1.

0 Pengenalan

Kini, jumlah penduduk dunia semakin bertambah dari setahun ke setahun. Menurut

Kamus Dewan Edisi Ketiga (2002), penduduk bermaksud orang yang menduduki sesuatu

tempat. Namun begitu, dalam aspek geografi penduduk menyediakan benda-benda latar

belakang dan kepentingan kefahaman. Ia menumpukan kepada nombor, komposisi, dan

taburan manusia yang berkaitan dengan perbezaan dalam ruang bumi (Fellmann, Getis

and Getis (1999)). Menurut Kennedy and Cheng (n.d), penduduk merujuk kepada semua

orang yang mendiami satu kawasan ditetapkan. Bilangan penduduk dunia adalah sentiasa

berubah-ubah atau dinamik akibat punca-punca tertentu. Kini, populasi penduduk akan

bertambah sebanyak 2 peratus pada setiap tahun (seperti dirujuk oleh Kennedy and

Cheng (n.d) daripada Brown, Harrison and Hutchings (1972)). Rajah 1 di bawah

menunjukkan pertumbuhan penduduk dunia yang sentiasa meningkat pada setiap 10

tahun.

Rajah 1 : Pertumbuhan penduduk dunia dari tahun 1950 hingga 2050.

10
9
8
Penduduk (Billion)

7
6
5
4
3
2
1
0
1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050
Tahun Pertumbuhan
penduduk

Sumber: http://www.umich.edu/~gs265/society/populationgrowth.htm diperoleh pada 29 Julai

2010.

1
 Berdasarkan rajah 1 menunjukkan bilangan penduduk dunia sentiasa mengalami

peningkatan dan mula meningkat dengan cepat pada tengah abad ke-20. Antara negara

yang mempunyai paling ramai penduduk pada tahun 2003 adalah seperti China, India,

United States, Indonesia, Brazil dan Pakistan (seperti dirujuk oleh Boehm and Armstrong

el at. (2005) daripada World Population Data Sheet (2003)). Walau bagaimanapun,

bilangan penduduk di sesebuah negara seperti negara maju, membangun atau mundur

adalah berbeza dan disebabkan oleh beberapa faktor. Tidak dapat dinafikan jika jumlah

penduduk dunia dijangka mencecah angka 8 billion menjelang tahun 2030. Antara faktor

yang memyebabkan pertambahan bilangan penduduk dunia menjelang tahun 2030 ialah

faktor kadar kelahiran dan kadar kematian, kesuburan wanita, pengawalan penyakit, taraf

pendidikan, intensif kewangan, dan kepercayaan kepada agama.

2
2.0 Faktor-faktor yang menyumbang kepada pertambahan bilangan penduduk dunia

Antara faktor utama yang menyumbang kapada senario tersebut adalah penurunan dalam

kadar kematian dan peningkatan dalam kadar kelahiran. Kadar kematian ialah jumlah

kematian orang dalam setahun bagi setiap 1000 orang, manakala kadar kelahiran ialah

jumlah kelahiran bayi dalam setahun bagi setiap 1000 orang (Boehm, Armstrong et al.

(2005)). Kebanyakan fenomena ini berlaku di negara-negara membangun seperti Malaysia,

India, Thailand, Indonesia dan Filipina. Hal ini demikian kerana negara membangun

memerlukan penduduk yang ramai bagi membangunkan sektor-sektor ekonomi negara.

Penduduk merupakan sumber yang penting bagi mengerakkan kegiatan-kegiatan ekonomi di

sesebuah negara untuk mencapai negara maju. Namun begitu, bilangan kematian pula akan

turun akibat sistem perubatan yang sistematik dan cekap. Hal ini menyebabkan risiko

kematian bagi bayi dan warga tua adalah rendah. Di Malaysia, pertambahan penduduk akan

berlaku kerana kerajaan telah merancang untuk mempunyai jumlah penduduk mencecah 70

juta orang menjelang tahun 2100. Menurut Bernama, pada tahun 2009 negara telah

menyambut sebanyak 516,645 kelahiran bayi, iaitu peningkatan 3.9 peratus berbanding tahun

2008 sebanyak 20,231 kelahiran bayi. Keadaan ini secara tidak langsung telah menyumbang

kepada pertambahan penduduk dunia pada masa akan datang kerana peranan kerajaan negara

membangun yang mengalakkan bilangan kelahiran yang tinggi. Di samping itu, sistem

perubatan yang baik di Malaysia juga mampu mengurangkan bilangan kematian penduduk.

Jelaslah bahawa, peningkatan dalam kadar kelahiran dan penurunan dalam kadar kematian

sesebuah negara menyebabkan berlaku pertambahan dalam bilangan penduduk dunia.

3
 Faktor yang menyumbang kepada pertambahan penduduk dunia adalah kesuburan

wanita. Tahap kesuburan wanita yang paling tinggi berada dalam lingkungan umur 20-an.

Jika seseorang wanita itu kahwin pada usia awal 20-an, peluang mereka untuk mempunyai

anak adalah ramai dan boleh meningkatkan kadar kelahiran bayi pada setiap tahun. Namun

begitu, bagi wanita yang tiada peluang untuk hamil pula, mereka boleh menjalankan rawatan

kesuburan. Hasil daripada rawatan ini menyebabkan golongan wanita yang tidak berpeluang

untuk hamil boleh mempunyai anak. Menurut Jason Chavis (n.d), biasanya 20% pasangan

mempunyai masalah untuk memperolehi anak. Namun begitu, dalam bidang sains kini telah

menemui cara-cara untuk meransang sistem pembiakan bagi memastikan kehamilan

seseorang wanita. Menurut Jason Chavis (n.d) lagi, 1 dalam 32 kelahiran adalah

menggunakan dadah untuk kesuburan dan keputusannya menghasilkan ramai anak di Baby

Center yang terletak di San Francisco. Di samping itu, rawatan ini boleh membawa kepada

kelahiran kembar tiga, kembar empat atau lebih. Secara tidak langsung, bilangan kelahiran

yang banyak ini boleh menyumbang kepada pertambahan penduduk di dunia. Sebaliknya,

bagi keluarga yang mengamalkan perubatan secara tradisional tidak menambahkan lebih

banyak anak dalam jumlah penduduk dunia. Oleh itu, tahap kesuburan yang tinggi bagi

golongan wanita juga boleh menyebabakan pertambahan penduduk dunia.

Antara faktor yang menyumbang kepada pertambahan penduduk dunia ialah pengawalan

penyakit yang cekap. Dalam hal ini, ahli sains telah menemui cara untuk menghalang dan

menyembuhkan pelbagai penyakit yang boleh membawa maut. Pada zaman dahulu, terdapat

ramai penduduk dunia mati akibat tiada penawar penyakit. Namun begitu, pada zaman

moden terdapat kecanggihan dalam bidang perubatan menyebabkan pelbagai penyakit dapat

dirawat dengan senang. Menurut Kinder (1998), antara alat-alat yang paling berkesan dalam

4
pengawalan penyakit ialah meningkatkan pengetahuan tentang pemakanan, mengambil

suntikan vaksin, membangunkan bidang perubatan dan menyediakan kemudahan kesihatan

yang baik. Keadaan ini akan menyebabkan jangka hayat penduduk panjang kerana penjagaan

kesihatan yang rapi menyebabkan penyakit penduduk yang membawa kepada maut dapat

dicegah. Di samping itu, kemudahan-kemudahan kesihatan seperti klinik dan hospital yang

banyak dan sistem perubatan yang cekap turut dapat mengurangkan risiko kematian yang

tinggi di dalam kalangan penduduk dunia. Dalam penjagaan kesihatan juga berkait rapat

dengan amalan pemakanan penduduk yang seimbang. Keadaan ini mengakibatkan penduduk

boleh hidup lama dan bilangan kematian penduduk dunia semakin berkurangan. Namun

begitu, bilangan kelahiran penduduk terus berlaku dan menyumbang kepada pertambahan

penduduk pada masa akan datang. Jelaslah bahawa, kaedah pengawalan penyakit dapat

mengurangkan kadar kematian penduduk dunia dan berupaya menyumbang kapada

pertambahan penduduk dunia sehingga dijangka bilangan penduduk akan mencecah 8 billion

orang menjelang 2030.

Taraf pendidikan yang rendah turut merupakan faktor kepada pertambahan penduduk

dunia. Namun begitu, taraf pendidikan di sesetengah negara adalah berbeza. Jika taraf

pendidikan di sesebuah negara adalah rendah, maka kadar buta huruf di dalam kalangan

penduduk sesebuah negara tersebut akan meningkat. Rajah 2 di bawah merupakan taburan

kadar buta huruf di dunia.

5
 Rajah 2: Kadar buta huruf dunia pada tahun 2009

Sumber: http://www.mapsofworld.com/thematic-maps/world-illiteracy-map.htm diperoleh

pada 1 Ogos 2010.
Berdasarkan kepada rajah di atas menunjukkan bahawa Afrika mempunyai kadar buta huruf

yang paling besar iaitu kira-kira 60% orang. Bagi warna merah merupakan negara yang

mempunyai kadar buta huruf antara 30-49% seperti India, Laos, Sudan, Algeria dan lain-lain

dan warna jingga merupakan negara yang mempunyai kadar buta huruf antara 10-29%

seperti Brazil, Arab Saudi, Iran, Turki dan lain-lain. Bagi negara yang berwarna kuning

merupakan negara yang mempunyai kadar buta huruf kurang daripada 10% iaitu negara-

negara Eropah dan Amerika Utara. Oleh itu, taraf pendidikan yang rendah di dalam kalangan

sesetengah penduduk dunia boleh mengagalkan rancangan menghalang pertambahan

penduduk dunia kerana mereka tidak memahami rancangan yang dilancarkan oleh kerajaan

negara masing-masing. Di samping itu, mereka juga tidak sedar kesan buruk akibat penduduk

6
dunia yang cepat bertambah dan menyebabkan mereka tidak mengetahui cara kawalan

penduduk dunia. Kekurangan pendidikan turut mengakibatkan mereka tidak mengetahui cara

perancangan keluarga yang teratur. Apabila penduduk tiada perancangan keluarga, mereka

akan cenderung mempunyai bilangan anak yang ramai. Oleh yang demikian, taraf pendidikan

yang rendah akan menyebabkan kurang berkesannya pengawalan penduduk dunia dan

seterusnya berlaku pertambahan penduduk dunia.

Selain itu, faktor yang menyumbang kepada pertambahan penduduk dunia ialah intensif

kewangan. Setiap negara mempunyai bilangan pendudukan yang berbeza. Intensif kewangan

merupakan langkah kepada sesetengah negara yang mempunyai bilangan penduduk yang

sedikit. Hal ini demikian kerana negara tersebut ingin menambahkan bilangan penduduknya

bagi pembangunan negara tersebut. Oleh itu, bagi negara yang mempunyai penduduk yang

sedikit, kerajaan akan mengadakan intensif kewangan bagi membantu penduduk

menambahkan bilangan anak. Selain itu, potongan cukai juga dilaksanakan bagi membantu

ibu bapa mengurangkan kos perbelanjaan anak setiap hari dan dapat menambahkan bilangan

anak. Hal ini dapat dibuktikan seperti petikan di bawah:

Melalui kajian “New York Times” menunjukkan hampir 75 peratus orang-orang Amerika
mengambil potongan cukai ini dengan balasan mereka perlu menentukan bilangan anak
yang akan mereka perolehi. Tambahan lagi, program-program kebajikan masyarakat turut
diadakan di Amerika Syarikat, Kanada dan Eropah yang memberi bantuan kewangan kepada
rakyat yang mempunyai bilangan anak ramai tetapi tiada wang untuk membiayai
perbelanjaan anak-anak.
(Jason Chavis (n.d))

Oleh itu, dengan adanya bantuan kewangan dan potongan cukai menyebabkan sesebuah

keluarga cenderung mempunyai anak yang ramai. Hal ini demikian kerana mereka mampu

membiayai perbelanjaan anak akibat pihak kerajaan yang memberi bantuan dari segi

kewangan. Secara tidak langsung, penduduk dunia akan bertambah dan tidak dapat dinafikan

jika penduduk dunia mencecah 8 billion menjelang tahun 2030.

7
 Faktor kepercayaan kepada agama juga merupakan faktor penyumbang kepada

pertambahan penduduk dunia. Hal ini demikian kerana, kebanyakan agama dunia

menggalakkan umatnya tidak mengamalkan kaedah pengawalan kelahiran bayi. Menurut

Jason Chavis (n.d), salah satu gereja terbesar di dunia iaitu gereja Catholic mengutuk

kawalan kelahiran merupakan salah satu cara untuk mengelakkan kehamilan. Di samping itu,

agama Islam yang dianuti oleh penduduk dunia turut menggalakkan umatnya melahirkan

anak sebanyak yang mungkin. Kebanyakan ajaran-ajaran dalam agama masing-masing

adalah berdasarkan konsep Tuhan yang mereka sembah sama ada akan menghalang atau

menyokong kelahiran bayi. Oleh itu, bilangan kelahiran dunia akan meningkat kerana amalan

daripada agama penduduk dunia masing-masing. Secara tidak langsung, kepercayaan kepada

agama telah menyumbang kepada kadar kelahiran dan seterusnya memyebabkan penduduk

dunia bertambah.

8
3.0 Penutup

Kesimpulannya, penduduk merupakan sekumpulan manusia yang menduduki sesebuah

kawasan pada masa tertentu dan bilangannya sentiasa berubah dari setahun ke setahun. Kini,

penduduk dunia bertambah dengan cepat akibat faktor-faktor tertentu. Hal ini menyebabkan

bilangan penduduk dunia akan mencecah 8 billion menjelang tahun 2030. Jika pertambahan

penduduk terus berlaku tanpa kawalan, maka penduduk dunia akan mengalami masalah

yang sangat serius akibat penduduk dunia yang ramai seperti kekurangan makanan. Oleh itu,

masalah penduduk dunia yang ramai perlulah diatasi dengan segera supaya tidak timbul

masalah tersebut. Maka itu, langkah segera perlu diambil bagi mengawal pertambahan

penduduk dunia.