ix
2.5.1.3 Landasan Bersilangan .................................................. 11
2.5.1.4 LandasanTerbuka V .................................................... 12
2.6 GEOMETRIK LANDASAN PACU................................................ 13
2.6.1 Panjang Landasan Pacu ........................................................... 13
2.6.1.1 Koreksi Temperatur ..................................................... 14
2.6.1.2 Koreksi Elevasi ............................................................ 15
2.6.1.3 Koreksi Kemiringan Landasan .................................... 15
2.6.1.4 Menghitung ARFL....................................................... 16
2.6.1.5 Aerodrome Reference Code ......................................... 16
2.6.2 Lebar Landasan Pacu .............................................................. 17
2.6.3 Kemiringan Melintang ............................................................ 17
2.6.4 Bahu Landasan Pacu ............................................................... 18
2.6.5 Spesifikasi Strip Landasan Pacu ............................................. 18
2.6.6 Runway end Safety Area (RESA)............................................ 19
2.6.6.1 Panjang RESA ............................................................. 19
2.6.6.2 Lebar RESA ................................................................. 20
2.6.7 Clearway .................................................................................. 20
2.7 PERKERASAN LANDASAN PACU ............................................. 20
2.7.1 Struktur Perkerasan Lentur (Flexible Pavement) .................... 21
2.7.1.1 Lapisan Permukaan (Surface Course) ......................... 21
2.7.1.2 Lapisan Pondasi Atas (Base Course) ........................... 22
2.7.1.3 Lapisan Pondasi Bawah (Sub-base Course) ................ 22
2.7.1.4 Tanah Dasar ................................................................. 23
2.7.2 Struktur Perkerasan Kaku (Rigid Pavement) ......................... 23
2.8 METODE PERENCANAAN PERKERASAN RUNWAY .............. 23
2.8.1 Metode California Bearing Ratio (CBR)................................ 24
2.8.1.1 Mengetahui Kekuatan Tanah Dasar ............................. 24
2.8.1.2 Menentukan Equivalent Single Wheel Load (ESWL) . 24
2.8.1.3 Menentukan Pesawat Rencana..................................... 25
2.8.1.4 Menentukan Lalu Lintas Pesawat ................................ 25
2.8.1.5 Menentukan Tebal Perkerasan ..................................... 25
x
2.8.2 Metode Federal Aviation Administratio (FAA) ..................... 26
2.8.2.1 Menentukan Pesawat Rencana..................................... 27
2.8.2.2 Menghitung Equivalent Annual Departure ................. 28
2.8.2.3 Menghitung Tebal Perkerasan Total ............................ 28
2.9 MARKING PADA LANDASAN PACU (RUNWAY) ......................... 32
2.9.1 Nomor Landasan .................................................................... 32
2.9.2 Marking Threshold ................................................................. 34
2.9.3 Runway Center Line Marking ................................................ 34
2.9.4 Marking Touchdown Zone ..................................................... 34
2.9.5 Aiming Point Marking ............................................................ 35
2.10 APLIKASI FAARFIELD .................................................................. 35
2.11 RENCANA ANGGARAN BIAYA .................................................. 37
xi
4.4 DATA KARAKTERISTIK PESAWAT .......................................... 50
4.5 DATA TEMPERATUR ................................................................... 50
4.6 DATA TANAH ................................................................................ 56
xii