
0.01 524 0.58824 5.33E-06 0.015 0.012360832 0.008 0.012637498 0.004045035
0.01 526 0.58824 6.23E-06 0.015 0.012360832 0.008 0.01263512 0.004045035
0.01 528 0.58824 7.18E-06 0.015 0.012360832 0.007 0.012633028 0.004045035
0.01 530 0.58824 8.17E-06 0.015 0.012360832 0.007 0.012631196 0.004045035
0 532 0.60368 4.85E-05 0.015 0.012360832 0.007 0.012927971 0.004045035
0.78 388.128 0.783334

6
RESISTOR SERI DISCHARGE
5

0
0 100 200 300 400 500 600

Gambar-2 Grafik Vc terhadap t (dicharging) R

 𝑉𝑠: 5 𝑉
 ∆𝑡: 532 𝑠
 𝑅 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖: 20000 𝑜ℎ𝑚
 𝐶: 3300 µ𝐹 = 0,0033 𝐹
1
 𝑏 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 = 𝑅𝐶 = 0,015152
 𝑅 2 = 0,997982
 𝑏 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,012360832
 𝐶 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,004045035 F

RESISTOR PARAREL CHARGING

b
Vc t Vavg-Vc Vc-Vprd b (eksperimen) Vprd b (hasil solver) C eksperimen
(teori)
0 0 18,04464727 0 0,0606 0,029922263 0 0,03 0,006683986
0,07 2 17,45484139 0,048596075 0,0606 0,029922263 0,290445 0,007017979 0,006683986
0,46 4 14,34818004 0,010819884 0,0606 0,029922263 0,564019 0,024101956 0,006683986
0,81 6 11,81915063 0,000136903 0,0606 0,029922263 0,821701 0,029453637 0,006683986
1,11 8 9,846411136 0,00207809 0,0606 0,029922263 1,064414 0,031373527 0,006683986
1,38 10 8,22484559 0,007564072 0,0606 0,029922263 1,293028 0,032298844 0,006683986
1,63 12 6,85339601 0,014795625 0,0606 0,029922263 1,508363 0,032870162 0,006683986
1,85 14 5,74992038 0,019268613 0,0606 0,029922263 1,711189 0,032995065 0,006683986
2,04 16 4,874818699 0,018979897 0,0606 0,029922263 1,902232 0,032760229 0,006683986
2,23 18 4,071917019 0,021851113 0,0606 0,029922263 2,082179 0,032805243 0,006683986
2,4 20 3,414731304 0,022001137 0,0606 0,029922263 2,251672 0,032699877 0,006683986
2,56 22 2,849003573 0,02210577 0,0606 0,029922263 2,41132 0,032609674 0,006683986
2,7 24 2,395991808 0,019128595 0,0606 0,029922263 2,561694 0,032354275 0,006683986
2,83 26 2,010438027 0,016044608 0,0606 0,029922263 2,703333 0,03210495 0,006683986
2,96 28 1,658684245 0,015192072 0,0606 0,029922263 2,836744 0,032019936 0,006683986
3,07 30 1,38744643 0,011576612 0,0606 0,029922263 2,962405 0,031728356 0,006683986
3,18 32 1,140408615 0,00984714 0,0606 0,029922263 3,080767 0,031579079 0,006683986
3,28 34 0,936828783 0,007699427 0,0606 0,029922263 3,192254 0,031384601 0,006683986
3,37 36 0,770706935 0,005290545 0,0606 0,029922263 3,297264 0,031134885 0,006683986
3,46 38 0,620785086 0,004073737 0,0606 0,029922263 3,396174 0,030990245 0,006683986
3,54 40 0,50112122 0,002566551 0,0606 0,029922263 3,489339 0,030774184 0,006683986
3,62 42 0,394257355 0,001841122 0,0606 0,029922263 3,577092 0,030650452 0,006683986
3,69 44 0,311251472 0,000915239 0,0606 0,029922263 3,659747 0,030441003 0,006683986
3,75 46 0,247903573 0,000153733 0,0606 0,029922263 3,737601 0,03013685 0,006683986
3,82 48 0,183097691 8,22176E-05 0,0606 0,029922263 3,810933 0,03008177 0,006683986
3,88 50 0,135349792 1,92522E-11 0,0606 0,029922263 3,880004 0,029922263 0,006683986
3,93 52 0,101059876 0,00022692 0,0606 0,029922263 3,945064 0,029650058 0,006683986
3,99 54 0,066511977 0,000267129 0,0606 0,029922263 4,006344 0,029619236 0,006683986
4,04 56 0,043222061 0,000579104 0,0606 0,029922263 4,064065 0,029469497 0,006683986
4,09 58 0,024932145 0,000808388 0,0606 0,029922263 4,118432 0,029376862 0,006683986
4,13 60 0,013900212 0,001571456 0,0606 0,029922263 4,169642 0,029143723 0,006683986
4,17 62 0,006068279 0,002292142 0,0606 0,029922263 4,217876 0,028959089 0,006683986
4,21 64 0,001436346 0,002841863 0,0606 0,029922263 4,263309 0,028831455 0,006683986
4,25 66 4,41353E-06 0,003147523 0,0606 0,029922263 4,306103 0,028744582 0,006683986
4,28 68 0,001030464 0,004410369 0,0606 0,029922263 4,346411 0,028494278 0,006683986
4,32 70 0,005198531 0,004144396 0,0606 0,029922263 4,384377 0,028503625 0,006683986
4,35 72 0,010424582 0,004919329 0,0606 0,029922263 4,420138 0,028341612 0,006683986
4,38 74 0,017450632 0,005449623 0,0606 0,029922263 4,453822 0,02820492 0,006683986
4,41 76 0,026276682 0,005707582 0,0606 0,029922263 4,485549 0,028118103 0,006683986
4,44 78 0,036902733 0,005690066 0,0606 0,029922263 4,515433 0,028072278 0,006683986
4,46 80 0,044986766 0,006985714 0,0606 0,029922263 4,543581 0,02781949 0,006683986
4,48 82 0,0538708 0,008116847 0,0606 0,029922263 4,570094 0,027593013 0,006683986
4,51 84 0,068696851 0,007236292 0,0606 0,029922263 4,595066 0,027655467 0,006683986
4,54 86 0,085322901 0,006176168 0,0606 0,029922263 4,618589 0,027740267 0,006683986
4,56 88 0,097406935 0,006519661 0,0606 0,029922263 4,640744 0,027616233 0,006683986
4,57 90 0,103748951 0,008392984 0,0606 0,029922263 4,661613 0,027258555 0,006683986
4,58 92 0,110290968 0,010255571 0,0606 0,029922263 4,68127 0,026923287 0,006683986
4,6 94 0,123975002 0,009956951 0,0606 0,029922263 4,699785 0,026881066 0,006683986
4,62 96 0,138459035 0,009452457 0,0606 0,029922263 4,717224 0,026837284 0,006683986
4,63 98 0,146001052 0,010743312 0,0606 0,029922263 4,73365 0,026557071 0,006683986
4,65 100 0,161685086 0,009825164 0,0606 0,029922263 4,749122 0,026598818 0,006683986
4,67 102 0,178169119 0,008778796 0,0606 0,029922263 4,763695 0,026652193 0,006683986
4,69 104 0,195453153 0,007642596 0,0606 0,029922263 4,777422 0,026725744 0,006683986
4,7 106 0,20439517 0,008163355 0,0606 0,029922263 4,790351 0,026545007 0,006683986
4,71 108 0,213537187 0,008561723 0,0606 0,029922263 4,80253 0,026386826 0,006683986
4,73 110 0,23242122 0,007056075 0,0606 0,029922263 4,814 0,026532555 0,006683986
4,74 112 0,242163237 0,007191885 0,0606 0,029922263 4,824805 0,026378136 0,006683986
4,76 114 0,262247271 0,005622284 0,0606 0,029922263 4,834982 0,026648107 0,006683986
4,76 116 0,262247271 0,007151685 0,0606 0,029922263 4,844568 0,026180662 0,006683986
4,77 118 0,272589287 0,006988383 0,0606 0,029922263 4,853597 0,026107961 0,006683986
4,78 120 0,283131304 0,006740572 0,0606 0,029922263 4,862101 0,026026501 0,006683986
4,78 122 0,283131304 0,008120065 0,0606 0,029922263 4,870111 0,025610707 0,006683986
4,79 124 0,293873321 0,007683663 0,0606 0,029922263 4,877657 0,0255454 0,006683986
4,79 126 0,293873321 0,008980088 0,0606 0,029922263 4,884763 0,02514895 0,006683986
4,81 128 0,315957355 0,006635294 0,0606 0,029922263 4,891457 0,025554903 0,006683986
4,81 130 0,315957355 0,007702248 0,0606 0,029922263 4,897762 0,02515079 0,006683986
4,82 132 0,327299372 0,007005913 0,0606 0,029922263 4,903701 0,025201547 0,006683986
4,83 134 0,338841388 0,006287733 0,0606 0,029922263 4,909295 0,02522345 0,006683986
4,84 136 0,350583405 0,005559817 0,0606 0,029922263 4,914564 0,025287767 0,006683986
4,85 138 0,362525422 0,004834013 0,0606 0,029922263 4,919527 0,025428157 0,006683986
4,86 140 0,374667439 0,004121853 0,0606 0,029922263 4,924202 0,025551527 0,006683986
4,86 142 0,374667439 0,004706607 0,0606 0,029922263 4,928605 0,025199387 0,006683986
4,87 144 0,387009456 0,003937813 0,0606 0,029922263 4,932752 0,025326125 0,006683986
4,87 146 0,387009456 0,004443338 0,0606 0,029922263 4,936658 0,024980285 0,006683986
4,88 148 0,399551472 0,003640653 0,0606 0,029922263 4,940338 0,025211245 0,006683986
4,88 150 0,399551472 0,004070892 0,0606 0,029922263 4,943804 0,024866764 0,006683986
4,88 152 0,399551472 0,004498108 0,0606 0,029922263 4,947068 0,024530108 0,006683986
4,89 154 0,412293489 0,003617146 0,0606 0,029922263 4,950143 0,02483875 0,006683986
4,9 156 0,425235506 0,002813122 0,0606 0,029922263 4,953039 0,025069706 0,006683986
4,9 158 0,425235506 0,003109936 0,0606 0,029922263 4,955767 0,024761036 0,006683986
4,91 160 0,438377523 0,002336394 0,0606 0,029922263 4,958336 0,0251072 0,006683986
4,91 162 0,438377523 0,002576219 0,0606 0,029922263 4,960756 0,024792715 0,006683986
4,91 164 0,438377523 0,002812827 0,0606 0,029922263 4,963036 0,024486779 0,006683986
4,91 166 0,438377523 0,003045195 0,0606 0,029922263 4,965183 0,024189084 0,006683986
4,91 168 0,438377523 0,003272498 0,0606 0,029922263 4,967206 0,023899067 0,006683986
4,91 170 0,438377523 0,00349408 0,0606 0,029922263 4,969111 0,023615912 0,006683986
4,92 172 0,45171954 0,002591326 0,0606 0,029922263 4,970905 0,024070943 0,006683986
4,92 174 0,45171954 0,002766251 0,0606 0,029922263 4,972595 0,023800798 0,006683986
4,93 176 0,465261556 0,001952499 0,0606 0,029922263 4,974187 0,024147027 0,006683986
4,94 178 0,479003573 0,001273529 0,0606 0,029922263 4,975687 0,024909657 0,006683986
4,94 180 0,479003573 0,001376327 0,0606 0,029922263 4,977099 0,024629851 0,006683986
4,94 182 0,479003573 0,001476802 0,0606 0,029922263 4,978429 0,024355517 0,006683986
4,94 184 0,479003573 0,001574678 0,0606 0,029922263 4,979682 0,024087089 0,006683986
4,94 186 0,479003573 0,00166974 0,0606 0,029922263 4,980862 0,023824988 0,006683986
4,95 188 0,49294559 0,001022345 0,0606 0,029922263 4,981974 0,024539561 0,006683986
 4,95 190 0,49294559 0,001090402 0,0606 0,029922263 4,983021 0,024287856 0,006683986
4,95 192 0,49294559 0,001156511 0,0606 0,029922263 4,984008 0,024040034 0,006683986
4,95 194 0,49294559 0,001220559 0,0606 0,029922263 4,984937 0,023795458 0,006683986
4,96 196 0,507087607 0,000666235 0,0606 0,029922263 4,985812 0,024445007 0,006683986
4,96 198 0,507087607 0,000709462 0,0606 0,029922263 4,986636 0,024195787 0,006683986
4,96 200 0,507087607 0,00075142 0,0606 0,029922263 4,987412 0,023955386 0,006683986
4,96 202 0,507087607 0,000792043 0,0606 0,029922263 4,988143 0,023724397 0,006683986
4,95 204 0,49294559 0,001507925 0,0606 0,029922263 4,988832 0,022601788 0,006683986
4,96 206 0,507087607 0,000869115 0,0606 0,029922263 4,989481 0,02329336 0,006683986
4,96 208 0,507087607 0,000905517 0,0606 0,029922263 4,990092 0,023094646 0,006683986
4,96 210 0,507087607 0,000940487 0,0606 0,029922263 4,990667 0,022907845 0,006683986
4,97 212 0,521429624 0,000449842 0,0606 0,029922263 4,991209 0,024354026 0,006683986
4,97 214 0,521429624 0,000471763 0,0606 0,029922263 4,99172 0,024114112 0,006683986
4,98 216 0,53597164 0,000148867 0,0606 0,029922263 4,992201 0,025254635 0,006683986
4,98 218 0,53597164 0,000160127 0,0606 0,029922263 4,992654 0,025032648 0,006683986
4,98 220 0,53597164 0,000171108 0,0606 0,029922263 4,993081 0,024831955 0,006683986
4,98 222 0,53597164 0,000181785 0,0606 0,029922263 4,993483 0,024656291 0,006683986
4,99 224 0,550713657 1,491E-05 0,0606 0,029922263 4,993861 0,028653446 0,006683986
4,99 226 0,550713657 1,77909E-05 0,0606 0,029922263 4,994218 0,02856844 0,006683986
4,99 228 0,550713657 2,07371E-05 0,0606 0,029922263 4,994554 0,02849867 0,006683986
4,99 230 0,550713657 2,37185E-05 0,0606 0,029922263 4,99487 0,028443488 0,006683986
4,99 232 0,550713657 2,67098E-05 0,0606 0,029922263 4,995168 0,028402065 0,006683986
4,99 234 0,550713657 2,96898E-05 0,0606 0,029922263 4,995449 0,028373489 0,006683986
5 236 0,565655674 1,83766E-05 0,0606 0,029922263 4,995713 0,030980795 0,006683986
4,2479 150,4131748 0,639577254

Grafik Resistor Paralel Charge

6
Vc (volt)

4
2
0
0 50 100 150 200 250
Waktu (sekon)
  𝑉𝑠: 5 𝑉
 ∆𝑡: 236 𝑠
 𝑅 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖: 5000 𝑜ℎ𝑚
 𝐶: 3300 µ𝐹 = 0,0033 𝐹
1
 𝑏 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 = 𝑅𝐶 = 0,06061
 𝑅 2 = 0,99972
 𝑏 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,051190723
 𝐶 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,003906958 𝐹

RESISTOR PARAREL DISCHARGING

b
Vc T Vavg-Vc Vc-Vprd b (eksperimen) Vprd b (hasil solver) C eksperimen
(teori)
5 0 18,03876 0 0,0606 0,051190723 5 0,05 0,003906958
4,61 2 14,87804 0,009327 0,0606 0,051190723 4,513426 0,040599608 0,003906958
4,13 4 11,40552 0,003113 0,0606 0,051190723 4,074202 0,047790308 0,003906958
3,7 6 8,686023 0,000496 0,0606 0,051190723 3,677722 0,050186289 0,003906958
3,32 8 6,590546 3,06E-08 0,0606 0,051190723 3,319825 0,051190723 0,003906958
2,99 10 5,00509 4,57E-05 0,0606 0,051190723 2,996757 0,0514115 0,003906958
2,68 12 3,714123 0,000631 0,0606 0,051190723 2,705128 0,051972187 0,003906958
2,41 14 2,746331 0,001016 0,0606 0,051190723 2,441879 0,052127474 0,003906958
2,17 16 2,008473 0,001173 0,0606 0,051190723 2,204248 0,0521693 0,003906958
1,96 18 1,457346 0,000885 0,0606 0,051190723 1,989742 0,052030809 0,003906958
1,76 20 1,014464 0,001304 0,0606 0,051190723 1,79611 0,052204216 0,003906958
1,59 22 0,700914 0,000981 0,0606 0,051190723 1,621322 0,052066863 0,003906958
1,43 24 0,458608 0,001125 0,0606 0,051190723 1,463544 0,052165306 0,003906958
1,29 26 0,28859 0,000968 0,0606 0,051190723 1,321119 0,052103459 0,003906958
1,16 28 0,165817 0,00106 0,0606 0,051190723 1,192555 0,052172408 0,003906958
1,05 30 0,088331 0,000702 0,0606 0,051190723 1,076501 0,052032355 0,003906958
0,94 32 0,035046 0,001008 0,0606 0,051190723 0,971742 0,052226405 0,003906958
0,86 34 0,011493 0,000295 0,0606 0,051190723 0,877177 0,051763799 0,003906958
0,77 36 0,000296 0,000476 0,0606 0,051190723 0,791815 0,0519745 0,003906958
0,7 38 0,002787 0,000218 0,0606 0,051190723 0,714759 0,051749668 0,003906958
0,63 40 0,015078 0,000231 0,0606 0,051190723 0,645203 0,051774821 0,003906958
0,57 42 0,033414 0,000154 0,0606 0,051190723 0,582415 0,051685953 0,003906958
0,51 44 0,058949 0,000248 0,0606 0,051190723 0,525737 0,051893528 0,003906958
0,47 46 0,079973 2,09E-05 0,0606 0,051190723 0,474575 0,05142266 0,003906958
0,42 48 0,110752 7,04E-05 0,0606 0,051190723 0,428392 0,051613781 0,003906958
0,38 50 0,138975 4,49E-05 0,0606 0,051190723 0,386703 0,051519229 0,003906958
0,35 52 0,162243 8,63E-07 0,0606 0,051190723 0,349071 0,051113904 0,003906958
0,31 54 0,196067 2,6E-05 0,0606 0,051190723 0,315101 0,051483621 0,003906958
0,28 56 0,223534 1,97E-05 0,0606 0,051190723 0,284437 0,051501734 0,003906958
0,26 58 0,242846 1,05E-05 0,0606 0,051190723 0,256757 0,051005026 0,003906958
0,23 60 0,273314 3,14E-06 0,0606 0,051190723 0,231771 0,051345092 0,003906958
 0,22 62 0,28387 0,000116 0,0606 0,051190723 0,209216 0,050385491 0,003906958
0,19 64 0,316737 1,31E-06 0,0606 0,051190723 0,188856 0,051029354 0,003906958
0,18 66 0,328093 9,07E-05 0,0606 0,051190723 0,170478 0,050339463 0,003906958
0,16 68 0,351405 3,74E-05 0,0606 0,051190723 0,153888 0,050551038 0,003906958
0,15 70 0,363361 0,000123 0,0606 0,051190723 0,138912 0,050084335 0,003906958
0,13 72 0,387873 2,12E-05 0,0606 0,051190723 0,125394 0,050658458 0,003906958
0,12 74 0,400428 4,64E-05 0,0606 0,051190723 0,113191 0,050408422 0,003906958
0,11 76 0,413184 6,12E-05 0,0606 0,051190723 0,102176 0,05024105 0,003906958
0,1 78 0,42614 6,03E-05 0,0606 0,051190723 0,092233 0,050182139 0,003906958
0,09 80 0,439296 4,55E-05 0,0606 0,051190723 0,083257 0,050273833 0,003906958
0,08 82 0,452652 2,35E-05 0,0606 0,051190723 0,075155 0,05056376 0,003906958
0,07 84 0,466208 4,66E-06 0,0606 0,051190723 0,067841 0,051086504 0,003906958
0,07 86 0,466208 7,67E-05 0,0606 0,051190723 0,061239 0,049507304 0,003906958
0,06 88 0,479964 2,23E-05 0,0606 0,051190723 0,05528 0,050338647 0,003906958
0,06 90 0,479964 0,000102 0,0606 0,051190723 0,0499 0,048875404 0,003906958
0,05 92 0,49392 2,46E-05 0,0606 0,051190723 0,045044 0,050067022 0,003906958
0,04 94 0,508075 4,37E-07 0,0606 0,051190723 0,040661 0,051410911 0,003906958
0,04 96 0,508075 1,09E-05 0,0606 0,051190723 0,036704 0,050297151 0,003906958
0,04 98 0,508075 4,72E-05 0,0606 0,051190723 0,033132 0,049285987 0,003906958
0,03 100 0,522431 8,49E-09 0,0606 0,051190723 0,029908 0,050904843 0,003906958
0,03 102 0,522431 9,02E-06 0,0606 0,051190723 0,026997 0,050116197 0,003906958
0,03 104 0,522431 3,17E-05 0,0606 0,051190723 0,02437 0,049434712 0,003906958
0,03 106 0,522431 6,4E-05 0,0606 0,051190723 0,021999 0,04885996 0,003906958
0,02 108 0,536987 2,02E-08 0,0606 0,051190723 0,019858 0,050533622 0,003906958
0,02 110 0,536987 4,3E-06 0,0606 0,051190723 0,017925 0,050085556 0,003906958
0,02 112 0,536987 1,46E-05 0,0606 0,051190723 0,016181 0,04971693 0,003906958
0,02 114 0,536987 2,91E-05 0,0606 0,051190723 0,014606 0,049420685 0,003906958
0,02 116 0,536987 4,64E-05 0,0606 0,051190723 0,013185 0,049189109 0,003906958
0,01 118 0,551743 3,62E-06 0,0606 0,051190723 0,011902 0,050552758 0,003906958
0,01 120 0,551743 5,53E-07 0,0606 0,051190723 0,010744 0,05033501 0,003906958
0,01 122 0,551743 9,12E-08 0,0606 0,051190723 0,009698 0,050158627 0,003906958
0,01 124 0,551743 1,55E-06 0,0606 0,051190723 0,008754 0,050017889 0,003906958
0,01 126 0,551743 4,4E-06 0,0606 0,051190723 0,007902 0,049907518 0,003906958
0,01 128 0,551743 8,22E-06 0,0606 0,051190723 0,007133 0,049822738 0,003906958
0,01 130 0,551743 1,27E-05 0,0606 0,051190723 0,006439 0,049759298 0,003906958
0,01 132 0,551743 1,75E-05 0,0606 0,051190723 0,005813 0,049713475 0,003906958
0 134 0,566699 2,75E-05 0,0606 0,051190723 0,005247 0,050494368 0,003906958
0,7528 96,66057 0,026844
 Grafik Resistor Paralel Discharge
6
5
Vc (volt) 4
3
2
1
0
0 20 40 60 80 100 120 140 160
Waktu (sekon)

 𝑉𝑠: 5 𝑉
 ∆𝑡: 134 𝑠
 𝑅 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖: 5000 𝑜ℎ𝑚
 𝐶: 3300 µ𝐹 = 0,0033 𝐹
1
 𝑏 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 = 𝑅𝐶 = 0,06061
 𝑅 2 = 0,99972
 𝑏 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,051190723
 𝐶 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,003906958 𝐹

CAPASITOR SERI CHARGING

b b b (hasil C
Vc T Vavg-Vc Vc-Vprd Vprd
(teori) (eksp.) solver) eksperimen
0 0 17,99578 0 0,33 0,325389491 0 0,33 0,00030732
2,42 2 3,320205 0,000795034 0,33 0,325389491 2,391804 0,33081057 0,00030732
3,64 4 0,362576 2,89061E-07 0,33 0,325389491 3,639462 0,32538949 0,00030732
4,27 6 0,000776 0,00041169 0,33 0,325389491 4,29029 0,32063993 0,00030732
4,6 8 0,128062 0,000887293 0,33 0,325389491 4,629787 0,31566448 0,00030732
4,78 10 0,28929 0,000722674 0,33 0,325389491 4,806883 0,312477 0,00030732
4,88 12 0,406862 0,000371039 0,33 0,325389491 4,899262 0,31081882 0,00030732
4,93 14 0,473147 0,000304548 0,33 0,325389491 4,947451 0,30542821 0,00030732
4,95 16 0,501062 0,000510242 0,33 0,325389491 4,972589 0,28796679 0,00030732
4,97 18 0,529776 0,000246525 0,33 0,325389491 4,985701 0,28377459 0,00030732
4,98 20 0,544433 0,00015728 0,33 0,325389491 4,992541 0,27862639 0,00030732
4,98 22 0,544433 0,000259505 0,33 0,325389491 4,996109 0,25192351 0,00030732
4,99 24 0,55929 6,35271E-05 0,33 0,325389491 4,99797 0,2774706 0,00030732
5 26 0,574347 1,1209E-06 0,33 0,325389491 4,998941 0,33259076 0,00030732
4,242 26,23004 0,004730767
 Grafik Kapasitor Seri Charge
6
5
4

Vc (volt) 3
2
1
0
0 5 10 15 20 25 30
Waktu (sekon)

 𝑉𝑠: 5 𝑉
 ∆𝑡: 26 𝑠
 𝑅 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖: 10000 𝑜ℎ𝑚
 𝐶: 300 µ𝐹 = 0,0003 𝐹
1
 𝑏 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 = 𝑅𝐶 = 0,3333
 𝑅 2 = 0,99982
 𝑏 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,325389491
 𝐶 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,000307324 𝐹

CAPASITOR SERI DISCHARGING

b b b (hasil
Vc t Vavg-Vc Vc-Vprd Vprd C eksperimen
(teori) (eksp.) solver)
5 0 15,85367 0 0,33 0,18 5 0,18 0,000555556
3,43 4 5,816136 0,992491588 0,33 0,18 2,433761 0,09421444 0,000555556
1,78 6 0,580136 0,006727669 0,33 0,18 1,697978 0,17214817 0,000555556
0,94 8 0,006136 0,059848139 0,33 0,18 1,184639 0,20893431 0,000555556
0,5 10 0,268669 0,10659862 0,33 0,18 0,826494 0,23039281 0,000555556
0,27 12 0,560003 0,094019262 0,33 0,18 0,576626 0,24314093 0,000555556
0,15 14 0,754003 0,063654298 0,33 0,18 0,402298 0,25044965 0,000555556
0,08 16 0,880469 0,04026998 0,33 0,18 0,280674 0,25847952 0,000555556
0,04 18 0,957136 0,024279709 0,33 0,18 0,195819 0,26825393 0,000555556
0,02 20 0,996669 0,013599901 0,33 0,18 0,136619 0,26919111 0,000555556
0,01 22 1,016736 0,007278747 0,33 0,18 0,095316 0,29031118 0,000555556
0 24 1,037003 0,004422173 0,33 0,18 0,066499 0,30541281 0,000555556
1,018 28,72677 1,413190085
 Grafik Kapasitor Seri Discharge
6
5
4

Vc (volt)
3
2
1
0
0 5 10 15 20 25 30
Waktu (sekon)

 𝑉𝑠: 5 𝑉
 ∆𝑡: 24 𝑠
 𝑅 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖: 10000 𝑜ℎ𝑚
 𝐶: 300 µ𝐹 = 0,0003 𝐹
1
 𝑏 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 = 𝑅𝐶 = 0,33
 𝑅 2 = 0,950805808
 𝑏 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,18
 𝐶 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,000555556 𝐹

CAPASITOR PARAREL CHARGING

b b b (hasil
Vc T Vavg-Vc Vc-Vprd Vprd C eksperimen
(teori) (eksp.) solver)
0 0 18,65873 0 0,03 0,02307016 0 0,023 0,004334604
0,06 2 18,14399 0,027377071 0,03 0,02307016 0,22546 0,00617586 0,004334604
0,31 4 16,0767 0,017096583 0,03 0,02307016 0,440754 0,01601393 0,004334604
0,54 6 14,28519 0,011308109 0,03 0,02307016 0,64634 0,01907562 0,004334604
0,76 8 12,67058 0,00683185 0,03 0,02307016 0,842655 0,02061921 0,004334604
0,97 10 11,21966 0,003614193 0,03 0,02307016 1,030118 0,02154997 0,004334604
1,16 12 9,982919 0,002413581 0,03 0,02307016 1,209128 0,02201004 0,004334604
1,34 14 8,877872 0,001605312 0,03 0,02307016 1,380066 0,02228128 0,004334604
1,52 16 7,837624 0,000542728 0,03 0,02307016 1,543297 0,02263798 0,004334604
1,69 18 6,914669 8,40214E-05 0,03 0,02307016 1,699166 0,02291874 0,004334604
1,84 20 6,148296 6,41221E-05 0,03 0,02307016 1,848008 0,02294296 0,004334604
1,99 22 5,426923 1,88739E-08 0,03 0,02307016 1,990137 0,02307016 0,004334604
2,14 24 4,75055 0,00019999 0,03 0,02307016 2,125858 0,02327564 0,004334604
2,27 26 4,200761 0,000211437 0,03 0,02307016 2,255459 0,02327642 0,004334604
2,39 28 3,723263 0,000116293 0,03 0,02307016 2,379216 0,0232202 0,004334604
2,52 30 3,238473 0,000511097 0,03 0,02307016 2,497393 0,02337404 0,004334604
2,63 32 2,854666 0,000390449 0,03 0,02307016 2,61024 0,02332874 0,004334604
2,75 34 2,463568 0,001024042 0,03 0,02307016 2,717999 0,02348538 0,004334604
2,85 36 2,159653 0,000846845 0,03 0,02307016 2,820899 0,02344548 0,004334604
2,95 38 1,875738 0,000951138 0,03 0,02307016 2,919159 0,0234613 0,004334604
3,04 40 1,637314 0,000729604 0,03 0,02307016 3,012989 0,02341289 0,004334604
3,13 42 1,41509 0,000751462 0,03 0,02307016 3,102587 0,02341444 0,004334604
3,22 44 1,209067 0,001014715 0,03 0,02307016 3,188145 0,02347483 0,004334604
3,3 46 1,039535 0,000909287 0,03 0,02307016 3,269846 0,02345371 0,004334604
3,38 48 0,882803 0,001032864 0,03 0,02307016 3,347862 0,02347802 0,004334604
3,45 50 0,756162 0,000763965 0,03 0,02307016 3,42236 0,0234251 0,004334604
3,52 52 0,639321 0,000702299 0,03 0,02307016 3,493499 0,0234092 0,004334604
3,59 54 0,532281 0,00081623 0,03 0,02307016 3,56143 0,02344367 0,004334604
3,66 56 0,43504 0,001135804 0,03 0,02307016 3,626298 0,02351384 0,004334604
3,71 58 0,371583 0,00047344 0,03 0,02307016 3,688241 0,02336113 0,004334604
3,77 60 0,302034 0,000511159 0,03 0,02307016 3,747391 0,02337023 0,004334604
3,82 62 0,249576 0,000260052 0,03 0,02307016 3,803874 0,02329176 0,004334604
3,88 64 0,193227 0,000492413 0,03 0,02307016 3,85781 0,02337534 0,004334604
3,93 66 0,151769 0,000427939 0,03 0,02307016 3,909313 0,02335928 0,004334604
3,98 68 0,115312 0,000462482 0,03 0,02307016 3,958495 0,02337772 0,004334604
4,02 70 0,089746 0,000211464 0,03 0,02307016 4,005458 0,02327988 0,004334604
4,07 72 0,062288 0,000387928 0,03 0,02307016 4,050304 0,02336158 0,004334604
4,11 74 0,043922 0,00028467 0,03 0,02307016 4,093128 0,02332268 0,004334604
4,14 76 0,032247 3,57538E-05 0,03 0,02307016 4,134021 0,02315088 0,004334604
4,19 78 0,01679 0,000286648 0,03 0,02307016 4,173069 0,02333648 0,004334604
4,22 80 0,009915 9,29814E-05 0,03 0,02307016 4,210357 0,02321714 0,004334604
4,25 82 0,004841 1,629E-05 0,03 0,02307016 4,245964 0,02314165 0,004334604
4,29 84 0,000875 0,000100703 0,03 0,02307016 4,279965 0,02323108 0,004334604
4,32 86 1,8E-07 5,72628E-05 0,03 0,02307016 4,312433 0,02320256 0,004334604
4,35 88 0,000926 4,30784E-05 0,03 0,02307016 4,343437 0,0231866 0,004334604
4,37 90 0,002543 9,25599E-06 0,03 0,02307016 4,373042 0,0230157 0,004334604
4,4 92 0,006468 1,7244E-06 0,03 0,02307016 4,401313 0,02305228 0,004334604
4,43 94 0,012194 2,8589E-06 0,03 0,02307016 4,428309 0,02309678 0,004334604
4,45 96 0,01701 1,67107E-05 0,03 0,02307016 4,454088 0,02299379 0,004334604
4,48 98 0,025736 1,67919E-06 0,03 0,02307016 4,478704 0,02309308 0,004334604
4,5 100 0,032553 4,88611E-06 0,03 0,02307016 4,50221 0,02301611 0,004334604
4,52 102 0,04017 2,16858E-05 0,03 0,02307016 4,524657 0,02299043 0,004334604
4,55 104 0,053095 1,52803E-05 0,03 0,02307016 4,546091 0,02315767 0,004334604
4,56 106 0,057804 4,30162E-05 0,03 0,02307016 4,566559 0,02292614 0,004334604
4,58 108 0,067821 3,72518E-05 0,03 0,02307016 4,586103 0,02294065 0,004334604
4,6 110 0,078638 2,2723E-05 0,03 0,02307016 4,604767 0,0229607 0,004334604
4,61 112 0,084346 0,000158476 0,03 0,02307016 4,622589 0,02276709 0,004334604
4,63 114 0,096363 9,22939E-05 0,03 0,02307016 4,639607 0,02284292 0,004334604
4,65 116 0,10918 3,43142E-05 0,03 0,02307016 4,655858 0,0229259 0,004334604
4,66 118 0,115889 0,000129411 0,03 0,02307016 4,671376 0,02277577 0,004334604
4,68 120 0,129906 3,83685E-05 0,03 0,02307016 4,686194 0,02291091 0,004334604
4,69 122 0,137214 0,000107006 0,03 0,02307016 4,700344 0,02280848 0,004334604
4,71 124 0,152431 1,48722E-05 0,03 0,02307016 4,713856 0,02296119 0,004334604
4,72 126 0,16034 4,56874E-05 0,03 0,02307016 4,726759 0,02287113 0,004334604
4,72 128 0,16034 0,000364055 0,03 0,02307016 4,73908 0,02250503 0,004334604
4,74 130 0,176757 0,000117628 0,03 0,02307016 4,750846 0,02274379 0,004334604
4,75 132 0,185265 0,000145939 0,03 0,02307016 4,762081 0,02269122 0,004334604
4,76 134 0,193974 0,000164065 0,03 0,02307016 4,772809 0,02264868 0,004334604
4,77 136 0,202882 0,000170389 0,03 0,02307016 4,783053 0,0226371 0,004334604
4,78 138 0,21199 0,00016476 0,03 0,02307016 4,792836 0,02265055 0,004334604
4,78 140 0,21199 0,000491834 0,03 0,02307016 4,802177 0,02232524 0,004334604
4,8 142 0,230807 0,000123156 0,03 0,02307016 4,811098 0,02266616 0,004334604
4,8 144 0,230807 0,00038477 0,03 0,02307016 4,819616 0,02236064 0,004334604
4,81 146 0,240516 0,000315043 0,03 0,02307016 4,827749 0,02238976 0,004334604
4,82 148 0,250424 0,000240764 0,03 0,02307016 4,835517 0,02246992 0,004334604
4,82 150 0,250424 0,000525944 0,03 0,02307016 4,842933 0,0221701 0,004334604
4,83 152 0,260533 0,000400637 0,03 0,02307016 4,850016 0,0222606 0,004334604
4,84 154 0,270841 0,000281535 0,03 0,02307016 4,856779 0,02232475 0,004334604
4,84 156 0,270841 0,000539964 0,03 0,02307016 4,863237 0,02203965 0,004334604
4,86 158 0,292058 8,84361E-05 0,03 0,02307016 4,869404 0,02264959 0,004334604
4,86 160 0,292058 0,000233872 0,03 0,02307016 4,875293 0,02237285 0,004334604
4,86 162 0,292058 0,000437487 0,03 0,02307016 4,880916 0,022091 0,004334604
4,87 164 0,302967 0,000265231 0,03 0,02307016 4,886286 0,02229159 0,004334604
4,88 166 0,314075 0,000130268 0,03 0,02307016 4,891414 0,02246175 0,004334604
4,88 168 0,314075 0,000266013 0,03 0,02307016 4,89631 0,02219669 0,004334604
4,88 170 0,314075 0,000440391 0,03 0,02307016 4,900985 0,0219437 0,004334604
4,89 172 0,325384 0,000238711 0,03 0,02307016 4,90545 0,02219425 0,004334604
4,9 174 0,336892 9,4356E-05 0,03 0,02307016 4,909714 0,02248966 0,004334604
4,89 176 0,325384 0,000565721 0,03 0,02307016 4,913785 0,02168294 0,004334604
4,9 178 0,336892 0,000312318 0,03 0,02307016 4,917673 0,02200432 0,004334604
4,91 180 0,348601 0,000129614 0,03 0,02307016 4,921385 0,02229036 0,004334604
4,9 182 0,336892 0,000621492 0,03 0,02307016 4,92493 0,02154583 0,004334604
4,91 184 0,348601 0,000335432 0,03 0,02307016 4,928315 0,02179347 0,004334604
4,92 186 0,360509 0,000133339 0,03 0,02307016 4,931547 0,0222364 0,004334604
4,92 188 0,360509 0,000214152 0,03 0,02307016 4,934634 0,02199298 0,004334604
4,92 190 0,360509 0,000309106 0,03 0,02307016 4,937581 0,02175085 0,004334604
4,93 192 0,372618 0,000108077 0,03 0,02307016 4,940396 0,02226815 0,004334604
4,93 194 0,372618 0,000171182 0,03 0,02307016 4,943084 0,02205374 0,004334604
4,92 196 0,360509 0,000657929 0,03 0,02307016 4,94565 0,0210363 0,004334604
4,94 198 0,384926 6,56242E-05 0,03 0,02307016 4,948101 0,02230163 0,004334604
4,94 200 0,384926 0,000109017 0,03 0,02307016 4,950441 0,02207405 0,004334604
4,93 202 0,372618 0,000514193 0,03 0,02307016 4,952676 0,02122967 0,004334604
4,95 204 0,397435 2,31339E-05 0,03 0,02307016 4,95481 0,02257519 0,004334604
4,95 206 0,397435 4,68881E-05 0,03 0,02307016 4,956847 0,0223595 0,004334604
4,94 208 0,384926 0,000353189 0,03 0,02307016 4,958793 0,0212391 0,004334604
4,95 210 0,397435 0,000113453 0,03 0,02307016 4,960651 0,02194957 0,004334604
4,95 212 0,397435 0,000154399 0,03 0,02307016 4,962426 0,02175577 0,004334604
4,94 214 0,384926 0,000581776 0,03 0,02307016 4,96412 0,02066391 0,004334604
4,95 216 0,397435 0,000247682 0,03 0,02307016 4,965738 0,02139014 0,004334604
4,96 218 0,410143 5,30402E-05 0,03 0,02307016 4,967283 0,0221141 0,004334604
4,95 220 0,397435 0,000351868 0,03 0,02307016 4,968758 0,02105085 0,004334604
4,96 222 0,410143 0,000103366 0,03 0,02307016 4,970167 0,02171069 0,004334604
4,96 224 0,410143 0,00013253 0,03 0,02307016 4,971512 0,021519 0,004334604
4,96 226 0,410143 0,000163756 0,03 0,02307016 4,972797 0,02133401 0,004334604
4,96 228 0,410143 0,000196655 0,03 0,02307016 4,974023 0,02115549 0,004334604
4,96 230 0,410143 0,000230879 0,03 0,02307016 4,975195 0,02098297 0,004334604
4,96 232 0,410143 0,000266122 0,03 0,02307016 4,976313 0,02081585 0,004334604
4,97 234 0,423052 5,44839E-05 0,03 0,02307016 4,977381 0,02176956 0,004334604
4,97 236 0,423052 7,05808E-05 0,03 0,02307016 4,978401 0,02156268 0,004334604
4,96 238 0,410143 0,000375397 0,03 0,02307016 4,979375 0,02033964 0,004334604
4,97 240 0,423052 0,000106197 0,03 0,02307016 4,980305 0,02115882 0,004334604
4,97 242 0,423052 0,000125289 0,03 0,02307016 4,981193 0,02096307 0,004334604
4,97 244 0,423052 0,000144993 0,03 0,02307016 4,982041 0,02077218 0,004334604
4,97 246 0,423052 0,000165151 0,03 0,02307016 4,982851 0,02058667 0,004334604
4,97 248 0,423052 0,000185624 0,03 0,02307016 4,983624 0,02040696 0,004334604
4,97 250 0,423052 0,00020629 0,03 0,02307016 4,984363 0,02023339 0,004334604
4,97 252 0,423052 0,000227042 0,03 0,02307016 4,985068 0,02006615 0,004334604
4,98 254 0,43616 3,29616E-05 0,03 0,02307016 4,985741 0,02189496 0,004334604
4,97 256 0,423052 0,000268441 0,03 0,02307016 4,986384 0,01975085 0,004334604
4,98 258 0,43616 4,8974E-05 0,03 0,02307016 4,986998 0,0216081 0,004334604
4,97 260 0,423052 0,000309212 0,03 0,02307016 4,987584 0,01945966 0,004334604
4,97 262 0,423052 0,000329214 0,03 0,02307016 4,988144 0,01932196 0,004334604
4,98 264 0,43616 7,53227E-05 0,03 0,02307016 4,988679 0,02119758 0,004334604
4,98 266 0,43616 8,44443E-05 0,03 0,02307016 4,989189 0,02106462 0,004334604
4,97 268 0,423052 0,000387178 0,03 0,02307016 4,989677 0,01893263 0,004334604
4,98 270 0,43616 0,000102867 0,03 0,02307016 4,990142 0,02080156 0,004334604
4,98 272 0,43616 0,000112081 0,03 0,02307016 4,990587 0,02067025 0,004334604
4,97 274 0,423052 0,000441474 0,03 0,02307016 4,991011 0,01857073 0,004334604
4,98 276 0,43616 0,000130339 0,03 0,02307016 4,991417 0,02040491 0,004334604
4,99 278 0,449469 3,25314E-06 0,03 0,02307016 4,991804 0,02227965 0,004334604
4,97 280 0,423052 0,000491652 0,03 0,02307016 4,992173 0,01824518 0,004334604
4,99 282 0,449469 6,3815E-06 0,03 0,02307016 4,992526 0,02194298 0,004334604
4,99 284 0,449469 8,19776E-06 0,03 0,02307016 4,992863 0,02178389 0,004334604
4,98 286 0,43616 0,000173844 0,03 0,02307016 4,993185 0,01969885 0,004334604
4,98 288 0,43616 0,000182042 0,03 0,02307016 4,993492 0,01954677 0,004334604
4,98 290 0,43616 0,000190047 0,03 0,02307016 4,993786 0,01939033 0,004334604
4,98 292 0,43616 0,000197851 0,03 0,02307016 4,994066 0,01922924 0,004334604
4,98 294 0,43616 0,00020545 0,03 0,02307016 4,994334 0,01906319 0,004334604
4,98 296 0,43616 0,00021284 0,03 0,02307016 4,994589 0,01889186 0,004334604
4,99 298 0,449469 2,33582E-05 0,03 0,02307016 4,994833 0,02087962 0,004334604
4,98 300 0,43616 0,000226985 0,03 0,02307016 4,995066 0,018532 0,004334604
4,99 302 0,449469 2,79683E-05 0,03 0,02307016 4,995289 0,02070153 0,004334604
4,99 304 0,449469 3,02605E-05 0,03 0,02307016 4,995501 0,02062774 0,004334604
4,98 306 0,43616 0,00024661 0,03 0,02307016 4,995704 0,01794759 0,004334604
4,99 308 0,449469 3,47811E-05 0,03 0,02307016 4,995898 0,02051153 0,004334604
 4,99 310 0,449469 3,69973E-05 0,03 0,02307016 4,996083 0,02046922 0,004334604
4,98 312 0,43616 0,000264361 0,03 0,02307016 4,996259 0,01732376 0,004334604
4,99 314 0,449469 4,13174E-05 0,03 0,02307016 4,996428 0,02041552 0,004334604
4,99 316 0,449469 4,34141E-05 0,03 0,02307016 4,996589 0,02040355 0,004334604
4,98 318 0,43616 0,00028032 0,03 0,02307016 4,996743 0,0167077 0,004334604
4,99 320 0,449469 4,7467E-05 0,03 0,02307016 4,99689 0,02040719 0,004334604
4,99 322 0,449469 4,94192E-05 0,03 0,02307016 4,99703 0,02042169 0,004334604
4,99 324 0,449469 5,13202E-05 0,03 0,02307016 4,997164 0,02044373 0,004334604
4,98 326 0,43616 0,000299003 0,03 0,02307016 4,997292 0,01604884 0,004334604
5 328 0,462977 6,68832E-06 0,03 0,02307016 4,997414 0,02368658 0,004334604
4,32 211,1777 0,109243437

6 Grafik Kapasitor Paralel Charge

5
4
Vc (volt)

3
2
1
0
0 100 200 300 400
Waktu (sekon)

 𝑉𝑠: 5 𝑉
 ∆𝑡: 328 𝑠
 𝑅 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖: 10000 𝑜ℎ𝑚
 𝐶: 3300 µ𝐹 = 0,0033 𝐹
1
 𝑏 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 = 𝑅𝐶 = 0,03
 𝑅 2 = 0,999483
 𝑏 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,023070158
 𝐶 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,004334604 𝐹

CAPASITOR PARAREL DISCHARGING

b b
Vc t Vavg-Vc Vc-Vprd Vprd b (hasil solver) C eksp.
teori eksp.
5 0 17,78805404 0 0,03 0,023242201 5 0,023 0,004302519
4,92 2 17,11963986 0,021639219 0,03 0,023242201 4,772897 0,00796608 0,004302519
4,68 4 15,1911973 0,015348823 0,03 0,023242201 4,55611 0,01654466 0,004302519
4,46 6 13,5246583 0,012283594 0,03 0,023242201 4,349169 0,01905237 0,004302519
4,24 8 11,95491929 0,007809788 0,03 0,023242201 4,151627 0,02060912 0,004302519
4,04 10 10,61188383 0,0059201 0,03 0,023242201 3,963058 0,0213293 0,004302519
3,84 12 9,348848368 0,003242899 0,03 0,023242201 3,783054 0,02198155 0,004302519
3,66 14 8,280516453 0,002378984 0,03 0,023242201 3,611225 0,02229858 0,004302519
3,48 16 7,276984538 0,001075752 0,03 0,023242201 3,447201 0,02264333 0,004302519
3,32 18 6,439356169 0,00086274 0,03 0,023242201 3,290628 0,02274868 0,004302519
3,16 20 5,6529278 0,00035474 0,03 0,023242201 3,141165 0,02294446 0,004302519
3,02 22 5,006802978 0,000462595 0,03 0,023242201 2,998492 0,02291553 0,004302519
2,87 24 4,358026382 5,93081E-05 0,03 0,023242201 2,862299 0,02313205 0,004302519
2,74 26 3,832153332 5,94188E-05 0,03 0,023242201 2,732292 0,02313158 0,004302519
2,61 28 3,340080283 3,27809E-06 0,03 0,023242201 2,608189 0,02321752 0,004302519
2,49 30 2,915859006 7,61474E-08 0,03 0,023242201 2,489724 0,0232422 0,004302519
2,37 32 2,520437729 4,40818E-05 0,03 0,023242201 2,376639 0,02332821 0,004302519
2,26 34 2,183268226 7,5536E-05 0,03 0,023242201 2,268691 0,02334979 0,004302519
2,16 36 1,897750495 3,18767E-05 0,03 0,023242201 2,165646 0,02331843 0,004302519
2,05 38 1,606780992 0,000298637 0,03 0,023242201 2,067281 0,0234708 0,004302519
1,96 40 1,386715034 0,000179133 0,03 0,023242201 1,973384 0,02340953 0,004302519
1,87 42 1,182849077 0,000189114 0,03 0,023242201 1,883752 0,0234025 0,004302519
1,78 44 0,99518312 0,000330906 0,03 0,023242201 1,798191 0,02347371 0,004302519
1,7 46 0,841968935 0,000272779 0,03 0,023242201 1,716516 0,02345748 0,004302519
1,62 48 0,701554751 0,000344136 0,03 0,023242201 1,638551 0,02348648 0,004302519
1,54 50 0,573940566 0,000582114 0,03 0,023242201 1,564127 0,02354755 0,004302519
1,48 52 0,486629928 0,000171179 0,03 0,023242201 1,493084 0,02340655 0,004302519
1,41 54 0,393867517 0,000233077 0,03 0,023242201 1,425267 0,0234364 0,004302519
1,34 56 0,310905105 0,000421499 0,03 0,023242201 1,36053 0,02351867 0,004302519
1,28 58 0,247594467 0,000350978 0,03 0,023242201 1,298734 0,02350042 0,004302519
1,22 60 0,191483829 0,000389872 0,03 0,023242201 1,239745 0,02351245 0,004302519
1,16 62 0,14257319 0,000549212 0,03 0,023242201 1,183435 0,02355784 0,004302519
1,11 64 0,107314325 0,00038742 0,03 0,023242201 1,129683 0,02350896 0,004302519
1,06 66 0,07705546 0,000337536 0,03 0,023242201 1,078372 0,02349961 0,004302519
1,01 68 0,051796595 0,000376046 0,03 0,023242201 1,029392 0,02352809 0,004302519
0,97 70 0,035189503 0,000159678 0,03 0,023242201 0,982636 0,02343582 0,004302519
0,92 72 0,018930637 0,000324161 0,03 0,023242201 0,938004 0,02352018 0,004302519
0,88 74 0,009523545 0,000237154 0,03 0,023242201 0,8954 0,02347833 0,004302519
0,84 76 0,003316453 0,00021698 0,03 0,023242201 0,85473 0,02346452 0,004302519
0,8 78 0,000309361 0,000253062 0,03 0,023242201 0,815908 0,02348357 0,004302519
0,77 80 0,000154042 7,83037E-05 0,03 0,023242201 0,778849 0,02337716 0,004302519
0,73 82 0,002746949 0,000181527 0,03 0,023242201 0,743473 0,02346399 0,004302519
0,7 84 0,00679163 9,41721E-05 0,03 0,023242201 0,709704 0,0234104 0,004302519
0,66 86 0,014984538 0,000305169 0,03 0,023242201 0,677469 0,02355857 0,004302519
0,64 88 0,020280992 4,48639E-05 0,03 0,023242201 0,646698 0,02336872 0,004302519
0,61 90 0,029725673 5,36508E-05 0,03 0,023242201 0,617325 0,02337986 0,004302519
0,58 92 0,040970354 8,62195E-05 0,03 0,023242201 0,589285 0,02341338 0,004302519
0,55 94 0,054015034 0,000156745 0,03 0,023242201 0,56252 0,02347287 0,004302519
0,53 96 0,063711488 4,85784E-05 0,03 0,023242201 0,53697 0,02337028 0,004302519
0,5 98 0,079756169 0,000158265 0,03 0,023242201 0,51258 0,02348861 0,004302519
0,48 100 0,091452623 8,64653E-05 0,03 0,023242201 0,489299 0,02343189 0,004302519
0,46 102 0,103949077 5,0048E-05 0,03 0,023242201 0,467074 0,02339443 0,004302519
0,44 104 0,117245531 3,43359E-05 0,03 0,023242201 0,44586 0,02337584 0,004302519
0,42 106 0,131341985 3,14551E-05 0,03 0,023242201 0,425608 0,023376 0,004302519
0,4 108 0,146238439 3,94022E-05 0,03 0,023242201 0,406277 0,02339481 0,004302519
0,38 110 0,161934893 6,12116E-05 0,03 0,023242201 0,387824 0,02343235 0,004302519
0,37 112 0,17008312 4,35211E-08 0,03 0,023242201 0,370209 0,023249 0,004302519
0,35 114 0,186979573 1,15161E-05 0,03 0,023242201 0,353394 0,02332352 0,004302519
0,34 116 0,1957278 7,06385E-06 0,03 0,023242201 0,337342 0,02317185 0,004302519
0,32 118 0,213824254 4,08016E-06 0,03 0,023242201 0,32202 0,02328763 0,004302519
0,31 120 0,223172481 6,79323E-06 0,03 0,023242201 0,307394 0,02316709 0,004302519
0,29 122 0,242468935 1,17761E-05 0,03 0,023242201 0,293432 0,0233322 0,004302519
0,28 124 0,252417162 1,07754E-08 0,03 0,023242201 0,280104 0,02324231 0,004302519
0,27 126 0,262565389 6,8574E-06 0,03 0,023242201 0,267381 0,02316442 0,004302519
0,25 128 0,283461843 2,74233E-05 0,03 0,023242201 0,255237 0,02341368 0,004302519
0,24 130 0,29421007 1,32768E-05 0,03 0,023242201 0,243644 0,0233694 0,004302519
0,23 132 0,305158297 6,64249E-06 0,03 0,023242201 0,232577 0,02333845 0,004302519
0,22 134 0,316306524 4,05424E-06 0,03 0,023242201 0,222014 0,02332142 0,004302519
0,22 136 0,316306524 6,51324E-05 0,03 0,023242201 0,21193 0,02296619 0,004302519
0,2 138 0,339202978 5,30649E-06 0,03 0,023242201 0,202304 0,02333119 0,004302519
0,2 140 0,339202978 4,74054E-05 0,03 0,023242201 0,193115 0,02299177 0,004302519
0,19 142 0,350951205 3,19964E-05 0,03 0,023242201 0,184343 0,02302949 0,004302519
0,18 144 0,362899432 1,6237E-05 0,03 0,023242201 0,17597 0,02308361 0,004302519
0,17 146 0,375047659 4,08928E-06 0,03 0,023242201 0,167978 0,02315412 0,004302519
0,16 148 0,387395886 1,21214E-07 0,03 0,023242201 0,160348 0,02324213 0,004302519
0,16 150 0,387395886 4,80934E-05 0,03 0,023242201 0,153065 0,02294971 0,004302519
0,15 152 0,399944112 1,51107E-05 0,03 0,023242201 0,146113 0,0230647 0,004302519
0,14 154 0,412692339 2,74329E-07 0,03 0,023242201 0,139476 0,02320283 0,004302519
0,14 156 0,412692339 4,70438E-05 0,03 0,023242201 0,133141 0,02292576 0,004302519
0,13 158 0,425640566 8,44597E-06 0,03 0,023242201 0,127094 0,02309351 0,004302519
0,13 160 0,425640566 7,53227E-05 0,03 0,023242201 0,121321 0,02282151 0,004302519
0,12 162 0,438788793 1,75506E-05 0,03 0,023242201 0,115811 0,02302217 0,004302519
0,11 164 0,45213702 3,03025E-07 0,03 0,023242201 0,11055 0,02327761 0,004302519
0,11 166 0,45213702 1,99879E-05 0,03 0,023242201 0,105529 0,02299211 0,004302519
0,1 168 0,465685247 5,41724E-07 0,03 0,023242201 0,100736 0,02330603 0,004302519
0,1 170 0,465685247 1,47415E-05 0,03 0,023242201 0,096161 0,02301267 0,004302519
0,1 172 0,465685247 6,7357E-05 0,03 0,023242201 0,091793 0,02272831 0,004302519
0,09 174 0,479433474 5,64734E-06 0,03 0,023242201 0,087624 0,02309899 0,004302519
0,09 176 0,479433474 4,04029E-05 0,03 0,023242201 0,083644 0,02280573 0,004302519
0,08 178 0,493381701 2,41699E-08 0,03 0,023242201 0,079845 0,02326843 0,004302519
0,08 180 0,493381701 1,43039E-05 0,03 0,023242201 0,076218 0,02296888 0,004302519
0,08 182 0,493381701 5,24742E-05 0,03 0,023242201 0,072756 0,02267729 0,004302519
0,07 184 0,507529928 3,00888E-07 0,03 0,023242201 0,069451 0,02323349 0,004302519
0,07 186 0,507529928 1,37126E-05 0,03 0,023242201 0,066297 0,02294158 0,004302519
0,07 188 0,507529928 4,50818E-05 0,03 0,023242201 0,063286 0,02265745 0,004302519
0,07 190 0,507529928 9,19445E-05 0,03 0,023242201 0,060411 0,02238094 0,004302519
0,06 192 0,521878155 5,44141E-06 0,03 0,023242201 0,057667 0,02304037 0,004302519
0,06 194 0,521878155 2,45219E-05 0,03 0,023242201 0,055048 0,02277255 0,004302519
0,06 196 0,521878155 5,55364E-05 0,03 0,023242201 0,052548 0,02251298 0,004302519
0,05 198 0,536426382 2,59138E-08 0,03 0,023242201 0,050161 0,02326983 0,004302519
0,05 200 0,536426382 4,48322E-06 0,03 0,023242201 0,047883 0,02302673 0,004302519
0,05 202 0,536426382 1,84231E-05 0,03 0,023242201 0,045708 0,02279279 0,004302519
0,05 204 0,536426382 4,05551E-05 0,03 0,023242201 0,043632 0,02256812 0,004302519
0,05 206 0,536426382 6,97236E-05 0,03 0,023242201 0,04165 0,02235288 0,004302519
0,04 208 0,551174609 5,84813E-08 0,03 0,023242201 0,039758 0,02318774 0,004302519
0,04 210 0,551174609 4,19294E-06 0,03 0,023242201 0,037952 0,02299302 0,004302519
0,04 212 0,551174609 1,42241E-05 0,03 0,023242201 0,036229 0,02280821 0,004302519
0,04 214 0,551174609 2,93439E-05 0,03 0,023242201 0,034583 0,0226334 0,004302519
0,04 216 0,551174609 4,88291E-05 0,03 0,023242201 0,033012 0,02246868 0,004302519
0,03 218 0,566122836 2,28852E-06 0,03 0,023242201 0,031513 0,02331651 0,004302519
0,03 220 0,566122836 6,63539E-09 0,03 0,023242201 0,030081 0,02316802 0,004302519
0,03 222 0,566122836 1,65086E-06 0,03 0,023242201 0,028715 0,02302896 0,004302519
0,03 224 0,566122836 6,70352E-06 0,03 0,023242201 0,027411 0,02289926 0,004302519
0,03 226 0,566122836 1,47006E-05 0,03 0,023242201 0,026166 0,02277881 0,004302519
0,03 228 0,566122836 2,52265E-05 0,03 0,023242201 0,024977 0,02266748 0,004302519
0,03 230 0,566122836 3,79097E-05 0,03 0,023242201 0,023843 0,02256509 0,004302519
0,02 232 0,581271063 7,61734E-06 0,03 0,023242201 0,02276 0,02334788 0,004302519
0,02 234 0,581271063 2,97971E-06 0,03 0,023242201 0,021726 0,02325057 0,004302519
0,02 236 0,581271063 5,46666E-07 0,03 0,023242201 0,020739 0,0231607 0,004302519
0,02 238 0,581271063 4,10569E-08 0,03 0,023242201 0,019797 0,02307803 0,004302519
0,02 240 0,581271063 1,21404E-06 0,03 0,023242201 0,018898 0,02300229 0,004302519
0,02 242 0,581271063 3,84238E-06 0,03 0,023242201 0,01804 0,0229332 0,004302519
0,02 244 0,581271063 7,72604E-06 0,03 0,023242201 0,01722 0,02287047 0,004302519
0,02 246 0,581271063 1,2686E-05 0,03 0,023242201 0,016438 0,02281381 0,004302519
0,01 248 0,59661929 3,23946E-05 0,03 0,023242201 0,015692 0,02345224 0,004302519
0,01 250 0,59661929 2,47895E-05 0,03 0,023242201 0,014979 0,02339072 0,004302519
0,01 252 0,59661929 1,84776E-05 0,03 0,023242201 0,014299 0,02333406 0,004302519
0,02 254 0,581271063 4,03338E-05 0,03 0,023242201 0,013649 0,02264167 0,004302519
0,01 256 0,59661929 9,1758E-06 0,03 0,023242201 0,013029 0,02323433 0,004302519
0,01 258 0,59661929 5,94075E-06 0,03 0,023242201 0,012437 0,02319075 0,004302519
0,01 260 0,59661929 3,50608E-06 0,03 0,023242201 0,011872 0,02315103 0,004302519
0,01 262 0,59661929 1,77742E-06 0,03 0,023242201 0,011333 0,02311494 0,004302519
0,01 264 0,59661929 6,69845E-07 0,03 0,023242201 0,010818 0,02308224 0,004302519
0,01 266 0,59661929 1,06969E-07 0,03 0,023242201 0,010327 0,02305269 0,004302519
0,01 268 0,59661929 2,0164E-08 0,03 0,023242201 0,009858 0,0230261 0,004302519
0,01 270 0,59661929 3,47812E-07 0,03 0,023242201 0,00941 0,02300224 0,004302519
0,01 272 0,59661929 1,03464E-06 0,03 0,023242201 0,008983 0,02298093 0,004302519
0,01 274 0,59661929 2,03114E-06 0,03 0,023242201 0,008575 0,02296196 0,004302519
0,01 276 0,59661929 3,29296E-06 0,03 0,023242201 0,008185 0,02294515 0,004302519
0,01 278 0,59661929 4,7805E-06 0,03 0,023242201 0,007814 0,02293035 0,004302519
0 280 0,612167517 5,56317E-05 0,03 0,023242201 0,007459 0,02331589 0,004302519
0,782
200,5241801 0,081261195
4
 6
Grafik Kapasitor Paralel Discharge

4
Vc (volt)
2

0
0 50 100 150 200 250 300
Waktu (sekon)

 𝑉𝑠: 5 𝑉
 ∆𝑡: 280 𝑠
 𝑅 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖: 10000 𝑜ℎ𝑚
 𝐶: 3300 µ𝐹 = 0,0033 𝐹
1
 𝑏 𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 = 𝑅𝐶 = 0,03
 𝑅 2 = 0,999595
 𝑏 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,02324201
 𝐶 𝑒𝑘𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑚𝑒𝑛 = 0,004302519 𝐹

PEMBAHASAN
Berdasarkan eksperimen yang telah dilakukan, yaitu rangkaian RC, dapat diketahui
bahwa rangkaian RC adalah suatu rangkaian listrik yang memiliki kombinasi komponen
resistor dan kapasitor yang dirangkai secara seri pada eksperimen ini. Dengan eksperimen
pengisian dan pengosongan kapasitor, praktikan dapat mengukur tegangan dan arus pada
saat pengisian dan pengosongan.
Percobaan ini bertujuan untuk mempelajari karakteristik tegangan kapasitor pada saat
pengisian dan pelepasan muatan. Dalam praktikum rangkaian RC, praktikan hanya tinggal
mengklik tombol power supply untuk mengalirkan energi dan menekan tombol setting
untuk mempersiapkan prosedur percobaan serta tombol ukur yang menghasilkan data
pengamatan. Adapun spesifikasi data percobaan yang sudah disediakan (setelan awal yang
tertera pada peralatan) saat melakukan percobaan rangkaian RC berupa tegangan dan kuat
arus rangkaian. Pada percobaan ini, tegangan yang tertera pada voltmeter adalah 5 V.
Dalam pengukuran ini praktikan melakukan sebanyak delapan kali, jadi pengukuran
yang praktikan peroleh ada model 1, 2, 3, dan 4 dengan dua kali eksperimen, yaitu charge
dan discharge. Setiap pengukuran yang praktikan lakukan terdapat nilai arus dan tegangan
yang berbeda untuk setiap model. Setiap model pengukuran dilakukan selama 30 menit
dengan selang waktu selama 6,2 sekon.
Percobaan dan penghitungan dalam praktikum kali ini, tentunya tetap mengacu pada
prinsip dasar kapasitor. Berdasarkan teori yang ada, prinsip dasar kerja kasitor adalah pada
saat kapasitor dialiri arus listrik maka kapasitor akan menyimpan muatan dan selama
kapasitor belum terisi penuh maka proses penyimpanan akan terus berjalan sampai penuh
dan kapasitor akan berhenti menyimpan. Proses pelepasan terjadi apabila kedua kaki
kapasitor mendapatkan potensial listrik yang terbalik dari pada saat pengisian. Atau
dengan kata lain adanya perbedaan potensial antara kapasitor dengan rangkaian yang
terhubung padanya yang pada rentang waktu dari t = 16 detik sampai t = 30 detik.
Sedangkan selama pengisian kapasitor, arus yang mengalir pada rangkaian akan semakin
 kecil sampai mencapai 0 ampere pada saat kapasitor penuh sehingga waktu pengisian
terdapat rentangnya t = 0 detik sampai t = 15 detik.
Dari hasil praktikum diperoleh data yang terdiri dari pengisian dan pelepasan muatan
di kapasitor. Kemudian dari data tersebut direpresentasikan dalam grafik untuk bisa
mengetahui persamaan eksponensialnya. Dimana persamaan ekponensilanya digunakan
untuk menentukan besar waktu kapasitor saat pengisian dan pengosongan kapasitor.
Faktor-faktor yang menyebabkan keberhasilan praktikum ini adalah:
1. Pengambilan data dilakukan secara otomatis (dari rlab) sehingga kesalahan
pengambilan data oleh praktikan dapat diminimalisir semaksimal mungkin.
2. Pengambilan pengamatan data yang banyak menyebabkan peningkatan akurasi dalam
pengolahan data.
3. Perhitungan dibantu dengan peralatan dan software seperti kalkulator dan Ms. Word
maupun Excel.
4. Meskipun terdapat banyak data, data grafik terdistribusi membentuk suatu pola
eksponensial sehingga tetap mudah dibaca.
5. Jenis data dan rumus yang dipakai tidak terlalu banyak sehingga kesalahan
memasukkan variabel ke dalam rumus dapat diminimalisir.
Adapun kesulitan yang dialami selama pengolahan data adalah cara menentukan
tetapan waktu rangkaian R-C model 4 pada saat kondisi discharge. Pada awalnya membuat
grafik dengan fungsi eksponensial tidak keluar persamaan , pada akhirnya menggunakan
cara lain yang ada di Ms Excel ,tidak lama kemudian keluar nilai eksponensialnya. Di
samping itu,kendala yang dihadapi dalam percobaan pengisian dan pelepasan muatan di
kapasitor seperti banyaknya pengamatan data yang diperoleh dapat diatasi dengan
perhitungan dengan software seperti Ms word dan Excel. Sedangkan kesulitan pembacaan
data pada grafik dapat diatasi dengan memperhatikan pola eksponensial yang ada.
Pada akhirnya, apabila praktikan membandingkan data tetapan waktu rangkaian R-C
pada saat pengisian maupun pelepasan muatan di kapasitor dari hasil percobaan, maka
didapat hasil yang hampir sama pada korelasi R2 yang tinggi. Adapun perbedaan yang
terjadi mungkin akibat adanya faktor-faktor kesalahan pembuatan grafik sehingga
menghasilkan perbedaan dengan hasil teoritis yang seharusnya terjadi. Akan tetapi, secara
umum pengisian dan pelepasan muatan di kapasitor tetap dapat menggambarkan
bagaimana pola pengisian dan pelepasan (Charge Discharge) kapasitor terjadi. Oleh
karena itu, percobaan yang dilakukan oleh praktikan dapat dikatakan berhasil karena
tujuan untuk mempelajari pengisian dan pelepasan muatan di kapasitor dapat dicapai.

1. KESIMPULAN
Kesimpulan yang dapat diambil dari eksperimen ini adalah
a) Berdasarkan praktikum yang telah dilakukan yaitu rangkaian RC, dapat diketahui
bahwa rangkaian RC adalah suatu rangkaian listrik yang memiliki kombinasi
komponen resistor dan kapasitor yang dirangkai secara seri pada percobaan ini. Dengan
percobaan melakukan pengisian dan pengosongan kapasitor praktikum dapat mengukur
tegangan dan arus pada saat pengisian dan pengosongan.

b) Hasil yang diperoleh dari eksperimen rangkaian RC

Ceksp
Rangkaian Cteori (F)
(F)
 C DC C DC
R
0,0033 0,0033 0,0039 0,0039
Paralel
R
0,0033 0,0033 0,0038 0,0040
Seri
C
0,0033 0,0033 0,0043 0,0043
Paralel
C
0,0003 0,0003 0,0003 0,00055
Seri

c) Pada prose s pengisian tegangan pada kapasitor akan naik, sedangkan pada proses
pengosongan kapasitor tegangan pada kapasitor akan turun hingga sama dengan nol
d) Kapasitor bisa dilewati oleh arus searah maupun arus bolak-balik. Namun pada
rangkaian arus searah pada proses pengisian kapasitor belum terisi sepenuhnya.
e) Jika pada kapasitor yang menggunakan arus bolak balik nilai kapasitor yang dihasilkan
adalah kecil sehingga arus tidak bisa melewati kapasitor tersebut. Hal ini juga
dikarenakan kapasitor sudah terisi penuh jauh sebelum siklus sinyal selanjutnya.
f) Pada pengisian kapasitor nilai waktu pada rangkaian kapsitor lebih besar daripda nilai
waktu pada rangkaian kapasitor saat pengosongan.

2. SARAN
Saat melaksanakan eksperimen harus dilakukan dengan sangat sabar dan juga teliti
dalam input data ke komputer. Selain itu, dalam hal pengoperasian tahapan-tahapan kerja
patut diingat sehingga tidak terjadi kesalahan.

3. DAFTAR PUSTAKA
http://elektronika-dasar.web.id/analisa-rangkaian-r-c-seri/
http://melanie-fisika13.blogspot.com/2012/12/rangkaian-rc-resistor-kapasitor.html
http://www.rangkaianelektronika.org/rangkaian-rc.htm