KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH MENENGAH

Pendidikan Islam
Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran

Tingkatan 3
Terbitan 2017

© Kementerian Pendidikan Malaysia

Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam
apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum
mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia, Aras 4-
8, Blok E9, Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
 KANDUNGAN

Rukun Negara................................................................................................................................................................. v

Falsafah Pendidikan Kebangsaan................................................................................................................................... vi

Definisi Kurikulum Kebangsaan ...................................................................................................................................... vii

Kata Pengantar................................................................................................................................................................ viii

Pendahuluan.................................................................................................................................................................... 1

Matlamat ......................................................................................................................................................................... 2

Objektif ............................................................................................................................................................................ 2

Kerangka Kurikulum Standard Sekolah Menengah.......................... ............................................................................. 3

Fokus .............................................................................................................................................................................. 4

Elemen Perpaduan ......................................................................................................................................................... 5

Kemahiran Abad Ke-21 .................................................................................................................................................. 5

Kemahiran Berfikir Aras Tinggi........................................................................................................................................ 7

Strategi Pengajaran dan Pembelajaran .......................................................................................................................... 8

Elemen Merentas Kurikulum ........................................................................................................................................... 10

Pentaksiran Sekolah ....................................................................................................................................................... 13

Organisasi Kandungan ................................................................................................................................................... 17

Al-Quran ................................................................................................................................................................ 18
 Hadis ..................................................................................................................................................................... 29

Akidah .................................................................................................................................................................... 32

Fiqah ...................................................................................................................................................................... 38

Sirah dan Tamadun Islam ...................................................................................................................................... 44

Akhlak Islamiah ...................................................................................................................................................... 47

Panel Penggubal ............................................................................................................................................................ 52

Penghargaan .................................................................................................................................................................. 53
 FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN

“Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah lebih

memperkembangkan potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu
untuk melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek,
rohani, emosi dan jasmani, berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan kepada
Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan warganegara Malaysia
yang berilmu pengetahuan, berketerampilan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta
memberikan sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara”

Sumber: Akta Pendidikan 1996 (Akta 550)

vi
 DEFINISI KURIKULUM KEBANGSAAN

3. Kurikulum Kebangsaan

(1) Kurikulum Kebangsaan ialah suatu program pendidikan yang termasuk

kurikulum dan kegiatan kokurikulum yang merangkumi semua pengetahuan,
kemahiran, norma, nilai, unsur kebudayaan dan kepercayaan untuk membantu
perkembangan seseorang murid dengan sepenuhnya dari segi jasmani, rohani,
mental dan emosi serta untuk menanam dan mempertingkatkan nilai moral yang
diingini dan untuk menyampaikan pengetahuan.

Sumber:Peraturan-Peraturan Pendidikan (Kurikulum Kebangsaan) 1997

[PU(A)531/97.]

vii
KATA PENGANTAR

Kurikulum Standard Sekolah Menengah (KSSM) yang dan nilai, serta memasukkan secara eksplisit Kemahiran Abad
dilaksanakan secara berperingkat mulai tahun 2017 akan Ke-21 dan Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT).
menggantikan Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah Penyepaduan tersebut dilakukan untuk melahirkan insan
(KBSM) yang mula dilaksanakan pada tahun 1989. KSSM seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan
digubal bagi memenuhi keperluan dasar baharu di bawah Pelan jasmani sebagaimana tuntutan Falsafah Pendidikan
Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013-2025 agar Kebangsaan.
kualiti kurikulum yang dilaksanakan di sekolah menengah Bagi menjayakan pelaksanaan KSSM, pengajaran dan
setanding dengan standard antarabangsa. Kurikulum pembelajaran guru perlu memberi penekanan kepada KBAT
berasaskan standard yang menjadi amalan antarabangsa telah dengan memberi fokus kepada pendekatan Pembelajaran
dijelmakan dalam KSSM menerusi penggubalan Dokumen Berasaskan Inkuiri dan Pembelajaran Berasaskan Projek,
Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP) untuk semua supaya murid dapat menguasai kemahiran yang diperlukan
mata pelajaran yang mengandungi Standard Kandungan, dalam abad ke-21.
Standard Pembelajaran dan Standard Prestasi.
Kementerian Pendidikan Malaysia merakamkan setinggi-tinggi
Usaha memasukkan standard pentaksiran di dalam dokumen penghargaan dan ucapan terima kasih kepada semua pihak
kurikulum telah mengubah landskap sejarah sejak yang terlibat dalam penggubalan KSSM. Semoga pelaksanaan
Kurikulum Kebangsaan dilaksanakan di bawah Sistem KSSM akan mencapai hasrat dan matlamat Sistem Pendidikan
Pendidikan Kebangsaan. Menerusinya murid dapat Kebangsaan.
ditaksir secara berterusan untuk mengenal pasti tahap
penguasaannya dalam sesuatu mata pelajaran, serta
membolehkan guru membuat tindakan susulan bagi Dr. SARIAH BINTI ABD. JALIL
mempertingkatkan pencapaian murid. DSKP yang dihasilkan Pengarah
Bahagian Pembangunan Kurikulum
juga telah menyepadukan enam tunjang
Kerangka KSSM, mengintegrasikan pengetahuan, kemahiran

viii
 KSSM PENDIDIKAN ISLAM TINGKATAN
3

PENDAHULUAN
KSSM Pendidikan Islam digubal bagi memenuhi keperluan Allah SWT. Murid juga dibimbing agar boleh menghubungkait
membina dan membentuk peribadi muslim yang memahami, antara ilmu aqli dan ilmu naqli untuk memberi sumbangan
mengamalkan dan menghayati Islam secara menyeluruh. kepada tamadun umat.

KSSM Pendidikan Islam ini memberi penekanan kepada aspek Bagi mencapai hasrat tersebut, proses pengajaran dan
ilmu, amali, amalan, penghayatan dan pembudayaan. Melalui pembelajaran (PdP) perlu dirancang dan dilaksanakan dengan
mata pelajaran ini murid dibekalkan dengan pengetahuan asas berkesan. Pelbagai kaedah pentaksiran digunakan bagi
tentang al-Quran, Hadis, Akidah, Fiqah, Sirah dan Tamadun membolehkan murid dinilai dengan lebih autentik dan holistik.
Islam, dan Akhlak Islamiah. Murid bukan sekadar dibekalkan Pentaksiran formatif dijalankan secara berterusan semasa
dengan ilmu pengetahuan, malah mereka dididik untuk pengajaran dan pembelajaran untuk mengesan perkembangan
mengamal dan menghayati ilmu yang dipelajari. Melalui mata dan pencapaian murid dalam pembelajaran. Pentaksiran
pelajaran ini juga murid dibimbing untuk mampu sumatif dilaksanakan untuk menentukan tahap penguasaan dan
membangunkan diri serta masyarakat berasaskan al-Quran dan pencapaian murid.
al-Sunnah.
KSSM Pendidikan Islam diharap menjadi wadah kepada
Kemahiran abad ke-21, Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT) pembentukan modal insan yang memahami, mengamal dan
dan kemahiran menaakul dimasukkan secara eksplisit dalam menghayati Islam secara menyeluruh serta beristiqamah dan
dokumen kurikulum Pendidikan Islam agar modal insan yang boleh dicontohi.
dilahirkan mampu memenuhi keperluan masa kini.

KSSM Pendidikan Islam ini juga digubal bagi melahirkan murid

yang mampu mengintegrasikan tuntutan fardhu ain dan fardhu
kifayah dalam melaksanakan tanggungjawab sebagai khalifah

1
MATLAMAT

Matlamat KSSM Pendidikan Islam adalah untuk membina dan 6. Membaca hadis pilihan dengan betul.
membentuk hamba dan khalifah Allah SWT yang berilmu, 7. Merumus kefahaman hadis pilihan dan mengamalkannya.
beriman, bertaqwa, beramal soleh, berakhlak mulia dan 8. Merumus kefahaman akidah Islamiah dan meyakini sebagai
berketerampilan berdasarkan al-Quran dan al-Sunnah serta pegangan dan tunjang dalam kehidupan.
menyumbang ke arah mempertingkatkan tamadun bangsa dan 9. Merumus kefahaman ilmu fiqah dan mengamalkannya serta
negara serta kesejahteraan alam demi mencapai kesejahteraan menghayatinya dalam kehidupan.
dunia dan akhirat. 10. Merumus kefahaman sirah Nabi Muhammad SAW, sejarah
tokoh-tokoh dan tamadun Islam serta mengambil iktibar
OBJEKTIF daripadanya.
11. Merumus kefahaman akhlak Islamiah dan mengamalkan
KSSM Pendidikan Islam bertujuan membolehkan murid serta menghayatinya dalam kehidupan.
mencapai objektif berikut: 12. Membaca dan menulis jawi untuk melestarikan tulisan jawi
sebagai warisan budaya.
1. Membaca ayat pilihan daripada al-Quran dengan betul,
lancar, bertajwid dan fasih.
2. Melazimi bacaan al-Quran dalam kehidupan.
3. Menghafaz ayat pilihan daripada al-Quran dengan
betul, lancar, bertajwid dan fasih.
4. Mengamalkan bacaan ayat hafazan pilihan dalam solat
dan amalan kehidupan.
5. Merumus kefahaman ayat al-Quran pilihan dan
mengamalkannya.

2
KERANGKA KURIKULUM STANDARD SEKOLAH MENENGAH
KSSM dibina berasaskan enam tunjang, iaitu Komunikasi; pemikiran kritis, kreatif dan inovatif. Kesepaduan ini

Kerohanian, Sikap dan Nilai; Kemanusiaan; Keterampilan Diri; bertujuan membangunkan modal insan yang menghayati nilai-

Perkembangan Fizikal dan Estetika; serta Sains dan Teknologi. nilai murni berteraskan keagamaan, berpengetahuan,

Enam tunjang tersebut merupakan domain utama yang berketerampilan, berpemikiran kritis dan kreatif serta inovatif

menyokong antara satu sama lain dan disepadukan dengan sebagaimana yang digambarkan dalam Rajah 1. Kurikulum
Pendidikan Islam
digubal berdasarkan enam tunjang Kerangka KSSM.

Rajah 1: Kerangka KSSM

3
FOKUS

KSSM Pendidikan Islam berfokuskan aspek ilmu, amali, 3. Amalan

amalan, penghayatan dan pembudayaan. Berikut adalah Amalan bermaksud mengamalkan ilmu yang dipelajari

maksud kepada setiap satu aspek tersebut mengikut konteks dalam kehidupan harian. Contohnya setelah mempelajari

KSSM Pendidikan Islam. tentang teori solat dan melaksanakan solat secara amali
murid hendaklah dibimbing agar mengamalkan solat dalam
1. Ilmu kehidupan harian. Murid perlu sentiasa diingatkan agar
mendirikan solat walau apa keadaan sekali pun. Guru perlu
Ilmu bermaksud isi kandungan atau fakta ilmu yang
menyediakan senarai semak bagi memantau sejauh mana
ditentukan di dalam Standard Kandungan (SK) dan
murid melaksanakan solat setiap hari.
Standard Pembelajaran (SP). Contohnya dalam tajuk solat
4. Penghayatan
mengandungi fakta tentang hukum solat, syarat wajib,
Penghayatan bermaksud menghayati kesan dan pengajaran
syarat sah, rukun solat dan sebagainya. Isi kandungan atau
dari amalan-amalan yang dilaksanakan. Contohnya
fakta tersebut disampaikan secara teori kepada murid.
matlamat pensyariatan solat ialah bagi mencegah daripada
2. Amali
melakukan perkara keji dan mungkar. Murid perlu diingatkan
Amali bermaksud melaksanakan secara amali teori-teori
agar sentiasa menjauhi perkara keji dan mungkar kerana
yang dipelajari. Contohnya setelah murid diajar secara teori
mereka telah melaksanakan solat.
tentang sujud iaitu meletakkan dahi, dua tapak tangan, dua
5. Pembudayaan
lutut dan dua hujung kaki ke lantai, murid diminta
Pembudayaan bermaksud menjadikan amalan-amalan baik
melaksanakan sujud secara amali. Amali sangat penting
yang diamalkan secara individu sebagai amalan yang
dilaksanakan bagi memastikan kefahaman yang betul
dilaksanakan secara berjamaah atau beramai-ramai.
tentang sesuatu teori. Guru perlu membetulkan sekiranya
Contohnya amalan melaksanakan solat dijadikan amalan
mendapati ada kesilapan semasa murid melakukan amali.
semua warga sekolah, akhirnya akan wujud budaya solat
berjamaah di sekolah.

4
ELEMEN PERPADUAN KEMAHIRAN ABAD KE-21

Elemen Perpaduan diterjemahkan secara eksplisit dalam
kurikulum Pendidikan Islam. Ia dijelmakan melalui tiga konstruk
utama perpaduan iaitu menerima, menghormati dan mengurus
kepelbagaian. Setiap konstruk utama pula mempunyai sub
konstruk masing-masing yang sebenarnya merupakan elemen
perpaduan yang perlu dipupuk dalam kalangan murid.
Satu daripada hasrat KSSM adalah untuk melahirkan murid
yang mempunyai Kemahiran Abad Ke-21 dengan memberi
fokus kepada kemahiran berfikir serta kemahiran hidup dan
kerjaya yang berteraskan amalan nilai murni. Kemahiran Abad
Ke-21 bermatlamat untuk melahirkan murid yang mempunyai
ciri-ciri yang dinyatakan dalam profil murid seperti dalam Jadual

Sub konstruk menerima kepelbagaian merujuk kepada murid 1 supaya berupaya bersaing di peringkat global. Penguasaan

yang bersifat terbuka, bertoleransi, percaya dan sanggup SK dan SP dalam kurikulum Pendidikan Islam menyumbang

bekerjasama walaupun beberza agama, bangsa, budaya dan kepada pemerolehan Kemahiran Abad Ke-21 dalam kalangan

bahasa. Manakala sub konstruk menghormati kepelbagaian murid.

merujuk kepada murid yang boleh mengamalkan sikap atau

tingkah laku yang berhemah tinggi, menghargai dan perihatin
Jadual 1: Profil Murid
walaupun berbeza agama, bangsa, budaya dan bahasa.
PROFIL MURID PENERANGAN
Seterusnya sub konstruk mengurus kepelbagaian pula merujuk
kepada murid yang boleh mengamalkan sikap atau tingkah laku Berdaya Tahan Mereka mampu menghadapi dan
mengatasi kesukaran, mengatasi
yang amanah, adil dan rasional walaupun berbeza agama, cabaran dengan kebijaksanaan,
bangsa, budaya dan bahasa. keyakinan, toleransi dan empati.

Guru-guru yang mengajar mata pelajaran ini hendaklah Mahir Mereka menyuarakan dan meluahkan
fikiran, idea dan maklumat dengan
menyesuaikan elemen ini dengan tajuk yang berkaitan dengan Berkomunikasi
yakin dan kreatif secara lisan dan
perpaduan tanpa mengubah disiplin dan kandungan mata bertulis, menggunakan pelbagai
media dan teknologi.
pelajaran ini.

5
 PROFIL MURID PROFIL MURID
PENERANGAN PENERANGAN
pembelajaran sepanjang hayat secara
Pemikir Mereka berfikir secara kritikal, kreatif dan inovatif; mampu untuk menangani masalah
berterusan.
yang kompleks dan
membuat keputusanBerprinsip
yang beretika. Mereka berfikir
Mereka tentang pembelajaran
berintegriti dan jujur,dan diri
mereka sebagai pelajar. Mereka menjana soalan dan bersifat terbuka kepada
kesamarataan, adil dan menghormati
perspektif, nilai dan tradisi individu dan masyarakat
maruah individu, kumpulan dan dan
lain. Mereka berkeyakinan
kreatif dalam menangani bidang pembelajarankomuniti.
yang baharuMereka bertanggungjawab
atas tindakan, akibat tindakan serta
keputusan mereka.

Bermaklumat Mereka mendapatkan pengetahuan

dan membentuk pemahaman yang
luas dan seimbang merentasi
pelbagai disiplin pengetahuan.
Kerja Sepasukan Mereka boleh bekerjasama secara berkesan dan harmoni
Mereka denganpengetahuan
meneroka orang lain. Mereka
mengalas tanggungjawab bersama serta menghormati dan menghargai
dengan cekap dan berkesan sumbangan
dalam
yang diberikan oleh setiap ahli pasukan. Mereka memperoleh kemahiran
konteks isu tempatan dan global.
interpersonal melalui aktiviti kolaboratif, dan ini menjadikan
Mereka mereka
memahami pemimpin
isu-isu etika dan
/
ahli pasukan yang lebih baik. undang-undang berkaitan maklumat
yang diperoleh.

Penyayang/Prihatin Mereka menunjukkan empati, belas

kasihan dan rasa hormat terhadap
keperluan dan perasaan orang lain.
Mereka komited untuk berkhidmat
kepada masyarakat dan memastikan
Bersifat Ingin Tahu Mereka membangunkan rasa ingin tahu semula jadi untukalam
kelestarian meneroka
sekitar.strategi dan
idea baru. Mereka mempelajari kemahiran yang diperlukan untuk menjalankan inkuiri
dan penyelidikan, serta menunjukkan sifat berdikari
Patriotik Merekadalam pembelajaran.
mempamerkan kasihMereka
sayang,
menikmati pengalaman sokongan dan rasa hormat terhadap
negara.

6
 KEMAHIRAN BERFIKIR ARAS TINGGI
Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT) dinyatakan dalam KBAT ialah keupayaan untuk mengaplikasikan pengetahuan,
kurikulum secara eksplisit supaya guru dapat menterjemahkan kemahiran dan nilai dalam membuat penaakulan dan refleksi
dalam pengajaran dan pembelajaran (PdP) bagi merangsang bagi menyelesaikan masalah, membuat keputusan, berinovasi
pemikiran berstruktur dan berfokus dalam kalangan murid. dan berupaya mencipta sesuatu. KBAT merangkumi kemahiran
Penerangan KBAT adalah berfokus kepada empat tahap berfikir kritis, kreatif dan menaakul dan strategi berfikir.
pemikiran seperti Jadual 2.
Kemahiran berfikir kritis adalah kebolehan untuk menilai
sesuatu idea secara logik dan rasional untuk membuat
Jadual 2: Tahap Pemikiran dalam KBAT
pertimbangan yang wajar dengan menggunakan alasan dan
TAHAP PEMIKIRAN PENERANGAN
bukti yang munasabah.
Mengaplikasi Menggunakan pengetahuan, Kemahiran berfikir kreatif adalah kemampuan untuk
kemahiran, dan nilai dalam situasi
berlainan untuk melaksanakan menghasilkan atau mencipta sesuatu yang baharu dan bernilai
sesuatu perkara dengan menggunakan daya imaginasi secara asli serta berfikir
Menganalisis Mencerakinkan maklumat kepada tidak mengikut kelaziman.
bahagian kecil untuk memahami
dengan lebih mendalam serta Kemahiran menaakul adalah keupayaan individu membuat
hubung kait antara bahagian pertimbangan dan penilaian secara logik dan rasional.
berkenaan
Strategi berfikir merupakan cara berfikir yang berstruktur dan
Menilai Membuat pertimbangan dan
keputusan menggunakan berfokus untuk menyelesaikan masalah.
pengetahuan, pengalaman,
kemahiran, dan nilai serta memberi KBAT boleh diaplikasi dalam bilik darjah melalui aktiviti
justifikasi berbentuk menaakul, pembelajaran inkuiri, penyelesaian
Mencipta Menghasilkan idea atau produk masalah dan projek. Guru dan murid perlu menggunakan alat
atau kaedah yang kreatif dan
inovatif berfikir seperti peta pemikiran dan peta minda serta
penyoalan
aras tinggi untuk menggalakkan murid berfikir.

7
STRATEGI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

KSSM Pendidikan Islam menekan penggunaan pelbagai Murid lebih bermotivasi kerana dapat menghasilkan sesuatu

strategi PdP digunakan untuk menyampaikan ilmu kepada produk.

murid. Keberkesanan PdP bergantung kepada kreativiti guru Pembelajaran Kontekstual

merancang, mengolah dan melaksanakan pendekatan, kaedah
Pembelajaran kontekstual adalah kaedah pembelajaran yang
serta teknik secara bersepadu dan sitematik. PdP yang
mengaitkan isi pelajaran dengan pengalaman harian individu,
berpusatkan murid bagi menggalakkan penglibatan yang aktif
masyarakat dan persekitaran. Kaedah ini menyediakan
dapat menimbulkan suasana pembelajaran yang menarik.
pembelajaran secara konkrit yang melibatkan aktiviti hands
Pembelajaran secara hands-on dan berpusatkan murid amat
on dan mind-on. Pembelajaran berlaku apabila murid berupaya
ditekan dalam proses tersebut. Antara strategi yang
menghubungkaitkan pengetahuan baharu secara bermakna
dicadangkan adalah seperti berikut:
dan menghayati kerevelenan pembelajaran dalam kehidupan
Pembelajaran Berpusatkan Murid mereka.

Strategi PdP dalam mata Pendidikan Islam haruslah Pembelajaran Masteri

berpusatkan murid bagi membolehkan mereka berinteraksi dan
menguasai kemahiran belajar melalui pengalaman sendiri.
Pembelajaran Berasaskan Projek
Pembelajaran ini memastikan semua murid menguasai hasil
pembelajaran dalam sesuatu unit sebelum berpindah ke unit
pembelajaran yang lain. Pembelajaran ini dipecahkan kepada

Murid menggunakan maklumat lama dan baharu untuk beberapa unit kecil untuk mudah dikuasai. Murid mesti

menghasilkan sesuatu yang nyata. Kaedah ini melibatkan menguasai 80% aras masteri sebelum berpindah ke unit

murid-murid mengkaji sesuatu isu, menyiasat dan pembelajaran yang lain.

mempersembahkan dapatannya. Hal ini juga dapat membantu

guru menilai perkembangan atau kualiti pembelajaran murid.

8
Pembelajaran Luar Bilik Darjah
Aktiviti kurikulum yang dilaksanakan di luar bilik darjah secara
terancang dan berstruktur serta berpusatkan murid. Kaedah ini
dapat mengukuhkan pemahaman murid terhadap konsep yang
dipelajari semasa di dalam bilik darjah, memberi pengalaman
pembelajaran dalam situasi yang sebenar, mengembangkan
kemahiran sosial dan kerja berpasukan.
mendengar, menyoal, berbincang, membuat rujukan dan kaji
siasat. Aktiviti ini boleh dijalankan secara berasingan atau
digabungkan dalam pelbagai teknik pembelajaran seperti kerja
projek, simulasi, lawatan, main peranan dan kuiz.
Talaqqi dan Musyafahah

Pembelajaran Kaedah talaqqi dan musyafahah dilaksanakan dengan cara

Konstruktivisme
guru berhadapan dengan murid atau bersemuka. Guru akan
Konstruktivisme ialah suatu kaedah pembelajaran yang memperdengarkan bacaan ayat al-Quran sebagai bacaan
menggalakkan murid membina sendiri pengetahuan atau contoh dan meminta murid mendengarnya dan memerhati
konsep secara aktif berdasarkan pengetahuan dan pengalaman pergerakan bibir dengan teliti. Setelah bacaan itu diulang oleh
sedia ada. Dalam proses ini, murid akan menyesuaikan ilmu guru beberapa kali, guru meminta murid membacanya dan guru
pengetahuan yang diterima dengan pengetahuan sedia ada mendengar dengan teliti dan membetulkan bacaan murid sama
untuk membina pengetahuan baharu. Pembelajaran ini ada dari segi makhraj dan hukum tajwid.
menjadikan murid lebih faham, yakin dan seronok belajar dan
Bagi memastikan sesuatu PdP berjaya dan mencapai objektif,
mengamalkan sepanjang hayat.
guru perlu memahami dan menguasai SK, SP dan standard
Pembelajaran Berasaskan Inkuiri prestasi (SPi) dengan jelas dan tepat. Kemahiran guru

Kemahiran inkuiri merupakan kaedah pengajaran dan mengaplikasikan pendekatan, kaedah dan teknik dalam proses

pembelajaran yang berpusatkan murid. Murid berperanan PdP Pendidikan Islam akan membantu murid mencapai

merancang dan menjalankan aktivit pembelajaran. Mereka standard kandungan dan standard pembelajaran yang

melibatkan diri secara aktif untuk mencari dan ditetapkan. Guru juga perlu merancang dan melaksanakan

mengumpul
maklumat melalui pelbagai aktiviti seperti memerhati,

9
pentaksiran bagi mengesan SPi dapat dicapai oleh ELEMEN MERENTAS KURIKULUM (EMK)
murid mengikut kebolehan masing-masing.
EMK ialah unsur nilai tambah yang diterapkan dalam proses
Daya kreativiti dan inovatif murid perlu dibangunkan ke tahap PdP selain yang ditetapkan dalam standard kandungan.
optimum supaya murid mampu menyumbang ke arah Elemen-elemen ini diterapkan bertujuan mengukuhkan
pembangunan agama, masyarakat, bangsa dan negara. Guru kemahiran dan keterampilan modal insan yang
yang kreatif dan inovatif dalam proses PdP akan merangsang dihasratkan serta dapat menangani cabaran semasa dan
dan memotivasikan murid bagi meneroka bidang ilmu yang masa hadapan. Elemen-elemen di dalam EMK adalah seperti
baharu, menjana idea untuk menghasilkan tugasan dengan berikut:
lebih kreatif, menilai kualiti hasil kerja dan mengerah pemikiran
1. Bahasa
bercapah seterusnya menyerlahkan personaliti individu yang
 Penggunaan bahasa pengantar yang betul perlu
kreatif. Kreativiti ini juga akan dapat menjana idea murid dalam
dititikberatkan dalam semua mata pelajaran.
mengaitkan ilmu Islam dengan ilmu sains, teknologi dan
 Semasa PdP bagi setiap mata pelajaran, aspek
kemanusiaan.
sebutan, struktur ayat, tatabahasa, istilah dan laras
Guru Pendidikan Islam mempunyai akauntibiliti untuk bahasa perlu diberi penekanan bagi membantu murid
memastikan kemahiran berfikir aras tinggi berlaku dalam setiap menyusun idea dan berkomunikasi secara berkesan.
sesi PdP Pendidikan Islam supaya Islam dapat direalisasikan
2. Kelestarian Alam Sekitar
sebagai satu cara hidup.
 Kesedaran mencintai dan menyayangi alam sekitar
dalam jiwa murid perlu dipupuk melalui PdP semua
mata pelajaran.
 Pengetahuan dan kesedaran terhadap kepentingan
alam sekitar dalam membentuk etika murid untuk
menghargai alam.

10
3. Nilai Murni o Sikap saintifik (seperti ketepatan, kejujuran,

 Nilai murni diberi penekanan dalam semua mata keselamatan); dan

pelajaran supaya murid sedar akan kepentingan dan o Penggunaan teknologi dalam aktiviti PdP.

mengamalkannya. 5. Patriotisme
 Nilai murni merangkumi aspek kerohanian,
 Semangat patriotik dapat dipupuk melalui semua mata
kemanusiaan dan kewarganegaraan yang menjadi
pelajaran, aktiviti kokurikulum dan khidmat masyarakat.
amalan dalam kehidupan harian.
 Semangat patriotik dapat melahirkan murid yang
4. Sains dan Teknologi mempunyai semangat cintakan negara dan berbangga

 Menambahkan minat terhadap sains dan teknologi sebagai rakyat Malaysia.

dapat meningkatkan literasi sains serta teknologi dalam

6. Kreativiti dan Inovasi
kalangan murid.
 Penggunaan teknologi dalam pengajaran dapat  Kreativiti adalah kebolehan menggunakan imaginasi
untuk mengumpul, mencerna dan menjana idea atau
membantu serta menyumbang kepada pembelajaran
yang lebih cekap dan berkesan. mencipta sesuatu yang baharu atau asli melalui ilham
atau gabungan idea yang ada.
 Pengintegrasian Sains dan Teknologi dalam PdP
 Inovasi merupakan pengaplikasian kreativiti melalui
merangkumi empat perkara iaitu:
ubah suaian, membaiki dan mempraktikkan idea.
o Pengetahuan sains dan teknologi (fakta, prinsip,
 Kreativiti dan inovasi saling bergandingan dan perlu
konsep yang berkaitan dengan sains dan
teknologi); untuk memastikan pembangunan modal insan yang
mampu menghadapi cabaran Abad 21.
o Kemahiran saintifik (proses pemikiran dan
kemahiran manipulatif tertentu);  Elemen kreativiti dan inovasi perlu diintegrasikan dalam
PdP.

11
7. Keusahawanan mengaplikasi pengetahuan, kemahiran dan nilai yang

 Penerapan elemen keusahawanan bertujuan diperolehi melalui elemen Penggunaan dan

membentuk ciri-ciri dan amalan keusahawanan Pengeluaran Lestari, Kewarganegaraan Global dan

sehingga menjadi satu budaya dalam kalangan murid. Perpaduan.

 Ciri keusahawanan boleh diterapkan dalam PdP melalui  Elemen Kelestarian Global penting dalam menyediakan

aktiviti yang mampu memupuk sikap seperti rajin, jujur, murid bagi menghadapi cabaran dan isu semasa di

amanah dan bertanggungjawab serta membangunkan peringkat tempatan, negara dan global.

minda kreatif dan inovatif untuk memacu idea ke  Elemen ini diajar secara langsung dan secara sisipan

pasaran. dalam mata pelajaran yang berkaitan.

8. Teknologi Maklumat dan Komunikasi 10. Pendidikan Kewangan

 Penerapan elemen Pendidikan Kewangan bertujuan
 Penerapan elemen Teknologi Maklumat dan Komunikasi
membentuk generasi masa hadapan yang
(TMK) dalam PdP memastikan murid dapat
berkeupayaan membuat keputusan kewangan yang
mengaplikasi dan mengukuhkan pengetahuan dan
bijak, mengamalkan pengurusan kewangan yang
kemahiran asas TMK yang dipelajari.
beretika serta berkemahiran menguruskan hal ehwal
 Pengaplikasian TMK bukan sahaja mendorong murid
kewangan secara bertanggungjawab.
menjadi kreatif malah menjadikan PdP lebih menarik
 Elemen Pendidikan Kewangan boleh diterapkan dalam
dan menyeronokkan serta meningkatkan kualiti
PdP secara langsung ataupun secara sisipan.
pembelajaran.
Penerapan secara langsung adalah melalui tajuk-tajuk
9. Kelestarian Global seperti Wang yang mengandungi elemen kewangan
 Elemen Kelestarian Global bermatlamat melahirkan
secara eksplisit seperti pengiraan faedah mudah dan
murid berdaya fikir lestari yang bersikap responsif
faedah kompaun. Penerapan secara sisipan pula
terhadap persekitaran dalam kehidupan harian dengan
diintegrasikan melalui tajuk-tajuk lain
merentas

12
kurikulum. Pendedahan kepada pengurusan kewangan PENTAKSIRAN SEKOLAH
dalam kehidupan sebenar adalah penting bagi Pentaksiran Sekolah (PS) adalah sebahagian daripada
menyediakan murid dengan pengetahuan, kemahiran pendekatan pentaksiran yang merupakan satu proses
dan nilai yang dapat diaplikasikan secara berkesan dan mendapatkan maklumat tentang perkembangan murid yang
bermakna. dirancang, dilaksana dan dilapor oleh guru yang berkenaan.
Proses ini berlaku secara formal dan tidak formal supaya guru
dapat menentukan tahap penguasaan sebenar murid. PS perlu
dilaksanakan secara holistik berdasarkan prinsip inklusif,
autentik dan setempat. Maklumat yang diperoleh dari PS akan
digunakan oleh pentadbir, guru, ibu bapa dan murid dalam
merancang tindakan susulan ke arah peningkatan
perkembangan pembelajaran murid.

PS boleh dilaksanakan oleh guru secara formatif dan sumatif.

Pentaksiran secara formatif dilaksanakan seiring dengan proses
PdP, manakala pentaksiran secara sumatif dilaksanakan pada
akhir sesuatu unit pembelajaran penggal, semester atau tahun.
Dalam melaksanakan PS guru perlu merancang, membina item,
mentadbir, memeriksa, merekod dan melapor tahap
penguasaan murid dalam mata pelajaran yang diajar
berdasarkan DSKP.

PS berperanan mengukuhkan pembelajaran murid serta

mampu memberi maklumat yang sah tentang apa yang telah
dilaksanakan atau dicapai dalam satu-satu proses PdP. PS

13
amat penting untuk menentukan keberkesanan guru dan pihak menunjukkan tahap penguasaan murid dalam perkembangan
sekolah dalam usaha menghasilkan insan yang harmoni dan atau kemajuan pembelajarannya. Perkembangan dalam
seimbang. PS merupakan aktiviti yang berterusan yang standard itu terbahagi kepada dua iaitu perkembangan secara
memerlukan komitmen yang tinggi serta hala tuju yang jelas mendatar (konstruk) dan perkembangan menegak (Tahap
daripada guru dan pihak sekolah untuk memperkembang Penguasaan). Pertumbuhan murid dijelaskan dengan satu atau
potensi setiap murid ke tahap maksimum. lebih qualifier menggunakan perkataan atau rangkai kata yang

Ciri-ciri Pentaksiran Sekolah betul menggambarkan standard dalam bentuk hasil

PS mempunyai ciri-ciri pembelajaran. SPi dibina sebagai panduan untuk guru

berikut: menambah baik PS sejajar dengan pelaksanaan Pentaksiran
1. Holistik iaitu mampu memberi maklumat keseluruhan Rujukan Standard. Penyataan khusus SPi bagi matapelajaran
tentang pencapaian pengetahuan dan kemahiran serta KSSM Pendidikan Islam adalah seperti jadual 3 dan 5.
pengamalan nilai murni. Jadual 3: Penyataan Tahap Penguasaan Ayat al-Quran
2. Berterusan iaitu aktiviti pentaksiran berjalan seiring Bacaan
dengan dan Hafazan
PdP. TAHAP
TAFSIRAN
3. Fleksibel iaitu kaedah pentaksiran yang pelbagai mengikut PENGUASAAN

kesesuaian dan kesediaan murid. Membaca dan menghafaz ayat al-Quran

1
pilihan dengan bimbingan.
4. Berasaskan standard kurikulum.
5. Pelaksanaan pentaksiran formatif yang dijalankan seiring Membaca dan menghafaz ayat al-Quran
2
pilihan dengan betul.
dengan proses PdP dan pentaksiran sumatif yang
Membaca dan menghafaz ayat al-Quran
dijalankan pada akhir unit pembelajaran, semester atau 3
pilihan dengan betul, lancar serta bertajwid.
tahun.
Membaca dan menghafaz ayat al-Quran
Standard Prestasi 4 pilihan dengan betul, lancar serta bertajwid
SPi ialah penyataan tentang tahap perkembangan dan fasih serta mengamalkannya.
pembelajaran murid yang diukur berdasarkan standard dan

14
 TAHAP Jadual 5: Penyataan Tahap Penguasaan Ayat Al-Quran
TAFSIRAN
PENGUASAAN
Kefahaman, Hadis, Akidah, Fiqah, Sirah dan
Membaca dan menghafaz ayat al-Quran Tamadun Islam, dan Akhlak Islamiah
pilihan dengan betul, lancar serta bertajwid TAHAP
5 TAFSIRAN
dan fasih serta mengamalkannya secara PENGUASAAN
beradab. Mengingat perkara asas tentang ilmu al-Quran,
Membaca dan menghafaz ayat al-Quran 1 hadis, akidah, fiqah, sirah dan tamadun Islam
pilihan dengan betul, lancar serta bertajwid dan akhlak Islamiah
6 dan fasih serta mengamalkannya secara
beradab dan istiqamah. Memahami tentang ilmu al-Quran, hadis, akidah,
2 fiqah, sirah dan tamadun Islam dan akhlak
Islamiah

Jadual 4: Huraian Tahap Kualiti Bacaan dan Hafazan al-Quran. Mengaplikasi tentang ilmu al-Quran, hadis,
3 akidah, fiqah, sirah dan tamadun Islam dan
TAHAP
TAFSIRANakhlak Islamiah
KUALITI
Menganalisis tentang ilmu al-Quran, hadis,
Dapat membaca al-Quran dengan betul pada perkara berikut:
4 akidah, fiqah, sirah dan tamadun Islam dan
 Sebutan asas huruf hijaiyah
akhlak Islamiah serta mengamalkannya.
 Baris fathah, dhommah, kasrah, sukun dan shaddah.
Betul  Alif Lam Qamariah dan Alif Lam Syamsiah. Menilai tentang ilmu al-Quran, hadis, akidah,
 Bacaan pendek dan Mad Asli. 5 fiqah, sirah dan tamadun Islam dan akhlak
Islamiah serta mengamalkannya secara beradab.

Merumus tentang ilmu al-Quran, hadis, akidah,

Lancar Dapat membaca al-Quran dengan lancar fiqah, sirah dan tamadun Islam dan akhlak
6
Islamiah serta mengamalkannya secara beradab
Dapat membaca al-Quran mengikut keseluruhan hukum tajwid.
dan istiqamah.
Bertajwid

Dapat membaca al-Quran dengan fasih mengikut lahjah arab.

Fasih

15
 Tahap Penguasaan Keseluruhan TAHAP
TAFSIRAN
PENGUASAAN
Tahap penguasaan keseluruhan perlu ditentukan bagi memberi pelbagai bentuk komunikasi.
satu nilai tahap penguasaan murid di akhir sesi persekolahan.
Murid menggunakan pengetahuan berkaitan
Tahap penguasaan keseluruhan ini merangkumi domain 3 Pendidikan Islam untuk melaksanakan
kognitif, psikomotor dan afektif murid secara kolektif dan holistik sesuatu kemahiran pada suatu situasi.
dengan melihat semua aspek semasa proses pembelajaran
Murid mengamalkan sesuatu kemahiran
4
murid secara berterusan melalui pelbagai kaedah. Guru boleh berkaitan Pendidikan Islam
membuat pertimbangan profesional untuk memberi satu nilai
Murid mengamalkan sesuatu kemahiran
tahap penguasaan keseluruhan murid berdasarkan pengalaman 5 berkaitan Pendidikan Islam pada situasi baru
guru bersama murid, kebijaksanaan serta melalui perbincangan dengan beradab.
rakan sejawat. Tahap penguasaan keseluruhan diberi selepas
Murid berupaya menggunakan pengetahuan
murid mempelajari bidang-bidang yang terdapat di dalam dan kemahiran berkaitan Pendidikan Islam
6
Komponen Pendidikan Islam. sedia ada untuk digunakan pada situasi baru
secara beradab dan istiqamah.
Jadual 6: Pernyataan Tahap Penguasaan Keseluruhan KSSM
Pendidikan Islam
TAHAP PENGUASAAN
TAFSIRAN

Murid tahu perkara asas, atau boleh

melakukan kemahiran asas, atau memberi respon terhadap perkara asas berkaitan Pendidikan
1
Islam.

Murid menunjukkan kefahaman berkaitan

2
Pendidikan Islam dengan menjelaskan sesuatu perkara yang dipelajari dalam

16
ORGANISASI KANDUNGAN 6. Bidang Akhlak Islamiah

Organisasi kandungan KSSM Pendidikan Islam adalah seperti 6.1. Akhlak dengan Allah SWT.

berikut: 6.2. Akhlak sesama manusia dan makhluk lain.

1. Bidang Al-Quran.
Penggunaan Dokumen Standard Kurikulum dan
1.1. Bacaan dan hafazan ayat al-Quran pilihan. Pentaksiran
1.2. Bacaan dan Kefahaman ayat al-Quran pilihan. DSKP ialah dokumen yang mengintegrasikan kurikulum dan
pentaksiran yang merangkumi SK, SP, dan SPi. DSKP
2. Bidang Hadis
memastikan guru melaksanakan proses PdP dan seterusnya
2.1. Bacaan dan Kefahaman Hadis pilihan
menjalankan pentaksiran dengan merujuk kepada satu
3. Bidang Akidah dokumen sahaja. Guru melaksanakan PdP melalui SK dan SP
3.1. Ilahiyat serta mentaksir perkembangan dan pencapaian murid melalui
3.2. Nubuwat SPi seperti jadual 7.
3.3. Sami’yat Jadual 7: Jadual Organisasi DSKP, Standard Kandungan,
Standard Pembelajaran dan Standard Prestasi.
4. Bidang Fiqah
Standard Standard Standard
4.1. Ibadat
Kandungan Pembelajaran Prestasi
4.2. Muamalat Penyataan spesifik Satu penetapan Satu set kriteria
4.3. Munakahat tentang perkara kriteria atau yang
4.4. Jenayah yang murid patut indikator kualiti menunjukkan
ketahui dan boleh pembelajaran dan tahap-tahap
5. Bidang Sirah dan Tamadun Islam lakukan dalam satu pencapaian yang penguasaan
5.1. Sirah Nabi. tempoh boleh diukur bagi murid sebagai
persekolahan setiap standard petunjuk bahawa
5.2. Sejarah tokoh-tokoh Islam.
merangkumi aspek kandungan. sesuatu perkara
5.3. Tamadun Islam. pengetahuan, itu telah dikuasai.
kemahiran dan nilai.

17
 ‫ﻥﺍﺀﺮﻘﻟﺍ‬ 1


  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬23   
1
 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬23  1.18
‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬23  1.18.1 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬
2
  23
 ‫ﺎﺗﺮﺳ‬

‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬23  1.18.2
3 
 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬23

 
‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ 23  1.18.3
4
 
‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬23 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬23
 5 1.18.4

 
 
‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬23 6


18
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  


 ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬   
1
101 ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬101  1.19

 ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬ ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬101
1.19.1
2 
101  ‫ﺎﺗﺮﺳ‬

1.19.2
 ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬ 
3 ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬101
101 
1.19.3
 ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬ 
4
101 ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬101
  ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬
1.19.4

101 5

 
19
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
 ‫ﻒﻬﻜﻟﺍ‬
101 6


.  1   

. 2  1.20


. 3  1.20.1 

  
4
  
 .‫ﻥﺍﺀﺮﻘﻟﺍ‬  
 ‫ﺪﻳﻮﲡ‬
5
 ‫ﺏﺩﺍﺮﺑ‬‫ﻥﺍﺀﺮﻘﻟﺍ‬
‫ﺏﺩﺍﺮﺑ‬ ‫ﻥﺍﺀﺮﻘﻟﺍ‬
 ‫ ﻲﻠﺻﺃ ﺪﻣ‬.i  ‫ﺔﻣﺎﻘﺘﺳﺍ ﻥﺍﺩ‬
 6 ‫ ﻥﻮﻜﺴﻠﻟ ﺽﺭﺎﻋ ﺪﻣ‬.ii
‫ ﻞﺼﺘﻣ ﺐﺟﺍﻭ ﺪﻣ‬.iii
‫ﺔﻣﺎﻘﺘﺳﺍ ﻥﺍﺩ ﺏﺩﺍﺮﺑ‬ ‫ﻥﺍﺀﺮﻘﻟﺍ‬
‫ﻞﺼﻔﻨﻣ ﺰﺋﺎﺟ ﺪﻣ‬ .iv
20
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
 ‫ﻥﺍﺀﺮﻘﻟﺍ ﺔﻳﺍ‬
1.20.2
‫ ﺲﺗﺃﺩ ﺪﻳﻮﲡ‬

 1.20.3
 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬   179
1
179   ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ 179 1.21
 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬
 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ 1.21.1
2  
179 
 
‫ﻔﻛ‬
‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ ‫ ﺔﻳﺍ ﻦﻤﻬ‬

 1.21.2 ‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬
30179  3
  1.21.3 

 i 

‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ 4
‫ﻦﻜﺘﻌﻔﻨﳑ‬ii 
179 

21
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
 
 179 1.21.4


 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬  ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬
179  
5
 ‫ﻦﻜﺘﻌﻔﻨﳑ‬
 1.21.5


‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬

179 
6


 ‫ﻋﻷﺍ‬
‫ﻑﺍﺮ‬ 206-  206-205

205  1  ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ 206-205 1.22

  1.22.1
 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬


22
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ 206-  
2
205 
1.22.2

.
‫ﻳﺍ ﻦﻤﻬﻔﻛ‬206-
 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ ‫ ﺔ‬ 1.22.3
‫ﻦﻤﻬ‬
205  3  ‫ﻔﻛ‬
 1.22.4



 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬  206- 
 1.22.5
205  4 

 
1.22.6

 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ 206- 
205   206-
5
 205  1.22.7

  ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬


 ‫ﻑﺍﺮﻋﻷﺍ‬ 206- 6 
205  23

 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  




  ‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬    100
1
100   ‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬ 100 1.23

  ‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬ 1.23.1
2  ‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬
100 
 
 ‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬  1.23.2 
100  3
‫ﻦﻓ‬‫ﻒﻳﺮﻌﺗ‬ 

 1.23.3 ‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬

‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬
 
100 

4

 ‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬ 
 24
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
 ‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬ 
100 
5



 ‫ﺔﺑﻮﺘﻟﺍ‬
100 
6



  31-   31-30
1
30   31-30 1.24
1.24.1 
  31-
2  
30 
 
 31- 3
  1.24.2 
30 
25
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
  
  i 

 31-  
30  4  
  ii

 31-

30 


5  iii
  iv
 31-

 31-
30  1.24.4
30 
6





26
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  


  ‫ﺮﻓﺎﻏ‬    67
1
67   ‫ﺮﻓﺎﻏ‬ 1.25

 
  ‫ ﻦﻤﻬﻔ‬
‫ﻛﺮﻓﺎﻏ‬ 67 1.25.1
2 ‫ﺮﻓﺎﻏ‬
67   
 1.25.2 
 ‫ﺮﻓﺎﻏ‬

67  3 

  1.25.3
‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬
 
‫ﺮﻓﺎﻏ‬ 

67  4 

 


 ‫ﺮﻓﺎﻏ‬ 
5

67 
 i
27
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
 
  1.25.5
 

 ‫ﺮﻓﺎﻏ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬
67 
6




28
 2. ‫ﺚﻳﺪﺣ‬

  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
 ‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬ 1   ‫ﺚﻳﺪﺣ‬
‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬ 2  ‫ﺚﻳﺪﺣ‬ 2.6.1   2.6
.‫ﺪﺣ‬ ‫ﺚﻳ‬‫ﻦﻤﻬﻔ‬
 3
 ‫ﺚﻳﺪﺣ‬ 2.6.2 
‫ﺚﻳﺪﺣ‬
‫ﻛ‬
.  ‫ﻦ ﻤﻬ ﻔ‬ 4  2.6.3  ‫ﻥﺍﺩ‬
‫ﻛ‬ ‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬  

5  2.6.4 

‫ﺚﻳﺪﺣ‬
‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬ ‫ﻨﻋ ﷲﺍ‬
ُ ‫ ﻪ‬‫ﻲ‬‫ﺿ‬‫ﺭ ﹶﺓ‬‫ﺮﻳ‬‫ﺮ‬‫ ﻫ‬‫ﻲﺑﹶﺃ‬

 ‫ﻦ‬‫ ﻋ ﱡﻞﹸﻛ‬ِ‫ﷲﺍ ﹸﻝ‬‫ﻮ‬‫ﺳ‬‫ﺭ‬
 2.6.5
 ‫ ﹶﻝﺎﹶﻗ ﺔﹲ ﹶﻗﺪ‬: ‫ﹶﻝﺎﹶﻗ‬  ‫ﺻ ﻪ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﹶ‬
6 ‫ﺚﻳﺪﺣ‬

 ‫ﻠﻋ‬ ‫ﹺﺱﺎﻨﻟﺍ ﻦ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻰﻣ‬ ‫ﹶﻼﺳ‬

 ‫ ﺚﻳﺪﺣ‬
 2.6.6
29
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
،‫ﹲﺔﹶﻗ‬‫ﺪ‬‫ﺻ ﹸﺔﱠﺒﻴﻄﻟﺍ ﹸﺔ‬‫ﻤ‬ ‫ﻠﹶﻜﹾ‬
‫ﻟﺍ‬‫ ﻰﹶﻟﹺﺇ ﺎ‬، ‫ﻭ‬‫ﻬﻴ‬‫ﺸ‬‫ﻤ‬‫ ﺗ‬‫ﺓ‬‫ﻮﹾﻄ‬
‫ﺧ ّﹺﻞﹸﻜﺑ‬ ‫ﻭ‬
‫ﻯﹶَﺫﻷﺍ ﹸﻂﻴ‬‫ﻤﺗ‬‫ ﹲﺔﹶﻗ‬، ‫ﻭ‬‫ﺪ‬‫ ﺻ‬ ‫ﺓﹶ‬
‫ﻼ‬‫ﺼﻟﺍ ﹲﺔﹶﻗ‬‫ﺪ‬ ‫ﺻ‬
‫ﹺﻖﻳﹺﺮﱠﻄﻟﺍ ﹺﻦ‬ ‫ﻋ‬
 ‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬ 1   ‫ﺚﻳﺪﺣ‬
‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬ 2 ‫ﺚﻳﺪﺣ‬ 2.7.1   2.7
.‫ﺪﺣ‬ ‫ﺚﻳ‬‫ﻦﻤﻬﻔ‬
 3
‫ﺚﻳﺪﺣ‬ 2.7.2 
‫ﺚﻳﺪﺣ‬
‫ﻛ‬
.  ‫ﻦ ﻤﻬ ﻔ‬ 4  ‫ﻒﻴﺗ‬‫ﺖﻔﻴﺻ‬  ‫ﻥﺍﺩ‬
‫ﻛ‬ ‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬
2.7.3 
 ‫ﺚﻳﺪﺣ‬
5 
  ‫ﻥﺍﺩ ﺚﻳﺪﺣ‬
 .
30
 
   
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬
  
‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﻦﻤﻬﻔﻛ‬  ‫ﺰﹺ ﺠ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻟﹾﺍ ﻦ‬ ‫ﻣ‬  ‫ﻚﺑﹺ ﺫﹸ‬
 ‫ﻒﻴﺗ‬‫ ﺖﻔﻴﺻ‬ ‫ﻮﻋ‬ ‫ﺃﹶ ﻰﻧ‬‫ ﹺﺇ‬ ‫ﻢﻬ‬ ‫ﱠﻠﻟﺍ‬
 2.7.5 ، ‫ﹺﻡﺮ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﻟﹾﺍﻭ‬ ‫ﻦﹺ ﺒ‬ ‫ﺠ‬ ‫ﻟﹾﺍﻭ‬
 6
‫ﺚﻳﺪﺣ‬‫ﺚﻳﺪ‬ ‫ﹺﻞﺴ‬ ‫ﻜﹶ ﻟﹾﺍﻭ‬
 ‫ﺣ‬ ‫ﺎﻴ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹾﻟﺍ ﺔ‬ ‫ﻨ‬‫ﺘ‬ ‫ﻓ ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ﺀ‬
 ‫ﻚ‬ ‫ﹺﺑ ﺫﹸ ﻮﻋ‬ ‫ﺃﹶ‬ ‫ﻭ ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ﺎﻋ ﺩ‬
 ‫ﻚ‬ ‫ﺑﹺ ﺫﹸ ﻮﻋ‬ ‫ﹶﺃﻭ‬ ،
‫ﺕ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻤﻤ‬ ‫ﻟﹾﺍ‬‫ﻭ ﹺﺮﺒﹶﻘﹾﻟﺍ‬

31
 3. ‫ﺓﺪﻴﻘﻋ‬

  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

۲   
1
 ‫ﲏﻐﻟﺍ‬ 3.5.1 3.5

۲
 2 ‫ﲏﻐﻟﺍ‬ 3.5.2  ٢

 ۲ 3 ‫ﲏﻐﻟﺍ‬ ‫ ﺎﺗﺮﺳ‬
 
 ۲  3.5.3 ‫ﲏﻐﻟﺍ‬
4
  

۲  
 
5


 ۲  ‫ ﻕﺎﻔﻧﺍ‬ 
 3.5.4
6



32
 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

 1   
 2  3.6

  3  3.6.1 ‫ﻥﺍﺩ‬


 4   
 
 3.6.2

5 
 
 3.6.3

 
‫ ﺖﻔﻴﺻ‬
 
3.6.4
 
 6 25
 3.6.5

 3.6.6
33

 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 


3.6.10


٢ 3.6.11

 3.6.12

 ‫ﺓﲑﺧﺍ‬  1   
‫ﺓﲑﺧﺍ‬  2  3.7

 ‫ﺧ‬
‫ﺓﲑ‬ 3  ‫ﺓﲑﺧﺍ‬  ‫ﺎﺗﺮﺳ‬
‫ﺍﺧﺍ‬ 
‫ﺓﲑ‬   3.7.1 ‫ﺓﲑﺧﺍ‬
4
  
 3.7.2 
34
 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

‫ﺓﲑﺧﺍ‬  
5
  3.7.4
‫ﺓﲑﺧﺍ‬ 
  

  

 ‫ﺥﺯﺮﺑ‬ 

 ٢٢ 

 
6 


 

‫ﺏ ﺎ ﺴﺣ‬ 

‫ﻥﺍﺰﻴﻣ‬ 

‫ﻁﺍﺮﺻ ﲔﺘﻴﺗ‬ 

 
35
 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

‫ﺓﲑﺧﺍ‬ 
 3.7.5


‫ﺀﺎﻀﻗ‬  1   

‫ﺀﺎﻀﻗ‬  2 ‫ﺀﺎﻀﻗ‬ 3.8.1 3.8

 ‫ﺀﺎﻀ‬
  3 ‫ﺀﺎﻀﻗ‬  ‫ ﺎﺗﺮﺳ‬‫ﺀﺎﻀﻗ‬
‫ﻗ‬
 
 
‫ﺀﺎﻀﻗ‬   3.8.2 
4
  
‫ﻀﻗ‬ ‫ﺀﺎ‬ 
  
5
 3.8.3 

‫ﺀﺎﻀﻗ‬  ‫ﺀﺎﻀﻗ‬
 ‫ﺎﺗﺮﺳﺮﺑ ﺀﺎﻀﻗ‬
6

 ٢ 3.8.4
36
 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 




 ‫ﷲﺍ‬ ‫ﺎﺿﺭ‬

37
 4. ‫ﻪﻘﻓ‬

  
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  

 
 ‫ﺔﻳﺎﻔﻛ ﺽﺮﻓ‬‫ﺽﺮ‬ 
  1
  
‫ﻓ‬
‫ﺔﻳﺎﻔﻛ ﺽﺮﻓ‬‫ﺽﺮ‬  2 ‫ﺔﻳﺎﻔﻛ ﺽﺮﻓ‬‫ﺽﺮﻓ‬ 4.14
‫ﺽﺮﻓ ﻥﺍﺩ ﲔﻋ ﺽﺮﻓ‬
 ‫ﻓﻓ‬
‫ﺔﻳﺎﻔﻛ ﺽﺮ‬‫ﺽﺮ‬  3 4.14.1
 ‫ﺎﺗﺮﺳ‬
‫ﺽﺮﻓ‬
‫ﻓ‬  ‫ﺔﻳﺎﻔﻛ‬‫ﺽﺮ‬ 
 4 ‫ﺔﻳﺎﻔﻛ‬
‫ﻓ‬ ‫ﺽﺮﻓ‬


‫ﺔﻳﺎﻔﻛ ﺽﺮﻓ‬ ‫ﺽﺮ‬  4.14.2
 5 
‫ﻓ‬ ‫ﺔﻳﺎﻔﻛ ﺽﺮﻓ‬

‫ ﺽﺮﻓ‬
‫ﺔﻳﺎﻔﻛ‬‫ﺽﺮ‬ 

‫ﻓ‬ ‫ﺔﻳﺎﻔﻛ ﺽﺮﻓ‬‫ﺽﺮﻓ‬ 
 6

 4.14.3

 

38
 
  
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  
  
 
1  

 2  4.15.1  4.15
  3   ‫ ﺎﺗﺮﺳ‬

 4  
  4.15.2 

5
 
 
 
 4.15.3
6
 
 4.15.4
 i


39
 
  
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  
  
  
 4.15.5

 4.15.6

 1   

 2  4.16
  3 4.16.1  ‫ﺎﺗﺮﺳ‬

  4  
   4.16.2 
 4.16.3
5
 
 ‫ﻑﺎﻨﺻﺍ‬  
6
 4.16.4

 
40
 
  
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  
  
‫ﺪﻴﻋ ﻥﺍﺩ ﻱﺮﻄﻔﻟﺍ‬    
1
‫ﻰﺤﺿﻷﺍ‬ ‫ﺪﻴﻋ ﻥﺍﺩ ﻱﺮﻄﻔﻟﺍ‬ 4.17

‫ﺪﻴﻋ ﻥﺍﺩ ﻱﺮﻄﻔﻟﺍ‬  4.17.1

‫ﻥﺍﺩ ﻱﺮﻄﻔﻟﺍ‬
2 ‫ﻰﺤﺿﻷﺍ‬
‫ﻰﺤﺿﻷﺍ‬ ‫ﺎﺗﺮﺳ‬

 ‫ﻰﺤﺿﻷﺍ ﺪﻴﻋ ﻥﺍﺩ‬ 3 ‫ﻰﺤﺿﻷﺍ‬
 4.17.2
‫ﺩﻱﺮﻄﻔﻟﺍ‬
‫ ﺪﻴﻋ ﻥﺍ‬   

‫ﻱﺮﻄﻔﻟﺍ‬ 
4

‫ﺔﺒﻄﺧ‬‫ﺔﻴﻔﻴﻛ‬
‫ﺮﻄﻔﻟﺍ‬‫ﻰﺤﺿﻷﺍ ﺪﻴﻋ ﻥﺍﺩ ﻱ‬ 
5  4.17.3
  
 ‫ﺪﻴﻋ ﻥﺍﺩ‬ 
‫ﻱﺮﻄﻔﻟﺍ‬  6
 4.17.4
 
‫ﺔﺒﻄﺧ‬
‫ﻰﺤﺿﻷﺍ‬
41
 
  
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  
  
  
1   
  2  4.18
  3 4.18.1 ‫ ﺎﺗﺮﺳ‬

 
4
 

 5
 4.18.2 
 
 


 4.18.3
 6


 4.18.4


   
1
  4.19
 4.19.1 
42
 
  
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  
  
    ‫ ﻥﺍﺩ‬
2
   

  4.19.2 
3
 
 
 
4
  4.19.3

 
5
 


 
6
  4.19.4
 

43
  5


 
 

‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  


 
1  

 2 5.8

  3 
 5.8.1

 
4 
 ‫ﻥﺍﺩ‬
 i

 
5  ii
  iii 

  
  5.8.2 
 6


 
‫ ﷲﺍ‬   ٢

 5.8.3
44
 
 
 

‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  


 
 5.8.5




 1  

 2 5.9


 5.9.1 
 
3

  
  ‫ﻥﺍﺩ‬
4


 5
 5.9.2 
 
 45
 
 
 

‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬  


   .(‫ﺡﺎﺑﺭ ﻦﺑ ﻝﻼﺑ )ﻦﻧﺎﳝﺄﻛ‬ i


 .(‫ﻝﺎﺒﺟ ﻦﺑ ﺫﺎﻌﻣ )ﻥﺍﻮﻤﻠﻌﻛ‬ ii

 .(‫ ﻑﻮﻋ ﻦﺑ ﻦﲪﺮﻟﺍ ﺪﺒﻋ )ﻲﻣﻮﻧﻮﻜﻳﺍ‬iii

 6 .() ‫ ﺪﻴﻟﻮﻟﺍ ﻦﺑ ﺪﻟﺎﺧ‬iv
 
 5.9.3


46
 6. ‫ﺔﻴﻣﻼﺳﺇ ﻕﻼﺧﺍ‬

  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

 ‫ﻑ‬ 
1  

‫ﻑ‬ 6.10
2
 ‫ﻑ‬‫ﺖﻔﻴﺻ‬ 6.10.1
 
‫ﻑ‬‫ﺖﻔﻴ‬ 3
‫ﺖﻔﻴﺻ‬ ‫ﻥﺍﺩ‬‫ﻑ‬

‫ﺻ‬   ‫ﺖﻔﻴﺻ‬
‫ﻑ‬ 4 
6.10.2
 ‫ﻑ‬‫ﺖﻔﻴ‬

 
 ‫ﻑ‬
‫ﺻ‬
5

 ‫ﻑ‬‫ﺖﻔﻴﺻ‬ 6.10.3

 ‫ﻑ‬ ‫ﺖﻔﻴ‬ 
. ‫ﷲﺍ ﻝﻮﺳﺭ ﻪﻴﻟﻭﺍ ﻦﻜﻠﻤﻋﺩ‬
‫ﺻ‬ ‫ﻦﻓﺎﻌﻤﻛ‬
 6 6.10.4
.‫ﻦﻓﺎﻌﻤﻛ‬

 ‫ﻑ‬‫ﺖﻔﻴﺻﺮ‬
‫ﺑ‬ 6.10.5
47
 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

 
1  

 2 6.11
 ‫ﺖﻔﻴﺻ‬ 6.11.1
 
‫ﺖﻔﻴ‬  ‫ ﻥﺍﺩ‬
3
‫ﺖﻔﻴﺻ‬

‫ﺻ‬  ‫ﺖﻔﻴﺻ‬
 4 
6.11.2
 
 
5
 
 ‫ﺖﻔﻴ‬
‫ﺖﻔﻴﺻ‬ 
‫ ﻦﻜﻠﻤﻋﺩ‬ ‫ﺖﻔﻴﺻ‬
‫ﺻ‬ 6.11.3
 . ‫ﷲﺍ ﻝﻮﺳﺭ ﻪﻴﻟﻭﺍ‬
 6 ‫ﺖﻔﻴﺻ‬ 6.11.4

‫ﺖﻔﻴﺻ‬  

 6.11.5

 ‫ﺖﻔﻴﺻﺮﺑ‬
48
 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

 
1  

 2 6.12
  6.12.1

  ‫ﺖﻔﻴ‬  ‫ﻥﺍﺩ‬
3


‫ﺻ‬ 
 ‫ﺖﻔﻴﺻ‬ 
4
 6.12.2
 ‫ﺖ‬
 
5  ‫ﺖﻔﻴﺻ‬ 6.12.3
‫ﻔﻴﺻ‬ . ‫ﷲﺍ ﻝﻮﺳﺭ ﻪﻴﻟﻭﺍ ﻦﻜﻠﻤﻋﺩ‬ 

  

‫ﺖﻔﻴﺻ‬  6.12.4
 
6
 6.12.5

  6.12.6

 ‫ﺖﻔﻴ‬

49
 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

 
1  

 2  6.13


 3 6.13.1 



4 
6.13.2
   
5
  .i  ‫ﻥﺍﺩ‬

   
  
  .ii 
6
 
 .iii

 .iv
50
 
  
‫ﻥﲑﺴﻔﺗ‬ 
 

 
‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬ 1  
‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬ 2 6.14
‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬

  ‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮ‬ 3
6.14.1 ‫ﻥﺍﺩ ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬

‫ﺑ‬ 
‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬ 4 .‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬ 6.14.2 
 ‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮ‬
 .‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬ 6.14.3 
5
‫ﺑ‬ ‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬ 6.14.4

  ‫ﻣﺮ‬
‫ﲑﻓﺎﺴ‬  
‫ﺑ‬ 6.14.5
6
‫ﲑﻓﺎﺴﻣﺮﺑ‬
.

‫ ﲑﻓﺎﺴﻣ‬‫ﺀﺎﻋﺩﺮﺑ‬


51
 PANEL PENGGUBAL

1. Zamri bin Abdul Rahim Bahagian Pembangunan Kurikulum

2. Muhammad Kamil bin Ali Bahagian Pembangunan Kurikulum

3. Muhamad Fauzi bin Abdul Bahagian Pembangunan Kurikulum

4. Hasruddin bin Hassan Bahagian Pembangunan Kurikulum

5. Aidah binti Bujang SMK Sultan Abdul Aziz Shah, Kajang, Selangor

6. Maizatul Syazrah bt. Mohd. Misjudi SMK Banting, Kuala Langat, Selangor

7. Maryati binti Mohd Amin SMK Convent (M) Kajang, Selangor

8. Mutiaizzah bt. Mohamad SMK Bandar Utama, Petaling Jaya, Selangor

9. Noor Waahidah Bt. Abas SMK Meru, Meru, Klang, Selangor

10. Nor Aishah binti Raduan SMK Abdul Jalil, Hulu Langat, Selangor

11. Salina bt. Busrowi SMK Dato' Harun, Petaling Jaya, Selangor

12. Saniah binti Seman SMK Seksyen 19 Shah Alam, Selangor

13. Wan Rozaimah bt. Wan Mohamad SMK Jalan Kebun, Shah Alam, Selangor

14. Zulhakim bin Munjari SMK Dato’ Mustaffa, Sekinchan, Selangor

TURUT MENYUMBANG

1. Prof. Dato' Dr. Abdul Halim bin Tamuri Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor

2. Prof. Madya Dr. Aderi bin Che Noh Universiti Kebangsaan Malaysia

3. Dr. Muhamad Zaini bin Yahaya Universiti Kebangsaan Malaysia

52
 PENGHARGAAN

Penasihat
Dr. Sariah binti Abd. Jalil - Pengarah

Rusnani binti Mohd Sirin - Timbalan Pengarah

(Kemanusiaan) Datin Dr. Ng Soo Boon - Timbalan Pengarah

(STEM)

Penasihat Editorial
Mohamed Zaki bin Abd. Ghani - Ketua Sektor
Haji Naza Idris bin Saadon - Ketua Sektor
Dr. Rusilawati binti Othman - Ketua Sektor
Mahyudin bin Ahmad - Ketua Sektor
Mohd Faudzan bin Hamzah - Ketua Sektor
Mohamed Salim bin Taufix Rashidi - Ketua Sektor
Paizah binti Zakaria - Ketua Sektor
Hajah Norashikin binti Hashim - Ketua Sektor

53
 Bahagian Pembangunan Kurikulum
K egmiaenntePrieamn bPeang
Bah aM giudnikaan
Kaluarylksiualum Aras 4 -
K em
8 B l o k E 9,
en t e r ia n
K o m p le k s K era ja P a r cel E
P e n d id i ka n M ala y s ia
Aras 4-8 Blok
6 2 6 0 4 P u t r a ja ya
E 9 , K o m p l e k s K erajaan Parcel E,
Tel: 03-888 4 2 0 F a x : 0 3 - 8888
6 2 6044 P u tr a ja y a ,
9917
h tt p :/ /b p k . m o e .g
Tel: 03 -8 8 8 4 2 0 0 0 F a x :
o v .m y/
0 3 -88 88 9917
http://www.moe.gov.my/bpk