Kuliah 1 - Biogeografi

HGF122/3: Geografi Fizikal [Prof. Madya Dr.
Anisah Lee Abdullah]
BIOGEOGRAFI…………….
Komponen-komponen yang terlibat dalam biogeografi ialah:
 Sejarah Biogeografi
 Biogeografi Ekologikal
 Sesaran Ekologi
 Kitaran bahan dan kitaran tenaga
dalam ekosistem
 Biodiversiti (Kepelbagaian Biologi)
HGF122/3: Geografi Fizikal [Dr. Anisah Lee Abdullah]
Apakah maksud biogeografi?

 Biogeografi merupakan salah satu sub-bidang sains yang
medokumentasikan dan menerapkan pemahaman corak ruangan
kepelbagaian spesis (biodiversiti) di permukaan bumi.
 Bidang ini merangkumi kajian taburan organisma (flora dan

fauna), dahulu dan kini (sejarah), serta perkaitan corak variasi
yang terdapat di permukaan bumi dari segi bilangan dan jenis
organisma yang hidup. [Spesis eksotik / spesis endemik / spesis
kosmopolitan / spesis ubikuitus]
 Pada asasnya biogeografi merupakan suatu subset kepada

bidang geografi yang lebih melibatkan organisma hidup.
Teori biogeografi merupakan hasil pengkajian Alfred Russel Wallace dan
para saintis perintis. Wallace telah mengkaji taburan flora dan fauna di
kepulauan tanah Melayu pada abad ke 19 (slide 19). Hasil kajian Wallace
telah mencetuskan pelbagai teori seperti Teori Biogeografi Pulau oleh Robert
MacArthur dan Edward O. Wilson (1963, 1967), kewujudan sub-bidang
biogeografi pulau, fragmentasi habitat, pemuliharaan biologi, ekologi lanskap
dan sebagainya.
Pada asasnya biogeografi merupakan suatu bidang sains sintetik yang

merangkumi pelbagai bidang iaitu geografi, biologi, sains tanih, geologi, kaji
iklim, ekologi dan evolusi. Biogeografi klasik seterusnya berkembang lagi
melalui kewujudan sub-bidang sistematik molekular yang membuka lalun
kepada disiplin baru yang dikenali sebagai filogeografi (phylogeography).
Perkembangan disiplin ini membolehkan para saintis menguji teori-teori baru
mengenai asal-usul dan penyebaran populasi organisma seperti spesis
endemik pulau. Sebagai contoh, sewaktu ahli biogeografi klasik mengkaji
asal-usul spesis di kepulauan Hawaii, disiplin filogeografi juga pada masa
yang sama, membolehkan mereka menguji teori perkaitan populasi tersebut
dengan sumber populasi lain yang terdapat di Asia dan Amerika Utara.
Alfred Russel Wallace (8 Januari1823 - 7 November 1913) merupakan
rakyat British yang juga seringkali digelar sebagai seorang ‘naturalist’,
penjelajah, ahli geografi, antropologis dan biologis. Jelas sekali
pengetahuan dan minat beliau adalah amat luas.
Beliau banyak menjalankan kajiannya di dataran

Sungai Amazon, dan kemudiannya di kepulauan
Tanah Melayu yang mana beliau telah
mengenalpasti ‘Garisan Wallace’ yang
membahagikan fauna Australia daripada Asia.
Wallace paling dikenali dalam mempelopori
cadangan teorinya iaitu pemilihan semulajadi
(natural selection) yang kemudiannya menjadi asas
kepada Charles Darwin untuk mengemukakan teori
evolusi. Hasil pengkajian dan sumbangannya
terhadap bidang biogeografi telah menyebabkan
Wallace seringkali digelar sebagai “Bapa
Biogeografi”. Beliau juga merupakan saintis yang
pertama mengemukakan impak aktiviti manusia
terhadap persekitaran .
Ada 3 proses asas dalam biogeografi:
 EVOLUSI (Evolution) – merujuk

kepada perubahan kekal komposisi
genetik suatu populasi.
 KEPUPUSAN (Extinction) -
merujuk kepada proses penghapusan
kekal sesuatu spesis sehingga tiada
lagi individu spesis tersebut yang
hidup/tertinggal/mampu membiak di
permukaan bumi.
 PENYEBARAN (Dispersion) -
merujuk kepada proses
pergerakan/peralihan/penyisihan
organisma daripada kawasan asalnya.
 Evolusi biologikal iaitu keturunan yang mengalami modifikasi biologi. Definisi
I
ini merangkumi evolusi skala kecil (perubahan dalam frekuensi gen dari satu generasi
ke generasi lain dalam suatu populasi) dan evolusi skala besar (keturunan spesis
S
berlainan daripada asal-usul atau nenek moyang yang sama selepas bergenerasi
lamanya). Proses evolusi membantu kita memahami sejarah kehidupan.
 Evolusi biologikal bukan bermaksud perubahan dari segi masa sebab dalam
U
konteks evolusi biologikal perubahan dari segi genetik dalam keturunan akan berlaku.
 Melalui proses evolusi, asal-usul sepunya (common ancestor) hidupan di
L
permukaan bumi dapat menghasilkan suatu kepelbagaian yang luas berdasarkan
rekod fosil dan juga yang masih hidup pada zaman sekarang. Evolusi bermaksud kita
semua mempunyai pertalian genetik tetapi pertalian ini amatlah jauh.
O
E V
Terdapat 4 proses asas mekanisma perubahan evolusi:
S I
U
Mutasi   Migrasi
Mekanisma
L
perubahan
evolusi
O
 Penyisihan genetik Pemilihan semulajadi 
E V
Contoh pemilihan semulajadi dan mutasi yang berlaku serentak.
Contoh:
Nyamuk Anopheles gambiae.
Perumah kepada pembawa penyakit
Malaria iaitu parasit Plasmodium
falciparum dan Plasmodium vivax
(sejenis protozoa).
Boleh dibasmi melalui penggunaan
DDT (nyamuk) & Chloroquine
(Plasmodium).
Anopheles dan Plasmodium spesis tahan
lasak dan berupaya untuk bermutasi
(kadar mutasi tinggi) kepada strain baru
yang mana penggunaan DDT &
chloroquine tidak lagi membawa
sebarang kesan.
Penyakit
Dengue
Chikungunya
Aedes aegypti Filiarisis
Elephantisis
Zika
Perubahan ciri
Tukar kitar hidup (musim)
Aedes albopictus Tukar daya ketahanan musim (musim panas
 musim panas & sejuk)
Tukar keupayaan menjangkiti hos (perumah)
Altitud rendah  altitud rendah & tinggi
Culex fatiqans
Teknik baru pengawalan perebakan nyamuk Aedes aegypti dan
Anopheles gambiae
Interfering with mosquitoes’ courtship ‘love songs’ Laura Harrington,

Cornell University
 Fever pitch
Genetically altered/modified - firing blanks
- unable to host parasites for dengue/malaria
- transgenic males that are ‘better singers’
Acoustic interference to confuse mating
Coby Schal,
Chemical cues in water from bacteria North Carolina State Univ.
Adult mosquitoes kill their own juvenile dengue-carrying offsprings –

pyriproxyfen in resting and feeding zones  breeding areas Gregor Devine,
Rothamsted Research, UK
The evolution of
I
happy-faced spiders
S
Different smiles, single species
Despite the variation in colors (and
U
underlying gene versions), all of the happy-
face spiders:
• have the same anatomical features,
L
• Interact in the same ways with their
environment and with other organisms,
• share the same reproductive behaviors and
O
methods of catching insect prey, and
• freely mate with one another.
For these reasons, researchers consider
E V
happy-face spiders to be one species, even
though individuals have different color
patterns.
Quick evolution leads to quiet crickets (1991-2001)
I
December 2006
S
On the left is a typical field cricket like
those on Kauai, and on the right are the
parasitic maggots of Ormia ochracea
inside such a cricket.
U
L
Attack of the flesh-eating parasitoid maggots!! Mutant mute crickets run rampant in tropical
paradise!! The headlines may sound like a trailer for a cheap horror flick — but in fact, these
sensationalist sound bites accurately describe the situation on the Hawaiian island of Kauai. The
"flesh-eating parasitoid maggots" are the offspring of the fly, Ormia ochracea, which invaded
O
Hawaii from North America, and the mutant crickets are the flies' would-be victims. The flies follow
the chirps of a calling cricket and then deposit a smattering of wriggling maggots onto the
cricket's back. The maggots burrow into the cricket, and emerge, much fatter, a week later —
killing the cricket in the process. But this fall, biologists Marlene Zuk, John Rotenberry, and Robin
Tinghitella announced a breakdown in business-as-usual in this gruesome interaction: in just a
E V
few years, the crickets of Kauai have evolved a strategy to avoid becoming a maggot's lunch —
but the strategy comes at a cost......... MUTE CRICKETS !!! ( CENGKERIT BISU )
Normal- Silent-
winged winged
males males
F1 offspring 670 1
F2 offspring 171 160

I
Jenis-jenis Evolusi
Evolusi Pencapahan Evolusi Penumpuan Evolusi Selari
S
Ciri luaran berbeza sedikit Ciri luaran hampir serupa tetapi Dua spesis berevolusi secara
tetapi asal-usul genetik sama; asal-usul genetik berlainan bebas; masih mengekalkan ciri
berlaku untuk kumpulan (struktur buah, benih dan bunga persamaan; berevolusi mengikut
spesis yang sama yang berlainan) biasanya akibat ciri haluan masing-masing; berlaku
kemudiannya berubah persekitaran yang sama. pada dua spesis berlainan.
U
mengikut keadaan habitat.
L
Masa
ostrich rhea emu Joshua Saguaro Euphorbia
O
E V
Spesis Induk Spesis Spesis Spesis Spesis
Induk Induk Induk Induk
ostrich rhea emu

EVOLUSI PENUMPUAN
Joshua Saguaro Euphorbia

Contoh organisma
I
fauna yang
mengikuti
S
Evolusi Selari
U
L
O
E V
K E P U P U S A N
 Definisi: Suatu spesis menjadi pupus apabila individu terakhir sesuatu
spesis tersebut mati. Kepupusan menjadi kenyataan apabila tiada individu
yang masih hidup yang berupaya untuk membiak untuk membentuk
generasi baru. Suatu spesis dikatakan menjadi pupus dari segi
kefungsiannya apabila suatu kumpulan individu sesuatu spesis itu didapati
masih hidup tetapi tiada keupayaan membiak disebabkan kesihatan yang
merosot, keuzuran, taburan bilangan individu yang sedikit terhadap
kawasan yang terlalu meluas, kekurangan individu dalam suatu jantina
tertentu dan lain-lain lagi.
 Kepupusan satu spesis populasi hidupan liar boleh mengakibatkan

kepupusan spesis lain iaitu suatu reaksi rantaian kepupusan.
BIOGEOGRAFI EKOLOGIKAL
KONSEP ASAS BIOGEOGRAFI
P E NY E B A R A N
Mengikut A.R. Wallace (1876), pakar biologi:
Dunia ini boleh dibahagikan kepada 6 kawasan (alam atau

“realm”) berdasarkan ciri-ciri asas keterdapatan / kewujudan
organisma haiwan. (8 January 1823 – 7
November 1913) was a
[1] Nearctic (Amerika Utara) British naturalist, explorer,
[2] Neotropikal (Amerika Tengah dan Selatan) geographer,
anthropologist and
[3] Palaearctic (Eropah, Asia Utara dan Afrika Utara) biologist.
[4] Ethiopian (Afrika Tengah dan Selatan)
[5] Oriental (Sub-benua India dan Malaysia)
[6] Australian (Australia)
Keenam-enam kawasan ini juga seringkali dirujuk sebagai

Alam Wallace [Wallace’s realms] ataupun daerah biotik.
Peta kepulauan Tanah Melayu yang menunjukkan kawasan yang dijelajahi oleh A.R. Wallace.
P E NY E B A R A N
This map from Wallace's 1876 book shows his Oriental biogeographic region, broken into four subregions (outlined in
red). "Wallace's Line" is indicated by the arrow.
Biogeografi di mukabumi boleh juga dilihat dari perspektif persamaan

dalam persekitarannya. Persamaan ini membawa kepada konsep evolusi
organisma yang mana bentuk dan fungsi organisma berlainan (lazimnya
P E NY E B A R A N
daripada kumpulan genetik yang berbeza) akan mempunyai persamaan
berdasarkan ekosistem yang sama. Kesan pengaruh persekitaran fizikal
juga dapat dilihat dan dengan itu wujudnya Evolusi Penumpuan dan
Pencapahan.
Peraturan ini membentuk dasar kepada konsep Biom dan digelar sebagai
Peraturan Persamaan Iklim.
BIOM
Terdapat lebih kurang 17 kelas biom di permukaan bumi, iaitu:
• Tundra • Dessert
• Taiga • Wetland
• Hutan temperat • Freshwater
• Hutan hujan temperat • Intertidal area
• Hutan hujan tropika • Open ocean
• Temperate woodland • Benthos
• Temperate shrubland • Upwelling zone
• Temperate grassland • Hydrothermal vents
• Tropical seasonal forests & savanna
Taburan global biom hutan : asal dan terkini.
P E NY E B A R A N
Penting !! Penyebaran (dispersion) akan menentukan taburan (distribution) organisma.
 BIOM – ada persamaan dengan konsep EKOSISTEM.

Contoh: Padang pasir, padang rumput, hutan hujan tropika, tundra, zon fotik
dan sebagainya.
 Biom wujud apabila terdapat tekanan dan peluang tertentu hasil daripada
keadaan iklim, topografi, pembentukan geologi dan struktur, air serta tanih
yang mempunyai persamaan untuk sesuatu kawasan / daerah.
Sebelum kita lihat konsep EKOSISTEM, beberapa istilah penting….

 HABITAT Apakah keperluan asas anda untuk hidup? Makanan, air,
perlindungan? Organisma haiwan juga perlukan keperluan asas yang sama
dan mereka akan hidup dalam kawasan yang mempunyai bekalan tersebut.
Kawasan itulah habitat organisma tersebut.
Setiap organisma mempunyai habitat unik yang boleh membekalkan

keperluan asasnya. Haiwan dan tumbuhan yang hidup dalam suatu kawasan
tertentu dan berkongsi sumber keperluan akan membentuk suatu komuniti.
Dalam komuniti tersebut, setiap organisma mempunyai niche yang unik, iaitu
tugas spesifik organisma untuk menjamin komuniti yang sihat.
Contoh????
 NICHE ………..
 NICHE Lihat di sekeliling komuniti anda. Ia terdiri daripada individu yang

melakukan pelbagai pekerjaan. Petani menanam dan menghasilkan makanan,
doktor perubatan menjamin kesihatan kita, dan guru membantu kita belajar.
Individu-individu ini serta yang lainnya membolehkan sesuatu komuniti
manusia berfungsi dengan jayanya.
Alam semulajadi dipenuhi tumbuhan dan haiwan, setiapnya mempunyai tugas

unik yang tersendiri atau niche. Suatu niche ialah fungsi yang dimainkan oleh
sesuatu organisma dalam alam semulajadi. Haiwan dan tumbuhan mempunyai
fungsi istimewa untuk menjamin komuniti semulajadi itu berfungsi dengan baik
secara harmoni dan sihat. Slide 13
... setiap organisma dalam suatu komuniti mempunyai niche

unik.
... suatu organisma boleh mempunyai lebih daripada satu
ataupun banyak niche dalam komunitinya.
Niche
Ecological niches
Throughout their evolution, arthropods have successfully invaded new ecological
niches. View each of these want ads to learn more about arthropods that can get
the job done!
 EKOSISTEM
• Semua elemen dalam alam semulajadi mempunyai perkaitan di antara

satu sama lain.
• Suatu ekosistem merupakan komuniti gabungan elemen biotik dan

elemen abiotik yang saling bergantung di antara satu sama lain.
• Ekosistem tidak mempunyai sebarang saiz tertentu.
• Komposisi ekosistem berbeza-beza daripada satu ekosistem kepada satu

ekosistem yang lain.
• Air, suhu air, tumbuhan, haiwan, udara, cahaya dan tanih kesemuanya
perlu berfungsi secara serentak dalam sesuatu ekosistem semulajadi.
• Dalam suatu ekosistem semulajadi, semua elemen perlu berfungsi

bersama untuk mewujudkan keadaan ekosistem yang seimbang.
EKOSISTEM
KOMUNITI ORGANISMA PERSEKITARAN
Proses Ciri
fizikal fizikal
Fauna Flora
Kitaran Aliran
bahan tenaga
Fungsi asas ekosistem menjamin penghidupan lestari dalam sistem bumi
PROSES
Biomes and ecosystems are
divisions of the biosphere
Energy flow and nutrient cycles

support life in ecosystems
Ecosystems continually change

over time.
 Apakah komponen-komponen utama yang membentuk sesuatu ekosistem?

Suatu ekosistem merangkumi tanih, atmosfera, haba, cahaya matahari, air dan
organisma hidup.
 Tanih ialah elemen kritikal dalam suatu ekosistem. Tanih

membekalkan nutrient kepada tumbuhan dalam ekosistem. Ia
juga membantu penambatan akar untuk menstabilkan
tumbuhan. Tanih menyerap dan menakung air untuk
kegunaan tumbuhan dan haiwan dan juga mewujudkan
tempat tinggal untuk banyak organisma hidup.
 Komponen atmosfera membekalkan oksigen dan karbon dioksida untuk

tumbuhan dan haiwan dalam suatu ekosistem. Atmosfera juga merupakan
sebahagian daraipada kitaran air. Tanpa interaksi kompleks dan elemen dalam
atmosfera, tiada hidupan yang boleh wujud.
 Haba dan cahaya matahari juga merupakan komponen-komponen kritikal dalam

ekosistem. Haba cahaya matahari membantu penyejatan air dan kemudiannya
dikembalikan ke atmosfera yang mana ia dikitar semula kepada bentuk air. Haba
cahaya matahari juga membantu dalam pemanasan badan organisma dan juga
tumbuhan. Tanpa cahaya matahari, fotosintesis tidak dapat berlaku dan tumbuhan
tidak akan mempunyai tenaga yang secukupnya untuk menghasilkan makanan.
 Tanpa air tiada hidupan akan wujud. Air merupakan komponen

yang paling banyak dalam sel-sel yang membentuk organisma
hidup. Anda mungkin pernah dengar ungkapan bahawa manusia
boleh hidup dan bertahan lebih lama tanpa makanan berbanding
air. Ungkapan ini memang benar. Tanpa air, semua hidupan akan
mati. Selain daripada menjadi komponen paling penting dalam sel,
air juga digunakan untuk mengangkut dan mengedarkan nutrien
yang diperlukan untuk penghidupan dalam tumbuhan.
 Dalam ekosistem terdapat pelbagai organisma hidup yang berinteraksi di antara

satu sama lain. Organisma hidup dalam sesuatu ekosistem boleh digolongkan
kepada tiga kategori: penghasil, pengguna dan pengurai.
 Ketiga-tiga kumpulan organisma ini penting dalam sesuatu

ekosistem. Penghasil merupakan tumbuhan hijau yang boleh
berfotosintesis. Pengguna ialah haiwan yang mendapatkan tenaga
serta bergantung kepada penghasil atau organisma yang memakan
penghasil Terdapat tiga jenis pengguna: herbivora (haiwan pemaun),
karnivora (haiwan pemaging), dan omnivora (haiwan yang memakan
tumbuhan dan daging). Pengurai pula ialah kumpulan tumbuhan dan
haiwan yang menguraikan tumbuhan dan haiwan mati kepada bahan
organic untuk dikitar semula dalam tanih.
 Komponen-komponen utama ekosistem merangkumi kesemua sistem bumi:
ATMOSFERA
TANIH
HABA
CAHAYA
MATAHARI BIOSFERA
HIDROSFERA
ORGANISMA HIDUP
(Flora & Fauna)
AIR
Kesemua komponen ekosistem akan terlibat dalam proses fizikal yang
KITARAN BIOGEOKIMIA
digelar sebagai kitaran BIOGEOKIMIA (kitaran bahan).
 Kitaran biogeokimia ialah

sebahagian daripada kitaran bumi
yang lebih besar (kitaran geologi)
yang memperincikan fungsi
keseluruhan bumi (bukan sahaja
setakat permukaan bumi).
 Kitaran geologi merangkumi:

Kitaran tektonik
Kitaran batuan
Kitaran hidrologi
Kitaran biogeokimia
 Manusia paling banyak

berinteraksi dengan kitaran hidrologi
dan kitaran biogeokimia.
 Elemen-elemen yang umumnya banyak terlibat dalam kitaran:
KITARAN BIOGEOKIMIA
 Makronutrien: diperlukan dalam kuantiti yang banyak secara relatif….
C, H, O, N, P, S …….”the big six”
Makronutrien lain: K, Ca, Fe, Mg
 Mikronutrien: diperlukan hanya dalam kuantiti yang sedikit tetapi masih

elemen yang penting
B (tumbuhan hijau)
Cu (dalam sebilangan jenis enzim)
Mo (nitrogen-fixing bacteria)
Kitaran Hidrologi
KITARAN BIOGEOKIMIA
Storan, sinki, fluks dan masa
mastautin (residence time)
Empangan (storan & sinki), Fluks, Masa Mastautin
Fluks A ke B Komponen-komponen asas dalam kitaran biogeokimia. A

A B dan B ialah komponen storan. Bahan kimia mengalir
Fluks B ke A daripada satu komponen storan ke komponen storan yang
lain.
Jangkamasa mastautin
Atmosfera A Faktor kawalan kitaran

[cth: suhu udara, kelajuan angin,
hujan tahunan,
humiditi]
Fluks presipitasi Fluks evaporasi
A ke B B ke A
Fluks B ke C
Tasik B Darat C
Fluks C ke B
[Larian]
Fluks kadar pemindahan kimia daripada satu bahagian ke bahagian yang lain.
unit: amaun/masa
Aliran kimia A ke B A: storan

A B
B: sinki
Aliran kimia B ke A A: sinki

A B
B: storan
Sesuatu bahan atau komponen boleh berfungsi sebagai storan atau sinki
atau kedua-dua storan dan sinki.
Reservoirs: km3 %
Atmosphere 12,700.001
KITARAN BIOGEOKIMIA
Ocean 1,230,000,000 97.2
Land surface
lakes 123,000 .009
rivers and streams 1,200.0001
Land subsurface
(ground water) 4,000,000.31
Ice (glaciers) 28,600000 2.15
Fluxes: km 3 /yr Residence times:

P: precipitation total 496,000 atmosphere RT = 12,700 km 3
land 111,000; ocean 385,000 (relative to sum of in fluxes) 496,000 km 3 /yr
E: evaporation total 496,000
land 71,000; ocean 425,000 = 0.03 yr or 9 days
T: transpiration included in evap (plant evaporation) -- note that since in fluxes equal out fluxes,
the RT is the same relative to the sum of the
R: surface runoff 26,000 out fluxes
SR: sub surface runoff -- this is an important RT, as anything that is
liquid 12,000; ice 2,000 removed from the atmosphere by rain or
I: infiltration 14,000 snow will also have an RT in the atmosphere
nearly equal to this.
S: springs 2,000
Kitaran Karbon
Fluxes: (in billions of metric tons/year )
Land Plants Ocean
P: photosynthesis 120 D: dissolving 107

PR: plant respiration 60 E: exsolving 103
SR: soil respiration 60 CP: carbonate formation 4
SF: plants to soils 60 W: weathering 0.6
FFF: fossil fuel formation 0.0001
FFB: fossil fuel burning 6 Volcanoes
DEF: deforestation 2 V: 0.1
Fluxes: (in billions of metric tons/year )
Notes on fluxes:
KITARAN BIOGEOKIMIA
Land Plants
P: photosynthesis 120
PR: plant respiration 60 -- CO 2 increase in the atmosphere:
SR: soil respiration 60 Flux to the atmosphere:
SF: plants to soils 60 Plant respiration + soil respiration + fossil
FFF: fossil fuel formation 0.0001 fuel burning + deforestation + ocean
FFB: fossil fuel burning 6 exsolving + weathering...
DEF: deforestation 2
60+60+6+2+103+0.6 = 231.6 bmt/yr
Ocean
D: dissolving 107
Flux from the atmosphere:
E: exsolving 103
Plant photosynthesis + ocean dissolving...
CP: carbonate formation 4
W: weathering 0.6
120 + 107 = 227 bmt/yr
Volcanoes
V: 0.1
Reservoirs: billions of metric tons Residence times: (years)

(all relative to sum of out fluxes)
Atmosphere: 720
Ocean: 39,000 Land plants ~ 5
Carbonates: 100,000,000
atmosphere ~ 3
Fossil fuels: 4,000
Land plants: 560 soils ~ 25
Soils: 1500
Fossil fuels ~ 650
Notes on reservoirs:
oceans ~ 350
-- most carbon is in rocks (carbonates and other
sediments) carbonates ~ 150 million
-- most carbon not in rocks is in the ocean
-- about 3 times more carbon in soils than in land
plants
Kitaran Nitrogen
KITARAN BIOGEOKIMIA
Reservoirs: (in millions of metric tons )
Atmosphere: 4,000,000,000
Land Plants: 3500
Soils: 9500
Oceans: 23,000,000
Sediments and Rocks: 200,000,000,000
Kitaran am nutrien dalam ekosistem
KITARAN BIOGEOKIMIA
 Pergerakan bahan melalui atmosfera secara amnya
adalah laju.
Pergerakan bahan melalui tanih secara amnya
adalah perlahan.
Pergerakan daripada biosfera terrestrial ke lautan
(biasanya melalui aliran sungai) perlu diganti oleh
pergerakan samada melalui atmosfera (cth: N, C)
atau oleh luluhawa (cth: P, Ca).
 Pergerakan melalui atmosfera adalah lebih laju.
“Jelasnya manusia telah mengubah banyak kitaran

biogeokimia …. dan dalam proses tersebut telah
mengancam banyak ekosistem….”
Tanpa kehadiran manusia, adakah kitaran biogeokimia

stabil?
Model am kitaran nutrien

Proses penting dalam kitaran biogeokimia dan kitaran tenaga…….
PROSES FOTOSINTESIS
Proses penggunaan tenaga suria (cahaya) dan nutrien untuk menghasilkan
makanan (glukosa – karbohidrat).
Berlaku dalam kloroplas melalui pigmen klorofil.
Tumbuhan menghasilkan O2 melalui proses pembelahan molekul air.
Proses redoks (seperti respirasi selular).
Radiasi daripada spektrum nampak pemangkin kepada tindakbalas cahaya.
Fotosistem memerangkap tenaga suria.
Mengawal pemanasan global.
…..Bagaimana?
PROSES FOTOSINTESIS
6 CO2 + 6 H2O + tenaga suria + nutrien C6H12O6 + 6 O2
Tumbuhan hijau Kloroplas

klorofil
 Dalam proses fotosintesis:
O2 yang dibebaskan berasal daripada H2O.
Air (H2O) dioksidakan dan CO2 diturunkan.
 Fotosintesis berlaku dalam 2 peringkat:
I. Tindakbalas bercahaya
Tenaga suria (cahaya) yang tidak boleh digunakan
secara langsung ditukar kepada tenaga kimia yang
boleh diguna secara langsung dan O2 dihasilkan.
II. Kitaran Calvin
Molekul gula dibentuk melalui proses reduksi
(penurunan) daripada CO2 menggunakan tenaga kimia
ATP dan NADPH daripada tindakbalas bercahaya.
Fotosintesis yang berlaku dalam 2 fasa berbeza tetapi serentak:
Tindakbalas Kitaran Calvin

bercahaya (Light Independent
(Light Dependent Reactions/ Calvin
Reactions) Cycle)
PROSES FOTOSINTESIS
 Tumbuhan menghasilkan O2 melalui proses pembelahan molekul air.
6 CO2 + 6 H2O C6H12O6 + 6 O2

PROSES FOTOSINTESIS
 Proses redoks (seperti respirasi selular).
(penurunan)
reduksi
F 6 CO2 + 6 H2O C6H12O6 + 6 O2

oksidasi
(pengoksidaan)
(pengoksidaan)
oksidasi
R C6H12O6 + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O

reduksi
(penurunan)
PROSES FOTOSINTESIS
 Radiasi daripada spektrum nampak pemangkin kepada tindakbalas
cahaya.
 Kitaran tenaga untuk

proses penghidupan pada
asasnya dijanakan oleh
tenaga suria.
 Produk muktamad
tumbuhan dan haiwan ialah
penghasilan molekul
bertenaga tinggi seperti ATP
(Adenosine Trifosfat).
 Molekul-molekul seperti ini
menyimpan tenaga tersedia
ada yang secukupnya
supaya tumbuhan dan
haiwan boleh
menggunakannya untuk
menjalankan aktiviti harian.
Tugas Organisma Hidup

-transformasi tenaga - perubahan tenaga daripada satu bentuk kepada bentuk yang lain.
Contoh: tenaga kimia-tenaga mekanikal (tenaga keupayaan, tenaga kinetik)-tenaga
haba.
Jenis tugas utama:

 Sintetik
-replikasi bahan genetik daripada induk kepada generasi ke generasi yang lain.
-Perlukan bayak ATP.
 Elektrikal
Dalam sistem saraf, sistem otot, penjanaan impuls elektrikal memerlukan tenaga.
 Mekanikal
Pergerakan otot. Perlukan banyak. bekalan ATP. Tenaga kinetik.
Tanpa tenaga, keadaan seperti tiada sistem atau tiada susunatur terancang.
Tenaga
Energy = ability to do work
Mengikut Hukum Termodinamik:
Tenaga bergerak secara sehala.
Tenaga boleh berubah bentuk tetapi tidak boleh dicipta
atau dimusnahkan.
Transformasi tenaga selalu melibatkan kehilangan tenaga.
Tenaga : tenaga keupayaan

tenaga kinetik
tenaga kimia
tenaga haba
Aliran Tenaga dalam Ekosistem
heat
Producers Consumers
Decomposers
heat
 This pattern of energy flow among

different organisms is the TROPHIC
STRUCTURE of an ecosystem.
Piramid Trofik
Haba
Respirasi
Hasil buangan lain
Detritivora &
Decomposer
Fotosintesis
Bilangan
organisma
Biojisim
Tenaga
Bilangan
organisma
Biojisim
Tenaga
Boleh
wujud?
Aliran tenaga dan efisiensi dalam suatu ekosistem
Aras Trofik 1
Aras Trofik 2
Aras Trofik 4
Aras Trofik 3
Aliran tenaga melalui paras trofik
Respirasi
Fotosintesis
No energy
flowing
here?
haba haba
Penghasil Pengguna
Cahaya
matahari
Bekalan nutrien Pengurai

bukan organik
Aliran tenaga dan nutrien bukan-organik dalam suatu

haba
ekosistem
Relationships within an ecosystem:
The following graphical model describes the major ecosystem
components and their interrelationships
Energy and Matter Flow in Ecosystems
Many of the most important relationships between living organisms and the environment are controlled
ultimately by the amount of available incoming energy received at the Earth's surface from the Sun. It is
this energy which helps to drive biotic systems. The Sun's energy allows plants to convert inorganic
chemicals into organic compounds.
Only a very small proportion of the sunlight received at the Earth's surface is transformed into
biochemical form. Several studies have been carried out to determine this amount. A study of an Illinois
cornfield reported that 1.6% of the available solar radiation was photosythetically utilized by the corn.
Other data suggests that even the most efficient ecosystems seldom incorporate more than 3% of the
available solar insolation. Most ecosystems fix less than 1% of the sunlight available for photosynthesis.
Living organisms can use energy in basically two forms: radiant or fixed. Radiant energy exists in the
form of electromagnetic energy, such as light. Fixed energy is the potential chemical energy found in
organic substances. This energy can be released through respiration. Organisms that can take energy
from inorganic sources and fix it into energy rich organic molecules are called autotrophs. If this energy
comes from light then these organisms are called photosynthetic autotrophs. In most ecosystems plants
are the dominant photosynthetic autotroph.
Organisms that require fixed energy found in organic molecules for their survival are called heterotrophs.
Heterotrophs who obtain their energy from living organisms are called consumers. Consumers can be of
two basic types: Consumer and decomposers. Consumers that consume plants are know as herbivores.
Carnivores are consumers who eat herbivores or other carnivores. Decomposers or detritivores are
heterotrophs that obtain their energy either from dead organisms or from organic compounds dispersed
in the environment.
Once fixed by plants, organic energy can move within the ecosystem through the consumption of living
or dead organic matter. Upon decomposition the chemicals that were once organized into organic
compounds are returned to their inorganic form and can be taken up by plants once again. Organic
energy can also move from one ecosystem to another by a variety of processes. These processes include:
animal migration, animal harvesting, plant harvesting, plant dispersal of seeds, leaching, and erosion.
The following diagram models the various inputs and outputs of energy and matter in a typical
ecosystem
Inputs and outputs of energy and matter in a typical ecosystem.
The Carbon Cycle
Estimated major stores of carbon on the Earth.
Sink Amount in Billions of Metric Tons

Atmosphere 578 (as of 1700) - 766 (as of 1999)
Soil Organic Matter 1500 to 1600
Ocean 38,000 to 40,000
Marine Sediments and Sedimentary Rocks 66,000,000 to 100,000,000
Terrestrial Plants 540 to 610
Fossil Fuel Deposits 4000
Hydrologic cycle
An important aspect of global air

circulation is the movement of
water through the atmosphere
Ecosystems involve complex connections between organisms,
their environment, and the processes that drive the system.
Equilibrium: Concept and Feedback
Keseimbangan: Konsep dan Maklum balas
Equilibrium describes the average condition of a system, as measured through one
of its elements or attributes, over a specific period of time. For the purposes of this
online textbook, there are six types of equilibrium:
is an average
Steady-state condition of a
system where the
equilibrium trajectory remains

unchanged in
time.
describes a
condition in a
Thermodynamic system where the
distribution of mass
equilibrium and energy moves
towards maximum
entropy.
Dynamic occurs when there

are unrepeated
equilibrium average states

through time.
Population
dynamics
occurs where force
and reaction are
balanced and the
Static equilibrium properties of the
system remain
unchanged over time.
the system displays

tendencies to return
Stable equilibrium to the same
equilibrium after
disturbance.
the system returns to a

Unstable new equilibrium after
disturbance.
equilibrium
Steady state Equilibrium
Keseimbangan keadaan mantap
Positive
Self-regulation Negative
feedback Pengawalseliaan sendiri feedback
Increase in food the decrease in

abundance causes a food abundance
positive effect on the causes a negative
size of the aphid As the abundance of effect on aphid
population. Births food levels off aphid population size.
increase significantly and reproduction slows Deaths now
are much higher than down and deaths exceed births and
deaths causing the begin to increase. the population
population to expand. Population size of the size of the aphids
aphids begins to level begins to
off. decrease.
Thermodynamic Equilibrium
Keseimbangan termodinamik
“Thermodynamic equilibrium describes a system whose properties will not
change without some sort of outside interference. In other words, a system in
thermodynamic equilibrium will not change unless something is added or
subtracted from it. “
Keseimbangan berikut perlu tercapai dalam keadaan termodinamik :
Keseimbangan kimia
Keseimbangan mekanikal
Keseimbangan termal
Pertukaran gas antara fasa atmosfera dan air.

Permukaan interfasa air-udara (oksigen
terlarut; asid karbonik)
Kes ekosistem terpencil

(isolated ecosystem)
Dynamic Equilibrium
Keseimbangan dinamik
Ekosistem semulajadi Ekosistem semulajadi

(terbuka) (tertutup)
Dynamic Equilibrium
Dynamic Equilibrium
One of the most famous examples of predator-prey interactions illustrated
by Canada lynx and snowshoe hare, in Canadian taiga (forest) biome
Dynamic Equilibrium
Dramatic fluctuations of hare and lynx populations
Note regular
periodicity, and
lag by lynx
population
peaks just after
hare peaks
Dynamic Equilibrium
Predator-prey population fluctuations (neutral stability) in Lotka-Volterra model
Dynamic Equilibrium
The Hudson’s Bay Company provided the best long-term
data set, showing the fluctuations of lynx and hare
populations across Canada
Relationships &
Equilibrium
BIODIVERSITI
“Biogeography is the study of the distribution of

biological organisms.”
BIODIVERSITI (KEPELBAGAIAN BIOLOGI)

Apakah maksud biodiversiti?
 Kepelbagaian biologi……merujuk kepada kepelbagaian hidupan di bumi, dan
pertalian/perhubungan kompleks antara semua hidupan, dan juga alam sekitarnya.
 BioD merangkumi kepelbagaian genetik, kepelbagaian spesis, kepelbagaian komuniti,

ekosistem dan lanskap.
Kenapa biodiversiti itu penting?

 BioD membekalkan kepelbagaian dalam ekosistem dan membolehkan keseimbangan
tercapai. Dengan adanya bioD, maka ada kepelbagaian jenis makanan, perubatan,
pakaian, pembangunan , bahan bakar (fuel) dan sebagainya.
 BioD membekalkan perkhidmatan ekosistem (ecosystem services) yang membekalkan

udara yang lebih bersih dan air yang bersih.
Ancaman kepada biodiversiti?

 Ancaman universal (umum) : kehilangan habitat, pemerosotan habitat, spesis
invasif, cetusan populasi, eksploitasi melampau, penggunaan melampau, perubahan
iklim global.
Apa yang boleh kita lakukan untuk memelihara biodiversiti?

 Bergantung kepada alam sekitar atau persekitaran sesuatu komuniti, tabiat
komuniti, cara hidup dan gaya hidup komuniti, tahap kesedaran komuniti,
pendidikan…………………
Kepelbagaian spesis untuk sesuatu kawasan boleh dicirikan seperti berikut:

 Alpha-diversiti
Merujuk kepada kumpulan organisma yang berinteraksi dan bersaing untuk sumber
yang sama atau berkongsi sumber atau berkongsi alam sekitar. Diukur sebagai bilangan
spesis untuk sesuatu kawasan (kekayaan spesis) (species richness).
 Beta-diversiti
Diversiti antara habitat. Merujuk kepada respons organisma terhadap perbezaan
ruangan (spatial heterogeneity). Beta-D yang tinggi bermaksud kesamaan spesis yang
rendah antara komposisi spesis habitat berlainan. Diukur sebagai indeks kesamaan
antara komuniti dan juga antara habitat berlainan dalam suatu kawasan geografi yang
sama.
 Gamma-diversiti
Diversiti geografikal iaitu merangkumi kawasan yang lebih luas. Sama seperti alpha-
diversiti.
Kedua-dua alpha- dan beta-D menyumbang kepada /mempengaruhi gamma-D.

Types of diversity
The word has multiple meanings, multiple facets. There is a primary
distinction into 3 levels, corresponding to different measurement scales:
α, ß and γ
Alpha diversity is the diversity of organisms within a selected habitat or
sample, and is quantified by indices and by rank abundance models.
Beta diversity is an index of the rate of increase of alpha diversity as

new habitats are sampled, so is a measure of the turnover of species along
a spatial gradient.
Finally, gamma diversity is the full diversity (species richness) of an

entire sampled landscape or gradient.
 Alpha-D di site 1 lebih tinggi daripada site 2.

 Beta-D lebih tinggi di region Y berbanding region X. [Perubahan]
 Gamma-D lebih tinggi di region Y berbanding region X. [Perubahan]
Diversiti - contoh jenis pokok palm

Diversiti - contoh Family Echinodermata (Seastars, Feather star, Brittle

star, Seaurchin, Sea cucumber)
SEASTARS
FEATHER STARS
BRITTLE STAR
SEA URCHIN
SEA CUCUMBER
BIODIVERSITI (Kepelbagaian biologi)

Konsep asas dalam Biodiversiti
Kepelbagaian genetik
total ciri-ciri genetik sesuatu spesis, subspesis atau kumpulan spesis
Kepelbagaian habitat
variasi habitat
Kepelbagaian spesis
kekayaan spesis bilangan total spesis
kesamaan spesis kelimpahan relatif spesis
kedominan spesis kelimpahan sesuatu spesis
Komuniti A
Bilangan spesis = 10
Bilangan individu = 100
Spesis 1 = 82 individu
Spesis 2 – 10 = 2 individu
setiap spesis
Komuniti B
Bilangan spesis = 10
Bilangan individu = 100
Spesis 1 – 10 = 10 individu
setiap spesis
The difference between species richness and diversity. The diagram
shows two samples, both containing the same number of species and
individuals (16 individuals from 4 species), but with a clearly different
balance of species composition.
Habitat 1 (low diversity) Habitat 2 (high diversity)

Biogeografi Oseanik (Lautan)

Persekitaran oseanik juga boleh dibahagikan kepada zon berlainan berdasarkan corak peredaran dan
arus dalam lautan.
PHOTIC ZONE

Bahasa

Kuliah 1 - Biogeografi

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Deskripsi:

Judul Asli

Hak Cipta

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Deskripsi:

Hak Cipta:

Kuliah 1 - Biogeografi

Judul Asli:

Diunggah oleh

Deskripsi:

Hak Cipta:

HGF122/3: Geografi Fizikal [Prof. Madya Dr.

Anisah Lee Abdullah]

Apakah maksud biogeografi?

 Bidang ini merangkumi kajian taburan organisma (flora dan

 Pada asasnya biogeografi merupakan suatu subset kepada

Pada asasnya biogeografi merupakan suatu bidang sains sintetik yang

Beliau banyak menjalankan kajiannya di dataran

Ada 3 proses asas dalam biogeografi:

 EVOLUSI (Evolution) – merujuk

 Evolusi biologikal iaitu keturunan yang mengalami modifikasi biologi. Definisi

 Melalui proses evolusi, asal-usul sepunya (common ancestor) hidupan di

Terdapat 4 proses asas mekanisma perubahan evolusi:

Contoh pemilihan semulajadi dan mutasi yang berlaku serentak.

Interfering with mosquitoes’ courtship ‘love songs’ Laura Harrington,

Adult mosquitoes kill their own juvenile dengue-carrying offsprings –

Despite the variation in colors (and

• have the same anatomical features,

• share the same reproductive behaviors and

• freely mate with one another.

For these reasons, researchers consider

Quick evolution leads to quiet crickets (1991-2001)

F2 offspring 171 160

Evolusi Pencapahan Evolusi Penumpuan Evolusi Selari

ostrich rhea emu Joshua Saguaro Euphorbia

ostrich rhea emu

Joshua Saguaro Euphorbia

 Kepupusan satu spesis populasi hidupan liar boleh mengakibatkan

Dunia ini boleh dibahagikan kepada 6 kawasan (alam atau

Keenam-enam kawasan ini juga seringkali dirujuk sebagai

Biogeografi di mukabumi boleh juga dilihat dari perspektif persamaan

Taburan global biom hutan : asal dan terkini.

 BIOM – ada persamaan dengan konsep EKOSISTEM.

Sebelum kita lihat konsep EKOSISTEM, beberapa istilah penting….

Setiap organisma mempunyai habitat unik yang boleh membekalkan

 NICHE Lihat di sekeliling komuniti anda. Ia terdiri daripada individu yang

Alam semulajadi dipenuhi tumbuhan dan haiwan, setiapnya mempunyai tugas

... setiap organisma dalam suatu komuniti mempunyai niche

• Semua elemen dalam alam semulajadi mempunyai perkaitan di antara

• Suatu ekosistem merupakan komuniti gabungan elemen biotik dan

• Ekosistem tidak mempunyai sebarang saiz tertentu.

• Komposisi ekosistem berbeza-beza daripada satu ekosistem kepada satu

• Dalam suatu ekosistem semulajadi, semua elemen perlu berfungsi

KOMUNITI ORGANISMA PERSEKITARAN

Fungsi asas ekosistem menjamin penghidupan lestari dalam sistem bumi

Energy flow and nutrient cycles

Ecosystems continually change

 Apakah komponen-komponen utama yang membentuk sesuatu ekosistem?

 Tanih ialah elemen kritikal dalam suatu ekosistem. Tanih

 Komponen atmosfera membekalkan oksigen dan karbon dioksida untuk

 Haba dan cahaya matahari juga merupakan komponen-komponen kritikal dalam

 Tanpa air tiada hidupan akan wujud. Air merupakan komponen

 Dalam ekosistem terdapat pelbagai organisma hidup yang berinteraksi di antara

 Ketiga-tiga kumpulan organisma ini penting dalam sesuatu

 Komponen-komponen utama ekosistem merangkumi kesemua sistem bumi:

Kesemua komponen ekosistem akan terlibat dalam proses fizikal yang

 Kitaran biogeokimia ialah

 Kitaran geologi merangkumi:

 Manusia paling banyak

 Elemen-elemen yang umumnya banyak terlibat dalam kitaran:

Makronutrien lain: K, Ca, Fe, Mg

 Mikronutrien: diperlukan hanya dalam kuantiti yang sedikit tetapi masih