Anda di halaman 1dari 4

Waskkito Aji Saputro

B0118058
Sastra Daerah III B
UAS Kemahiran Bahasa Jawa III

Serat Wulangreh
Kinanthi
1. Padha gulangên ing kalbu Latihlah di dalam hati
Ing sasmita amrih lantip Agar menjadi peka
Aja pijêr mangan nendra Janganlah banyak makan dan tidur
Ing kaprawiran dèn kèsthi Dengan niat yang bulat
Pêsunên sariranira Badan jasmaniah
Cêgahên dhahar lan guling Cegahlah makan dan tidur

2. Dadia lakunirèku Jadilah jalannya


Cêgah dhahar lawan guling Mencegah makan dan tidur
Lan aja kasukan-sukan Dan jangan berhura-hura
Anganggoa sawatawis Pergunakanlah sementara
Ala watêke wong suka Buruklah akhirnya
Nyuda prayitna ing batin Mengurangi kepekaan batin

3. Yèn wis tinitah wong agung Kalau sudah dititahkan oleh raja
Aja sira gunggung dhiri Janganlah kamu congkak
Aja lêkêt lan wong ala Jangan bergaul dengan orang yang buruk
Kang ala lakunirèki Yang buruk perilakunya
Nora wurung ngajak-ajak Yang mana akan mengajak
Satêmah anênulari Akan menulari

4. Nadyan asor wijilipun Walaupun terlihat buruk lahirnya


Yèn kalakuane bêcik Kalau perilakunya baik
Utawa sugih carita Atau banyak ilmunya
Carita kang dadi misil Perkataan yang menjadi petuah
Iku pantês rakêtana Itu pantas kamu dekati
Darapon mundhak kang budi Supaya bertambah baik budinya

5. Yèn wong anom pan wis tamtu Jika anak muda sudah pasti
Manut marang kang ngadhêpi Menurut apa yang dihadapi
Yèn kang ngadhêp akèh bangsat Jika bertemu banyak bangsat
Datan wurung bisa juti Tidak lain akan jadi buruk
Yèn kang ngadhêp kèh durjana Jika bertemu banyak orang jahat
Nora wurung bisa maling Tidak lain akan bisa mencuri

6. Sanadyan ta nora milu Walaupun tidak melakukan


Pasthi wruh solahing maling Pasti perilaku pencuri
Kaya mangkono sabarang Seperti itulah
Panggawe ala puniki Perbuatan buruk itu
Waskkito Aji Saputro
B0118058
Sastra Daerah III B
UAS Kemahiran Bahasa Jawa III

Sok wêruh anuli bisa Terkadang bisa melihat


Yèku panuntuning eblis Itu tuntunan iblis

7. Panggawe bêcik puniku Perbuatan baik itu


Gampang yèn wus dèn lakoni Mudah jika sudah dilakukan
Angèl yèn durung kalakyan Sulit jika belum dilakukan
Aras-arasên nglakoni Walau terasa malas melakukannya
Tur iku dèn lakonana Tetap lakukanlah
Muphangati badannèki Karena bermanfaat untuk badan ini

8. Lan wong anom-anom iku Dan anak muda itu


Kang kanggo ing môngsa iki Di masa sekarang ini
Andhap asor dipun simper Sopan santun diabaikan
Umbag gumunggunging dhiri Menyombongkan kemampuan diri
Obrol umuk kang dèn gulang Sombong dengan ilmunya
Kumênthus lawan kumaki Berlaku sombong

9. Sapa sira sapa ingsun Siapa engkau siapa aku


Angalunyat sarta êdir Sombong
Iku lêlabête uga Itulah yang didapat
Nom-noman adoh wong bêcik Anak muda yang buruk
Emoh angrungu carita Tidak mau mendengar nasihat
Carita ala lan bêcik Nasihat baik dan buruk

10. Carita pan wus kalaku Yang sudah terjadi


Panggawe ala lan bêcik Perbuatan baik dan buruk
Tindak bênêr lan kang ora Tindakan baik dan buruk
Kalêbu jro caritèki Sudah masuk dalam cerita hidup
Mulane aran carita Makanya disebut cerita
Kabèh-kabèh dèn kawruhi Semua yang diketahui

11. Mulane wong anom iku Makanya anak muda itu


Bêcik ingkang atabêri Lebih baik jika tekun
Jêjagongan lan wong tuwa Berbincang dengan orang tua
Ingkang sugih kojah ugi Yang banyak perkataannya
Kojah iku warna-warna Perkataan itu bermacam-macam
Ana ala ana bêcik Ada baik dan ada buruk

12. Ingkang bêcik kojahipun Perkataan yang baik


Sira anggoa kang pasthi Maka kamu pergunakanlah
Ingkang ala singgahana Yang buruk tinggalkan
Aja sira anglakoni Jangan kamu melakukan
Waskkito Aji Saputro
B0118058
Sastra Daerah III B
UAS Kemahiran Bahasa Jawa III

Lan dèn awas wong akojah Dan memperhatikan orang berkata


Iya ing môngsa puniki Di masa sekarang ini

13. Akèh wong kang sugih wuwus Banyak orang yang banyak bicara
Nanging dèn sampar pakolih Tetapi tidak ada manfaatnya
Amung badane priyôngga Hanya badannya saja
Kang dèn pakolihkên ugi Yang mendapatkannya
Panastène kang dèn umbar Amarahnya yang diumbar
Tan anganggo sawatawis Tidak digunakan sementara

14. Aja na wong bisa tutur Jangan berkata


Ngêmungna ingsun pribadi Hanya untuk dirinya sendiri
Aja na kang amêmadha Jangan menyamakan
Angrasa pintêr pribadi Merasa yang paling pintar
Iku setan nunjang-nunjang Itu setan kalang kabut
Tan pantês dipun parêki Tidak pantas didekati

15. Sikakna dèn kaya asu Seperti anjing


Yèn wong kang mangkono ugi Orang yang seperti itu
Dahwèn opèn nora layak Perbuatan yang tidak layak
Yèn sira sandhingan linggih Jika kau duduk bersandingan
Nora wurung katularan Maka akan tertular
Bêcik singkirana ugi Lebih baik dihindari saja

16. Poma-poma wêkas ingsun Inilah akhir uraianku


Mring kang maca layang iki Bagi yang membaca surat ini
Lair batin dèn èstokna Lakukan lahir dan batin
Saunine layang iki Bunyi dari surat ini
Lan dèn bêkti mring wong tuwa Dan berbakti kepada orang tua
Ing lair prapta ing batin Lahir dan batinnya
Waskkito Aji Saputro
B0118058
Sastra Daerah III B
UAS Kemahiran Bahasa Jawa III

Analisis :
1. Tembung Plutan :
 Jro
 Na
 Mring
 Keh
 Wruh
 wong
2. Unsur kebahasaan yang paling banyak ditemukan dalam teks pupuh Kinanthi dari
Serat Wulangerh diatas adalah bahasa kawi, seperti :
 Kalbu
 Nendra
 Kesthi
 Sarira
 Lawan
 Prayitna
 Satemah
 Misil
 edir
 singgah
 sira
 ingsun
 poma

Anda mungkin juga menyukai