Geografi Fizikal & Manusia 1 DINAMIK PENDUDUK

TINGKATAN 2

GEOGRAFI FIZIKAL DAN MANUSIA

TEMA 4 : DINAMIK PENDUDUK

BAB 7 : TABURAN PENDUDUK

1. Taburan Penduduk = sebaran penduduk sesuatu kawasan

Kepadatan Penduduk = Jumlah penduduk yang mendiami sesuatu kawasan tertentu
( Kepadatan penduduk = Jumlah penduduk )
Luas kawasan
2.
Taburan Penduduk Negara Malaysia
Kawasan Berpenduduk Kawasan Berpenduduk Sederhana Kawasan
Padat Berpenduduk Jarang
 lebih 200 org 1 km  penduduk antara 50 hingga 200 org  kurang 50
persegi 1 km persegi org 1 km persegi
 cth : Lembah  di kawasan pertaniuan & perikanan  kawasan
Kelang, Dataran Kedah-  kawasan tanah rendah & beralun tanah tinggi &
Perlis (pantai barat Sem Msia), tanah pamah berhutan tebal
( Kuala T’ganu)pantai barat (Sabah &
Sarawak)

3.
Faktor Yang Mempengaruhi Taburan
Penduduk Negara Malaysia
BENTUK MUKA BUMI KEGIATAN SOSIO SUMBER MINERAL
EKONOMI
 tanah pamah – agak rata &  daya penarik –  sejarah –
mudahkan petempatan - peluang pekerjaan spt Pembukanan
padat(jaluran perils ke Taiping, bertani, industri dll Lembah Klang &
Lembah Kinta – Teluk Intan,  cth : Penanaman Lembah Kinta krn
Kuala Kubu Baru – Lembah padi di Dataran Kedah- bijih timah
Kelang, Melaka-Batu Pahat) Perlis, Dataran Kerian,  Perkembanga
 saliran baik – spt petempatan awal Dataran Kelantan dll n Bandar spt Ipoh,
eg Sg Rajang (Sarawak) & Sg  Penanaman getah – Kuala Lumpur &
Kinabatangan (Sabah) Teluk Intan, Kuala Pilah, Taiping
 Kaw tanah tinggi & pedalaman Kluang  Petroleum –
berhutan tebal – jarang penduduk  Industri di Petaling bantu Kerteh, Port
 Tapi t.tinggi di Kundasang / Jaya, K.Lumpur, Johor Dickson, Lutong
Cameron Highland padat Bharu dll
penduduk ( banyak kemudahan asas)
DASAR KERAJAAN / GOVERNAN PENGANGKUTAN &
PERHUBUNGAN
 perkenalkan Dasar Perindustrian Negara (DPN),  jaringan padat – penduduk
Dasar Pertanian Negara padat (pergerakan penduduk)
 Dasar Perindustrian Negara ( wujudkan Zon  Bantu perkembangan
Perdagangan Bebas & estet industri terancang spt perniagaan, perdagangan, &
Sungei Way (S’gor) , Telok Kalong (Kemaman perindustrian
Tganu), Sama Jaya (Sarawak), Kinta (Perak)  Cth : Lebuh Raya Utara –
 Peluang pekerjaan penduduk Selatan (bangunkan Sg Petani-
 Dasar Pertanian Negara ( cth FELDA – Lembaga Kedah, Senai-Johor , Seberang
Kemajuan Tanah Persekutuan utk pertanian / Prai-P.Pinang

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 2 DINAMIK PENDUDUK

petempatan baru  KLIA –bangunkan

Sepang

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 3 DINAMIK PENDUDUK

BAB 8 : PERUBAHAN PENDUDUK

1.
 Perubahan penduduk = jumlah penduduk yang bertambah / menjadi kurang dalam setahun akibat
pertambahan semula jadi / migrasi
 Pertumbuhan Semulajadi = perbezaan antara kadar kelahiran dengan kadar kematian
 Kadar kelahiran = jumlah kelahiran bagi setiap 1000 penduduk dalam tahun tertentu
 Kadar kematian = jumlah kematian bagi setiap 1000 penduduk dalam tahun tertentu
 Migrasi = proses penghijrahan dari satu tempat ke tempat yang laib dengan tujuan menetap secara
 kekal atau sementara ( Imigrasi – perpindahan masuk ) ( Emigrasi – perpindahan keluar )

2.
Dasar Kependudukan Negara
Amalan Perancangan
Keluarga
Taraf pendidikan

Faktor-faktor yang
Sosiobudaya & agama mempengaruhi Peluang pekerjaan
Kadar Kelahiran

Taraf hidup & Kerjaya dan status wanita

ekonomi keluarga
Perkahwinan lewat
3.

Dasar Kerajaan (Kawalan

Penyakit)
Kekurangan makanan
Taraf kesihatan &
kemudahan perubatan

Faktor-faktor yang
Bencana alam mempengaruhi Wabak penyakit
Kadar Kematian

Taraf pendidikan Taraf hidup

MIGRASI
4.
Imigrasi Emigrasi
> keadaan politik stabil > melanjutkan pekerjaan
> peluang pekerjaan > peluang pekerjaan yang baik
> factor peribadi > factor peribadi

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 4 DINAMIK PENDUDUK

BAB 9 : MIGRASI PENDUDUK

 Migrasi antarabangsa = penghijrahan penduduk dari satu Negara ke Negara lain
 Migrasi dalaman = perpindahan tempat tinggal secara kekal atau sementara dalam sesebuah
Negara
 Jenis migrasi = luar Bandar ke luar Bandar, luar Bandar ke Bandar, luar Bandar ke luar Bandar,
Bandar ke Bandar

Dasar kerajaan
Kestabilan politik (FELDA)

Peluang pekerjaan
Bencana alam

Faktor mempengaruhi migrasi penduduk

Peningkatan taraf
pendidikan keluarga
Kadar upah

BAB 10 :

KESAN PERUBAHAN PENDUDUK TERHADAP ALAM SEKITAR

PENEROKAAN SUMBER TANIH PENEROKAAN SUMBER HUTAN
 keperluan sumber makanan bertambah  penebangan hutan – hasil lumayan (
(teroka tanah pamah, lembah, delta, daratan byk kayu berhrga spt cengal, meranti dll)
 tanih alluvium (kaw dataran & delta sg) –  Pembersihan hutan – jadi kaw
sesuai tanam padi perumahan, pejabat, jaringan perhubungan,
 tanih laterit – tanaman komersil getah / pusat reakriasi, pusat pertanian &
kelapa sawit peternakan
 penerokaan pasir (industri kaca ) & lempung  Tanpa perancangan – mendedahkan
(barang tembikar / pasu) lapisan atas tanih kesan air larian
 perlombingan – dpt sumber mineral permukaan ( tanih jadi tandus ) – bawa
 pembakaran jerami padi- baja organic kedlm sg –sg jadi tercemar & cetek ( banjir
(pembebasan gas metana – reputan bahan organic kilat)
( suhu bumi meningkat)  Kemusnahan sumber hutan
 Penggunaan teknik moden – secara  Pembinaan kuasa hidro elektrik –
berlebihan ancam hidupan hutan ditenggelamkan -musnah
PENEROKAAN SUMBER AIR
 97.3% air dibumi adalah air masin , 2,7% air tawar
 Air perlu utk domestik, industri dan pertanian
 Msia – air untuk airi kaw tani (Empangan Muda), jana KHE (E. Batang
Air/E. Kenyir), peroleh air domestik (E. Klang Gate), kawal banjir
(E.Temenggor –KHE/kawal banjir)

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 5 DINAMIK PENDUDUK

LANGKAH-LANGKAH PENEROKAAN SUMBER SECARA TERANCANG

SUMBER TANIH SUMBER HUTAN
 Menambahkan baja ( tanih banyak  Menubuhkan ladang hutan & ladang jati
hilang kesuburan) (kekalkan khazanah hutan utk generasi akan dtg)
 Menebus guna bekas lombong & ( cth Sukit Tinggi, Pahang= lading hutan terbesar
paya cth( Lembah Klang = guna tanam Msia dgn spesies akasia, sesenduk – diusahakan
sayur, ubi kayu, kacang tanah) (sekitar Ipoh oleh FRIM
– ditanami buah limau, belimbing, jambu  Hanya pokok cukup besar dipilih untuk
batu=cKawasan tanih di baja dgn najis ditebang ( ditaman semula)
haiwan & baja kimia) ( Puchong & Bandar  Ladang Jati – di Kedah / Perlis (iklim
Sunway – bekas lombong jadi kaw reakriasi sesuai)
SunwayLagoon) ( Paya Besar Pahang –  Menebus guna bekas lombong & paya
ditanam padi) ( ditanam pokok tembusu, batai, gelam, akasia) cth
 Menambak pinggir laut ( Banda Hilir Batang Berjuntai – bekas lombong
Melaka –hotel, kedai, pusat beli belah  Rawatan silvikuktur ( pokok bernilai dibiar
(Mahkota Parade) (Seberang Perai – tumbuh – yg tak bernilai ditebang)
dijadikan Pengkalan Kontena Butterworth)  Mewartakan hutan simpan & taman
 Tanaman berteres ( tanam sayur – Negaran( Hutan Simpan Endau Rompin di
Tanah Tinggi Cameron Pahang / Taman Negara Banjaran Crocker, Sabah)
 Tanaman hidroponik ( jimatkan tanah  Penguatkuasaan undang-undang ( Jabatan
– tanam tomato, strawberi, bunga kekwa) Perhutanan & Majlis Perhutanan Negara) –
 Teknik pertanian moden ( guna benih Undang2 Perhutanan Negara (Pindaan 1993),
bermutu, baja kimia & racun serangga) Enakmen Industri Berasaskan Kayu (1985) utk
kawal pembalakan haram
 Mewartakan hutan lipur ( Lata Iskandar
Perak / Teluk Bahang P.Pinang)
 Kitar semula kertas ( Persatuan Pencinta
Alam (MNS) / FRIM
SUMBER AIR
 Mengawasi kawasan tadahan hujan ( cth penebangan tak terancang di
Cameron Highland menyebabkan hakisan tanih & tanah runtuh)
 Mengawal kualiti air ( sg tercemar diawasi, dirawat & dibersihkan) cth
Sg Klang perlu dibersih & didalamkan
 Mencari punca air alternatif ( Jabatan Kajian Geologi –kaji sumber air
bawah tanah, tasik, sungai)
 Kempen ‘Cintai Sungai Kita’ ( menjaga sungai & tidak membuang
sampah kedalam sungai)
 Mengawal kebocoran paip ( PUAS – Perbadanan Urus Air Selangor –
masalah kebocoran dan curi air diatasi.

BAB 11 : HUBUNGAN KEPENDUDUKAN DENGAN SUMBER

 Penduduk Berlebihan = jumlah penduduk di sesuatu kawasan yang melebihi bekalan sumber
semula jadi sedia ada
 Kurang Penduduk = jumlah penduduk tidak mencukupi untuk memajukan sumber di sesuatu
kawasan atau negara sepenuhnya dengan teknologi sedia ada
 Penduduk Optimum = negara yang mempunyai saiz penduduk yang seimbang dengan pengeluaran
sumber negaranya dan menikmati taraf hidup yang tinggi
 Sumber = sesuatu yang berguna dan diperlukan untuk dimanfaatkan lagi tujuan pembangunan dan
kemajuan kehidupan manusia

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 6 DINAMIK PENDUDUK

Kadar kelahiran tinggi

Ramai penduduk tinggal
di luar bandar
Kadar kematian tinggi

Kurang kemudahan
perubatan
Kadar pertumbuhan
penduduk tinggi CIRI
PENDUDUK Kadar kenal huruf
BERLEBIHAN rendah
Jangka hayat sederhana

Masalah perumahan

Amalan pemakanan Kemiskinan

kurang seimbang

3.
Negara-Negara : Kesan Penduduk Berlebihan
Bangladesh
Kadar kelahiran = 26.8/1000
Kadar Kematian =12.2/1000
Kadar Pertambahan S/Jadi = 14.6/1000
66% penduduk disektor pertanian
1 keluarga = 3 anak
38.1% tahu menulis & membaca
1 orang doctor = 4759 orang
Jangka hayat = 58 tahun
Ethiopia
Kadar kelahiran = 48.2/1000
Kadar Kematian =16.2/1000
Kadar Pertambahan S/Jadi =
32.0/1000
1 keluarga = 7 anak
35.5% tahu menulis & membaca
1 orang doctor = 30 195 orang
Jangka hayat = 48.4 tahun
India
Kadar kelahiran = 25.9/1000
Kadar Kematian =9.6/1000
Kadar Pertambahan S/Jadi = 16.3/1000
52% tahu menulis & membaca
42.4% penduduk dpt kemudahan asas

 teknologi rendah & pengeluaran rendah

 modal pelaburan sedikit dan kuasa beli rendah
 kemarau berpanjangan (bekalan makanan kurang)
 bina empangan – utk tambah hasil tanaman
 kekurangan tempat tinggal
 penghijrahan luar Bandar ke Bandar (byk buta huruf) – tinggal disetinggan
 bilangan penduduk bawah 15 tahun ramai – byk perbelanjaan utk pendidikan (kenal huruf rendah)
 kekurangan kemudahan kesihatan
 amalan permakanan tidak seimbang/ tak berkhasiat (kebuluran)
 kurang penyediaan kemudahan asas

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 7 DINAMIK PENDUDUK

Kadar kematian rendah Kadar kelahiran rendah

Kadar kenal huruf

tinggi
Kadar pertambahan
semulajadi rendah

Kemudahan asas
Jangka hayat panjang lengkap

CIRI
KURANG Perumahan yang selesa
PENDUDUK
Amalan pemakanan
seimbang
Sebilangan besar
penduduk tinggal di
bandar
Kemudahan perubatan Kebanyakan penduduk
& kesihatan yang baik bekerja dalam industri &
perkhidmatan

5.
Negara-Negara : Kesan Kurang Penduduk
Kanada Australia Brazil
Kadar Kelahiran = 12.5/1000 Kadar Kelahiran = 12.71/1000 83% kenal huruf
Kadar Kematian =7.2 /1000 Kadar Kematian = 7.25/1000 92% penduduk dpt kemudahan asas
Kadar pertumbuhan s/jadi = 5.3/1000 Kadar pertumbuan s/jadi = 5.46/1000
Pendapatan sekeluarga = AS $39655 Pendapatan sekeluarga= AS$27585
setahun setahun
Penduduk muda = 19.5% Penduduk muda = 21.6%
Kebal huruf = 99% Kenal huruf = 100%
Jangka hayat = 77.15 tahun(lelaki) & 1 doktor = 400 orang
83 tahun (perempuan) 99.5% penduduk dpt kemudahan asas
100% penduduk dpt kemudahan asas
 taraf hidup lebih baik
 sumber s/jadi banyak ( tidak dapat dibangunkan sepenuhnya)
 Nilai eksport tinggi & cukup untuk menampung perbelanjaan negara
 Sumber alam banyak spt sumber hutan & mineral ( sector pertanian, perikanan & perindustrian maju) – dpt
dieksport keluar negara
 Bekalan makanan melebihi keperluan penduduk
 Penggunaan teknologi moden
 Kemudahan perumahan baik
 Peluang pekerjaan banyak = galak kemasukan dari negara luar ( Filipina, India, Hong Kong, China )
 Jumlah penduduk muda (bawah 15 tahun ) tidak ramai
 Penduduk tua – meningkat ( sediakan rumah orang tua, skimpencen, perkhidmatan kesihatan)
 92% penduduk – dpt kemudahan pendidikan
Malaysia
Jangka hayat = 70 tahun ( lelaki), 74 tahun(perempuan)
Kadar pertumbuhan penduduk = 20.8/1000 (1997)
Kadar kenal huruf = 83.5% (1995)
Purata pendapatan sekeluarga setahun = AS $9620(1995)

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 8 DINAMIK PENDUDUK

BAB 12 : PETEMPATAN

 Petempatan = sebarang bentuk petempatan manusia sama ada sebuah kediaman atau pun beberapa
buah petempatan

1. SEJARAH PETEMPATAN AWAL

 petempatan awal bermula di lembangan sungai
 4 tamadun awal
i. Lembagan Sungai Tigris-Euphrates ( Mesopotamia )
ii. Lembangan Sungai Nil
iii. Lembangan Sungai Indus
iv. Lembangan Sungai Huang He

Faktor pemilihan lembangan sungai :

i. dataran sungai rata, subur & kaya dgn tanih alluvium
ii. kawasan rumput untuk ternakan
iii. sediakan bekalan nair tetap untuk domestik & pengairan
iv. sediakan jalan pengangkutan serta pergerakan penduduk, perniagaan & perdagangan

2. PETEMPATAN AWAL DI NEGARA MALAYSIA

A. TAPAK
 Tapak = merujuk kepada kawasan atau tempat petempatan didirikan
 Terletak di gua/bukit, pinggir pantai, delta, muara sungai & tanah pamah
 Penduduk awal tinggal di gua ( Gua Niah, Sarawak – Kota Tampan di Lenggong, Perak) = selamat
dari serangan musuh & binatang buas
 Petempatan awal di muara sungai ( di zaman Kesultanan Melayu Melaka di Sg Melaka – Lembah
Bujang disekitar Sungai Merbok di Kedah & Kerajaan Johor-Riau di Sungai Johor ) -
B. KEDUDUKAN
 kedudukan strategic mempengaruhi pemilihan lokasi petempatan cth : Pusat Kesultanan Melayu
Melaka dibina di muara Sg Melaka

3. Jenis Petempatan
 2 jenis – petempatan luar Bandar dan petempatan Bandar
 Petempatan luar bandar = petempatan yang kebanyakan penduduknya terlibat dalam aktiviti
pertanian. Saiz penduduk kecil & kepadatan penduduk rendah
 Petempatan Bandar = petempatan yang jumlah penduduknya besar dan padat. Penduduk terlibat
dalam aktiviti perdagangan, perkhidmatan, perkilangan & perniagaan ( Kuala Lumpur = 5676
orang sekilometer persegi)

4. PETEMPATAN LUAR BANDAR

A. FAKTOR PENENTU TAPAK

Tanih -tanih yg subur utk

pertanian
Bentuk muka bumi
- tanah pamah yang rata
Dasar kerajaan –
petempatan terancang spt
FELDA
Sumber air – kegunaan
domestik / airi pertanian
Ketersampaian – terletak
berhampiran dgn kemudahan
Faktor yang mempengaruhi pengangkutan
petempatan luar bandar
Kegiatan ekonomi –
pertanian/perlombongan/
perikanan

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

 Geografi Fizikal & Manusia 9 DINAMIK PENDUDUK

BENTUK MUKA BUMI SUMBER AIR KETERSAMPAIAN

> tanah pamah > kegunaan domestik dan > ketersampaian = mudah untuk
- sesuai untuk pertanian pertanian sampai ke sesuatu tempat
- cth : Sg Manik, Perak, Dataran > banyak terletak ditepi pantai > di pantai timur Sem Msia –
Kedah, D. Kelantan, D.Perlis dan ditepi sungai ( cth sepanjang petempatan luar bandar dibina
- memudahkan pembinaan Sg Pahang, Sg Kelantan & Sg selari dgn pantai (cth: Kg Penarik
petempatan & aktiviti pertanian Perak & Kg Merang di Terengganu yg
> tanah beralun > membekalkan sumber protein mengadap Laut China Selatan)
- dataran pantai Sem Msia spt suku kaum Pedawan di pinggi > Kg Lubok Temiang & Kg Kg
- tanaman getah/ kelapa sawit Loagan Bunut (Tasik Bunut) di Sg Lada disepanjang jln raya di
->kaw rendah – dibina ditetambak Sarawak Pulau Labuan
spt Lembah Sg Pahang KEGIATAN EKONOMI
- kaw paya – saliran buruk – TANIH > kegiatan utama iaitu pertanian,
kurang sesuai > tanah alluvium (ditanah rata) – perikanan dan perlombongan
>Kaw tanah tinggi - berhutan tebal sesuai utk penanaman padi spt (galakkan petempatan luar
( tidak sesuai ) kecuali Tanah Dataran Sg Rajang berhampiran bandar)
Tinggi Cameron, Nalapak & Sibu, Sarikei & Bintangor (kaya > cth : Kuala Besut Terengganu,
Kundasang Sabah – tanam sayur, dgn tanih alluvium), Dataran Kuala Sedili Johor, Mukah
teh, buahan hawa sederhana Kedah-Perlis, Dataran Kelantan Sarawak
- Tanah Tinggi Bario Sarawak – RANCANGAN KERAJAAN
sesuai ditanam padi huma > dibuka oleh Lembaga
(petempatan besar kaum Kelabit) Kemajuan Tanah Persekutuan
(LKTP)(FELDA)- cth : Felda
Jengka di Pahang, Felda Air
Tawar di Kota Tinggi, Johor &
Felda Gugusan Sahabat di Sabah
5.
POLA PETEMPATAN LUAR BANDAR
(susun atur rumah atau bangunan disesuatu tempat)
Berselerak Berjajar ( linear )
 bangunan atau rumah dibina jauh-jauh  dibina selari dgn sungai, parit, tali air,
 cth di kebun getah, dusun dan sawah padi pinggir pantai, permatang, jalan raya,
 susun atur rumah berselerak landasan kereta api, disepanjang pinggir
 dihubungi dgn jalan raya/lorong/jln kaki kawasan sawah padi, tepi kaw paya &
 Masy Melayu – berlaku pemecahan milik sepanjang lereng bukit
tanah pusaka
Berpusat Berkelompok
 rumah & bangunan dibina rapat-rapat  hampir sama dgn pola berpusat
 biasanya ada tanda panduan spt simpang  tidak mempunyai satu tanda panduan yang
jalan yang mempunyai tempat ibadat, nyata
sekolah, kedai, pejabat pos, pasar  bilangan bangunan kurang dan tidak begitu
 cth. Di kawasan lading getah & lading rapat
kelapa sawit di tanah rancangan ( ada  didapati di simpang jalan raya, jalan kereta
kemudahan asas) api & di muara sungai
 cth, kaw FELDA ( Felda Bukit Goh di  diladang getah/ lading kelapa (cth: Ladang
Pahang & Felda Gugusan Adela di Kota Lim Kooi Hua di Sabak Bernam ( ada
Tinggi Johor ( dilengkapi dgn pejabat rumah kediaman, sekolah, kuil Hindu)
FELDA, sekolah, pusat kesihatan dll)  kaw perkampungan nelayan – Kg
Bulingisan & Kg Sen Bantaian di luar
pantai Semporna, Sabah ( dibina di kaw
yang berair cetek) – dikenali kg air &
membentuk petempatan yg berkelompok

6. FUNGSI PETEMPATAN : Pengumpulan hasil pengeluaran pertanian, perikan, pengangkutan &

pentadbiran.

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 10 DINAMIK PENDUDUK

BAB 13 : PEMBANDARAN
1.
 Perbandaran = proses berterusan yang melibatkan perubahan kawasan luar bandar menjadi bandar
 Ekonomi berubah dari berasaskan pertanian ke kegiatan industri, perdagangan, perkhidmatann
 Penduduk alami perubahan dan pemodenan cara hidup
 Kawasan bandar diperluas melibatkan pinggir bandar
 Penggunaan tanah dan kegiatan ekonomi berubah (cth : Bandar Utama di Petaling Jaya, Selangor
adalah kawasan petempatan yang jadi bandar)( dahulu kawasan kelapa sawit – jadi bandar yang
lengkap)

2. Trend Perbandaran Di Negara Malaysia

 bermula apabila penemuan bijih timah (pembukaan di Taiping, Ipoh, Bandaraya Kuala Lumpur,
seremban)
 Penanaman getah – galakkan bandar spt Alor Gajah (pusat kumpul getaj tukar jadi bandar),
Segamat, Kluang, Kota Tinggi
 Penghijrahan penduduk China – tambah penduduk bandar ( banyak kerja di lombong bijh di ipoh
dan Kuala Lumpur)
 Proses perbandaran di Msia – berterusan menyebabkan bertambahnya bandar-bandar yang ada
saiz penduduk 10 000 orang atau lebih spt Subang Jaya, Petaling Jaya, Klang, Johor Bharu, Kota
Kinabalu, Kuching.

3. FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PEMBANDARAN NEGARA MALAYSIA

i. Rancangan kerajaan membangunkan negeri spt Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu, Sabah,
Sarawak
> Galakan industri dibeberapa bandar –cth Kepong, Jinjang di Kuala Lumpur
> Penubuhan Zon Perdagangan Bebas –spt Petaling Jaya, Sungei Way, Bayan Lepas, Perai,
Pasir Gudang ( diberi taraf perintis)
> Dasar membangunakan kaw luar bandar – skim pembangunan rancangan tanah (bandar baru
seprti Bandar Penawar di Johor, Bandar Jengka di Pahang , Bandar Sahabat di Sabah)
> Penubuhan Industri Kecil & Sederhana (IKS) – spt Perlis, Kelantan, Perak, Sarawak
ii. Peningkatan taraf pendidikan – banyak bina pusat pengajian tinggi spt Kolej Universiti
Kejuruteraan Utara Malaysia (KUKUM) di Arau Perlis, UUM di Sintok Kedah
> Pertambahan penduduk di bandar mempengaruhi kaw pinggir bandar
> Perkembangan jaringan jalan raya – sumbang perkembangan bandar sepanjang laluan spt.
Lebuh Raya Tun Razak dari Segamat Johor ke Gambang Pahang – bangunkan Bandar Tun
Razak & Bandar Muadzam Shah Pahang.
iii. Migrasi penduduk – luar bandar ke bandar ( krn peluang kerja dan kadar upah tinggi)

FUNGSI PETEMPATAN BANDAR

4.
PUSAT PENTADBIRAN
 ibu negeri jadi pusat
pertadbiran negeri
 ada bandar lain jadi
pusat pentadbiran spt Petaling
Jaya ditadbir Majlis
Perbandaran Petaling Jaya
(MPPJ) & Bukit Mertajam
ditadbir Majlis Perbandaran
Seberang Perai
 Putrajaya – Pusat
Pentadbiran Kerajaan
Persekutuan
PUSAT PERNIAGAAN &
PERDAGANGAN
 Kuala Lumpur-pusat
perniagaan (spt Lot 10,
Mid-Valley Megamall)
 Bandar dipinggir laut –
bandar pelabuhan
(Pelabuhan Klang,
Pelabuhan Pulau Pinang)
PUSAT PERINDUSTRIAN
 Dasar Perindustrian
Negara – galak
perkembangan industri
 Pusat Zon Perdagangan
Bebas ditubuhkan
 Kemudahan infrastruktur
lengkap

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 11 DINAMIK PENDUDUK

PUSAT PENDIDIKAN PUSAT PENGANGKUTAN & PUSAT PELANCONGAN

 banyak bandar jadi PERHUBUNGAN  KL – ada Muzium
pusat pendidikan  Bandar pengangkutan & Negara, Zoo Negara )
 UKM – jadikan perhubungan  Melaka – A’Famosa,
Bandar Baru Bangi  Bandar pertemuan terminal & Stadyus, Masjid
(UITM – Shah persimpangan (cth KL pusat Tranquerah
Alam) pertemuan jalan raya & jalan  Pulau Langkawi –
keretapi- Gemas (persimpangan pusat bebas cukai
jalan keretapi)
PUSAT PENGUMPULAN & PEMPROSESAN
 bandar di kawasan pertanian spt Kota Bharu, Tanjung Karang (kumpul hasil padi)
 pusat pengumpulan tanaman komersial – spt Ringlet , Cameron Highland pusat pengumpulan dan
memproses teh
 proses petroleum – Paka Terengganu & Bintulu Sarawak

5.
KESAN PEMBANDARAN

KESAN POSITIF KESAN NEGATIF

 bertambah peluang pekerjaan  kesesakan lalu lintas
 kemudahan asas dan infrastruktur  pencemaran
yang lengkap & baik  kekurangan tempat tinggal
 meningkatkan taraf pendidikan  kurang kemudahan asas
 pusat reakriasi

6.
Langkah-Langkah Mengurangkan Kesan Negatif

 melebarkan jalan raya  pembinaan lebuh raya

 jalan dibina bagi menghubungkan
kawasan perumahan dipinggir bandar
dengan pusat bandar
 perumahan yang teratur
 meningkatkan perkhidmatan
pengangkutan awam
 bulatan dan lampu isyarat digantikan
dengan jejambat
 jalan raya bertingkat
 galakan penggunaan pengangkutan
awam

BAB 14 : KEPERLUAN PENGANGKUTAN & PERHUBUNGAN

1. PENGANGKUTAN DAN PERHUBUNGAN AWAL
> dahulu manusia menggunakan jalan darat ( guna denai, lorong) & jalan air (perahu, rakit, jong)– gunakan
gajah, kereta lembu & berjalan kaki (angkut barang, orang & surat perutusan)
> Perdagangan ikut system barter (tukar barang) & penggunaan mata wang (emas)
> hasil dagangan spt cendana, damar, rotan, buluh, gading )
> Perhubungan – dgn isyarat asap & bunyi , ( asap = ke udara bagi beri isyarat , bunyi = guna beduk, ketuk-
ketuk dgn kayu/buluh/laungan)

2. KEPERLUAN PENGANGKUTAN DAN PERHUBUNGAN AWAL PADA ZAMAN

PENJAJAH
A. Pengangkutan Jalan Darat
B. PengangkutanAir
C. Perhubungan Awal

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 12 DINAMIK PENDUDUK

> kedatangan British di Tanah Melayu – abd 1800an telah pengaruhi perkembangan pengangkutan dan
perhubungan
> British eksplotasi sumber spt bijih timah & getah
> mereka bina jalan raya, jalan kereta api & pelabuhan utk. Mudahkan eksport kegiatan tersebut

A. Pengangkutan Jalan Darat

i. Jalan kereta api
> British telah modenkan system pengangkutan krn ada bijih timah di Tanah Melayu
> Bina landasan kereta api pertama dari Taiping ke Port Weld ( Kuala Sepetang) bagi angkut b.timah
Landasan sepanjang 13 km dibuka pada tahun 1885
> Kedua – landasan keretapi Seremban ke Port Dickson – tahun 1891
> Ketiga – landasan Kuala Lumpur ke Port Swettenham ( Pelabuhan Klang) – akhir abad ke-19
> Kesan – usaha kegiatann ekonomi sara hidup ke eksport
> Tumpuan – hanya di Pantai Barat Sem Msia sahaja
> Sabah – landasan dari Weston ke Beaufort & dari Tenom ke Jesselton (Kota Kinabalu)
> Sarawak – Kuching ke Batu 10 ( oleh kerajaan Brooke – hanya sepanjang 6.21 km )

ii. Jalan raya

 Pertama – jalan kereta lembu dari Taiping ke Matang – disambung ke Krian & Seberang Prai
 Melalui jalan raya – bijih timah, buruh & keperluan perlombongan diangkut dari stesen keretapi
ke pelabuhan & sebaliknya ( gunakan kereta lembu, beca (lanca) & kereta kuda
 Penemuaan enjin & kenderaan bermotor – tahap ketersampaian semakin mudah

B. Pengangkutan Air
> Zaman British – pengangkutan air penting ( guna tongkang & kapal susur pantai) – angkut bekalan
makanan, jentera & buruh
> dibawa ke gudang di tepi sungai sebelum dipunggah ke kapal
> Kapal wap – membawa hasil bijih timah & getah ke British
> Kemasukan buruh China dan India guna pengangkutan air
> British buka pelabuhan – Pulau Pinang, Port Swettenham, Labuan

C. Perhubungan Awal
> British perkenalkan pos & telegraf
> 1862 – Jabatan Perkhidmatan Pos pertama dibina di Negeri-Negeri Selat yang berpejabat di Pulau Pinang
(kegunaan angkut surat khabar, dokumen perniagaan, bungkusan, kemudahan insurans
> Perkembangan jalan darat Bantu penghantaran pos
> Perkembangan jalan keretapi Bantu jaringan telegraf
> Telegraf pertama ( 1876 ) di Perak ( jaga kepentingan British di kawasan perlombongan Perak /Selangor)
Penting dalam pentadbiran British – untuk mudah dapat arahan pusat pentadbiran penjajah di Sengapura
> telefon diperkenalkan pada 1886 ( selepas 10 tahun telefon dicipta) – tujuan keselamatan di balai polis

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 13 DINAMIK PENDUDUK

BAB 15 : PERKEMBANGAN JARINGAN PENGANGKUTAN

1. PERKEMBANGAN JARINGAN PENGANGKUTAN

> Jaringan pengangkutan = system laluan pergerakan melalui jalan raya, lebuh raya, jalan kereta api, air &
udara
A. PENGANGKUTAN DARAT
1. Jalan Raya
> terpenting di Malaysia ( sepanjang 66 445 km) – banyak tertumpu di Pantai Barat Sem Msia, pantai barat
Sabah, pantai barat Sarawak
> Lebuh raya
Lebuh Raya Utara-Selatan Lebuh Raya Persekutuan Lebuh Raya Kuala Lumpur
( Johor Bharu, Johor – Bukit (Kuala Lumpur – Karak
Kayu Hitam Kedah) Pelabuhan Klang) ( Kuala Lumpur – Karak)
Lebuh Raya Kuala Krai – Gua Lebuh Raya Jerangau Lebuh Raya Tun Razak
Musang – Kuala Lipis (Kuantan – Kuala (Segamat, Johor – Gambang,
(Kuala Krai, Kelantan – Kuala Terengganu) Pahang)
Lipis, Pahang)
Lebuh Raya Timur-Barat Lebuh Raya Timur-Barat Lebuh Raya Pan-Borneo
Sabah (Grik, Perak – Jeli, (Sematan – Miri)
(Kota Kinabalu –Sandakan) Kelantan)

2. Jalan Kereta Api

> 1885 – jalan kereta api terawal ( Taiping ke Port Weld (Kuala Sepetang) – utk angkut bijih timah ke
pelabuhan
> 1913 – Perlis & Singapura dihubungkan dgn kereta api
> 1930 – Gemas dihubungkan dgn Tumpat, Kelantan ke Hat Yai, Thailand
> Gemas – stesen persimpangan kereta api antara pantai barat dgn pantai timur
> Tumpat, Kelantan –terminal kereta api pantai timur Sem Msia
> Sabah – dari Tanjung Aru ke Tenom ( Sarawak – tidak dimajukan)
> Angkut barangan dan penumpang
> Msia – panjang landasan = 1949 km
> landasan kereta api elektrik dibina dari Rawang ke Ipoh
> perkhidmatan utara-selatan ( Ekspres Sinaran & Ekspres Langkawi _
> perkhidmatan pantai timur ( Ekspres Kenali & Ekspres Wau)
> Ekspres Antarabangsa – Bangkok-Kuala Lumpur –Singapura
> Perancangan – Ekspres Trans-Asia – hingga ke Kunming , China
> Perkhidmatan rel bersepadu. Moden, canggih iaitu komuter & transit aliran ringan ( STAR-LRT,
PUTRA-LRT, KL Monorel & ERL (Express Rail Link).
Tujuan = pengangkutan penumpang tinggi, kurangkan kesesakan, masa perjalanan dipendekkan

3. Pengangkutan Air
> 3jenis di Msia – pengangkutan disepanjang sungai, di persisir pinggir laut, jalan pelayaran melintasi laut
> Sabah/Sarawak – pengangkutan sungai penting
3.1. Sarawak :
> Sg Rajang Sarawak – kapal laut boleh mudiki hingga ke Sibu sejauh 112 km).
> Sibu & Sarike merupakan pelabuhan sungai terbesar di Sg Rajang – kapal dapat mudiki hingga ke
Kapit (sejauh 274 km)
> Sg Baram, Sg Kemena, Batang Lupar – digunakan pengangkutan penduduk & barangan

3.2. Sabah
> Sungai utama - Sg Kinabatangan( boleh dimudiki 192 km), Sg Segama, Sg Padas

3.3. Semenanjung Malaysia

> kurang penting kerana sungai pendek, sempit, cetek.

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka

Geografi Fizikal & Manusia 14 DINAMIK PENDUDUK

> Sungai utama – Sg Pahang & Sg Kelantan

3.4. Pelabuhan
> 90% perdagangan a/bangsa melalui pelabuhan
> Pelabuhan utama ( Georgetown, Pelabuhan Klang, Tg Pelepas, Pasir Gudang, Bintulu, Kuching) –
menghubung dgn pelabuhan utama dunia iaitu Pelabuhan Yokohama, Jepun & Pelabuhan New York, USA
> Taraf & kemudahan pelabuhan sering dipertingkatkan (kemudahan kontena, membaiki kapal)
> Pengangkutan Persisir Pantai = penting untuk penduduk tinggal di pinggir pantai ( cth: Pelabuhan
Tumpat ke pelabuhan Kuantan) ( Lumut ada kemudahan jeti ke Pulau Pangkor )
> Ada perkhidmatan marin – cth : Lumut ( pengkalan tentera untuk kawal keselamatan negara)

4. Pengangkutan Udara
> semakin cekap dalam menghubungkan antara negeri dan negara
> terdapat 2 : lapangan terbang antarabangsa & lapangan terbang domestik
> dikendalikan oleh Perebangan Mas (MAS), Pelangi Air, Air Asia, Transmile.

Lapangan Terbang Malaysia

Lapangan Terbang Antara Lapangan Terbang

Bangsa Domestik

KLIA (Sepang) Alor Setar, Ipoh, Lota

Bayan Lepas(P.Pinang) Bharu, Bario,
Pulau Langkawi(Senai) Semporna, Tawau,
Kuching, Seridan
Kota Kinabalu

> kepentingan = angkut ubat-ubatn,barangan elektronik, komponen komputer, bunga, buah-buahan

> MAHB ( Malaysia Airport Holding Berhad ) bertanggungjawab utk. Mengurus kesemua 36 lapangan
terbang dan padang terbang negara Malaysia
> Pengangkutan udara dapat menghubungkan pekan terpencil di pedalaman Sabah / Sarawak
> destinasi nbaru MAS ialah Beirut, Vientinne, Shanghai, Kaherah, Zagreb, New York, Manchester &
Xianmen
5.
Perbandingan Kepentingan Pengangkutan Dengan Negara Lain ( Kanada )

MALAYSIA KANADA
> jalan raya / lebuh raya > jalan raya / lebuh raya
- padat (cth: Lebuh Raya Utara – Selatan ) - padat (cth: Trans Canada Highway )
> jalan kereta api > jalan kereta api
- penting membawa penumpang & barangan - penting membawa bahan mentah, buruh,
> jalan air penumpang
- pelabuhan > jalan air
- penting menggalakkan perdagangan - pelabuhan penting
> pengangkutan udara -cth: Jalan
Disediakan oleh :Air St Lawrence
Hj Baharudin – Tasik-Tasik
Husin , SBPIS Selandar Melaka
- penting Besar
-cth : MAS, Pelangi Air, Air Asia > pengangkutan udara
- penting
-cth : Air Canada
Geografi Fizikal & Manusia 15 DINAMIK PENDUDUK

6. KESAN PERKEMBANGAN PENGANGKUTAN TERHADAP ALAM SEKITAR

i. pencemaran udara
ii. pencemaran bunyi
iii. kesan terhadap air &

7. LANGKAH-LANGKAH MENGURANGKAN KESAN TERHADAP ALAM SEKITAR

i. penggunaan alat catalytic conventer
ii. penggurusan trafik
iii. kawalan undang-undang
iv menanam rumput, membina dinding & longkang

BAB 16 : PERKEMBANGAN JARINGAN PENGANGKUTAN

1. PERKEMBANGAN SISTEM PERHUBUNGAN DI NEGARA MALAYSIA

>Radio >Sistem perhubungan media elektronik pertama – radio(integrasi

>Televisyen nasional)
>Astro (satellite) > 29 Disember 1963 – televisyen diperkenalkan (saluran mikro)
>Telefon > 13 Januari 1996 – Msia lancar satelit pertama ( Satelit Asia Timur
>Telefon satellite Malaysia – MEASAT.
>Telefon selular > 4 stesen bumi terima maklumat ( Kuantan, Melaka, Labuan,
>Komputer ( TMNet, Sematan)
MaxiNet, Jaring) > DasarTelekomunikasi Negara (DTN)
>Internet (satellite) > Penubuhan MSC ( Koridor Raya Multimedia) – bandar siber
>Telefo 3G (satellite) – (menjadi pusat tele-perubatan, kerajaan elektronik, sekolah bestari,
lihat wajah pusat penyelidikan (R & D), pusat pemasaran tanpa sempadan,
penggunaan kad pintar.
> Penubuhan Pusat Internet Desa (PID) / MyKad / Perkampungan
Hiburan(e-village), e-dagang

2. PERBANDINGAN KEPENTINGAN SISTEM PERHUBUNGAN MALASIA & KANADA

MALAYSIA KANADA
 MSC  Niagara International Teleport (NIT)
 MENARA KL  Menara CN
 SEKOLAH BESTARI  Grass Roots Twin School

3. KESAN PERKEMBANGAN SISTEM PERHUBUNGAN DI NEGARA MALAYSIA

POSITIF NEGATIF
 ATM  Maklumat negatif dari internel
 Tele-perbankan  Mengamcam keselamatan negara
 CD-Rom  Cetak rompak
 Universiti Maya Penguatkuasaan Undang-Undang melalui:
 Tele-perubatan Akta Jenayah Digital 1997
 Kerajaan elektronik Akta Komunikasi & Multimedia 1998
 E-dagang Akta Hakcipta Pindaan 1997
 Teknologi gentian optik

Disediakan oleh : Hj Baharudin Husin , SBPIS Selandar Melaka