I.1 Tujuan
Adapun tujuan dari pratikum ini adalah sebagai
berikut :
1.Mempelajari defleksi pada batang
2.Mempelajari pengaruh momen inersia
3.Mempelajari pengaruh pembebanan dan letak
tumpuan
4.Menghitung modulus elastisitas bahan
5.Membuat diagram pembebanan dengan defleksi
1
BAB II. LANDASAN TEORI
A∆ y ∆ B RA = RB = F
2
RA I RB
X = 0 Mx = MA = RA.0 = 0
X = a Mx = MF = RA.a= F a
2
F
X = l Mx = MB = RA.l-F.b = 2.b -F.b = 0
2
F
RA RB
M max
A∆ y ∆ B
RB I RB
2
ΣMA = 0 Searah jarum jam = +
RA.0 + F.a – RB.l = 0
F.a
RB =
l
ΣMB = 0 Searah jarum jam = +
RB.0 - F.b + RA.l = 0
F.b
RA =
l
X = 0 Mx = MA = RA.0 = 0
X = a Mx = MF = RA.a= F .b a
2
F.b
X = l Mx = MB = RA.l-F.b = l -F.b = 0
l
F
Ra Rb
M max
RA = b.F RB = a.F
1 1
d
d y max
2
3
.d 4
Wb = 64 =
3
d
d 32
2
b. Penampang Benda Pejal
Ix = (D 4 d 4 )
64
(D 4 d 4 )
d Wb = 64 = . (D d )
4 4
D 32 D
2
D
c. Penampang persegi
F y
1
x xh Ix = b.h3
12
y 1
Wx = b.h2
b 6
F y
1
y y b Iy = h.b3
12
1
Wy = h.b2
6
x
1 4
a Ix a
12
1 3
a Wb a
6
4
D. Tegangan Bengkok
1.) Cantilever
F
Mb
b
Wb
F .l 6.F .l
b
1 bh 2 = bh 2
6
2.) Beam
F
RA RB
a b
F .a.b
Mb l
b = d
Wb (D d 4 )4
.
32 D
D
32.F .a.b
b
(D 4 d 4 )
l. .
D
5
E. Elastisitas
a b
F .L3 3
Y maka E F .L
48.EI Y .48.I
a b
F .a 2 .b 2 2 2
Y maka E F .a .b
3 .E .I .L Y .3.I .L
6
BAB III ALAT DAN MATERIAL YANG DIGUNAKAN
7
BAB IV LANGKAH KERJA
8
BAB VI PENGOLAHAN DATA HASIL PERCOBAAN
9
100
F = 100 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 4500 Kg.mm
2
125
F = 125 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 5625 Kg.mm
2
150
F = 150 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 6750 Kg.mm
2
175
F = 175 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 7875 Kg.mm
2
200
F = 200 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 9000 Kg.mm
2
100
F = 225 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 10125 Kgmm
2
6. Elastisitas ( E )
F .L3 F .L3
Y maka E
48.EI Y .48.I .
3
Jika : F = 0 Kg maka E= 0.(200) = 0 Kg/mm2
0.48.5625
25.( 200) 3
F = 25 Kg maka E= = 1899.33 Kg/mm2
0,39.48.5625
10
50.( 200) 3
F = 50 Kg maka E= = 3527.33 Kg/mm2
0,42.48.5625
3
F = 75 Kg maka E= 0.(200) = 4979.25 Kg/mm2
0.48.5625
100.( 200) 3
F = 100 Kg maka E= = 6172.84Kg/mm2
0,48.48.5625
125.( 200) 3
F = 125 Kg maka E= = 7262.16Kg/mm2
0,51.48.5625
150.(200) 3
F = 150 Kg maka E= = 838.74 Kg/mm2
0,53.48.5625
3
F = 175 Kg maka E= 175.( 200) = 9529.26 Kg/mm2
056.48.5625
3
F = 200 Kg maka E= 200.( 200) = 10217.11Kg/mm2
058.48.5625
225.( 200) 3
F = 225 Kg maka E= = 10928.96Kg/mm2
0,4.48.5625
V.2 Material B (a=b)
Lebar = 15 mm
Tebal = 20 mm
1. Reaksi Pada Titik Tumpuan
F
RA RB
2
0
Jika : F = 0 Kg maka RA = RB Kg 0 Kg
2
25
F = 25 Kg maka RA = RB Kg 12.5 Kg
2
50
F = 50 Kg maka RA = RB Kg 25 Kg
2
75
F = 75 Kg maka RA = RB Kg 35.2 Kg
2
100
F = 100 Kg maka RA = RB Kg 50 Kg
2
125
F = 125 Kg maka RA = RB Kg 62.5 Kg
2
150
F = 150 Kg maka RA = RB Kg 75 Kg
2
175
F = 175 Kg maka RA = RB Kg 87.5 Kg
2
200
F = 200 Kg maka RA = RB Kg 100 Kg
2
225
F = 225 Kg maka RA = RB Kg 112 .5 Kg
2
2. Momen Inersia
1 1
Ix b.h 3 = 15 mm.(20mm)3
12 12
= 10000 m4
11
3. Momen Tahanan Bengkok
1 1
Wb b.h 2 = 15 mm.(20 mm)2 = 1000 mm3.
6 6
4. Momen ( M )
0
Jika : F = 0 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 0 Kg.mm
2
25
F = 25 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 1125 Kg.mm
2
50
F = 50 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 2250 Kg.mm
2
75
F = 75 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 3375 Kg.mm
2
100
F = 100 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 4500 Kg.mm
2
125
F = 125 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 5625 Kg.mm
2
150
F = 150 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 6750 Kg.mm
2
175
F = 175 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 7875 Kg.mm
2
200
F = 200 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 9000 Kg.mm
2
100
F = 225 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 10125 Kgmm
2
12
10125
F = 225 Kg maka b = 10.13 Kg/mm2
1000
6. Elastisitas ( E )
F .L3 3
Y maka E F .L
48.EI Y .48.I .
3
Jika : F = 0 Kg maka E= 0.(200) = 0 Kg/mm2
0.48.10000
25.( 200) 3
F = 25 Kg maka E= = 1262,62 Kg/mm2
0,39.48.10000
50.( 200) 3
F = 50 Kg maka E= = 2380,95 Kg/mm2
0,42.48.10000
3
F = 75 Kg maka E= 0.( 200) = 3378,38 Kg/mm2
0.48.10000
100.( 200) 3
F = 100 Kg maka E= = 4273,5 Kg/mm2
0,48.48.10000
125.(200) 3
F = 125 Kg maka E= = 5081,3 Kg/mm2
0,51.48.10000
150.(200) 3
F = 150 Kg maka E= = 5813,95 Kg/mm2
0,53.48.5625
3
F = 175 Kg maka E= 175.( 200) = 6628,78 Kg/mm2
056.48.10000
3
F = 200 Kg maka E= 200.( 200) = 7407,40Kg/mm2
058.48.10000
225.( 200) 3
F = 225 Kg maka E= = 7978,72 Kg/mm2
0,4.48.10000
13
125
F = 125 Kg maka RA = RB Kg 62.5 Kg
2
150
F = 150 Kg maka RA = RB Kg 75 Kg
2
175
F = 175 Kg maka RA = RB Kg 87.5 Kg
2
200
F = 200 Kg maka RA = RB Kg 100 Kg
2
225
F = 225 Kg maka RA = RB Kg 112 .5 Kg
2
2. Momen Inersia
1 4 1
Ix a = (14,5 mm)4
12 12
= 3683.75 m4
3. Momen Tahanan Bengkok
1 3 1
Wb a = (15 mm)3. = 508.104 mm3.
6 6
4. Momen ( M )
0
Jika : F = 0 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 0 Kg.mm
2
25
F = 25 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 1125 Kg.mm
2
50
F = 50 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 2250 Kg.mm
2
75
F = 75 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 3375 Kg.mm
2
100
F = 100 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 4500 Kg.mm
2
125
F = 125 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 5625 Kg.mm
2
150
F = 150 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 6750 Kg.mm
2
175
F = 175 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 7875 Kg.mm
2
200
F = 200 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 9000 Kg.mm
2
100
F = 225 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 10125 Kgmm
2
14
2250
F = 50 Kg maka b = 4.43 Kg/mm2
508.104
3375
F = 75 Kg maka b = 6.64 Kg/mm2
508.104
4500
F = 100 Kg maka b = 8.86 Kg/mm2
508.104
5625
F = 125 Kg maka b = 11.1 Kg/mm2
508.104
6750
F = 150 Kg maka b = 13.3 Kg/mm2
508.104
7879
F = 175 Kg maka b = 15.5 Kg/mm2
508.104
9000
F = 200 Kg maka b = 17.7 Kg/mm2
508.104
10125
F = 225 Kg maka b = 19.9 Kg/mm2
508.104
6. Elastisitas ( E )
F .L3 3
Y maka E F .L
48.EI Y .48.I .
0.( 200) 3
Jika : E = 0 Kg maka E= = 0 Kg/mm2
0.48.3683,75
25.( 200) 3
E = 25 Kg maka E= = 1899,33 Kg/mm2
0,39.48.3683,75
50.( 200) 3
E = 50 Kg maka E= = 3527,33 Kg/mm2
0,42.48.3683,75
0.( 200) 3
E = 75 Kg maka E= = 4979,25 Kg/mm2
0.48.3683,75
100.( 200) 3
E = 100 Kg maka E= = 6172,84Kg/mm2
0,48.48.3683,75
125.(200) 3
E = 125 Kg maka E= = 7262,16Kg/mm2
0,51.48.3683,75
150.( 200) 3
E = 150 Kg maka E= = 8385,74 Kg/mm2
0,53.48.3683,75
175.(200) 3
E = 175 Kg maka E= = 9529,26 Kg/mm2
056.48.3683,75
200.(200) 3
E = 200 Kg maka E= = 10217,11Kg/mm2
058.48.3683,75
225.( 200) 3
E = 225 Kg maka E= = 10928,96Kg/mm2
0,4.48.3683,75
15
V.4 Material D (a≠b)
Lebar = 15 mm
Tebal = 15 mm
a = 100 mm
b = 80 mm
1. Reaksi Pada Titik Tumpuan
F .b F .a
RA RB
L L
0.80
Jika : F = 0 Kg maka RA Kg 0 Kg
200
0.100
RB Kg = 0 Kg
200
25.80
F = 25 Kg maka RA Kg 10 Kg
200
25.100
RB Kg = 12,5 Kg
200
50.80
F = 50 Kg maka RA Kg 20 Kg
200
50.100
RB Kg = 25 Kg
200
75.80
F = 75 Kg maka RA Kg 30 Kg
200
75.100
RB Kg = 37,5 Kg
200
100.80
F = 100 Kg maka RA Kg 40 Kg
200
100.100
RB Kg = 50 Kg
200
125.80
F = 125 Kg maka RA Kg 50 Kg
200
125.100
RB Kg = 62,5 Kg
200
150.80
F = 150 Kg maka RA Kg 60 Kg
200
150.100
RB Kg = 75 Kg
200
175.80
F = 175 Kg maka RA Kg 70 Kg
200
175.100
RB Kg = 87,5 Kg
200
200.80
F = 200 Kg maka RA Kg 80 Kg
200
0.100
RB Kg = 100 Kg
200
225.80
F = 225 Kg maka RA Kg 90 Kg
200
16
225.100
RB Kg = 112,5 Kg
200
2. Momen Inersia
1 4 1
Ix a = (15 mm)4
12 12
= 4218,75 m4
3. Momen Tahanan Bengkok
1 3 1
Wb a = (15 mm)3. = 562,5 mm3.
6 6
4. Momen ( M )
0
Jika : F = 0 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 0 Kg.mm
2
25
F = 25 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 1125 Kg.mm
2
50
F = 50 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 2250 Kg.mm
2
75
F = 75 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 3375 Kg.mm
2
100
F = 100 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 4500 Kg.mm
2
125
F = 125 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 5625 Kg.mm
2
150
F = 150 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 6750 Kg.mm
2
175
F = 175 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 7875 Kg.mm
2
200
F = 200 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 9000 Kg.mm
2
100
F = 225 Kg maka MX = MF Kg .90 mm = 10125 Kgmm
2
17
6750
F = 150 Kg maka b = 10,67 Kg/mm2
562,5
7879
F = 175 Kg maka b = 12,44 Kg/mm2
562,5
9000
F = 200 Kg maka b = 14,22 Kg/mm2
562,5
10125
F = 225 Kg maka b = 16 Kg/mm2
562,5
6. Elastisitas ( E )
F .a 2 .b 2 2 2
Y maka E F .a .b
3 .E .I .L Y .3.I .L
0.(100) 2 (80) 2
Jika : E = 0 Kg maka E= = 0 Kg/mm2
0.3.4218,75.200
25.(100) 2 (80) 2
E = 25 Kg maka E= = 1755,83
0,36.3.4218,75.200
Kg/mm2
50.(100) 2 (80) 2
E = 50 Kg maka E= = 3083,41
0,41.3.4218,75.200
Kg/mm2
75.(100) 2 (80) 2
E = 75 Kg maka E= = 4213,99
0,45.3.4218,75.200
Kg/mm2
100.( 200) 3
E = 100 Kg maka E= = 5056,79
0,50.3.4218,75.200
Kg/mm2
125.(100) 2 (80) 2
E = 125 Kg maka E= = 5852,77
0,54.3.4218,75.200
Kg/mm2
150.(100) 2 (80) 2
E = 150 Kg maka E= = 6653,67
0,57.3.4218,75.200
Kg/mm2
175.(100) 2 (80) 2
E = 175 Kg maka E= = 7253,59
0,61.3.4218,75.200
Kg/mm2
200.(100) 2 (80) 2
E = 200 Kg maka E= =
0,65.3.4218,75.200
7779,68Kg/mm2
225.(100) 2 (80) 2
E = 225 Kg maka E= = 8012,52
0,71.3.4218,75.200
Kg/mm2
18
BAB VI ANALISA
19
3. Momen inersia 3683,75 mm4 dan momen tahanan
bengkok 508,104 mm3 .
4. Tegangan bengkok maksimal 19,93 Kg/mm2 terjadi
pada gaya 225 Kg.
5. Modulus elastisitas maksimal 14542,6 Kg/mm2 .
VI.4 Material D (a≠b)
Dari hasil pengolahan data ini dapat dianalisa
beberapa hal :
1. Elastisitas material sampai dengan gaya 175 kg
dengan defleksi 0,63 mm
2. Defleksi maksimal 0,71 mm pada gaya 225 Kg.
3. Momen inersia 4218,75 mm4 dan momen tahanan
bengkok 562,5 mm3 .
4. Tegangan bengkok maksimal 16 Kg/mm2 terjadi pada
gaya 225 Kg.
5. Modulus elastisitas maksimal 8012,52 Kg/mm2 .
20