Konsep Demokrasi Berparlimen

Jentera Pentadbiran

Dr. Muhammad Shamshinor Bin Abdul Azzis

3/4/2017
cikgusham1967@yahoo.com
PERDANA MENTERI
• Merupakan ketua kabinet
• Merupakan seorang Menteri
• Dilantik oleh YDP Agong dari kalangan ahli Dewan Rakyat yang
mendapat kepercayaan majoriti ahli-ahli Dewan Rakyat
• Seseorang warganegara melalui pendaftaran / permohonan
tidak boleh dilantik menjadi Perdana Menteri
• Sebagai Ketua Eksekutif sebenar, bertanggungjawab untuk
memberitahu YDP Agong tentang pentadbiran umum negara
• mempengerusikan Kabinet serta memimpin kerajaan dalam
berkaitan dengan dasar negara

3/4/2017
BIDANG KUASA PERDANA MENTERI

• Perkara 43(b) : Perdana Menteri mempunyai kuasa Setiausaha-Setiausaha

Parlimen dari kalangan ahli Majlis Parlimen
• Perkara 43(c): Perdana Menteri mempunyai kuasa melantik beberapa
orang yang difikirkannya patut untuk menjadi Setiausaha Politik

3/4/2017
KEMENTERIAN

• Diketuai seorang Menteri atau lebih

• Dibantu oleh seorang (atau lebih) Timbalan Menteri & Setiausaha Parlimen
• Terdapat 2 jenis kementerian dari aspek operasi :
• beroperasi di peringkat persekutuan sahaja seperti Kementerian
Pertahanan & Kementerian Luar
• beroperasi di peringkat persekutuan & negeri seperti Kementerian
Pelajaran & Kementerian Kesihatan

3/4/2017
KEMENTERIAN

• Terdapat 2 jenis kementerian dari aspek sistem kewangan :

•Mengakaun sendiri (self-accounting) seperti
Kementerian Kesihatan & Kementerian
Pelajaran

•Tidak mengakaun sendiri (non self-accounting)

– sistem kewangannya diuruskan oleh Jabatan
Akauntan Negara

3/4/2017
KEMENTERIAN

• 2 kategori menteri dari aspek tugas :

• Berportfolio (kerja khusus)
• Tanpa portfolio
• Dari aspek pentadbiran , setiap kementerian diketuai oleh Ketua
Setiausaha yang dibantu oleh para pegawai dan kakitangan awam

3/4/2017
FUNGSI KEMENTERIAN

• Menggubal dasar- dasar yang sesuai mengikut kehendak masa dan

keadaan
• Mewujudkan jentera yang sesuai dan mendapatkan tenaga dan bahan
yang perlu bagi melaksanakan program dan aktiviti kementerian
• Membentuk dan melaksanakan program dan aktiviti yang perlu dijalankan
bagi mencapai matlamat kementerian
• Menjalankan kajian dan penilaian mengenai keberkesanan dasar, program
dan aktiviti

3/4/2017
KUASA KEMENTERIAN
• Pemerintahan dan dasar negara adalah tertakluk pada kuasa
kabinet, kecuali pada tahun 1969-1971 ( Pentadbiran oleh
MAGERAN)
• 2 minggu : tempoh antara pengumuman rasmi keputusan
pilihanraya oleh SPR dan perlantikan Perdana Menteri.
• Contoh : Kabinet 2004 : dalam tempoh seminggu
• 23 Mac 2004 (Lantikan sebagai Perdana Menteri )
• 31 Mac 2004 (Penubuhan Kabinet)
• 1 April 2004 (Mesyuarat Kabinet kali yang pertama)
• Menteri-menteri diberi Peraturan-Peraturan Kod Etika bagi
Anggota-anggota Pentadiran 1977
• (Bagi ahli Parlimen Barisan Nasional, diberikan Kod Etika Bagi Ahli
Parlimen Kerajaan 2004)
• Walaupun berada di dalam kabinet , seseorang menteri adalah
turut tertakluk kepada undang-undang
3/4/2017
KUASA KEMENTERIAN
• Kod Etika mempunyai 11 bab utama antaranya;
• pengistiharan harta
• hubungan dengan pegawai kerajaan
• tanggungjawab terhadap Parlimen
• collective reponsibility
• kenyataan awam serta terma dan syarat pentadbiran

• Perintah-perintah Am (The General Order)

• Perintah-perintah Am (Bab A-G)
• peraturan Lembaga Tatatertib Perkhidmatan Awam 1993

3/4/2017
KUASA KEMENTERIAN
• 3 bulan : tempoh bagi menteri untuk melantik staf-staf
• setiausaha politik
• ketua setiausaha peribadi dan setiausaha peribadi
• pegawai media
• staf perkeranian sokongan
• pegawai keselamatan peribadi dari kalangan pegawai PDRM
• Seseorang Perdana Menteri mempunyai kuasa menentukan
jumlah menteri dalam kabinet
• Tunku Abdul Rahman : 10 (1955) dan 15 (1959) menteri
• Tunku Husein Onn : 24 menteri
• Tun Mahathir : 24-28 menteri
• Datuk Seri Abdullah Ahamad Badawi : 33 menteri

3/4/2017
KUASA KEMENTERIAN
• Perkara 42(3) menjelaskan bahawa ahli kabinet mempunyai
tanggungjawab bersama (collective responsibility) dalam memberi
penjelasan di Parlimen

• Perkara 48 menjelaskan situasi yang membolehkan seseorang ahli

Parlimen dan kabinet hilang kelayakan

3/4/2017
KUASA KEMENTERIAN
• Menteri bertanggungjawab kepada Parlimen dan kabinet
terhadap apa yang berlaku di dalam kementeriannya, tetapi tidak
mengawal kementerian sepenuhnya
• contoh : Ketua Setiausaha Kementerian adalah orang yang
bertanggungjawab membuat keputusan berkaitan pemberian
tender dalam sesebuah kementerian berdasarkan Akta
Prosedur (menteri hanya mengesahkan & tidak menjalankan
fungsi eksekutif )
• 2002 : beberapa menteri membuat permohonan kepada
Perdana Menteri (selaku Menteri Kewangan) untuk
membenarkan agar menteri berkuasa mengawal sepenuhnya hal-
hal kementerian (kakitangan, tender dan lain-lain), namun
permohonan itu ditolak.
• Perkara berkaitan kewangan adalah dibawah bidang kuasa
menteri dan Ketua Setiausaha.
3/4/2017
 TERIMA KASIH

3/4/2017