E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Basic Training
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
TRAIN IN G
GAMBAR TEKNIK
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
2. Metode Proyeksi
( Perspektif proyeksi)
3. Penampang Potong
( Cutting Section )
4. Ukuran / Dimensi
( Geometrical Dimension )
5. Toleransi
( Geometrical Tolerances )
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
1 0 0 % C ya n ,
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
C e r t if ie d
8 .5 % B l a c k
Pengertian & Fungsi Gambar Teknik
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
Pemakaian : Periklanan,
Brosur, Ilustrasi buku,
Petunjuk perakitan dan
Katalog suku-cadang.
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
1 0 0 % C ya n ,
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
C e r t if ie d
8 .5 % B l a c k
Pengertian & Fungsi Gambar Teknik
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
2. Schematic Drawing
(Gambar Skema)
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
1 0 0 % C ya n ,
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
C e r t if ie d
8 .5 % B l a c k
Pengertian & Fungsi Gambar Teknik
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
3. Graphic Drawing
(Gambar Grafik)
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
1 0 0 % C ya n ,
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
C e r t if ie d
8 .5 % B l a c k
Pengertian & Fungsi Gambar Teknik
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
4. Technical Drawing
(Gambar Teknik)
Ciri2 :
• Tidak begitu mudah dipahami &
hanya diperuntukkan bagi orang
berpengalaman.
• Gambar yang paling baik untuk
menggambarkan obyek s/d detail-
detailnya.
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
General Standardization
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
Contoh :
Skala Peta 1 : 1,200
Berapa jarak dari kota A ke kota B jika pada peta tersebut
dinyatakan angka ukuran 120.3 cm ?
Jawab :
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
General Standardization
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
B. Line (Garis)
Jenis Garis :
-Garis Tebal
- Garis Tipis
Bentuk Garis :
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
General Standardization
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
General Standardization
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Projection - Orthogonal
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
2. Metode Proyeksi
( Perspektif )
1. Proyeksi Orthogonal
Gambar proyeksi Ortogonal digunakan untuk memberikan informasi
lengkap dan tepat dari suatu benda tiga dimensi.
B
F Bidang
Proyeksi
C D
E Pandangan depan
(tampak depan)
Gb. Proyeksi Ortogonal
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Projection - Orthogonal
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
B B
C D
C A D F
E E
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Pemilihan pandangan depan dari benda yang akan disajikan dalam gambar
sangat penting. Karena pandangan depan tidak selalu berarti pandangan
depan dalam arti kata sehari-hari. Pandangan depan adalah bagian benda
yang dapat memberikan cukup keterangan mengenai bentuk khasnya atau
fungsinya berikut adalah contoh .
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Projection - Methode
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Projection - Orthogonal
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Projection - Orthogonal
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
Proyeksi Amerika
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
3. Penampang Potong
( Cutting Section )
1. Potongan
Untuk menggambarkan bagian-bagian gambar yang rumit seperti
profil/bentuk bagian dalam dari sebuah benda kerja (contoh : lemari roda
gigi, bentuk bagian dalam sebuah rakitan benda kerja), maka diperlukan
gambar pembantu berupa proyeksi potongan.
Bidang potongan ini akan membuang bagian yang menutupi bentuk yang
ingin diperlihatkan.
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
2. Penyajian Potongan
2.1 Potongan dalam satu bidang
a. Potongan tidak melalui garis sumbu dasar. b. Potongan dengan garis bidang potong.
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
4. Arsir
Ketentuan arsir:
1. Untuk membedakan gambar potongan dari gambar pandangan
adalah dengan arsir, yaitu garis-garis tipis miring dengan kemiringan
45°terhadap garis sumbu atau terhadap garis gambar.
2. Jarak garis-garis arsir disesuaikan dengan besarnya gambar.
3. Untuk arsiran pada bagian-bagian yang berdampingan harus
dibedakan sudut arsirnya.
4. Arsir dapat dihilangkan sebagian untuk menulis huruf atau angka jika
hal itu tidak dapat dilakukan diluar daerah arsir.
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Gb.a. Dengan dua garis sejajar Gb.a. Tanpa dua garis pendek sejajar
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
4. Ukuran / Dimensi
( Geometrical Dimension )
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
20
4.3 Huruf & Simbol Umum : C7 x 45°
1. “ Ø “ : Lambang diameter
2. “ R “ : Lambang Radius R5
3. “ □ “ : Lambang Kotak
4. “ SØ ” atau “ SR “ : Lambang bola
5. “ C** x 45° : Lambang Chamfer
6. “ t “ : Lambang tebal
7. “ < “ : Lambang sudut / taper
Ø8
4.4 Beberapa kesalahan penting dimensi, diantaranya :
1. Dimensi hilang / tidak lengkap.
2. Dimensi Imaginer.
3. Dimensi ulangan di beberapa pandangan.
4. Garis dimensi saling bersilangan.
5. Garis dimensi terputus / celah besar.
Training Engineering Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Projection - Orthogonal
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
5. Toleransi
( Geometrical Tolerances )
Toleransi :
1. Effect Function :
• Shape (Bentuk)
• Size Limited (Batas ukuran)
• Strength (Kekuatan)
To be a COST (HARGA)
• Basic Process (Flow proses)
• Function (Fungsi)
• Accuracy (Ketepatan)
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
3. Jenis Toleransi :
a. Toleransi Ukuran
b. Toleransi Geometrik
c. Konfigurasi Kekasaran Permukaan
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Definisi dari toleransi ukuran adalah dua batas penyimpangan yang diijinkan
pada setiap ukuran elemen.
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
D A
E
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E. Toleransi ISO
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
4. Jenis Suaian :
Apabila dua buah komponen akan dirakit (assy), hubungan yang terjadi,
yang ditimbulkan oleh karena adanya perbedaan ukuran bagi pasangan
elemen geometrik sebelum mereka disatukan disebut suaian (fit).
Jenis-jenis suaian :
•Suaian Longgar (Clearance Fit)
•Suaian Pas (Transition Fit)
•Suaian Paksa (Interference Fit)
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Sistem Suaian
PT. DHARMA POLIPLAST Training Reading & Basic Application Technical Drawing
Important Reading a Drawing
Contoh Drawing :
Training Reading & Basic Application Technical Drawing
E N V IR O N M E N T A L S Y S T E M
PT. DHARMA POLIPLAST
PT. DH AR M A P O L IM E T A L 4 7 % Y e ll o w ,
Basic Training
1 0 0 % C ya n ,
8 .5 % B l a c k
C e r t if ic a t e N o . : I A T F 2 0 0 3 0 C e r t if ie d
E n v ir o n m e n t a l
M anagem ent
I S O 1 4 0 0 1 L ic : 1 0 0 4 2
THANK YOU
FOR YOUR ATTENDING
TRAINING
READING & BASIC APPLICATION
TECHNICAL DRAWING
( DHARMA POLIPLAST)