Bapak Kepala Sekolah lan guru sane wangiang titiang, Ida dane sareng sami sane dahat
suksamayang titiang.
Sadurunge titiang ngelanturang atur, pinih riin tittiang ngaturang antuk panganjali umat,
“Om Swastiastu”
Kaping ajeng ngiring sareng sareng ngaturang puja pangastuti ring Ida Hyang Parama
Kawi , Ida Sang Hyang Widhi Wasa saantukan ring keledangan lan wara nugrahan Ida, Ida dane
prasida rauh ring galah lan genah sane becik puniki.
Titiang iriki pinaka ngwalinin sisia , dahat angayubagia sepengrauh ida dane para atiti
uleman sareng sami nyaksisnin saha nyarengin ngastitiang karahajengan acara puniki.
Bapak / ibu guru makesami sane wangiang titiang, sane kapertama titiang iriki lakar
nguncarang suksmaning manah ring para guru sekadi guru rupaka sane sampun teleb ngajahin
titiang sareng sami nyantos tigang tiban.
Titiang rumasa akeh mapiutang ring para guru mawinan kapradnyanan sampun ngicenin
peplajahan nganter iraga sami nuju karahayuan. Titiang nunas majeng ring para guru sareng sami
mangde nenten surut-surut ngicenin titiang makesami piteket-piteket sane becik mangdane
nemonin kedirgayusan ring peplajahan.
Ring acara puniki, titiang makesami taler nunas geng rena sinampura ring para guru lan
pegawai iriki yening ring tigang tiban niki titiang makesami mekarya sane nenten becik.
Inggih para atiti sinamian, wantah asapunika sane prasida atur titiang, titiang nunas geng
rena sinampura, mawinan kakirangan panyambran titiang puniki. Dumogi Ida Sang Hyang
Widhi nganugrahin iraga sareng sami karahajengan, inggih tiang untatin antuk Paramasanthi,
Om Swastiastu,
Sane wangian titiang Bapak Ibu guru miwah undangan sareng sami, para sisya saking sekolah lianan lan
para semeton sane banget suksmayang titiang. Ngiring ngaturang suksmaning manah ring Ida Parama
Wisesa, santukan antuk kertha wara nugraha Ida, irage sareng sami prasida kacunduk ring galahe
mangkin. Suksma antuk galah sane sampun kapaica antuk titiang minakada panitia ring paindikane ring
Hari Aksara Internasional pinanggal 8 September puniki.
Ring galahe mangkin titiang pacang ngaturang pidarta indik “Pengembangan Aksara lan Sastra Truna-
Trunine ring Zamane Mangkin.” Ring paindikane puniki pacang kalaksanayang pacentokan ngewacen
puisi, pidarta, lan makarya karya sastra sekadi satua bawak, puisi miwah sane lianan. Pacentokanne
puniki kakapah dados kalih basa minakadi basa bali lan basa Indonesia. Lan kakapah antuk kakalih
kategori minakadi kategori A sane katujon antuk sisya SMP (SLTP) lan kategori B sane katujon antuk sisya
SMA (SLTA).
Tetujon paindikane inggih punika ngewaliyang semangat para truna-trunine mangdane ngangge basa
bali sane becik. Ring zaman globalisasi sekadi mangkin, IPTEK lan ilmu pengetahuanne sami sampun
sayan ngemajuang, nanging para truna-trunine mangkin sayan ninggalin budaya nulis surat lan truna-
trunine lali ring tata cara ngewacen utawi mawicara sane becik. Ring penelitian sane munggah ring
majalah Horizon 2005, para sisya SMU sane uning lan becik ring sastra, wau 20%. Puniki nyihnayang ring
tahun ke tahun sisyane ngangge basa Bali lan basa Indonesia sane patut sayan ical. Santukan punika,
ngiring iraga utamane para truna-trunine sareng sami ngange basa Bali utawi basa Indonesia sane becik
lan manut ring awig-awing sane wenten.
Ainggih asapunika indik pidarta titiange, titiang nunas restu ring para ida dane sareng sami mangdane
acarane puniki prasida memargi becik, Titiang nunas geng rena sinampura antuk keiwangan titiange
sane tan manut ring ati soang-soang.
Antuk nyineb pidartane puniki antuk ngucapang parama santih.
Om Swastyastu
Melarapan antuk manah sane suci tur astiti bakti majeng ring Ida Sang Hyang Widhi
Wasa, titiang sareng idadane sami para guru lan siswa SMP N 1 Singaraja prasida mapupul
ring ajeng genah suci puniki sareng sami ngaturang bakti ritatkala rahina suci Sang Hyang Aji
Sarawati, dumadak ida sueca nyurianin tur ngicen keselamatan ring iraga sami.
Rahina suci Saraswati ring sejeroning pemargin Agama Hindu ring Bali kebawosang
pinaka ngawit tedun wacakan sastra pengewuruhan ring jagate pinaka suluh pemargi
sejeroning ngelanturang kauripan ring jagate puniki. Jatma sane nenteen uning ring kewuruhan
Sang Hyang Aji Sastra sampung janten taan prasida ngeruruh pemargi kauripan becik,
santukan ipun nenten pacang uning punapa punapi tatecare pemargi ngerereh pangupajiwa sane
becik anggen ngelanturang kauripan nyane.
Ring pamargin rahina suci ring Bali, Saraswati kemargiang nemonin g rahina
Saniscara keliwon wuku Watugunung. Ritatkaal irika para siswa sareng sami sumuyuk
ngaturang bakti melarapan antuk Canang suci lan wangi mangda Ida Betara suweca nedunang
kaweruhan tur nuntun para siswa sami prasida ngmargiang anggah ungguh seperindikan
Brahmacari sane kelaksanayang ring sekolah.
Rikanjekan rahina Saraswati, siosan ring ngaturang bakti mangdene para siswa sami
ngulat sarira nincepang pekayunan mangda kaweruhan punika wiyakti menggah ring angga tur
prasida pacang ngelaksanayang ring sejeroning pemargin kehidupan tur setata ngeruruh
pemargi sane becik manut sekadi pinuntun Sang Hyang Aji Dharma tur ngicalang pikayunan
tan becik sane mikobetin jatma lan jagate.
Bapak Kepala Sekolah lan Guru Miwah Siswa sareng sami sane tresnasehin titing,
asapunika atur titiang ngindikang menakadi rahina Saraswati dumugi wenten pikenohnyane.
Pinaka pinguntat titiang atur puniki antuk parama shanty.
Ida dane sareng sami sane wangiang titiang, sedurung ngawit titiang matur lugrayang
titiang ngaturang pangayu bagia mantuka ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, meduluran antuk
pangastungkara.
"Om Swastiastu"
Pinih riin mantuka ring para sujana sami, punika taler para mahadiaksa lan para pamiarsa sane
dahat suksemayang titiang.
Ida dane sareng sami, ring galahe puniki titiang nyadia ngaturang pidarta bahasa bali sane
mamurda "Rasa Bela Marep Wangsa Lan Negara". Ring galahe sane becik puniki titiang rumasa
garjita ring manah riantukan prasida kacunduk saha saduajeng ring ida dane sareng sami ritatkala
nyanggra kawentenan pakibeh jagate kadi mangkin, mustikanipun ring para yowana sareng sami.
Mungguing atur uning titiang punika nenten sios wantah mapiranti nudut kayun iraga sami
ritatkala nyikiang pikayun wirang ring sapari indik urip maduluran antuk swadarmaning soang-
soang.
Inggih ida dane sareng sami sane wangiang titiang, yan iraga malaksana, yadiastun amunapi ja
alite jaga mapikenoh, yan saihang ring iraga mapikayun, seakeh-akeh ne yan nenten wenten
tatujone sinah nirguna punika. Galahe puniki utama pisan yan manahang titiang ring marep
yowana sami. Napi mawinan asapunika? Seantukan panegaran iragane sane kadasarin antuk
Pancasila lan UUD 1945. Jaga paripurna sami sangkaning para yowanane pamekas.
Ida dane sinamian, 73 warsa sane sampun lintang, para yowanane ring Indonesia, sampun
ngucapang sumpah jaga ngukuhang keraketan iraga wangsa Indonesia, sane kaiket antuk
Bhineka Tunggal Ika, mangda nenten keraketan punika sekadi kemaon, yan dados antuk titiang
ngiring silih asihe makrama utamayang, tur gilik seguluk, paras paros sarpanaya ring
pasemetonan.
Para semeton ida dane sareng sami, wewengkon jagat Indonesia puniki sane kawangun olih
makudang-kudang pulau saking Sabang ngantos Merauke yan jagi nyungkemin indik keekan
mangda prasida masikian rikala ngemban kemahardikaan, wantah pekaryan sane kalintang
meweh pisan nanging yan sampun iraga pangaptine sareng sami masikian, yadiastun ngemasin
padem, punika wantah yadnya sane pinih utama. Ida dane sareng sami indayang elingang ring
kakawin Beratha Yudha wenten kaucap asapuniki, "Sang Sura Mrihayadnya Ring Semara,
Mahyunikang Parangmuka". Punika masuksme yan iraga padem ring payudan ritatkala melanin
negara, wantah yadnya sane pinih utama. Nanging yan jaya ring payudan, iraga prasida
nguasayang jagat, medfasar antuk Dharma utama punika taler yan iraga sakita karep,
ngemargiang pikayun tan bina sekadi kaca belah benyah tan pawenangan.
Selantur ipun daweg 17 Agustus 1945 para sujana ring Indonesia sane kapucukin antuk Ir.
Soekarno lan Moh. Hatta prasida ngawerdiang kamahardikaan wangsa Indonesia, makacihna lan
titi bukti iraga sampun prasida ngawangun jagat Indonesiane mangda mrasidayang ngamolihang
Negara Kertagama. Ngiring dagingin negaran iragane sareng sami, antuk satya mabela pati
ngeresepang pitutur-pitutur teleb ring widia guna riantukan widia guna punika marupa sastra
mautama. Mapan sastra kebaos "Suluh Ikang Praba", prasida nyuluhin tur nuntun ngulati margi
rahayu, yan urip tan medasar sastra, sinah tan sida nibenin becik lan kaon. iwang punika capuh,
awor sakadi amerta kalawan wisya. Ring niti sastra wenten kaucap :
"Hemani Sang Mamukti Dumadi Tika Tan Hana Guna, Yowana, Rupawan, Kula Wisala, Tika
Padahana. Den Ika Tan Pa Sastra, Tan Ateja Wedana Makucem. Luwir Sekar Ing Sami Abang
Murub, Tan Hana Wangin Ika."
Punika mawinan, sakantun anom patut teleb melajahang raga majalaran antuk melajahin tali
pangiket sane mawasta agama, sinah jagat nusantara puniki prasida ngamolihang kawijayan.
Ida dane para semeton sami, nilai kaekan punika nenten ja tedun saking langite, nanging patut
iraga yowana ne ring Indonesia ngayunin maduluran antuk parilaksana sane becik mangda
negaran iragane tetep ajeg tur dirgayusa.
Ida dane sinamian, pinih ajeng ring para yowanane sami, ngiring, kukuhang laksanayang
tetamian leluhur puniki, anggen ngawangun negara iragane! Riantukan wantah para yowanane
sane pinih waspada ring kawentenanne punika, tur maning ten dados lipia, yan lipia sinah jagi
ngawinang rusak negaran iragane. Inggih para yowana sareng sami elingang kayune mangkin
mangda sampunang iraga malih keni panca baya sekadi duk warsa 1965. Awinan sajeroning
sejarah sampun mabukti, nika pinaka bukti sane pinih utama anggen gegambelan, ritatkala
ngemban jagat Indonesia mangda kawentenanne punika nenten ngawinang kedurmalan malih.
Inggih wantah asapunika katur antuk titiang, manawi wenten kirang antuk titiang, tan lali titiang
nglungsur gung rena pangampura. Sadurung titiang mapamit lugrayane titiang ngaturang
paramashanti.(*bb/pdb)