Anda di halaman 1dari 78

Imam‘Abdul Ghani Al-Maqdisi

Matan
‘Umdatul Ahkam
(4)
(Beserta Terjemahannya)
2
‫ﺎب اﻟْـ َﺤـ ِّﺞ‬ ‫ِ‬
‫ﻛـﺘَـ ُ‬
‫‪Kitab Haji‬‬
‫ﺑـﺎب‪ :‬اﻟْﻤﻮاﻗِـْﻴ ِ‬
‫ﺖ‬ ‫َ ُ ََ‬
‫)‪Bab: Miqat (Tempat Ihram‬‬

‫ﺎس ‪،‬‬ ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ َﻋ ـﺒﱠ ٍ‬ ‫‪ -٢٢٨‬ﻋـﻦ ﻋ ـﺒ ِﺪ ِ‬


‫َ ْ َْ‬
‫ـﺖ ﻷ َْﻫـ ِـﻞ اﻟْ َﻤ ِﺪﻳْـﻨَـ ِـﺔ‪َ :‬ذا‬ ‫ِ‬
‫أَ ﱠن َر ُﺳـ ْـﻮ َل ﷲ ‪َ ‬وﻗﱠـ َ‬
‫اﻟْـ ُﺤﻠَْﻴـ َﻔ ِﺔ‪َ ،‬وﻷ َْﻫ ِـﻞ اﻟ ﱠﺸ ِـﺎم‪ :‬اﻟْ ـ ُﺠ ْﺤ َﻔﺔَ‪َ ،‬وﻷ َْﻫ ِـﻞ‬
‫ﻧَـ ـ ـ ـ ْﺠ ٍﺪ‪ :‬ﻗَـ ـ ـ ـ ْـﺮ َن اﻟْ َﻤﻨَ ـ ـ ــﺎ ِزِل‪َ ،‬وﻷ َْﻫ ـ ـ ـ ِـﻞ اﻟْ ـ ـ ــﻴَ َﻤ ِﻦ‪:‬‬
‫ﻳَـﻠَ ْﻤﻠَـ َـﻢ‪ُ )) ،‬ﻫ ـ ﱠﻦ ﻟَـ ُﻬ ـ ْـﻢ‪َ ،‬وﻟِ َﻤـ ْـﻦ أَﺗَــﻰ َﻋﻠَـ ْـﻴ ِﻬ ﱠﻦ‬
‫‪3‬‬
ِ ِ ‫ِﻣــﻦ ﻏَـ‬
َ ‫ ﻣـ ـ ﱠﻤ ْﻦ أ ََر‬،‫ـﲑِﻫ ﱠﻦ‬
،َ‫اد اﻟْـ ـ َﺤ ﱠﺞ َواﻟ ُْﻌ ْﻤـ َـﺮة‬ ْ ْ
،َ‫ـﺚ أَﻧْ َﺸـﺄ‬ ُ ‫ ﻓَ ِﻤ ْـﻦ َﺣ ْﻴ‬:‫ﻚ‬ َ ِ‫َوَﻣ ْﻦ َﻛﺎ َن ُد ْو َن ٰذﻟ‬
((َ‫َﺣ ﱠﱴ أ َْﻫ ُﻞ َﻣ ﱠﻜﺔَ ِﻣ ْﻦ َﻣ ﱠﻜﺔ‬
228- Dari ‘Abdullah bin ‘Abbas ,
bahwa Rasulullah  menetapkan miqat
untuk penduduk Madinah: Dzul Hulaifah,
untuk penduduk Syam: Juhfah, untuk
penduduk Najd: Qarnul Manazil, dan
untuk penduduk Yaman: Yalamlam.
“(Miqat) tersebut untuk penduduknya
dan untuk selain mereka yang
melewatinya; bagi yang ingin Haji dan
‘Umrah. Dan orang yang berada
sebelumnya; maka (miqat-nya) dari dia
tinggal, sampai penduduk Makkah;
(miqat-nya) dari Makkah.”

4
‫ أ ﱠن‬، ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ ﻋُ َﻤ ـَﺮ‬ ِ ‫ ﻋ ـﻦ ﻋﺒ ـ ِﺪ‬-٢٢٩
َْ ْ َ
‫ ))ﻳُِﻬ ﱡﻞ أ َْﻫ ُﻞ اﻟ َْﻤ ِﺪﻳْـ ـﻨَ ِﺔ ِﻣ ْﻦ‬:‫ ﻗَ َﺎل‬ ‫ﷲ‬ ِ ‫رﺳﻮَل‬
ُْ َ
،‫ﺸ ِـﺎم ِﻣ َـﻦ اﻟْ ـ ُﺠ ْﺤ َﻔ ِﺔ‬ ‫ـﻞ اﻟ ﱠ‬ ِ
ُ ‫ َوأ َْﻫ‬،‫ذي اﻟْـ ُﺤـﻠَـْﻴـ َﻔـﺔ‬
ِ
((‫ ِﻣ ْﻦ ﻗَـ ْﺮ ٍن‬:‫َوأ َْﻫ ُﻞ ﻧـَ ْﺠ ٍﺪ‬
229- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar ,
bahwa Rasulullah  bersabda:
“Penduduk Madinah ihlal (ihram) dari
Dzul Hulaifah, penduduk Syam dari
Juhfah, dan penduduk Najd dari
Qarn.”

‫ﷲ‬ِ ‫ وﺑـﻠَﻐَ ِـﲏ أَ ﱠن رﺳـﻮَل‬:‫ﷲ‬ ِ


ْ ُ َ ْ َ َ ‫ﺎل َﻋْﺒـ ُﺪ‬ َ َ‫ﻗ‬
((‫ )) َوُﻣـ َﻬ ﱡﻞ أ َْﻫ ِﻞ اﻟْﻴَ َﻤ ِﻦ ِﻣ ْﻦ ﻳَـﻠَ ْﻤﻠَ َﻢ‬:‫ﺎل‬َ َ‫ﻗ‬
‘Abdullah berkata: Dan telah sampai
5
‫‪kepadaku bahwa Rasulullah  bersabda:‬‬
‫‪“Tempat ihlal (ihram) penduduk‬‬
‫”‪Yaman dari Yalamlam.‬‬

‫ﺎب‪َ :‬ﻣﺎ ﻳَـ ْﻠﺒَﺲ اﻟْـ ُﻤ ْﺤ ِﺮُم ِﻣ َﻦ اﻟـﺜِّـﻴَـ ِ‬


‫ﺎب‬ ‫ﺑَـ ُ‬
‫ُ‬
‫‪Bab: Pakaian Yang Boleh Dipakai‬‬
‫‪Oleh Muhrim (Orang Yang‬‬
‫)‪Ihram‬‬

‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ ﻋُ َﻤ ـَﺮ ‪ ،‬أ ﱠن‬ ‫‪ -٢٣٠‬ﻋ ـﻦ ﻋﺒ ـ ِﺪ ِ‬


‫َ ْ َْ‬
‫ﺲ‬ ‫ـﺒ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻠ‬ ‫ـ‬ ‫ﻳ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬‫ﻣ‬ ‫‪،‬‬ ‫ـﺎل‪ :‬ﻳـ ـ ــﺎ رﺳـ ـ ــﻮ َل ِ‬
‫ﷲ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َر ُﺟـ ـ ـ ًـﻼ ﻗَـ ـ ـ َ َ َ ُ ْ‬
‫ﺲ‬ ‫اﻟْﻤ ْﺤـ ـ ِﺮم ِﻣ ــﻦ اﻟـﺜِّـ ـﻴ ِ‬
‫ـﺎل‪َ )) :‬ﻻ ﻳَـ ْﻠـ ــﺒَ ُ‬ ‫ﺎب؟ ﻗَ ـ َ‬ ‫ُ ُ َ َ‬
‫ﺴـﺮا ِوﻳ َﻼ ِ‬
‫ت‪،‬‬ ‫ﺺ‪َ ،‬وَﻻ اﻟ َْﻌ َﻤﺎﺋِ َﻢ‪َ ،‬وَﻻ اﻟ ﱠ َ ْ‬ ‫اﻟْ ُﻘ ُﻤ َ‬
‫‪6‬‬
‫َﺣـ ٌﺪ َﻻ‬ َ ‫ إِﱠﻻ أ‬،‫ﺎف‬ َ ‫ َوَﻻ اﻟْـ ِﺨ ـ َﻔ‬،‫ﺲ‬ ِ
َ ‫َوَﻻ اﻟْﺒَ ـ َـﺮاﻧ‬
،‫ﺲ اﻟْـ ُﺨـ ﱠﻔـ ْﻴـ ـ ـ ـ ـ ِﻦ‬ ِ َ‫ﻳَـ ـ ـ ـ ـ ِﺠ ُﺪ ﻧَـ ْﻌﻠَْﻴـ ـ ـ ـ ـ ِﻦ ﻓَـ ْﻠﻴَـ ْﻠـ ـ ـ ــﺒ‬
‫ َوَﻻ‬،‫َﺳ ـ ـ َﻔ َﻞ ِﻣـ ـ َـﻦ اﻟْ َﻜ ْﻌـﺒَـ ْﻴـ ـ ـ ِﻦ‬ ْ ‫َوﻟْـ ـ ـﻴَـ ْﻘﻄَ ْﻌ ُﻬ َﻤﺎ أ‬
‫ﺴ ـ ـﻪُ َز ْﻋ َﻔـ َـﺮا ٌن‬ ‫ﺎب َﺷ ـ ْﻴ ـﺌًﺎ َﻣ ﱠ‬ ِ َ‫ﻳَـﻠْــﺒَﺲ ِﻣـ َـﻦ اﻟـﺜِّ ـﻴ‬
ْ
((‫س‬ ٌ ‫أ َْو َوْر‬
230- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar ,
bahwa seorang laki-laki berkata: Wahai
Rasulullah, pakaian apa yang (boleh)
dipakai oleh muhrim (orang yang ihram)?
Beliau bersabda: “Dia tidak boleh
memakai gamis (pakaian berlengan),
imamah (penutup kepala), sirwal
(celana), burnus (pakaian berpenutup
kepala), dan khuff (sepatu); kecuali
seorang yang tidak mendapatkan
7
sepasang sandal; maka boleh memakai
sepasang khuff dan hendaknya dia
memotong keduanya agar lebih rendah
dari dua mata kaki. Dan tidak boleh
memakai pakaian yang terkena
za’faran (jenis minyak wangi) atau
wars (pewarna pakaian berbau
wangi).”

ِ ‫ )) َوَﻻ ﺗَـ ْﻨـﺘَ ـ ـ ِﻘ‬:‫ي‬ ِ


ُ‫ْﻤ ْﺤ ِﺮَﻣـ ـﺔ‬
ُ ‫ﺐ اﻟ‬ ِّ ‫َوﻟـ ْﻠ ـ ـﺒُ َﺨﺎ ِر‬
((‫ﺲ اﻟْـ ُﻘـ ﱠﻔـ َﺎزﻳْـ ِﻦ‬
ِ َ‫َوَﻻ ﺗَـﻠْﺒ‬
Dan dalam riwayat Al-Bukhari: “Dan
wanita muhrimah (wanita yang ihram)
tidak boleh memakai niqab (cadar) dan
tidak boleh menganakan sarung
tangan.”
ِ ‫ ﻋـﻦ ﻋ ـﺒ ِﺪ‬-٢٣١
ٍ ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ َﻋ ـﺒﱠ‬
، ‫ﺎس‬ َْ ْ َ
8
‫ﺐ‬ ِ ُ ‫ َﺳـ ـ ـ ـ ـ ـ ِﻤ ْﻌ‬:‫ـﺎل‬
ُ ُ‫ ﻳَـ ـ ـ ـ ـ ـ ْﺨﻄ‬ ‫ﺖ اﻟـﻨﱠـﺒـ ـ ـ ـ ـ ـ ﱠﻲ‬ َ ‫ﻗَ ـ ـ ـ ـ ـ‬
ٍ ‫ﺑِﻌﺮﻓَـ ـ ـ‬
‫ )) َﻣ ـ ـ ـ ْـﻦ ﻟَـ ـ ـ ـ ْﻢ ﻳَـ ـ ـ ـ ِﺠ ْﺪ ﻧَـ ْﻌﻠَ ْﻴ ـ ـ ـ ـ ِﻦ؛‬:‫ـﺎت‬ ََ
‫ َوَﻣـ ْـﻦ ﻟَ ـ ْﻢ ﻳَـ ِﺠ ْﺪ إِ َز ًارا؛‬،‫ﺲ اﻟْـ ُﺨـ ﱠﻔـ ْﻴ ـ ِﻦ‬ ِ َ‫ﻓَـ ْﻠﻴَـ ْﻠـﺒ‬
.‫ﺲ َﺳ َﺮا ِوﻳْـ َﻞ(( ﻟِْﻠ ُﻤ ْﺤ ِﺮِم‬ ْ َ‫ﻓَـ ْﻠﻴَـﻠْﺒ‬
231- Dari ‘Abdullah bin ‘Abbas , ia
berkata: Saya mendengar Nabi 
berkhuthbah di ‘Arafah: “Barangsiapa
yang tidak mendapatkan sepasang
sandal; maka hendaknya dia memakai
sepasang khuff. Dan barangsiapa yang
tidak mendapatkan izar (kain bawah-
an); maka hendaknya dia memakai
sirwal.” Untuk muhrim (orang yang
ihram).

9
‫ أ ﱠن‬، ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ ﻋُ َﻤ ـَﺮ‬ ِ ‫ ﻋ ـﻦ ﻋﺒ ـ ِﺪ‬-٢٣٢
َْ ْ َ
‫ﻚ اﻟ ٰﻠّ ُﻬ ـ ـ ـ ﱠﻢ‬ َ ‫ ))ﻟَـ ـ ـ ـﺒﱠـ ْﻴ‬: ‫ﷲ‬ ِ ‫ﺗَـ ْﻠـﺒِـﻴ ـ ـ ـﺔَ رﺳ ـ ــﻮِل‬
ْ َُ َ
‫ إِ ﱠن‬،‫ﻚ‬ َ ‫ـﻚ ﻟَ ـﺒﱠـ ْﻴ‬
َ َ‫ﻚ ﻟ‬ َ ‫ﻚ َﻻ َﺷ ِﺮﻳْ ـ‬ َ ‫ ﻟَ ـﺒﱠـ ْﻴ‬،‫ﻚ‬ َ ‫ﻟَـﺒﱠـ ْﻴ‬
‫ﻚ‬ َ ‫ َﻻ َﺷ ِﺮﻳْـ‬،‫ْﻚ‬ َ ‫ﻚ َواﻟ ُْﻤﻠ‬ َ َ‫اﻟْـ َﺤ ْﻤ َﺪ َواﻟـﻨِّ ْﻌ َﻤﺔَ ﻟ‬
((‫َﻚ‬ َ‫ﻟ‬
232- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar ,
bahwa Talbiyah Rasulullah : “Kami
memenuhi panggilan-Mu Ya Allah
kami memenuhi panggilan-Mu, kami
memenuhi panggilan-Mu; tidak ada
sekutu bagi-Mu, kami memenuhi
panggilan-Mu. Sungguh, segala puji
dan nikmat adalah milik-Mu demikian
pula kerajaan; tidak ada sekutu bagi-
Mu.”
10
‫ـﺎل‪ :‬وَﻛ ـ ـﺎ َن ﻋﺒ ـ ـ ُﺪ ِ‬
‫ﷲ ﺑْ ـ ـ ُﻦ ﻋُ َﻤ ـ ـَﺮ ﻳَـ ـ ـ ِﺰﻳْ ُﺪ‬ ‫ﻗَ ـ ـ َ‬
‫َْ‬
‫ﻚ‪َ ،‬واﻟْـ ـ ـ َﺨْﻴـُﺮ‬ ‫ﻚ َو َﺳ ـ ْـﻌ َﺪﻳْ َ‬
‫ﻚ ﻟَ ـ ـﺒﱠـْﻴ َ‬‫ﻓَ ـ ـْﻴـ َﻬﺎ‪ :‬ﻟَ ـ ـﺒﱠـْﻴ َ‬
‫ﻚ َواﻟْ َﻌ َﻤ ُﻞ‪.‬‬ ‫ﻚ‪َ ،‬واﻟﱠﺮ ْﻏﺒَﺎءُ إِﻟَْﻴ َ‬ ‫ﺑِـﻴَ َﺪﻳْ َ‬
‫‪(Perawi) berkata: Dan ‘Abdullah bin‬‬
‫‪‘Umar menambahkan padanya: Kami‬‬
‫‪memenuhi panggilan-Mu kami memenuhi‬‬
‫‪panggilan-Mu dan dengan gembira.‬‬
‫‪Kebaikan di kedua tangan-Mu, keinginan‬‬
‫‪menuju kepada-Mu dan amalan (karena-‬‬
‫‪Mu).‬‬

‫‪َ -٢٣٣‬ﻋ ـ ـ ْﻦ أَﺑِـ ـ ـ ْﻲ ُﻫـَﺮﻳْـ ـ ـَﺮَة ‪ ،‬ﻗَ ـ ـ َﺎل‪:‬‬


‫ﷲ ‪َ )) :‬ﻻ ﻳَـ ـ ـ ِﺤ ﱡﻞ ِﻻ ْﻣ ـ ـ َـﺮأ ٍَة‬ ‫ﺎل رﺳ ـ ـﻮ ُل ِ‬
‫ﻗَ ـ ـ َ َ ُ ْ‬
‫ﺗُـ ـ ْـﺆِﻣ ُﻦ ﺑِــﺎ ِ َواﻟْ ـ ـﻴَـ ْﻮِم ْاﻵ ِﺧـ ـ ِﺮ‪ :‬أَ ْن ﺗُ َﺴـﺎﻓِ ـ ـ َﺮ‬
‫‪11‬‬
((ٌ‫َﻣ ِﺴ ْﻴـ َﺮةَ ﻳَـ ْﻮٍم َوﻟَْﻴـﻠَ ٍﺔ إِﱠﻻ َوَﻣ َﻌ َﻬﺎ ُﺣ ْﺮَﻣﺔ‬
233- Dari Abu Hurairah , ia berkata:
Rasulullah  bersabda: “Tidak halal bagi
seorang wanita yang beriman kepada
Allah dan Hari Akhir: untuk bersafar
sejarak sehari semalam kecuali dia
disertai mahram.”

‫ ))ﺗُ َﺴـﺎﻓِـ ـ ـ ـ ـ ُﺮ‬:‫ي‬ ِ ٍ ِ


ِّ ‫َوﻓ ـ ـ ـ ـ ْﻲ ﻟَ ْﻔ ـ ـ ـ ـﻆ ﻟـ ـ ـ ـ ـ ْﻠﺒُ َﺨﺎ ِر‬
((‫َﻣ ِﺴ ْﻴـ َﺮةَ ﻳَـ ْﻮٍم إِﱠﻻ َﻣ َﻊ ِذ ْي َﻣـ ْﺤ َﺮٍم‬
Dan dalam satu lafazh Al-Bukhari:
“bersafar sejarak sehari kecuali
bersama mahram.”

12
‫ﺎب‪ :‬اﻟْـ ِﻔـ ْﺪﻳَـ ِﺔ‬
‫ﺑَـ ُ‬
‫‪Bab: Fidyah (Membayar Denda‬‬
‫)‪Dengan Menyembelih kurban‬‬

‫ﷲ ﺑْ ِﻦ َﻣ ْﻌ ِﻘـ ٍﻞ‪ ،‬ﻗَـ َﺎل‪:‬‬ ‫‪ -٢٣٤‬ﻋﻦ ﻋـﺒ ِﺪ ِ‬


‫َ ْ َْ‬
‫ﺐ ﺑْ ِﻦ ﻋُ ْﺠَﺮَة ‪ ،‬ﻓَ َﺴـﺄَﻟْﺘُﻪُ‬ ‫ﺖ إِﻟَـﻰ َﻛ ْﻌ ِ‬ ‫َﺟﻠَ ْﺴ ُ‬
‫ﺻـ ـﺔً‪،‬‬‫ﺖ ﻓِ ـ ـ ﱠﻲ َﺧﺎ ﱠ‬ ‫َﻋـ ـ ِﻦ اﻟْ ِﻔ ْﺪﻳَـ ـ ِﺔ؟ ﻓَـ َﻘ ـ َ‬
‫ـﺎل‪ :‬ﻧَـ ـ ـَﺰﻟَ ْ‬
‫وِﻫــﻲ ﻟَ ُﻜــﻢ ﻋﺎ ﱠﻣـﺔً‪ ،‬ﺣ ـ ِﻤ ْﻠﺖ إِﻟَ ـﻰ رﺳ ـﻮِل ِ‬
‫ﷲ‬ ‫َُْ‬ ‫ُ ُ‬ ‫َ َ ْ َ‬
‫ـﺎل‪:‬‬ ‫‪َ ،‬واﻟْ َﻘ ْﻤـ ُـﻞ ﻳَـﺘَـﻨَــﺎﺛَـُﺮ َﻋﻠَــﻰ َو ْﺟ ِﻬـ ْـﻲ‪ ،‬ﻓَـ َﻘـ َ‬
‫ـﻚ َﻣــﺎ أ ََرى‬ ‫ـﺖ أَ َرى اﻟ َْﻮ َﺟـ َـﻊ ﺑَـﻠَـ َﻎ ﺑِـ َ‬ ‫)) َﻣـﺎ ُﻛ ْﻨـ ُ‬
‫ـﻚ َﻣــﺎ‬ ‫ـﺖ أ َُرى اﻟْ ـ َﺠ ْﻬ َﺪ ﺑَـﻠَـ َﻎ ﺑِـ َ‬ ‫‪-‬أ َْو‪َ :‬ﻣــﺎ ُﻛ ْﻨـ ُ‬
‫‪13‬‬
ِ
:‫ـﺎل‬
َ ‫ ﻗَـ‬،‫ َﻻ‬:‫ـﺖ‬ ُ ‫ أَﺗَـ ـﺠ ُﺪ َﺷ ــﺎةً؟(( ﻓَـ ُﻘ ْﻠ ـ‬-‫أ ََرى‬
َ‫ أ َْو أَﻃ ِْﻌ ـ ـ ْـﻢ ِﺳﺘﱠــ ـ ـﺔ‬،‫ﺼ ـ ـ ْـﻢ ﺛََﻼﺛَـ ـ ـ َﺔ أَﻳﱠـ ـ ٍـﺎم‬
ُ َ‫))ﻓ‬
ِ ِ ِ ِ
((‫ﺻ ٍﺎع‬ َ ‫ﻒ‬ ُ ‫ﺼـ‬ ْ ِ‫ ﻟ ُﻜ ِّﻞ ﻣ ْﺴـﻜـ ْﻴـ ٍﻦ ﻧ‬،‫َﻣ َﺴﺎﻛـ ْﻴـ َﻦ‬
234- Dari ‘Abdullah bin Ma’qil, ia
berkata: Saya duduk di sisi Ka’ab bin
‘Ujrah , maka saya bertanya kepadanya
tentang fidyah. Ia berkata: “(Ayat tentang
fidyah) itu turun berkenaan denganku
secara khusus dan berlaku untuk kalian
secara umum. Saya dibawa ke hadapan
Rasulullah , sedangkan kutu berjatuhan
di wajahku. Maka beliau bersabda: “Aku
tidak menyangka penyakitmu sampai
seperti yang aku lihat ini.” Atau: “Aku
tidak menyangka kesusahanmu sampai
seperti yang aku lihat ini. Apakah eng-
kau mendapatkan seekor kambing?”
14
Aku berkata: Tidak. Beliau bersabda:
“Maka berpuasalah tiga hari atau
berilah makan enam orang miskin;
untuk seorang miskin: setengah shaa’.”

‫ أَ ْن‬: ‫ﷲ‬ ِ ‫ ﻓَـ ـﺄَﻣﺮﻩ رﺳ ــﻮ ُل‬:‫وﻓِـ ـﻲ ِرواﻳـ ـ ٍﺔ‬


ْ ُ َ ََُ ََ ْ َ
‫ي‬ ِ ِ ِ ِ ِ
َ ‫ أ َْو ﻳـُ ْﻬـﺪ‬،‫ﻳُﻄْﻌ َﻢ ﻓَـَﺮﻗًﺎ ﺑَـْﻴـ َﻦ ﺳـ ـﺘﱠﺔ َﻣ َﺴـﺎﻛـْﻴـ َﻦ‬
.‫ﺼ ْﻮَم ﺛََﻼﺛَـﺔَ أَﻳﱠ ٍﺎم‬
ُ َ‫ أ َْو ﻳ‬،‫َﺷـﺎ ًة‬
Dalam suatu riwayat: Maka
Rasulullah  memerintahkannya untuk:
memberikan makan satu faraq (tiga shaa’)
dibagi enam orang miskin, atau
menyembelih seekor kambing, atau
berpuasa tiga hari.

15
‫ﺎب‪ُ :‬ﺣـ ْﺮَﻣـ ِﺔ َﻣـ ﱠﻜـ َﺔ‬
‫ﺑَـ ُ‬
‫‪Bab: Haramnya Makkah (Harus‬‬
‫)‪Dihormati & Diagungkan‬‬

‫‪َ -٢٣٥‬ﻋـ ـ ْﻦ أَﺑِـ ـ ْﻲ ُﺷـَﺮﻳْـ ـ ٍﺢ ‪ُ -‬ﺧـ َﻮﻳْـ ـﻠِ ِﺪ ﺑْـ ـ ِﻦ‬


‫ِ‬
‫ي‪ : -‬أَﻧﱠـ ـﻪُ ﻗَـ ـ َﺎل‬ ‫َﻋـ ْﻤ ـ ـ ٍﺮو اﻟْـ ُﺨـ ـَﺰاﻋ ﱠﻲ اﻟْ َﻌـ ـ َﺪ ِو ِّ‬
‫ـﺚ‬
‫ﺎص ‪َ-‬وُﻫـ َـﻮ ﻳَـْﺒـ َﻌـ ُ‬ ‫ﻟَِﻌ ْﻤ ـ ِﺮو ﺑْـ ِﻦ َﺳﻌِ ـْﻴ ِﺪ ﺑْـ ِﻦ اﻟْ َﻌ ـ ِ‬
‫ث إِﻟَـﻰ َﻣ ﱠﻜﺔَ‪ :-‬اﺋْـ َﺬ ْن ﻟِـ ْﻲ‪ ،‬أَﻳﱡـ َﻬﺎ ْاﻷَِﻣ ـْﻴـُﺮ‬ ‫اﻟْـﺒُـﻌُ ْﻮ َ‬
‫ﷲ ‪ ‬اﻟْـﻐَ َﺪ‬ ‫أَ ْن أُﺣ ِّﺪﺛَﻚ ﻗَــﻮًﻻ ﻗَـﺎم ﺑِ ِـﻪ رﺳـﻮُل ِ‬
‫َ َ ْ َ َ ُْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ـﺎي‪َ ،‬وَو َﻋـ ــﺎﻩُ‬ ‫ﻣـ ـ ْـﻦ ﻳَـ ـ ْـﻮم اﻟْ ـ ـ َﻔْﺘ ِﺢ‪ ،‬ﻓَ َﺴـ ــﻤ َﻌْﺘﻪُ أُذُﻧَـ ـ َ‬
‫ِ‬ ‫ﻗَـْﻠﺒِـﻲ‪ ،‬وأَﺑﺼـﺮﺗْﻪ ﻋ ـﻴـﻨَ ِ‬
‫ـﲔ ﺗَ َﻜﻠﱠ َـﻢ ﺑِـﻪ‪ :‬أَﻧﱠـﻪُ‬ ‫ﺎي‪ ،‬ﺣ َ‬ ‫ْ َ ْ ََ ُ َْ َ‬
‫‪16‬‬
‫ـﺎل‪)) :‬إ ﱠن َﻣ ﱠﻜـﺔَ‬ ‫َﺣـ ِﻤ َﺪ ﷲَ‪َ ،‬وأَﺛْـ َﲎ َﻋﻠَْﻴ ِـﻪ‪ ،‬ﺛُـ ﱠﻢ ﻗَ َ‬
‫ـﺎس‪ ،‬ﻓَـ ـ َـﻼ‬ ‫َﺣ ﱠﺮَﻣ َﻬـ ــﺎ ﷲُ‪َ ،‬وﻟَـ ـ ـ ْﻢ ﻳـُ ـ ـ َﺤ ِّﺮْﻣ َﻬﺎ اﻟﻨﱠـ ـ ُ‬
‫ﻳَـ ِﺤ ﱡﻞ ِﻻ ْﻣـ ِﺮ ٍئ ﻳُـ ْﺆِﻣ ُﻦ ﺑِﺎ ِ َواﻟَْﻴـ ْﻮِم ْاﻵ ِﺧـ ِﺮ‪ :‬أَ ْن‬
‫ـﺠ َﺮةً‪،‬‬ ‫ِ‬
‫ﻚ ﺑِ ـ َﻬﺎ َد ًﻣـﺎ‪َ ،‬وَﻻ ﻳَـ ْﻌﻀـ َﺪ ﺑِ ـ َﻬﺎ َﺷـ َ‬ ‫ﻳَ ْﺴـ ِـﻔ َ‬
‫ﷲ ‪‬؛‬ ‫ﻓَـِﺈ ْن أَﺣ ـ ٌﺪ ﺗَ ــﺮﺧﱠﺺ ﺑِـ ِﻘـﺘـ ـ ِﺎل رﺳــﻮِل ِ‬
‫َ َ َ َ َُْ‬
‫ﻓَـ ُﻘ ْﻮﻟُـ ْـﻮا‪ :‬إِ ﱠن ﷲَ أ َِذ َن ﻟَِﺮ ُﺳ ْﻮﻟِ ـ ـ ِﻪ‪َ ،‬وﻟَ ـ ـ ْﻢ ﻳَـ ـﺄْ َذ ْن‬
‫ﺎﻋﺔً ِﻣ ْﻦ ﻧَـ َﻬﺎ ٍر‪َ ،‬وﻗَـ ْﺪ‬ ‫ﻟَ ُﻜ ْﻢ‪َ ،‬وإِﻧـﱠ َﻤﺎ أَ ِذ َن ﻟِ ْـﻲ َﺳ َ‬
‫ﺲ‪،‬‬ ‫ت ُﺣـ ْﺮَﻣـﺘُـ َﻬﺎ اﻟْـﻴَـ ْﻮَم َﻛـ ُﺤـ ْﺮَﻣـﺘِ ـ َﻬﺎ ﺑِ ْـﺎﻷَ ْﻣ ِ‬‫ﺎد ْ‬‫َﻋ َ‬
‫ـﺐ(( ﻓَـ ِﻘ ـ ـْﻴ َﻞ ِﻷَﺑِـ ـ ْﻲ‬ ‫ِ‬ ‫ﻓَـ ْﻠـﻴـ ـ ـﺒـﻠِّ ِﻎ اﻟ ﱠ ِ‬
‫ﺸـ ــﺎﻫ ُﺪ اﻟْﻐَﺎﺋـ ـ َ‬ ‫َُ‬
‫‪17‬‬
ِ
‫ﻚ‬َ ‫ أَﻧـَـﺎ أ َْﻋﻠَـ ُـﻢ ﺑِـ ٰـﺬﻟ‬:‫ـﺎل‬ َ ‫ـﻚ؟ ﻗَـ‬
َ ‫ـﺎل ﻟَـ‬ َ ‫ َﻣــﺎ ﻗَـ‬:‫ُﺷ ـَﺮﻳْ ٍﺢ‬
‫ إِ ﱠن اﻟْـ َﺤ ـ ـ ـَﺮَم َﻻ ﻳُـﻌِـْﻴ ـ ـ ـ ُﺬ‬،‫ـﻚ ﻳَـ ــﺎ أَﺑَـ ــﺎ ُﺷ ـ ـ ـَﺮﻳْ ٍﺢ‬
َ ‫ِﻣْﻨ ـ ـ‬
.‫ َوَﻻ ﻓَـﺎرا ﺑِـ َﺨ ـْﺮﺑَـ ٍﺔ‬،‫ َوَﻻ ﻓَـﺎرا ﺑـِ َﺪٍم‬،‫ﺎﺻﻴًﺎ‬ ِ ‫ﻋ‬
َ
235- Dari Abu Syuraih -Khuwailid bin
‘Amr Al-Khuza-‘i Al-‘Adawi- , bahwa
ia berkata kepada ‘Amr bin Sa’id bin Al-
‘Ash -yang sedang mengirim pasukan ke
Makkah-: Izinkan aku wahai amir untuk
menyampaikan kepada anda perkataan
yang dikatakan oleh Rasulullah  sehari
setelah Fat-hu Makkah, yang kedua
telingaku mendengarnya, hatiku meng-
hafalnya, dan kedua mataku melihatnya;
ketika beliau mengatakannya: Beliau
memuji Allah dan menyanjungnya,
kemudian beliau bersabda: “Sungguh,
Allah yang mengharamkan Makkah
18
(menjadikannya harus dihormati dan
diagungkan -pent) dan bukan
diharamkan oleh manusia, maka tidak
halal bagi seorang yang beriman
kepada Allah dan Hari Akhir: untuk
menumpahkan darah di situ dan
mencabut pohonnya. Jika ada seorang
yang beralasan dengan perangnya
Rasulullah  (pada Fat-hu Makkah);
maka katakanlah: Sungguh, Allah
mengizinkan untuk Rasul-Nya dan
tidak mengizinkan untuk kalian, dan
diizinkan untukku hanya satu waktu
dari siang hari. Dan pada hari ini
keharamannya (keharusan untuk
dihormati & diagungkan -pent) telah
kembali seperti keharamannya
kemarin. Maka yang hadir hendaklah
menyampaikan kepada yang tidak
hadir.” Maka dikatakan kepada Abu
Syuraih: Apa yang dikatakan olehnya
19
(‘Amr bin Sa’id bin Al-‘Ash) kepadamu?
Dia berkata: Saya lebih tahu tentangnya
darimu wahai Abu Syuraih. Sungguh,
Haram tidak melindungi orang yang
bermaksiat, (pembunuh) yang lari dengan
darah, dan lari karena mencuri.

‫ ﺑِـﺎﻟْـ َﺨ ـ ـ ـ ـ ِﺎء اﻟْ ُﻤ ْﻌ َﺠ َﻤ ـ ـ ـ ِﺔ َواﻟ ـ ـ ـﱠﺮ ِاء‬:ُ‫اﻟْـ َﺨـْﺮﺑ ـ ـ ـ ـﺔ‬


،ُ‫ اﻟـﺘﱡ ـ ْﻬ َﻤﺔ‬:‫ َوﻗِـْﻴ ـ َﻞ‬،ُ‫ اﻟْ ِـﺠـﻨَﺎﻳَـﺔ‬:‫ ﻗِ ـْﻴ َﻞ‬،‫اﻟْ ُﻤ ْﻬ َﻤﻠَـ ِﺔ‬
:‫ﺎﻋـُﺮ‬ ِ ‫ﺎل اﻟ ﱠﺸـ‬ َ َ‫ ﻗ‬،‫اﻹﺑِ ِﻞ‬ ِْ ‫ﺻﻠُ َﻬﺎ ﻓِـﻲ َﺳـ ِﺮﻗَـ ِﺔ‬ ْ َ‫َوأ‬
ْ
‫ﺐ اﻟْـ َﺨـﺎ ِرﺑـَﺎ‬ ‫ب اﻟـﻠِّـ ﱡ‬
‫ﺺ ﻳـُ ِﺤـ ﱡ‬ ُ ‫اﻟْـ َﺨـﺎ ِر‬
Al-Kharbah: dengan Khaa’ bertitik
dan Raa’ tidak bertitik, dikatakan:
Jinaayah (kejahatan), dan dikatakan:
Tuhmah (tuduhan). Asal katanya dari
pencurian unta. Dikatakan oleh penyair:
20
‫‪“Al-Khaarib pencuri yang menyukai‬‬
‫”‪Al-Khaarib lainnya.‬‬

‫ﺎس ‪،‬‬ ‫‪َ -٢٣٦‬ﻋ ْﻦ َﻋـْﺒ ِﺪ ﷲِ ﺑْ ِﻦ َﻋـﺒﱠ ٍ‬


‫ﷲ ‪- :‬ﻳَـ ْﻮَم ﻓَـْﺘ ِﺢ‬ ‫ـﺎل رﺳﻮ ُل ِ‬
‫ـﺎل‪ :‬ﻗَ َ َ ُ ْ‬ ‫ﻗَ َ‬
‫َﻣ ﱠﻜﺔَ‪َ )) :-‬ﻻ ِﻫ ْﺠ َﺮةَ‪َ ،‬وٰﻟ ِﻜ ْﻦ ِﺟ َﻬﺎ ٌد َوﻧِـﻴﱠﺔٌ‪،‬‬
‫َوإِ َذا اُ ْﺳـﺘُـ ْﻨـ ِﻔ ـ ْﺮﺗُـ ْﻢ ﻓَﺎﻧْـ ِﻔـ ُﺮْوا(( َوﻗَ َ‬
‫ﺎل ﻳَـ ْﻮَم ﻓَـْﺘ ِﺢ‬
‫َﻣ ﱠﻜﺔَ‪)) :‬إ ﱠن ٰﻫ َﺬا اﻟْـﺒَـﻠَ َﺪ َﺣ ﱠﺮَﻣﻪُ ﷲُ ﻳَـ ْﻮَم‬
‫ض‪ ،‬ﻓَـ ُﻬ َﻮ َﺣ َﺮ ٌام‬ ‫ات واﻷ َْر َ‬ ‫ﺴﻤ ﻮ ِ‬
‫َﺧﻠَ َﻖ اﻟ ﱠ َ َ‬
‫ﷲ إِﻟَـﻰ ﻳَـ ْﻮِم اﻟْـ ِﻘﻴَ َﺎﻣ ِﺔ‪َ ،‬وإِﻧﱠﻪُ ﻟَـ ْﻢ‬ ‫ﺑِـﺤﺮﻣ ِﺔ ِ‬
‫َُْ‬
‫ﺎل ﻓِـ ْﻴـ ِﻪ ِﻷَ َﺣ ٍﺪ ﻗَـ ْﺒﻠِ ْﻲ‪َ ،‬وﻟَـ ْﻢ‬ ‫ﻳَـ ِﺤ ﱠﻞ اﻟْـ ِﻘـﺘَ ُ‬

‫‪21‬‬
‫ﺎﻋـﺔً ِﻣ ْﻦ ﻧَـ َﻬﺎ ٍر‪ ،‬ﻓَـ ُﻬ َﻮ‬
‫ﻳَـ ِﺤ ﱠﻞ ﻟِـ ْﻲ إِﱠﻻ َﺳـ َ‬
‫ﷲ إِﻟَـﻰ ﻳَـ ْﻮِم اﻟْـ ِﻘﻴَ َﺎﻣ ِﺔ‪َ ،‬ﻻ‬
‫ﺣﺮام ﺑِـﺤﺮﻣ ِﺔ ِ‬
‫ََ ٌ َُْ‬
‫ﺻ ْﻴ ُﺪﻩُ‪َ ،‬وَﻻ‬ ‫ﻀ ُﺪ َﺷ ْﻮُﻛﻪُ‪َ ،‬وَﻻ ﻳُـﻨَـ ﱠﻔ ُﺮ َ‬‫ﻳُـ ْﻌ َ‬
‫ﻂ ﻟُـ َﻘﻄَـﺘَﻪُ إِﱠﻻ َﻣ ْﻦ َﻋ ﱠﺮﻓَـ َﻬﺎ‪َ ،‬وَﻻ‬ ‫ﻳَـﻠْﺘَ ِﻘ ُ‬
‫ﺎس‪ :‬ﻳَﺎ َر ُﺳـ ْﻮَل‬ ‫ﺎل اﻟْ َﻌـﺒﱠ ُ‬ ‫ﻳـُ ْﺨـﺘَـﻠَﻰ َﺧ َﻼﻩُ(( ﻓَـ َﻘ َ‬
‫اﻹ ْذ ِﺧَﺮ؛ ﻓَـِﺈﻧـﱠﻪُ ﻟِـ َﻘـْﻴـﻨِـ ِﻬ ْﻢ َوﺑـُﻴُـ ْﻮﺗـِ ِﻬ ْﻢ‪.‬‬
‫ﷲ‪ ،‬إِﱠﻻ ِْ‬‫ِ‬
‫اﻹ ْذ ِﺧـ َﺮ((‬
‫ﺎل‪)) :‬إِﱠﻻ ِْ‬ ‫ﻓَـ َﻘ َ‬
‫‪236- Dari ‘Abdullah bin ‘Abbas , ia‬‬
‫‪bekata: Rasulullah  bersabda -pada hari‬‬
‫‪Fat-hu Makkah-: “Tidak ada Hijrah,‬‬
‫‪akan tetapi yang ada adalah Jihad dan‬‬
‫‪niat. Jika kalian diminta berangkat‬‬
‫‪22‬‬
Jihad (oleh ulil Amri); maka
berangkatlah.” Beliau bersabda pada hari
Fat-hu Makkah: “Sungguh, Allah
mengharamkan negeri ini (menjadikan-
nya harus dihormati dan diagungkan -
pent) pada hari Dia menciptakan langit
dan bumi, maka (negeri ini) menjadi
haram (harus dihormati & diagungkan
-pent) dengan pengharaman dari Allah
sampai Hari Kiamat. Tidak dihalalkan
berperang padanya untuk seorangpun
sebelumku, dan tidak dihalalkan bagiku
kecuali hanya satu waktu dari siang
hari. Maka (negeri ini) haram (harus
dihormati & diagungkan -pent) dengan
pengharaman dari Allah sampai Hari
Kiamat; sehingga durinya tidak boleh
dicabut, binatang buruannya tidak
boleh dibuat lari, dan tidak boleh
mengambil barang temuannya kecuali
orang yang mau mengumumkannya,
23
dan tidak boleh dipotong rumput
basahnya.” ‘Abbas berkata: Wahai
Rasulullah, kecuali al-Idzkhir (jenis
rerumputan); karena itu digunakan oleh
panda besi mereka (penduduk Makkah)
dan untuk rumah-rumah mereka. Maka
beliau bersabda: “Kecuali al-Idzkhir.”

.‫ اﻟْـ َﺤـ ﱠﺪ ُاد‬:‫اﻟْـ َﻘـْﻴـ ُﻦ‬


Al-Qain adalah pandai besi.

ُ‫ َﻣـﺎ ﻳَـ ُﺠـ ْﻮُز ﻗَـْﺘـﻠُـﻪ‬:‫ﺎب‬


ُ ‫ﺑَـ‬
Bab: (Binatang) Yang Boleh
Dibunuh

‫ أَ ﱠن َر ُﺳ ـ ـ ْﻮَل‬، َ‫ َﻋـ ـ ْﻦ َﻋـﺎﺋـِ َﺸ ـ ـﺔ‬-٢٣٧


24
‫اب ُﻛﻠﱡ ُﻬ ﱠﻦ‬ ‫ﺎل‪َ )) :‬ﺧـﻤ ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺲ ﻣ َﻦ اﻟ ﱠﺪ َو ِّ‬ ‫ْ ٌ‬ ‫ﷲ ‪ ‬ﻗَ َ‬
‫ِ‬ ‫ﺎﺳـ ـ ٌﻖ‪ ،‬ﻳـ ْﻘـ ـﺘـﻠ ِ‬ ‫ﻓَ ِ‬
‫اب‪،‬‬‫ْﻦ ﻓ ـ ـﻲ اﻟْـ َﺤ ـ ـ َﺮم‪ :‬اﻟْـﻐُ ـ ـ َﺮ ُ‬ ‫ُ َ َ‬
‫ب‪َ ،‬واﻟْـ َﻔـ ـ ـ ـ ـ ـ ـﺄ َْرةُ‪،‬‬ ‫ِ‬
‫َواﻟْـﺤ ـ ـ ـ ـ ـ ـ َﺪأَةُ‪َ ،‬واﻟْـ َﻌـ ْﻘــ ـ ـ ـ ـ ـ َﺮ ُ‬
‫ﺐ اﻟْـ َﻌـ ُﻘـ ْﻮُر((‬‫َواﻟْـ َﻜـ ْﻠـ ُ‬
‫‪237- Dari ‘Aisyah , bahwa‬‬
‫‪Rasulullah  bersabda: “Lima hewan‬‬
‫‪yang semuanya fasik, boleh dibunuh di‬‬
‫‪tanah haram (Makkah): burung gagak,‬‬
‫‪rajawali, kalajengking, tikus dan anjing‬‬
‫”‪buas.‬‬

‫َوﻟِ ُﻤ ْﺴﻠِ ٍﻢ‪)) :‬ﺑِـ َﻘـْﺘـ ِﻞ َﺧـ ْﻤ ِ‬


‫ﺲ ﻓَـ َﻮ ِاﺳـ ـ ُﻖ ﻓِ ـﻲ‬
‫اﻟْـ ِﺤـ ِّﻞ َواﻟْـ َﺤـَﺮِم((‬
‫‪Dan‬‬ ‫)‪(lafazh‬‬ ‫‪milik‬‬ ‫‪Muslim:‬‬
‫‪25‬‬
“(Rasulullah memerintahkan) untuk
membunuh lima hewan fasik di tanah
halal dan haram.”

ِ ‫ ﺑِ َﻜﺴـ ـ ِﺮ اﻟْ ـ ـﺤ ِﺎء وﻓَ ـ ـْﺘ ِﺢ اﻟـ ـﺪ‬:ُ‫اﻟْـ ِﺤ ـ ـ َﺪأَة‬


‫ﱠال‬ َ َ ْ
.‫َﻣ ْﻬ ُﻤ ْﻮٌز‬
Al-Hida-ah: dengan mengkasrahkan
Haa’, memfathahkan Daal, (kemudian
huruf) hamzah.

‫ ُد ُﺧـ ْﻮِل َﻣـ ﱠﻜـﺔَ َوﻏَـ ْﻴـ ِﺮِﻩ‬:‫ﺎب‬


ُ ‫ﺑَـ‬
Bab: Tentang Masuk Makkah &
Lainnya
ٍ ‫ﺲ ﺑ ـ ِﻦ ﻣﺎﻟِـ‬
‫ أَ ﱠن‬، ‫ﻚ‬ َ ْ ِ ‫ َﻋ ـ ْﻦ أَﻧَـ‬-٢٣٨
26
ِ
َ ‫ َد َﺧـ ـ َـﻞ َﻣ ﱠﻜ ـ ـﺔَ َﻋـ ـ‬ ‫َر ُﺳـ ـ ـ ْﻮ َل ﷲ‬
،‫ـﺎم اﻟْـ َﻔـْﺘـ ـ ـ ِﺢ‬
ِ ِِ
ُ‫ ﻓَـﻠَ ﱠﻤ ــﺎ ﻧَـَﺰ َﻋ ــﻪُ؛ َﺟ ــﺎءَﻩ‬،‫َو َﻋ ـ ـﻠَﻰ َرأْﺳ ـ ـﻪ اﻟْﻤ ْﻐ ـ ـ َﻔُﺮ‬
ِ
ْ ‫ اﺑْـ ُـﻦ َﺧﻄَـ ٍـﻞ ُﻣـﺘَـ َﻌـﻠّـ ـ ٌﻖ ﺑِـﺄ‬:‫ـﺎل‬
‫َﺳ ـﺘَ ـ ـﺎ ِر‬ َ ‫َر ُﺟ ـ ٌـﻞ ﻓَـ َﻘ ـ‬
((ُ‫ ))اُﻗْ ـﺘُ ـﻠُـ ْﻮﻩ‬:‫ﺎل‬َ ‫ ﻓَـ َﻘ‬،‫اﻟْـ َﻜـ ْﻌـﺒَـ ِﺔ‬
238- Dari Anas bin Malik , bahwa
Rasulullah  masuk Makkah pada tahun
Fat-hu (Makkah) dan di atas kepala beliau
ada mighfar (topi pelindung), tatkala
beliau melepasnya; datanglah seorang
laki-laki yang berkata: Ibnu Khathal
berpegangan dengan kain Ka’bah. Maka
beliau bersabda: “Bunuhlah dia.”
ِ ‫ ﻋـﻦ ﻋﺒـ ِﺪ‬-٢٣٩
‫ أ ﱠن‬، ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ ﻋُ َﻤـَﺮ‬ َْ ْ َ
27
‫ﷲ ‪َ ‬د َﺧـ َـﻞ َﻣ ﱠﻜ ـﺔَ ِﻣـ ْـﻦ َﻛ ـ َﺪ ٍاء‪ِ ،‬ﻣـ َـﻦ‬ ‫رﺳــﻮَل ِ‬
‫َُْ‬
‫اﻟـﺜﱠـﻨِ ـﻴﱠـ ِﺔ اﻟْـ ُﻌـ ْﻠـﻴَـﺎ اﻟﱠـﺘِـ ْﻲ ﺑِـﺎﻟْـﺒَـﻄْـ َﺤـ ِﺎء‪َ ،‬و َﺧ ـَﺮ َج ِﻣ ـ َﻦ‬
‫اﻟـﺜﱠـﻨِ ـﻴﱠـ ِﺔ اﻟ ﱡﺴ ـ ْﻔـﻠَـﻰ‪.‬‬
‫‪239- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar ,‬‬
‫‪bahwa Rasulullah  masuk Makkah dari‬‬
‫‪Kada’ dari Tsaniyyah ‘Ulya yang di Bath-‬‬
‫‪ha’, dan keluar dari Tsaniyyah Sufla.‬‬

‫ﷲ ﺑْـ ـ ـ ِﻦ ﻋُ َﻤـ ـ ـَﺮ ‪،‬‬ ‫‪ -٢٤٠‬ﻋـ ـ ـﻦ ﻋﺒـ ـ ـ ِﺪ ِ‬


‫َ ْ َْ‬
‫ُﺳـ َـﺎﻣﺔُ‬ ‫ِ‬
‫ﺖ‪َ ،‬وأ َ‬ ‫ـﺎل‪َ :‬د َﺧ ـ َـﻞ َر ُﺳـ ْـﻮ ُل ﷲ ‪ ‬اﻟْـ ـَﺒـْﻴ َ‬ ‫ﻗَـ َ‬
‫اﺑْ ـ ـ ُـﻦ َزﻳْ ـ ـ ٍـﺪ‪َ ،‬وﺑِ ـ ـ َـﻼ ٌل‪َ ،‬وﻋُـ ـ ـﺜْ َﻤﺎ ُن ﺑْ ـ ـ ُـﻦ ﻃَـ ـ ـْﻠ َﺤﺔَ‪،‬‬
‫ﺖ‬
‫ـﺎب‪ ،‬ﻓَـﻠَ ﱠﻤــﺎ ﻓَـ ـﺘَ ُﺤ ْﻮا‪ُ :‬ﻛـ ـْﻨ ُ‬ ‫ﻓَـﺄَ ْﻏـﻠَـ ُﻘ ـ ْﻮا َﻋﻠَـ ْـﻴ ِﻬ ُﻢ اﻟْﺒَـ َ‬
‫‪28‬‬
‫ َﻫـ ْـﻞ‬:ُ‫ ﻓَـ َﺴـﺄَﻟْـﺘُـﻪ‬،‫ﺖ ﺑِـ َﻼًﻻ‬ ِ
ُ ‫ ﻓَـﻠَـﻘـ ـْﻴ‬،‫أَﱠوَل َﻣـ ْـﻦ َوﻟَـ َﺞ‬
‫ ﺑـَْﻴـ ـ َﻦ‬،‫ ﻧَـ َﻌ ـ ْـﻢ‬:‫ـﺎل‬
َ ‫؟ ﻗَـ‬ ‫ﷲ‬ ِ ‫ﺻ ـﻠﱠﻰ ﻓِـ ـﻴ ِﻪ رﺳ ــﻮُل‬
َُْ ْ َ
.‫اﻟْـ َﻌـ ُﻤـ ْﻮَدﻳْـ ِﻦ اﻟْـﻴَ َﻤﺎﻧِـﻴَـْﻴـ ِﻦ‬
240- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar , ia
berkata: Rasulullah  masuk ke Bait
(Ka’bah), juga Usamah bin Zaid, Bilal,
dan ‘Utsman bin Thalhah. Kemudian
mereka menutup pintu. Tatkala mereka
buka; aku yang pertama kali masuk, dan
aku bertemu Bilal; maka aku bertanya
kepadanya: Apakah Rasulullah  Shalat di
dalamnya? Ia menjawab: Iya, di antara dua
tiang Yaman.

‫ أَﻧـﱠـﻪُ َﺟــﺎءَ إِﻟَ ـﻰ‬، ‫ َﻋ ـ ْﻦ ﻋُ َﻤ ـَﺮ‬-٢٤١


َ َ‫ َوﻗ‬،ُ‫اﻟْـ َﺤـ َﺠـ ِﺮ ْاﻷَ ْﺳـ َﻮِد ﻓَـ َﻘـﺒﱠـﻠَـﻪ‬
‫ إِﻧـِّ ْﻲ َﻷَ ْﻋﻠَ ُـﻢ‬:‫ﺎل‬
29
‫ َوﻟَ ْﻮَﻻ أَﻧِّـ ْﻲ‬،‫ﻀﱡﺮ َوَﻻ ﺗَـْﻨـ َﻔ ُﻊ‬ُ َ‫ َﻻ ﺗ‬،‫ﻚ َﺣـ َﺠـٌﺮ‬ َ ‫أَﻧـﱠ‬
.‫ﻚ‬ َ ُ‫ﻚ؛ َﻣـﺎ ﻗَـﺒﱠـ ْﻠ ـﺘ‬ َ ‫ ﻳـُ َﻘـﺒِّـﻠُـ‬ ‫ﺖ اﻟـﻨﱠﺒِـ ﱠﻲ‬
ُ ْ‫َرأَﻳ‬
241- Dari ‘Umar , bahwa ia men-
datangi Hajar Aswad dan menciumnya,
kemudian berkata: “Sungguh, aku tahu
bahwa engkau hanyalah sebuah batu yang
tidak bisa mendatangkan bahaya maupun
manfaat. Kalaulah bukan karena saya
melihat Nabi  menciummu; niscaya aku
tidak akan menciummu.”

، ‫ﺎس‬ ٍ ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ َﻋ ـﺒﱠ‬ ِ ‫ ﻋـﻦ ﻋ ـﺒ ِﺪ‬-٢٤٢


َْ ْ َ
،ُ‫َﺻ َﺤﺎﺑـُـﻪ‬ ِ ِ
ْ ‫ َوأ‬ ‫ ﻟَـ ﱠﻤ ــﺎ ﻗَــﺪ َم َر ُﺳـ ْـﻮ ُل ﷲ‬:‫ـﺎل‬ َ ‫ﻗَـ‬
‫ إِﻧـﱠ ـﻪُ ﻳَـ ْﻘـ َـﺪ ُم َﻋﻠَ ـْﻴ ُﻜ ْﻢ َوﻓْـ ـ ٌﺪ‬:‫ـﺎل اﻟْ ُﻤ ْﺸـ ِﺮُﻛ ـ ْﻮ َن‬
َ ‫ﻓَـ َﻘـ‬

30
 ‫ ﻓَﺄ ََﻣـ ـَﺮُﻫ ُﻢ اﻟـﻨﱠﺒِـ ـ ﱡﻲ‬،‫ب‬ َ ‫َوَﻫـ ـﻨَـ ُﻬ ْﻢ ُﺣـ ـ ﱠﻤﻰ ﻳـَﺜْـ ـ ِﺮ‬
‫ َوأَ ْن ﻳَـ ْﻤ ُﺸ ـ ـ ْﻮا‬،َ‫أَ ْن ﻳَـْﺮُﻣﻠُـ ـﻮا ْاﻷَ ْﺷـ ـ ـ َﻮا َط اﻟـﺜـﱠ َﻼﺛَـ ـﺔ‬
‫ َوﻟَ ـ ْﻢ ﻳـَ ْﻤـ ـﻨَـ ْﻌ ُﻬ ْﻢ أَ ْن ﻳـَ ـْﺮُﻣﻠُﻮا‬،‫َﻣــﺎ ﺑَـْﻴ ـ َﻦ اﻟـﱡﺮْﻛـﻨَـْﻴـ ـ ِﻦ‬
.‫اﻹﺑْـ َﻘﺎءُ َﻋﻠَـْﻴ ِﻬ ْﻢ‬ ِْ ‫ْاﻷَ ْﺷـﻮا َط ُﻛـﻠﱠ َﻬﺎ إِﱠﻻ‬
َ
242- Dari ‘Abdullah bin ‘Abbas , ia
berkata: Rasulullah  dan para
Shahabatnya datang (ke Makkah), maka
kaum musyrikin berkata: Sungguh, telah
datang kepada kalian rombongan yang
telah dilemahkan oleh demam Yatsrib.
Maka Nabi  memerintahkan mereka
(para Shahabat) untuk berlari kecil pada
tiga putaran dan berjalan (biasa) di antara
dua Rukun. Dan tidaklah menghalangi
mereka untuk berlari kecil pada seluruh
putaran melainkan karena rasa kasihan
31
(beliau) kepada mereka.

، ‫ﷲ ﺑْـ ـ ـ ِﻦ ﻋُ َﻤـ ـ ـَﺮ‬ ِ ‫ ﻋـ ـ ـﻦ ﻋﺒـ ـ ـ ِﺪ‬-٢٤٣


َْ ْ َ
‫ ِﺣـْﻴ ـ ـ َﻦ ﻳَـ ْﻘ ـ َـﺪ ُم‬-  ‫ﷲ‬ ِ ‫ـﻮل‬ َ ‫ـﺖ َر ُﺳ ـ‬
ُ ‫ َرأَﻳْـ‬:‫ـﺎل‬
َ ‫ﻗَـ ـ‬
‫ أَﱠوَل َﻣــﺎ‬،‫اﻟﺮْﻛـ ـ َﻦ ْاﻷَ ْﺳـ ـ َﻮَد‬ ْ ‫ إِ َذا‬-َ‫َﻣ ﱠﻜ ـﺔ‬
‫اﺳ ـﺘَـﻠَ َﻢ ﱡ‬
ٍ ‫ﺐ ﺛََﻼﺛَﺔَ أَ ْﺷﻮ‬
.‫اط‬ ‫ ﻳَـ ُﺨ ﱡ‬،‫ف‬ ُ ‫ﻳَﻄُْﻮ‬
َ
243- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar , ia
berkata: Saya melihat Rasulullah  -ketika
datang ke Makkah- jika menyentuh Rukun
(Hajar) Aswad pertama kali Thawaf:
beliau berlari kecil tiga putaran.

، ‫ﺎس‬ ٍ ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ َﻋ ـﺒﱠ‬ِ ‫ ﻋـﻦ ﻋ ـﺒ ِﺪ‬-٢٤٤


َْ ْ َ
‫ ﻓِـ ـ ْﻲ َﺣ ﱠﺠـ ِـﺔ اﻟْـ ـ َﻮَد ِاع‬ ‫ـﺎف اﻟـﻨﱠﺒِـ ـ ﱡﻲ‬
َ ‫ ﻃَـ‬:‫ـﺎل‬
َ ‫ﻗَ ـ‬
32
.‫ ﻳَـ ْﺴ ـﺘَـﻠِ ُﻢ اﻟ ـﱡﺮْﻛـ َﻦ ﺑِـ ِﻤ ْﺤ َﺠـ ٍﻦ‬،‫َﻋﻠَﻰ ﺑَـﻌِـْﻴـ ٍﺮ‬
244- Dari ‘Abdullah bin ‘Abbas , ia
berkata: Pada Haji Wada’ Nabi  Thawaf
di atas seekor unta, beliau menyentuh
Rukun dengan menggunakan al-Mihjan.

.‫ﺼﺎ َﻣـ ْﺤـﻨِ ـﻴﱠـﺔُ اﻟـﱠﺮأْ ِس‬ ِ


ً ‫ َﻋـ‬:‫اﻟْﻤ ْﺤ َﺠ ُﻦ‬
Al-Mihjan: tongkat yang melengkung
kepala (ujung)nya.
ِ ‫ ﻋـ ـ ـﻦ ﻋﺒـ ـ ـ ِﺪ‬-٢٤٥
، ‫ﷲ ﺑْـ ـ ـ ِﻦ ﻋُ َﻤـ ـ ـَﺮ‬ َْ ْ َ
‫ﺖ‬ِ ‫ ﻳـﺴ ـﺘَ ـﻠِﻢ ِﻣــﻦ اﻟْ ـﺒـﻴ‬ ‫ ﻟَ ـﻢ أَر اﻟـﻨﱠﺒِ ـﻲ‬:‫ـﺎل‬
ْ َ َ ُ ْ َ ‫ﻗَـ َ ْ َ ﱠ‬
.‫إِﱠﻻ اﻟـﱡﺮْﻛ ـﻨَـْﻴـ ِﻦ اﻟْ ـﻴَ َﻤﺎﻧِـﻴَـْﻴـ ِﻦ‬
245- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar , ia
berkata: Saya tidak melihat Nabi 
33
‫)‪menyentuh dari bagian Bait (Ka’bah‬‬
‫‪melainkan dua Rukun Yamani (Rukun‬‬
‫‪Yamani & Hajar Aswad).‬‬

‫ﺎب‪ :‬اﻟـﺘﱠـ َﻤـﺘﱡـ ِﻊ‬


‫ﺑَـ ُ‬
‫’‪Bab: Tamattu‬‬

‫ﺼ ِﺮ ﺑْـ ِﻦ ِﻋ ْﻤـَﺮا َن‬


‫‪َ -٢٤٦‬ﻋ ْﻦ أَﺑِـ ْﻲ َﺟ ْـﻤَﺮَة ﻧَـ ْ‬
‫ﺎس ‪َ ‬ﻋـ ِﻦ‬ ‫ﺖ اﺑْ ـ َﻦ َﻋ ـﺒﱠ ٍ‬ ‫اﻟ ﱡ ِ‬
‫ﻀ ـﺒَـﻌ ـ ِّﻲ‪ ،‬ﻗَـ َﺎل‪َ :‬ﺳـﺄَﻟْ ـ ُ‬
‫اﻟْ ُﻤـْﺘـ َﻌ ـ ِﺔ؟ ﻓَـﺄ ََﻣـَﺮﻧِـ ْﻲ ﺑِ ـ َﻬﺎ‪َ ،‬و َﺳـﺄَﻟَ ـﺘُﻪُ َﻋ ـ ِﻦ اﻟْ ـ َﻬ ْﺪ ِي؟‬
‫ـﺎل‪ :‬ﻓِـ ـ ـْﻴ ِﻬﺎ َﺟ ـ ـُﺰْوٌر‪ ،‬أ َْو ﺑَـ َﻘ ـ َـﺮةٌ‪ ،‬أ َْو َﺷ ـ ـﺎةٌ‪ ،‬أ َْو‬
‫ﻓَـ َﻘ ـ َ‬
‫ﺎﺳﺎ َﻛـ ِﺮُﻫـ ْﻮَﻫـ ـﺎ‪،‬‬ ‫ِ ِ ٍ‬
‫ﺷ ـ ـْﺮٌك ﻓـ ـ ْﻲ َدم‪ ،‬ﻗَـ ـ َﺎل‪َ :‬وَﻛـ ـﺄَ ﱠن ﻧَـ ـ ً‬
‫‪34‬‬
‫ﺖ ﻓِ ـ ـﻲ اﻟْـ َﻤ ـ ـﻨَ ِﺎم وَﻛ ـ ـﺄَ ﱠن إِﻧْ َﺴـ ــﺎﻧًﺎ‬ُ ‫ ﻓَـَﺮأَﻳـْ ـ ـ‬،‫ﺖ‬
ِ
ُ ‫ﻓَـ ـ ـﻨ ْﻤ‬
ِ
‫ﺖ‬ُ ‫ ﻓَـﺄَﺗَ ـْﻴ‬.ٌ‫ َوُﻣـْﺘـ َﻌﺔٌ ُﻣـﺘَـ َﻘـﺒﱠـﻠَـﺔ‬،‫ َﺣ ـ ﱞﺞ َﻣـْﺒ ـُﺮْوٌر‬:‫ﻳُـﻨَﺎد ْي‬
،‫ ﷲُ أَ ْﻛـﺒَ ـُﺮ‬:‫ـﺎل‬ َ ‫ ﻓَـ َﻘـ‬،ُ‫ ﻓَ َﺤ ﱠﺪﺛَـْﺘ ـﻪ‬ ‫ﺎس‬ ٍ ‫اﺑْـ ـ َﻦ َﻋ ـ ـﺒﱠ‬
. ‫ﺎﺳـ ِﻢ‬ ِ ‫ﺳ ـﻨﱠـﺔُ أَﺑِـﻲ اﻟْـ َﻘـ‬
ْ ُ
246- Dari Abu Jamrah Nashr bin
‘Imran Adh-Dhuba’i, ia berkata: Aku
bertanya kepada Ibnu ‘Abbas  tentang
Mut’ah (Tamattu’), maka beliau
memerintahkanku untuk melakukannya.
Dan saya bertanya kepada beliau tentang
Hadyu (hewan kurban); maka beliau
berkata: Padanya (Tamattu’) harus
(menyembelih) seekor unta, sapi,
kambing, atau bersekutu dalam darah
(unta atau sapi). Dia (Abu Jamrah)
berkata: Sepertinya orang-orang tidak
35
‫‪menyukainya (Tamattu’). Kemudian saya‬‬
‫‪tidur dan saya lihat di mimpi seperti ada‬‬
‫‪orang yang menyeru: Haji Mabrur dan‬‬
‫‪Mut’ah (Tamattu’) yang diterima. Maka‬‬
‫‪aku datangi Ibnu ‘Abbas  dan aku‬‬
‫‪beritahu beliau, maka beliau berkata:‬‬
‫‪Allahu Akbar, Sunnahnya Abul Qasim .‬‬

‫ﷲ ﺑْـ ـ ـ ِﻦ ﻋُ َﻤ ـ ـ َـﺮ ‪،‬‬ ‫‪ -٢٤٧‬ﻋ ـ ــﻦ ﻋﺒ ـ ـ ِـﺪ ِ‬


‫َ ْ َْ‬
‫ﷲ ‪ ‬ﻓِـ ْﻲ َﺣ ﱠﺠ ِﺔ اﻟْ َـﻮَد ِاع‬ ‫ـﺎل‪ :‬ﺗَـﻤـﺘﱠـﻊ رﺳﻮ ُل ِ‬
‫ﻗَ َ َ َ َ ُ ْ‬
‫ﺎق َﻣ َﻌ ــﻪُ‬ ‫ﺑِ ــﺎﻟْﻌُ ْﻤَﺮِة إِﻟَـ ـﻰ اﻟْ ـ ـ َﺤ ِّﺞ َوأ َْﻫ ـ َـﺪى‪ .‬ﻓَـ َﺴـ ـ َ‬
‫ﷲ‬‫اﻟْ ـﻬ ْﺪي ِﻣــﻦ ِذي اﻟْـﺤـﻠَـﻴـ َﻔ ـ ِﺔ‪ ،‬وﺑ ـ َﺪأَ رﺳ ـﻮ ُل ِ‬
‫ُ ْ ََ َ ُ ْ‬ ‫َ َ ْ‬
‫‪ ‬ﻓَـﺄ ََﻫ ـ ـ ـ ﱠﻞ ﺑـِﺎﻟْـﻌُـ ْﻤ ـ ـ ـَﺮِة‪ ،‬ﺛـُ ـ ـ ـ ﱠﻢ أ ََﻫـ ـ ـ ـ ﱠﻞ ﺑِـﺎﻟْـ َﺤ ـ ـ ـ ِّﺞ‪،‬‬
‫ﷲ ‪ ‬ﺑِـﺎﻟْـﻌُـ ْﻤ ـ ـَﺮِة‬ ‫ﻓَـﺘـﻤـﺘﱠـ ـﻊ اﻟﻨﱠـ ــﺎس ﻣ ــﻊ رﺳـ ــﻮِل ِ‬
‫ََ َ ُ َ َ َ ُ ْ‬
‫‪36‬‬
‫ـﺎس َﻣـ ْـﻦ أ َْﻫـ َـﺪى‪،‬‬ ‫إِﻟَ ـﻰ اﻟْـ َﺤ ـ ِّﺞ‪ ،‬ﻓَـ َﻜ ـﺎ َن ِﻣـ َـﻦ اﻟﻨﱠـ ِ‬
‫ي )ِﻣـ ْـﻦ ِذي اﻟْـ ُﺤـﻠَـْﻴـ َﻔ ـ ِﺔ(‪َ ،‬وِﻣـْﻨـ ُﻬ ْﻢ‬ ‫ﺎق اﻟْـ َﻬ ْﺪ َ‬
‫ﻓَـ َﺴ َ‬
‫َﻣ ـ ْـﻦ ﻟَـ ـ ْﻢ ﻳـُ ْﻬ ـ ِـﺪ‪ ،‬ﻓَـﻠَ ﱠﻤ ــﺎ ﻗَ ـ ِـﺪ َم اﻟـﻨﱠﺒِ ـ ـ ﱡﻲ ‪‬؛ ﻗَ ـ َ‬
‫ـﺎل‬
‫ﺎس‪َ )) :‬ﻣـ ْـﻦ َﻛــﺎ َن ِﻣـْﻨ ُﻜ ْﻢ أ َْﻫـ َﺪى؛ ﻓَِﺈﻧﱠــﻪُ َﻻ‬ ‫ﻟِـﻠـﻨﱠـ ِ‬
‫ﻀ ـ َـﻲ‬ ‫ﻳ ـ ـ ِﺤ ﱡﻞ ِﻣ ــﻦ َﺷ ــﻲ ٍء ﺣ ــﺮم ِﻣْﻨ ــﻪُ ﺣ ـ ﱠـﱴ ﻳـ ْﻘ ِ‬
‫َ َ‬ ‫ْ ْ َ َُ‬ ‫َ‬
‫ـﻒ‬‫َﺣ ﱠﺠ ــﻪُ‪َ ،‬وَﻣ ـ ْـﻦ ﻟَـ ـ ْﻢ ﻳَ ُﻜ ـ ْـﻦ أ َْﻫـ ـ َﺪى؛ ﻓَـﻠْﻴَﻄُـ ْ‬
‫ِ‬
‫ﺼـ ـ ـ ـ َﻔﺎ َواﻟ َْﻤـ ـ ـ ْـﺮَوة‪َ ،‬وﻟْﻴُـ َﻘ ِّ‬
‫ﺼـ ـ ـ ْـﺮ‬ ‫ﺖ َوﺑِـﺎﻟ ﱠ‬‫ﺑِـﺎﻟْـ ـ ـ ـﺒـْﻴ ِ‬
‫َ‬
‫َوﻟْـﻴَ ْﺤﻠِ ْﻞ‪ ،‬ﺛـُ ﱠﻢ ﻟْ ـﻴُـ ِﻬ ﱠﻞ ﺑِﺎﻟْـ َﺤ ـ ِّﺞ َوﻟْ ـﻴُـ ْﻬ ـ ِﺪ‪ ،‬ﻓَ َﻤ ْـﻦ‬
‫ﺼـ ـ ْﻢ ﺛََﻼﺛَ ـﺔَ أَﻳﱠـ ـ ٍﺎم ﻓِـ ـﻲ‬ ‫ِ‬
‫ﻟَـ ـ ْﻢ ﻳَـ ـﺠ ْﺪ َﻫ ـ ْﺪﻳًﺎ؛ ﻓَـﻠْﻴَ ُ‬
‫‪37‬‬
((‫اﻟْـ َﺤـ ِّﺞ َو َﺳْﺒـ َﻌﺔً إِ َذا َر َﺟ َﻊ إِﻟَـﻰ أ َْﻫـﻠِـ ِﻪ‬
247- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar , ia
berkata: Rasulullah  melakukan
Tamattu’ (Qiran -pent) pada Haji Wada’
dengan memasukkan ‘Umrah ke dalam
Haji, dan beliau membawa Hadyu (hewan
kurban). Beliau membawa Hadyu dari
Dzul Hulaifah. Rasulullah  mulai ihlal
(ihram) dengan ‘Umrah, kemudian ihlal
(ihram) dengan Haji. Maka orang-orang
melakukan Tamattu’ (Qiran -pent)
bersama Rasulullah  dengan (memasuk-
kan) ‘Umrah ke dalam Haji. Di antara
manusia ada yang membawa Hadyu dan
menggiring Hadyu [dari Dzul Hulaifah],
dan di antara mereka ada yang tidak
membawa Hadyu. Tatkala Nabi  datang
(ke Makkah); beliau bersabda kepada
manusia: “Barangsiapa di antara kalian
membawa Hadyu; maka tidak halal
38
sesuatu pun yang haram (dilarang)
darinya sampai dia menyelesaikan
Haji-nya. Dan barangsiapa yang tidak
membawa Hadyu; maka hendaklah dia
Thawaf di Bait (Ka’bah) dan (Sa’i) di
Shafa dan Marwah, dan mencukur
pendek rambut serta bertahallul.
Kemudian ihlal (ihram) dengan Haji
dan mempersembahkan Hadyu.
Barangsiapa tidak mendapatkan
Hadyu; maka berpuasalah tiga hari di
waktu Haji dan tujuh hari ketika
kembali ke keluarganya.”

،َ‫ ِﺣـْﻴ ـ َﻦ ﻗَـ ِﺪ َم َﻣ ﱠﻜـﺔ‬ ‫ﷲ‬ ِ ‫ﺎف رﺳـﻮُل‬


ْ ُ َ َ ‫ﻓَـﻄَـ‬
َ‫ـﺐ ﺛـَ َﻼﺛـَ ـﺔ‬‫ ﺛُـ ﱠﻢ َﺧـ ﱠ‬،‫اﺳ ـ ـﺘَـﻠَ َﻢ اﻟـﱡﺮْﻛ ـ َﻦ أَﱠوَل َﺷـ ْـﻲ ٍء‬ ْ ‫َو‬
ٍ ‫أَﻃْ ــﻮ‬
‫ َوَرَﻛ ـ ـ َﻊ‬،ً‫ َوَﻣ َﺸ ــﻰ أ َْرﺑـَ َﻌ ـ ـﺔ‬،‫اف ِﻣ ـ َـﻦ اﻟ ﱠﺴـ ـ ـْﺒ ِﻊ‬َ
39
‫ﺖ ِﻋـْﻨ ـ ـ َﺪ اﻟْ َﻤ َﻘـ ـ ِـﺎم‬ ‫ِﺣـﻴ ـ ـﻦ ﻗَﻀـ ــﻰ ﻃَﻮاﻓَـ ــﻪ ﺑِـﺎﻟْـﺒـﻴ ـ ـ ِ‬
‫ْ َ َ َ ُ َْ‬
‫ﺼ ـ َﻔﺎ‪،‬‬ ‫ف‪ ،‬ﻓَـﺄَﺗَـﻰ اﻟ ﱠ‬ ‫ﺼـَﺮ َ‬ ‫َرْﻛـ َﻌـﺘَـْﻴـ ِﻦ‪ ،‬ﺛـُ ﱠﻢ َﺳـﻠﱠـ َﻢ ﻓَـﺎﻧْـ َ‬
‫اف‪ ،‬ﺛُـ ﱠﻢ‬ ‫ﺼـ ـ َﻔﺎ واﻟْﻤــﺮوةِ ﺳ ـﺒـﻌﺔَ أَﻃْــﻮ ٍ‬ ‫ﻓَﻄَـ َ ِ‬
‫ـﺎف ﺑـﺎﻟ ﱠ َ َ ْ َ َ ْ َ َ‬
‫ﻀﻰ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ ِ‬
‫ﻟَـ ْﻢ ﻳَـ ْﺤﻠـ ْـﻞ ﻣـ ْـﻦ َﺷ ـ ْﻲء َﺣ ـُﺮَم ﻣْﻨــﻪُ َﺣﺘﱠـﻰ ﻗَـ َ‬
‫ﱠﺤـ ـ ِﺮ‪َ ،‬وأَﻓَ ـ َ‬
‫ـﺎض‬ ‫َﺣ ﱠﺠ ــﻪُ‪َ ،‬وﻧـَ َﺤـ ـَﺮ َﻫ ْﺪﻳَـ ـﻪُ ﻳَـ ـ ْﻮَم اﻟـﻨ ْ‬
‫ﺖ‪ ،‬ﺛـُ ـ ﱠﻢ َﺣ ـ ﱠـﻞ ِﻣ ـ ْـﻦ ُﻛ ـ ِّـﻞ َﺷ ـ ـ ْﻲ ٍء‬ ‫ـﺎف ﺑِـﺎﻟْـﺒـﻴ ـ ـ ِ‬
‫ﻓَﻄَـ َ َ ْ‬
‫ﺣ ـ ـﺮم ِﻣْﻨ ــﻪ‪ ،‬وﻓَـﻌ ــﻞ ِﻣـﺜْـ ــﻞ ﻣ ــﺎ ﻓَـﻌ ــﻞ رﺳ ــﻮ ُل ِ‬
‫ﷲ‬ ‫َ َُ ُ َ َ َ َ َ َ َ َ ُ ْ‬
‫ﱠﺎس‪.‬‬ ‫ﺎق اﻟْـ َﻬـ ْﺪ َي ِﻣ َﻦ اﻟﻨ ِ‬ ‫‪َ :‬ﻣـ ْﻦ أ َْﻫـ َﺪى ﻓَـ َﺴـ َ‬
‫‪Maka Rasulullah  Thawaf ketika‬‬
‫‪sampai di Makkah, pertama kali (yang‬‬
‫‪beliau lakukan) adalah menyentuh Rukun‬‬
‫‪(Hajar Aswad), kemudian berlari kecil‬‬
‫‪40‬‬
pada tiga putaran dari tujuh, dan beliau
berjalan biasa pada empat putaran. Setelah
selesai Thawaf; beliau ruku’ (Shalat) dua
raka’at di (belakang) Maqam (Ibrahim).
Setelah salam; beliau pergi. Beliau
mendatangi Shafa dan Thawaf (Sa’i)
antara Shafa dan Marwah tujuh putaran.
Kemudian tidak halal sesuatu pun yang
haram (dilarang) dari beliau sampai beliau
menyelesaikan Haji-nya. Beliau menyem-
belih Hadyu-nya pada Hari Nahr (tanggal
10 Dzul Hijjah), dan beliau kembali (ke
Makkah) dan Thawaf di Bait (Ka’bah),
kemudian beliau halal dari segala sesuatu
yang tadinya haram (dilarang) dari beliau.
Dan yang melakukan seperti apa yang
dilakukan oleh Rasulullah  adalah:
orang-orang yang membawa Hadyu dan
menggiring Hadyu.

‫َزْو ِج اﻟـﻨﱠﺒِـ ِّﻲ‬-  َ‫ﺼـﺔ‬


َ ‫ َﻋ ْﻦ َﺣـ ْﻔـ‬-٢٤٨
41
‫ َﻣــﺎ َﺷـﺄْ ُن‬،‫ﷲ‬ ِ ‫ ﻳــﺎ رﺳ ـﻮَل‬:‫ أَﻧﱠـﻬﺎ ﻗَـﺎﻟَ ـﺖ‬-
َُْ َ ْ َ
ِ ِ
َ ‫ َوﻟَ ـ ْﻢ ﺗَـﺤ ـ ﱠﻞ أَﻧْـ‬،‫ﱠﺎس َﺣ ـﻠﱡ ْﻮا ﻣـ َـﻦ اﻟْ ـﻌُ ْﻤَﺮِة‬
‫ـﺖ‬ ِ ‫اﻟ ـﻨ‬
‫ت‬ُ ‫ ))إِﻧِّ ـ ـ ـ ْﻲ ﻟَ ـﺒﱠ ـ ـ ـ ْﺪ‬:‫ـﺎل‬
َ ‫ﻚ؟ ﻓَـ َﻘ ـ ـ‬ ِ ِ
َ ‫ﻣ ـ ـ ْـﻦ ﻋُـ ْﻤـَﺮﺗ ـ ـ ـ‬
ِ ‫ ﻓَ َـﻼ أ‬،‫ت ﻫ ْﺪﻳِ ـﻲ‬ ‫ﱠ‬ ِ
‫َﺣـ ﱡﻞ َﺣـﺘﱠ ـﻰ‬ ْ َ ُ ‫ َوﻗَـﻠـ ْﺪ‬،‫َرأْﺳ ْﻲ‬
((‫أَﻧْـ َﺤـ َﺮ‬
248- Dari Hafshah  -istri Nabi -,
bahwa ia bertanya: Wahai Rasulullah,
kenapa orang-orang bertahallul dari
‘Umrah sedangkan anda tidak bertahallul
dari ‘Umrah anda? Beliau menjawab:
“Sungguh, aku telah mengikat (rambut)
kepalaku dan memberi kalung pada
Hadyu-ku; maka aku tidak tahallul
sampai aku menyembelih (Hadyu).”

42
، ‫ﺼ ـْﻴ ـ ٍﻦ‬ ِ
َ ‫ َﻋـ ْﻦ ﻋ ْﻤـَﺮا َن ﺑْـ ِﻦ ُﺣ‬-٢٤٩
ِ ‫ﺎب‬
‫ﷲ‬ ِ ‫ـﺖ آﻳ ـ ـﺔُ اﻟْـﻤـْﺘـﻌ ـ ـ ِﺔ ﻓِ ـ ـﻲ ﻛِ ـﺘَ ـ ـ‬
ْ َ ُ َ ْ ‫ ﻧََـﺰﻟَـ ـ‬:‫ﺎل‬ َ ‫ﻗَـ ـ‬
‫ َوﻟَـ ْﻢ‬، ‫ﷲ‬ ِ ‫ ﻓَـ َﻔـﻌـ ْﻠ ـﻨﺎﻫـﺎ ﻣﻊ رﺳ ـﻮِل‬،‫ﺗَـﻌـﺎﻟَـﻰ‬
َُْ ََ َ َ َ َ
‫ َوﻟَ ـ ْﻢ ﻳَـْﻨ ـﻪَ َﻋ ـْﻨـ َﻬﺎ َﺣـﺘﱠ ـﻰ‬،ُ‫ﻳَـْﻨ ـ ِﺰْل ﻗُـ ْـﺮآ ٌن ﻳـُ َﺤـِّﺮُﻣ ـﻪ‬
‫ﺎل‬َ ‫ ﻗَـ ـ‬.َ‫ﺎل َر ُﺟ ـ ـ ٌﻞ ﺑِـَﺮأْﻳِ ـ ـ ِﻪ َﻣ ـ ـﺎ َﺷ ـ ـﺎء‬
َ ‫ ﻗَ ـ ـ‬.‫ﺎت‬ َ ‫َﻣ ـ ـ‬
.‫ﺎل إِﻧـﱠﻪُ ﻋُـ َﻤـُﺮ‬ ُ ‫ ﻳـُ َﻘ‬:‫ي‬ ‫اﻟْـﺒُ َﺨﺎ ِر ﱡ‬
249- Dari ‘Imran bin Hushain , ia
berkata: Ayat Mut’ah (Tamattu’) turun
dalam Kitab Allah Ta’aalaa, maka kami
melakukannya bersama Rasulullah , dan
tidak ada (ayat) Qur-an yang mengharam-
kannya, dan beliau pun tidak melarang
darinya sampai beliau wafat. Dan ada
orang yang mengatakan dengan ra’yu
43
(pendapat)nya apa yang dia inginkan. Al-
Bukhari mengatakan: Dikatakan bahwa
orang itu adalah ‘Umar.

:‫ﻳَـ ْﻌـﻨِ ـ ْﻲ‬- ‫ﺖ آﻳَـﺔُ اﻟْـ ُﻤـْﺘـ َﻌ ـ ِﺔ‬ ِ ِ


ْ َ‫ ﻧَـَﺰﻟ‬:‫َوﻟ ُﻤ ْﺴـﻠ ٍﻢ‬
، ‫ﷲ‬ ِ ‫ وأَﻣ ـﺮﻧَﺎ ﺑِ ـﻬﺎ رﺳ ـﻮ ُل‬-‫ﻣـْﺘـﻌ ـﺔَ اﻟْـﺤ ـ ِﺞ‬
َُْ َ َََ ّ َ َ ُ
،‫ﺛُـ ﱠﻢ ﻟَ ـ ْﻢ ﺗَـْﻨ ـ ِﺰْل آﻳَـﺔٌ ﺗَـْﻨ َﺴ ُﺦ آﻳَـﺔَ ُﻣـْﺘـ َﻌ ـ ِﺔ اﻟْـ َﺤ ـ ِّﺞ‬
.‫ﺎت‬ ِ
َ ‫ َﺣـﺘﱠـﻰ َﻣ ـ‬ ‫َوﻟَـ ْﻢ ﻳَـْﻨـﻪَ َﻋـْﻨـ َﻬﺎ َر ُﺳـ ْﻮ ُل ﷲ‬
.ُ‫َوﻟَـ ُﻬ َﻤﺎ ﺑِـ َﻤـ ْﻌـﻨَﺎﻩ‬
Dan (dalam riwayat) milik Muslim:
Ayat Mut’ah turun -yakni: Mut’ah Haji-
dan Rasulullah  memerintahkan kami
utntuk melakukannya, kemudian tidak
turun ayat yang memansukh (menghapus)
ayat Mut’ah Haji, dan Rasulullah  tidak
melarang darinya sampai beliau wafat.
44
‫)‪Dan keduanya (Al-Bukhari dan Muslim‬‬
‫‪juga meriwayatkan yang semakna dengan-‬‬
‫‪nya.‬‬

‫ﺎب‪ :‬اﻟْـ َﻬـ ْﺪ ِي‬


‫ﺑَـ ُ‬
‫)‪Bab: Hadyu (Hewan Kurban‬‬

‫ﺖ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫‪َ -٢٥٠‬ﻋـ ـ ـ ـ ْﻦ َﻋـﺎﺋـ َﺸ ـ ـ ـ ـﺔَ ‪ ،‬ﻗَـ ـ ـ ـﺎﻟَ ْ‬
‫ﺖ ﻗَـ َﻼﺋِ ـ ـ ـ ـ َﺪ َﻫ ـ ـ ـ ـ ْﺪ ِي اﻟـﻨﱠﺒِ ـ ـ ـ ـ ِّﻲ ‪ ،‬ﺛُـ ـ ـ ـ ﱠﻢ‬
‫ﻓَ ـ ـ ـ ـﺘَـ ْﻠ ُ‬
‫ـﺚ‬‫أَ ْﺷـ َﻌـ ـَﺮَﻫﺎ َوﻗَـﻠﱠـ ـ َﺪ َﻫﺎ ‪-‬أ َْو ﻗَـﻠﱠـ ْﺪﺗـُ َﻬﺎ‪ -‬ﺛـُ ـ ﱠﻢ ﺑَـ َﻌـ َ‬
‫ﺖ‪َ ،‬وأَﻗَ َﺎم ﺑِﺎﻟْ َﻤ ِﺪﻳْـﻨَ ِﺔ‪ ،‬ﻓَـ َﻤﺎ َﺣـُﺮَم‬ ‫ﺑِـﻬﺎ إِﻟَـﻰ اﻟْـﺒـﻴ ِ‬
‫َْ‬ ‫َ‬
‫َﻋـﻠَـْﻴـ ِﻪ َﺷـ ْﻲءٌ؛ َﻛـﺎ َن ﻟَـﻪُ ِﺣـﻼ‪.‬‬
‫‪45‬‬
250- Dari ‘Aisyah , ia berkata: Saya
mengencangkan kalung-kalung dari
Hadyu Nabi , kemudian beliau memberi
tanda (pada Hadyu) dan memberi kalung -
atau: aku mengalunginya (Hadyu)-,
kemudian beliau mengutusnya ke Bait
(Ka’bah), sedangkan beliau tetap tinggal
di Madinah. Maka tidak haram (terlarang)
atas beliau segala sesuatu yang tadinya
halal baginya.

:‫ﺖ‬ ِ
ْ َ‫ ﻗَ ـ ـ ـ ـﺎﻟ‬، َ‫ َﻋـ ـ ـ ـ ْﻦ َﻋـﺎﺋـ َﺸ ـ ـ ـ ـﺔ‬-٢٥١
‫ َﻣ ـﱠﺮةً َﻏ ـﻨَ ًﻤﺎ‬ ‫أ َْﻫ َﺪى اﻟـﻨﱠﺒِـ ﱡﻲ‬
251- Dari ‘Aisyah , ia berkata: Nabi
 pernah suatu kali mempersembahkan
Hadyu berupa kambing.

‫ أَ ﱠن ﻧَـﺒِ ـ ﱠﻲ‬، ‫ َﻋـ ْﻦ أَﺑِ ـ ْﻲ ُﻫـَﺮﻳْ ـَﺮَة‬-٢٥٢


46
:‫ـﺎل‬
َ ‫ ﻓَـ َﻘـ ـ‬،ً‫ َرأَى َر ُﺟـ ـ ًـﻼ ﻳَ ُﺴـ ـ ـ ْﻮ ُق ﺑَـ ـ ـ َﺪﻧَﺔ‬ ‫ﷲ‬ ِ
َ ‫ ﻗَـ ـ ـ‬.ٌ‫ إِﻧﱠـ ـ ـ ـ َﻬﺎ ﺑَـ ـ ـ ـ َﺪﻧَﺔ‬:‫ـﺎل‬
:‫ـﺎل‬ َ ‫)) ْارَﻛ ـ ـ ـ ـ ْﺒـ َﻬﺎ(( ﻗَـ ـ ـ‬
‫ ﻳـُ َﺴـﺎﻳِ ـُﺮ اﻟـﻨﱠـﺒِ ـ ﱠﻲ‬،‫)) ْارَﻛـ ـ ْﺒـ َﻬﺎ(( ﻓَـَﺮأَﻳْـﺘُ ـﻪُ َراﻛِ ـﺒَـ َﻬﺎ‬
.
252- Dari Abu Hurairah , bahwa
Nabiyyullah  melihat seorang laki-laki
yang menggiring seekor unta, maka beliau
bersabda: “Naikilah!” Orang itu berkata:
Ini adalah unta (Hadyu). Beliau bersabda
lagi: “Naikilah!” Maka saya melihat
orang itu menaikinya beriringan bersama
Nabi .

:‫ ﻗَ ـ َﺎل ﻓِ ـﻲ اﻟـﺜـﱠﺎﻧِـﻴَ ـ ِﺔ أَِو اﻟـﺜـﱠﺎﻟـِﺜـَ ـ ِﺔ‬:‫َوﻓِ ـ ْﻲ ﻟَ ـ ْﻔ ٍﻆ‬

47
‫ﻚ((‬
‫ﻚ‪ ،‬أ َْو َوﻳْـ َﺤ َ‬
‫)) ْارَﻛـ ْﺒـ َﻬﺎ‪َ ،‬وﻳْـﻠَ َ‬
‫‪Dan dalam suatu lafazh: Beliau‬‬
‫‪bersabda pada yang kedua atau ketiga kali:‬‬
‫‪“Naikilah, celaka engkau atau kesusah-‬‬
‫”‪an atasmu.‬‬

‫ﺐ‬ ‫‪َ -٢٥٣‬ﻋـ ـ ـ ْﻦ َﻋﻠِـ ـ ـ ِﻲ ﺑْـ ـ ـ ِﻦ أَﺑِـ ـ ـﻲ ﻃَﺎﻟِـ ـ ـ ٍ‬


‫ْ‬ ‫ّ‬
‫‪ ،‬ﻗَ َﺎل‪ :‬أ ََﻣـَﺮﻧـِﻲ اﻟـﻨﱠـﺒِـ ﱡﻲ ‪ ‬أَ ْن أَﻗـُ ْﻮَم َﻋـﻠَ ـﻰ‬
‫ﱠق ﺑِـ ـﻠَ ْﺤ ِﻤ َﻬﺎ‪َ ،‬و ُﺟـﻠُـ ْﻮِد َﻫ ـ ـﺎ‬ ‫ِِ‬
‫ﺑـُ ْﺪﻧ ـ ـﻪ‪َ ،‬وأَ ْن أَﺗَـ َ‬
‫ﺼ ـ ـﺪ َ‬
‫َوأ َِﺟـﻠﱠـﺘِ ـ ـ ـ َﻬﺎ‪َ ،‬وأَ ْن َﻻ أ ُْﻋ ِﻄ ـ ـ َـﻲ اﻟْـ َﺠ ـ ـ ـﱠﺰ َار ِﻣـ ـ ـ ـْﻨـ َﻬﺎ‬
‫ـﺎل‪)) :‬ﻧَـ ـ ـ ـ ْﺤ ُﻦ ﻧُـ ْﻌـ ِﻄـ ْﻴـ ـ ـ ـ ِﻪ ِﻣـ ـ ـ ـ ْﻦ‬‫َﺷ ـْﻴـ ـ ـ ـﺌًﺎ‪َ ،‬وﻗَـ ـ ـ َ‬
‫ِﻋـ ْﻨـ ِﺪﻧَـﺎ((‬
‫‪253- Dari ‘Ali bin Abi Thalib , ia‬‬
‫‪48‬‬
berkata: Nabi  memerintahkanku untuk
mengurus unta kurban beliau dan agar aku
menyedekahkan daging, kulit, dan
pelindung punggungnya. Dan agar aku
tidak memberi tukang jagal darinya
(sembelihan) sedikitpun. Dan beliau
bersabda: “Kita memberinya (upah)
dari sisi (harta) kita.”

:‫ ﻗَ ـ ـ َﺎل‬،‫ َﻋ ـ ـ ْﻦ ِزﻳَـ ـ ِﺎد ﺑْ ـ ـ ِﻦ ُﺟـﺒَـْﻴ ـ ـ ٍﺮ‬-٢٥٤


َ ‫ﺖ اﺑْ ـ َﻦ ﻋُـ َﻤـ ـَﺮ أَﺗَ ـﻰ َﻋـﻠَ ـﻰ َر ُﺟـ ـ ٍﻞ ﻗَ ـ ْﺪ أَﻧَ ـ‬
‫ﺎخ‬ ُ ‫َرأَﻳْ ـ‬
‫ اﺑْـ َﻌـﺜْ ـ ـ ـ َﻬﺎ ﻗِ ـﻴَ ـ ـ ـ ًﺎﻣﺎ‬:‫ـﺎل‬
َ ‫ ﻓَـ َﻘـ ـ ـ‬،‫ ﻓَـﻨَ َﺤ ـ ـ ـَﺮَﻫﺎ‬،ُ‫ﺑـَ َﺪﻧَـﺘَ ـ ـ ـﻪ‬
. ‫ ُﺳـﻨﱠـﺔَ ُﻣـ َﺤ ﱠﻤ ٍﺪ‬،‫ُﻣـ َﻘـﻴﱠـ َﺪ ًة‬
254- Dari Ziyad bin Jubair, ia berkata:
Saya melihat Ibnu ‘Umar mendatangi
seorang laki-laki yang membaringkan
untanya dan menyembelih dengan cara
49
‫‪Nahr; maka beliau berkata: “Berdirikanlah‬‬
‫‪dengan diikat, (itulah) Sunnah Muhammad‬‬
‫”‪.‬‬

‫ﺎب‪ :‬اﻟْـﻐُـ ْﺴـ ِﻞ ﻟِـ ْﻠ ُﻤ ْﺤ ِﺮِم‬


‫ﺑَـ ُ‬
‫‪Bab: Mandi Bagi Muhrim (Orang‬‬
‫)‪Yang Ihram‬‬

‫ﷲ ﺑْـ ـ ِﻦ ُﺣـﻨَـْﻴـ ـ ـ ٍﻦ‪ ،‬أَ ﱠن‬ ‫‪ -٢٥٥‬ﻋ ـ ـﻦ ﻋﺒ ـ ـ ِﺪ ِ‬


‫َ ْ َْ‬
‫ﺎس َواﻟْ ِﻤ ْﺴـ َـﻮَر ﺑْـ َـﻦ َﻣـ ْﺨـَﺮَﻣـ ـﺔَ‬ ‫َﻋـ ـْﺒ َﺪ ﷲِ ﺑْـ َـﻦ َﻋـ ـﺒﱠ ٍ‬
‫ﺎس‪:‬‬ ‫ـﺎل اﺑْـ ـ ُﻦ َﻋـ ـﺒﱠ ٍ‬ ‫اﺧ ـﺘَـﻠَـ ـ َﻔﺎ ﺑِـ ْﺎﻷَﺑْ ـ ـ َﻮ ِاء‪ ،‬ﻓَـ َﻘـ َ‬
‫‪ْ ‬‬
‫ـﺎل اﻟْ ِﻤ ْﺴ ـ َـﻮُر‪َ :‬ﻻ‬ ‫ﻳَـ ْﻐ ِﺴ ـ ُـﻞ اﻟْ ُﻤ ْﺤـ ـ ِﺮُم َرأْ َﺳ ــﻪُ‪َ ،‬وﻗَـ َ‬
‫ـﺎل‪ :‬ﻓَـﺄ َْر َﺳ ـﻠَـﻨِ ـﻲ اﺑْ ـ ُﻦ‬‫ﻳَـ ْﻐ ِﺴ ُﻞ اﻟْ ُﻤ ْﺤ ِﺮُم َرأْ َﺳـﻪُ‪ .‬ﻗَ َ‬
‫‪50‬‬
‫َﻋـ ـ ـﺒﱠ ٍ ِ ِ‬
‫ي‪‬‬ ‫ﺼـ ـ ـﺎ ِر ِّ‬
‫ب ْاﻷَﻧْـ َ‬ ‫ﺎس إﻟَـ ـ ـﻰ أَﺑـ ـ ـ ْﻲ أَﻳﱡـ ـ ـ ْﻮ َ‬
‫ﻓَـ َﻮ َﺟ ـ ـ ـ ْﺪﺗُﻪُ ﻳَـ ْﻐـﺘَـ ِﺴ ـ ـ ـ ُﻞ ﺑَـْﻴـ ـ ـ ـ َﻦ اﻟْـ َﻘـْﺮﻧـَْﻴـ ـ ـ ـ ِﻦ‪َ ،‬وُﻫـ ـ ـ َـﻮ‬
‫ـﺎل‪َ :‬ﻣ ْـﻦ‬ ‫ﻳـُ ْﺴ ـﺘَـُﺮ ﺑِـﺜَـ ْﻮ ٍب‪ ،‬ﻓَ َﺴـﻠﱠ ْﻤﺖ َﻋـﻠَـْﻴ ـ ِﻪ‪ .‬ﻓَـ َﻘ َ‬
‫ﷲ ﺑْـ ـ ُـﻦ ُﺣـﻨَـْﻴـ ـ ـ ٍﻦ‪،‬‬ ‫ٰﻫ ـ ـ َﺬا؟ ﻓَـ ُﻘ ْﻠـ ــﺖ‪ :‬أَﻧَـ ــﺎ ﻋـ ـ ـﺒ ُﺪ ِ‬
‫َْ‬ ‫ُ‬
‫ﻚ‪:‬‬ ‫ﺎس‪ ،‬ﻳَ ْﺴ ـ ـ ـﺄَﻟُ َ‬ ‫ﻚ اﺑْ ـ ـ ـ ُﻦ َﻋ ـ ـ ـﺒﱠ ٍ‬ ‫أ َْر َﺳـﻠَـﻨِـ ـ ـ ـ ْﻲ إِﻟَـ ـ ـ ـْﻴ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ـﻒ َﻛـ ــﺎ َن َر ُﺳـ ـ ْـﻮ ُل ﷲ ‪ ‬ﻳَـ ْﻐﺴـ ـ ُـﻞ َرأْ َﺳـ ــﻪُ‬ ‫َﻛْﻴـ ـ َ‬
‫ب ﻳـَ َـﺪﻩُ َﻋـﻠَ ـﻰ‬ ‫ﺿـ َـﻊ أَﺑُـ ْـﻮ أَﻳﱡـ ْﻮ َ‬ ‫َو ُﻫـ َـﻮ ُﻣـ ْﺤ ـ ِﺮٌم؟ ﻓَـ َﻮ َ‬
‫اﻟـﺜﱠـ ـ ْﻮ ِب‪ ،‬ﻓَـﻄَـﺄْﻃَـ ـﺄَﻩُ‪َ ،‬ﺣـﺘﱠـ ـﻰ ﺑَـ ـ َﺪا ﻟِـ ـ ْﻲ َرأْ ُﺳ ـ ـﻪُ‪،‬‬
‫ﺐ َﻋﻠَْﻴ ـ ـ ِـﻪ اﻟْ َﻤ ـ ــﺎءَ‪:‬‬ ‫ٍ‬
‫ﺎل ِﻹﻧْـ َﺴ ـ ـ ـﺎن ﻳـَ ُ‬
‫ﺼـ ـ ـ ﱡ‬ ‫ﺛُـ ـ ـ ﱠﻢ ﻗَـ ـ ـ َ ِ‬
‫ﺐ َﻋـﻠَﻰ َرأْ ِﺳـ ِﻪ‪ ،‬ﺛُـ ﱠﻢ َﺣ ـﱠﺮَك‬ ‫ﺼـ ﱠ‬ ‫ﺐ(( ﻓَـ َ‬ ‫ﺻ ـﺒُـ ْ‬ ‫))اُ ْ‬
‫‪51‬‬
:‫ ﺛـُ ﱠﻢ ﻗَ َﺎل‬،‫ ﻓَـﺄَﻗْـﺒَـ َﻞ ﺑِـ ِﻬ َﻤﺎ َوأ َْدﺑـََﺮ‬،‫َرأْ َﺳـﻪُ ﺑِـﻴَـ َﺪﻳْـ ِﻪ‬
.‫ ﻳَـ ْﻔـ َﻌـ ُﻞ‬ ُ‫ٰﻫ َﻜ َﺬا َرأَﻳْـﺘُـﻪ‬
255- Dari ‘Abdullah bin Hunain:
bahwa ‘Abdullah bin ‘Abbas dan Miswar
bin Makhramah  berselisih pendapat di
Abwa’. Ibnu ‘Abbas berkata: Muhrim
(orang yang ihram) boleh mencuci
kepalanya. Miswar berkata: Muhrim tidak
boleh mencuci kepalanya. Maka Ibnu
‘Abbas mengutusku kepada Abu Ayyub
Al-Anshari , dan aku dapati beliau
sedang mandi di antara dua tonggak dan
beliau terhalangi dengan kain. Maka aku
mengucapkan salam kepada beliau. Beliau
bertanya: “Siapa ini?” Aku menjawab:
Saya ‘Abdullah bin Hunain, Ibnu ‘Abbas
mengutusku kepadamu untuk menanya-
kan: bagaimana Rasulullah  mencuci
kepalanya ketika beliau muhrim (sedang
52
ihram)? Maka Abu Ayyub meletakkan
tangannya pada kain dan merendahkannya
sampai tampak kepalanya olehku. Kemu-
dian beliau berkata kepada seseorang
yang menuangkan air kepadanya: “Tuang-
kanlah.” Maka orang itu menuangkan (air)
ke atas kepalanya. Kemudian beliau
menggerakkan kepalanya dengan kedua
tangan-nya, lalu maju dan mundur dengan
keduanya. Lalu beliau berkata: “Seperti
inilah saya melihat beliau (Rasulullah) 
melakukannya.”

َ ‫ ﻓَـ َﻘ ـ ـ ـ‬:‫َوﻓِ ـ ـ ـ ْـﻲ ِرَواﻳَـ ـ ـ ٍـﺔ‬


‫ـﺎل اﻟْ ِﻤ ْﺴـ ـ ـ َـﻮُر ِﻻﺑْ ـ ـ ـ ِﻦ‬
.‫ﻚ أَﺑَـ ًﺪا‬ َ ‫ َﻻ أ َُﻣﺎ ِرﻳْـ‬:‫ﺎس‬ ٍ ‫َﻋـﺒﱠ‬
Dan dalam suatu riwayat: Maka
Miswar berkata kepada Ibnu ‘Abbas: Aku
tidak akan mendebatmu selama-lamanya.

53
‫ـﺸ ـ ـ ـ ـ ﱡﺪ ﻓِ ْـﻴـ ِﻬ َـﻤ ـ ـ ــﺎ‬
‫ـﺎن‪ :‬اﻟْ َـﻌ ُـﻤ ـ ـ ـ ْـﻮَد ِان ﺗُ َ‬
‫اﻟْـ َﻘـﺮﻧَ ـ ـ ـ ِ‬
‫ْ‬
‫ـﺸـﺒَـﺔُ اﻟﱠـﺘِ ْـﻲ ﺗُ َـﻌـﻠﱠ ُـﻖ َﻋـﻠَ ْـﻴ َـﻬـﺎ اﻟْـﺒَـ َﻜ َـﺮةُ‪.‬‬
‫ـﺨ َ‬ ‫اﻟْ َ‬
‫‪Al-Qarnaani adalah: dua tiang diikat‬‬
‫‪padanya kayu yang digantungkan padanya‬‬
‫‪kayu bulat (katrol).‬‬

‫ﺎب‪ :‬ﻓَـ ْﺴـ ِﺦ اﻟْـ َﺤـ ِّﺞ إِﻟَـﻰ اﻟْـﻌُـ ْﻤـ َﺮِة‬
‫ﺑَـ ُ‬
‫‪Bab: Faskh‬‬
‫‪(Membatalkan/Mengubah) Haji‬‬
‫‪Ke ‘Umrah‬‬

‫ﷲ ‪،‬‬ ‫‪ -٢٥٦‬ﻋ ـﻦ ﺟ ـﺎﺑِ ِﺮ ﺑـ ـ ِﻦ ﻋـﺒ ـ ِـﺪ ِ‬


‫َ ْ َ ْ َْ‬
‫َﺻـ َﺤـﺎﺑـُـﻪُ ﺑِـﺎﻟْـ َﺤـ ـ ِّﺞ‪،‬‬
‫ﺎل‪ :‬أ ََﻫـ ﱠـﻞ اﻟـﻨﱠـﺒِـ ـ ﱡﻲ ‪َ ‬وأ ْ‬
‫ﻗَـ َ‬
‫‪54‬‬
‫ي َﻏـْﻴـ ـَﺮ اﻟـﻨﱠـﺒِـ ـ ِّﻲ‬ ‫وﻟَــﻴﺲ ﻣــﻊ أ ٍ ِ‬
‫َﺣــﺪ ﻣ ـﻨْـ ُﻬ ْﻢ َﻫ ـ ْﺪ ٌ‬ ‫َْ َََ َ‬
‫‪َ ‬وﻃَ ـﻠْ َﺤﺔَ‪َ ،‬وﻗَ ـ ِﺪ َم َﻋـﻠِ ـ ﱞﻲ ‪ِ ‬ﻣـ َـﻦ اﻟْـﻴَ ـ َﻤ ِﻦ‪،‬‬
‫ﺖ ﺑِـ ـ َﻤﺎ أ ََﻫ ـ ﱠـﻞ ﺑِـ ِـﻪ اﻟـﻨﱠـﺒِ ـ ـ ﱡﻲ ‪.‬‬ ‫ـﺎل‪ :‬أ َْﻫـﻠَ ـ ـ ْﻠ ُ‬
‫ﻓَـ َﻘ ـ َ‬
‫ﻓَـﺄ ََﻣـ ـ ـَﺮ اﻟـﻨﱠـﺒِـ ـ ـ ﱡﻲ ‪ ‬أ ْ‬
‫َﺻ َﺤﺎﺑَـ ـ ـﻪُ أَ ْن ﻳَـ ْﺠـ َﻌـﻠُـ ْﻮَﻫ ـ ـ ـﺎ‬
‫ﺼ ـُﺮْوا َوﻳَـ ِﺤـﻠﱡـ ْﻮا‪ ،‬إِﱠﻻ‬ ‫ِ‬
‫ﻋُـ ْﻤـَﺮًة‪ ،‬ﻓَـﻴَﻄـُ ْﻮﻓُـ ْﻮا‪ ،‬ﺛـُ ﱠﻢ ﻳـُ َﻘـ ّ‬
‫ي‪ ،‬ﻓَـ َﻘـﺎﻟُْﻮا‪ :‬ﻧَـْﻨﻄَـﻠِ ـ ُﻖ إِﻟَـﻰ‬ ‫َﻣ ْﻦ َﻛﺎ َن َﻣ َﻌﻪُ اﻟْ ـ َﻬ ْﺪ ُ‬
‫ِ‬ ‫ِﻣـﻨ ـ ـﻰ‪ ،‬وذَ َﻛ ـ ـﺮ أ ِ‬
‫ـﻚ‬‫َﺣ ــﺪﻧَﺎ ﻳَـ ْﻘﻄُـ ُـﺮ؟ ﻓَ ـ ـﺒَـﻠَ َﻎ ٰذﻟ ـ َ‬ ‫ً َ ُ َ‬
‫ْﺖ ِﻣ ـ ْـﻦ‬ ‫ـﺎل‪)) :‬ﻟَـ ـ ِﻮ ْ‬
‫اﺳـﺘَـ ْﻘـ ـﺒَـﻠ ُ‬ ‫اﻟـﻨﱠـﺒِـ ـ ﱠﻲ ‪ ،‬ﻓَـ َﻘـ َ‬
‫ﺖ‪َ ،‬وﻟَ ـ ْﻮَﻻ‬
‫ت؛ َﻣﺎ أ َْﻫـ َﺪﻳْ ـ ُ‬ ‫أ َْﻣـ ِﺮ ْي َﻣﺎ ْ‬
‫اﺳـﺘَـ ْﺪﺑَـ ْﺮ ُ‬

‫‪55‬‬
‫ـﺖ‬
‫ﺎﺿ ْ‬ ‫ﺖ(( َو َﺣ َ‬ ‫أَ ﱠن َﻣـ ِﻌـ َﻲ اﻟْـ َﻬ ـ ْﺪ َي؛ َﻷَ ْﺣـﻠَـ ْﻠ ـ ُ‬
‫ﻚ ُﻛـﻠﱠ ـ َﻬﺎ‪َ ،‬ﻏـْﻴ ـَﺮ‬ ‫ﺎﺳـ َ‬ ‫ﺖ اﻟْـﻤـﻨَـ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َﻋـﺎﺋـ َﺸـﺔُ‪ ،‬ﻓَـﻨَـ َﺴـ َﻜـ َ‬
‫ـﻒ ﺑِـﺎﻟْـ ـ ـﺒـﻴ ِ‬
‫ت‬‫ﺖ‪ ،‬ﻓَـﻠَ ﱠﻤـ ــﺎ ﻃَ ُﻬـ ـ َـﺮ ْ‬ ‫أَﻧﱠـ ـ ـ َﻬﺎ ﻟَـ ـ ـ ْﻢ ﺗَﻄُـ ـ ْ َ ْ‬
‫ﷲ‪،‬‬‫ﺖ‪ ،‬ﻗَـ ـﺎﻟَﺖ‪ :‬ﻳ ــﺎ رﺳ ـ ـﻮَل ِ‬ ‫وﻃَﺎﻓَــﺖ ﺑِـﺎﻟْ ـ ـﺒـﻴ ِ‬
‫ْ َ َُ ْ‬ ‫َ ْ َْ‬
‫ﺗَـْﻨـﻄَـﻠِـ ُﻘ ـ ْﻮ َن ﺑِـ َﺤ ـ ٍّﺞ َوﻋُـ ْﻤ ـَﺮٍة‪َ ،‬وأَﻧْﻄَـﻠِ ـ ُﻖ ﺑِـ َﺤ ـ ٍّﺞ؟‬
‫ﻓَـﺄ ََﻣـَﺮ َﻋـْﺒ َﺪ اﻟﱠﺮ ْﺣـ ٰﻤ ِﻦ ﺑْ َﻦ أَﺑِـ ْﻲ ﺑَ ْﻜ ٍﺮ أَ ْن ﻳـَ ْﺨ ـُﺮ َج‬
‫ت ﺑَـ ْﻌ ـ ـ ـ ـ َﺪ‬ ‫َﻣ َﻌ َﻬ ـ ـ ــﺎ إِﻟَـ ـ ـ ـﻰ اﻟـﺘﱠـْﻨـﻌِ ـ ـ ـ ـْﻴ ِﻢ‪ ،‬ﻓَ ْ‬
‫ﺎﻋـﺘَـ َﻤ ـ ـ ـ ـَﺮ ْ‬
‫اﻟْـ َﺤـ ِّﺞ‪.‬‬
‫‪256- Dari Jabir bin ‘Abdullah , ia‬‬
‫‪berkata: Nabi  dan para Shahabatnya‬‬
‫‪ihlal (ihram) dengan Haji, dan tidak ada‬‬
‫‪56‬‬
seorang pun di antara mereka yang
membawa Hadyu selain Nabi  dan
Thalhah. ‘Ali  datang dari Yaman dan
berkata: Saya ihlal (ihram) dengan ihlal
Nabi . Maka Nabi  memerintahkan
para Shahabatnya untuk mengubahnya
(Haji mereka) menjadi ‘Umrah. Maka
mereka Thawaf, kemudian mencukur
pendek rambut, dan bertahallul; kecuali
yang membawa Hadyu. Maka mereka
(yang bertahallul) berkata: Apakah kita
akan menuju Mina sedangkan kemaluan
kami mengucurkan (sperma)?! Hal itu
sampai kepada Nabi , maka beliau
bersabda: “Kalaulah aku bisa
mengulangi apa yang telah terjadi;
maka aku tidak akan mempersembah-
kan Hadyu (hewan kurban). Kalau
bukan karena aku membawa Hadyu;
tentulah aku sudah tahallul.” Dan
‘Aisyah haidh, maka ia mengerjakan
57
semua manasik (Haji), hanya saja ia tidak
Thawaf di Bait (Ka’bah). Maka ia berkata:
Wahai Rasulullah, kalian pergi membawa
Haji dan ‘Umrah, dan aku pergi hanya
membawa Haji saja? Maka beliau
memerintahkan ‘Abdurrahman bin Abu
Bakar untuk keluar bersamanya (‘Aisyah)
ke Tan’im, sehingga ia bisa ‘Umrah
setelah Haji.

، ‫ﷲ‬ ِ ‫ ﻋ ـﻦ ﺟ ـﺎﺑِ ِﺮ ﺑـ ـ ِﻦ ﻋـﺒ ـ ِـﺪ‬-٢٥٧


َْ ْ َ ْ َ
‫ َوﻧـَ ْﺤ ـ ـ ـ ُﻦ‬ ‫ﷲ‬ ِ ‫ ﻗَـ ِﺪﻣ ـ ـ ـﻨﺎ ﻣـ ـ ــﻊ رﺳ ـ ـ ـﻮِل‬:‫ﺎل‬
ْ ُ َ َ َ َ ْ َ ‫ﻗَ ـ ـ ـ‬
 ِ‫ ﻓَـﺄ ََﻣـَﺮﻧَـﺎ َر ُﺳ ـ ْﻮُل ﷲ‬،‫ﻚ ﺑـِﺎﻟْـ َﺤ ـ ِّﺞ‬
َ ‫ ﻟَـﺒﱠـْﻴ ـ‬:‫ﻧـَ ُﻘ ـ ْﻮُل‬
.‫ﻓَـ َﺠـ َﻌـْﻠـﻨَ َﺎﻫـﺎ ﻋُـ ْﻤـَﺮًة‬
257- Dari Jabir bin ‘Abdullah , ia
berkata: Kami datang bersama Rasulullah
 dan kami berkata: Labbaika Bil Hajji
58
(Kami memenuhi panggilan-Mu dengan
Haji). Maka Rasulullah  memerintahkan
kami untuk mengubahnya menjadi
‘Umrah.

، ‫ﺎس‬ ٍ ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ َﻋ ـﺒﱠ‬ ِ ‫ ﻋـﻦ ﻋ ـﺒ ِﺪ‬-٢٥٨


َْ ْ َ
َ‫ﺻﺒِ ـْﻴ َﺤﺔ‬ ِ ِ َ َ‫ﻗ‬
َ ُ‫َﺻـ َﺤـﺎﺑـُﻪ‬ ْ ‫ َوأ‬ ‫ ﻗَـﺪ َم َر ُﺳ ْـﻮ ُل ﷲ‬:‫ـﺎل‬
.‫ ﻓَـﺄ ََﻣ ـ ـ ـ ـَﺮُﻫ ْﻢ أَ ْن ﻳـَ ْﺠـ َﻌـﻠُـ ْﻮَﻫ ـ ـ ـ ـﺎ ﻋُـ ْﻤـ ـ ـ ـَﺮًة‬،‫َراﺑِـ َﻌ ـ ـ ـ ـ ٍﺔ‬
:‫ﺎل‬َ ‫ي اﻟْـ ِﺤـ ـ ِّﻞ؟ ﻗَـ ـ‬ ‫ أَ ﱡ‬،‫ﷲ‬ ِ ‫ ﻳ ــﺎ رﺳ ـ ـﻮَل‬:‫ﻓَـ َﻘـﺎﻟُـ ـﻮا‬
ْ َُ َ ْ
((ُ‫))اﻟْـ ِﺤـ ﱡﻞ ُﻛـﻠﱡـﻪ‬
258- Dari ‘Abdullah bin ‘Abbas , ia
berkata: Rasulullah  dan para
Shahabatnya datang pada Subuh malam
keempat (Dzul Hijjah) dan beliau
memerintahkan mereka untuk mengubah-
nya (Haji mereka) menjadi ‘Umrah. Maka
59
mereka bertanya: Wahai Rasulullah, halal
(dari) apa? Beliau menjawab: “Halal
(dari) semuanya.”

:‫ﺎل‬َ ‫ ﻗَـ ـ‬،‫ َﻋ ـ ـ ْﻦ ﻋُ ـ ـْﺮَوَة ﺑْـ ـ ِﻦ اﻟﱡﺰﺑَ ـ ـ ِْﲑ‬-٢٥٩


ِ ٍ ِ
:-‫ﺲ‬ ٌ ‫ َوأَﻧَــﺎ َﺟــﺎﻟ‬-  ‫ـﺎﻣﺔُ ﺑْـ ُـﻦ َزﻳْــﺪ‬ َ ‫ُﺳـ‬ َ ‫ُﺳــﺌ َﻞ أ‬
‫ ﻳَـ ِﺴـْﻴ ـ ـ ـُﺮ ﻓِ ـ ـ ـ ْﻲ‬ ‫ﷲ‬ ِ ‫َﻛـ ـ ـ ـﻴﻒ َﻛ ـ ــﺎ َن رﺳ ـ ـ ـﻮ ُل‬
ْ َُ َْ
‫ َﻛ ـ ــﺎ َن‬:‫ﺎل‬ َ ‫َﺣ ﱠﺠ ـ ـ ِﺔ اﻟْ ـ ـ َﻮَد ِاع ِﺣـْﻴ ـ ـ ـ َﻦ َدﻓَـ ـ ـ َﻊ؟ ﻗَـ ـ ـ‬
‫ ﻓَـِﺈ َذا َو َﺟـ َﺪ ﻓَـ ْﺠـ َﻮًة؛ ﻧَـ ﱠ‬،‫ﻳَـ ِﺴـْﻴـُﺮ اﻟْـ َﻌـﻨَـ َﻖ‬
.‫ﺺ‬
259- Dari ‘Urwah bin Zubair, ia
berkata: Usamah bin Zaid , pernah
ditanya -dan aku sedang duduk-:
Bagaimana Rasulullah  berjalan ketika
bertolak (dari ‘Arafah ke Muzdalifah)? Ia
(Usamah) menjawab: Beliau berjalan
dengan (kecepatan) pertengahan. Dan
60
‫;‪kalau beliau mendapati tempat longgar‬‬
‫‪maka beliau mempercepat jalannya.‬‬

‫اﻟْـ َﻌـﻨَ ـ ـ ـ ُﻖ‪ :‬اﻧْـﺒِـ َﺴ ـ ـ ـﺎ ُط اﻟـ ﱠﺴـْﻴ ـ ـ ـ ِﺮ‪َ .‬واﻟـﻨﱠ ـ ـ ـ ﱡ‬


‫ﺺ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ﻚ‪.‬‬ ‫ﻓَـ ْﻮ َق ٰذﻟ َ‬
‫)‪Al-‘Anaq: jalan dengan (kecepatan‬‬
‫‪pertengahan, dan An-Nashsh: (dengan‬‬
‫‪kecepatan) di atas (Al-‘Anaq) tersebut.‬‬

‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ َﻋ ْﻤـ ٍﺮو ‪ ،‬أَ ﱠن‬ ‫‪ -٢٦٠‬ﻋﻦ ﻋﺒ ِﺪ ِ‬


‫َ ْ َْ‬
‫ـﻒ ﻓِـ ـ ـ ْﻲ َﺣ ﱠﺠـ ـ ِـﺔ اﻟْـ ـ َـﻮَد ِاع‪،‬‬ ‫ِ‬
‫َر ُﺳـ ـ ْـﻮَل ﷲ ‪َ ‬وﻗَـ ـ َ‬
‫ـﻞ‪ :‬ﻟَ ـ ْﻢ أَ ْﺷـﻌُ ـْﺮ‪،‬‬ ‫ـﺎل َر ُﺟ ٌ‬ ‫ﻓَ َﺠ َﻌﻠُ ْـﻮا ﻳَ ْﺴﺄَﻟـُ ْﻮﻧَـﻪُ‪ ،‬ﻓَـ َﻘـ َ‬
‫ـﺢ‪،‬‬
‫ـﺎل‪)) :‬ا ْذﺑَ ـ ْ‬
‫ـﺖ ﻗَ ـ ـْﺒ َﻞ أَ ْن أَ ْذﺑَـ َـﺢ؟ ﻗَ ـ َ‬
‫ﻓَ َﺤﻠَ ْﻘ ـ ُ‬
‫ـﺎل‪ :‬ﻟَـ ـ ـ ـ ْﻢ‬ ‫َوﻻ َﺣـ ـ ـ َـﺮ َج(( َو َﺟـ ـ ــﺎءَ َ‬
‫آﺧـ ـ ـ ـُﺮ‪ ،‬ﻓَـ َﻘـ ـ ـ َ‬
‫‪61‬‬
:‫ـﺎل‬َ ‫ت ﻗَـ ـ ـْﺒ َﻞ أَ ْن أ َْرِﻣـ ـ َـﻲ؟ ﻓ َﻘـ ـ‬
ُ ‫ ﻓَـﻨَـ َﺤ ـ ـْﺮ‬،‫أَ ْﺷ ـﻌُـ ـ ـْﺮ‬
‫ َوَﻻ َﺣـ َـﺮ َج(( ﻓَ ـ َﻤﺎ ُﺳــﺌِ َﻞ ﻳَـ ْﻮَﻣﺌِـ ٍـﺬ َﻋـ ْـﻦ‬،‫)) ْارِم‬
‫ َوَﻻ‬،‫ ))اﻓْـ َﻌ ْﻞ‬:‫ﺎل‬ َ َ‫ُﺧـَﺮ إِﱠﻻ ﻗ‬ ِ ِ ٍ
ّ ‫َﺷ ْﻲء ﻗُ ّﺪ َم َوَﻻ أ‬
((‫َﺣ َﺮ َج‬
260- Dari ‘Abdullah bin ‘Amr ,
bahwa Rasulullah  berdiri pada Haji
Wada’, dan mereka mulai bertanya kepada
beliau. Maka ada seorang laki-laki
bertanya: Saya tidak merasa, maka saya
mencukur gundul rambut sebelum
menyembelih kurban? Beliau berkata:
“Sembelihlah, tidak mengapa.” Lalu ada
orang lain yang bertanya: Saya tidak
merasa, maka saya menyembelih kurban
sebelum melempar (Jamrah)? Beliau
berkata: “Lemparlah, tidak mengapa.”
62
‫‪Maka tidaklah beliau ditanya pada hari itu‬‬
‫‪tentang sesuatu yang didahulukan atau‬‬
‫‪diakhirkan; melainkan beliau berkata:‬‬
‫”‪“Lakukanlah, tidak mengapa.‬‬

‫‪َ -٢٦١‬ﻋ ـ ـ ْﻦ َﻋـْﺒ ـ ـ ِﺪ اﻟﱠﺮ ْﺣـ ٰﻤ ـ ـ ِﻦ ﺑْ ـ ِﻦ ﻳَـ ِﺰﻳْـ ـ َﺪ‬


‫اﻟـﻨﱠـ َﺨـﻌِ ـ ِّﻲ‪ ،‬أَﻧـﱠـﻪُ َﺣ ـ ﱠﺞ َﻣـ َـﻊ اﺑْـ ِﻦ َﻣ ْﺴـﻌُ ـ ْﻮٍد ‪،‬‬
‫ﻓَـ ـ ـ ـ ـَﺮآﻩُ ﻳَـْﺮِﻣـ ـ ـ ـﻲ اﻟْـ َﺠـ ْﻤ ـ ـ ـ ـَﺮَة اﻟْـ ُﻜـْﺒ ـ ـ ـ ـَﺮى ﺑِـ َﺴ ـْﺒ ـ ـ ـ ـ ِﻊ‬
‫ﺖ َﻋ ـ ـ ْـﻦ ﻳَ َﺴ ـ ـ ـﺎ ِرِﻩ‪،‬‬ ‫ٍ‬
‫ﺼـﻴَـ ـ ـﺎت‪ ،‬ﻓَ َﺠ َﻌ ـ ـ َـﻞ اﻟْـ ـ ـﺒَـْﻴ َ‬ ‫َﺣـ َ‬
‫ـﺎم‬
‫ـﺎل‪ٰ :‬ﻫ ـ ـ َﺬا َﻣ َﻘ ـ ُ‬ ‫َوِﻣ ـ ًـﲎ َﻋ ـ ْـﻦ ﻳـَ ِﻤـْﻴـﻨِ ـ ـ ِﻪ‪ ،‬ﺛُـ ـ ﱠﻢ ﻗَ ـ َ‬
‫ﺖ َﻋـﻠَـْﻴـ ِﻪ ‪ُ ‬ﺳـ ْﻮَرةُ اﻟْـﺒَـ َﻘ ـَﺮِة ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫اﻟﱠﺬ ْي أُﻧْـ ِﺰﻟَ ْ‬
‫‪261- Dari ‘Abdurrahman bin Yazid‬‬
‫‪An-Nakha’i, bahwa dia Haji bersama Ibnu‬‬
‫‪Mas’ud , maka ia melihat beliau‬‬
‫‪63‬‬
‫)‪melempar Jamrah Kubra (‘Aqabah‬‬
‫‪dengan tujuh kerikil, beliau jadikan Bait‬‬
‫‪(Ka’bah) di sebelah kirinya dan Mina di‬‬
‫‪sebelah kanannya. Kemudian beliau‬‬
‫‪berkata: “Inilah tempat diturunkan atas‬‬
‫”‪beliau (Rasulullah)  Surat Al-Baqarah.‬‬

‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ ﻋُ َﻤ ـَﺮ ‪ ،‬أَ ﱠن‬ ‫‪ -٢٦٢‬ﻋ ـﻦ ﻋﺒ ـ ِﺪ ِ‬


‫َ ْ َْ‬
‫ﺎل‪)) :‬اﻟ ٰﻠّ ُﻬ ـ ـ ـ ـ ﱠﻢ ْار َﺣـ ـ ـ ـ ِـﻢ‬ ‫ﷲ ‪ ‬ﻗَـ ـ ـ ـ َ‬ ‫رﺳـ ـ ـ ــﻮَل ِ‬
‫َُ ْ‬
‫ﺼ ـ ِﺮﻳْ ـ ـ ـ َﻦ ﻳَ ـ ــﺎ‬‫ِ‬ ‫ِِ‬
‫اﻟْـ ُﻤـ َﺤـﻠّـﻘـ ْﻴـ ـ ـ ـ َﻦ(( ﻗَـﺎﻟُ ـ ـ ـ ْﻮا‪َ :‬واﻟْـ ُﻤـ َﻘـ ّ‬
‫ـﺎل‪)) :‬اﻟ ٰﻠّ ُﻬـ ـ ـ ـ ـ ـ ﱠﻢ ْار َﺣ ـ ـ ـ ـ ـ ِـﻢ‬ ‫ﷲ؟ ﻗَـ ـ ـ ـ ـ َ‬‫رﺳـ ـ ـ ـ ــﻮَل ِ‬
‫َُ ْ‬
‫ﺼ ـ ِﺮﻳْـ ـ ـ َﻦ ﻳَـ ــﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬
‫اﻟْـ ُﻤـ َﺤـﻠّـﻘـ ْﻴ ـ ـ ـ َﻦ(( ﻗَـﺎﻟُـ ـ ـ ْﻮا‪َ :‬واﻟْـ ُﻤـ َﻘـ ّ‬
‫رﺳﻮَل ِ‬
‫ﺼ ـ ِﺮﻳْـ َﻦ((‬ ‫ﺎل‪َ )) :‬واﻟْـ ُﻤـ َﻘـ ِّ‬ ‫ﷲ؟ ﻗَ َ‬ ‫َ ُْ‬
‫‪262- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar ,‬‬
‫‪64‬‬
bahwa Rasulullah  berdo’a: “Ya Allah,
rahmatilah orang-orang yang mencu-
kur gundul.” Mereka berkata: Dan yang
mencukur pendek, wahai Rasulullah.
Beliau berdo’a lagi: “Ya Allah, rahmati-
lah orang-orang yang mencukur
gundul.” Mereka berkata: Dan yang
mencukur pendek, wahai Rasulullah.
Akhirnya beliau berdo’a: “Ya Allah,
rahmatilah orang-orang yang mencu-
kur pendek.”

:‫ﺖ‬ ِ
ْ َ‫ ﻗَ ـ ـ ـ ـﺎﻟ‬، َ‫ َﻋـ ـ ـ ـ ْﻦ َﻋـﺎﺋـ َﺸ ـ ـ ـ ـﺔ‬-٢٦٣
ْ ‫ ﻓَـﺄَﻓَـ‬، ‫ـﺠـﻨَـ ـ ــﺎ َﻣـ ـ ـ َـﻊ اﻟـﻨﱠﺒِ ـ ـ ـ ِّﻲ‬
‫ﻀـﻨَـ ـ ـﺎ ﻳَـ ـ ـ ْﻮَم‬ ْ ‫ـﺠ‬
َ ‫َﺣ‬
 ‫ ﻓَـﺄََر َاد اﻟـﻨﱠﺒِ ـ ﱡﻲ‬،ُ‫ﺻـ ِﻔـﻴﱠ ـﺔ‬ َ ‫ﺖ‬ َ ‫ ﻓَـ َﺤـ‬،‫اﻟـﻨﱠـ ْﺤ ـ ِﺮ‬
ْ ‫ﺎﺿ ـ‬
ِِ ِ ِ
‫ ﻳَــﺎ‬:‫ـﺖ‬ ُ ‫ ﻓَـ ُﻘْﻠـ‬،‫ﻣْﻨـ َﻬــﺎ َﻣــﺎ ﻳُِﺮﻳْـ ُﺪ اﻟـﱠﺮ ُﺟـ ـ ُﻞ ﻣـ ْـﻦ أ َْﻫﻠــﻪ‬
65
ِ ِ
ٌ ‫ إِﻧـﱠ َﻬ ـ ـ ـ ـ ـ ــﺎ َﺣ ـ ـ ـ ـ ـ ــﺎﺋ‬،‫َر ُﺳـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ْﻮَل ﷲ‬
:‫ ﻓَـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ َﻘ َﺎل‬،‫ﺾ‬
ِ ‫ ﻳ ـﺎ رﺳ ـﻮَل‬:‫))أَﺣـﺎﺑِـﺴ ـﺘ ـﻨ ـﺎ ِﻫــﻲ؟(( ﻗَﺎﻟُـﻮا‬
،‫ﷲ‬ َُْ َ ْ َ َُ َ َ
((‫ ))ا ْﺧ ُﺮ ُﺟ ْﻮا‬:‫ ﻗَـ َﺎل‬،‫ﺖ ﻳـَ ْﻮَم اﻟـﻨﱠـ ْﺤـ ِﺮ‬ ْ ‫ﺎﺿـ‬ َ ‫أَﻓَـ‬
263- Dari ‘Aisyah , ia berkata:
Kami Haji bersama Nabi , maka kami
pergi (ke Ka’bah) pada Hari Nahr
(kurban). Ketika itu Shafiyyah haidh, dan
Nabi  menginginkan darinya apa yang
diinginkan laki-laki dari istrinya, maka
aku katakan: Wahai Rasulullah, dia
sedang haidh. Maka beliau bersabda:
“Apakah dia menahan kita?” Mereka
berkata: Wahai Rasulullah, dia sudah
pergi (Thawaf) pada Hari Nahr. Beliau
bersabda: “Berangkatlah kalian.”

َ َ‫ ﻗ‬:‫َوﻓِـ ْﻲ ﻟَـ ْﻔ ٍﻆ‬


،‫ )) َﻋـ ْﻘـ َﺮى‬: ‫ﺎل اﻟـﻨﱠـﺒِـ ﱡﻲ‬
66
:‫ﱠﺤـ ـ ِﺮ؟(( ﻗِ ـ ـْﻴ َﻞ‬ ْ ‫ أَﻃَـﺎﻓَـ ـ‬،‫َﺣـ ْﻠـ َﻘـ ـﻰ‬
ْ ‫ﺖ ﻳَـ ـ ْﻮَم اﻟـﻨ‬
((‫ ))ﻓَـﺎﻧْ ـ ِﻔ ـ ِﺮ ْي‬:‫ﺎل‬َ ‫ ﻗَـ‬.‫ﻧَـ َﻌ ْﻢ‬
Dalam suatu lafazh: Nabi  bersabda:
“Wanita terluka dan terpotong, apakah
dia sudah Thawaf pada Hari Nahr?”
Dikatakan: Sudah. Beliau bersabda:
“Maka berangkatlah kamu (Shafiy-
yah).”

، ‫ﺎس‬ ٍ ‫ﷲ ﺑْـ ِﻦ َﻋ ـﺒﱠ‬ ِ ‫ ﻋـﻦ ﻋ ـﺒ ِﺪ‬-٢٦٤


َْ ْ َ
‫آﺧـ ُـﺮ َﻋـ ْﻬـ ِﺪ ِﻫ ـ ْﻢ‬ ِ ‫ أُِﻣــﺮ اﻟﻨﱠــﺎس أَ ْن ﻳ ُﻜــﻮ َن‬:‫ـﺎل‬
ْ َ ُ َ َ ‫ﻗَـ‬
‫ﻒ َﻋـ ـ ـ ـ ِﻦ اﻟْـ َﻤـ ـ ـ ـْﺮأ َِة‬ ِ ِ
َ ‫ إِﱠﻻ أَﻧﱠـ ـ ـ ـﻪُ ُﺧ ـ ّﻔـ ـ ـ ـ‬،‫ﺑِـﺎﻟْـﺒَـْﻴـ ـ ـ ـﺖ‬
ِ ‫اﻟْـ َﺤـﺎﺋِـ‬
.‫ﺾ‬
264- Dari ‘Abdullah bin ‘Abbas , ia
67
berkata: Orang-orang diperintahkan untuk
menjadikan akhir urusan (Haji) mereka:
(Thawaf) di Bait (Ka’bah), hanya saja
diberikan keringanan bagi wanita haidh.

، ‫ﷲ ﺑْـ ـ ـ ِﻦ ﻋُ َﻤـ ـ ـَﺮ‬ ِ ‫ ﻋـ ـ ـﻦ ﻋﺒـ ـ ـ ِﺪ‬-٢٦٥


َْ ْ َ
‫ـﺐ‬ِ ‫اﺳـﺘَـ ـﺄْ َذ َن اﻟْـ َﻌـﺒﱠـ ـﺎس ﺑْــﻦ َﻋ ـْﺒ ِﺪ اﻟْﻤﻄﱠﻠِـ‬ ْ :‫ﺎل‬
َ ‫ﻗَـ‬
ُ ُ ُ
‫ﺖ ﺑِـ َﻤ ﱠﻜ ـ ـ ـﺔَ ﻟَـﻴَـﺎﻟِـ ـ ـ َﻲ‬ ِ
َ ‫ أَ ْن ﻳَـﺒِـ ـ ـْﻴ‬: ‫َر ُﺳـ ـ ْـﻮَل ﷲ‬
.ُ‫ ﻓَـﺄ َِذ َن ﻟَـﻪ‬،‫َﺟ ِﻞ ِﺳـ َﻘـﺎﻳَـﺘِـ ِﻪ‬ ِ ِ
ْ ‫ ﻣ ْﻦ أ‬،‫ﻣﻨًـﻰ‬
265- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar , ia
berkata: ‘Abbas bin ‘Abdul Muththalib
meminta izin kepada Rasulullah : untuk
bisa bermalam di Makkah pada malam-
malam Mina karena akan menimba air
(zam-zam), maka beliau pun mengizinkan-
nya.

68
، ‫ﷲ ﺑْـ ـ ـ ِﻦ ﻋُ َﻤـ ـ ـَﺮ‬ ِ ‫ ﻋـ ـ ـﻦ ﻋﺒـ ـ ـ ِﺪ‬-٢٦٦
َْ ْ َ
‫ ﺑَـْﻴـ ـ ـ ـ َﻦ اﻟْـ َﻤـ ْﻐـ ـ ـ ـ ِﺮ ِب‬ ‫ َﺟـ ـ ـ ـ َﻤ َﻊ اﻟـﻨﱠـﺒِـ ـ ـ ـ ﱡﻲ‬:‫ـﺎل‬
َ ‫ﻗَ ـ ـ ـ‬
ِ ‫ ﻟِـ ـ ـ ُﻜ ِﻞ و‬،‫واﻟْـﻌِـ َﺸـ ـ ـ ِﺎء ﺑِـﺠـﻤـ ـ ـ ٍﻊ‬
‫اﺣـ ـ َـﺪ ٍة ِﻣْﻨـ ُﻬ َﻤـ ــﺎ‬ َّ َْ َ
‫ َوَﻻ َﻋﻠَـﻰ إِﺛْـ ِﺮ‬،‫ َوﻟَـ ْﻢ ﻳـُ َﺴ ـﺒِّـ ْﺢ ﺑَـْﻴـﻨَـ ُﻬ َﻤﺎ‬،‫ﺑِـِﺈﻗَ َﺎﻣ ٍﺔ‬
.‫اﺣ َﺪ ٍة ِﻣـْﻨـ ُﻬ َﻤﺎ‬
ِ‫و‬
َ
266- Dari ‘Abdullah bin ‘Umar , ia
berkata: Nabi  menjamak antara Maghrib
dan ‘Isya’ di Jam’ (Muzdalifah); masing-
masing dari keduanya dengan satu
iqamah, dan beliau tidak Shalat Sunnah di
antara keduanya dan tidak juga setelah
salah satu dari keduanya.

69
‫ﺻ ـ ْﻴـ ِﺪ‬ ‫ﻦ‬ ‫ـ‬‫ﻣ‬‫ﺑـﺎب‪ :‬اﻟْﻤﺤـ ِﺮِم ﻳـﺄْ ُﻛـﻞ ِ‬
‫َ ُ ُْ َ ُ ْ َ‬
‫اﻟْـ َﺤـ َﻼ ِل‬
‫‪Bab: Muhrim (Orang Yang‬‬
‫‪Ihram) Makan Dari Buruan‬‬
‫‪Bukan Muhrim‬‬
‫ِ‬
‫ي ‪:‬‬ ‫ﺼـﺎ ِر ِّ‬‫‪َ -٢٦٧‬ﻋ ْﻦ أَﺑـ ْﻲ ﻗَـﺘَـ َﺎدةَ ْاﻷَﻧْـ َ‬
‫ﷲ ‪َ ‬ﺧـ ـ ـَﺮ َج َﺣـ ـ ـﺎﺟﺎ‪ ،‬ﻓَ َﺨَﺮ ُﺟـ ـ ـ ْﻮا‬ ‫أَ ﱠن رﺳـ ـ ـﻮَل ِ‬
‫َُ ْ‬
‫ف ﻃَـﺎﺋـَِﻔ ـ ـﺔً ِﻣ ـ ـْﻨـ ُﻬ ْﻢ ‪-‬ﻓِ ـ ـْﻴ ِﻬ ْﻢ أَﺑُـ ـ ْﻮ‬
‫ﺼ ـ ـَﺮ َ‬
‫َﻣ َﻌ ــﻪُ‪ ،‬ﻓَـ َ‬
‫ـﺎﺣ َﻞ اﻟْ ـ ـﺒَ ْﺤ ِﺮ‪،‬‬ ‫ـﺎل‪ُ )) :‬ﺧـ ـ ُﺬوا ﺳ ـ ِ‬ ‫ـﺎد َة‪َ ،-‬وﻗَـ َ‬
‫ْ َ‬ ‫ﻗَـﺘَ ـ َ‬
‫ﺎﺣ َﻞ اﻟْ ـﺒَ ْﺤ ِﺮ‪ ،‬ﻓَـﻠَ ﱠﻤـﺎ‬ ‫ﺣ ﱠﱴ ﻧَـ ْﻠـﺘـ ِﻘـﻲ(( ﻓَﺄَﺧ ُﺬوا ﺳ ِ‬
‫َ َ َ َ ْ َ‬
‫‪70‬‬
‫َﺣـَﺮُﻣ ـ ْﻮا ُﻛـﻠﱡ ـ ُﻬ ْﻢ‪ ،‬إِﱠﻻ أَﺑَــﺎ ﻗَ ـﺘَ َﺎدةَ‪ ،‬ﻟَ ـ ْﻢ‬ ‫ﺼـَﺮﻓُـ ْﻮا؛ أ ْ‬ ‫اﻧْـ َ‬
‫ﻳـُ ْﺤـ ـ ِﺮْم‪ ،‬ﻓَـ ـﺒَـْﻴـﻨَ َﻤﺎ ُﻫـ ْـﻢ ﻳـَ ِﺴـْﻴـ ـُﺮو َن؛ إِ ْذ َرأ َْوا ُﺣـ ُﻤـ ـَﺮ‬
‫ـﺶ‪ ،‬ﻓَ َﺤ َﻤ ـ َـﻞ أَﺑُـ ـ ْﻮ ﻗَ ـ ـﺘَ َﺎدةَ َﻋﻠَ ــﻰ اﻟْـ ُﺤـ ُﻤـ ـ ِﺮ‪،‬‬ ‫َو ْﺣ ـ ٍ‬
‫ﻓَـ َﻌـ َﻘـ ـ ـَﺮ ِﻣـ ـ ـْﻨـ َﻬﺎ أَﺗَـ ـ ـﺎﻧًﺎ‪ ،‬ﻓَـﻨَـَﺰﻟْ ـ ـ ـﻨَﺎ‪ ،‬ﻓَـﺄَ َﻛ ـْﻠـ ـ ـ ـﻨَﺎ ِﻣـ ـ ـ ْﻦ‬
‫ﺻ ـْﻴـ ـ ـ ٍﺪ‪،‬‬
‫ﻟَـ ْﺤـﻤ ـ ـ َﻬﺎ‪ ،‬ﺛـُ ـ ـ ﱠﻢ ﻗـُْﻠ ـ ـﻨَﺎ‪ :‬أَﻧـَﺄْ ُﻛ ـ ـ ُﻞ ﻟَـ ْﺤ ـ ـ َﻢ َ‬
‫ِ‬
‫َوﻧـَ ْﺤـ ـ ُﻦ ُﻣـ ْﺤـ ِﺮُﻣـ ـ ْﻮ َن؟ ﻓَـ َﺤـ َﻤـْﻠـ ـ ـﻨَﺎ َﻣـ ـﺎ ﺑَـ ِﻘـ ـ َﻲ ِﻣـ ـ ْﻦ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﻟَـ ْﺤـﻤ ـ َﻬﺎ‪ ،‬ﻓَـﺄ َْدَرْﻛ ـ ـﻨَﺎ َر ُﺳ ـ ـ ْﻮَل ﷲ ‪ ،‬ﻓَـ َﺴ ـﺄَﻟْـﻨَ ـﺎﻩُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َﺣ ـ ـ ٌﺪ أ ََﻣ ـ ـَﺮﻩُ أَ ْن‬ ‫ﻚ؟ ﻗَ ـ َﺎل‪)) :‬ﻣـْﻨـ ـ ُﻜ ْﻢ أ َ‬ ‫َﻋ ـ ْﻦ ٰذﻟ ـ َ‬
‫ﻳَـ ْﺤـ ِﻤ ـ َﻞ َﻋـﻠَ ـْﻴـ َﻬﺎ‪ ،‬أ َْو أَ َﺷـ ـ َﺎر إِﻟَـ ـْﻴـ َﻬﺎ؟(( ﻗَـﺎﻟُـ ْﻮا‪:‬‬

‫‪71‬‬
((‫ ))ﻓَـ ُﻜـﻠُـ ْﻮا َﻣـﺎ ﺑَـ ِﻘـ َﻲ ِﻣـ ْﻦ ﻟَـ ْﺤـ ِﻤـ َﻬﺎ‬:‫ ﻗَـ َﺎل‬.‫َﻻ‬
267- Dari Abu Qatadah Al-Anshari ,
bahwa Rasulullah  keluar untuk Haji,
maka mereka pun keluar bersama beliau.
Kemudian beliau mengarahkan sekelom-
pok dari mereka -di dalamnya ada Abu
Qatadah- dan beliau perintahkan: “Ambil-
lah jalan pantai sampai nanti kita
bertemu.” Maka mereka (kelompok ini)
mengambil jalan pantai. Tatkala mereka
berangkat; maka mereka pun ihram,
kecuali Abu Qatadah; ia tidak ihram. Dan
tatkala mereka berjalan; tiba-tiba mereka
melihat keledai-keledai liar. Maka Abu
Qatadah mengejar keledai-keledai itu dan
berhasil menyembelih dari (kumpulan
keledai) tersebut seekor keledai betina.
Maka kami berhenti dan makan dari
daging (keledai) itu, kemudian kami
berkata: Bolehkah kita makan daging
72
binatang buruan sedangkan kita sedang
ihram? Maka kami bawa daging yang
tersisa dan kami pun bertemu Rasulullah
, maka kami tanyakan kepada beliau
tentang hal tersebut. Beliau menjawab:
“Apakah ada di antara kalian yang
menyuruhnya untuk mengejar atau
mengisyaratkan kepada (keledai) terse-
but?” Mereka menjawab: Tidak ada.
Beliau bersabda: “Makanlah yang tersisa
dari dagingnya.”

((‫ )) َﻣ َﻌ ُﻜ ـ ْـﻢ ِﻣ ْﻨ ــﻪُ َﺷ ـ ْـﻲءٌ؟‬:‫َوﻓِ ـ ْـﻲ ِرَواﻳَ ـ ٍـﺔ‬


.‫ﻀ َﺪ ﻓَﺄَ َﻛﻠَ َﻬﺎ‬ ُ ‫ ﻓَـﻨَ َﺎوﻟْـﺘُﻪُ اﻟْ َﻌ‬،‫ ﻧَـ َﻌ ْﻢ‬:‫ﺖ‬ ُ ‫ﻓَـ ُﻘ ْﻠ‬
Dan dalam suatu riwayat: “Apakah
kalian membawa sisanya?” Aku berkata:
Iya. Maka aku berikan lengan (keledai)
kepada beliau dan beliau pun memakan-
nya.
73
َ‫ﺐ ﺑْ ـ ـ ـ ِﻦ َﺟ ـﺜﱠـ َﺎﻣـ ـ ـ ـﺔ‬ ِ ‫ﺼـ ْﻌـ ـ ـ ـ‬ ‫ َﻋ ـ ـ ـ ِﻦ اﻟ ﱠ‬-٢٦٨
 ‫ أَﻧﱠـ ـﻪُ أ َْﻫ ـ ـ َﺪى إِﻟَ ـ ـﻰ اﻟـﻨﱠـﺒِ ـ ـ ِّﻲ‬: ‫اﻟـﻠﱠـْﻴـﺜِ ـ ـ ِّﻲ‬
‫أ َْو‬- ‫ َوُﻫ ـ ـ ـ ـ َـﻮ ﺑِـ ْﺎﻷَﺑْـ ـ ـ ـ ـ ـ َﻮ ِاء‬،‫ِﺣـ َﻤ ـ ـ ـ ـ ـ ًﺎرا َو ْﺣـ ِﺸ ـ ـ ـ ـ ـﻴﺎ‬
‫ ﻓَـﻠَ ﱠﻤ ــﺎ َرأَى َﻣ ــﺎ ﻓِ ـ ـ ْﻲ‬،‫ ﻓَ ـ ـَﺮﱠدﻩُ َﻋـﻠَـْﻴ ـ ـ ِﻪ‬-‫ﺑِ ـ ـ َﻮﱠدا َن‬
‫ إِ ﱠﻻ‬،‫ﻚ‬ َ ‫ ))إِﻧـﱠﺎ ﻟَـ ْﻢ ﻧَـ ُﺮدﱠﻩُ َﻋـﻠَـ ْﻴـ‬:‫ﺎل‬ َ ‫َو ْﺟ ـ ِﻬـ ِﻪ؛ ﻗَـ‬
((‫أَﻧﱠـﺎ ُﺣ ـ ُﺮٌم‬
268- Dari Sha’b bin Jatstsamah Al-
Laitsi , bahwa dia menghadiahkan
kepada Nabi  keledai liar sedangkan
beliau di Abwa’ -atau di Waddan-, dan
beliau menolaknya. Tatkala beliau lihat
(kekecewaan) di wajahnya; beliau bersab-
da: “Kami tidaklah menolaknya melain-
kan karena kami sedang ihram.”
74
‫ َوﻓِ ـ ْﻲ‬.‫ ِر ْﺟ ـ َﻞ ِﺣ ـ َﻤﺎ ٍر‬:‫َوﻓِـ ْﻲ ﻟَـ ْﻔ ِﻆ ُﻣ ْﺴ ـﻠِ ٍﻢ‬
ٍ ِ ِ ِ ٍ
ُ ‫ َﻋ‬:‫ َوﻓ ـ ـ ْﻲ ﻟَ ـ ـ ْﻔﻆ‬.‫ ﺷـ ـ ـ ﱠﻖ ﺣـ َﻤ ـ ـﺎ ٍر‬:‫ﻟَ ـ ـ ْﻔﻆ‬
‫ـﺠ ـ ـ َـﺰ‬
.‫ِﺣـ َﻤـﺎ ٍر‬
Dalam suatu lafazh Muslim: Kaki
keledai. Dalam suatu lafazh: bagian
keledai. Dalam Suatu lafazh: bagian
belakang keledai.
ِ ِ
ُ‫ أَﻧـﱠ ـ ـﻪُ ﻇَ ـ ـ ﱠﻦ أَﻧﱠـ ـﻪ‬:‫َو ْﺟ ـ ـﻪُ ٰﻫ ـ ـ َﺬا اﻟْـ َﺤـﺪﻳْ ـ ـﺚ‬
‫ َواﻟْـ ُﻤ ْﺤـ ِﺮُم َﻻ ﻳَـﺄْ ُﻛـ ُﻞ َﻣﺎ ِﺻ ـْﻴـ َﺪ‬،‫ِﺻـْﻴـ َﺪ ِﻷَ ْﺟـﻠِـ ِﻪ‬
.‫ِﻷَ ْﺟـﻠِـ ِﻪ‬
Penjelasan hadits ini: Bahwa beliau
menerka bahwa (keledai) itu diburu
(ditangkap) karena untuk (dihadiahkan
75
kepada) beliau, sedangkan Muhrim (orang
yang ihram) tidak boleh memakan
binatang yang diburu untuknya.

76
Diterjemahkan Oleh:
-Ahmad Hendrix-
Di Pemalang
Jawa Tengah

77
78

Anda mungkin juga menyukai