Anda di halaman 1dari 8

KODE. Informan 5 (Ny.

R)

Note : P (Peneliti)
: I (Informan)

P “Kakak, napa lah kakak pulang kesini?” (28.34)


I “Saya kemaren disana, ortu sana tu ye mau di pelasah sama orang pake
besi tung…tungku pembaka……..”
P “Mau di apa ?”
I “Mau di pukul”
P “Sama siapa…?”
I “Ada bibinya”
P “Kenapa masalahnya ?”
I “Itu jugaaa, masalah anak juga”
P “Aaa terus ?”
I “Mau di pukulnya pakai besi itu…. Pas mama saya datang. Kan saye kan
nda mau ngasi tahu. Pas malamnya mama saya nelpon, saya dah di
Putusibau kata mama. Oh iye lah kata saya. Sekali malam ini anak saya
dah dilarikan ke sana sini. Jadi saya di rumah tidur sendiri, suami saya
dak pulang…”
P “Dimana dia?”
I “Bejalan, dak tau kemana kemana.. dak tau lah”
P “Terus ? Terus?”
I “Sekali itu kan. Udah saya.. apa ? tidur sendiri di rumah. Anak saya
dibawa sana sini sana sini. Saya ni bimbang kok anak saya ndak pulang-
pulang gitu. Sekali tau-taunye… ujung-ujungnye anak saya rupenye di
bawa tidur sini, di bawa tidur sana. Anak saye kan kalo dengan neneknye
kan agak anok.. die kan nda nyu…ape udaaah 2 tahun, daah setahun lebih
tu dah berhenti nyusu dah diee…dah lama dak nyusu lagi, kan nyusu
botol jak. Karena saye kerje kan. Dah lah saye biarkan, sekali dak lama
rupenye ade orang ngasi tahu bahwa mamak saye ni mao datang. Terus
kate bibinye bilang, kamu katenye, sempat ape-ape katenye, mama kamu
kesini bawa polisi, kamu saya pukul katanya. Mau kamu pakai besi ini
saya pukul ? saya bilang , saya rela di pukul ndak apa kata saya. Saya
ngomong gitu depan die. Kalau saye ni, kata saye bilang. Bila ni saya
mau ngungkapkan saya dituduh nyuri emas nyuri duit, saye ndak ade
merase, kate saye”
P “itu siapa yang nuduh ? Ndak kah udah kejadian ?”
I “bibinyaa”
P “Kapan itu?”
I “ih dah lama, waktu saye sana kan, udaaah…anak saya masih ad.. masih
umur 5 bulan. Saye kan kerja jualan, jual kue, kan bawa jaja-jaja gitu
kerumah kerumah. Jadi dituduhnya, katenye emasnye ape, cincin
anaknye, kalung, gelang, anting-anting ilang katenye sama duit 2 ratus.
Dia nuduh saya, saya bilang,kalau apee, ibaratnya dayak sana tu kalo
beras kuning tu, kalo dia naburkan beras kuning tu kan, apa..Mmm Kalo
dia nabur beras kuning tuu… kalo kita benar nyentuhnya tu kita pasti
kena penyakit atau apa kan, tapi pas dia nabur, beras kuning tuh, die ape..
die ndak.. die nabur tuh kate saye, die nuduh saye depan orang kamek.
Kamu katenye, curi..curi.. curi emas saye katenye. Saya bilang, dak ade
kate saye bilang kan, ujung-ujungnya kate die eh kate saye, kan orang
sini kan bilang kalo beras kuning kan anok, apa petuahnya kate saye.
Cobe jak tabor beras kuning kate saye, tengok siapa yang sakit, saya apa
orang lain kate saye bilang. Kalo saya…kalo saya berarti saya curinye
kate saye kan, kalau bukan saye otomatis bukan saye curinye. Sekali
ujung-ujung dak lama die naburkan beras kuning, tau-tau anaknya yang
sakit. Anak apa….anak bungsunye yang sakit. Kan anak tuenye yang
punya emas, yang bungsu yang sakit. Kan ibarat orang sana kan gitu.
Sekali saye nentang lah, kalian disini saya di siksa kata saya bilang. Tapi
saya dak apa di siksa pun macem mane dak ape, kate saye, saye terima.
Sekali dak lama mamak saye dah nyampai. Saya bilang, anok, eee Mak..
kate saye. Yang ini yang berani tadi mau mukul palak saya pakai besi.
Jadi kata mamak nanya, siapa yang berani mukul kepala anak saya pakai
besi ? Ndaak katanya, saya ndak maok….saya bukan mau mukul,
katanya.. saya cuman elus-elus jak di kepalanya katanya bilang.. jadi ooh
kate saye bilang… saya dak anok.. dak bohong.. tanyak jak tetangga
depan tu. Habis tetangga depan tu kan tau sifat-sifatnya macam mana.
Kate saye, Tanya jak tetangga depan tu, kate saye bilang kan kalau saya
bohong. Sekali, ndak…ndak berani dia menjawab kan. Sekali ujung-
ujungnye aaa ini pun… mama mertua saye pun salah gak same saye. Kate
mamak, yang dulunye nyuruh apaa, anak saya tidur sama lakinya siapa
gak, katenye”
P “Maksudnya? maksudnya?”
I “Kan, bapak mertua kita ni kan baik sama kita ya. Aaa dia ngasi apa,
ngasi cucunya ni jajan. 50 ribu. Jadi duitnya tu kasi ke kita. Jadi gimane
ye bilangnye yee.. kite kalo kita ngambil, salah, kena marah mertua. tak
ngambil ,apa kata bapak mertua nanti kan. sekali saya ambil lah, masa
saya di tuduhnye katenye bilang, kamu ini, katenye, curi duit, apa…
suami saya di dompet katenye, berani kamu. Sedangkan saya ja istrinya
dak berani nyentuh dompet laki saya katenye. Pas saya tengah nebas kan,
kalo ndak katanya, kamu anu ja, apa…ee kamu ke Malaysia jak..
agak…apaa… agak suamiku, kamu kawin jak sama dia katenye”
P “Maksudnya ? Ke Malaysia ?”
I “Iyaa, disuruh tidur sama suaminya. Karena gara-gara duit 50. Suaminya
beri cucunya jadi saya yang ngambil gituk bah”
P “Oooh, suaminya di Malaysia ?”
I “Hm’mh, suaminya dulu kerje malaysia”
P “Ohh bapak mertua di Malaysia ?”

I “ha’mm”
P “jadi kakak disuruhnya untuk ke Malaysia?”
I “ha’a untuk kawin sama bapak mertua jak katanya. Ya saya tadi tu kan ga
terima lah digitukan ya. Saya masih ingat omongan kayak gitu, saya
bilang dengan tetangga depan. Dengan kakak depan rumah tu kan. Oo
kak, kakak ya jadi saksinya kalau mamak ini pernah ngomong kayak
gini… oh iya iya, dak apa, katanya bilang. Jadi ngomonglah istilahnya
pas udah anu, pas kakak itu ada anak kecil belum bisa keluar, mamak
ngagak kesana lah. Benarkah kalo bahwa yang ini ngomong kayak gini,
mama mertuanya ? iya, memang iya. Besan saya ngomong kayak gini ?
Iya, memang iya, katanya. Jadii….. ”
P “Suami kakak apa responnya waktu mertua ngomong kayak gitu ?”
I “Itu dak tau dia, dia belum tau”
P “Suami dimana waktu itu ?”
I “Dia ada di Malaysia, Cuma dia anu.. apa… apaa, ndak dikasitahu die
bahwa mamanya tu ngomong kayak gitu, ndak di kasih tahu. Ndak berani
gak kite kan mau ngasi tahu, takutnya nanti kalau kita kasik tahu, apa, dia
bekelahi sama mamaknya. Kita dak mau bah, kakak ipar sih tahu”
P “Orang tua kakak kesana ngapain ?”
I “Jemput”
P “Kenapa dia jemput kakak ?”
I “Die dah tau dah masalahnya mama tu”
P “tau dari mana mama?”
I “Kakak depan tu ngasih tahu, saya sih dak mau ngeluh, dak mau ngasih
tahu ”
P “Hm’mh, terus udah nyampe sana mama… udah nyampe sana di bawa
pulang?”
I “Endaa, mama sampai sana dulu bedebat… marah-marah dulu, kalian ini
janjinya bawa anak saya gini-gini, tau-taunya jadi kayak gini kata mamak
bilang kan. kalau kayak gini, dah, saya mau bawa anak sama cucu saya
pulang. Sekali kata orang sana aaa apa kepala adat sana, ooh dak bisa
katanya, cucunya dak bisa bawa pulang katanya. Jadi, saya persis.. dengar
dia ngomong kayak gitu, dah saya nangis. Yaudahlah kata mamak, dak
ape kate mamak, biarkan jak kate. Pas kepala adat tu bekawan sama
bapak saya. Waktu lagi kecil bekawan dia kan. setelah gede tu kan,
anulah kata bapak, udahlah kata bapak bilang kan, janjinya tu kan kepala
adat sebulan kan mau ngantar ke sana kata bapak. Yaudahlah,
kita…apa..aku ni kan percaya dengan die, karena aku ni kawan lama
sama die katenye kan. dahlah, mamak pun percaya gak. Sampai apa,
mama ni ga tidur, saking mama ni mau bawa cucunye. Sekali mama
begerak yak sikit badan mamak, mertua saye pun nengok di kamar, ade
dak cucunya. Takut die ngela… ape… orang tua saye ni nak ngelarikan
cucunye. Sekali dah itu kan, besok paginya saye pulang”
P “sama-sama mama ?”
I “hm’mm, anak saya mau ngikut, di bawa bapaknya jalan ”
P “aa bapaknya ada dirumah ?”
I “Ada”
P “Kan di Malaysia katanya bapaknya ?”
I “Udah pulang”
P “Kapan pulangnya itu ?”
I “Pag….Malamnya tu, kan mama saya datang so…pagi..siang kan..
malamnya dia pulang”
P “Dekatkah Malaysia dari situ ?”
I “Dekaaat”
P “berapa lama ?”

I “Dia…dia dak nyampai satu hari, setengah hari nyampai”


P “Ha’aa, terus pulanglah suami ?”
I “pulang dengar kayak gitu kan. sekali di bawa sama suami jalan-jalan
anak saya kan supaya dak ngikut. Padahal saya udah nangis-nangis ni
kan. saya nengok jak dia dari mobil tu karena saya mau buka kaca mobil,
mama bilang dak usah buka kata mamak biarkan jak mamak bilang”
P “Tapi kakak pulang dari putusibau itu udah niat pulang habis ??”
I “Ha’a”
P “Udah bawa baju segala macam?”
I “ha’a udah…ng apa.. ndak sih abis, abis sih baju sih cuman ada yang apa
yang macem baju hantaran nikah gitu, sama tas sama aapa… aa duit
masih ada. Duit sisa saya kerja dulu, hasil itu kan masih ada saya simpan
disana”
P “tapi niat…niat balik kesana lagi dak waktu pulang ke Pontianak ? ada
niat balik ?”
I “Ndak, memang dak ada niat”
P “Memang udah mau pulang habis ke Pontianak ?”
I “ha’a”
P “Nah selama kakak menikah itu, kakak dikasih duit gak sama suami ? di
kasih nafkah”
I “Disana ?”
P “Hm’mh, ”
I “Palingan itu pun, nafkah pun..kecuali udah dia pulang Malaysia. Dia 3
bulan sekali pulang”
P “Itu suka di kasih duit ?”
I “Hm’mh, itu pun dia ngasi kadang 200, udah tu sisanya dia ngasih
mamanya”
P “Cukup ndak duit yang di kasih suami itu untuk biaya hidup kakak ?”
I “Endak”
P “berarti kakak ?”
I “Make saye gotong royong kerja sendiri, biase kalau orang apa, minta
antar kesini kesana, saya antar. Dapat uang 50 untuk bensin, untuk jajan
jadilah. Sekali ujung-ujungnya misalnya orang apaa… minta bantu
gotong royong kah, minta bantu eeee acara gotong royong kah saya bantu
dikasih juga, satu hari tu, gotong royong 80rb, satu hari. Kadang
cangkul…”
P “nah kakak pulang itu aaaa suami dak ikut?”
I ”Ndak”
P “Nah berapa lama kakak di Pontianak, akhirnya bercerai ?”
I “Saya disini udah… aa berapa lama ya ? saya pokok dak ada
ngungkapkan kata cerai, dia pun dak ada, cuman pisah jak”
P “Pisahnya itu gimana jadinya kakak ndak…. Eee maksudnya kan
sekarang di bilang kakak udah cerai nih. Apa buktinya kakak tu udah
cerai ? kenapa kakak menanggap kakak udah cerai ?”
I “karena saya menganggap bercerai, karena dia sudah kawin. Saya pulang
kesini 2 minggu ada.. udah ada perempuan naik di rumah situ”
P “berapa lama?”
I “2 Minggu saya pulang sini, udah ada perempuan naik”
P “oh, perempuan darimana itu?”
I “Ha ?”
P “Perempuan darimana ??”
I “entah…kata. Apaa.. dari daerah kampong dia juga, dekat juga situ, dia
naik situ”
P “Tapi dia ga nanya ke kakak ? dia mau nikah lagi ?”
I “Ndak ada, dia dak ada ngomong… pas..pas aa malam dia pulang tuu
kan, yang udah apa dak..dak pulang, yang dia pulang pagi tu ya…rupanya
dia tidur tempat perempuan tu”
P “Berarti sebelum kakak pulang ke Pontianak, dia udah punya perempuan
juga?”
I “udah, waktu saya buntingkan anak saya, saya ada ngomong sama
perempuan tu. Tapi saya kan, apa ibaratnya, ga..ga pandai mau cemburu,
mau ini ga pandai. Biasa, tiap…tiap dia nelpon kan. aa Oh yang katanya
aku ada disini katanya, kau sini lah. Paling saya kasih tahu sama laki
saya. Ni kata saya, cewekmu nelpon kata saya. Saya gitukan, sekalinya
tau-taunya dia lari ke belakang hutan… dia lari..”
P “Siapa yang lari ke belakang hutan ?”
I “Anu, suami saya nelponnya di sana”
P “Oooh”
I “Hmmm sekali saya agak lah, saya panggil, pas dia keluar.. pas dia keluar
kan.. saya bilang… saya bilang gini, oh udah selesaikah nelpon sama
ceweknya ? udah kate die, oh udah lah kate saye ”
P ”Ngaku dia ?”
I “Ngaku dia, tapi saye pun…kalau ada anu pun, saye dak anu. Saya 2
minggu kan, saya mau nelpon anak saya. Sekali saya nelpon, ada Hamka
ndak ? ndak ada katanya, anak kamu dak ada disini, anak kamu di
Malaysia ”
P “Siapa yang bilang itu ?”
I “Cewek ituu” (40.44)
s

Anda mungkin juga menyukai