KEMENTERIAN Pe ON PENDIDIKAN an ve SIA "MATE MATIK UEC eBo Bune si ara P ae an K DUAL ~KURIKULUM STANDARD SEKOLAH MENENGAH MATEMATIK TINGKATAN 2 Penulis Bahariah binti Hj. Baharam Baharizah binti Hj, Baharam ‘Nurul Jannah binti Anmad Nurazreen binti Mohd Tahir Mohd Nazri bin Mohd Hanafiah Editor Mohan a/l Nanu Muhammad Nur Syafiq bin Jamaluddin ‘Nafisah binti Yeop Mohamad Kassim Pereka Bentuk Mohamad Zairul bin Mohamad Kassim Wan Nora Ashikin binti Abd Razak Tlustrator Ahmad Fitri bin Tajudin Rimpunan TLMU RIMBUNAN ILMU SDN. BHD. s7602- 2017NO, SIRI BUKU: 0062 KPM2017 ISBN 978-967-2031-05-5. Cetakan Pertama 2017 © Kementerian Pendidikan Malaysia Hak Cipta Terpelihara. Mana-mana bahan dalam buku ini tidak dibenarkan diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk atau cara, baik dengan cara elektronik, mekanik, penggambaran semula mahupun dengan cara perakaman tanpa kebenaran terlebih dahulu daripada Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia, Kementerian Pendidikan Malaysia, Perundingan tertakluk kepada perkiraan royaltiatauhonorarium. Diterbitkan untuk Kementerian Pendidikan Malaysia oleh: RIMBUNAN ILMU SDN. BHD. No. 92-G, 92-1 & 92-2, Blok 2, Wisma Salleh Saidin, Jalan Dwi Tasik, Dataran Dwi Tasik, Bandar Sri Permaisuri, 56000 Kuala Lumpur Tel: 03-91722888 Faks: 03-91734888 Emel: rimbunanilmu@gmail.com Reka Letak dan Atur Hurufi RIMBUNAN ILMU SDN. BHD. (675s02.w) ‘Muka taip teks: Times Saiz taip teks: 11 poin Dicetak oleh: BHS BOOK PRINTING SDN. BHD. (95134) Lot 4, Lorong C)/1B, Kawasan Perindustrian Cheras, 43200 Cheras, Selangor Darul Ehsan, Malaysia KEMENTERIAN PENDIDIKAN ue MALAYSIA Pegawai-pegawai Bahagian Buku Teks dan Bahagian Pembangunan Kurikulum, ‘Kementerian Pendidikan Malaysia. Ahli panel penilaian dan peningkatan mutu. Bahagian Editorial dan Bahagian Produksi, terutamanya pereka bentuk dan ilustrator. Semua pihak yang terlibat secara langsung atau tidak langsung dalam ‘menjayakan penerbitan buku ini.Pendahuluan Simbol dan Rumus Lt 12 fia Pola Jujukan Pola dan Jujukan 5.1 Os 53 Kembangan Pemfaktoran_ Ungkapan Algebra dan Hukum Operasi Asas Aritmetik 34 Sifat Bulatan 76 Sifat Simetri Perentas 81 Lilitan dan Luas Bulatan 86 Sifat Geometri Bentuk Tiga Dimensi 100 Bentangan Bentuk Tiga Dimensi 102 Luas Permukaan Bentuk Tiga Dimensi 104 Isi Padu Bentuk Tiga Dimensi_ 110 Bi Rumus Algebra TE Bare 41 42 Poligon Sekata Sudut Pedalaman dan Sudut Peluaran Poligon 56 62 Jarak dalam Sistem Koordinat Cartes 122 Titik Tengah dalam Sistem Koordinat Cartes 132 Sistem Koordinat Cartes 1408.2 10.1 Fungsi Graf Fungsi Kecerunan Ml 12 13 4 1.5 11.6 ‘Transformasi Translasi Pantulan Putaran. Translasi, Pantulan dan Putaran sebagai Isometri Simetri Putaran 190 208 212 218 223 230 234 12.1 Sukatan Kecenderungan Memusat 13.1 Kebarangkalian Eksperimen 13.2 Kebarangkalian Teori yang Melibatkan Kesudahan Sama Boleh Jadi 13.3 Kebarangkalian Peristiwa Pelengkap 13.4 Kebarangkalian Mudah Jawapan Glosari Rujukan Indeks 278 280 287 290 294 308 31 312Buku teks Matematik Tingkatan 2 ini ditulis berdasarkan Kurikulum Standard Sekolah Menengah (KSSM). Buku ini terdiri daripada 13 bab yang disusun dan dirancang secara sistematik berdasarkan Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP) Matematik Tingkatan 2. Pada permulaan bab, rhurid akan diperkenalkan kepada aktiviti kreatif untuk merangsang pemikiran murid. Di samping itu juga, objektif pembelajaran dan rangkai kata turut disertakan untuk memberikan gambaran ringkas tentang kandungan bab. Buku ini mengandungi ciri-ciri istimewa berikut: soon avaninanresans [|| 11> ‘Mengandungi standard pembelajaran yang akan dipelajari dalam setiap bab. S180) Daftar kata yang terkandung dalam setiap bab. Sejerah ilmuan terdahulu atau asal usul perkataan dalam mata pelajaran Matematik. Bidang pekerjaan yang berkaitan dengan bab ini atau kegunaan ilmu bab ini. Aktiviti induksi yang merangsang perbineangan dan pemahaman dalam kalangan murid. Membantu murid memahami konsep asas matematik ‘melalui aktiviti individu atau berkumpulan. Mengimbas kembali k yang pemah dipelajari ahiran dan pengetahuan Mendedahkan murid kepada pengetahuan tambahan ‘yang perlu diketalnui serta fakta penting dalam bab ini. ‘Menarik perhatian murid kepada fakta tambahan yang perlu diketahui, kesilapan yang dilakukan murid dan mengelakkan kecuaian murid.Arete 1 TAHUKAH ANDAE] Sz / “ ae: 11> 11> 11> 11> 11>. Mengutarakan soalan untuk merangsang pemikiran kreatif dan kritis. Soalan di akhir subtopik untuk menguji kefahaman murid, ee Code ialah data seperti URL dalam dapat diterjemahkan menggunakan ota ‘mudah alih pintar. OR Code yang boleh diimbas dengan menggunakan aplikasi imbasan QR Code pada telefon pintar. ‘Mendedahkan murid kepada pengetahuan tambahan yang perlu diketabui. Memberikan pengetahuan am yang dapat memperkaya bahan teks yang berkaitan. Latihan sumatif untuk pengukuhan dan pengayaan di akhir setiap bab. Soalan Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT) untuk menguji kemahiran murid. Rangkuman seluruh bab secara ringkas yang telah | dipelajari. ‘Melihat kembali standard.pembelajaran yang telah dipelajari sama ada tercapai atau tidak. Aktiviti Ivar bilik darjah untuk meningkatkan -_kefahaman dan kreativiti murid di akhir bab.SIMBOL VV punca kuasa dua 4/ unc kuasa tiga sama dengan tidak sama dengan segi tiga bilangan sebutan pi aS DHE Hasil tambah sudut pedalaman ppoligon= (n- 2) x 180° Teorem Pythagoras: ‘Luas permukaan silinder= 2xj? + 2xjt Luas permukaan kon= mj?+ js Tuas permukaan sfera= 4/2 sudut sebutan ke-n hasil tambah keseluruhan lebih besar daripada atau sama dengan ‘kurang daripada atau sama dengan n(A) _bilangan unsur peristiwa AWM Jarak dua titik= VO, +O, + Titik tengab= (5 Jarak Lajn= UF a) __ Jumlah jarak oh Masa. Jarak mencancang. Jarak mengufak Laju purata ‘Kecerunan, m= Bary EN >> pintasan-x Bilangan data Kebarangkalian Min: Bilangan kesudahan bagi peristiva a Isi padu prisma=luas keratan rentas tinggi satu peristiwa, A jumiah bilangan kesudahan bagi ruang sampel,.S si padu silinder= xj" si padu kon: Pe 2 Isi padu sfera= + i? ay, TOT nis) Peristiwa pelengkap, P(4")Se Pola 1.2 Jujukan 13 Pola dan Jujukan + Pola nombor . + Nombor ganjil : + Nombor genap . + Nombor Fibonacci + + SegiTigaPascal + + Jujukan . * Ungkapan algebra + » Sebutan . Number pattern Odd number Even nunber Fibonacci Number Pascal's Triangle Sequence Algebraic expression Term Pola dan Jujukan Banga matahari ialah bunga yang unik dati segi pola biji benihnya. Bifi benihnya tersusun secara spiral dan mengikut arah tertentu. Jumlah biji benih pada spiral itu boleh dibentuk melalui suatu nombor yang dikenali sebagai Nombor Fibonacci. Bijibenih ini biasanya terdiri daripada dua jenis spiral. Misalnya, 21 spiral mengikut arah jam dan 34 spiral Jawan arah jam. Nombor 21 dan 34 adalah di antara nombor dalam jujukan Fibonacci+ Was F at Nombor Fibonacci bermula daripada persoalan seorang ahli matematik berbangsa Itali, iaitu Leonardo of Pisa atau Fibonacci dalam bukunya “Liber Abaci’ tentang populasi arab. Persoalan yang dikemukakan adalah jika seekor arab betina dan arab jantan ditempatkan di dalam sebuah ruang, berapakah pasangan arnab dapat dihasilkan dalam setahun? Jika setiap pasangan amab akan menghasilkan satu pasangan yang baharu pada setiap bulan, maka penghasilan populasi arnab ini menghasilkan jujukan seperti yang berikut 0, 1, 1, 2,3, 5,8, ... . Nombor ini dikenali sebagai Nombor Fibonacci. Nombor Fibonacci ini disusun dengan menambah nombor sebelumnya. Contohnya, pasangan amab tadi ialah 1 + 1, maka populasi arab telah bertambah menjadi 2. Seterusnya, hasil tambah dua nombor sebelumnya 1 dan 2, maka populasi amab telah bertambah menjadi 3. begitu juga yang seterusnya. ‘Untuk maklumat lanjut: De mastanateanin Konsep pola dan jujukan boleh diaplikasi dalam seni bina, rekaan fesyen, sains, ilmu falak, kimia, fizik dan teknologiBab 1 Pola dan Jujukan SQeannivire xeearie ‘Tujuan: Mengenal corak Bahan: Kentang, bawang, batang sawi, kertas lukisan dan cat air Langkah: 1, Sediakan sehelai kertas lukisan. 2. Dengan pengawasan guru, murid dikehendaki memotong kentang, hawang dan batang sawi seperti gambar yang di bawah. Gunakan bahan-bahan tersebut untuk mengecap pada kertas lukisan, CCE e Daripada aktiviti di atas, murid dapat mengenal pelbagai jenis corak dari alam semula jadi, Corak ini disusun sehingga menghasilkan suatu susunan yang lebih menarik. 1.1 Pola 1.1.1 Mengenal pola nombor SNC a TY winds al dan See ee pelbagai set nombor dan Objek dalam kehidupan sebenar, dan seterusnya membuat rumusan tentang poia. Daripada aktiviti di atas, dapat diketahui bahawa corak yang dilihat berbentuk poligon dan berulang.rs ‘Tujuan: Mengenal pola Bahan: Pensel warna, pembaris, pense! dan kertas grid Langkah: 1. Murid membentuk kumpulan, 2. Buka fail MS003 untuk memperoleh Kertas grid yang telah dise 3. Setiap kumpulan dikehendaki melukis corak seperti yang di bawah dan warmakannya. 4. Kemudian, lukiskan pula corak yang keempat, kelima dan keenam, Seterusnya, warnakannya, Lengkapkan jadual di bawah. ‘Nombor corak ee Bilangan segiempat | 1 “ot 6. Bentangkan hasil dapatan anda Perbincangan: ()Nyatakan susunan corak yang dapat diperhatikan. (ii) _Hitung bilangan segi empat sama untuk corak yang ketujuh dan kelapan. Daripada aktiviti di atas, bilangan segi empat sama yang dibentuk ialah 1, 4, 7, .. iaita menambah 3 kepada nombor sebelumnya. Penambahan 3 ini dikenali sebagai pola. Pola ialah aturan atau corak tertentu dalam senarai nombor atau objek. oro rods} Lukis corak seterusnya bagi gambar rajah di bawah dan nyatakan polanya, (a) (b) et AA @ Penyelesaian: & Z “AA ® Pola: Menambah dua titik kepada Pola: Menambah satu segi tiga kepada corak sebelumnya. corak sebelumnya. creBab 1 Pola dan Jujukan CED Nyatakan pola bagi set nombor berikut. (@) -10,-4,2,8,... © 2,6, 18, 5 Vn +6 6 6 Pola: Menambah 6 kepada nombor sebelumnya. (©) 2, 6, 18, 54,... AA x3 x3 x3 Pola: Mendarab nombor sebelumnya dengan 3. Gnesi chee: 2 Hee e as = 1 Pola: eth Se nombor sebelumnya. Nombor genap dan nombor ganjil SED Diberi urutan nombor 7, 12, 17, 22, 27, ..., 67. Kenal pasti dan nyatakan pola bagi urutan nombor i) ganjil Penyelesaian: () 17,7,-3,-13 (@) 81,27,9,3, (O -23,-26,-29, -3.2, .. Pola: Menolak 10 daripada nombor sebelumnya, eee 2, 9, 3,... Vans 33 33 Pola: Membahagi nombor sebelumnya dengan 3. no = . 1.3 Pola: Menolak 0.3 daripada nombor sebelumnya. » [IMBAS KEMBALI (i) genap 7, 12, 17, 22, 27, 32, 37, 42, 47, 52, 57, 62, 67 (i) Nombor ganjil: 7, 17, 27, 37,47, 57 dan67 ana +10 +10 Nombor ganjil diperoleh dengan menambah 10 kepada nombor sebelumnya. (i) _Nombor genap: 12, 22, 32, 42, 52 dan 62 CAs +70 +10 Nombor genap diperoleh dengan menambah 10 kepada nombor sebelumnya.Bab 1 Pola dan Jujukan baris seterusnya diperoleh dengan menambah nombor-nombor pada baris sebelumnya. Segi Tiga Pascal Gambar rajah di bawah menunjukkan sebuah Segi Tiga Pascal. Berpandukan segi tiga tersebut, Segi Tiga Pascal di atas bermula dengan nombor 1. Manakala baris kedua ialah 1, 1. Semua baris Segi Tiga Pascal akan bermula dan diakhiri dengan nombor 1. Nombor lain diperoleh dengan ‘menjumlahkan dua nombor pada baris sebelumnya. ‘Nombor 2 dalam baris ketiga diperoleh dengan menjumlahkan nombor 1 ddan nombor | pada baris sebelumnya, Seterusnya nombor 3 pada baris keempat diperoleh dengan menjumlahkan nombor 1 dan nombor 2 Segi Tiga Yang Hui pada baris sebelumnya. Nombor 6 di baris kelima diperoleh dengan menjumlahkan nombor 3 dan nombor 3 pada baris sebelumnya. ee : nama Segi Tiga Yang Hi ‘Cuba anda lengkapkan baris yang seterusnya. Sta pear ocelt Daripada segi tiga di atas pelbagai urutan nombor dengan pola | tengguneken angka joan tertentu boleh didapati, antaranya: yang dilukiskan dengan Kaedahl | Kaedah2 1 sistem angka tongkat. 1 23 1 144641 Urutan: 1, 2, 3,4, .. Pola: Menambah 1 ecole NZD Lengkapkan Segi Tiga Pascal di bawah. Penyelesaian:Bab 1 Pola dan Jujukan Nombor Fibonacci Ce Nombor Fibonacci merupakan suatu corak nombor yang berurutan. Orrell 0 teat cs 5, Bias VAS ey G+ 141 142 243 345 Urutan ini bermula dengan 0, 1, 1 dan sebutan seterusnya diperoleh dengan menambah dua sebutan sebelumnya. Misalnya, 2, . as Lontatisteaa cee Lengkapkan urutan nombor di bawah, owt (a) 0.1, 1,6 (b) 1,3, wt . Penyelesaian: v ow 2 (@) 0,1, 1, (b) 1,3, oll, ... Gy 1 . Lakar corak seterusnya bagi gambar di bawah. ar A d@s 2 pee ,Bab 1 Pola dan Jujukan 2, Nyatakan pola bagi urutan berikut. (a) 5,12, 19, 26, (b) -1,-4. ), (d) 144, 72, 36, 18, (f) 11.2, -33.6, 100.8, -302.4, ... 3. Bagi urutan nombor 28, 37, 46, 55, .., 145, kenal pasti dan nyatakan pola nombor bagi nombor (i) ganjil (ii) genap 4, Lengkapkan urutan Nombor Fibonacci berikut. 1.2 Jujukan 1.2.1 Jujukan SUT G Ua RANGSANGAN MINDA Imbas QR Code ata ‘ayani hitp:/imbunaniimu, mydmat_t2/ms007 untuk eee ‘mendapatkan lembaran BereBab 1 Pola dan Jujukan Daripada aktiviti sebelumnya, susunan corak seterusnya boleh ditentukan dengan mengikut corak sebelumnya. Suatu susunan nombor atau objek yang mengikut pola ini disebut sebagai jujukan. BAB1 1.2.2 Pola suatu jujukan ar) eee bas ‘Mengenal pasti dan == aa ca jujukan, dan seterusnya ‘Tentukan sama ada urutan nombor berikut suatu jujukan atau bukan. _ en @) 10, =6; 2,2) Gs (b) 4,5,-7, 10,14, ... Tone en ‘ tersebut. Penyelesaian: (@) -10, -6,-2, 2, 6,.. (0) 4, 5, -7, 10, -14,... TAHUKAH ANDA AAA A Ae +4 +4 4h 4G +1 -12 +17 -24 Pola: Menambah 4 Pola: Tiada Maka, urutan nombor ini ‘Maka, urutan nombor ini | ialah jujukan. bukan jujukan. Pz | | Ahli astronomi B® Jujukan nombor menggunakan pola untuk | meramal laluan komet. oN cela) = Lengkapkan jujukan nombor berikut, @ 7,136 al (b) 88, © Bost - @ Penyelesaian: f f Ogee ee ys) L702) 86 57;| S08) es Se Sa NI I +6 +6 +6 +6 oie otk: “32 - 12a © eat oa EER oz7ocone, OE eel aels (cou lat a SONS a ee x03 x03 x03 *0.3 0.3 ee ee eked atBab 1 Pola dan Jujukan TAHUKAH ANDA Ea) Nombor segi tiga ialah Lengkapkan jujukan berikut berdasarkan pola yang diberikan. rnombor yang dibentuk (a) Menolak 4 daripada nombor sebelumnya. dengan pola ttk segi tiga. 41,3,6, 10, 15, 21, 28, 36, 96, e 4 (b) Mendarab nombor sebelumnya dengan 3. (©). Mengurangkan 8 daripada nombor sebelumnya. Dist - : ‘ ae. (@ Membahagi nombor sebelumnya dengan 5. oo, od [2S] Tal a, Penyelesaian: e ~ (a) 92, 88, 84, 80, 76, .. (b) 21, 63, 189, 567, 1 701, (©) 13.3, 5.3, -2.7, -10. OT (d) 80, 16, 3.2, 0.64, 0.128, 15. 12 1, Tentukan sama ada urutan nombor berikut ialah suatu jujukan atau bukan. (a) 3, 18,33, 48,.. (b) 100, 116, 132, © 1.0,-1.7,-2.4,3.1, (a) -15, 30, 60, oO Hao ee .. ( -0.32, -0.16, -0.8, -04, .. Tao 3 2. Lengkapkan jujukan nombor di bawah, (a) 34,28, » 16, ; a (b) SE , 32, 16, (©) 0.07, oz, ATID an @ A (e) 0.2, 2.4, 28.8, : Spe (f) -80, -16, Ea A ® 2 2 ‘ : (h) -8. aa F CN]Bab 1 Pola dan Jujukan 3. _Lengkapkan jujukan nombor berikut berdasarkan pola yang dinyatakan. (a) Menambah 7 kepada nombor sebelumnya. BAB (b) Membahagi nombor sebelumnya dengan 2. 1.3 Pola dan Jujukan : PEMBELAJARAN ‘Membuat generalsasi 1.3.1 Pola suatu jujukan menggunakan nombor, perkataan dan ungkapan algebra Se. Nyatakan pola bagi jujukan nombor 1, 9, 17, 25, 33, ... menggunakan nombor, perkataan dan ungkapan algebra. Penyelesaian: (i) Nombor Te 9p 1 259 93) nn nr +8 48 +8 +8 Maka, pola ialah +8. Gi) Perkataan 1, 9,17, 25;neon. Conon ne +8 +8 48 48 Maka, pola bagi jujukan di atas adalah menambah 8 kepada nombor sebelumnya. > [IMBAS KEMBALI ii) Ungkapan Algebra Ty 9) 17, 25;083)-0. +8 48 48 +8 1=1+8(0) 9=1+8(1) 17=148Q) 25=1+8(3) 33=1+8(4) Maka, pola bagi jujukan nombor tersebut boleh ditulis sebagai 1 + 8n dengan keadaan n=0,1,2,3,4,Bab 1 Pola dan Jujukan 1.3.2 Sebutan bagi suatu jujukan BENG TEL Sebutan sesuatu jujukan dikenali sebagai sebutan ke-n dan ditulis sebagai 7, iaitu Tialah sebutan manakalan ialah kedudukan sebutan. Misa, 0 1. TAHUKAH ANDA £3 Daripada jujukan di atas, Permaisuri lebah bertelur di dalam sarangnya. ‘Sarang lebah mempunyai Seas berbentuk heksagon. Nyatakan sebutan kelima bagi jujukan nombor berikut. 2, 10, 18, Penyelesaian: Langkah 1; Tentukan pola jujukan nombor tersebut. 2,110,118; LAC +848 Pola nombor: Menambah 8 kepada nombor sebelumnya. Langkah 2: Senaraikan semua sebutan hingga sebutan kelima seperti di bawah. T.=2 T.=26 T,=34 Maka, sebutan kelima ialah 34. CONTOH \ 11 Diberi jujukan nombor 65, 60, 55, 50, ... Tentukan nombor 40 ialah sebutan yang keberapa dalam jujukan itu. Penyelesaian: Langkah 1: Langkah 2: 65, 60, 55, 50, ... T,=65 T,=50 See T=60 1,=45 T.=55 Ts = 40 Pola: Menolak 5 daripada nombor sebelumnya. Maka, 40 ialah sebutan ke-6.Bab 1 Pola dan Jujukan 1.3.3 Penyelesaian masalah Rn GU meal PEMBELAJARAN Menyelesaikan masala vont a Spesifikasi *+ Saiz bekas: Sederhana ‘+ Makanan kering dan pelet boleh digunakan + Pemasa disediakan untuk mengatur jadual pemberian makanan + Menggunakan sistem terbaharu untuk mengelakkan makanan daripada menjadi lembap atau tersumbat di dalam bekas penyimpanan * Boleh dikendalikan secara automatik atau manual Mesin Pemberi Makanan Ikan Automatik * Paparan skrin digital Ee Gambar di atas ialah mesin pemberi makanan ikan secara automatik dan spesifikasinya. Eng Wei menetapkan pemberian makanan ikannya 4 kali sehari, Pemberian makanan yang pertama pada pukul 7:35 pagi. Pada pukul berapakah ikan itu diberi makanan untuk kali yang ketiga? CMY 13 1. Tentukan pola jujukan nombor menggunakan perkataan. (a) 4, 12, 36, 108, 324, .. (b) 256, 128, 64, 32, 16, ... 2. ‘Tentukan pola jujukan nombor di bawah menggunakan ungkapan algebra. (a) 2,4,8, 16, (b) 5,8, 11, 14, (©) 3, 6,9, 12 @) 3,1,-1,- 3. Hitung sebutan ketujuh dan kesebelas bagi jujukan nombor di bawah. es sr ise (b) 455. Tee © -3.7,-43,-49, ..Bab 1 Pola dan Jujukan 4, Jadual di bawah menunjukkan jadual perjalanan lima buah bas dari Kuala Lumpur ke Pulau Pinang. Bas Masa bertolak A 8:00 pagi Berdasarkan jadual di atas, jawab soalan yang berikut. (a) Hitung selang masa bertolak antara dua buah bas. (b) Pada pukul berapakah bas E akan bertolak? (©) Pada pukul berapakah bas £ akan sampai di Pulau Pinang jika perjalanan mengambil masa selama 5 jam? DSN EWs Eo] 1. Padankan istilah berikut dengan pernyataan yang betul. 2. Nyatakan pola bagi jujukan nombor yang diberikan. aya 15)19725,— (b) 54,50, 46, 42, .. (©) -13, -39, -117, -351, .. (d) 1296, 216, 36, 6 .. 3. Lengkapkan jadual di bawah. (a) 2, 4,6, 8, (b) 100, 50, 25, 12.5, ...Bab 1 Pola dan Jujukan 4. Lengkapkan urutan nombor berikut. o 13:5, a... o) EBB -0,-10,-s... © 2s, 169, 13, A, @ 14 ees 2: 3 6 5. Empat sebutan pertama bagi suatu jujukan ialah 9, x,—5,—12, .. (a) Hitung nilai x. (6) Nyatakan pola jujukan itu menggunakan G@_~nombor Gi) perkataan ii) ungkapan algebra 6. Lengkapkan Nombor Fibonacci di bawah. 0 7. Gambar rajah di bawah menunjukkan lima aras pertama untuk Segi Tiga Pascal. Lengkapkan Segi Tiga Pascal tersebut. Nyatakan bagaimana Segi Tiga Pascal itu dibentuk. 8, Empat sebutan pertama bagi suatu jujukan ialah 11, x,~5,-13, ... (a) Hitung nilai x. (b)_ Nyatakan sebutan ke-10, Ty.Bab 1 Pola dan Jujukan 9, Nina menyusun butang baju seperti di bawah. Ce) (a) Nyatakan pola bagi bilangan butang baju. (b) Nyatakan urutan bilangan butang baju. (©) Lukiskan susunan butang baju untuk sebutan keempat. (@)_ Hitung nitai 7, 10. Encik Hamid ingin melakukan penanaman semula pokok kelapa sawit. Jarak bagi setiap pokok: kelapa sawit ialah 9 m dan jarak tanaman tersebut berbentuk segi tiga sama sisi. Encik Hamid telah melakar satu peta tanamannya seperti rajah di bawah. Jika Encik Hamid menanam 18 batang pokok kelapa sawit, berapakah Iuas tanah beliau? 11. Raiyan telah pergi ke Klinik untuk berjumpa dengan doktor kerana demam selesema yang. berlanjutan melebihi tiga hari, Doktor telah memberikan tiga jenis ubat, iaitu ubat demam, antibiotik dan ubat selesema, Bantu Raiyan untuk membuat jadual pemakanan ubat jika dia bermula makan ubat pada pukul 8:30 pagi. Ubat demam biji 3 kali sehari Antibiotik biji 2 kali sehari Ubat selesema = | biji 1 kali sehariBab 1 Pola dan Jujukan popes sagen ie Pola ialah suatu aturan atau corak tertentu dalam uae senarai nombor atau objek. jujukan ialah suatu susunan nombor atau objek yang ‘mengikut pola tertentu,Bab 1 Pola dan Jujukan a ece 1, Mengenal dan memerihalkan pola petbagai set nombor dan objek dalam kehidupan sebenar. 5. Membuat_generalisasi tentang pola suatu jujukan menggunakan nombor, perkataan dan ungkapan algebra. en rey) AED Bahan: Cawan kertas, botol mineral, gam, pembaris dan gunting ‘Tajuk: Blok futuristik Setiap kumpulan dikehendaki menyediakan satu blok bangunan yang bercirikan masa ‘adapan (futuristik) menggunakan cawan kertas dan botol mineral. Warnakan hasil binaan dan namakan blok tersebut. Bentangkan hasil binaan setiap kumpulan, ria“ SITITITVI SPOS IIIS ATTICS TTT 7Pemfaktoran dan Pecahan Algebra 2.2 Pemfaktoran 2.3. Ungkapan Algebra dan Hukum Operasi Asas Aritmetik + Kembangan + Expansion * Ungkapan algebra + Algebraic expression + Faktor + Factor + Faktor SepunyaTerbesar * Higlest Common (STB) Factor (HCF) + Pecahan algebra + Kuasa dua sempuma + Perfect square * Pendaraban silang Cross multiplication + Pengangka + Numerator + Penyebut + Denominator + Sebutan terendah * Gandaan Sepunya Lowest Common Terkecil (GSTK) Multiple (LCM) Algebraic fraction Lowest term 18 Unmumnya algebra merupakan cabang rmatematik yang digunakan bagi menerangkan perhubungan antara beberapa kuantti unit, contohnya jarak dengan laju, berat dengan tinggi dan lain-lain. Melalui perhubungan ini, murid boleh mempelajari. kemahiran menyelesaikan masalah dalam pelbagai situasi soETAT] Se ‘Menurut buku berjudul ‘al-Jabr w'al-Mugabala’ yang ditulis oleh seorang ahli matematik berbangsa Arab, Muhammad Ibn Musa al- Khwarizmi, perkataan algebra berasal daripada ‘alJabr’, Beliau juga digelar sebagai “Bapa Algebra’ atas sumbangan beliau dalam bidang algebra. Untuk maklumat lanjut: > Algebra banyak digunakan dalam perbandingan hharga, proses jual beli, ukuran, perubahan nilai dan sebagainya. } Algebra juga digunakan dalam bidang seperti bidang kimia, fizik, forensik dan lain-lain. )LCE Bab 2 Pemiakt ‘Weaxrivin Keearie Tujuan: Mengira luas menggunakan kaedah jubin algebra Bahan: Kertas berwarna hijau dan birw Langkah: 1. Potong Kertas berwarna biru menjadi segi empat sama berukuran 6 cm panjang dan 6 em lebar. 2. Potong kertas berwarna hijau mengikut ukuran saiz 6 cm panjang dan 2 cm lebar. 3. Hitung luas kertas biru dan kertas hijau dengan kaedah 1 dan kaedah 2. tan Pecahat ‘Kaedah 1: Luas kertas biru + luas kertas hijau 6cm 2cem —_ | 6em Kaedah 2: Panjang x (lebar biru + lebar hijau) 6cm 4. Adakah terdapat persamaan jawapan pada kedua-dua kaedah? Bincangkan. 5. Berdasarkan rajah di bawah, hitung luas segi empat ABCD. TAHUKAH ANDA (6cm+2cm) a Jubin algebra adalah manipulatif materatik yang membolehkan murid Untuk lebih memahami cara perikiran algebra dan konsep algebra. A layar htto,/imbunanilmu ‘myimat_t2/ms020 untuk ‘menonton video jenis-jenis jubin algebra. xemyy ins 2.1 Kembangan AW 2.1.1 Kembangan ungkapan algebra Menerangkan maksud kembangan dua Kembangan ungkapan algebra bermaksud hasil pendaraban satu atau ungkapan algebra. dua ungkapan dalam kurungan. PPG Ungkapan algebra alah ungkapan yang menggabungkan nombor, 2.1.2 Kembangan dua ungkapan algebra pemboleh ubah atau simbol matematik lain dengan COST Ma he Sea IDA 4 ‘Tujuan: Menentukan luas segi empat ABEF_ TATE Bahan: Lembaran kerja ‘Melaksanakan kembangan ‘Langkah: iO DGD aie 1. Hitung luas ABEF dengan menggunakan dua kaedah di bawah. Sxcm (TRE, Panjang EF boleh } diperoleh dengan menulis ungkapan berikut. EF=(5x~3)om Kaedah 1: Kaedah 2: Luas ABEF Luas ABEF = Luas ACDF = Luas BCDE = panjang x lebar Ea = ER cm? Perbineangan: ‘Adakah jawapan bagi kaedah 2 sama seperti kaedah 1’? Terangkan. Apabila melakukan kembangan ungkapan algebra, setiap sebutan dalam tanda kurungan mesti didarabkan dengan sebutan di luar kurungan, IMBAS KEMBALI fm Kembangkan setiap ungkapan berikut. per Cs ee xO = (@ 63+4») b) 3r(r=2s BeOS sol Ww) (b) 3r(r-2s) x) = (c) -5b(a+3) (@) - 2B oy-32+60) Oxo + | 21 crCePenyelesaian: (a) 6(3+4w) (b) 3r(r—2s) 22 = rx r) + [3rx (-2s)] =3r? -6rs (d) -2oy-32+60) --2 5) 2 LF x49] +662 xf) = ~6y?+2ye—4ny Rien Tujuan: Melaksanakan kembangan dua ungkapan algebra Bahan: Lembaran kerja Langkah: 1. Aktiviti berikut dijalankan secara berpasangan. 2. Murid pertama menghitung luas segi empat sama RSTU dengan menggunakan kaedah 1. 3. Murid kedua menghitung luas segi empat sama RSTU dengan menggunakan kaedah 2. a Re ety x at A B : bl c D y U T Luas segi empat sama RSTU boleh dihitung dengan Kaedah 1 te pase = ae ‘i 4 bi} D 4 a 5 x LLuas segi empat sama RSTU = Luas A + Luas B + Luas C+ Luas D [ox -Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra Apabila melakukan kembangan dua ungkapan algebra dalam dua tanda kurungan, setiap sebutan dalam tanda kurungan pertama mesti didarabkan dengan setiap sebutan dalam tanda kurungan kedua. Misalnya, Za a+) ome ras (a+ 1)+2a+1) be hee = eaten ferbha-D ciao eg! nala3ae2 Beleh diselesaikan pate ‘Kembangkan setiap ungkapan berikut. (a) (+ Iy-3) ) 4+3N2+r (©) Gr+4s\(r—2s) @ Gp+2)P Penyelesaian: ( Pendaraban silang wae wow 09 << off [Feo @) (+Dy-3) (b) 443NQ+7 ea Vee aA @ 2 [3a =y(QV-3)+ 1-3) =8+4r4 6r43r° maa ET sy?—3y+y-3 8+ 10r+3r? yt-2y-3 7? + 10+ 8 esas real a+2 «ast a+2 (ya 2a @4 da +2Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra (c) (3r+ 4s)(r- 2s) (r= 2s) + 4s(r— 25) rx 7) + [3r x (—28)] + (4s xr) + [4s x 259] 17? —Grs + sr — 8s? ey “ Sebutan serupa 2 peng ~~ boleh diselesaikan (@) Gp+2) Sebutan serupa boleh diselesaikan =9p?+ 2p +4 Pi neo eae peers disusun ‘httovrimbunanilmu,my/mat— ipada kuasa tertinggi (Qims024a untuk menonton kepada kuasa terendah. video kaedah pendaraban 2.1.3 Gabungan operasi termasuk kembangan a Penyelesaian gabungan operasi bagi ungkapan algebra ‘mahupun sebutan algebra mestilah mematuhi hukum 'BODMAS'. Burro Se _ Mempermudah ungkapan algebra yang melibatkan Imbas QR Code atau layani hite:/rimbunaniimu. muvimet_teims024b untuk ‘membina poligon. aBab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra Cou Mie Permudah. (a) (Gw—2)(4w ~ 1) = 10w (b) (r=31)? + 4re (©) (+ yx—y) + x0r-2y) Penyelesaian: (@) Gw—2)(4w — 1) — 10w.= 3w (4w— 1) -2 (4w 1) —10w =? a + 2 BOR = 12w? —3w — Bw — 10w +2 = 12w?—21w+2 (b) (7-30? + 4rt = (r—31N(r- 31) +4 = 7? Saas + 9° Ge = +90 —3nt—3rt+4rt =P 490-20 (©) G+ yxy) + xx —2y) = x? — ay + xy —y? +27 Dry BBB -y yt y-2y =2s? -y? Day ax (b-c)=axb-axe 2.1.4 Penyelesaian masalah Bry eel LaF EECEn es Menyelesaikan masalah iageesrae = Puan Maria mempunyai sebidang permaidani yang panjangnya (Br = 2) meter dan lebarnya ialah (r + 1) meter. Hitung luas permaidani Puan Maria. Grain Penyelesaian: ‘Luas = panjang x lebar = Gr-2y(r+ 1) 9728 oy 2 2r at =3r+r-2 (r+Dm ‘Maka, luas permaidani ialah (3r? + r - 2) meter persegi. ENED Ramesh menerima wang saku sebanyak RMSO untuk (y — 8) hari. Setiap hari dia membelanjakan sebanyak RM(x~ 3) untuk secawan kopi dan RM(x + 4) untuk mi rebus. Hitung baki wang Ramesh.Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra Penyelesaian: catia Baki wang saku. RMG8-2x-y+ 16x) CIE ar7 21 1. Berdasarkan jubin algebra berikut, tulis tuas kawasan berlorek dalam bentuk pendaraban dua ungkapan algebra. (a) (o) 4x — 2. Kembangkan ungkapan algebra berikut. @) 3@+2) (b) 4(8x- 3) (©) 2a+5) @ pop -8) © -Zes-% ) -2@r-2pq) (g) 3(Sbe - 6) (bh) 7(2ef+3e) @ 8g(2 + gh) 3. Kembangkan ungkapan algebra berikut. (a) @+1@+2) () G-5)r+4) (©) @+m)\5-m) @ @p-24p-1) (©) Gr-2\(4r-1) (©) Qr+s\4r—3s) 1 (g) @d-FHd-F 5) (bh) (r—3s)* @_ G@e-3? 4, Permudah ungkapan berikut. (a) (5b +3) +4@b-a) (b) 3(4m — Sn) ~ 2(8m + mn) (©) (h-JjP - 2hGh- 3/) @) @+y)e—y) + 2xer+ 2y)Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra ‘5. Hitung las rajah berikut dengan menggunakan ungkapan algebra. @ ) © @ wes ‘dw 2 6. Hadila berumur 2 tahun lebih muda daripada Kai Yee. Umur bapa Kai Yee ialah kuasa dua umur Hadila. Jika Kai Yee berumur p tahun, hitung jumlah umur mereka bertiga. Ungkapkan jawapan anda dalam bentuk ungkapan algebra. 7. Sebuah permukaan meja berbentuk segi empat tepat mempunyai panjang (Sx — 2) meter dan lebar (x + 2) meter. Encik Phillip ingin meletakkan cermin kaca di atas meja tersebut. Lebar ‘meja yang tidak ditutupi dengan cermin ialah (x ~ 3) meter. Ungkapkan Iuas permukaan meja yang tidak ditutupi dengan cermin kaca tersebut. 8. Hitungkan panjang LM dalam sebutan y. - ay-1 2.2 Pemfaktoran BC eas bade ea 2.2.1 Konsep faktor dan pemfaktoran “ Menghubungkaitkan Pemfaktoran ialah proses mengenal pasti faktor sebutan dan ungkapan algebra dan apabila didarabkan akan menghasilkan ungkapan asal. faptor dan pevfakions Pemfaktoran merupakan proses songsangan kepada kembangan. dan seterusnya Misalnya, faktor bagi 3p eee ae g a tersebut. i xe mane Maka, faktor bagi 3p ialah 1, 3, p dan 3p.Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra ® Faktor, Faktor Sepunya dan Faktor Sepunya Terbesar (FSTB) bagi hasil darab ungkapan algebra Faktor sepunya ialah faktor bagi sebutan algebra yang membahagi dengan tepat dua atau lebih sebutan lain, Faktor Sepunya Terbesar (ESTB) ialah faktor yang terbesar antara semua faktor sepunya. Perhatikan ungkapan, 4x+2=2Qx +1) 2 ialah faktor sepunya bagi 4x dan 2. ‘Senaraikan semua faktor sepunya bagi setiap sebutan berikut. (a) 6h,4gh (b) 9c*d, 3d°e, 6def Penyelesaian: (a) 6h= "lx oh ) ae 3d?e dan 6def @x3h xBix3xcxex@ Dx 3x @xdxe ee Dx2xBx dxexf Agh= lH x 4gh ‘ sean Faktor sepunya bagi 9c°d, 3d?e dan 6def Dx 22h ialah 1, 3, d dan 3d. 3d ialah faktor sepunya pte kerana boleh membahagi semua sebutan di 2x 2h atas dengan tepat. gx4h ; Mx4g PERHATIAN@®) Maka, faktor sepunya bagi 6h dan 4gh ialah 1, 2, h dan 2h, 2.2.2 Pemfaktoran ungkapan algebra Latta E ‘Memfaktorkan ungkapan Menggunakan FSTB Ungkapan algebra boleh difaktorkan dengan mencari Faktor Sepunya Terbesar (FSTB). Misalnya, 335 : a ; ea ie ialah FSTB Maka, ungkapan algebra bagi 8x + 12x* boleh ditulis sebagai hasil darab dua faktor seperti, 4x(2 + 3x) Ini dinamakan pemfaktoran.Bab 2 Pemfaktoran dan Pacahan Algebra eel eo 1. Tentukan Faktor Sepunya Terbesar (FSTB) bagi setiap sebutan (a) 6h, 4gh (b) 9c%d , 3d?e , 6def 2. Faktorkan setiap ungkapan berikut. (a) 3x415 (b) Tm+21m? Penyelesaian: 1. (@) 2 6h, 4gh 2 9e2d , 3d°e , Bdef h (Bh, 2gh — FSTB=2h 30d, Pe, Qdef 3 2g » 3c? , de’, 2ef Penyelesaian: 2. (a) gil3x+15 Tm + 21m? m + 3m? eters) ‘Menggunakan beza antara dua sebutan kuasa dua sempurna 2? — y? ialah sebutan beza kuasa dua. x? — y* boleh difaktorkan dengan beza kuasa dua sempurna, Kaedah ini hanya boleh digunakan jika kedua-dua sebutan algebra tersebut ialah kuasa dua sempurna. Perhatikan, xodax? 2? = (e+ 2)(x— 2) Faktorkan setiap ungkapan berikut. (a) b?-1 (b) 9m?—100 (©) 3y?- 147 @ 5k -80 Penyelesaian: @ b?-1 (b) 9m?—100 oat = (3m)?— 107 =(b+ 1-1) = (Bm + 10)(3m ~ 10)Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra (c) 3y?-147 (@) 57-80 —_ FSTBS dan 80 = 3(y?— 49) <— FSTB 3 dan 147 = 52-16) ialah 5 or) ialah 3 Teatoey y+ T= 7) =5(k+4yk-4) Identiti Pemfakt Suatu ungkapan algebra seperti x? + 2xy + y? boleh difaktorkan pees sebagai (x +y)(r+y). =@4NEEN ex42y+y? Menggunakan pendaraban silang &) Gy? 2G -ye-y) Bagi ungkapan algebra berbentuk ax? + bx + c dengan a0 dan a, gigi ', c ialah suatu integer boleh difaktorkan dengan kaedah pendaraban = (¢)_y2_y2 oo =etye-y) Perhatikan contoh di bawah berserta penerangannya untuk pemfaktoran ae ungkapan algebra x° + 6x + 8. QR CODE Langkah 1: Bandingkan pekali Ix? + 6x + 8 a ‘ A I @ + O-+@ Maka, a= 1,b=6danc=8 Langkah 2: Faktor bagi 8 ialah 1, 2, 4 dan 8. 2 dan 4 dipilih kerana menepati @, iaitu 2x 4=8. Langkah 3: 2 dan 4 dipilih kerana menepati @. iaitu 2+ 4=6. Langkah 4: Lakukan darab silang seperti di bawah. toe Hasil Darab 1x 8 =8 1x =8 28 eee =24(-4)=-6 | -2*04)=8 TAHUKAH anpa | Pemfakioran dan pembshagian x+4 xt2. Jere | Langkah 5: Faktor x? + 6x + 8 ialah (x + 2)(x + 4).EXNED Faktorkan setiap ungkapan berikut, (a) x?-6x+9 Penyelesaian: (@ °—6r+[ 9] Pandaraben + felon: (1) *1-9) 3x03) “3+ 63) Maka, x? - 6x + 9 =(x- 3)(x-3), END Faktorkan ungkapan berikut. 2m? + 7m +6 Penyelesaian: Cubaan pertama: ye = ‘ oo Maka, 2m? + 7m + 6 = (2m + 3)(m + 2).<— ED Faktorkan ungkapan berikut. (a) -2y?-9y 45 Penyelesaian: ® » ay -1| +y ; 4|% 6, Sel cc) ake = 45] -9y Pendaraban faktor 6: 1x6 2x3 ‘Cubaan kedua: Maka, -2y — 9y + 5 = (2y- I)(y-5). Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra (b) m?—2m-8 ©) m?-2m- (8) Perdereben! faktor 8: ‘Semak jawapan dengan kaedah kembangan omen Penyelesaian bagi —2y? — 9y + 5 boleh juga () seers | BORER 949) Maka, ~3x° — 8x —5 = Gx + 5)(-x- 1).Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra Menggunakan faktor sepunya dalam empat sebutan algebra ab + ac + bd + cd = (ab + ac) + (bd + cd) saib-r6) ++ 0) Hikun KasA dilakukan seperti berikut. 284 1x43 =(b+clat+d) S24 6rtx+3 Faktorkan setiap ungkapan berikut. (a) pq+qr+ps+rs ot Penyelesaian: (a) pqtqr+pstrs 1g + qr) + (ps + rs) qp+n+sp+n) +p +r) me = 2p(x - 2y) - 3q(x- 2y) Yu = (x- 2y)(2p - 3g) 2.2.3 Penyelesaian masalah loot oe Luas sebuah padang bola sepak berbentuk segi empat tepat ialah (4x° + 16x) meter persegi. Padang itu telah ditenggelami air seperti dalam rajah di bawah. Jika lebar padang itu ialah 4x meter dan dua kawasan yang ditenggelami air ialah segi tiga bersudut tegak yang sama saiz, berapakah Tuas kawasan yang tidak ditenggelami air? Penyelesaian:Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra CEN 22 1. Senaraikan faktor sepunya dan FSTB bagi setiap sebutan berikut. (a) 8y, Ly (b) 2b, 3b (© 3w, Sw? @) 10m*, 1Smk (e) She, 2c*, 3ed (f) 4a%b, 8b7c, 6bed 2. Faktorkan ungkapan algebra berikut.- - (a) Se+10 (b) 2ab— 8a? (©) Babe + 6a° (@) 4x -1208 ©) oft f+fe () 2x2 4ry + 60x 3. Faktorkan ungkapan algebra berikut. (a) b?-81 (b) @-b? © #-1 (@) 16y? -49 (©) (m+3) -16 () 4-17 -9 4, Faktorkan ungkapan algebra berikut. (a) P+ 9x4 14 (b) 2 +7x -18 (©) 2 -Sx -24 (d) m+ Lm -26 ©) y-2y -15 (f) -8k+16 (g) 2m*-11m-6 (h) 9f? - 12f+4 (i) 2m? + 4m —- 16 @ 2-Sx-7 (k) 12y"+8y-15 () Sp? +6p-8 (m) ~5m? - 6m +8 (n) 3p? +4p-4 (0) ~6x?7-x4+15 5. Faktorkan ungkapan algebra berikut. (a) pq-qr—pw+rw (b) 2° +29 + 6x + 6y (©) 3ab - 9ad + be ~3cd (@) ah +aj—bh—bj (©) jm-jn+ym-yn () Oxy —3xz + 12py—4pz Qy-)m Lantai di sebuah bilik berbentuk segi empat tepat dan sebidang permaidani berukuran 3 meter panjang dan 2 meter lebar dibentangkan di dalam sebuah bilik. (a) Hitung luas lantai yang tidak ditutupi permaidani. (b) Felisa ingin menutupi keseluruhan lantai bilik dengan permaidani yang sama saiz. Nyatakan berapa bidang permaidani yang perlu dibeli sekiranya nilai y= 2.Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra 2.3 Ungkapan Algebra dan Hukum Operasi Asas Aritmetik Anda telah mempelajari kembangan, pemfaktoran dan penyelesaian masalah, Cuba selesaikan gabungan operasi berikut yang melibatkan kembangan dan pemfaktoran. 2.3.1 Penambahan dan penolakan ungkapan algebra PEMBELAJARAN Melaksanekan penambahan Sree Permudah. kembangan dan pemfaktoran. (a) 2? -2(4x+5) ew) 5 Penyelesaian: (a) 2x°-2(4x +5) =2x°-8r-10 i oe = 22 - 4r-5) = 2x-S)x+ 1) » Menambah atau menolak pecahan algebra dengan penyebut yang sama ee er cy) Permudah setiap yang berikut. 4a 3a yy x42 x-5 Oo eae © a == Penyelesaian: 4a, 3a y_3y x42 4-5 OF 5 rattan ao) eet aoe sey =242=@-5) 5 3w is mee: x+2-x@5 -= 4 ora Sw Tanda negatiftidak boleh _ a berada di bahagian ma Sw penyebut Oxo=+‘Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra > Menambah atau menolak pecahan algebra yang penyebutnya tidak sama Salah satu daripada penyebutnya ialah gandaan bagi penyebut yang lain INLD Permugah setiap ungkapan berikut @ o-5 Penyelesaian: @ 3 ima 3-2 Penyebut pecahan tersebut tidak mempunyai faktor sepunya nN) Permudah setiap ungkapan berikut. Sx _ 3x @ %-3 Zatebe ae w F+E Penyelesaian: Sx 2 3x il 2a b ® Sm 2a o 2+% = 10a 9x 2aK2e | b RS = fo ¥ 35s * 20a aoe _ 4ac + 3b = 6c Penyebut pecahan mempunyai faktor sepunya © {MBAS KEMBALI Permudah setiap ungkapan berikut. srs m_ _ Sm ® apt op a ae Penyelesaian: 1,41 m Sm _ mT Sm RD © @* & xa * bx ©) ar ars = arate ~ Tara cba. = Zms~ 10m © ian top rs eee =p =12pBab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra 2.3.2 Pendaraban dan pembahagian ungkapan UTC Eee algebra Untuk mendarab dan membahagi ungkapan algebra, anda perlu Ben pembahagior memfaktorkan ungkapan tersebut, kemudian memansuhkannya sekiranya terdapat faktor sepunya pada pengangka dan penyebutnya. Misalnya, (2p +4) + (p?=4) boleh ditulis sebagai = u el IMBAS KEMBALI 2p+4 _2p+2)~< pe tle) ” ~DeRe=D —sebutanyang cama fa ce ‘>. ee Faktorkan pengangka era) e py Ge? 6k=3h Sire ©) oh PoE tee, 2ab @-o at+l=l+a Se AD arrears a-b=-(b-a) 30+ 6b 10a—5b~ 8a—45 jae Sods by) CFB? , k= 3h~ Fartorcan SINCERITY “io =k HE 1 1 _ @tnya- G@+ha-1) Xo) eh +b 3(2k © sya 4. Permudah setiap yang berikut. @ ee © H-e o AttBab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra 5. Permudah setiap yang berikut. @ 4+5 © otee © Tee 6. . Permudah. Ongar “55 0 2 ae 7. Permudah. oye © aay Bm 8. Permudah. @ oxen ) e ce (g 225, seh xe2 Se-2f ” 3c? Sef 9. Permudah. 10. Selesaikan gabungan operasi berikut. er y Co FY ry © Per IT Waser) 1. Kembangkan setiap ungkapan berikut. (a) + a+ 126) (b) (n+2)(n-5) (c) (a+ 2b)? @ (@x-y? © (st )(+3) = WP 4h 2k 3h) 2. Faktorkan setiap ungkapan berikut (a) 12m— 18m? (b) y?-81 (c) 4ab-8a?b @ 2-16? (© (-3y-1 Pe ar43 (g) x?+2x-15 (h) °4+6x+8 (i) 6cd —2ce—3bd + be 3. Permudah setiap ungkapan berikut. a+2_a-b de 5d + 2 Oa ay ©) Saba © Fe-TRBab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra n+? on Cheese rs, 2=r (re ta © 32th ee 4. Nenek mempunyai sckeping coklat berukuran (k?— 16) cm panjang dan dia ingin membahagikannya kepada cucunya seramai (k — 4) orang. Berapakah ukuran panjang coklat yang akan diterima oleh setiap cucunya? 5. Gurdip dan Jumrang ialah pekerja sambilan di sebuah kedai runcit, Gurdip mendapat bayaran gaji RM3 per jam lebih-murah daripada dua kali gaji Jumrang. Katakan gaji Jumrang ialah RMx per jam, hitung jumlah gaji bagi (x +2) jam gaji Gurdip dan (2x + 3) jam gaji Jumrang. Tulis dalam bentuk ungkapan algebra. 6. Luas sebidang tanah untuk membuat parkir kereta di sebuah pasar raya ialah 25(x? ~ 8x + 16) meter persegi. (i) Jika luas seunit tapak parkir kereta ialah (x ~ 4)? meter persegi, berapa buahkah kereta yang dapat diparkirkan di tempat tersebut? ii) 4 unit tapak parkir telah ditempah oleh pemilik pasar raya tersebut. Berapakah unit tapak parkir yang tinggal”? 7. Khairul ingin menampal dindingnya dengan kertas hiasan dinding. Dindingnya berukuran (+ 5) meter panjang dan (3x ~ 2) meter lebar. = (@_Berapakah luas kawasan dinding yang akan ditampal dengan kertas hiasan dinding sekiranya ukuran pintu ialah (x 1) meter panjang dan x meter lebar? Gi) Sekiranya harga kertas hiasan dinding tersebut ialah RM8&x per meter persegi, erapakah jumlah wang yang perlu dibayar oleh Khairul? 8. Swee Lee sepatutnya dapat menyiapkan (28 + 16x) bilangan soalan matematik dalam masa 4 jam. () Berapakah bilangan soalan yang dapat disiapkan dalam masa 30 minit? (ii) Sekiranya Swee Lee hanya dapat menyiapkan (14 + 8x) bilangan soalan tersebut, berapa lamakah masa yang diambilnya? 9. Azimah membuat seloyang kuih lapis berbentuk segi empat tepat berukuran (3x-+2) cm panjang dan (x + 2) em lebar. Dia memotong kuih lapis tersebut kepada 6 bahagian panjang dan 3 bahagian lebar. Hitung luas sepotong kuih lapis tersebut dalam bentuk ungkapan algebra. 10. Encik Hanapi ingin mendirikan sebuah banglo satu tingkat di sebidang tanah berukuran x meter ebar dan y meter panjang. Dia perlu menyediakan 2 meter rizab jalan untuk jirannya. & (@ Berapakah luas tanah Encik Hanapi yang asal?” (ii) Berapakah perbezaan Tuas tanah yang asal dengan luas tanah selepas ditolak rizab jalan? (iii) Sekiranya harga tanah ialah RML8 per meter persegi, berapakah harga keseluruban tanah Encik Hanapi?Bab 2 Pemfaktoran dan Pecahan Algebra sect mna Pendaraban dan Pembahagian | Jika penyebutnya tidak sama, anda perlulah -Laksanakan pemfaktoran kepada ungkapan -pendaraban dilakukan. ae (m+n? min G@+yety) ay Bay Py (senor n) ee = mtnBab 2 Pemfektoran dan Pecahan Algebra Pada akhir bab ini, saya dapat: OR POP TOTS co ba FOP FOC FRumus Algebra wah kedai borong menjual pakaian dengan harga RM y. Pada musim perayaan, | ANDA AKAN mempetaiant [|| kedai borong tersebut memberikan diskaun kepada jumlah pembelian pakaian seperti yang berikut. 3.1 Rumus Algebra bee, peehos starena Hani eava sour « >) woe iO OA ‘i So i ee Sebagai seorang pengatur cara komputer, anda diminta untuk membangunkan satu atur cara yang mengandu rumus 4 jualan pakaian tersebut. & + Rumus algebra * Algebraic formula + Pemboleh ubah * Variable + Pekali * Coefficient + Perkara rumus * Subject of formula 42aa % J Untuk m: ee lanjut oe A ee >:Bab 3 Rumus Algebra Sfeannivin Keeani Tujuan: Mengenal rumus ‘Bahan: Kalendar persekolahan Langkah: 1. Murid melakukan aktiviti ini secara berpasangan 2. Hitung jumlah wang yang dapat disimpan daripada situasi berikut (anggap pengiraan bermula dari 1 hari bulan hingga hari terakhir setiap bulan). BABS Situasi 1 Badrul seorang murid tingkatan 2 yang suka menabung. Dia menerima wang saku sebanyak RMS dan berbelanja sebanyak RM4.50 secara tetap pada setiap hari persekolahan, Berapakah jumlah wang simpanan Badrul pada bulan Januari? Situasi 2 Sedthu mengumpul wang sebanyak RMS setiap bulan. Jika dia menerima wang saku sebanyak RMIO sehari, hitung perbelanjaan Sedthu dalam sehari pada bulan April. 3. Nyatakan kaedah menghitung wang simpanan, Daripada dua situasi di atas, anda perlu menulis persamaan yang menghubungkan nilai wang saku, nilai wang belanja dan bilangan hari dengan operasi tambah dan darab untuk mendapatkan nilai wang simpanan, Wang saku, wang belanja dan bilangan hari ialah pemboleh ubah. Anda boleh menentukan jumlah wang simpanan dengan mengubah nilai pemboleh ubah tersebut. 3.1 Rumus Algebra Ungkapan algebra ialah gabungan dua atau lebih sebutan algebra menggunakan operasi tambah, tolak, darab atau bahagi. Rumus algebra ialah ungkapan algebra yang ditulis dalam bentuk persamaan, 3.1.1 Membentuk rumus BNC PEMBELAJARAN ere, ae Furey Ore mnKuda Kepang Singa Rumus yang diterbitkan s = 2c + b + 3a, d = 8b, w = 3a + Th + 3c. Daripada aktiviti di atas, rumus dibentuk dengan menghubungkan beberapa pemboleh ubah. CONTOH Suzi menjual dua jenis kek pada harga yang berlainan. Kek coklat dijual pada harga RM3 sepotong manakala kek keju dijual pada harga dua kali ganda harga kek coklat. Sempena pembukaan cawangan baru, dia memberikan diskaun 10% untuk semua harga kek. Terbitkan rumus pengiraan harga jualan kek, jika m potong kek coklat dan n potong kek keju berjaya dijual. Penyelesaian: Harga kek keju = 2 kali ganda kek coklat xRM3 =RM6 Harga jualan, z = [(bilangan kek coklat x harga) + (bilangan kek keju x harga)| x diskaun = [(m x RM3) + (nx RMO)] x (100% = 10%) (RM3m + RM6n) x 90% 3m + 6n) x 0.9 langan kek coklat ‘n =bilangan kek keju Rumus algebra; z = 0.9 (3m +6n) =2.Im+5.4n Bab 3 Rumus Algebra TAHUKAH ANDA\ Tarian Sumazau ialah tarian ‘radisi suku kaum Kadazan Dusun di Sabah, Tarian ‘Sumazau dipersembahkan pada Tadau Kaamatan ‘yang disambut pada setiap bulan Mei. hittp:/wwrw.kkn.gov.my/ Pemetaanbudayal oeBab 3 Rumus Algebra By al ie 3.1.2 Menukar perkara rumus. Pemboleh ubah boleh diungkapkan menjadi perkara rumus suatu rumus algebra. Begitu juga perkara rumus boleh menjadi pemboleh ubah rumus algebra tersebut. Perimeter, P bagi sebuah segi tiga sama kaki boleh diungkapkan Cro dalam sebutan a dan b sebagai P =a + 2b Perkara rumus bagi persamaan di atas boleh ditukar seperti berikut. () a=P-2 (i) p=P=4 Ungkapkan m sebagai perkara rumus. (a) q=m+p (b) b=2s—m © a> @ =" Penyelesaian: @ = m+p=q 2s—m =b m+p-fgg=4 ae a-P =m =b-2s Bxcm-Bo-» ey) n =-b+2s Maka, m =2s—b © A _m-diungkapkan dalam — ‘sebutan n dan ¢Bab 3 Rumus Algebra Ungkapkan p sebagai perkara rumus. @ a=\p ) @ tet ¥ Penyelesaian: (a) \P=4 (PP =O | pg ) PERHATIAN: 3.1.3. Menentukan nilai pemboleh ubah Src i Nilai bagi satu perkara rumus boleh diperoleh apabila semua nilai pemboleh ubah diberikan, Sebaliknya, nilai suatu pemboleh ubah boleh diperoleh apabila nilai perkara rumus dan pemboleh ubah lain diberikan, Diberi w — Su, hitung nilai berikut (a) _nilai w apabila t = 3 dan u = -2 (b)_nilai ¢ apabila w = 15 dan w= 4 IMBAS KEMBALI Penyelesaian: (a) Gantikan ¢ = 3 dan u = -2 ke dalam rumus. w=7@)-5(-2)Bab 3 Rumus Algebra > |IMBAS KEMBALI (b) Gantikan w = 15 dan u = 4 ke dalam rumus. Tt—-5u =w 7t-5(4) = 15 Rumus Algebra t= 15+20 Paneer ines 35 Penboleh vba lah hint yang LST nilainya bolum ckenal past atau pe boleh brah. Pemalar Praag ant yang nina = 3 I ae Rumus Algebra Diberi_ m = (p —q)?, hitung nilai g jika diberi m = 16 dan p = 3. umes ager ih persamaen Penyelesaian: mB = 200-9) 4m =(p-q)? ‘Kedua-dua belah persamaan ia = Vea es a ie p-q=Vim () salu daripadaoperesi axes maternal, am (uaa atau puncakuasa. ene (©) gabungan operas ases dan oe di Le -V4m +p Ta q=p-Vam q=3~V¥(16) <— Gantikan m = 16 dan p = 3 q=3-8 q OC es SUT 3.1.4 Penyelesaian masalah Harga seketul ayam goreng di kantin sekolah ialah dua kali ganda harga sebungkus roti. Dengan wang sebanyak RMS, Azman membeli dua bungkus roti dan seketul ayam. Baki perbelanjaan tersebut ialah RMI dan disimpan, Jika Azman membawa RM12, berapa ketulkah ayam goreng yang dapat dibeli dengan jumlah bilangan roti yang sama?Penyelesaian: Meraneang strategi Menentukan harga sebungkus roti (a) Wakilkan harga roti dan ayam dengan huruf x. Harga roti = RMx Harga ayam = RM2x (b) Jumlah harga roti + Jumlah harga ayam + RMI = Jumlah belanja 2(RMx) + RM2x+ RMI 2x4 2x41 4x+1=5 Maka, harga sebungkus roti ialah RM1 dan harga seketul ayam ialah RM2. Melaksanakan strategi (a) Wakilkan bilangan ayam goreng dengan huruf y. (>) Jumlah harga roti + Jumlah harga ayam = RMI2 (RMI x 2) + (RM2 x y) =RMI2 2+2y =12 2- oS =5 reat: 3.1 1. Ungkapkan huruf dalam kurungan sebagai perkara rumus. (@) z=m-qp [m] Cul © je trl SG (2) © 5q=2-5 [ul (f) w=-4 +5 [vl (®) 2a=V%+5 [pb] ) 5? = 5" tw] Gi) (-3myP=4p-8 [m] () V@r?) =4s-7 trl 2. Harga sehelai kemeja ialah RM3S, manakala harga schelai seluar ialah RM45. Diskaun sebanyak 15% diberikan pada harga sehelai kemeja, manakala diskaun sebanyak 10% diberikan pada harga sehelai seluar, Tulis rumus jualan, z, jika Syamsul ingin membeli x helai kemeja dan y helai seluar. 49Bab 3 Rumus Algebra 3. Selesaikan yang berikut. (a) Diberi c= 4d + 8, hitung (_nilai c apabila d = 2 Gi) nilai d apabila c = 10 (©) Diberi 4m =3n +8, hitung (i) nilai m apabila n = -15 (b) Diberi 4p = 18 ~ 5g, hitung (i) nilai p apabila g =2 Gii)_nilai q apabila p = 2 5 (a) Diberi V4m= hitung 2 (nila n apabila m = 4 Gi) nilain apabila m = 30 Gi)_nilai m apabila n= 2 3q- pr, hitung @_nilai p apabila q = 3 dan r= 8 Gi) nilai q apabila r = —12 dan p = 10 15 (©) Diberi 3u = 47+ s, hitung (6) Diberi 40 (nila w apabila r= 5 dan s ii) nilai r apabila w= 3 dan s = (iii) nilai r apabila p = -15 dan q = (g) Diberi V3a = 96 — 4c, hitung (h) Diberi hs =3 7° + $0", hitung & @ nilai a apabita b= 4 dan c= & ()_ nillai s apabilar =-5 dan w=3 (ii) nilai b apabilac=3 dana = 12 Gi) _nilair apabila u = -6 dan s = 28 (iii) nilai c apabilaa = 3 danb =3 (ii) nitai s apabila w= 2 dan r= Gi) nilai u apabila s = a dan r= 2 4, Tulis rumus algebra berdasarkan situasi berikut. (@) Jumlah harga, RMz yang perlu dibayar oleh seorang pembeli yang membeli x buah buku kerja dan y kotak set geometri. Setiap buku kerja dan set geometri masing-masing berharga RMS.90 dan RM3.60. (b) Dalam suatu jamuan kelas, seorang guru membeli p karton minuman tin untuk diagihkan kepada g orang murid. Daripada sejumlah minuman tin tersebut, tujuh tin dikeluarkan untuk dibahagi kepada guru mata pelajaran. Jika satu karton mengandungi 24 tin minuman, hhitung bilangan tin minuman yang diterima oleh setiap murid, b dalam sebutan p dan q. (©) Kasut A dijual dengan harga RM35 sepasang, manakala kasut B berharga RM76 sepasang. Kedai Kasut Cantik menawarkan diskaun sebanyak 15% untuk pembelian dua pasang kasut. Kasut A dan kasut B boleh dicampur bilangannya. Mei Ling membeli m pasang kasut A dan n pasang kasut B. Hitung harga yang perlu dibayar, P dalam sebutan m dan n. (@) Sebuah Kereta mampu bergerak sejauh 10 km dengan isian petrol sebanyak 1 liter. ~~ Ungkapkan kos petrol, RM. yang perlu diisi untuk perjalanan sejauh s km jika satu liter petrol berharga RMr. IEW se cece 1, Tulis rumus algebra daripada situasi berikut. (a) A mewakili luas, manakala x mewakili panjang sisi sebuah segi empat sama, Tulis rumus yang menghubungkan A dengan x.