QUARTENION
1
Persamaan-persamaan ini jika dituliskan ke dalam bentuk tabel, maka
akan menjadi :
x 1 i j k
1 1 i j k
i i β1 k βk
j j βk β1 i
k k j βi β1
2. Pengurangan
Misalkan :
3. Perkalian
Misalkan :
π = π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3
= (π0 π0 β π1 π1 β π2 π2 β π3 π3 ) + π(π0 π1 + π1 π0
+π2 π3 β π3 π2 ) + π(π0 π2 β π1 π3 + π2 π0 β π3 π1 )
3
+ π(π0 π3 + π1 π2 β π2 π3 + π3 π0 )
π = π+ + πβ ,
1
πΒ± = (π Β± πππ).
2
1Β±π
πΒ± = {π0 Β± π3 + π(π1 βπ2)} 2
1βπ
πΒ± = {π0 β π3 + π(π1 Β±π2)} 2
Ini mengakibatkan :
1+π
π+ = {(π0 + π3 ) + π(π2 β π1 )},
2
1βπ
πβ = {(π0 β π3 ) + π(π2 + π1 )},
2
1
πΒ± = (π Β± πππ)
2
1
= {(π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3 ) Β± π(π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3 )}
2
4
1
= 2 {(π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3 ) Β± (πππ0 + π(ππ)π1 + πππ2 +
(πππ)π3 )}
1
= {(π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3 ) Β± (ππ0 + πππ1 + πππ2 + π3 )}
2
1
= {(π0 Β± ππ0 ) + (ππ1 + πππ1 ) +(ππ2 Β± πππ2 ) + (ππ3 Β± π3 )}
2
1
= 2 {(π0 Β± ππ0 ) + (ππ1 + πππ1 )+(βπππ2 Β± π(βππ)π2 + (ππ3 Β± π3 )}
1
β πΒ± = 2 {(π0 Β± ππ0 ) + (ππ1 + πππ1)+(βπππ2 Β± π(βπ)π2 + (ππ3 Β±
π3 )}
1
= 2 {π0 (1 Β± π) + ππ1 (1 Β± π) βππ2 (1 Β± π) Β± π3 (1 Β± π)}
(1Β±π)
= ((π0 Β± ππ3 ) + i(π1 β ππ2 )) 2
Dan
1
β πβ = 2 {(π β πππ)
1
= {(π + ππ1 + ππ2 + ππ3 ) β π(π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3 )π}
2 0
1
= 2 {(π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3 ) β (πππ0 + π(ππ)π1 + πππ2 +
(πππ)π3 )}
1
= 2 {(π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3 ) β (ππ0 + πππ1 + πππ2 + π3 )}
5
1
= {(π β ππ0 ) + (ππ1 β πππ1 ) + (ππ2 β πππ2 ) + (ππ3 β π3 )}
2 0
1
= 2 {(π0 β ππ0 ) + (ππ1 β πππ1 ) + (βπππ2 β (βπ)π2 ) +
(ππ3 β π3 )}
1
= {π0 (1 β π) + ππ1 (1 β π) Β± ππ2 (π β π) β π3 (1 β π)}
2
1βπ
= ((π0 β π3 ) + π(π1 Β±π2 )) 2
πΒ±π
πΒ± = {(ππ Β± ππ ) + π(ππ β ππ )}.
π
Contoh 7.1
Penyelesaian:
Berdasarkan persamaan (2.17) pada materi sebelumnya,
diperoleh :
1βπ
β π+ = ((β1) + (β3) + π(1 β 7)) 2
1+π
= (β4 + π(β6)) 2
= (β2 β 3π)(1 + π)
= β2 β 3π + 3π β 2π
6
1βπ
β πβ = ((β1) β (β3) + π(1 β 7)) 2
1βπ
= (2 + 8π) 2
= (1 + 4π)(1 β π)
= (1 + 4π + 4π β π).
β π+ + πβ = (β2 β 3π + 3π β 2π) + (1 + 4π + 4π β π)
= -1 + i + 7j β 3k
q = q0 + iq1 + jq2 + kq3 ; dimana p0, p1, p2, p3, q0, q1,
q2, q3 Ο΅ R
maka :
7
β p + q = (p0 + ip1 + jp2 + kp3) + (q0 + iq1 + jq2 + kq3)
Dimana :
8
Contoh 7.2
Jika : π = 3 + π β π πππ π = π β 2π
Maka :
ππ = (3 + π β π)( π β 2π)
= 3π β 6π + ππ β 2ππ β π 2 + 2ππ
= 3π β 6π + π + 2π + 1 + 2π
= 1 + 2π + 5π β 5π
dan
ππ = ( π β 2π)(3 + π β π)
= 3π + ππ β π 2 β 6π β 2ππ + 2ππ
= 3π β π + 1 β 6π β 2π β 2π
= 1 + π β π β 7π
Definisi 7.1
9
Untuk sembarang π β¬ H dengan π = π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3
dimana π0 ,π1,π2 ,π3 β¬R, konjugasi dari p adalah :
ππ = ππ
yaitu :
= π0 π0 β π. π β ππ β π0 π β π0 π β π π₯ π
π+π = π+π
10
π + π = (π0 + ππ1 + ππ2 + ππ3 ) + (π0 + ππ1 + ππ2 β ππ3 )
=π+π
π
π β1 =
|π|2
a. π + π = π Β± π
b. ππ
Μ
Μ
Μ
Μ
= ππΜ
, dengan π β β
c. π β β β π = πΜ
d. π = πΜΏ
e. ππ
Μ
Μ
Μ
= ππ
Μ
Μ
Μ
f. ππΜ
= πΜ
π = |π|2
g. |pq| = |p||q|
11
h. |πΜ
| = |-p| = |p|
Selanjutnya, bentuk polar bilangan quaternion p dengan p β (0,0,0)
dapat dituliskan sebagai
π |π|
cos ΞΈ = |π| dan sin ΞΈ = |π|.
Μ
Μ
Μ
Μ
Μ
Μ
π 2 π₯,
(π, π) = β« π(π₯)π(π₯)
β2
12
Persamaan-persamaan di atas mengarah pada norm πΏ2 (β2 ; β)
2
||π|| = (π, π) = β«|π(π₯)|2 π 2 π₯.
β2
jika diketahui π = π€ + π£Μ ;
13
di mana : π£Μ = π€ + π₯π + π¦π + π§π .
( ππ + π
Μ π ) ( ππ + π
Μ π ) = ( ππ π π β π Μ π ) + ππ π
Μπ β’ π Μπ +
Μπ + π
ππ π Μπ π π
Μπ (pers.1)
ππ β’ ππ = ππ ππ + ππ ππ + ππ ππ + ππ ππ (7.2)
Sebuah unit angka empat adalah q angka empat yang N(q) = 1. Invers
dari quaternion dan perkalian produk dari quaternion hasilnya adalah
quaternions itu sendiri. Misalkan diberikan sebuah quaternion yang
diwakili oleh :
Μ π¬π’π§ π½
π = ππ¨π¬ π½ + π (7.3)
πͺπ = ( ππ¨π¬ π½ + π
Μ π¬π’π§ π½ )π = ππ±π©(π
Μ ππ½) = ππ¨π¬(ππ½) +
Μ π¬π’π§(ππ½)
π (7.5)
Μ π¬π’π§ π½) = π₯π¨π (πππ(π
π₯π¨π (π) = πππ(ππ¨π¬ π½ + π Μ π½)) = π
Μπ½
(7.6)
quaternions log (pq) dan log (p) + log (q) juga tidak selalu sama.
15
7.4 Calculus Quaternion
Pada bagian ini akan dibahas tentang turunan dari quaternion.
Turunan dari fungsi ππ ; dimana q adalah quaternion konstan
π
π π‘ = π π‘ log(π)
ππ‘
dimana
ππ = ππ¨π¬(ππ½) + π
Μ π¬π’π§ (ππ½) (7.7)
π
π π‘ = β sin (π‘π)π + π’Μ cos(π‘π)π = π’Μπ’Μ sin (π‘π)π + π’Μ cos(π‘π)π
ππ‘
(7.8)
π
dan kita memiliki : ππ‘ = ( π’Μ sin(π‘π) + cos(π‘π)) π’Μπ =
ππ‘
π π‘ log(π)
karena :
π₯π₯ β² + π¦π¦ β² + π§π§ β² = 0.
Sekarang mendefinisikan :
β(π‘) = π(π‘) π(π‘) = cos( π(π‘) π(π‘)) + π’Μ(t) sin ( π(π‘) π(π‘) )
(7.14)
π[ π(π‘) π(π‘)]
π’Μ(t) ββ² (π‘) + ββ² (π‘) π’Μ(t) = β2 β(π‘) (7.15)
ππ‘
18
19