14

LAMPIRAN 1-1

PANDUAN MENULIS PERNYATAAN PROFESIONAL / KONTRAK AKTIVITI

PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH

1. Pengenalan

Pernyataan profesional / kontrak aktiviti merujuk kepada harapan/ aktiviti yang ditetapkan
sendiri oleh pelajar untuk dilaksanakan dalam tempoh PBS. Fokus tertentu perlu ditetapkan
oleh pelajar dalam melaksanakan aktiviti tersebut bagi mencapai objektif yang diharapkan.
Setiap fokus aktiviti hendaklah dapat diukur dan dinilai sendiri oleh pelajar di peringkat
akhir.

2. Tujuan Pernyataan Profesional

2.1 Menyatakan fokus aktiviti yang hendak dilaksanakan dengan jelas

2.2 Membantu pelajar merancang strategi pelaksanaan aktiviti yang difokuskan

dengan sistematik

2.3 Membolehkan pelajar mengukur dan menilai keberkesanan pelaksanaan aktiviti

yang difokuskan

2.4 Menjadi asas dan panduan kepada pelajar untuk membuat tindakan susulan /
penambahbaikan

3. Pernyataan Profesional

3.1 Sebelum PBS

a. Kenal pasti fokus utama tugasan.
b. Tujuan tugasan.
c. Merancang strategi pelaksanaan.
d. Instrumen penilaian kendiri.

3.2 Semasa PBS

a. Melaksanakan tugasan / strategi yang dirancang.
b. Mengumpul dan merekod maklumat.

3.3 Selepas PBS (refleksi)

a. Menilai.
b. Melapor

4. Penilaian Kendiri Terhadap Pernyataan Profesional

a. Pencapaian objektif
b. Cadangan tindakan susulan / penambahbaikan
 15

LAMPIRAN 1-2

PANDUAN PENYEDIAAN PORTFOLIO

PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH

1. Pengertian Portfolio

a. Portfolio atau profil profesional merupakan koleksi dokumen yang memberi gambaran
tentang seorang profesional dari segi:

i. Pengetahuan
ii. Kemahiran
iii. Pengalaman
iv. Kelayakan
v. Matlamat dan pencapaian

2. Tujuan Portfolio

a. Mendokumentasikan kemahiran dan pengetahuan melalui pengalaman dalam PBS.

b. Sebagai landasan komunikasi antara pelajar, pensyarah dan mentor untuk menilai.

c. Perkembangan profesionalisme pelajar.

d. Memberi ruang kepada pelajar membuat refleksi dan mendapat pengetahuan dan
pengalaman baharu.

e. Membudayakan proses pengumpulan maklumat dan dokumen secara sistematik dan

profesional.

3. Ciri-Ciri Portfolio

a. Pelajar mestilah melaksanakan refleksi kendiri pada akhir portfolio.

b. Portfolio mestilah hasil asli daripada pelajar.

c. Kandungan portfolio mestilah berbeza pada setiap fasa PBS.

d. Mengandungi maklumat yang menggambarkan proses pelaksanaan, perkembangan

dan penilaian dalam melaksanakan setiap tugasan.

4. Tanggungjawab Pelajar Dalam Penyediaan Portfolio

a. Menyediakan portfolio yang kemas kini berdasarkan kandungan portfolio.

b. Menyerahkan portfolio kepada pensyarah kursus untuk disemak.

 16

LAMPIRAN 1-3
KANDUNGAN PORTFOLIO
PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH
(Diisi oleh Penilai)

Tandakan
Bil Tajuk Item

1 Maklumat Penempatan 1.1 Surat Pengenalan Diri
2.1 Nama IPGK
2.2 Gambar
2.3 Nama Pelajar
2.4 No. Kad Pengenalan
2 Biodata 2.5 Alamat tetap
2.6 No. Telefon dan E-mel
2.7 Ambilan dan Pengkhususan
2.8 Tahun dan Semester : Tahun___ Semester____
2.9 Tarikh PBS:
Pernyataan Profesional / 3.1 Pernyataan sebelum PBS
3 Kontrak Aktiviti
(Lampiran i) 3.2 Laporan pelaksanaan aktiviti yang difokus

Instrumen Pengumpulan 4.1 Pemerhatian

Data Berhubung 4.2 Senarai semak
4
Tugasan (pilih yang 4.3 Temu bual
sesuai) 4.4 Soal selidik
5.1 Perbincangan dengan pengurus sekolah
5.2 Perbincangan dengan guru-guru lain
Kolaboratif
5 5.3 Perbincangan dengan warga sekolah
(Lampiran 1-3)
5.4 Perbincangan dengan wakil komuniti
5.5 Interaksi dengan murid
6.1 Pemerhatian
Ilmu / Pengetahuan Baru
6 6.2 Senarai semak
Melalui
6.3 Temu bual
7 Kajian Kes

Ulasan Penilai:
______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

Tandatangan : ________________________ Tarikh: _________________

Nama : ________________________
 17

LAMPIRAN 1-4

REKOD KOLABORATIF / INTERAKSI / PERBINCANGAN

(Pengurus sekolah / guru / warga sekolah /wakil komuniti/ murid yang ditemu bual)
PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH

Tarikh : ________________________ Masa : ___________-=_________

Tajuk / Perkara : _________________________________________________________

Isi Perbincangan Cadangan Tindakan

Tandatangan : ____________________________________

Nama : ____________________________________

Jawatan : ____________________________________
 18

LAMPIRAN 1-5

PENULISAN REFLEKSI
PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH

1. Definisi Refleksi
a. Proses merenung, menganalisis, mencari alasan, cadangan dan tindakan untuk
membaiki diri yang dilakukan secara berterusan (Hanipah, 1999).
b. Amalan refleksi merupakan perlakuan memikirkan pengalaman pelajar semula. Ia
memerlukan penerokaan unsur-unsur yang ketara dan tersirat. Proses ini membuat
andaian sebab musabab berasaskan fakta melalui pemerhatian, temu bual dan soal
selidik.
c. Refleksi dalam PBS membolehkan pelajar dibimbing untuk menaakul, memilih strategi
pelaksanaan tugasan dan seterusnya membuat penilaian kendiri. Amalan refleksi ini
membolehkan pelajar menghayati dan meningkatkan profesionalisme keguruan secara
efektif.

2. Tujuan Refleksi
a. Pelajar dapat mengesan keberkesanan pelaksanaan setiap tugasan yang dilaksanakan.
b. Pelajar dapat menjadikan refleksi sebagai asas untuk menambah baik dan
meningkatkan kualiti setiap tugasan secara berterusan.
c. Memperkembang keupayaan celik akal pelajar bagi melahirkan kreativiti dan inovasi
dalam setiap tugas yang dijalankan.
d. Meningkatkan kualiti insan guru yang mempunyai ilmu profesional keguruan.

3. Ciri-ciri Refleksi
a. Bermula dengan mengingat kembali.
b. Melibatkan perasaan (domain afektif) terhadap sesuatu.
c. Menentukan usaha secara sedar (conscious effort).
d. Bersedia mengubah sikap, kesedaran diri, amalan dan tingkah laku positif.
(Ciri-ciri di atas perlu ada dalam penulisan refleksi)

4. Amalan Refleksi / Penilaian Kendiri Dalam PBS

Refleksi ialah proses mengkaji semula keberkesanan pelaksanaan PBS oleh pelajar sendiri
untuk mempertingkatkan kemahiran keguruan. Antara garis panduan yang boleh dilaksana
ialah:

4.1 Sejauh manakah keberkesanan pelaksanaan PBS yang dirancang tercapai?

4.2 Apakah kekuatan dan kelemahan yang dapat dikenal pasti?
4.3 Apakah cadangan penambahbaikan daripada kelemahan yang dikenal pasti?
4.4 Melaksanakan proses refleksi berpandukan format refleksi (Lampiran 1-6)
 19

LAMPIRAN 1-6

AMALAN REFLEKSI
PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH

( Perlu disediakan bagi setiap aktiviti yang dijalankan oleh pelajar)

 20

LAMPIRAN 1-7

MAKLUMAT UMUM SEKOLAH

1. ARAHAN: Lengkapkan maklumat yang disenaraikan dalam borang berikut:

Bil Perkara Catatan / data

1 Nama dan Alamat Sekolah

2 No. Telefon Sekolah

3 Alamat e-mel / Web Sekolah
Lokasi (Bandar / Luar
4
Bandar)
5 Nama Pengurus Sekolah
6 Nama PK Pentadbiran
7 Nama PK HEM
8 Nama PK Kokurikulum
9 Nama Penyelia Petang
10 Nama YDP PIBG
11 Gred/Tahap Sekolah
12 Bilangan Guru Lelaki:
Perempuan:

Bilangan Guru Mengikut Siswazah:

13
Kelayakan Akademik Bukan Siswazah:
14 Bilangan Kelas
15 Purata Saiz Kelas ___________orang
Lain-
16 Jumlah Murid Melayu Cina India
lain
Lelaki

Perempuan
17 Maklumat-maklumat lain yang menarik perhatian anda tentang sekolah ini

LAMPIRAN 1-8
 21

CONTOH FORMAT PENYEDIAAN TUGASAN PENGALAMAN BERASASKAN

SEKOLAH

1. Tajuk tugasan berdasarkan topik dalam kurikulum kursus yang ditawarkan pada
setiap semester.

2. Menyatakan objektif tugasan yang hendak dicapai dengan jelas.

3. Kandungan tugasan yang dicadangkan:

a. Tugasan yang diberikan mestilah melibatkan tugasan harian yang perlu

dijalankan semasa PBS.

b. Fokus tugasan ialah:

i. Maklumat Kursus / Modul.

ii. meliputi unsur pemerhatian terhadap PdP.
iii. melibatkan tugasan di dalam dan di luar bilik darjah.
iv. mengenai persekitaran sekolah (termasuk iklim dan budaya
sekolah).
v. meliputi sumber PdP.
vi. meliputi strategi PdP / kemahiran mengajar.

4. Format Penulisan Laporan Tugasan Kerja Kursus.

Rujuk Buku Panduan Kerja Kursus

a. Tarikh penyerahan penulisan tugasan (2 minggu selepas tamat tempoh PBS) dan
diserahkan kepada pensyarah jabatan yang menyediakan tugasan.

5. Refleksi selepas PBS dikendalikan oleh pensyarah jabatan yang terlibat.

Nota: Tiada tugasan lain diberikan kepada pelajar selain tugasan PBS yang
telah ditetapkan.

LAMPIRAN 1-9
 22

PANDUAN PENYEDIAAN KAJIAN KES

Tajuk Kajian Kes

( dalam huruf kecil , tetapi dimulakan dengan huruf besar bagi setiap perkataan )
(mesti mengandungi halatuju, kumpulan sasaran dan program intervensi/kaedah)

NAMA PENGKAJI
ALAMAT EMAIL PENGKAJI

1. ISU YANG DIFOKUSKAN

 (cth: refleksi pengajaran dan pembelajaran yang lalu)
a. Ingat kembali pengalaman
b. Apakah isu yang dijadikan fokus sasaran
c. Rujuk refleksi PdP/ temubual/pemerhatian/dokumentasi
d. Reaksi terhadap suasana pembelajaran/ kelas/sekolah

 Masukan sekurang-kurangnya TIGA tinjauan literatur yang berkaitan dengan isu.

2. PERMASALAHAN KAJIAN

Proses permasalahan kajian iaitu membentuk persoalan mengenai tajuk atau tema yang
berkaitan dengan kajian yang akan dilaksanakan. Permasalahan kajian merupakan isu atau
masalah yang ingin dikaji dalam kajian. Pernyataan permasalahan kajian boleh diwujudkan
dalam bentuk soalan-soalan terbuka seperti di bawah:

a. Apakah isu?
b. Apakah punca isu?
c. Apa akan berlaku jika isu tidak ditangani?
d. Bagaimana hendak menangani isu?
e. Apakah cadangan penambahbaikkan yang akan dilaksanakan untuk
menangani isu tersebut?

3. OBJEKTIF KAJIAN

Objektif kajian merujuk kepada apa yang hendak dicapai dan bagaimana hendak
mencapainya. Objektif kajian juga hendaklah jelas dan konsisten serta boleh dikenal pasti.
Selain itu objektif kajian juga menjelaskan tujuan sesuatu kajian itu dijalankan.

3.1 Objektif

a. Boleh diukur
b. Boleh dilaksana
c. Dapat mengubah sikap murid, sikap guru, pengajaran guru dan cara
menghadapi murid

Contoh :
 23

1. Mengenal pasti kekurangan dan kelebihan aktiviti pemulihan Jawi yang telah
dilaksanakan.
2. Menghasilkan tatacara atau panduan berkesan bagi pelaksanaan aktiviti pemulihan
Jawi.
3. Menilai perancangan ke arah penambahbaikan proses PdP Jawi.

4. KUMPULAN SASARAN

a. Jumlah murid
b. Kelas
c. Jantina
d. Kaum / latarbelakang murid

Contoh :

Pelajar yang terlibat ialah 35 orang dari kelas 5 Pintar. Kelas ini terdiri daripada 15
pelajar lelaki dan 20 perempuan.....

5. METODOLOGI KAJIAN

5.1 TINJAUAN MASALAH (cara data diperoleh - di bawah ialah contoh cara data
diperoleh, iaitu pemerhatian /temu bual)

5.1.1 Pemerhatian (tingkah laku murid )tinjauan tingkah laku berdasarkan

rekod anekdot/berterusan

Contoh:

a. murid tidur, berbual dan tidak menumpukan perhatian

dalam kelas semasa guru mengajar jawi.
b. murid tidak menyiapkan latihan jawi yang diberikan

5.1.2 Temu Bual ( untuk mengetahui kenapa murid bermasalah)

Contoh: bosan dengan guru, tidak faham apa yang diajar, tidak
minat belajar, tidak kenal huruf jawi

5.2 ANALISIS TINJAUAN MASALAH

( buat analisis data yang diperolah sebelum kajian dijalankan)
mesti ada analisis data selepas kajian di jalankan

5.2.1 Pemerhatian
 24

Contoh : 5 orang murid tidur semasa guru mengajar subjek jawi

di dalam kelas
3 orang murid berbual semasa PdP jawi
10 orang murid tidak menyiapkan latihan jawi yang
diberikan

5.2.2 Temu Bual

(masukkan nombor / peratus)

Contoh analisis:
20% bosan dengan cara guru mengajar
50 % tidak faham apa yang diajar
30% tidak minat dengan subjek

5.3 TINDAKAN YANG DIJALANKAN

(memperkenalkan / menyatakan kaedah atau program yang dijalankan)

5.4 CADANGAN PENAMBAHBAIKKAN YANG AKAN DILAKSANAKAN

UNTUK MENANGANI ISU

(Bilangan aktiviti bergantung kepada kajian kes masing-masing – yang

penting setiap aktiviti mesti ada penerangan cara aktiviti dijalankan,
pemerhatian dan refleksi setiap aktiviti.)

5.4.1 AKTIVITI 1 – ( nyatakan nama aktiviti)

(Huraikan di bawah ini cara aktiviti dilaksankan- jika ada gambar masukkan di
bahagian ini)

PEMERHATIAN

REFLEKSI

.
5.4.2 AKTIVITI 2 –

PEMERHATIAN

REFLEKSI

5.5 REFLEKSI KESELURUHAN KAJIAN

(Dalam refleksi keseluruhan masukkan analisis data selepas tindakan

yang dijalankan, buatkan perbandingan dan nyatakan hasil kajian iaitu
impak kepada murid, guru dan proses PdP. Nyatakan sejauh mana
ianya berjaya serta membuat rumusan)

6.0 CADANGAN KAJIAN SETERUSNYA

 25

a. Cadangan penambahbaikan untuk kajian seterusnya bagi tajuk yang

hampir sama
b. Cadangan kajian seterusnya bagi topik lain

7.0 RUJUKAN

LAMPIRAN 1-10
 26

INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS _________________________

BORANG KEHADIRAN
PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH

Nama Sekolah : _________________________________________________________

Alamat Sekolah : _________________________________________________________

Tarikh PBS : ______________________ hingga ____________________________

Pengkhususa Tarikh
Bil Nama Pelajar No. KP
n
1
2
3
4
5
6
Catatan:

 Ketua kumpulan diminta menghantar borang kehadiran ini ke Unit Praktikum IPG selepas tamat
Pengalaman Berasaskan Sekolah

 Ketidakhadiran mesti disertakan dengan sijil cuti sakit atau surat kebenaran daripada Pengarah /
Timbalan Pengarah IPG

Tandatangan Ketua Kumpulan : _____________________

Nama : _____________________________________________

Pengesahan Pengurus Sekolah:

Tandatangan: _________________________ Cap Sekolah:

Tarikh : ____________________
LAMPIRAN 1-11

PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH

LAPORAN PERKEMBANGAN PELAJAR
(Diisikan oleh Pengurus Sekolah)
 27

Nama Pelajar : ____________________________________No. K.P. : _______________

Pengkhususan : ___________________________________Ambilan : ______________

Tandakan


Sederhana
Aspek Ulasan

Lemah

Baik
a) Penampilan diri

Sahsiah dan b) Pekerti

Perwatakan c) Keprihatinan
d) Sifat sebagai pendidik
a) Berinteraksi secara beretika

Komunikasi b) Keupayaan berbincang dan

Berkesan: membuat refleksi
c) Keupayaan menyampaikan
idea
a) Keupayaan membina
hubungan positif
Budaya
Profesional b) Usaha untuk mendapatkan
Guru: ilmu dan bimbingan
c) Komited terhadap tugasan

Ulasan
Keseluruha
n

Tandatangan Pengurus Sekolah :________________________ Cap Sekolah:

Tarikh ____________________

LAMPIRAN 1-12

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS___________________________________
 28

BORANG KERJA KURSUS PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH (PBS)

Nama No.
Pelajar KP

Program Kumpulan Ambilan

Bidang Tempoh
Teras PBS

Nama
Sekolah

TAHAP PENCAPAIAN:
Item Aspek Wajaran Markah Catatan

1. Portfolio individu 30

2. Laporan Pemerhatian 40

3. Kajian Kes 30
JUMLAH MARKAH

Dengan ini diperakui bahawa pelajar telah Melengkapkan/Tidak Melengkapkan keperluan PBS

Tandatangan Pemeriksa Kerja Kursus:

Nama:

Tarikh:

**Tanda  jika berkenaan

LAMPIRAN 1-13
 29

CARTA ALIR MENGENDALIKAN PENGALAMAN BERASASKAN SEKOLAH (PBS)

Tindakan Unit Praktikum

MULA Memaklumkan JPN tentang pelaksanaan PBS
surat kepada JPN

Tindakan Unit Praktikum

LANGKAH 1 Penempatan pelajar PBS
surat penempatan kepada sekolah
surat/memo menjalani PBS kepada pelajar

Tindakan Unit Praktikum

Taklimat Pelaksanaan PBS kepada pelajar
LANGKAH 2
pelaksanaan PBS
tanggung jawab pelajar
dokumen berkaitan
Tindakan Unit Praktikum
Taklimat Pengurusan PBS kepada Ketua Jabatan Bidang
Teras dan Penyelaras PBS Jabatan
LANGKAH 3 maklumat kursus
tanggungjawab Ketua Jabatan Bidang Teras
mengurus surat lantikan penyelaras PBS dan pemeriksa
kerja kursus PBS

MENGULANG
Tindakan Ketua Jabatan Bidang Teras
LANGKAH 4 Mencalonkan Penyelaras PBS Jabatan
Mencalonkan Pensyarah pemeriksa kerja kursus

Tindakan Penyelaras Bidang Teras

mengubal kerja kursus mengikut MK
LANGKAH 5 memberi taklimat kerja kursus
memeriksa dan melaksanakan moderasi
dokumen untuk verifikasi
menguruskan pengisian EES

Tindakan Pelajar
LANGKAH 6 i. melaksanakan PBS berdasarkan Garis Panduan
ii. menghantar dokumen dan tugasan PBS kepada
pemeriksa

LANGKAH 7 Tindakan Pensyarah Pemeriksa

i. menilai tugasan pelajar
ii. merekod markah tugasan PBS
Tidak

KES
GAGAL
Tindakan Unit Praktikum
Membentang markah dan kehadiran di mesyuarat
Ya JKIPIPG/JKIPIAPIPG
Mengisi markah PBS dalam Sistem iTEMS
TAMAT
30