1. Suhu 40°C
T1 = 40,30 °C = 104,54 °F
T2 = 39,40 °C = 102,92 °F
t1 = 34,40 °C = 93,92 °F
t2 = 35 °C = 95 °F
Tipe heat exchanger yang digunakan adalah tipe shell and tube dengan 2 passes
dengan beberapa keterangan yang diketahui :
panjang tube keseluruhan : 264 cm = 103,43 inch
diameter tube : 1,27 cm = 0,5 inch
panjang shell : 70 cm = 27,56 inch
diameter shell : 16 cm = 6,299 inch
tebal shell : 2 cm = 0,787 inch
Jarak antarbafel : 20 cm = 7,87 inch
Diameter tube dianggap sebagai OD sehingga pada Tabel 11, OD nominal
pipe 0,5 inch didapat ID = 0,622 lalu dicek ke Tabel 10 didapat ID = 0,622 inch,
BWG = 16 dan OD = ¾
Spesifikasi Alat
OD =¾ = 0,75 inch
ID = 0,620
Flowrate = 0,302 in2
BWG = 16
Pitch Tube = 0,5 inch (Tabel 10)
a. Q pada Fluida Panas
(T2 + T1)/2 = 103,73 °F dari Appendix Figure 2 (Buku Kern, 1965)
didapat Cp fluida panas adalah 1,00 Btu/lb °F. Laju alir fluida panas
adalah 10,77 Liter/menit. Untuk air memiliki densitas 62,1 lb m/ft3 pada
range suhu 100 °F (Appendix A-2.11 Buku Geankoplis, 1915) sehingga :
m
ρ =
V
ρ = 62,1 lbm/ft3
Maka ,
W = ρ × Laju alir
= 62,1 lbm/ft3 × 10,77 Liter/menit × 1 ft3/28,32 Liter × 60 menit/hr
= 1.416,98 lbm/hr
Q = W × Cp (T1 – T2)
Q = 1.416,98 lbm/hr × 1,00 Btu/lbm °F × (104,54-102,92) °F
Q = 2.295,50 Btu/hr
b. LMTD
Fluida Panas Fluida Dingin Selisih
T1 104,5 Temperatur t2 95 9,54 ∆ t2
4 Tinggi
T2 102,9 Temperatur t1 93,92 9 ∆ t1
2 Rendah
(T1 – T2) 1,62 Selisih (t2 – t1) 1,08 0,54
∆t 2 - ∆t 1
LMTD = ∆ t2
2,3 log
∆ t1
9,54 - 9
=
2,3 log 9,54/9
0,54
=
2,3 log1,0 6
= 10,8 ℉
( T1 - T2 ) ( 104,54 – 102,92 ) 1,62
c. R = = = = 1,5
( t2 - t1 ) ( 95 – 93,92) 1,08
( t 2 - t1 ) ( 95 – 93,92 ) 1,08
d. S = = = = 0,1
( T1 - t1 ) ( 104,54 – 93,92 ) 10,62
e. Temperatur Kalori
Rata-rata temperatur adalah Tc = 103,73 ℉ dan tc = 94,46℉ dikarenakan
untuk range yang pendek memakai ∅ s dan∅ t sebagai 1,0. Fluida panas di
tube ditrial dimana lebih kecil dari keduanya.
Flow Area
Untuk 16 BWG, ¾ inch at’ = 0,302 ft2 (Tabel 10)
Nt × a t'
at =
144 n
Number dan panjang tube adalah 103,43
103,43 × 0,302
at =
144 ×2
= 0,108 ft2
Mass Velocity
W 1. 416,98 lb m /hr lb
Gt = = 2
= 13. 120,18
at 0,108 ft hr. ft 2
Velocity Through Tube
Gt
V = (Densitas dilihat pada Appendix A-2.1
3 . 600 ρ
Geankoplis)
13 .120,18
=
3 . 600 × 62,1
= 0,058 fps
Pada Tc = 103,73 °F
Dari Appendix Fig. 14 Buku Kern, pada 103,73 °F diperoleh
diperoleh μ = 0,72 centipoises
μ = 0,72 × 2,42
= 1,74 lb ft hr
Pada OD tube 0,5 inch, ID adalah 0,370 inch (Tabel 10)
D = 0,370/12
= 0,0308 ft
Ret =D (Gtμ )
D Gt
Ret =
μ
0,0308 ( 13 .120,18 )
= 1,74
= 232,24
L 8,66
D = 0,0308 = 280,87
Dari Appendix Fig. 24 Buku Kern diperoleh
jH = 2,2
Pada Tc = 103,73 °F
Dari Appendix Fig. 3 Buku Kern dan Tabel 4 diperoleh:
Cp = 1,0 Btu/lbm °F
k = 0,356 Btu/hr (ft)2(°F/ft)
1 1
(Cp . μ)3 = [(1,0) (1, 74 )]
3
k 0,356
1,74 13
=
0,356
= 1,69
1
( )[ ]
3
ho / ∅ t = jH k ( C μ ) ∅t
D K
= (2,2)(0,356/0,0308)(1,69) ∅ t
= 42,97
Temperatur Dinding Tube
ho / ∅ t
tw = tc + (Tc - tc)
hi o /∅ S + h o /∅ t
42,97
= 94,46 ℉ + (103,73 °F – 94,46 ℉)
69,73 + 42,97
= 94,46 ℉ + 0,038 (9,27)
= 97,98 ℉
Pada tw 97,98 ℉ maka didapat μ w = 0,75 centipoises
μw = 0,75 × 2,42
= 1,815 lb ft hr
μ 0,14
∅t =( )
μw
1,74 lb ft hr 0,14
=( )
1,815 lb ft hr
= 0,99
Koefisien koreksi
h0
ho = × ∅t
∅t
= 42,97 × 0,99
= 42,54
Flow Area
ID × C' B
as =
144 PT
PT = Diameter Tube – Clearance (C’)
Clearance (C’) = 0,75 – 0,5 = 0,25 inch
0,620 ×7,87 (0,25)
as = = 0,0113 ft2
144 (0,75)
π do
4 ×( PT2 - )
De = 4
π do
3,14 ( 0,5 )
4 ×[ (0,75 ) 2 - ]
= 4
3,14 (0,5)
= 0,433inch
= 0,036 ft
Mass Velocity
W 948,81 lb m /hr lb
Gs = = 2
= 83 . 965,48
as 0,0113 ft hr ft2
Res =D (Gtμ )
De Gs
Res =
μ
0,036 ft × 83. 965,48 lb hr/ ft2
=
1,88 lb ft hr
= 1.607,84
L 2,30
D = 0,036 = 63,89
( )[ ]
3
hio / ∅ s = jH k ( C μ ) ∅s
D K
= (4,1)(0,356/0,036)(1,72) ∅ s
= 69,73
Pada tw 97,98 ℉ maka didapat μ w = 0,75 centipoises
μw = 0,75 × 2,42
= 1,815 lb ft hr
μ 0,14
∅t =( )
μw
1,74 lb ft hr 0,14
=( )
1,815 lb ft hr
= 0,99
Koefisien koreksi
h i0
h io = × ∅s
∅s
= 69,73 × 0,99
= 69,03
j. Dirt factor Rd :
U C - UD
Rd =
UC UD
26,32 - 0,57
=
26,32 × 0,57
25,78
=
15
= 1,71
b. LMTD
Fluida Panas Fluida Dingin Selisih
T1 112,2 Temperatur t2 99,68 12,60 ∆ t2
8 Tinggi
T2 110,3 Temperatur t1 97,88 12,42 ∆ t1
Rendah
(T1 – T2) 1,98 Selisih (t2 – t1) 1,8 0,18
∆t 2 - ∆t 1
LMTD = ∆ t2
2,3 log
∆ t1
0,18
=
2,3 log 12,60 /12,42
0,18
=
2,3 log 1,0144
= 12,85 ℉
e. Temperatur Kalori
Rata-rata temperatur adalah Tc = 111,29 ℉ dan tc = 98,78 ℉ dikarenakan
untuk range yang pendek memakai ∅ s dan∅ t sebagai 1,0. Fluida panas di
tube ditrial dimana lebih kecil dari keduanya.
Flow Area
Untuk 16 BWG, ¾ inch at’ = 0,302 ft2 (Tabel 10)
Nt × a t'
at =
144 n
Number dan panjang tube adalah 103,43
103,43 ×0,302
at =
144 ×2
= 0,108 ft2
Mass Velocity
W 1.513,02 lbm /hr lb
Gt = = 2
= 14.009,44
at 0,108 ft hr. ft 2
Velocity Through Tube
Gt
V = (Densitas dilihat pada Appendix A-2.11
3600 ρ
Geankoplis)
14.009,44
=
3 . 600 × 62,1
= 0,06 fps
Pada Tc = 111,29 °F
Dari Appendix Fig. 14 Buku Kern, pada 111,29 °F diperoleh
diperoleh μ = 0,66 centipoises
μ = 0,66 × 2,42
= 1,59 lb ft hr
Pada OD tube 0,5 inch, ID adalah 0,370 inch (Tabel 10)
D = 0,370/12
= 0,0308 ft
Ret =D (Gtμ )
D Gt
Ret =
μ
0,0308 (14.009,44)
= 1,59
= 271,37
L 8,66
D = 0,0308 = 280,87
Dari Appendix Fig. 24 Buku Kern diperoleh
jH = 2,1
Pada Tc = 111,29 °F
Dari Appendix Fig. 2 Buku Kern dan Tabel 4 diperoleh:
Cp = 1,00 Btu/lbm °F
k = 0,356 Btu/hr (ft)2(°F/ft)
1
Cp μ 13 3
( ) = [(1,0) (1,59)]
k (0,356)
1,59 13
=
0,356
= 1,64
k Cp μ 13
ho / ∅ t = jH ( )[
(
D k
) ∅t ]
= (2,1)(0,356/0,0308)(1,64) ∅ t
= 39,80
Temperatur Dinding Tube
ho / ∅ t
tw = tc + (Tc - tc)
hi o / ∅ s + h o /∅ t
39,80
= 98,78 ℉ + (111,29 °F – 98,78 ℉)
790,88 + 39,80
= 98,78 ℉ + 0,047 (12,51) ℉
= 99,36 ℉
Pada tw 99,36 ℉ maka didapat μ w = 0,74 centipoises
μw = 0,74 × 2,42
= 1,79 lb ft hr
μ 0,14
∅t =( )
μw
1,59 lb ft hr 0,14
=( )
1,79 lb ft hr
= 0,98
Koefisien koreksi
h0
ho = × ∅t
∅t
= 39,80 × 0,98
= 39,00
π do
4 ×( PT2 - )
De = 4
π do
3,14 ( 0,5 )
4 ×[ (0,75 ) 2 - ]
= 4
3,14 (0,5)
= 0,433 inch
= 0,036 ft
Mass Velocity
W 988,34 lbm /hr lb
Gs = = 2
= 87 . 463,71
as 0,0113 ft hr ft 2
Res =D (Gtμ )
De Gs
Res =
μ
0,036 ft × 87.463,71 lb hr/ ft2
=
1,79 lb ft hr
= 1.789,03
L 2,30
D = 0,036 = 63,89
Q = A × UD × ∆t
Q
UD =
A × ∆t
2.995,77 Btu/hr
=
373,35 ft2 × 1 2,72 ℉
= 0,63 Btu/(hr)(ft2)(°F)
j. Dirt factor Rd :
U C - UD
Rd =
UC UD
37, 16 - 0,63
=
37,16 × 0,63
36,53
=
23,41
= 1,56
3. Suhu 50°C
T1 = 49,80 °C = 121,64 °F
T2 = 48,20 °C = 116,96 °F
t1 = 36,70 °C = 98,06 °F
t2 = 37,80 °C = 100,04 °F
Tipe heat exchanger yang digunakan adalah tipe shell and tube dengan 2 passes
dengan beberapa keterangan yang diketahui :
panjang tube keseluruhan : 264 cm = 103,43 inch
diameter tube : 1,27 cm = 0,5 inch
panjang shell : 70 cm = 27,56 inch
diameter shell : 16 cm = 6,299 inch
tebal shell : 2 cm = 0,787 inch
Jarak antarbafel : 20 cm = 7,87 inch
Diameter tube dianggap sebagai OD sehingga pada Tabel 11, OD nominal
pipe 0,5 inch didapat ID = 0,622 lalu dicek ke Tabel 10 didapat ID = 0,622 inch,
BWG = 16 dan OD = ¾
Spesifikasi Alat
OD =¾ = 0,75 inch
ID = 0,620
Flowrate = 0,302 in2
BWG = 16
Pitch Tube = 0,5 inch (Tabel 10)
h. Q pada Fluida Panas
(T2 + T1)/2 = 119,30 °F dari Appendix Figure 2 (Buku Kern, 1965)
didapat Cp fluida panas adalah 1,00 Btu/lb °F. Laju alir fluida panas
adalah 11,42 Liter/menit. Untuk air memiliki densitas 62,1 lb m/ft3 pada
range suhu 100 °F (Appendix A-2.11 Buku Geankoplis, 1915) sehingga :
m
ρ =
V
ρ = 62,1 lbm/ft3
Maka ,
W = ρ × Laju alir
= 62,1 lbm/ft3 × 11,42 Liter/menit × 1 ft3/28,32 Liter × 60 menit/hr
= 1.502,50 lbm/hr
Q = W × Cp (T1 – T2)
Q = 1.502,50 lbm/hr × 1,00 Btu/lbm °F × (121,64 -116,96) °F
Q = 7.031,70 Btu/hr
i. LMTD
Fluida Panas Fluida Dingin Selisih
T1 121,6 Temperatur t2 100,04 21,60 ∆ t2
4 Tinggi
T2 116,9 Temperatur t1 98,06 18.90 ∆ t1
6 Rendah
(T1 – T2) 4,68 Selisih (t2 – t1) 1,98 2,70
∆t 2 - ∆t 1
LMTD = ∆ t2
2,3 log
∆ t1
21,60 - 18,90
=
2,3 log 21,60 /18,90
2,7
=
2,3 log 1,1428
= 20,25 ℉
( T1 - T2 ) ( 121,64 – 116,96 ) 4,68
j. R = = = = 2,36
( t2 - t1 ) ( 100,04 – 98,06 ) 1,98
l. Temperatur Kalori
Rata-rata temperatur adalah Tc = 119,30 ℉ dan tc = 99,05℉ dikarenakan
untuk range yang pendek memakai ∅ s dan∅ t sebagai 1,0. Fluida panas di
tube ditrial dimana lebih kecil dari keduanya.
Flow Area
Untuk 16 BWG, ¾ inch at’ = 0,302 ft2 (Tabel 10)
Nt × a t'
at =
144 n
Number dan panjang tube adalah 103,43
103,43 × 0,302
at =
144 ×2
= 0,108 ft2
Mass Velocity
W 1.502,50 lb m /hr lb
Gt = = 2
= 13.912,03
at 0,108 ft hr. ft 2
Velocity Through Tube
Gt
V = (Densitas dilihat pada Appendix A-2.11Geankoplis)
3 . 600 ρ
13 . 912,03
=
3 . 600 × 62,1
= 0,062 fps
Pada Tc = 119,30 °F
Dari Appendix Fig. 14 Buku Kern, pada 119,30 °F diperoleh
diperoleh μ = 0,62 centipoises
μ = 0,62 × 2,42
= 1,50 lb ft hr
Pada OD tube 0,5 inch, ID adalah 0,370 inch (Tabel 10)
D = 0,370/12
= 0,0308 ft
Ret =D (Gtμ )
D Gt
Ret =
μ
0,0308 ( 13 . 912,03)
= 1,50
= 285,66
L 8,66
D = 0,0308 = 280,87
k 0,356
1,50 13
=
0,356
= 1,61
1
( )[ ]
3
ho / ∅ t = jH k ( C μ ) ∅ t
D K
= (2,2)(0,356/0,0308)(1,61) ∅ t
= 40,94
Temperatur Dinding Tube
ho / ∅ t
tw = tc + (Tc - tc)
hi o /∅ S + h o /∅ t
40,94
= 99,05 ℉ + (119,30 °F – 99,05 ℉)
87,93 + 40,94
= 99,05 ℉ + 0,317 (20,25)
= 635,82 ℉
Pada tw 635,82 ℉ maka didapat μ w = 0,75 centipoises
μw = 0,75 × 2,42
= 1,815 lb ft hr
μ 0,14
∅t =( )
μw
1,50 lb ft hr 0,14
=( )
1,815 lb ft hr
= 0,97
Koefisien koreksi
h0
ho = × ∅t
∅t
= 40,94 × 0,97
= 39,71
Flow Area
ID × C' B
as =
144 PT
PT = Diameter Tube – Clearance (C’)
Clearance (C’) = 0,75 – 0,5 = 0,25 inch
0,620 ×7,87 (0,25)
as = = 0,0113 ft2
144 (0,75)
π do
4 ×( PT2 - )
De = 4
π do
3,14 ( 0,5 )
4 ×[ (0,75 ) 2 - ]
= 4
3,14 (0,5)
= 0,433inch
= 0,036 ft
Mass Velocity
W 1001,52 lb m /hr lb
Gs = = 2
= 88.630,08
as 0,0113 ft hr ft2
Res =D (Gtμ )
De Gs
Res =
μ
0,036 ft × 88.630,08 lb hr/ ft2
=
1,79 lb ft hr
= 1.782,50
L 2,30
D = 0,036 = 63,89
( )[ ]
3
hio / ∅ s = jH k ( C μ ) ∅s
D K
= (5,2)(0,356/0,036)(1,71) ∅ s
= 87,93
Pada tw 635,82 ℉ maka didapat μ w = 0,75 centipoises
μw = 0,75 × 2,42
= 1,815 lb ft hr
μ 0,14
∅t =( )
μw
1,79 lb ft hr 0,14
=( )
1,815 lb ft hr
= 0,99
Koefisien koreksi
h i0
h io = × ∅s
∅s
= 87,93 × 0,99
= 87,05
l. Dirt factor Rd :
U C - UD
Rd =
UC UD
27,27 - 0,93
=
27,27 × 0,93
26,34
=
25,36
= 1,03