RY oeeR oh? 1 ge WAY on Cae ef BIN BIR HADIS HILJADU I JEDAN HADIS MEHMED ARIFUVOD Hvala Allahu dz.8. koji je u Kur’anu a.8. postavio propise svojim robovima i pojasnio i upotpunio ih sunnetom - praksom posljednjeg Svoga Poslanika Muhammeda sallallahu alejhi ve sellem, neka je salavat na njega i na njegove ashabe - drugove, i na sve one koji budu njega slijedili i njegovih se propisa pridrzavali i njegovom putu pozivali... MJESTO SUNNETA U ISLAMU Nema sumnje da su izvori islamskih propisa nama muslimanima dobro poznati, i dana drugom mjestu, odmah poslije Kur’ana a.8., dolazi sunnet - govor, praksa i Zivot Allahovog Poslanika sallallahu alejhi ve sellem. Sunnet ili hadis je mnoge propise koji su opéenito spomenuti u Kur’anu pojasnio, a neke u tanéine dopunio. Zbog toga se vjernik kod uzimanja propisa svoga viadanja kako u vjeri tako u Zivotu uopSte, mora obraéati sunnetu, odnosno praksi Alllahovog Poslanika. Kolikaje vaZnost sunneta vidimo iz slijedecih Kur’anskih ajeta: F ear ee bce aa @ yg Se SUG Oy oy J LO SUT Oy} “Ono Sto vam Poslanik da, to uzmite, a ono Sto vam zabrani ostavite.” (Hagr: 7) Boe, Bee EM pe ee BE wt (es Bb S25 oS ord > “Vi u Allahovom Poslaniku imate divan uzor...” (Ahzab: 21) CSLS5 WAY calle } “On ne govori po hiru svome, - to je samo objava koja mu se obznanjuje.” (Nedzm:3-4) (oss) SHIA a abh ) “JT pokoravajte se Allahu i Poslaniku da bi vam bila milost ukazana.” (Ali Imran: 132) Bin bir hadis 5... i mnogi drugi ajeti u kojima se nareduje pokornost Allahu a zatim Njegovom Poslaniku. To je naglaSeno i u mnogobrojnim hadisima: 6a Ly Spek elas m5 ie “DrZite se moga sunneta, kao i sunneta (prakse) smjernih halifa poslije mene.” Sy MOE sg Eas Ghat A Rosy “Ostavio sam vam dvije stvari, i dok god ih se budete pridrzavali ne¢ete zalutati: Allahovu knjigu - Kur’an i moj sunnet - praksu.”” S obzirom da je sunnet jedan od temelja vjere, pridavana mu je velika vaznost od vremena Allahovog Poslanika Muhammeda a.s. pa sve do danas. Uéenjaci su vodili raéuna o sunnetu (hadisu) precizno razgranicujuci Sta je u njemu sahih - ispravno i vjerodostojno, a Sta nije, narocito pridajuci paZnju onima koji pojedini hadis prepriéavaju. Stolje¢ima je radeno na prikupljanju i biljeZenju hadisa u razne zbirke, ne samo u arapskim nego i u drugim zemljama. POVOD IZDAVANJA OVE ZBIRKE I u na8im podruéjima na Balkanu (posebno Turska i Bosna) je bilo viSe sluéajeva da se neki islamski utenjak posveti pisanju ili prevodenju neke hadiske zbirke. Takav sluéaj je i sa ovom knjigom koja nosi naziv “BIN BIR HADIS” - “HILJADU JEDAN HADIS”, a koju je sastavio rahmetli Mehmed Arif beg (1843 - 1897). Hadisi uovoj zbirci poredani su po arapskom alfabetu (abacednom redu), a pisac ih je sviju prokomentarisao na turskom jeziku. Knjigu je na na8 jezik jo$ 1952. godine preveo rahmetli Fuad ef. SubaSi¢ (1921 - 1985), moj tetak (njegova Zena je sestra moje majke), Sto je ujedno razlog da sam i ja jedan od mnogih koji su nastojali da ova knjiga ugleda svjetlost dana, i da se nade u rukama Sitalaca Zeljnih islamske, a posebno hadiske nauke. Jo§ vedi je razlog taj Sto je dobar dio biblioteke od rahmetli tetka pripao meni, 6 Bin bir hadisi zahvaljujuci tome bio sam u situaciji da pomognem oko korekcije ovoga prijevoda. Za ovaj posao sam se odlutio tek nakon konsultacije sa nasljednicima od prevodioca ovog djela. Nadam se da ée i prijevod djela “SAHIHUL-BUHARI”, od rahmetli Fuad ef. isto tako jedanput u cijelosti biti izdat i predogen javnosti. OBRADA KNJIGE Moj posao kod obrade ovog prijevoda sastoji se u tome da sam uporedio sav prijevod sa originalom, koriste¢i se djelom “DZAMIUS-SAGIR” od Sujutije, i komentarima tog djela, obzirom da su (skoro) svi hadisi iz te knjige. Na taj natin sada je u prijevodu ovoga djela naveden svaki prenosioc pojedinog hadisa (ravija), uéenjak (sakupljaé) hadisa koji taj hadis biljezi, djelo gdje ga biljezi, i ocjena (stepen ili vrijednost) svakog hadisa. Vecinu tih ocjena je spomenuo Sujuti, ali s obzirom da je on poznat po svojoj blagosti u ocjenjivanju hadisa (Mutesahil), nekada sam na njegovu ocjenu dodao ocjene drugih uéenjaka kao Sto su: Hakim, Zehebi, Hejsemi, Ibnu HadZer, Zerkani, Munavi, Albaniidr. Ako Sujuti nije dao nikakvu ocjenu na pojedini hadis, onda sam navodio samo ocjenu od gore spomenutih uéenjaka, a umjesto u zagradi, iza hadisa, gdje inate bude ocjena Sujutije ostavijao sam prazno. TERMINOLOGIA (Skraéenice koje su kori8tene pri korekciji ovog prijevoda) Prvo se u knjizi navodi arapski tekst hadisa iz originala knjige “Bin bir hadis”, a onda se navodi ime ashaba koji dotiéni hadis pripovijeda. Ponekad (u djelu “Dzamius-sagir) Sujuti navodi imena veceg broja ashaba, a ja sam se zadovoljio spominjanjem onog ashaba &iji je sened (lanac prenosioca) najjaéi (npr. hadis br. 12). Onda se navodi prijevod hadisa (nekada uz manji komentar) od rah. SubaSi¢a, a onda u zagradi ime ili imena uéenjaka koji biljeze taj hadis u svojim djelima, te Sujutijeva ocjena tog hadisa. Ve¢ je napomenuto da, ako nema ocjene kod Sujutije, ili ako su kasniji uéenjaci dali drugu ocjenu i vrijednost tome hadisu, to se navodi odmah iza te zagrade. Bin bir hadis TsU zagradi se spominju ovi izrazi: - Muttefekun alejh - Sto znati da biljeze pod istim uvjetimai Buhari i Muslim, i za taj hadis, zbog svoje velike vrijednosti uop&te nisam stavljao nikakvu ocjenu, Sto je inate pravilo u hadiskoj terminologiji. - Buhari ili Muslim - znaéi da se hadis navodi u njihovim djelima “Sahihima”, te je takav hadis sahih - vjerodostojan, i po stepenu odmah do prve kategorije (Muttefekun alejh). - Kada kaZ%em “etvorica”, misli se na “Ashabu sunen”, uéenjake koji su napisali velike hadiske zbirke pod imenom “Sunen”, a to su: Ebu Davud, Tirmizi, Nesai i Ibnu Madze. - Kada kazem “Sestorica”, misli se na Buhariju, Muslima, i opet na ista ova Getiri pomenuta ucenjaka. - Ako Buhari neki hadis navodi unekom drugom djelu (“Edeb” ili “Tarih”), to djelo je imenovano. - Sem ovih uéenjaka najéeSée se spominje Ahmed ibnu Habnel, Sto znati da je taj hadis spomenut u njegovom djelu “Musned”, - Kada se spomene Taberani, onda se misli na to da se taj hadis nalazi u nekom od njegova tri “Mu’dzema”. - Kada kazem Bejheki, misli se na njegov “Sunen” ili djelo pod imenom “Suabul-iman”. - Kada kazem Darekutni, misli se na njegov “Sunen” ili djelo “El-efradu vel garaib”. U svakom sluéaju, ko hoée da sazna nesto vise o pojedinom piscu i njegovom djelu, neka se vrati na djelo “DZamius-sagir” od Sujutije. Uarapskom tekstu crtica ispod teSdida Gita se kao kesra, iako je iznad harfa,npr. 35,%.)) = essihatu. Sto se tite ocjene hadisa, oni hadisi koji nisu “Muttefekun alejh” ocijenjeni su izrazima: SAHIH - vjerodostojan, HASEN - dobar, i DAIF - slab hadis. - SAHIH hadis ispunjava sve uvjete koji su zahtijevali hadiski uéenjaci kod-sakupljanja hadisa, i kao takav moze da posluzi kao dokaz “DELIL” u pitanjima vjere i vjerskih propisa. - HASEN hadis zna¢i da se po njemu radi kao po sahih hadisu, samo Sto nisu u istoj deredzi - stepenu. 8 Bin bir hadisPOSTUPAK PO DAIF HADISU Obzirom da u ovoj zbirci ima nemali broj daif hadisa, zgodno bi bilo da ovdje napomenemo kakav je propis rada po daif hadisima. Mi8ljene je vecine uéenjaka je da se daif- slab hadis ne moze i ne smije uzimati kao dokaz u propisima vjere, tj. u odredivanju Sta je halal - dozvoljeno, a Sta haram - zabranjeno, niti u stvarima koje se tiéu vjerovanja (AK AID), niti u tumacenju Kur’ana (TEFSIR). Medutim, koristiti se daif hadisima u podsticanju na dobra djela i svojstva i odvraéanju od ruznih djela i navika, te pominjanju nekih pouénih priéa (hikaja) i pouka u vazu i savjetovanju i tome sliéno, dozvolili su mnogi uéenjaci medu kojima su: Ahmed, Ibnu Mehdi, Ibnu Mubarek, Nevevi, Iraki, Sehavi, Ibnu HadZer, Sujuti, Ali El-Kari i drugi. Hafiz Ibnu Hadzer je dozvolio raditi po daif hadisu (u pomenutim stvarima) uz slijedece uslove: - da taj daif hadis ne bude previge slab, - da taj hadis ima osnovu u vjeri, dakle da ne kontrira pouzdanim vjerskim propisima, -idase kod rada po njemu bude rezervisano i oprezno (tj. da se ne smatra za sigurno). (Vidi: “Tedriburravi’ 1:298-299, i “Tejsirul-mustaleh” str.64.) Na kraju knjige sam stavio sadrZaj u kojem su hadisi poredani po temama, iza kojih se navodi broj hadisa koji govori o dotiénoj teri. Na kraju molim UzviSenog Allaha da dobrom nagradi pisca ove knjige Mehmeda Arif bega, kao i prevodioca Fuad ef. SubaSi¢a, ida se svima nama (koji jo§ uvijek Zivimo dunjalucki Zivot) smiluje, i da naga srca uévrsti u dini Islamu, i da nam rad po sunnetu utini slatkim i dragim, te da u tome nalazimo svoje zadovoljstvo. mb Ail ees yg EA oa Ue Galo Os “Gospodaru na8, oprosti nama i bra¢i naSoj koja su nas u vjeri pretekla ine dopusti da u srcima naSim bude imalo zlobe prema vjernicima; Gospodaru na§, Ti si, zaista, dobar i milostiv!” Buéevei kod BuZima; novembar 1990.g. rebiul ahir 1411.h.g. Sedié Mirsad Bin bir hadis 9