BAHASA KAWI

B. DARI BAHASA KAWI

(A)

ANDAKA : Banteng

ANDHIKA : Berpangkat tinggi

ANDI : Hamba

ANINDYA : Sempurna, tidak bersalah

ARDI : Gunung

ARDIMAN : Laki-laki yang tegas seperti gunung

ARGA : Gunung yang tinggi

ARI : Yang muda

AMURTI : Bayangan

ANDANI : Bayangan

ANDINI : Penurut

ANIK : Cantik dan mungil

ANILA : Angin

ARGANI : Berani menghadapi bahaya

ARUNDARI : Berganti arah

ARUNDATI : Bintang di angkasa

ARUNDAYA : Terbitnya matahari

ASANCAYA : Kumpulan bunga

ASANGGATA : Tidak seimbang

ASANKA : Ide, gagasan

ASTAGINA : Senantiasa berbuat kebaikan

ASTAKA : Tempat raja

ASTAMA : Sungguh-sungguh

ASTAMI : Purnama indah

ASTAMURTI : Berbentuk

ASTANGGA : Anggota tubuh

ASTASENI : Pelukis hebat

ASTATANU : Bermanifestasi

ASTATIK : Tidak berpengaruh

ASWANDA : Lebih bersemangat

ASWANGGA : Bertubuh cekatan

(C)

CAYAPATA : Gugusan bintang

CAYARINI : Bayangan yang tajam

(D)

DANU : Busur, gendewa

DARMA : Kebajikan, kewajiban

DARLIAH : Gembira serta damai

(G)

GANDON : Selendang

GANDRING : Pertemuan, rapat

GANJIRAN : Kuat serta tajam

GANJUR : Tombak

GAS : Pengganti

GENTALA : Naga

GIRAH : Cemburu

GIYANTO : Bersemangat

GIYANTI : Pendiam

GRAHA : Rumah

GUPI : Menyentuh secara diam-diam

GUPITA : Menangkap, memegang

GURNA : Berkumandang

GURNITA : Bergema

(H)

HADYAN : Berpangkat tinggi

HALA : Alat bajak, membajak

HALAB : Tampak sejenak

HALABI : Yang tampak sejenak

HALADARA : Pembawa bajak

HALAYUDA : Bersenjata bajak

HALI : Bersembunyi

HALIB : Secara sembunyi-sembunyi, rahasia

HALIBAB : Berusaha keras untuk maju

HALIMAN : Gajah

HALIN : Prihatin

HALIWAR : Angin ribut

HALU : Tinggi jabatannya

HAMUN : Jatuh cinta

HANA : Berada

HANDARU : Meteor

HANTEB : Berat

HARAS : Ciuman

HARDI : Gunung

HARDIYANI : Tajam dan tinggi

HARDIYANTI : Berhati indah dan terang

HARINA : Kijang

HARIS : Tindak tanduk yang tenang

HARITA : Kuning muda

HARITALA : Garis kuning di langit

HARJA : Ramai

HARU : Belangga

HASTA : Lengan

HASTHA : Delapan

HASTU : Kesungguhan

HASTUNGKORO : Kesungguhan menghadapi masalah

HASTUTI : Dipuji

HATALA : Madu

HAWAN : Cara untuk mencapai

HEMAS : Kekayaan; logam

HENGKARA : Kebanggaan

HER : Menanti

HUNTARA : Berasal dari utara

(I)

ICUK : Bujukan

IDI : Menggoda

IDIN : Memperhatikan

IKA : Penunjuk

IKANA : Menunjukkan

IKANAH : Berhati penunjuk

IKARI : Penunjuk muda

IKATI : Penunjuk hati

IKAWATI : Penunjuk kepandaian

IKURASU : Sejenis tumbuh-tumbuhan

ILIR : Berlayar

ILU : Ikut serta

INA : Berubah dengan cepat

INDRA : Berkelana

INDUN : Ibu

IRA : Kamu

(J)

JAJAR : Dalam satu garis

JALADA : Awan, mega

JALADARA : Aliran air

JALU : Laki-laki

JAMUS : Benda berkasiat

JANA : Manusia

JANADI : Manusia yang baik

JANIMAH : Benar-benar obat

JANIRAH : Tidak pernah sakit

JARIH : Mumi

JARIYA : Yang akan terjadi

JARUMAH : Orang yang dipercaya

JASMA : Yang terlengkap

JASWI : Melengkapi
JATMIKA : Berbudi luhur

JAYANTI : Bunga yang indah

JENAR : Berkulit kuning

JINAH : Masa depan yang baik

JINEM : Tempat tidur

JULINAH : Tertumpuk

JUMANTARA : Angkasa, dirgantara

JUMI : Tengah

JUMINAH : Adil, tidak berpihak

JUMLAH : Berada di tengah

(K)

KACAYA : Dinaungi

KADALI : Pohon pisang

KADAWI : Sejenis minyak adas manis

KADI : Seperti

KAGENDRA : Garuda (raja burung)

KAJAR : Alat tanda bahaya

KALANTARA : Jarak waktu, penundaan

KALASA : Tikar

KALPANA : Tercipta

KAMAL : Pohon asam

KAMALI : Sejenis tumbuh-tumbuhan khas

KAMANDAKA : Yang memerintah

KAMANI : Sejenis tumbuh-tumbuhan

KAMBALA : Selimut

KAMIRAH : Berdarah penyayang

KANA : Perhiasan tangan, gelang

KANI : Luka

KARA : Telapak tangan

KARKASA : Kokoh dan kuat

KARMI : Cacing

KARUN : Menjadi sasaran

KASAPI : Sejenis bunga-bungaan

KASUB : Termasyur dan terkenal

KAWADI : Yang menutupi rahasia

KAWISTA : Kediaman kera-kera

KAYI : Anggota tubuh

KENAR : Sinar rembulan

KERAMA : Aturan

KESARA : Teratai

KESARJA : Rambut

KIJAN : Berlari-lari, berloncat-loncat

KIKI : Mempunyai rasa malu

KIKIS : Terselinap di dalam pagar

KIRNA : Terpancar di sekitarnya

KOSALI : Orang Suci

KOSTUBA : Permata dari samudra

KUMALA : Batu permata

KUMARA : Anak laki-laki

KUMUDA : Bunga tanjung putih

KUNDALI : Pengekangan, pengendalian

KUPITA : Mudah marah

KURANTA : Tidak dalam kekurangan

KUSALA : Mumi

KUSARA : Rumput alang-alang

KUSUMA : Bunga

KUSUMASTUTI : Dipuji bagai bunga

KUWAKA : Kuat sekali

KUWALAYA : Bunga tanjung berwarna biru

KUYAKA : Sejenis burung yang indah

(L)

LAKU : Cara

LALA : Ranum

LALI : Lupa memperhatikan

LAKSMI : Cantik dan molek

LARIS : Kelembutan

LAS : Secepat kilat

LASMADI : Bergerak baik serta cepat

LASMANI : Terselubung gerakan cepat

LASMANTO : Di dalamnya bergerak cepat

LASMINAH : Berhati cantik

LASMINI : Semerbak harum

LASMIRAH : Berkilau-kilau

LAWANA : Samudra

LAWAR : Belum dimasak

LAWAT : Rindang

LAYA : Bertempat tinggal

LAYANA : Mengalir terus menerus

LEJAR : Bahagia serta tentram

LEMET : Berkumis tipis

LEPAMAYA : Olesan yang bercahaya

LEPANA : Olesan yang lembut

LEPEKA : Tidak bernoda

LEWIH : Unggul, memiliki kelebihan

LIGAR : Tidak terputus

LIKAH : Tiang penyangga

LIPUR : Terhibur

LIRIH : Memandang sejenak (sekilas)

LOL haha : Bergerak ke sana ke mari

LOPA : Peniadaan bunyi, tenang

LURUH : Meneliti

LURUN : Memberi jalan

LURUS : Ramping

LUWAR : Berpisah

LITUHAYU : Cantik rupawan

LOCITA : Pemikiran yang dalam

LYAN : Berbeda, tidak sama

LYUS : Langsing
(M)

MACIKA : Rambut terurai

MADA : Kegembiraan

MADAHARSA : Nafsu cinta

MADE : Bale kecil, tengah

MADHURYA : Kecantikan

MADYANA : Berada di tengah, tidak memihak

MAGA : Musim ke tujuh

MAGANI : Menyenangkan

MAHADANA : Sangat kaya

MAHADRI : Gunung yang besar

MAHARDIKA : Bebas, berbudi luhur

MAHASURA : Pejuang besar

MAHAWIRA : Pahlawan besar

MAHAWIRYA : Sangat kuasa

MAHESWARA : Raja besar

MAJA : Sumsum

MAJAYA : Pelaut

MALINI : Perangkai bunga

MANDALA : Wilayah, daerah, negara

MANDATEJA : Sinar redup

MANGGALI : Pejabat terkemuka

MANGKIN : Semakin, kian lama

MANGURI : Ahli baca tulis

MANIS : Cantik, ramah dan manis

MANTRI : Penasehat raja

MANYARI : Serangkaian bunga

MANYURA : Burung merak

MARIANA : Memiliki kesehatan yang baik

MARICI : Sinar cahaya, khayalan

MARMA : Sangat meresap

MARMARA : Sangat terharu

MARTANI : Merata

MARTINI : Hatinya menyebar

MAYANG : Bunga pohon pinang

MEGAWATI : Kelincahan awan, pelindung panas

MERU : Gunung

MITA : Alasan

(N)

NABDA : Suara yang dalam

NABHA : Bergerak

NADINDRA : Sungai besar dan dalam

NAGARA : Negara, pemerintah

NAGATA : Bermasa depan

NILA : Pewarna biru tua

NIPAH : Pohon palem

NIRMALA : Tanpa cacat

NISMARA : Penuh ketenangan

NISTANA : Buah dada

NITA : Permainan, pertaruhan

NITISARA : Bijaksana

NIWADA : Tambahan

NOHAN : Merasa bahagia

NURMALA : Bebas dari penyakit

(O)

OGYA : Lebih baik

OJWALA : Menjulang ke angkasa

OLAH : Tingkah laku

OMA : Sungguh-sungguh

ONGOMANI : Meresmikan

OPAYA : Usaha

ORAGASTRA : Anak panah; ular

OSWADA : Berdada bidang

OSWASA : Panjang nafasnya

(P)

PACAR : Calon pengantin

PACARA : Pelaksanaan upacara

PACIKUR : Penangkap

PACIRA : Dikelilingi pagar

PACUH : Gembira, suka cita

PACUNDANG : Mengalahkan

PACUPI : Memancar

PACIMA : Rembulan

PADA : Surga

PADAKA : Perhiasan

PADAM : Kehilangan nafsu dan kekuatan

PADAN : Menyamai

PADARTA : Mempunyai arti

PADALI : Bunga cempaka

PADMASANA : Duduknya bagaikan bunga teratai

PADU : Cekcok; perang mulut

PADMASARI : Batu permata indah

PAHAT : Terhiasi

PAKSI : Burung

PALAR : Menjadi harapan

PALASARA : Berbau harum

PALASTRI : Mempunyai tiga pesona

PALIBAYA : Teman sekerja

PALINDA : Siap menghidangkan

PALISIR : Perhiasannya lengkap

PALUPI : Teladan, petunjuk, dikenang

PALWA : Pesisir

PAMA : Umpama, missal

PANAKARDI : Mempersiapkan diri

PANCA : Lima

PANCAKA : Api pembakaran

PANDI : Lembing, tombak

PANGI : Nama pohon

PANITA : Tangannya berguna

PANJI : Bendera, tanda kebesaran

PANULI : Kuas lukisan

PARGATA : Pelindung

PARISYA : Perisai

PARTAYA : Yang dipercaya

PARWA : Sebagian

PARWAKA : Bulan separuh

PATAH : Pancuran air hujan

PAWANA : Suci

PERMANA : Mengetahui secara jelas

PETI : Hitam

PIHARSA : Mendengarkan

PINADA : Menyamai

PINTA : Selalu memohon

PINI : Diketahui

PINTEN : Jelas dan nyata

PIPIT : Berhimpitan

PIRATA : Jiwa

PITALOKA : Yang telah berlalu

PRADAYA : Bertujuan

PRAGATA : Cepat

PRAHASANA : Menggairahkan

PRAKAWI : Benar-benar mengetahui

PRAKOSA : Hebat, garang

PRANAJAYA : Bernafas panjang

PRAPTAMA : Pencapaian utama

PRASADA : Bangunan megah serta mewah

PRASAYA : Memohon karunia

PRASISTA : Kenyataan, telah terbukti

PRASTYA : Berjanji, bersumpah

PRATAMA : Paling ulung

PRATISARA : Pejuang di garis depan

PRATISTA : Berdiri secara mantap

PRAWALA : Petunjuk, lambing

PRAYAGATI : Bersiaga dalam tindakan

PRISADI : Bangunan yang menjulang tinggi

PRIYAKA : Sejenis tanaman

PUSPA : Kembang, bunga

PUNAGI : Ketetapan hati yang diikrarkan

PURASANI : Jenis logam besi

PURWAKA : Lebih dahulu

(R)

RADIN : Dibersihkan dari noda

RADINKA : Telah menyelesaikan

RAGI : Kain tenun

RAHAGI : Bersinar

RAJASWA : Milik raja

RAJENDRA : Sangat tampan

RAKSAKA : Penjagaan yang ketat

RAMBANG : Meliputi banyak hal

RAME : Menyenangkan

RANANTA : Merantai

RANCAP : Menyerbu lawan

RANDI : Kain sutera merah

RANGIN : Perisai

RANGKUNG : Bungkuk

RANGGA : Bunga

RANGSANG : Menyerang

RANJANA : Bergembira

RANJING : Menguasai

RANTA : Rantai

RANTI : Rangkaian bunga

RANU : Danau, kolam

RAPI : Kain

RARA : Gadis, perawan

RARAS : Emosi cinta

RASAGAMA : Lebih baik

RASAMALA : Sejenis tumbuhan khas

RASI : Kuantitas

RASMI : Bersinar

RASMINI : Yang bersinar

RAWAT : Permulaan

RAYI : Adi

RAYUNG : Dayung, sirip

REMBYA : Terbentang

REMBYUNG : Subur

RENA : Ibu

RENIK : Halus dan berbentuk

RENANTA : Istri

REPI : Tertulis

RINDI : Bola

RINI : Tajam

RIRIS : Gerimis

RUCI : Cerdik

RUHUR : Berada di atas

RUJITA : Yang terkoyak

RUKMA : Yang cemerlang

RUKMAMAYA : Bayangan yang berkilau

RUKMASARA : Seperti emas

RUKMAWATI : Terbuat dari emas

RUKMI : Emas

RUM : Daya tarik, keindahan, kecantikan

RUPADA : Berbentuk

RUPAKARA : Mengubah

(S)

SABALA : Kuasa
SADAMA : Merendahkan

SADINA : Pemilik kebaikan

SADUBUDI : Sangat luhur budinya

SAGALA : Lengkap

SAGILA : Mendekati, sangat dekat

SAGUNA : Mempunyai sifat baik

SAHASIKA : Pemberani

SAJI : Keperluan upacara

SAKA : Tonggak, tiang

SAKARA : Mengerjakan dengan mudah

SAKTIKA : Kekuasaan spiritual

SAKURA : Lintah

SAKUTA : Pertolongan

SALAGA : Kuncup bunga

SALWA : Seperti

SALWAKA : Seperti perak

SALJA : Landak

SAMADI : Penenangan pikiran

SAMANI : Berharga seperti permata

SAMANTA : Pemimpin daerah

SAMARA : Pertemuan

SAMAS : Empat ratus; penolong orang miskin

SAMBARANA : Rendah hati

SAMBITI : Yang tinggi

SAMBITA : Nama bunga

SAMIRI : Yang tertutup tirai

SAMITA : Berukuran sama

SAMPAR : Pukulan

SANA : Tempat, kediaman

SANDANG : Pakaian

SANDUNG : Menggoyang

SANTANA : Keturunan

SAPTAPADI : Mempunyai tujuh sarana

SAPURATI : Siap untuk kimpoi

SARABA : Keadaan siap

SARAH : Dalam segala hal

SARIP : Menggali

SARIBAN : Dididik, diasuh

SARIRA : Tubuh; diri pribadi

SARINAH : Riang dan bersemangat

SARITA : Tindakan

SARJA : Menarik, disusun secara baik

SARJIWA : Tulus hati

SARU : Bersuara keras

SARWARSA : Keseluruhan

SARWI : Sambil, supaya

SASMARA : Bermain asmara

SATMIKA : Menyatukan budi dan jiwa

SATYAWATI : Kepandaiannya setulus hati

SEMI : Tunas, tumbuh

SEMU : Nampak sebagian

SENDANG : Kolam, sumber air

SENENG : Yang dicintai

SENG : Kilauan cahaya

SESTAWA : Mengecam

SETRA : Padang, hamparan

SEWALA : Lumut

SIDIK : Waspada

SIGRA : Bertindak cepat

SILADRI : Gunung batu; halilintar

SILIH : Bergantian

SINGGIH : Kesungguhan

SIPI : Sangat tinggi derajatnya

SIPTA : Tanda yang penuh arti

SODAMA : Kunang-kunang

SUBANI : Nama bunga

SUBAL : Bertingkah kasar

SUBALA : Sangat kuat

SUCITA : Berbudi utama

SUDAKARA : Bersinar putih

SUDANA : Harta benda

SUDANTA : Sangat pandai

SUDIPTA : Cemerlang

SUGANDA : Berbau harum

SUJATI : Sehat

SUKAT : Berisi, daya tampung

SUKI : As, pusat roda

SULASIH : Tumbuh-tumbuhan semak

SULI : Sulaman yang indah

SULUH : Penerangan

SUMA : Kesal

SUMANTRI : Penasehat

SUMARGA : Jalan yang baik

SUMBI : Saling membantu

SUMILAH : Berseri-seri

SUMINA : Bercahaya

SUNGKAWA : Patah hati

SUPADI : Keperluan

SUPATA : Kutukan

SUPATNI : Istri

SUPITA : Kuning sekali

SURAGA : Permadani

SURASA : Enak, sedap

SURAT : Garis yang tertulis

SURENDRA : Sangat tampan

SUSARA : Sangat kuat

SUSENA : Tentara yang tangguh

SUTALA : Surga di bawah bumi

SUTAPA : Pertapa
(T)

TADAKARA : Jatah

TADASIH : Merindukan bulan

TAHA : Keprihatinan

TAKI : Mempraktekkan

TAKSA : Sayap

TAKWAN : Pertanyaan

TAMI : Tamu, jamu

TAMPING : Perbatasan

TANDES : Akhir tujuan

TANTA : Benang

TARAKA : Bintang, bermata bintang

TARANG : Tembus pandang; sarang unggas

TAWIN : Melindungi

TAWUNG : Membatasi

TAYA : Ketiadaan

TAYANA : Tidak ada sama sekali

TAYUNG : Berdiri condong

TAYURA : Gelang tangan

TIKAH : Prilaku

TIKTA : Hati yang dalam

TILAS : Yang ditinggalkan

TILEM : Malam yang gelap

TILING : Condong

TINGKAH : Merencanakan

TITAH : Mempunyai rencana

TOTOK : Ketukan

TOWOK : Tombak, lembing

TULAKSAYA : Di luar keseimbangan

TULUS : Sempurna

TULYA : Sebading

TUMUWUH : Tumbuh
TUNDA : Bertumpuk

TUNGGAL : Satu

TUNTUN : Bimbingan

TURAH : Yang masih tersisa

TURANGGA : Kuda

TURIDA : Cinta, dilanda cinta

TURNA : Dengan cepat

TUSTA : Bahagia

TUSTI : kepuasan

TUTUH : Gerak irama

TUTUK : Mulut, lubang

TUTUR : Lubuk jiwa yang paling dalam

TUTUD : Hati

TUWUH : Hidup

TUWUK : Puas

TYAGA : Pemberian

(U)

UBHAYA : Memiliki dua cara

UBHAYAHITA : Menjadikan merah berpijar

UDAYANA : Pola

UDDHARA : Mengadakan seleksi

UDIYANI : Kebun raja, taman permaisuri

UGRAHA : Dihormati

ULUNG : Burung elang

UMAH : Tempat tinggal

UMBAR : Membebaskan

UMBARA : Memperhatikan

UMBUL : Muncul

UNI : Suara

UNTARA : Naik

UPADA : Penyamaran

UPAKARI : Pelayanan

UPARENGGA : Perhiasan
UPIH : Kelopak bunga

URA : Tersebar

(W)

WACAKA : Dibicarakan

WACANA : Pelajaran

WACIKA : Tanpa keraguan

WADAH : Tempat penyimpanan

WADAKA : Menekan

WADANA : Wajah, air muka

WADYA : Bala pengiring

WAGMI : Baik tutur katanya

WAGINDRA : Baik bahasanya

WAGISWARI : Ahli bicara

WAGUS : Tampan

WAHIL : Keras kepala

WAHIRI : Persaingan

WAHYAKA : Yang bersifat lahiriah

WAJA : Gigi

WAJENDRA : Raja

WAJU : Pakaian

WAKYA : Mengajarkan

WALANTAGA : Bendera, umbul-umbul

WALAYA : Gelang, cincin

WALIKRAMA : Upacara sesaji

WANGKAWA : Berkilauan di angkasa

WANGSI : Seruling

WANGSUL : Kembali

WANGUN : Bentuk

WANI : Kegagahan

WARA : Obyek pilihan; harapan

WARABRATA : Ibadah yang unggul

WARANGGANI : Berwajah elok

WARJI : Bermesraan

WARJITA : Cacing

WARJITAH : Ditinggalkan

WARSAJANA : Doa restu

WARSIH : Merasa telah cukup

WASTHA : Memiliki gelar

WATARA : Kurang lebih

WATSI : Banteng

WAWANG : Angkasa

WAYA : Berada

WEDYAWATI : Ahli obat-obatan

WEKA : Anak laki-laki

WELAS : Simpan

WELING : Pesan

WENANG : Memiliki kekuasaan

WENI : Pasir

WICITRA : Bermacam-macam

WIDA : Bedak, pupur

WIDARA : Nama tumbuh-tumbuhan

WIDASARI : Tumbuh-tumbuhan yang menjalar

WIDU : Pemain, penari

WIDURI : Permata, batu mulia

WIDYATIH : Halilintar

WIGA : Kejam

WIGAR : Bersemangat

WIJAH : Sangat gembira

WIJANG : Dada

WIJIL : Tampil

WIKALPA : Berselang-seling

WIKARA : Penyimpangan

WIKASITA : Mekar

WIKSA : Pengetahuan

WIKSITA : Menyedihkan
WILAYA : Genit

WILALUNG : Tinggi besar

WILANTI : Perangkap

WILIS : Keluar dengan segar

WINATRA : Membagi secara rata

WIRA : Laki-laki pemberani

WIRAGA : Bunga melati

WIRAPATNI : Istri pahlawan

WIRASENA : Kumpulan para pemberani

WIRASMI : Tidak bersinar

WIRASTUTI : Sangat terpuji

WIRYAMANTA : Penuh semangat

WIRYATEJA : Mempunyai keberanian & kecemerlangan

WIRYAWAN : Berderajat dan berkedudukan tinggi

WISATAGATI : Bergerak dengan cepat

WISATA : Bergerak dengan bebas

WITADYA : Melakukan apa yang ada di depannya

WIYATI : Langit

WRISADI : Paviliun

WRUHANA : Mengerti; dimengerti

WULUNG : Hitam; burung elang

WURSITA : Terhormat

WUSMAYA : Bingung

WUNI : Rahasia

(Y)

YADI : Meskipun

YAN : Karena

YANA : Bergerak

YATALANA : Bersenang hati secara bebas

YATAYUKTI : Serasi, cocok sekali

YODHA : Pejuang, prajurit

YOJYA : Disatukan
YONI : Sempurna

YOWATI : Remaja

YUDANTA : Dalam peperangan

YUGALA : Pasangan yang serasi

YUKTI : Kecocokan