B AB II

P R E LIMIN AR Y D E S IG N

2 . 1 Pre li mi n ary De sig n Balo k

A. B alok

No. Input Data Simbol Panjang Satuan

Panjang Balok L1 6000 mm
1 Balok Terpanjang Lpj 6000 mm
Balok Terpendek Lpd 6000 mm
2 Tinggi Kolom H1 4000 mm
2
3 Mutu Beton K 350 Kg/cm
29,05 MPa
4 Mutu Baja Fy 410 MPa
5 Te bal Selimut Beton d' 40 mm

Pe re ncanaan Dime ns i Balok

Untuk k e s e ragaman dime nsi balok pada s e luruh kontruks i, maka

pe re ncanaanya didasari pada balok yang me miliki harga ke te balan
te rbe s ar.

1. Tinggi Balok (h)

Berdasarkan SNI (2847:2019) tabel 9.3.1.1 tentang Tinggi minimum balok nonprategang halaman
180 untuk balok dengan 2 tumpuan, tebal balok (h) adalah

* B alok induk :

h > Lpj / 16 Nilai ini berlaku

h > 375 mm untuk Fy = 420

untuk fy selain 420 Mpa , maka :

h > Lpj/16(0.4+fy/700)
h > 369,643 mm
maka di ambil nilai h = 750 mm

2. Le bar B adan Balok (bw)

* B alok induk :
1/2 h < bw < 2/3 h
1/2 x 750 < bw < 2/3 x 750
375 < bw < 500

maka, bw = 500

Persyaratan yang harus dipenuhi untuk komponen lentur ( Struktur Rangka Pemikul Momen Khusus
/ SRPMK ) SNI 2847:2013 pasal 21.5.1

1. Gaya tekan aksial terfaktor pada komponen struktur Pu, tidak boleh melebihi Ag.Fc'/10

Pu < 0,1.Ag.Fc' KN
0 < 1089,375 KN .............. ok !!

2. Panjang bentang bersih harus 4x lebih besar dari tinggi efektif

Ln ≥ 4d
5500 ≥ 2840 .............. ok !!

3. Lebar komponen bw , tidak boleh kurang dari yang lebih kecil 0.3 h dan 250 mm

a. bw / h ≥ 0,3
0,667 ≥ 0,3 .............. ok !!

b. bw ≥ 250 mm
500 ≥ 250 .............. ok !!

4. Lebar komponen struktur bw , tidak boleh melebihi lebar komponen struktur penumpu, c2,
ditambah suatu jarak pada masing-masing sisi komponen struktur penumpu yang sama dengan
yang lebih kecil dari a dan b :
a. Lebar komponen struktur penumpu c2, dan
b. 0.75 kali dimensi keseluruhan komponen struktur penumpu , c1

bw ≤ 2.c2
500 ≤ 800 .............. ok !!

bw ≤ c2 + 3/4 c1
500 ≤ 700 .............. ok !!

Maka dimensi balok yang digunakan dalam permodelan adalah

Balok Utama : (750 x 500)
 B A B II
P R E L IMIN A R Y D E S IG N

2 . 1 Pre lim in ary De sig n Balo k

A. Balok

No. Input Data Simbol Panjang Satuan

Panjang Balok L1 6000 mm
1 Balok Terpanjang Lpj 6000 mm
Balok Terpendek Lpd 6000 mm
2 Tinggi Kolom H1 4000 mm
2
3 Mutu Beton K 350 Kg/cm
29,05 MPa
4 Mutu Baja Fy 410 MPa
5 Tebal Selimut Beton d' 40 mm

Pe re ncanaan Dime ns i Balok

Untuk k e s e ragaman dime ns i balok pada s e luruh kontruk s i, maka

pe re ncanaanya didas ari pada balok yang me miliki harga k e te balan
te rbe s ar.

1. Tinggi Balok (h)

Berdasarkan SNI (2847:2019) tabel 9.3.1.1 tentang Tinggi minimum balok nonprategang halaman
180 untuk balok dengan 2 tumpuan, tebal balok (h) adalah

* B alok induk :

h > Lpj / 16 Nilai ini berlaku

h > 375 mm untuk Fy = 420

untuk fy selain 420 Mpa, maka :

h > Lpj/16(0.4+fy/700)
h > 369,643 mm
maka di ambil nilai h = 750 mm

2. Lebar Badan Balok (bw)

* B alok induk :
1/2 h < bw < 2/3 h
1/2 x 750 < bw < 2/3 x 750
375 < bw < 500

maka, bw = 500

Persyaratan yang harus dipenuhi untuk komponen lentur ( Struktur Rangka Pemikul Momen Khusus
/ SRPMK ) SNI 2847:2013 pasal 21.5.1

1. Gaya tekan aksial terfaktor pada komponen struktur Pu, tidak boleh melebihi Ag.Fc'/10

Pu < 0,1.Ag.Fc' KN
0 < 1089,375 KN .............. ok !!

2. Panjang bentang bersih harus 4x lebih besar dari tinggi efektif

Ln ≥ 4d
5500 ≥ 2840 .............. ok !!

3. Lebar komponen bw , tidak boleh kurang dari yang lebih kecil 0.3 h dan 250 mm

a. bw / h ≥ 0,3
0,667 ≥ 0,3 .............. ok !!

b. bw ≥ 250 mm
500 ≥ 250 .............. ok !!

4. Lebar komponen struktur bw , tidak boleh melebihi lebar komponen struktur penumpu, c2,
ditambah suatu jarak pada masing-masing sisi komponen struktur penumpu yang sama dengan
yang lebih kecil dari a dan b :
a. Lebar komponen struktur penumpu c2, dan
b. 0.75 kali dimensi keseluruhan komponen struktur penumpu , c1

bw ≤ 2.c2
500 ≤ 800 .............. ok !!

bw ≤ c2 + 3/4 c1
500 ≤ 700 .............. ok !!

Maka dimensi balok yang digunakan dalam permodelan adalah

Balok Utama : (750 x 500)
 2 .1 Pre limin ary De sig n Balo k

A. Balok

No. Input Data Simbol Panjang Satuan

Panjang Balok L1 6000 mm
1 Balok Terpanjang Lpj 6000 mm
Balok Terpendek Lpd 6000 mm
2 Tinggi Kolom H1 4000 mm
2
3 Mutu Beton K 350 Kg/cm
29,05 MPa
4 Mutu Baja Fy 410 MPa
5 Tebal Selimut Beton d' 40 mm

Pe re ncanaan Dime nsi Balok

Untuk ke s e rag aman dime nsi balok pada s e luruh k ontruk s i, mak a
pe re ncanaanya didas ari pada balok yang me miliki harga ke te balan
te rbe sar.

1. Tinggi Balok (h)

Berdasarkan SNI (2847:2019) tabel 9.3.1.1 tentang Tinggi minimum balok non prategang halaman
180 untuk balok de ngan 2 tumpuan, tebal balok (h) adalah

* B alok induk :

h > Lpj / 16 Nilai ini berlaku

h > 375 mm untuk Fy = 420

untuk fy selain 420 Mpa, maka :

h > Lpj/16(0.4+fy/700)
h > 369,643 mm
maka di ambil nilai h = 550 mm

2. Le bar Badan Balok (bw)

* B alok Anak :
1/2 h < bw < 2/3 h
1/2 x 550 < bw < 2/3 x 550
275 < bw < 366,6667

maka, bw = 350

Persyaratan yang harus dipenuhi untuk komponen lentur ( Struktur Rangka Pemikul Momen Khusus
/ SRPMK ) SNI 2847:2013 pasal 21.5.1

1. Gaya tekan aksial terfaktor pada komponen struktur Pu, tidak boleh melebihi Ag.Fc'/10

Pu < 0,1.Ag.Fc' KN
0 < 559,2125 KN .............. ok !!

2. Panjang bentang bersih harus 4x lebih besar dari tinggi efektif

Ln ≥ 4d
5650 ≥ 2040 .............. ok !!

3. Lebar komponen bw , tidak boleh kurang dari yang lebih kecil 0.3 h dan 250 mm

a. bw / h ≥ 0,3
0,636 ≥ 0,3 .............. ok !!

b. bw ≥ 250 mm
350 ≥ 250 .............. ok !!

4. Lebar komponen struktur bw , tidak boleh melebihi lebar komponen struktur penumpu, c2,
ditambah suatu jarak pada masing- masing sisi komponen struktur penumpu yang sama dengan
yang lebih kecil dari a dan b :
a. Lebar komponen struktur penumpu c2, dan
b. 0.75 kali dimensi keseluruhan komponen struktur penumpu , c1

bw ≤ 2.c2
350 ≤ 800 .............. ok !!

bw ≤ c2 + 3/4 c1
350 ≤ 700 .............. ok !!

Maka dimensi balok yang digunakan dalam permodelan adalah

(550 x 350)
 2 . 1 Pre lim in ary De sig n Balo k
A. Balok

No. Input Data Simbol Panjang Satuan

Panjang Balok L1 6000 mm
1 Balok Terpanjang Lpj 6000 mm
Balok Terpendek Lpd 6000 mm
2 Tinggi Kolom H1 4000 mm
2
3 Mutu Beton K 350 Kg/cm
29,05 MPa
4 Mutu Baja Fy 410 MPa
5 Tebal Selimut Beton d' 40 mm

Pe re ncanaan D imensi Balok

Untuk ke s e ragaman dime ns i balok pada s e luruh k ontruks i, mak a

pe re ncanaanya didas ari pada balok yang me milik i harga k e te balan
te rbe s ar.

1. Tinggi Balok (h)

Berdasarkan SNI (2847:2019) tabel 9.3.1.1 tentang Tinggi minimum balok nonprategang halaman
180 untuk balok dengan 2 tumpuan, tebal balok (h) adalah

* B alok induk :

h > Lpj / 16 Nilai ini berlaku

h > 375 mm untuk Fy = 420

untuk fy selain 420 Mpa, maka :

h > Lpj/16(0.4+fy/700)
h > 369,643 mm
maka di ambil nilai h = 550 mm

2. Le bar Badan B alok (bw)

* B alok Anak :
1/2 h < bw < 2/3 h
1/2 x 550 < bw < 2/3 x 550
275 < bw < 366,6667

maka, bw = 350

Persyaratan yang harus dipenuhi untuk komponen lentur ( Struktur Rangka Pemikul Momen Khusus
/ SRPMK ) SNI 2847:2013 pasal 21.5.1

1. Gaya tekan aksial terfaktor pada komponen struktur Pu, tidak boleh melebihi Ag.Fc'/10

Pu < 0,1.Ag.Fc' KN
0 < 559,2125 KN .............. ok !!

2. Panjang bentang bersih harus 4x lebih besar dari tinggi efektif

Ln ≥ 4d
5650 ≥ 2040 .............. ok !!

3. Lebar komponen bw , tidak boleh kurang dari yang lebih kecil 0.3 h dan 250 mm

a. bw / h ≥ 0,3
0,636 ≥ 0,3 .............. ok !!

b. bw ≥ 250 mm
350 ≥ 250 .............. ok !!

4. Lebar komponen struktur bw , tidak boleh melebihi lebar komponen struktur penumpu, c2,
ditambah suatu jarak pada masing-masing sisi komponen struktur penumpu yang sama dengan
yang lebih kecil dari a dan b :
a. Lebar komponen struktur penumpu c2, dan
b. 0.75 kali dimensi keseluruhan komponen struktur penumpu , c1

bw ≤ 2.c2
350 ≤ 800 .............. ok !!

bw ≤ c2 + 3/4 c1
350 ≤ 700 .............. ok !!

Maka dimensi balok yang digunakan dalam permodelan adalah

Balok Anak : (550 x 350)
 Preliminary Design Pelat Lantai

Perencanaan Tebal Pelat

Untuk pelat nonprategang tanpa balok interior yang membentang di antara tumpuan pada semua
sisinya yang memiliki rasio bentang panjang terhadap bentang pendek maksimum 2, ketebalan
pelat keseluruhan h tidak boleh kurang dari batasan pada Tabel 8.3.1.1, dan memiliki nilai terkecil
antara a) atau b), kecuali batasan lendutan yang dihitung dari 8.3.2 dipenuhi:

a) Pelat tanpa drop panel sesuai 8.2.4…………………………………….125 mm

b) Pelat dengan drop panel sesuai 8.2.4 ………………………………….100 mm

Maka tebal pelat lantai (hf) yang digunakan adalah hf = 125 mm

Maka tebal lantai dak beton (hf) yang digunakan adalah hf = 125 mm

2.3 Preliminary Design Kolom

1. Paling Atas

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m
S1 C

Dimensi Balok
bb 0,5 m
S3

S2
S1 S3

hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m
S3 S1 S3

Dimensi Kolom
bc 0,9 m
hc 0,9 m
Tinggi Kolom H 2 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 2,0 0,81 2400 3888
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 1,1 12,0 250 3300,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
40291,20
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 50820,00 67881,6
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 0,81 0,81
Gaya Berat (V) 67881,6 kg
Luas Rencana Kolom (A) 810000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,0838 ≤ 0,8715 OKE !!
1. Lantai 10

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m
S1 C

Dimensi Balok
bb 0,5 m
S3

S2
S1 S3

hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m
S3 S1 S3

Dimensi Kolom
bc 0,9 m
hc 0,9 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 0,81 2400 7776
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 3,1 12,0 250 9300,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
52156,80
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 60708,00 79747,2
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 0,81 0,81
Gaya Berat (V) 147628,8 kg
Luas Rencana Kolom (A) 810000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,18226 ≤ 0,8715 OKE !!

2. Lantai 9

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m

Dimensi Balok
bb 0,5 m
hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m

Dimensi Kolom
bc 0,9 m
hc 0,9 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 0,81 2400 7776
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 3,1 12,0 250 9300,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
52156,80
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 60708,00 79747,2
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 0,81 0,81
Gaya Berat (V) 227376 kg
Luas Rencana Kolom (A) 810000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,28071 ≤ 0,8715 OKE !!
3. Lantai 8

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m
S1 C

Dimensi Balok
bb 0,5 m
S3

S2
S1 S3

hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m
S3 S1 S3

Dimensi Kolom
bc 0,9 m
hc 0,9 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 0,81 2400 7776
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 3,1 12,0 250 9300,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
52156,80
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 60708,00 79747,2
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 0,81 0,81
Gaya Berat (V) 307123,2 kg
Luas Rencana Kolom (A) 810000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,37916 ≤ 0,8715 OKE !!

4. Lantai 7

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m

Dimensi Balok
bb 0,5 m
hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m

Dimensi Kolom
bc 1,1 m
hc 1,1 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 1,21 2400 11616
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 2,9 12,0 250 8700,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
56044,80
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 63948,00 83635,2
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 1,21 1,21
Gaya Berat (V) 390758,4 kg
Luas Rencana Kolom (A) 1210000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,32294 ≤ 0,8715 OKE !!
5. Lantai 6

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m
S1 C

Dimensi Balok
bb 0,5 m
S3

S2
S1 S3

hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m
S3 S1 S3

Dimensi Kolom
bc 1,1 m
hc 1,1 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 1,21 2400 11616
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 2,9 12,0 250 8700,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
56044,80
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 63948,00 83635,2
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 1,21 1,21
Gaya Berat (V) 474393,6 kg
Luas Rencana Kolom (A) 1210000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,39206 ≤ 0,8715 OKE !!

6. Lantai 5

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m

Dimensi Balok
bb 0,5 m
hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m

Dimensi Kolom
bc 1,1 m
hc 1,1 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 1,21 2400 11616
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 2,9 12,0 250 8700,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
56044,80
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 63948,00 83635,2
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 1,21 1,21
Gaya Berat (V) 558028,8 kg
Luas Rencana Kolom (A) 1210000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,46118 ≤ 0,8715 OKE !!
7. Lantai 4

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m
S1 C

Dimensi Balok
bb 0,5 m
S3

S2
S1 S3

hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m
S3 S1 S3

Dimensi Kolom
bc 1,3 m
hc 1,3 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 1,69 2400 16224
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 2,7 12,0 250 8100,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
60854,40
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 67956,00 88444,8
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 1,69 1,69
Gaya Berat (V) 646473,6 kg
Luas Rencana Kolom (A) 1690000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,38253 ≤ 0,8715 OKE !!

8. Lantai 3

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m

Dimensi Balok
bb 0,5 m
hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m

Dimensi Kolom
bc 1,3 m
hc 1,3 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 1,69 2400 16224
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 2,7 12,0 250 8100,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
60854,40
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 67956,00 88444,8
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 1,69 1,69
Gaya Berat (V) 734918,4 kg
Luas Rencana Kolom (A) 1690000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,43486 ≤ 0,8715 OKE !!
9. Lantai 2

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m
S1 C

Dimensi Balok
bb 0,5 m
S3

S2
S1 S3

hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m
S3 S1 S3

Dimensi Kolom
bc 1,3 m
hc 1,3 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 1,69 2400 16224
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 2,7 12,0 250 8100,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
60854,40
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 67956,00 88444,8
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 1,69 1,69
Gaya Berat (V) 823363,2 kg
Luas Rencana Kolom (A) 1690000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,4872 ≤ 0,8715 OKE !!

10. Lantai 1

Keterangan Simbol
Tebal pelat hf 0,125 m

Dimensi Balok
bb 0,5 m
hb 0,75 m
Panjang Balok Le 12,0 m

Dimensi Kolom
bc 1,3 m
hc 1,3 m
Tinggi Kolom H 4 m
Luas Pelat Ap 36 m2

Tebal tinggi lebar panjang Luas Beban Berat Kombinasi

Jenis Beban 2
(m) (m) (m) (m) (m²) (kg/m³) (kg/m ) (kg/m) (kg) PemBebanan
MATI
a. Beban Plat 0,125 36,00 2400 10800
b. Beban Balok 0,75 0,5 12,0 2400 10800
c. Beban Kolom 4,0 1,69 2400 16224
d. Beban Spesi 0,03 36,00 2200 2376,00
e. Plafon 36,00 20 720,00
f. Beban Dinding 2,7 12,0 250 8100,00
g. MEP 36,00 25 900,00
h. Beban Keramik 0,01 36,00 2200 792,00
60854,40
HIDUP
a. Beban hidup 36,00 479 17244,00
27590,40
TOTAL 67956,00 88444,8
Maka Diperoleh LUAS KOLOM RENCANA 1,69 1,69
Gaya Berat (V) 911808 kg
Luas Rencana Kolom (A) 1690000 mm2
K 350,00 kg/cm2
fc' K 3,50 kg/mm2
S 2,91 kg/mm2

Gaya Berat/Luas V/A ≤ fc'

0,53953 ≤ 0,8715 OKE !!
Berdasarkan SNI 2847-2019 (BETON) pasal 18.7.2.1 halaman 386 dimensi kolom simtem rangka pemikul harus memenuhi poin a) dan b)

a) Dimensi penampang terkecil, di ukur pada garis lurus yang melalui pusat geometri, tidak kurang dari 300 mm
hc ≥ 300 mm
900 ≥ 300 mm Ok
b) Rasio dimensi penampang terkecil terhadap dimensi tegak lurusnya tidak kurang dari 0,4
hc/bc ≥ 0,4 mm
1,0 ≥ 0,4 mm Ok

KESIMPULAN

Maka dimensi kolom persegi yang digunakan adalah :

K1 = 1300 x 1300
K2 = 1300 x 1300
K3 = 1300 x 1300
K4 = 1300 x 1300
K5 = 1100 x 1100
K6 = 1100 x 1100
K7 = 1100 x 1100
K8 = 900 x 900
K9 = 900 x 900
K10 = 900 x 900
K11 = 900 x 900

Preliminary Design Kolom

No Input data Simbol Panjang Satuan

1 Tinggi Lantai hw 4000 mm
2 P. Shearwall lw 4000 mm
3 Dia. Tulangan db 22 mm
4 Mutu Tulangan fy 410 Mpa
5 T. Selimut beton d' 40 mm
6 Mutu Beton fc' 29,05 MPa

Tebal Dinding Geser :

݄K‫ݓ‬
1. Tebal Dinding t= = 160 mm
ʹͷ
݈K‫ݓ‬
2. Tebal Dinding t= = 160 mm
ʹͷ
3. Tebal Dinding t= ldh + cover = 349,913 mm

‫ܾ݀ݔ ݕܨ‬
Ldh = = 309,913
ͷǡͶ‫ݔ‬ξ ݂ܿԢ

Dari perhitungan di atas, di dapat tebal dinding geser (Shearwall) yang digunakan adalah :

* Tebal Dinding t= 350 mm

 PERIODA FUNDAMENTAL STRUKTUR
Period
Case Mode SUM UX SUM UY ΔT %
Sec
Modal 1 0,941 0% 67% 4,4%
Modal 2 0,900 60% 68% 5,7%
Modal 3 0,849 68% 68% 70,0%
Modal 4 0,255 68% 85% 2,4%
Modal 5 0,249 84% 85% 5,2%
Modal 6 0,236 86% 85% 49,2%
Modal 7 0,120 92% 85% 1,7%
Modal 8 0,118 92% 92% 5,9%
Modal 9 0,111 92% 92% 32,4%
Modal 10 0,075 95% 92% 4,0%
Modal 11 0,072 95% 95% 5,6%
Modal 12 0,068 95% 95% 4,4%
Modal 13 0,065 95% 95% 0,0%
Modal 14 0,065 95% 95% 13,8%
Modal 15 0,056 96% 95% 1,8%
Modal 16 0,055 96% 95% 0,0%
Modal 17 0,055 96% 95% 0,0%
Modal 18 0,055 96% 95% 0,0%
Modal 19 0,055 96% 95% 0,0%
Modal 20 0,055 96% 95% 0,0%
 KOEFISIEN SEISMIK ARAH X
R = 7
sd1 = 0,6
sds = 0,9333
ta 0,776184
cu.ta = 1,086658
TC = 0,9
I = 1,5

cs = 0,133329
cs = 0,0952 Used 0,0286
cs = 0
csmin = 0,041065 OK!!!
cs = 0

KOEFISIEN SEISMIK ARAH Y

R = 7
sd1 = 0,6
sds = 0,9333
ta 0,776184
cu.ta = 1,086658
TC = 0,941
I = 1,5

cs = 0,133329
cs = 0,0911 Used 0,0273
cs = 0
csmin = 0,041065 OK!!!
cs = 0
LAMPIRAN 2
PERHITUNGAN ELEMEN
STRUKTUR ATAS
 Balok Utama (2.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s etengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs ebut. Kekuatan momen ne gatif dan pos itif
pada se barang penampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak boleh kurang dari
s epe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 356,6117 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -363,3725 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( + ) = 356,61 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( - ) = 363,37 kN.m
Tinggi Penampang : h = 750 mm
Le bar Penampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Perhitungan
R as io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
R as io Tulangan Maksimum : ρm a k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
R as io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
R as io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,5721
R as io Tul. Aktual Pos itif ρPo si ti f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0040
Cek R as io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0040
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
R as io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,6019
R as io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0040
Cek R as io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0040
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i t i f = [ ρPositif b d ] = 1407,643219 mm
2
Luas Tulangan ne gatif : As n e g at i f = [ ρnegatif b d ] = 1435,292583 mm
D ia. Tulangan Pos itif Des ain : D 19
D ia. Tulangan ne gatif D esain : D 19
2
Luas Tul. De sain Pos itif (+) : Asd = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
2
Luas Tul. De sain negatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Pos i t i f = [ n Asd ] = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i t i f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Tulangan Negatif
2
Luas Tul. ne gatif Terpasang : As Ne g at i f = [ n Asd ] = 1134,11 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang 2
: As Ne g at i f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0279
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Check Kapas itas M ome n
M ome n Nominal Pos itif : M nP os i t i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 396,24 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e g at i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 403,75 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif : 6 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (2.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s ete ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint ters ebut. Kekuatan mome n ne gatif dan positif
pada se barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak boleh kurang dari
s epere mpat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 356,6117 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -363,3725 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 356,61 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 363,37 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,5721
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρP os i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0040
Cek Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0040
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Rasio Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,6019
Rasio Tul. Aktual negatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0040
Cek Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0040
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 1407,643219 2
mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 1435,292583 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan negatif De sain : D 19
Luas Tul. Des ain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
2
Luas Tul. Des ain ne gatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 1134,11 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0279
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Check Kapasitas M omen
M ome n Nominal Positif : M nP os i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 396,24 Mampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 403,75 Mampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 6 D - 19
b. Tulangan Positif : 5 D - 19
 Balok Utama (2.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUMPUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n pos itif pada muka joint harus tidak kurang
dari s e te ngah ke kuatan momen ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
pos itif pada s e barang pe nampang di s e panjang be ntang kompone n s truktur tidak bole h kurang dari
s e pe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n Maks imum : Mu ( + ) = 356,61 kN.m

M ome n Minimum : Mu ( - ) = -363,37 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( + ) = 356,61 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( - ) = 363,37 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Pos itif
Ras io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,5721
Ras io Tul. Aktual Pos itif ρPos i tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0040
Ce k Rasio Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0040
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,6019
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0040
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0040
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1407,643219 2
mm
Luas Tulangan ne gatif : As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 1435,292583 mm2
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 19
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm2
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Tulangan Ne gatif
2
Luas Tul. ne gatif Te rpas ang : As ne gati f = [ n Asd ] = 1134,11 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Ne gati f = [ n Asd ] = 567,06 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0279
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Check Kapas itas Momen
M ome n Nominal Pos itif : M nPos iti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 396,24 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gat if= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 403,75 M ampu
Ke s impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 6 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (2.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s e te ngah kekuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan momen ne gatif dan
pos itif pada s e barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak bole h kurang dari
s e pe rempat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M ome n M aksimum : Mu ( + ) = 356,61 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -363,37 kN.m
M ome n M aksimum De s ain : Mu ( + ) = 356,61 kN.m
M ome n M aksimum De s ain : Mu ( - ) = 363,37 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le leh Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elas tisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρma k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan Minimum : ρmi n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,5721
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρPo si tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0040
Ce k Ras io Tulangan Pos itif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0040
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,6019
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe ga ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0040
Ce k Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0040
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos iti f = [ ρPositif b d ] = 1407,643219 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e g at if = [ ρnegatif b d ] = 1435,292583 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 19
Luas Tul. De s ain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Che ck As umsi Awal untuk Faktor Re duks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Pos iti f = [ n Asd ] = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β] = 55,39 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asums i Ses uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Pos iti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β] = 55,39 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asums i Ses uai)
Tulangan N egatif
Luas Tul. negatif Te rpas ang 2
: As n e g at if = [ n Asd ] = 1134,11 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β] = 66,46273331 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asums i Ses uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Ne g at if = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β] = 66,46273331 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0279
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asums i Ses uai)
Che ck Kapasitas Momen
M ome n Nominal Positif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 396,24 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e g a ti =f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 403,75 M ampu
Ke s impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Be rikut :
a. Tulangan ne gatif : 6 D - 19
b. Tulangan Positif :
 Balok Utama (2.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen pos itif pada muka joint harus tidak
kurang dari se te ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rsebut. Ke kuatan mome n
ne gatif dan pos itif pada se barang penampang di sepanjang be ntang kompone n struktur tidak
boleh kurang dari s eperempat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M omen M aks imum : Mu ( + ) = 176,411 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -176,751 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 176,41 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 176,75 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Ras io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7777
Ras io Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0019
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7792
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0019
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1212,2 mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e g ati f = [ ρnegatif b d ] = 1212,2 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif Des ain : D 19
2
Luas Tul. Des ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Luas Tul. Des ain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Terpasang 2
: As n e g ati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
2
Luas Tul. Pos itif Terpas ang : As Ne gat i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Check Kapasitas M ome n
M omen Nominal Positif : M nPosi t i f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 196,01 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e ga ti = f [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 196,39 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (2.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak
kurang dari s e te ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n
ne gatif dan positif pada s e barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak
bole h kurang dari s e pere mpat ke kuatan mome n maks imum pada muka ke dua joint.

M omen M aksimum : Mu ( + ) = 176,411 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -176,751 kN.m
M omen M aksimum De s ain : Mu ( + ) = 176,41 kN.m
M omen M aksimum De s ain : Mu ( - ) = 176,75 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Lebar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Tegangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aks imum : ρma k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρmi n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7777
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0019
Cek Ras io Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7792
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe ga ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0019
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 1212,2 mm2
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 1212,2 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif D es ain : D 19
Luas Tul. De sain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Luas Tul. De sain ne gatif (-) : As d =[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm2
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Re duksi ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Po si ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As n e ga ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Che ck Kapas itas M ome n
M omen Nominal Pos itif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 196,01 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e g ati = f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 196,39 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan negatif : 5 D - 19
b. Tulangan Pos itif :
 B alok Uta ma (2.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 28, 1814 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 28,18 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 569,53 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uka Joint : Vu-max = -284,77 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1500 mm
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Panjang B alok : L = 2000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Kuat ne gatif B e to n : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1701,17 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 1417,64 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1701,17 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 1417,64 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M ome n Probable : M pr_ 1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 588,23 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_ 2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M ome n Probable : M pr_ 3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 588,23 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_ 4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_ 4 ] / [ L ] = 541,35 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = 513,17 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 569,53 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 541,35 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = 513,17 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 569,53 kN
Ce k Pe rs yaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.5.2 Tulangan transv e rs al se panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4 .1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18 .6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maksimum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aksial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag .fc '/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
541, 35 > 284,77 ……….OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 544,69 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc dianggap nol [ Vc = 0 ]
Pe rhitungan Se ng kang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 440,48 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
440 ≤ 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 175,4 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 177,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 114,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Jo int : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ng kang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -698,58 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
698, 58 < 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -110,62 mm
Syarat Jarak Antar Se ng kang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 653,04 mm
= [ d / 2 ] = 355,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 569,53 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 1091, 66 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 818,75 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = -2 84,77 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 705,28 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 528,96 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke simpulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D1 3-1 00
Tumpuan 2D1 3-1 00
Lapangan 2D1 3-2 00
 B alok Utama (2.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge s e r ujung kiri : Vg -ki = 28,1814 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg -ka = 28,18 kN
Ge s e r M ak simum Muk a J oint : Vu-max = 569,53 kN
Ge s e r M ak s. di Luar Muk a Joint : Vu-max = -284,77 kN
M uka Jo int : Lh = [ 2h ] = 1500 mm
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Panjang B alok : L = 2000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Kuat ne gatif B e ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1701,17 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 1417,64 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1701,17 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 1417,64 mm2
Faktor B lok Te gang an : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondisi 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M ome n Probable : M pr_1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 588,23 kN
Kondisi 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondisi 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M ome n Probable : M pr_3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 588,23 kN
Kondisi 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur Be rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_4 ] / [ L ] = 541,35 kN
Ge s e r Total di k anan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = 513,17 kN
Ge s e r Total di k iri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 569,53 kN
Struktur Be rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 541,35 kN
Ge s e r Total di k anan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = 513,17 kN
Ge s e r Total di k iri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 569,53 kN
Ce k Pe rsyaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-20 19 pasal 18.6.5.2 Tulangan trans ve rs al s e panjang dae rah yang diide ntifik as i
dalam 18.6.4.1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngasumsikan Vc = 0 bilamana k e dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 1 8.6 .5.1 me wak ili s e tidaknya s e te ngah ke k uatan
ge s e r pe rlu mak s imum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te k an aks ial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag.fc'/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
541,35 > 284,77 ……….OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 544,69 ……….OKE
Ke simpulan : M aka nilai Vc dianggap nol [ Vc = 0 ]
Pe rhitungan Se ngk ang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge se r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge se r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 440,48 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vsmax
440 ≤ 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngk ang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kak i 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 175,4 mm
Dae rah Se te lah Muka Kolom : = [ d/ 4 ] = 177,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 114,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di Muka Joint : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ngk ang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge se r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge se r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -698,58 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vsmax
698,58 < 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngk ang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kak i 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -110,62 mm
Syarat J arak Antar Se ngkang
Dae rah Lapang an : = [ 3 Av fy / b ] = 653,04 mm
= [ d/ 2 ] = 355,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas No minal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M ak simum : Vu = 569,53 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 1091,66 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 818,75 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M ak simum : Vu = -284 ,77 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 705,28 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 528,96 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke s impulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D1 3-100
Tumpuan 2D1 3-100
 Balok Utama (3.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s etengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs ebut. Kekuatan momen ne gatif dan pos itif
pada se barang penampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak boleh kurang dari
s epe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 390,5824 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -419,4683 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( + ) = 390,58 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( - ) = 419,47 kN.m
Tinggi Penampang : h = 750 mm
Le bar Penampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Perhitungan
R as io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
R as io Tulangan Maksimum : ρm a k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
R as io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
R as io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,7218
R as io Tul. Aktual Pos itif ρPo si ti f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0044
Cek R as io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0044
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
R as io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,8491
R as io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0047
Cek R as io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0047
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i t i f = [ ρPositif b d ] = 1546,962791 mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e g at i f = [ ρnegatif b d ] = 1666,205796 mm
D ia. Tulangan Pos itif Des ain : D 19
D ia. Tulangan ne gatif D esain : D 19
Luas Tul. De sain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
2
Luas Tul. De sain negatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Pos i t i f = [ n Asd ] = 1134,114948 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i t i f = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0279
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Terpasang 2
: As Ne g at i f = [ n Asd ] = 1134,11 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Ne g at i f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0279
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Check Kapas itas M ome n
M ome n Nominal Pos itif : M nP os i t i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 433,98 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e g at i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 466,08 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif : 6 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 6 D - 19
 Balok Utama (3.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s ete ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint ters ebut. Kekuatan mome n ne gatif dan positif
pada se barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak boleh kurang dari
s epere mpat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 390,5824 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -419,4683 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 390,58 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 419,47 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,7218
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρP os i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0044
Cek Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0044
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Rasio Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,8491
Rasio Tul. Aktual negatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0047
Cek Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0047
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 1546,962791 2
mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 1666,205796 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan negatif De sain : D 19
Luas Tul. Des ain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
2
Luas Tul. Des ain ne gatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 1134,114948 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0279
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 1134,11 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Luas Tul. Positif Terpasang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0279
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Check Kapasitas M omen
M ome n Nominal Positif : M nP os i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 433,98 Mampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 466,08 Mampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 6 D - 19
b. Tulangan Positif : 6 D - 19
 Balok Utama (3.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUMPUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n pos itif pada muka joint harus tidak kurang
dari s e te ngah ke kuatan momen ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
pos itif pada s e barang pe nampang di s e panjang be ntang kompone n s truktur tidak bole h kurang dari
s e pe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n Maks imum : Mu ( + ) = 390,58 kN.m

M ome n Minimum : Mu ( - ) = -419,47 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( + ) = 390,58 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( - ) = 419,47 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Pos itif
Ras io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,7218
Ras io Tul. Aktual Pos itif ρPos i tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0044
Ce k Rasio Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0044
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,8491
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0047
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0047
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1546,962791 2
mm
2
Luas Tulangan ne gatif : As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 1666,205796 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 19
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
2
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) : As d =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1134,114948 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
2
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0279
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpas ang 2
: As ne gati f = [ n Asd ] = 1134,11 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Ne gati f = [ n Asd ] = 567,06 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0279
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Check Kapas itas Momen
M ome n Nominal Pos itif : M nPos iti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 433,98 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gat if= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 466,08 M ampu
Ke s impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 6 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 6 D - 19
 Balok Utama (3.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari se te ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rse but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
positif pada se barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n struktur tidak bole h kurang dari
se pe re mpat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M ome n M aksimum : Mu ( + ) = 390,58 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -419,47 kN.m
M ome n M aksimum De sain : Mu ( + ) = 390,58 kN.m
M ome n M aksimum De sain : Mu ( - ) = 419,47 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan Maksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,7218
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0044
Ce k Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0044
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,8491
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0047
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0047
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1546,962791 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e gati f = [ ρnegatif b d ] = 1666,205796 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif De sain : D 19
Luas Tul. De sain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Luas Tul. De sain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 6 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Re duksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1134,114948 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0279
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As n e gati f = [ n Asd ] = 1134,11 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0290
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Ne g ati f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 56,49 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 66,46273331 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0279
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Che ck Kapasitas M ome n
M ome n Nominal Positif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 433,98 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 469,70 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
469,70 > 466,08 M ampu
Ke simpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan ne gatif : 6 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 6 D - 19
 Balok Utama (3.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen pos itif pada muka joint harus tidak
kurang dari se te ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rsebut. Ke kuatan mome n
ne gatif dan pos itif pada se barang penampang di sepanjang be ntang kompone n struktur tidak
boleh kurang dari s eperempat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M omen M aks imum : Mu ( + ) = 310,8852 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -319,479 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 310,89 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 319,48 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Ras io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,3705
Ras io Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0034
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,4084
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0035
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0035
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1221,64 mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e g ati f = [ ρnegatif b d ] = 1256,46 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif Des ain : D 19
2
Luas Tul. Des ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Luas Tul. Des ain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Terpasang 2
: As n e g ati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
2
Luas Tul. Pos itif Terpas ang : As Ne gat i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Check Kapasitas M ome n
M omen Nominal Positif : M nPosi t i f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 345,43 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e ga ti = f [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 354,98 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (3.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen positif pada muka joint harus tidak
kurang dari sete ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rse but. Kekuatan momen
ne gatif dan positif pada se barang penampang di s epanjang bentang komponen struktur tidak
bole h kurang dari se pere mpat ke kuatan mome n maksimum pada muka kedua joint.

M ome n M aksimum : Mu ( + ) = 310,8852 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = - 319,479 kN.m
M ome n M aksimum Desain : Mu ( + ) = 310,89 kN.m
M ome n M aksimum Desain : Mu ( - ) = 319,48 kN.m
Tinggi Penampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Penampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Ras io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρma k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρmi n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,3705
Ras io Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0034
Cek Ras io Tulangan Pos itif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,4084
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0035
Cek Ras io Tulangan negatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0035
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 1221,64 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e gati f = [ ρnegatif b d ] = 1256,46 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan negatif Desain : D 19
2
Luas Tul. De sain Positif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Luas Tul. De sain ne gatif (-) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Check As umsi Awal untuk Faktor Re duks i ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Terpas ang 2
: As Po si ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 55,39 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Regangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Lele h (Asumsi Ses uai)
Luas Tul. Positif Terpas ang 2
: As Po si ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 55,39 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Regangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Lele h (Asumsi Ses uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Te rpas ang 2
: As n e gati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 55,3856 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Regangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Lele h (Asumsi Ses uai)
Luas Tul. Positif Terpas ang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 55,3856 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Regangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Lele h (Asumsi Ses uai)
Check Kapasitas M omen
M ome n Nominal Positif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 345,43 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 354,98 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan negatif : 5 D - 19
b. Tulangan Positif : 5 D - 19
 Balok Utama (3.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data B alo k
Ge s e r ujung kiri : Vg -k i = 32,2426 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg -k a = 32,24 kN
Ge s e r M aks imum M uk a J oint : Vu-max = 424,40 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uk a J oint : Vu-max = 0,00 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1500 mm
Tingg i Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Panjang B alok : L = 3000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tingg i Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
K uat ne gatif B e ton : fc' = 29,05 M pa
Te g angan Le le h B aja Tulang an : fy = 410 M pa
M o dulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M o dulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1701,17 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 1701,17 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1701,17 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (po s itif) : As 4 = 1701,17 mm2
Fak to r B lo k Te gang an : β = 0,85
Fak to r Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitung an M ome n Pro bable
K ondis i 1
Tingg i blok te g ang an : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M o me n Pro bable : M pr_1 = [As.1.25.fy[d-apr_ 1/2] = 588,23 k N
K ondis i 2
Tingg i blok te g ang an : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M o me n Pro bable : M pr_2 = [As.1.25.fy[d-apr_ 1/2] = 588,23 k N
K ondis i 3
Tingg i blok te g ang an : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M o me n Pro bable : M pr_3 = [As.1.25.fy[d-apr_ 1/2] = 588,23 kN
K ondis i 4
Tingg i blok te g ang an : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M o me n Pro bable : M pr_4 = [As.1.25.fy[d-apr_ 1/2] = 588,23 k N
Pe rhitungan Go yang an Struktur
Struktur B e rgo yang k e Kanan
Ge s e r K e Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_ 1 + Mpr_4 ] / [ L ] = 392,15 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = 359,91 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 424,40 kN
Struktur B e rgo yang k e Kiri
Ge s e r K e Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_ 2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 392,15 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = 359,91 k N
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 424,40 k N
Ce k Pe rs yaratan M e nurut SNI 28 47-2 01 9 Pas al 1 8.6.5 .2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 284 7-2 019 pas al 18 .6 .5.2 Tulang an trans ve rs al s e panjang dae rah yang diide ntifikas i dalam
1 8.6 .4 .1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ng an me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana k e dua a) dan b)
te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 1 8.6 .5.1 me wakili s e tidak nya s e te ng ah ke k uatan g e s e r
pe rlu maks imum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aks ial te rfakto r Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag .fc'/20 .
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0 .5 Vu ]
39 2,1 5 > 21 2,2 0 ……….OK E
Gaya ne gatif Ax ial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,0 0 < 54 4,6 9 ……….OK E
K e s impulan : M ak a nilai Vc diangg ap nol [ Vc = 0 ]
Pe rhitung an Se ng k ang Dae rah Se ndi Plas tis
K apas itas ge s e r be to n : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 k N
K apas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 246,96 k N
K apas itas Ge s e r M ak s imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 k N
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
24 7 ≤ 13 47 ,45 ……….OK E
Diame te r Se ng kang : D 13
Luas Tulangan Se ng kang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
J arak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 312,9 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolo m : = [ d / 4 ] = 177,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 114,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan J arak : s = 10 0,00 mm
J arak di M uka Joint : s = 10 0,00 mm
Pe rhitung an Se ng k ang di Luar Se ndi Plas tis
K apas itas ge s e r be to n : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 k N
K apas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -318,90 k N
K apas itas Ge s e r M ak s imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 k N
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
31 8,9 0 < 13 47 ,45 ……….OK E
Diame te r Se ng kang : D 13
Luas Tulangan Se ng kang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
J arak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -242,33 mm
Syarat J arak Antar Se ng kang
Dae rah Lapang an : = [ 3 Av fy / b ] = 65 3,04 mm
= [ d / 2 ] = 35 5,00 mm
= [ 600 mm ] = 60 0,00 mm
M aka Gunakan J arak : s = 20 0,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1 . Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 42 4,40 k N
K apas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 1 091 ,6 6 k N
Ge s e r No minal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 81 8,75 k N
K ontrol : øVn > Vu OKE
2 . Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 0,00 k N
K apas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 70 5,28 k N
Ge s e r No minal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 52 8,96 k N
K ontrol : øVn > Vu OKE
Ke s impulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka J oint 2D1 3-10 0
Tumpuan 2D1 3-10 0
Lapangan 2D1 3-20 0
 Balok Utama (3.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge se r ujung kiri : Vg-ki = 32,2426 kN
Ge se r ujung kanan : Vg-ka = 32,24 kN
Ge se r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 424,40 kN
Ge se r M aks . di Luar M uka J oint : Vu-max = 0,00 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1500 mm
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Panjang B alok : L = 3000 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Kuat ne gatif B e ton : fc' = 29,05 Mpa
Te gang an Le le h Baja Tulangan : fy = 410 Mpa
M odulus Elas tis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 Mpa
M odulus Elas tis itas Baja : Es = 200000 Mpa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1701,17 mm2
2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 1701,17 mm
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne g atif) : As 3' = 1701,17 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 1701,17 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blo k te gangan : ap r_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M ome n Probable : M pr_1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 588,23 kN
Kondis i 2
Tinggi blo k te gangan : ap r_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M ome n Probable : M pr_2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 588,23 kN
Kondis i 3
Tinggi blo k te gangan : ap r_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M ome n Probable : M pr_3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 588,23 kN
Kondis i 4
Tinggi blo k te gangan : ap r_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 70,62 mm
M ome n Probable : M pr_4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 588,23 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struk tur Be rgoyang ke Kanan
Ge se r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_4 ] / [ L ] = 392,15 kN
Ge se r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = 359,91 kN
Ge se r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 424,40 kN
Struk tur Be rgoyang ke Kiri
Ge se r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 392,15 kN
Ge se r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = 359,91 kN
Ge se r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 424,40 kN
Ce k Pe rs yaratan M e nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2 847-2019 pas al 18.6.5.2 Tulangan trans ve rs al s e panjang dae rah yang diide ntifik as i dalam
18.6.4.1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua a) dan b)
te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r ak ibat g e mpa yang dihitung se suai 18.6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan ge s e r
pe rlu mak s imum dalam be ntang te rse but.
b) Gaya te kan ak sial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag.fc'/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
39 2,15 > 212,20 ……….OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 544,69 ……….OKE
Ke simpulan : M aka nilai Vc diang gap nol [ Vc = 0 ]
Pe rhitung an Se ngk ang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 246,96 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
24 7 ≤ 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ng kang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 312,9 mm
Dae rah Se te lah Muka Kolom : = [ d / 4 ] = 177,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 114,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 1 00,00 mm
Jarak di M uka Joint : s = 1 00,00 mm
Pe rhitung an Se ngk ang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -318,90 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
31 8,90 < 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ng kang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -242,33 mm
Syarat Jarak Antar Se ngkang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 6 53,04 mm
= [ d / 2 ] = 3 55,00 mm
= [ 600 mm ] = 6 00,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 2 00,00 mm
Kapasitas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aksimum : Vu = 4 24,40 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 1091,66 kN
Ge se r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 8 18,75 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aksimum : Vu = 0,00 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 7 05,28 kN
Ge se r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 5 28,96 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke simpulan
M aka Gunakan Se ngk ang : M uka Joint 2 D13-100
Tumpuan 2 D13-100
Lapang an 2 D13-200
 Balok Utama (4.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s etengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs ebut. Kekuatan momen ne gatif dan pos itif
pada se barang penampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak boleh kurang dari
s epe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 200,8027 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -237,4415 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( + ) = 200,80 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( - ) = 237,44 kN.m
Tinggi Penampang : h = 750 mm
Le bar Penampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Perhitungan
R as io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
R as io Tulangan Maksimum : ρm a k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
R as io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
R as io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,8852
R as io Tul. Aktual Pos itif ρPo si ti f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0022
Cek R as io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
R as io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0467
R as io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0026
Cek R as io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i t i f = [ ρPositif b d ] = 1212,195122 mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e g at i f = [ ρnegatif b d ] = 1212,195122 mm
D ia. Tulangan Pos itif Des ain : D 19
D ia. Tulangan ne gatif D esain : D 19
Luas Tul. De sain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
2
Luas Tul. De sain negatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Pos i t i f = [ n Asd ] = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i t i f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Terpasang 2
: As Ne g at i f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,38561109 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Ne g at i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,38561109 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Check Kapas itas M ome n
M ome n Nominal Pos itif : M nP os i t i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 223,11 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e g at i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 263,82 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif : 5 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (4.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s ete ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint ters ebut. Kekuatan mome n ne gatif dan positif
pada se barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak boleh kurang dari
s epere mpat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 200,8027 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -237,4415 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 200,80 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 237,44 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,8852
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρP os i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0022
Cek Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Rasio Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0467
Rasio Tul. Aktual negatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0026
Cek Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 1212,195122 2
mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 1212,195122 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan negatif De sain : D 19
Luas Tul. Des ain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
2
Luas Tul. Des ain ne gatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,38561109 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,38561109 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Check Kapasitas M omen
M ome n Nominal Positif : M nP os i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 223,11 Mampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 263,82 Mampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 19
b. Tulangan Positif : 5 D - 19
 Balok Utama (4.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUMPUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n pos itif pada muka joint harus tidak kurang
dari s e te ngah ke kuatan momen ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
pos itif pada s e barang pe nampang di s e panjang be ntang kompone n s truktur tidak bole h kurang dari
s e pe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n Maks imum : Mu ( + ) = 200,80 kN.m

M ome n Minimum : Mu ( - ) = -237,44 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( + ) = 200,80 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( - ) = 237,44 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Pos itif
Ras io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,8852
Ras io Tul. Aktual Pos itif ρPos i tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0022
Ce k Rasio Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0467
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0026
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1212,195122 2
mm
Luas Tulangan ne gatif : As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 1212,195122 mm2
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 19
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm2
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Tulangan Ne gatif
2
Luas Tul. ne gatif Te rpas ang : As ne gati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,38561109 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Ne gati f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,38561109 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Check Kapas itas Momen
M ome n Nominal Pos itif : M nPos iti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 223,11 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gat if= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 263,82 M ampu
Ke s impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (4.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari se tengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rse but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
positif pada se barang pe nampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak bole h kurang dari
se pe re mpat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M omen M aksimum : Mu ( + ) = 200,80 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = - 237,44 kN.m
M omen M aksimum Desain : Mu ( + ) = 200,80 kN.m
M omen M aksimum Desain : Mu ( - ) = 237,44 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Selimut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Penampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Rasio Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,8852
Rasio Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0022
Ce k Rasio Tulangan Positif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0467
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0026
Ce k Rasio Tulangan negatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1212,195122 2
mm
2
Luas Tulangan ne gatif : As n e gati f = [ ρnegatif b d ] = 1212,195122 mm
Dia. Tulangan Positif De sain : D 19
Dia. Tulangan negatif De sain : D 19
Luas Tul. Desain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Luas Tul. Desain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As n e gati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,38561109 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
2
Luas Tul. Positif Te rpasang : As Ne gati f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,38561109 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Check Kapasitas M ome n
M omen Nominal Positif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 223,11 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e gati = f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 263,82 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Be rikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 19
b. Tulangan Positif : 5 D - 19
 Balok Utama (4.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen pos itif pada muka joint harus tidak
kurang dari se te ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rsebut. Ke kuatan mome n
ne gatif dan pos itif pada se barang penampang di sepanjang be ntang kompone n struktur tidak
boleh kurang dari s eperempat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M omen M aks imum : Mu ( + ) = 253,57 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = - 235,22 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 253,57 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 235,22 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Ras io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,1178
Ras io Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0028
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0369
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0026
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1212,2 mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e g ati f = [ ρnegatif b d ] = 1212,2 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif Des ain : D 19
2
Luas Tul. Des ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Luas Tul. Des ain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Terpasang 2
: As n e g ati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
2
Luas Tul. Pos itif Terpas ang : As Ne gat i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Check Kapasitas M ome n
M omen Nominal Positif : M nPosi t i f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 281,75 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e ga ti = f [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 261,35 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (4.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak
kurang dari se te ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint ters e but. Ke kuatan mome n
ne gatif dan pos itif pada se barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak
bole h kurang dari se pe re mpat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 253,57 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = - 235,22 kN.m
M ome n M aks imum De s ain : Mu ( + ) = 253,57 kN.m
M ome n M aks imum De s ain : Mu ( - ) = 235,22 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elas tisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Pos itif
Ras io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,1178
Ras io Tul. Aktual Pos itif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0028
Ce k Ras io Tulangan Positif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0369
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe ga tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0026
Ce k Ras io Tulangan negatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Po si t i f = [ ρPositif b d ] = 1212,2 mm
2
Luas Tulangan ne gatif : As ne g ati f = [ ρnegatif b d ] = 1212,2 mm
Dia. Tulangan Pos itif De s ain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 19
2
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) : As d =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm2
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck Asums i Awal untuk Faktor Re duks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Positif Te rpas ang 2
: As Po si t i f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asums i Se s uai)
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Po si t i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asums i Se s uai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. negatif Te rpas ang 2
: As ne g ati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asums i Se s uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang 2
: As Ne g a ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asums i Se s uai)
Che ck Kapas itas M ome n
M ome n Nominal Positif : M nPo si ti f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 281,75 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nne ga ti f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 261,35 M ampu
Ke s impulan

a. Tulangan ne gatif :
b. Tulangan Pos itif :
 B alok Uta ma (4.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 45,08 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 45,08 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 292,31 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uka Joint : Vu-max = 73,08 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1500 mm
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Panjang B alok : L = 4000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Kuat ne gatif B e to n : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1417,64 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 1417,64 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1417,64 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 1417,64 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_ 1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_ 2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_ 3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_ 4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_ 4 ] / [ L ] = 247,23 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = 202,16 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 292,31 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 247,23 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = 202,16 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 292,31 kN
Ce k Pe rs yaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.5.2 Tulangan transv e rs al se panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4 .1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18 .6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maksimum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aksial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag .fc '/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
247, 23 > 146,16 ……….OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 544,69 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc dianggap nol [ Vc = 0 ]
Pe rhitungan Se ng kang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 70,85 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
71 ≤ 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 1090,7 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 177,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 114,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Jo int : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ng kang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -221,46 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
221, 46 < 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -348,94 mm
Syarat Jarak Antar Se ng kang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 653,04 mm
= [ d / 2 ] = 355,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 292,31 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 1091, 66 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 818,75 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 73,08 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 705,28 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 528,96 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke simpulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D1 3-1 00
Tumpuan 2D1 3-1 00
Lapangan 2D1 3-2 00
 Balok Utama (4.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data B alok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 45,08 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 45,08 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 292,31 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uk a Joint : Vu-max = 73,08 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1500 mm
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Panjang B alok : L = 4000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Kuat ne gatif B e ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1417,64 mm2
2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 1417,64 mm
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1417,64 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 1417,64 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_4 ] / [ L ] = 247,23 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = 202,16 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 292,31 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 247,23 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = 202,16 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 292,31 kN
Ce k Pe rs yaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.5.2 Tulangan trans ve rs al s e panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4.1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18.6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maks imum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aks ial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag.fc'/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
247,23 > 146,16 ……….OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 544,69 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc dianggap nol [ Vc = 0 ]
Pe rhitungan Se ngkang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 70,85 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
71 ≤ 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 1090,7 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 177,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 114,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Joint : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ngkang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -221,46 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
221,46 < 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -348,94 mm
Syarat Jarak Antar Se ngkang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 653,04 mm
= [ d / 2 ] = 355,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r Maks imum : Vu = 292,31 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 1091,66 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 818,75 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r Maks imum : Vu = 73,08 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 705,28 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 528,96 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke s impulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D13-100
Tumpuan 2D13-100
Lapangan 2D13-200
 Balok Utama (6.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s etengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs ebut. Kekuatan momen ne gatif dan pos itif
pada se barang penampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak boleh kurang dari
s epe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 310,8852 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -435,9847 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( + ) = 310,89 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( - ) = 435,98 kN.m
Tinggi Penampang : h = 750 mm
Le bar Penampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Perhitungan
R as io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
R as io Tulangan Maksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
R as io Tulangan M inimum : ρm in = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
R as io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,3705
R as io Tul. Aktual Pos itif ρPos i ti f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0034
Cek R as io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
R as io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,9219
R as io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0049
Cek R as io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0049
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1221,636242 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 1734,712939 mm
D ia. Tulangan Pos itif Des ain : D 19
D ia. Tulangan ne gatif D esain : D 19
Luas Tul. De sain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Luas Tul. De sain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 7 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i ti f = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Terpasang 2
: As Ne gati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 65,91 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 77,53985553 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0245
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang 2
: As Ne gati f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 65,91 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 77,53985553 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0235
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Check Kapas itas M ome n
M ome n Nominal Pos itif : M nPos i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 345,43 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 545,12 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
545,12 > 484,43 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif : 7 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (6.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s ete ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint ters ebut. Kekuatan mome n ne gatif dan positif
pada se barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak boleh kurang dari
s epere mpat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 310,8852 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -435,9847 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 310,89 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 435,98 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,3705
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρP os i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0034
Cek Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Rasio Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,9219
Rasio Tul. Aktual negatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0049
Cek Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0049
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 1221,636242 2
mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 1734,712939 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan negatif De sain : D 19
Luas Tul. Des ain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
2
Luas Tul. Des ain ne gatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 7 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 65,91 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 77,53985553 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0245
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 65,91 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 77,53985553 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0235
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Check Kapasitas M omen
M ome n Nominal Positif : M nP os i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 345,43 Mampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 545,12 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
545,12 > 484,43 Mampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 7 D - 19
b. Tulangan Positif : 5 D - 19
 Balok Utama (6.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUMPUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n pos itif pada muka joint harus tidak kurang
dari s e te ngah ke kuatan momen ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
pos itif pada s e barang pe nampang di s e panjang be ntang kompone n s truktur tidak bole h kurang dari
s e pe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n Maks imum : Mu ( + ) = 310,89 kN.m

M ome n Minimum : Mu ( - ) = -435,98 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( + ) = 310,89 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( - ) = 435,98 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Pos itif
Ras io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,3705
Ras io Tul. Aktual Pos itif ρPos i tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0034
Ce k Rasio Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,9219
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0049
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0049
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1221,636242 mm2
Luas Tulangan ne gatif 2
: As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 1734,712939 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 19
2
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
2
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) : As d =
[ π / 4 D2 ] = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 7 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Tulangan Ne gatif
2
Luas Tul. ne gatif Te rpas ang : As ne gati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 65,91 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 77,53985553 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0245
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
2
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Ne gati f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 65,91 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 77,53985553 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0235
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Check Kapas itas Momen
M ome n Nominal Pos itif : M nPos iti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 345,43 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gat if= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 545,12 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
545,12 > 484,43 M ampu
Ke s impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 7 D - 19
b. Tulangan Pos itif : 5 D - 19
 Balok Utama (6.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan momen positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s ete ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rse but. Kekuatan momen ne gatif dan
positif pada sebarang pe nampang di se panjang be ntang komponen s truktur tidak bole h kurang dari
se perempat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M omen M aksimum : Mu ( + ) = 310,89 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -435,98 kN.m
M omen M aksimum Des ain : Mu ( + ) = 310,89 kN.m
M omen M aksimum Des ain : Mu ( - ) = 435,98 kN.m
Tinggi Penampang : h = 750 mm
Lebar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d = 710 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elas tis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,3705
Ras io Tul. Aktual Positif ρP os i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0034
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Ras io Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,9219
Ras io Tul. Aktual negatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0049
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0049
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As P os i ti f = [ ρPositif b d ] = 1221,636242 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e gati f = [ ρnegatif b d ] = 1734,712939 mm
Dia. Tulangan Positif De sain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif De sain : D 19
Luas Tul. De sain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Luas Tul. De sain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 7 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 2 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Re duks i ø
Tulangan Pos itif
2
Luas Tul. Positif Te rpasang : As P os i ti f = [ n Asd ] = 1417,643685 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 55,39 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
2
Luas Tul. Positif Te rpasang : As P os i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 55,39 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Terpasang 2
: As n e gati f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 65,91 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 77,53985553 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0245
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Ne gati f = [ n Asd ] = 567,06 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 65,91 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 77,53985553 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0235
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Check Kapas itas M ome n
M omen Nominal Pos itif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 345,43 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e gati = f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 545,12 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
545,12 > 484,43 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan ne gatif : 7 D - 19
b. Tulangan Positif : 5 D - 19
 Balok Utama (6.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan mome n pos itif pada muka joint harus tidak
kurang dari se te ngah ke kuatan momen negatif pada muka joint tersebut. Kekuatan momen
ne gatif dan positif pada se barang pe nampang di sepanjang bentang kompone n struktur tidak
boleh kurang dari s eperempat kekuatan momen maks imum pada muka kedua joint.

M omen M aks imum : Mu ( + ) = 201,2554 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -154,977 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 201,26 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 154,98 kN.m
Tinggi Penampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,8872
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρPosi t i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0022
Ce k Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,6832
Rasio Tul. Aktual negatif ρNe g at i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0017
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 1212,2 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 1212,2 mm
Dia. Tulangan Positif De sain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif Desain : D 19
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Luas Tul. De s ain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As umsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Positif Te rpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se suai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As n e ga ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang 2
: As Ne g at i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se suai)
Che ck Kapas itas M omen
M omen Nominal Positif : M nPo si t i f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 223,62 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e ga ti f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 172,20 M ampu
Ke simpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :

1
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 19
b. Tulangan Positif : 5 D - 19
 Balok Utama (6.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak
kurang dari s e te ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n
ne gatif dan positif pada s e barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak
bole h kurang dari s e pere mpat ke kuatan mome n maks imum pada muka ke dua joint.

M omen M aksimum : Mu ( + ) = 201,2554 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -154,977 kN.m
M omen M aksimum De s ain : Mu ( + ) = 201,26 kN.m
M omen M aksimum De s ain : Mu ( - ) = 154,98 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Lebar Pe nampang : b = 500 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 710 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 685 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Tegangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aks imum : ρma k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρmi n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,8872
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0022
Cek Ras io Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,6832
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe ga ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0017
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 1212,2 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 1212,2 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 19
Dia. Tulangan ne gatif D es ain : D 19
Luas Tul. De sain Positif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 283,53 mm2
Luas Tul. De sain ne gatif (-) =[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 283,53 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =[ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Re duksi ø
Tulangan Pos itif
2
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,39 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As n e ga ti f = [ n Asd ] = 1417,64 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0355
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,08 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 55,3856 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0341
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Che ck Kapas itas M ome n
M omen Nominal Pos itif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 223,62 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e g ati = f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 398,99 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
398,99 > 172,20 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan negatif :
b. Tulangan Pos itif :
 B alok Uta ma (6.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 204, 022 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 204,02 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 399,81 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uka Joint : Vu-max = 199,91 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1500 mm
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Panjang B alok : L = 6000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Kuat ne gatif B e to n : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1984,70 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 1417,64 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1984,70 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 1417,64 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 82,39 mm
M ome n Probable : M pr_ 1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 680,28 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_ 2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 82,39 mm
M ome n Probable : M pr_ 3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 680,28 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_ 4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_ 4 ] / [ L ] = 195,79 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = -8,23 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 399,81 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 195,79 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = -8,23 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 399,81 kN
Ce k Pe rs yaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.5.2 Tulangan transv e rs al se panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4 .1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18 .6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maksimum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aksial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag .fc '/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
195, 79 < 199,91 ……….NOT OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 544,69 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc tidak s ama de ng an nol
Pe rhitungan Se ng kang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 214,19 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
214 ≤ 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 360,8 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 177,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 114,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Jo int : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ng kang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -52,35 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
52,35 < 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -1476,04 mm
Syarat Jarak Antar Se ng kang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 653,04 mm
= [ d / 2 ] = 355,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 399,81 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 1091, 66 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 818,75 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 199,91 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 705,28 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 528,96 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke simpulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D1 3-1 00
Tumpuan 2D1 3-1 00
Lapangan 2D1 3-2 00
 B alok Utama (6.00 meter) (500)/(750)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge s e r ujung kiri : Vg -ki = 204,022 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg -ka = 204,02 kN
Ge s e r M ak simum Muk a J oint : Vu-max = 399,81 kN
Ge s e r M ak s. di Luar Muk a Joint : Vu-max = 199,91 kN
M uka Jo int : Lh = [ 2h ] = 1500 mm
Tinggi Pe nampang : h = 750 mm
Le bar Pe nampang : b = 500 mm
Panjang B alok : L = 6000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 710 mm
Kuat ne gatif B e ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1984,70 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 1417,64 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1984,70 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 1417,64 mm2
Faktor B lok Te gang an : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondisi 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 82,39 mm
M ome n Probable : M pr_1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 680,28 kN
Kondisi 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Kondisi 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 82,39 mm
M ome n Probable : M pr_3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 680,28 kN
Kondisi 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 58,85 mm
M ome n Probable : M pr_4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 494,47 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur Be rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_4 ] / [ L ] = 195,79 kN
Ge s e r Total di k anan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = -8,23 kN
Ge s e r Total di k iri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 399,81 kN
Struktur Be rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 195,79 kN
Ge s e r Total di k anan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = -8,23 kN
Ge s e r Total di k iri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 399,81 kN
Ce k Pe rsyaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-20 19 pasal 18.6.5.2 Tulangan trans ve rs al s e panjang dae rah yang diide ntifik as i
dalam 18.6.4.1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngasumsikan Vc = 0 bilamana k e dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 1 8.6 .5.1 me wak ili s e tidaknya s e te ngah ke k uatan
ge s e r pe rlu mak s imum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te k an aks ial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag.fc'/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
195,79 < 199,91 ……….NOT OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 544,69 ……….OKE
Ke simpulan : M aka nilai Vc tidak s ama de ngan nol
Pe rhitungan Se ngk ang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge se r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge se r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 214,19 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vsmax
214 ≤ 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngk ang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kak i 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 360,8 mm
Dae rah Se te lah Muka Kolom : = [ d/ 4 ] = 177,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 114,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di Muka Joint : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ngk ang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge se r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 318,90 kN
Kapas itas ge se r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -52,35 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 1347,45 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vsmax
52,35 < 1347,45 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 13
Luas Tulangan Se ngk ang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kak i 2 265,46 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -1476,04 mm
Syarat J arak Antar Se ngkang
Dae rah Lapang an : = [ 3 Av fy / b ] = 653,04 mm
= [ d/ 2 ] = 355,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas No minal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M ak simum : Vu = 399,81 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 1091,66 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 818,75 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M ak simum : Vu = 199,91 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 705,28 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 528,96 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke s impulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D1 3-100
 Balok Anak (4.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s etengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs ebut. Kekuatan momen ne gatif dan pos itif
pada se barang penampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak boleh kurang dari
s epe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 31,0492 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -78,5063 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( + ) = 39,25 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( - ) = 78,51 kN.m
Tinggi Penampang : h = 550 mm
Le bar Penampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Perhitungan
R as io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
R as io Tulangan Maksimum : ρm a k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
R as io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
R as io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4791
R as io Tul. Aktual Pos itif ρPo si ti f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0012
Cek R as io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
R as io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,9582
R as io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0024
Cek R as io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i t i f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e g at i f = [ ρnegatif b d ] = 609,5121951 mm
D ia. Tulangan Pos itif Des ain : D 16
D ia. Tulangan ne gatif D esain : D 16
Luas Tul. De sain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Luas Tul. De sain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i t i f = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i t i f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Tulangan Negatif
2
Luas Tul. ne gatif Terpasang : As Ne g at i f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Ne g at i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Check Kapas itas M ome n
M ome n Nominal Pos itif : M nP os i t i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 43,61 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e g at i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 87,23 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 B alok Anak (4.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUMPUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari se te ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rse but. Ke kuatan mome n ne gatif dan positif
pada se barang pe nampang di se panjang be ntang komponen struktur tidak bole h kurang dari
se pe rempat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M ome n Maksimum : Mu ( + ) = 31,0492 kN.m

M ome n Minimum : Mu ( - ) = -78,5063 kN.m
M ome n Maksimum Desain : Mu ( + ) = 39,25 kN.m
M ome n Maksimum Desain : Mu ( - ) = 78,51 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d = 510 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d1 = 485 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 Mpa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 Mpa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 Mpa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 Mpa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm a ks = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Rasio Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4791
Rasio Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0012
Ce k Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,9582
Rasio Tul. Aktual negatif ρNe gat i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0024
Ce k Rasio Tulangan negatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
2
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 mm
Luas Tulangan ne gatif : As ne ga t if = [ ρnegatif b d ] = 609,5121951 mm2
Dia. Tulangan Positif De sain : D 16
Dia. Tulangan negatif De sain : D 16
2
Luas Tul. De sain Positif (+) : Asd = [ π / 4 D2 ] = 201,06 mm
Luas Tul. De sain ne gatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 201,06 mm2
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Re duksi ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As Ne g at i f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Terpasang : As Ne g at i f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Che ck Kapasitas M ome n
M ome n Nominal Positif : M nPo s i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 43,61 Mampu
M ome n Nominal negatif : M nne ga ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 87,23 Mampu
Ke simpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Positif : 4 D - 16
 Balok Anak (4.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUMPUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n pos itif pada muka joint harus tidak kurang
dari s e te ngah ke kuatan momen ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
pos itif pada s e barang pe nampang di s e panjang be ntang kompone n s truktur tidak bole h kurang dari
s e pe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n Maks imum : Mu ( + ) = 31,05 kN.m

M ome n Minimum : Mu ( - ) = -78,51 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( + ) = 39,25 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( - ) = 78,51 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Pos itif
Ras io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4791
Ras io Tul. Aktual Pos itif ρPos i tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0012
Ce k Rasio Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,9582
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0024
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 2
mm
2
Luas Tulangan ne gatif : As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 609,5121951 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 16
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
2
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) : As d =
[ π / 4 D2 ] = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
2
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpas ang 2
: As ne gati f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Ne gati f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Check Kapas itas Momen
M ome n Nominal Pos itif : M nPos iti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 43,61 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gat if= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 87,23 M ampu
Ke s impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 Balok Anak (4.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan momen positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s ete ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rse but. Kekuatan momen ne gatif dan
positif pada sebarang pe nampang di se panjang be ntang komponen s truktur tidak bole h kurang dari
se perempat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M omen M aksimum : Mu ( + ) = 31,05 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -78,51 kN.m
M omen M aksimum Des ain : Mu ( + ) = 39,25 kN.m
M omen M aksimum Des ain : Mu ( - ) = 78,51 kN.m
Tinggi Penampang : h = 550 mm
Lebar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d = 510 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elas tis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4791
Ras io Tul. Aktual Positif ρP os i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0012
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Ras io Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,9582
Ras io Tul. Aktual negatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0024
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As P os i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e gati f = [ ρnegatif b d ] = 609,5121951 mm
Dia. Tulangan Positif De sain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif De sain : D 16
Luas Tul. De sain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Luas Tul. De sain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Re duks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As P os i ti f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 44,89 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As P os i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 44,89 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Terpasang 2
: As n e gati f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 44,8871118 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Ne gati f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 44,8871118 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Check Kapas itas M ome n
M omen Nominal Pos itif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 43,61 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e gati = f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 87,23 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Positif : 4 D - 16
 B alok Anak (4.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen pos itif pada muka joint harus tidak
kurang dari se te ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rsebut. Ke kuatan mome n
ne gatif dan pos itif pada se barang penampang di sepanjang be ntang kompone n struktur tidak
boleh kurang dari s eperempat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M omen M aks imum : Mu ( + ) = 85,4161 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -37,4324 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 85,42 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 37,43 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Ras io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0425
Ras io Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0026
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4569
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0011
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,512 2
mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e g ati f = [ ρnegatif b d ] = 609,512 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif Des ain : D 16
Luas Tul. Des ain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Luas Tul. Des ain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 804,248 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Terpasang 2
: As n e g ati f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Ne gat i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Check Kapasitas M ome n
M omen Nominal Positif : M nPosi t i f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 94,91 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e ga ti = f [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 41,59 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 Balok Anak (4.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak
kurang dari s e te ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n
ne gatif dan positif pada s e barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak
bole h kurang dari s e pere mpat ke kuatan mome n maks imum pada muka ke dua joint.

M omen M aksimum : Mu ( + ) = 85,4161 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -37,4324 kN.m
M omen M aksimum De s ain : Mu ( + ) = 85,42 kN.m
M omen M aksimum De s ain : Mu ( - ) = 37,43 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Lebar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Tegangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aks imum : ρma k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρmi n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0425
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0026
Cek Ras io Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4569
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe ga ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0011
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 609,512 mm2
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 609,512 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif D es ain : D 16
Luas Tul. De sain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Luas Tul. De sain ne gatif (-) : As d =[ π / 4 D2 ] = 201,06 mm2
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Re duksi ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 804,248 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Po si ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As n e ga ti f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Che ck Kapas itas M ome n
M omen Nominal Pos itif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 94,91 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e g ati = f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 41,59 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan negatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif :
 B alok Anak (4.00 meter) (350)/(550 )
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 41, 3802 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 41,38 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 141,57 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uka Joint : Vu-max = 63,71 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1100 mm
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Panjang B alok : L = 4000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Kuat ne gatif B e to n : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 804,25 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_ 4 ] / [ L ] = 100,19 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = 58,81 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 141,57 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 100,19 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = 58,81 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 141,57 kN
Ce k Pe rs yaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.5.2 Tulangan transv e rs al se panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4 .1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18 .6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maksimum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aksial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag .fc '/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
100, 19 > 70,79 ……….OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 279,61 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc dianggap nol [ Vc = 0 ]
Pe rhitungan Se ng kang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 28,41 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
28 ≤ 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 1155,9 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 127,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 96,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Jo int : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ng kang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -75,40 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
75,40 < 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -435,59 mm
Syarat Jarak Antar Se ng kang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 552,02 mm
= [ d / 2 ] = 255,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 141,57 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 488,80 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 366,60 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 63,71 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 324,57 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 243,43 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke simpulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D1 0-1 00
Tumpuan 2D1 0-1 00
Lapangan 2D1 0-2 00
 Balok Anak (4.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data B alok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 41,3802 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 41,38 kN
Ge s e r M aks imum Muka Joint : Vu-max = 141,57 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uka Joint : Vu-max = 63,71 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1100 mm
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Panjang B alok : L = 4000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Kuat ne gatif B e ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 804,25 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Pe rhitungan Goyangan Struk tur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_4 ] / [ L ] = 100,19 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = 58,81 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 141,57 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 100,19 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = 58,81 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 141,57 kN
Ce k Pe rs yaratan M e nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.5.2 Tulangan trans ve rs al s e panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4.1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ik an Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18.6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maks imum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aks ial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag.fc'/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
100,19 > 70,79 ……….OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 279,61 ……….OKE
Ke s impulan : Maka nilai Vc dianggap nol [ Vc = 0 ]
Pe rhitungan Se ngkang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 28,41 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
28 ≤ 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 1155,9 mm
Dae rah Se te lah Muka Kolom : = [ d / 4 ] = 127,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 96,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Joint : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ngkang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = -75,40 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
75,40 < 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = -435,59 mm
Syarat Jarak Antar Se ngkang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 552,02 mm
= [ d / 2 ] = 255,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 141,57 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 488,80 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 366,60 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 63,71 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 324,57 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 243,43 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke s impulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D10-100
Tumpuan 2D10-100
Lapangan 2D10-200
 Balok Anak (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s etengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs ebut. Kekuatan momen ne gatif dan pos itif
pada se barang penampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak boleh kurang dari
s epe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 51,7693 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -178,7828 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( + ) = 89,39 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( - ) = 178,78 kN.m
Tinggi Penampang : h = 550 mm
Le bar Penampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Perhitungan
R as io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
R as io Tulangan Maksimum : ρm a k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
R as io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
R as io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0911
R as io Tul. Aktual Pos itif ρPo si ti f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0027
Cek R as io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
R as io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 2,1821
R as io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0056
Cek R as io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0056
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i t i f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e g at i f = [ ρnegatif b d ] = 996,3194431 mm
D ia. Tulangan Pos itif Des ain : D 16
D ia. Tulangan ne gatif D esain : D 16
Luas Tul. De sain Pos itif (+) aa 2
: Asd = 201,06 mm
2
Luas Tul. De sain negatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Pos i t i f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i t i f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Terpasang 2
: As Ne g at i f = [ n Asd ] = 1005,31 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,69 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 56,10888975 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0243
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
2
Luas Tul. Positif Te rpas ang : As Ne g at i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,69 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 56,10888975 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0229
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Check Kapas itas M ome n
M ome n Nominal Pos itif : M nP os i t i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 99,32 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e g at i f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 200,38 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
200,38 > 198,65 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif : 5 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 Balok Anak (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s ete ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint ters ebut. Kekuatan mome n ne gatif dan positif
pada se barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak boleh kurang dari
s epere mpat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 51,7693 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -178,7828 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 89,39 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 178,78 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0911
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρP os i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0027
Cek Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Rasio Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 2,1821
Rasio Tul. Aktual negatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0056
Cek Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0056
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 2
mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 996,3194431 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 16
Dia. Tulangan negatif De sain : D 16
Luas Tul. Des ain Positif (+) aa 2
: Asd = 201,06 mm
2
Luas Tul. Des ain ne gatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Luas Tul. Positif Terpasang = [ n Asd ] 2
: As Po si ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 1005,31 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,69 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 56,10888975 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0243
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,69 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 56,10888975 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0229
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Check Kapasitas M omen
M ome n Nominal Positif : M nP os i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 99,32 Mampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 200,38 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
200,38 > 198,65 Mampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 16
b. Tulangan Positif : 4 D - 16
 Balok Anak (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUMPUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n pos itif pada muka joint harus tidak kurang
dari s e te ngah ke kuatan momen ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
pos itif pada s e barang pe nampang di s e panjang be ntang kompone n s truktur tidak bole h kurang dari
s e pe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n Maks imum : Mu ( + ) = 51,77 kN.m

M ome n Minimum : Mu ( - ) = -178,78 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( + ) = 89,39 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( - ) = 178,78 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Pos itif
Ras io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0911
Ras io Tul. Aktual Pos itif ρPos i tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0027
Ce k Rasio Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 2,1821
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0056
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0056
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 2
mm
Luas Tulangan ne gatif : As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 996,3194431 mm2
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 16
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 201,06 mm2
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Tulangan Ne gatif
2
Luas Tul. ne gatif Te rpas ang : As ne gati f = [ n Asd ] = 1005,31 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,69 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 56,10888975 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0243
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Ne gati f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,69 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 56,10888975 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0229
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Check Kapas itas Momen
M ome n Nominal Pos itif : M nPos iti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 99,32 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gat if= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 200,38 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
200,38 > 198,65 M ampu
Ke s impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 Balok Anak (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari se tengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rse but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
positif pada se barang pe nampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak bole h kurang dari
se pe re mpat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M omen M aksimum : Mu ( + ) = 51,77 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = - 178,78 kN.m
M omen M aksimum Desain : Mu ( + ) = 89,39 kN.m
M omen M aksimum Desain : Mu ( - ) = 178,78 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Selimut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Penampang : d1 = 485 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Rasio Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 1,0911
Rasio Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0027
Ce k Rasio Tulangan Positif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 2,1821
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0056
Ce k Rasio Tulangan negatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0056
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e gati f = [ ρnegatif b d ] = 996,3194431 mm
Dia. Tulangan Positif De sain : D 16
Dia. Tulangan negatif De sain : D 16
Luas Tul. Desain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Luas Tul. Desain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 5 Batang
Tulangan Atas = 5 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang 2
: As n e gati f = [ n Asd ] = 1005,31 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,69 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 56,10888975 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0243
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Luas Tul. Positif Te rpasang 2
: As Ne gati f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 47,69 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 56,10888975 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0229
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (Asumsi Se suai)
Check Kapasitas M ome n
M omen Nominal Positif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 99,32 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e gati = f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 200,38 kN.m
Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
200,38 > 198,65 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Be rikut :
a. Tulangan ne gatif : 5 D - 16
b. Tulangan Positif : 4 D - 16
 B alok Anak (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen pos itif pada muka joint harus tidak
kurang dari se te ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rsebut. Ke kuatan mome n
ne gatif dan pos itif pada se barang penampang di sepanjang be ntang kompone n struktur tidak
boleh kurang dari s eperempat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M omen M aks imum : Mu ( + ) = 68,0253 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -38,5042 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 68,03 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 38,50 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Ras io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,8303
Ras io Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0021
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4700
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0012
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,512 2
mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e g ati f = [ ρnegatif b d ] = 609,512 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif Des ain : D 16
Luas Tul. Des ain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Luas Tul. Des ain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 804,248 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Terpasang 2
: As n e g ati f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Ne gat i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Check Kapasitas M ome n
M omen Nominal Positif : M nPosi t i f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 75,58 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e ga ti = f [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 42,78 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 Balok Anak (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen positif pada muka joint harus tidak
kurang dari sete ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rse but. Kekuatan momen
ne gatif dan positif pada se barang penampang di s epanjang bentang komponen struktur tidak
bole h kurang dari se pere mpat ke kuatan mome n maksimum pada muka kedua joint.

M ome n M aksimum : Mu ( + ) = 68,0253 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = - 38,5042 kN.m
M ome n M aksimum Desain : Mu ( + ) = 68,03 kN.m
M ome n M aksimum Desain : Mu ( - ) = 38,50 kN.m
Tinggi Penampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Penampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Ras io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρma k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρmi n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,8303
Ras io Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0021
Cek Ras io Tulangan Pos itif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4700
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0012
Cek Ras io Tulangan negatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 609,512 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e gati f = [ ρnegatif b d ] = 609,512 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 16
Dia. Tulangan negatif Desain : D 16
Luas Tul. De sain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
2
Luas Tul. De sain ne gatif (-) : As d =
[ π / 4 D2 ] = 201,06 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Check As umsi Awal untuk Faktor Re duks i ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Terpas ang 2
: As Po si ti f = [ n Asd ] = 804,248 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 44,89 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Lele h (Asumsi Ses uai)
2
Luas Tul. Positif Terpas ang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 44,89 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Lele h (Asumsi Ses uai)
Tulangan Negatif
2
Luas Tul. negatif Te rpas ang : As n e gati f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 44,8871 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Lele h (Asumsi Ses uai)
Luas Tul. Positif Terpas ang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a /β ] = 44,8871 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Lele h (Asumsi Ses uai)
Check Kapasitas M omen
M ome n Nominal Positif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 75,58 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 42,78 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan negatif : 4 D - 16
b. Tulangan Positif : 4 D - 16
 B alok Anak (6.00 meter) (350)/(550 )
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 162,65 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 162,65 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 237,28 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uka Joint : Vu-max = 150,28 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1100 mm
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Panjang B alok : L = 6000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Kuat ne gatif B e to n : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1005,31 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1005,31 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 804,25 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 59,62 mm
M ome n Probable : M pr_ 1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 247,41 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 59,62 mm
M ome n Probable : M pr_ 3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 247,41 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_ 4 ] / [ L ] = 74,63 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = -88,02 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 237,28 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 74,63 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = -88,02 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 237,28 kN
Ce k Pe rs yaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.5.2 Tulangan transv e rs al se panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4 .1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18 .6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maksimum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aksial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag .fc '/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
74,63 < 118,64 ……….NOT OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 279,61 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc tidak s ama de ng an nol
Pe rhitungan Se ng kang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 156,03 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
156 ≤ 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 210,5 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 127,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 96,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Jo int : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ng kang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 40,03 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
-40, 03 < 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 820,58 mm
Syarat Jarak Antar Se ng kang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 552,02 mm
= [ d / 2 ] = 255,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 237,28 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 488,80 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 366,60 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 150,28 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 324,57 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 243,43 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke simpulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D1 0-1 00
Tumpuan 2D1 0-1 00
Lapangan 2D1 0-2 00
 B alok Anak (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data B alok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 162,65 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 162,65 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 237,28 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uk a Joint : Vu-max = 150,28 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1100 mm
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Panjang B alok : L = 6000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Kuat ne gatif B e ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 1005,31 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 804,25 mm2
2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 1005,31 mm
2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 804,25 mm
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 59,62 mm
M ome n Probable : M pr_1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 247,41 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 59,62 mm
M ome n Probable : M pr_3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 247,41 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_4 ] / [ L ] = 74,63 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = -88,02 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 237,28 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 74,63 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = -88,02 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 237,28 kN
Ce k Pe rs yaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.5.2 Tulangan trans ve rs al s e panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4.1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18.6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maks imum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aks ial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag.fc'/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
74,63 < 118,64 ……….NOT OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 279,61 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc tidak s ama de ngan nol
Pe rhitungan Se ngkang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 156,03 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
156 ≤ 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 210,5 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 127,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 96,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Joint : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ngkang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 40,03 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
-40,03 < 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 820,58 mm
Syarat Jarak Antar Se ngkang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 552,02 mm
= [ d / 2 ] = 255,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r Maks imum : Vu = 237,28 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 488,80 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 366,60 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r Maks imum : Vu = 150,28 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 324,57 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 243,43 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke s impulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D10-100
Tumpuan 2D10-100
 PERHITUNGAN TULANGAN SUSUT BALOK UTAMA (500/750)
b = 500 mm
h = 750 mm
Diameter digunakan = 16 mm
fy = 410 Mpa
Asst = 0,002 x b x h
= 731,7073171 mm²
Ad = 1/4 x π x d²
= 201,0619298 mm²
n = Asst / Ad
= 3,6
Tulangan Susut yang digunakan = 4D16
 PERHITUNGAN TULANGAN SUSUT BALOK ANAK (350/550)
b = 350 mm
h = 550 mm
Diameter digunakan = 16 mm
fy = 410 Mpa
Asst = 0,002 x b x h
= 375,6097561 mm²
Ad = 1/4 x π x d²
= 201,0619298 mm²
n = Asst / Ad
= 1,9
Tulangan Susut yang digunakan = 2D16
 PERANCA NGA N TULANGAN LENTUR KOLOM
(1300 m m x 13 00 m m )

Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 1300 mm
Le bar Pe nam pang : b 1300 mm
Tin ggi Kol om : Ln 4000 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 1260 mm
2
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 16900 00 mm
Luas M odu lar : At = [ Ag + [ n - 1 ] [ As + As ' ] ]17676 35 mm
2

Tit i k Pus at Pe na mpang : y = [ Ag h / 2 + [ n - 1 ] 650, 0 mm

[ As d + As ' d' ] / [ At ]
Dat a Mat e rial
Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ul t im at e Be ton : Ɛc 0, 0030
Re gangan Le l e h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0, 0021
Fak t or Blok Te ganga n : β 0, 85
Modu lar Ras i o : n = [ Es / Ec ] 7, 90
Tulan gan Le nt ur Kolom
D iam e t e r Tul angan : D 32 mm
Juml ah Tul angan : n 28 Buah
Luas Tul angan Te k an : ∑ As ' 8042 m m2
Luas Tula ngan Tari k : ∑ As 3217 m m2
Luas
: As t Tu langan Tot al 22518, 9 m m2
Pe m e rik sa an Luas Tul angan Le nt ur
Ras i o Tu langan Le nt ur : ρ = [ As t / Ag ] 1,33%
Ras i o Tu langan Mak s im um : ρ m in 1,00%
Ras i o Tu langan Mini m um : ρ m ax 6,00%
Kont rol R asi o Tulan gan : ρ m in < ρ < ρ ma x
1,0% 1, 33% 6, 00% OKE
Fak to r Re du k s i Ke k uat an
Ak si al Te k an Le ntu r : øc 0, 65
Ak si al Tari k Le nt ur : øt 0, 80
Re duk s i Le nt ur : øb 0, 80
Re duk s i Ge s e r : øv 0, 75

ANALI SI S PER HI TUNGA N

Ak si al Te k an Murni
Kuat Te k an Be t on : Cc = [ 0. 85 fc ' [ Ag - ∑ As t ] 41174, 3 kN
Kuat Te k an Tul angan : Cs = [ ∑ As t fy ] 9232, 76 kN
Be ban Ak si al Te k an Murni : Po = [ Cc + Cs ] 5 04 07 kN
Be ban Ak si al Te k an Nomi nal : Pn m a x = [ 0. 8 P o ] 40325, 6 kN
Ke runt uhan Se i m b a ng
Gari s Ne t ral Bal ance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 748, 5 mm
Bl ok Te gangan Balan ce d : ab = [ β c ] 636, 2 mm
Gaya Te k an Be t on Bal ance d : Cc b = [ 0. 85 fc ' ab b ] 20423, 39 kN
Gaya Te k an Tul . Bal ance d : Ts i = [ ∑ T si ] 2081, 09 kN
M o me n Be t on Bal ance d : Mcc b = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 6778, 14 k N. m
M o me n Tul angan Bal ance d : MTs b = [ ∑ MTs ib ] 3057, 74 k N. m
Be ban Ak si al No mi nal Bal ance d : Pn b = [ Cc b + ∑ Ts i ] 22504, 47 kN
: Mnb = [ Mc c b + MTs b ] 9835, 87 k N. m
Ek s e nt ris i t as Bal ance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 437, 06 mm
Le nt ur Murni
Gari s Ne t ral Le n tur Murni : c 135, 67 mm
Bl ok Te gangan Le nt ur Murni : a = [ β c ] 115, 32 mm
Gaya Te k an Be t on Murni : Cc = [ 0. 85 fc ' a b ] 3701, 71 kN
Gaya Tul angan Le nt r Murni : Ts i = [ ∑ T si ] -3701, 7 kN
M o me n Be t on Le nt ur Murni : Mcc = [ y - 0. 5 a ] Cc 2192, 68 kN
M o me n Tul . Le n tur M u rn i : MTs = [ ∑ MTs i ] 2631,03 kN
M o me n Le nt ur M u rn i : Mn = Mc c + MTs 4823, 70 kN
A k s i al Tari k Murni
Be ban Ak si al Tari k Nom inal : Pn m i n = [ ∑ As t -f y ] -9232, 76 kN

Kapas i tas Nom in al

Ak si al Mak s i mu m Re ncana : ø Po = [ 0. 65 Po ] 32764, 58 kN
Ak si al Te k an R e ncana Max : ø Pn m ax = [ 0. 65 Pn ] 26211, 66 kN
Ak si al R e ncana Balance d : ø Pn b = [ 0. 65 Pnb ] 14627, 9 kN
Mo me n Re n can a Bal ance d : ø Mn b = [ 0. 80 Mnb ] 7868, 7 k N. m
Ak si al Tari k Re ncana : ø Mn = [ 0. 80 Mn ] 3858, 96 k N. m
B E B A N A K S IA L (k N )

Ak si al R e ncana Mi nim um : ø Pn m i n = [ 0. 8 P nmin ] - 7386,2 kN

D I AGRAM I NTER AKS I A KSI AL - LENTUR KO LO M

60000, 00

50407,04
50000, 00

40325,63
40000, 00
φt Po
32764,58

30000, 00
26211,66 26211,66
φc Pnma x
22504, 47
φc Mnb ; φc Ϳ
20000, 00 ; Pnb
14627, 91

10000, 00

- 0,00 0,00
0,00
0 ,00 20 00 ,00 4000, 00 6000,00 8000, 00 1 00 00 ,00 12000, 00
-6001,30
φt Pnmi n
-9232,76
- 10000,00

- 20000,00
MOMEN LENTUR ( kN.m)

PERA NCA NGA N TULA NGAN GESER KO LO M

Dat a Mat e rial

Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 1300 mm
Le bar Pe nam pang : b 1300 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 1260 mm
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 16900 00 m m2
Pe rhi tu ngan Tulang an C onf ine m e nt
Le bar Pe nam pang Te rk e k ang : bc = [ b - 2 d' ] 1220,0 mm
Tin ggi pe nam pang Te rk e k ang : hc = [ h - 2 d' ] 1220,0 mm
Luas Pe nam pang Te rk e k ang : Ach = [ bc hc ] 14884 00 mm
Spas i Max Pe n gik at : hx = [ 2 / 3 hc ] 813,33 mm
Di am e te r Conf i ne me nt : D 13 mm
Luas Conf i ne me nt pe r bar : As = [ π / 4 D2 ] 132, 73 m m2
2
Luas Pe rlu Con fi ne m e nt : As _h1 = [ 0.3[ hc . fc ' /f y] [Ag/Ac h-1] 3, 51 mm
As _h2 = [ 0. 9 h c f c ' / f y ] 7, 78 m m2
Luas Re ncana : As _h = [ gunakan maks im um ] 7, 78 m m2
2
Luas Conf i ne me nt Te rpas ang : As _a = [ As _h S ] 1166, 96 mm

Pe m as angan C onf ine me nt

Dae rah Ujung Kol om : Lo = [ h ] 1300, 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 666, 67 mm
Lo = [ 500 ] 5 00 mm
Di pas ang S e panjang : Lo = [ G unakan Ter bes ar ] 1300, 00 mm

Pe rh it ungan Tul angan Ge s e r

M o me n Probabl e A tas : Mp r_at s 680, 28 k N. m
M o me n Probabl e Bawah : Mp r_bwh 680, 28 k N. m
Fak t or D is t ribu s i Mom e n : DF 1, 00
Gaya Ak si al Ul t im at e : Pu 16874, 10 kN
Ge s e r Ak i bat Sway Bal ok : Vs way = [Mpr at s +Mpr bw h] /[ Ln] 340, 14 kN
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu = [ D ari Analis is ] 424, 18 kN
Gaya Ge s e r Ult i mat e : Ve = [ G unakan Ter bes ar ] 424, 18 kN
Fak t or R e duk s i Ge s e r : ø 0, 75

Pe rs yaratan [ Vc = 0 ] : Vs way > 0.5 Ve

340, 14 > 212,09 OKE

Pu > 0.1 Ag f c'

16874, 10 > 4909,45 OKE
Dae rah Ujung Kol om
Di am e te r Se ngk ang : D 13 mm
Luas Se ngk ang pe r Bat an g : Av =[ π/ 4.D 2] Kak i 3 398, 20 m m2
Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ fc ' b . d ] / [ 6 ] 0, 00 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 565, 57 kN
Spas i Max Tu l. C onf ine m e nt : Sm ax = [ b / 4 ] 3 25 mm
Sm ax = [ 6 D_long ] 192, 0 mm
Sm ax = [ 100 + [ 350 - hx ] / 3 ] -54, 4 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 363,72 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Di lua r Ujung Kol om

Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+[ Pu/ [14. Ag] ] [ √fc ' b.d] / [6 ] 0, 00 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 565, 573 kN
Spas i Mak s im um : Sm ax = [ 6 D_long ] 1 92 mm
Sm ax = [ 150 ] 1 50 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 363, 717 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Kont rol Pe rhi t ungan

1. Dae rah Se panjang Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 424, 18 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av.f y .d] / [ s] +Vc_ 1 1371, 39 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 1028, 54 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE
2. Dae rah Di l uar Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 424, 18 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av. fy. d] /[ s ] +Vc _2 1371, 39 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 1028, 54 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE

Maka Gunak an Se ng k ang : S e panjan g Lo 3D13- 150

Di lua r Lo 3D13- 150
 PERA NCA NGA N T UL ANGAN L E NTUR KO LOM
( 1 30 0 mm x 1 30 0 mm)

Da ta Kol o m
Tin gg i Pen ampan g : h 1 30 0 mm
Le b a r Pen ampan g : b 1 30 0 mm
Tin gg i Ko l om : Ln 4 00 0 mm
S el im ut B et o n : d' 40 mm
Tin gg i Efe k t i f Pe na mpa ng : d 1 26 0 mm
Lu as Pe na mp a ng : Ag = [ b h ] 1 69 00 00 mm 2
Lu as M odul ar 2
: At = [ A g + [ n - 1 ] [ A s + As' ] ]1 76 76 35 mm
Tit i k Pu sa t Pena mpan g : y = [ A g h / 2 + [ n - 1 ] 65 0, 0 mm
[ As d + As' d' ] / [ At ]
D at a Ma te ri a l
Ku at T e k an Be to n : f c' 29 , 05 Mpa
Teg ang an Lel e h Ba ja T u la ng an : fy 4 10 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Bet o n : E c = [ 47 00 √ fc ' ] 25 33 2, 1 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Baja : E s 20 00 00 Mpa
Re ga ng an U l ti ma te Bet o n : Ɛc 0 ,0 03 0
Re ga ng an Lel e h Ba ja : Ɛy = [ fy / Es ] 0 ,0 02 1
Fak t o r Bl o k Te ga nga n : β 0 ,8 5
Modu la r R as io : n = [ Es / Ec ] 7 ,9 0
Tul an ga n Le nt ur Kol o m
Di am et er Tul a nga n : D 32 mm
J uml ah Tu la ng an : n 28 B ua h
2
Lu a s Tu la ng an Te k an : ∑ As ' 8 04 2 mm
2
L ua s T u l ang an T a ri k : ∑ As 3 21 7 mm
Lua s Tul an ga n To ta l : As t 22 51 8, 9 mm 2
Pe meri k s aa n Lu as Tul an ga n Le nt u r
Ra si o Tul a ng an L ent u r : ρ = [ A st / Ag ] 1 , 33 %
Ra si o Tul a ng an M a k s im um : ρmi n 1 , 00 %
Ra si o Tul a ng an M i ni mu m : ρma x 6 , 00 %
Ko nt rol R as i o T u la ng an : ρmin < ρ < ρmax
1 ,0 % 1 , 33 % 6, 00 % O KE
Fa k t or R eduk si Kek ua ta n
Ak si a l Te k an Le nt ur : øc 0 ,6 5
Ak si a l Ta rik L en tu r : øt 0 ,8 0
Re du k s i L ent u r : øb 0 ,8 0
Re du k s i Ges er : øv 0 ,7 5

AN A LI SI S PERHI T UN GA N
Ak si a l T e k an M u rn i
Ku at Te k an Be to n : Cc = [ 0. 8 5 fc ' [ A g - ∑ Ast ] 41 17 4, 3 kN
Ku at Te k an T u la ng an : Cs = [ ∑ A s t fy ] 92 32 , 76 kN
Be b an Ak si a l Tek a n M u rn i : Po = [ Cc + Cs ] 5 04 0 7 kN
Be b an Ak si a l Tek a n N o mi na l : Pn m a x = [ 0. 8 P o ] 40 32 5, 6 kN
Kerun tu ha n Se i mb a ng
Ga ri s Net ral B al a nced : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 74 8, 5 mm
Bl o k Te ga ng an B al an ce d : ab = [ β c ] 63 6, 2 mm
Ga ya T e k an Be to n Ba la nced : Cc b = [ 0. 8 5 fc ' ab b ] 2 04 2 3, 39 kN
Ga ya T e k an Tu l. Ba la nced : T si = [ ∑ Ts i ] 20 81 , 09 kN
M o men Be to n Ba la nced : M ccb = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 67 78 , 14 k N.m
M o men Tu la ng an B al an ce d : M T s b = [ ∑ MTs ib ] 30 57 , 74 k N.m
Be b an Ak si a l N o mi na l B al an ce d : Pnb = [ Cc b + ∑ Ts i ] 2 25 0 4, 47 kN
: Mnb = [ Mcc b + M Ts b ] 98 35 , 87 k N.m
Ek se nt ris i ta s B al an ce d : eb = [ Mnb / P nb ] 4 37 ,0 6 mm
L en tu r M u rn i
Ga ri s Net ral L en t ur M u rn i : c 1 35 ,6 7 mm
Bl o k Te ga ng an L en tu r M u rn i : a = [ β c ] 1 15 ,3 2 mm
Ga ya T e k an Be to n M urni : Cc = [ 0. 8 5 fc ' a b ] 37 01 , 71 kN
Ga ya T ul a ng an L en tr M urni : T si = [ ∑ Ts i ] -3 7 01 ,7 kN
M o men Be to n Le nt ur Murni : M cc = [ y - 0. 5 a ] Cc 21 92 , 68 kN
M o men Tu l. Le nt ur M u rn i : M T s = [ ∑ MTs i ] 2 63 1, 0 3 kN
M o men Le ntu r M u rn i : M n = M cc + M Ts 48 23 , 70 kN
A k si a l Tarik M urni
Be b an Ak si a l Tarik Nomi n al : Pn m i n = [ ∑ A s t - fy ] - 9 23 2, 76 kN

Ka pas it a s N o mi na l
B E B A N A K S IA L (k N )

Ak si a l M a k s im um Re ncan a : ø Po = [ 0. 6 5 Po ] 3 27 6 4, 58 kN
Ak si a l Te k an Re ncan a M ax : ø Pnm a x = [ 0. 6 5 Pn ] 2 62 1 1, 66 kN
Ak si a l Re ncan a Ba l an ce d : ø Pnb = [ 0. 6 5 Pn b ] 14 62 7, 9 kN
Mo men Ren ca na Bal a nced : ø Mnb = [ 0. 8 0 Mnb ] 7 86 8, 7 k N.m
Ak si a l Ta rik R en ca na : ø M n = [ 0. 8 0 Mn ] 38 58 , 96 k N.m
Ak si a l Re ncan a M i ni mu m : ø Pnm i n = [ 0. 8 P nmin ] - 73 86 ,2 kN

DI AGR AM INTERAKSI A KSI AL - LENTUR KOL OM

60 00 0, 00

50 40 7, 04
50 00 0, 00

40 32 5, 63
40 00 0, 00
φt Po
32 76 4, 58

30 00 0, 00
26 21 1, 66 2 62 11 ,6 6
φc Pn m ax
2 25 04 , 47
φc Mnb ; φc Ϳ
20 00 0, 00 ; Pnb
14 62 7, 9 1

10 00 0, 00

- 0, 00 0, 00
0 ,0 0
0, 00 2 00 0, 00 4 00 0, 0 0 60 00 ,0 0 80 00 ,0 0 10 00 0, 0 0 1 20 00 ,0 0
- 6 00 1, 3 0
φt Pn min
- 9 23 2, 7 6
- 10 00 0, 00

- 20 00 0, 00
MO MEN LEN TU R ( k N.m)

PERA NCA NGA N TULANGAN GESER KOL OM

D at a Ma te ri a l
Ku at T e k an Be to n : f c' 29 , 05 Mpa
Teg ang an Lel e h Ba ja T u la ng an : fy 4 10 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Bet o n : E c = [ 47 00 √ fc ' ] 25 33 2, 1 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Baja : E s 20 00 00 Mpa
Da ta Kol o m
Tin gg i Pen ampan g : h 1 30 0 mm
Le b a r Pen ampan g : b 1 30 0 mm
S el im ut B et o n : d' 40 mm
Tin gg i Efe k t i f Pe na mpa ng : d 1 26 0 mm
2
Lu as Pe na mp a ng : Ag = [ b h ] 1 69 00 00 mm
Pe rh it un ga n Tu l an ga n Co nf in eme n t
Le b a r Pen ampan g T e rk ek an g : bc = [ b - 2 d' ] 1 22 0, 0 mm
Tin gg i pen ampan g T e rk ek an g : hc = [ h - 2 d' ] 1 22 0, 0 mm
Lu as Pe na mp a ng Terk e k a ng : Ach = [ bc hc ] 1 48 84 00 mm
Sp a si M ax Pen gi k a t : hx = [ 2 / 3 hc ] 8 13 ,3 3 mm
Di a met er Con f in eme nt : D 13 mm
2
Lu as Con f in eme nt p e r bar : As = [ π / 4 D2 ] 1 32 ,7 3 mm
2
Lu as Pe rl u Co nf i ne men t : As _h 1 = [ 0. 3[ h c. fc ' /f y ][ Ag/Ach - 1] 3 ,5 1 mm
2
As _h 2 = [ 0. 9 h c f c' / fy ] 7 ,7 8 mm
Lu as Ren can a : As _h = [ gu nakan maks imu m ] 7 ,7 8 mm 2
2
Lu as Con f in eme nt Te rpas a ng : As _a = [ As _h S ] 11 66 , 96 mm

Pema sa ng an C on fi ne me nt
Da erah Ujun g Ko lo m : Lo = [ h ] 13 00 , 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 6 66 ,6 7 mm
Lo = [ 50 0 ] 5 00 mm
Di pas an g Se pa nja ng : Lo = [ Gu nakan Ter besar ] 13 00 , 00 mm

Perhi t ung an Tul a ng an Ges er

M o men Probable At as : M pr_ at s 6 80 ,2 8 k N.m
M o men Probable Bawah : M pr_ bwh 6 80 ,2 8 k N.m
Fak t o r Di s tribus i Mome n : DF 1 ,0 0
Ga ya Ak s i al Ul ti ma te : Pu 1 68 7 4, 10 kN
Ge se r A k i b at Sw ay Bal o k : Vs way = [M pr at s +Mp rb w h ]/ [ Ln ] 3 40 ,1 4 kN
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu = [ Dari A n alisis ] 4 24 ,1 8 kN
Ga ya Ges e r U l t ima t e : Ve = [ Gu nakan Ter besar ] 4 24 ,1 8 kN
Fak t o r Re d u k s i Ge se r : ø 0 ,7 5

Persy arat a n [ Vc = 0 ] : Vs way > 0 . 5 Ve

34 0, 14 > 2 12 , 09 O KE

Pu > 0 . 1 Ag fc'
1 68 7 4, 10 > 4 90 9 ,4 5 O KE
Da erah Ujun g Ko lo m
Di a met er Se ng k a ng : D 13 mm
2
Lu as Se ng k a ng per B at an g : Av =[ π/ 4 .D 2] Ka k i 3 3 98 ,2 0 mm
Ku at Ges e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ f c' b .d ] / [ 6 ] 0 ,0 0 kN
Ku at Ges e r Se ng k a ng : Vs = [ V e / ø - Vc ] 5 65 ,5 7 kN
Sp a si M ax T ul . Con fi n eme nt : Sma x = [ b / 4 ] 3 25 mm
Sma x = [ 6 D_ lon g ] 19 2, 0 mm
Sma x = [ 10 0 + [ 35 0 - hx ] / 3 ] -5 4, 4 mm
J arak S en gk a n g M ax : Sma x = [ A v fy d / V s ] 3 63 ,7 2 mm
J arak S en gk a n g Pa k a i : S 1 50 mm

Di l ua r Uju ng Kol om
Ku at Ges e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+ [ Pu/ [ 14 . Ag] ] [√ f c' b. d ]/ [ 6] 0 ,0 0 kN
Ku at Ges e r Se ng k a ng : Vs = [ V e / ø - Vc ] 56 5, 5 73 kN
Sp a si M ak si mu m : Sma x = [ 6 D_ lon g ] 1 92 mm
Sma x = [ 15 0 ] 1 50 mm
J arak S en gk a n g Max : Sma x = [ A v fy d / V s ] 36 3, 7 17 mm
J arak S en gk an g Pa k a i : S 1 50 mm

Ko nt ro l Perhi t un ga n
1. Da erah Sepa njan g Lo
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu 4 24 ,1 8 kN
Ka pa si t as Ge se r Da erah Pl as ti s : Vn = [A v .f y . d] / [s ] +Vc _1 13 71 , 39 kN
Ge se r Nomi n al : øVn = [ 0, 7 5 V n ] 10 28 , 54 kN
Ko nt rol : øVn > Vu O KE
2. Da erah Di lu ar Lo
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu 4 24 ,1 8 kN
Ka pa si t as Ge se r Da erah Pl as ti s : Vn = [A v . fy . d] /[ s ]+ Vc _2 13 71 , 39 kN
Ge se r Nomi n al : øVn = [ 0, 7 5 V n ] 10 28 , 54 kN
Ko nt rol : øVn > Vu O KE

Mak a Gun ak a n S eng k a ng : Se pa njan g Lo 3 D1 3- 15 0

D il u ar L o 3 D1 3- 15 0
 PERANCA NGA N TULANGAN LENTUR KOLOM
(1300 m m x 13 00 m m )

Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 1300 mm
Le bar Pe nam pang : b 1300 mm
Tin ggi Kol om : Ln 4000 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 1260 mm
2
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 16900 00 mm
Luas M odu lar 2
: At = [ Ag + [ n - 1 ] [ As + As ' ] ]17676 35 mm
Tit i k Pus at Pe na mpang : y = [ Ag h / 2 + [ n - 1 ] 650, 0 mm
[ As d + As ' d' ] / [ At ]
Dat a Mat e rial
Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ul t im at e Be ton : Ɛc 0, 0030
Re gangan Le l e h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0, 0021
Fak t or Blok Te ganga n : β 0, 85
Modu lar Ras i o : n = [ Es / Ec ] 7, 90
Tulan gan Le nt ur Kolom
D iam e t e r Tul angan : D 32 mm
Juml ah Tul angan : n 28 Buah
2
Luas Tul angan Te k an : ∑ As ' 8042 mm
2
Luas Tula ngan Tari k : ∑ As 3217 mm
Luas Tu langan Tot al : As t 22518, 9 m m2
Pe m e rik sa an Luas Tul angan Le nt ur
Ras i o Tu langan Le nt ur : ρ = [ As t / Ag ] 1,33%
Ras i o Tu langan Mak s im um : ρ m in 1,00%
Ras i o Tu langan Mini m um : ρ m ax 6,00%
Kont rol R asi o Tulan gan : ρmi n < ρ < ρ m ax
1,0% 1, 33% 6, 00% OKE
Fak to r Re du k s i Ke k uat an
Ak si al Te k an Le ntu r : øc 0, 65
Ak si al Tari k Le nt ur : øt 0, 80
Re duk s i Le nt ur : øb 0, 80
Re duk s i Ge s e r : øv 0, 75

ANALI SI S PER HI TUNGA N

Ak si al Te k an Murni
Kuat Te k an Be t on : Cc = [ 0. 85 fc ' [ Ag - ∑ As t ] 41174, 3 kN
Kuat Te k an Tul angan : Cs = [ ∑ As t fy ] 9232, 76 kN
Be ban Ak si al Te k an Murni : Po = [ Cc + Cs ] 5 04 07 kN
Be ban Ak si al Te k an Nomi nal : Pn m a x = [ 0. 8 P o ] 40325, 6 kN
Ke runt uhan Se i m b a ng
Gari s Ne t ral Bal ance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 748, 5 mm
Bl ok Te gangan Balan ce d : ab = [ β c ] 636, 2 mm
Gaya Te k an Be t on Bal ance d : Cc b = [ 0. 85 fc ' ab b ] 20423, 39 kN
Gaya Te k an Tul . Bal ance d : Ts i = [ ∑ T si ] 2081, 09 kN
M o me n Be t on Bal ance d : Mcc b = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 6778, 14 k N. m
M o me n Tul angan Bal ance d : MTs b = [ ∑ MTs ib ] 3057, 74 k N. m
Be ban Ak si al No mi nal Bal ance d : Pnb = [ Cc b + ∑ Ts i ] 22504, 47 kN
: Mnb = [ Mc c b + MTs b ] 9835, 87 k N. m
Ek s e nt ris i t as Bal ance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 437, 06 mm
Le nt ur Murni
Gari s Ne t ral Le n tur Murni : c 135, 67 mm
Bl ok Te gangan Le nt ur Murni : a = [ β c ] 115, 32 mm
Gaya Te k an Be t on Murni : Cc = [ 0. 85 fc ' a b ] 3701, 71 kN
Gaya Tul angan Le nt r Murni : Ts i = [ ∑ T si ] -3701, 7 kN
M o me n Be t on Le nt ur Murni : Mcc = [ y - 0. 5 a ] Cc 2192, 68 kN
M o me n Tul . Le n tur M u rn i : MTs = [ ∑ MTs i ] 2631,03 kN
M o me n Le nt ur M u rn i : Mn = Mc c + MTs 4823, 70 kN
A k s i al Tari k Murni
Be ban Ak si al Tari k Nom inal : Pn m in = [ ∑ As t -f y ] -9232, 76 kN

Kapas i tas Nom in al

Ak si al Mak s i mu m Re ncana : ø Po = [ 0. 65 Po ] 32764, 58 kN
Ak si al Te k an R e ncana Max : ø Pn ma x = [ 0. 65 Pn ] 26211, 66 kN
Ak si al R e ncana Balance d : ø Pn b = [ 0. 65 Pnb ] 14627, 9 kN
Mo me n Re n can a Bal ance d : ø Mnb = [ 0. 80 Mnb ] 7868, 7 k N. m
Ak si al Tari k Re ncana : ø Mn = [ 0. 80 Mn ] 3858, 96 k N. m
Ak si al R e ncana Mi nim um : ø Pn mi n = [ 0. 8 P nmin ] - 7386,2 kN
B E B A N A K S IA L (k N )

D I AGRAM I NTER AKS I A KSI AL - LENTUR KO LO M

60000, 00

50407,04
50000, 00

40325,63
40000, 00
φt Po
32764,58

30000, 00
26211,66 26211,66
φc Pnma x
22504, 47
φc Mnb ; φc Ϳ
20000, 00 ; Pnb
14627, 91

10000, 00

- 0,00 0,00
0,00
0 ,00 20 00 ,00 4000, 00 6000,00 8000, 00 1 00 00 ,00 12000, 00
-6001,30
φt Pnmi n
-9232,76
- 10000,00

- 20000,00
MOMEN LENTUR ( kN.m)

PERA NCA NGA N TULA NGAN GESER KO LO M

Dat a Mat e rial

Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 1300 mm
Le bar Pe nam pang : b 1300 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 1260 mm
2
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 16900 00 mm
Pe rhi tu ngan Tulang an C onf ine m e nt
Le bar Pe nam pang Te rk e k ang : bc = [ b - 2 d' ] 1220,0 mm
Tin ggi pe nam pang Te rk e k ang : hc = [ h - 2 d' ] 1220,0 mm
Luas Pe nam pang Te rk e k ang : Ach = [ bc hc ] 14884 00 mm
Spas i Max Pe n gik at : hx = [ 2 / 3 hc ] 813,33 mm
Di am e te r Conf i ne me nt : D 13 mm
Luas Conf i ne me nt pe r bar : As = [ π / 4 D2 ] 132, 73 m m2
Luas Pe rlu Con fi ne m e nt : As _h1 = [ 0.3[ hc . fc ' /f y] [Ag/Ac h-1] 3, 51 m m2
2
As _h2 = [ 0. 9 hc fc ' / fy ] 7, 78 mm
2
Luas Re ncana : As _h = [ gunakan maks im um ] 7, 78 mm
2
Luas Conf i ne me nt Te rpas ang : As _a = [ As _h S ] 1166, 96 mm

Pe m as angan C onf ine me nt

Dae rah Ujung Kol om : Lo = [ h ] 1300, 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 666, 67 mm
Lo = [ 500 ] 5 00 mm
Di pas ang S e panjang : Lo = [ G unakan Ter bes ar ] 1300, 00 mm

Pe rh it ungan Tul angan Ge s e r

M o me n Probabl e A tas : Mp r_at s 680, 28 k N. m
M o me n Probabl e Bawah : Mp r_bwh 680, 28 k N. m
Fak t or D is t ribu s i Mom e n : DF 1, 00
Gaya Ak si al Ul t im at e : Pu 16874, 10 kN
Ge s e r Ak i bat Sway Bal ok : Vs way = [Mpr at s +Mpr bw h] /[ Ln] 340, 14 kN
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu = [ D ari Analis is ] 424, 18 kN
Gaya Ge s e r Ult i mat e : Ve = [ G unakan Ter bes ar ] 424, 18 kN
Fak t or R e duk s i Ge s e r : ø 0, 75

Pe rs yaratan [ Vc = 0 ] : Vs way > 0.5 Ve

340, 14 > 212,09 OKE

Pu > 0.1 Ag f c'

16874, 10 > 4909,45 OKE
Dae rah Ujung Kol om
Di am e te r Se ngk ang : D 13 mm
2
Luas Se ngk ang pe r Bat an g : Av =[ π/ 4.D 2] Kak i 3 398, 20 mm
Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ fc ' b . d ] / [ 6 ] 0, 00 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 565, 57 kN
Spas i Max Tu l. C onf ine m e nt : Sm ax = [ b / 4 ] 3 25 mm
Sm ax = [ 6 D_long ] 192, 0 mm
Sm ax = [ 100 + [ 350 - hx ] / 3 ] -54, 4 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 363,72 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Di lua r Ujung Kol om

Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+[ Pu/ [14. Ag] ] [ √fc ' b.d] / [6 ] 0, 00 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 565, 573 kN
Spas i Mak s im um : Sm ax = [ 6 D_long ] 1 92 mm
Sm ax = [ 150 ] 1 50 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 363, 717 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Kont rol Pe rhi t ungan

1. Dae rah Se panjang Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 424, 18 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av.f y .d] / [ s] +Vc_ 1 1371, 39 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 1028, 54 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE
2. Dae rah Di l uar Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 424, 18 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av. fy. d] /[ s ] +Vc _2 1371, 39 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 1028, 54 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE

Maka Gunak an Se ng k ang : S e panjan g Lo 3D13- 150

Di lua r Lo 3D13- 150
 PERANCANGAN TULANGAN L E NTU R KO LOM
( 1300 m m x 1300 m m )

Dat a Kolom
Tinggi Pe n am pan g : h 1300 mm
Le bar Pe nam pang : b 1300 mm
Tinggi Kolom : Ln 4000 mm
Se lim ut Be t o n : d' 40 mm
Tinggi Ef e k t i f Pe na m pa ng : d 1260 mm
Luas Pe nam pa ng : Ag = [ b h ] 16900 00 mm2
Luas Modular : At = [ Ag + [ n - 1 ] [ As + As ' ] ]17676 35 mm2
Tit ik Pus at P ena mpan g : y = [ Ag h / 2 + [ n - 1 ] 650, 0 mm
[ As d + As ' d' ] / [ At ]
Dat a Mat e rial
Kuat Te k a n Be to n : f c' 29, 05 Mpa
Te gangan Le le h Ba ja Tu la ngan : fy 4 10 Mpa
Modulus Elas t i sit as Bet on : Ec = [ 4700 √ fc ' ] 25332, 1 Mpa
Modulus Elas t i sit as Baja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ul tim a te Bet on : Ɛc 0, 0030
Re gangan Le le h Ba ja : Ɛy = [ fy / Es ] 0, 0021
Fak t or Blo k Te ga nga n : β 0, 85
Modular R as io : n = [ Es / Ec ] 7, 90
Tulangan Le nt ur Kolom
Diam e t e r Tulangan : D 32 mm
Jum lah Tu langan : n 28 B uah
2
Luas Tulangan Te k an : ∑ As ' 8042 mm
2
Luas Tulangan Tarik : ∑ As 3217 mm
2
Luas Tulangan Tot al : As t 22518, 9 mm
Pe m e rik s aan Luas Tulangan Le nt u r
Ras io Tula ng an L ent u r : ρ = [ As t / Ag ] 1, 33 %
Ras io Tula ng an Ma ks im um : ρ m in 1, 00 %
Ras io Tula ng an Minim u m : ρ m ax 6, 00 %
Kont rol Ras i o Tu lang an : ρmin < ρ < ρmax
1, 0% 1, 33% 6, 00 % O KE
Fak t or Re duk s i Ke k uat an
Ak s ial Te k an Le nt ur : øc 0, 65
Ak s ial Tar ik Le n tu r : øt 0, 80
Re duk s i Le nt ur : øb 0, 80
Re duk s i Ges er : øv 0, 75

ANALI SI S PERHI TUNGAN

Ak s ial Te k an Murni
Kuat Te k a n Be to n : Cc = [ 0. 85 f c ' [ Ag - ∑ As t ] 41174, 3 k N
Kuat Te k a n Tu lang an : Cs = [ ∑ As t f y ] 9232, 76 k N
Be ban Ak s ia l Tek an Mu rni : Po = [ Cc + Cs ] 5 04 07 k N
Be ban Ak s ia l Tek an No m inal : Pn m a x = [ 0. 8 Po ] 40325, 6 k N
Ke runt uhan Se im bang
Garis Ne t ral Bala nc ed : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 748, 5 mm
Blok Te gangan B alan ce d : ab = [ β c ] 636, 2 mm
Gaya Te k a n Be to n Ba la nc ed : Ccb = [ 0. 85 f c ' ab b ] 20423, 39 k N
Gaya Te k a n T u l. Ba la nc ed : Ts i = [ ∑ Tsi ] 2081, 09 k N
Mom e n Be to n Ba lanc ed : Mccb = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 6778, 14 k N. m
Mom e n Tu langan B al an ce d : MTs b = [ ∑ MT s ib ] 3057, 74 k N. m
Be ban Ak s ia l No mi na l B alance d : Pnb = [ Cc b + ∑ Tsi ] 22504, 47 k N
: Mnb = [ Mc c b + MT s b ] 9835, 87 k N. m
Ek s e nt ris it as B al an ce d : eb = [ Mnb / Pnb ] 437, 06 mm
Le nt ur Murni
Garis Ne t ral Le nt ur Mu rn i : c 135, 67 mm
Blok Te gangan L en tu r Murni : a = [ β c ] 115, 32 mm
Gaya Te k a n Be to n Mur ni : Cc = [ 0. 85 f c ' a b ] 3701, 71 k N
Gaya Tulangan L en tr Murni : Ts i = [ ∑ Tsi ] -37 01 ,7 k N
Mom e n Be to n Le nt ur Murni : Mcc = [ y - 0. 5 a ] Cc 2192, 68 k N
Mom e n Tu l. Le nt ur Mu rn i : MTs = [ ∑ MT s i ] 2631, 0 3 k N
Mom e n Le nt ur Murn i : Mn = Mc c + MT s 4823, 70 k N
Ak s ial Tarik Murni
Be ban Ak s ia l Tar ik Nom i nal : Pn m i n = [ ∑ As t - f y ] - 9232, 76 k N

Kapas it as Nom inal

Ak s ial Mak s im um Re ncana : ø Po = [ 0. 65 Po ] 32764, 58 k N
Ak s ial Te k an Re nc an a Max : ø Pn m a x = [ 0. 65 Pn ] 26211, 66 k N
B E B A N A K S IA L (k N )

Ak s ial Re ncan a Bal an ce d : ø Pnb = [ 0. 65 Pnb ] 14627, 9 k N

Mom e n Re ncana Bala nc e d : ø Mnb = [ 0. 80 Mnb ] 7868, 7 k N. m
Ak s ial Tar ik Re n ca na : ø Mn = [ 0. 80 Mn ] 3858, 96 k N. m
Ak s ial Re ncan a Minim u m : ø Pn m i n = [ 0. 8 Pnmin ] - 7386, 2 k N

DI AGRAM I NTERAKSI AKSI AL - LENTUR KOL OM

60000,00

50407,04
50000,00

40325,63
40000,00
φt Po
32764,58

30000,00
26211,66 26211,66
φc Pnm ax
22504,47
φc Mnb ; φc Ϳ
20000,00 ; Pnb
14627,91

10000,00

- 0,00 0,00
0,00
0,00 20 00 ,00 4000,00 6000,00 80 00 ,00 10000,00 1 20 00 ,00
- 6 00 1,30
φt Pn min
- 9 23 2,76
- 10000,00

- 20000,00
MO MEN LENTUR (kN.m)

PERANCANGAN TULANGAN GESER KOLOM

Dat a Mat e rial

Kuat Te k a n Be to n : f c' 29, 05 Mpa
Te gangan Le le h Ba ja Tu la ngan : fy 4 10 Mpa
Modulus Elas t i sit as Bet on : Ec = [ 4700 √ fc ' ] 25332, 1 Mpa
Modulus Elas t i sit as Baja : Es 200000 Mpa
Dat a Kolom
Tinggi Pe n am pan g : h 1300 mm
Le bar Pe nam pang : b 1300 mm
Se lim ut Be t o n : d' 40 mm
Tinggi Ef e k t i f Pe na m pa ng : d 1260 mm
Luas Pe nam pa ng : Ag = [ b h ] 16900 00 mm2
Pe rhit ungan Tulangan Conf ine m e n t
Le bar Pe nam pang Te rk ek ang : bc = [ b - 2 d' ] 1220, 0 mm
Tinggi pe nam pan g Te rk ek ang : hc = [ h - 2 d' ] 1220, 0 mm
Luas Pe nam pa ng Te r ke k ang : Ach = [ bc hc ] 14884 00 mm
Spas i Max Pe ngik at : hx = [ 2 / 3 hc ] 813, 33 mm
Diam e t e r Conf ine m e nt : D 13 mm
Luas Conf ine m e nt pe r bar : As = [ π / 4 D2 ] 132, 73 mm2
2
Luas Pe rlu Conf i ne m en t : As _h1 = [ 0. 3[ hc . f c ' /f y] [ Ag/Ac h- 1] 3, 51 mm
2
As _h2 = [ 0. 9 hc fc ' / fy ] 7, 78 mm
2
Luas Re nc an a : As _h = [ gunakan maks imum ] 7, 78 mm
Luas Conf ine m e nt Te rpas ang : As _a = [ As _h S ] 1166, 96 mm2

Pe m as angan Con fine me nt

Dae rah Ujun g Ko lom : Lo = [ h ] 1300, 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 666, 67 mm
Lo = [ 500 ] 5 00 mm
Dipas ang Se panja ng : Lo = [ Gunakan T er bes ar ] 1300, 00 mm

Pe rhit ungan Tulangan Ge s e r

Mom e n Probable At as : Mpr_at s 680, 28 k N. m
Mom e n Probable Bawah : Mpr_bwh 680, 28 k N. m
Fak t or Dis tribus i Mom e n : DF 1, 00
Gaya Ak s ial Ult im a te : Pu 16874, 10 k N
Ge s e r Ak ibat S way Balo k : Vs way = [ Mpr ats +Mpr bw h] /[ Ln] 340, 14 k N
Gaya Ge s e r Ma ks im u m : Vu = [ Dar i Analis is ] 424, 18 k N
Gaya Ge s e r Ult im at e : Ve = [ Gunakan T er bes ar ] 424, 18 k N
Fak t or Re du ks i Ge se r : ø 0, 75

Pe rs yarat a n [ Vc = 0 ] : Vs way > 0. 5 Ve

340, 14 > 212, 09 O KE

Pu > 0. 1 Ag f c'
16874, 10 > 4909, 45 O KE
Dae rah Ujun g Ko lom
Diam e t e r Se ngk a ng : D 13 mm
Luas Se ngk a ng per B at an g : Av =[ π/4. D2] Kak i 3 398, 20 mm2
Kuat Ge s e r Be to n : Vc_ 1 = [ √ fc ' b .d ] / [ 6 ] 0, 00 k N
Kuat Ge s e r Se ngk a ng : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 565, 57 k N
Spas i Max T ul. Con fin e m e nt : Sm ax = [ b / 4 ] 3 25 mm
Sm ax = [ 6 D_long ] 192, 0 mm
Sm ax = [ 100 + [ 350 - hx ] / 3 ] - 54, 4 mm
Jarak Se ngk an g M ax : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 363, 72 mm
Jarak Se ngk an g Pa ka i : S 1 50 mm

Diluar Ujung Kolom

Kuat Ge s e r Be to n : Vc_ 2 =[ 1+[ Pu/[ 14. Ag] ] [ √ f c ' b. d] /[ 6] 0, 00 k N
Kuat Ge s e r Se ngk a ng : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 565, 573 k N
Spas i Mak s im u m : Sm ax = [ 6 D_long ] 1 92 mm
Sm ax = [ 150 ] 1 50 mm
Jarak Se ngk an g Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 363, 717 mm
Jarak Se ngk an g Pa ka i : S 1 50 mm

Kont rol Pe rhit ungan

1. Dae rah Se pa nj an g Lo
Gaya Ge s e r Ma ks im u m : Vu 424, 18 k N
Kapas it as Ge se r Da er ah P las t is : Vn = [ Av. f y . d] /[ s ] +Vc _1 1371, 39 k N
Ge s e r Nom in al : øVn = [ 0, 75 Vn ] 1028, 54 k N
Kont rol : øVn > Vu O KE
2. Dae rah Di lu ar Lo
Gaya Ge s e r Ma ks im u m : Vu 424, 18 k N
Kapas it as Ge se r Da er ah P las t is : Vn = [ Av. f y. d] /[ s ] +Vc _2 1371, 39 k N
Ge s e r Nom in al : øVn = [ 0, 75 Vn ] 1028, 54 k N
Kont rol : øVn > Vu O KE

Mak a Gun ak an S eng ka ng : Se panjang Lo 3D1 3- 15 0

Diluar Lo 3D1 3- 15 0
 PERANCA NGA N TULANGAN LENTUR KOLOM
(1100 m m x 11 00 m m )

Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 1100 mm
Le bar Pe nam pang : b 1100 mm
Tin ggi Kol om : Ln 4000 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 1060 mm
2
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 12100 00 mm
Luas M odu lar : At = [ Ag + [ n - 1 ] [ As + As ' ] ]12573 85 mm
2

Tit i k Pus at Pe na mpang : y = [ Ag h / 2 + [ n - 1 ] 550, 0 mm

[ As d + As ' d' ] / [ At ]
Dat a Mat e rial
Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ul t im at e Be ton : Ɛc 0, 0030
Re gangan Le l e h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0, 0021
Fak t or Blok Te ganga n : β 0, 85
Modu lar Ras i o : n = [ Es / Ec ] 7, 90
Tulan gan Le nt ur Kolom
D iam e t e r Tul angan : D 25 mm
Juml ah Tul angan : n 28 Buah
2
Luas Tul angan Te k an : ∑ As ' 4909 mm
Luas Tula ngan Tari k : ∑ As 1963 m m2
2
Luas Tu langan Tot al : As t 13744, 5 mm
Pe m e rik sa an Luas Tul angan Le nt ur
Ras i o Tu langan Le nt ur : ρ = [ As t / Ag ] 1,14%
Ras i o Tu langan Mak s im um : ρ m in 1,00%
Ras i o Tu langan Mini m um : ρ m ax 6,00%
Kont rol R asi o Tulan gan : ρ m in < ρ < ρ ma x
1,0% 1, 14% 6, 00% OKE
Fak to r Re du k s i Ke k uat an
Ak si al Te k an Le ntu r : øc 0, 65
Ak si al Tari k Le nt ur : øt 0, 80
Re duk s i Le nt ur : øb 0, 80
Re duk s i Ge s e r : øv 0, 75

ANALI SI S PER HI TUNGA N

Ak si al Te k an Murni
Kuat Te k an Be t on : Cc = [ 0. 85 fc ' [ Ag - ∑ As t ] 29538, 5 kN
Kuat Te k an Tul angan : Cs = [ ∑ As t fy ] 5635, 23 kN
Be ban Ak si al Te k an Murni : Po = [ Cc + Cs ] 35173, 8 kN
Be ban Ak si al Te k an Nomi nal : Pn m a x = [ 0. 8 P o ] 2 81 39 kN
Ke runt uhan Se i m b a ng
Gari s Ne t ral Bal ance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 629, 7 mm
Bl ok Te gangan Balan ce d : ab = [ β c ] 535, 2 mm
Gaya Te k an Be t on Bal ance d : Cc b = [ 0. 85 fc ' ab b ] 14538, 26 kN
Gaya Te k an Tul . Bal ance d : Ts i = [ ∑ T si ] 1252, 38 kN
M o me n Be t on Bal ance d : Mcc b = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 4105, 26 k N. m
M o me n Tul angan Bal ance d : MTs b = [ ∑ MTs ib ] 1560, 53 k N. m
Be ban Ak si al No mi nal Bal ance d : Pn b = [ Cc b + ∑ Ts i ] 15790, 64 kN
: Mnb = [ Mc c b + MTs b ] 5665, 79 k N. m
Ek s e nt ris i t as Bal ance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 358, 81 mm
Le nt ur Murni
Gari s Ne t ral Le n tur Murni : c 107, 25 mm
Bl ok Te gangan Le nt ur Murni : a = [ β c ] 91, 16 mm
Gaya Te k an Be t on Murni : Cc = [ 0. 85 fc ' a b ] 2476, 13 kN
Gaya Tul angan Le nt r Murni : Ts i = [ ∑ T si ] -2476, 1 kN
M o me n Be t on Le nt ur Murni : Mcc = [ y - 0. 5 a ] Cc 1249, 01 kN
M o me n Tul . Le n tur M u rn i : MTs = [ ∑ MTs i ] 1242,76 kN
M o me n Le nt ur M u rn i : Mn = Mc c + MTs 2491, 77 kN
A k s i al Tari k Murni
Be ban Ak si al Tari k Nom inal : Pn m i n = [ ∑ As t -f y ] -5635, 23 kN

Kapas i tas Nom in al

Ak si al Mak s i mu m Re ncana : ø Po = [ 0. 65 Po ] 22862, 95 kN
Ak si al Te k an R e ncana Max : ø Pn m ax = [ 0. 65 Pn ] 18290, 36 kN
Ak si al R e ncana Balance d : ø Pn b = [ 0. 65 Pnb ] 10263, 9 kN
Mo me n Re n can a Bal ance d : ø Mn b = [ 0. 80 Mnb ] 4532, 63 k N. m
Ak si al Tari k Re ncana : ø Mn = [ 0. 80 Mn ] 1993, 42 k N. m
B E B A N A K S IA L (k N )

Ak si al R e ncana Mi nim um : ø Pn m i n = [ 0. 8 P nmin ] - 4508,2 kN

D I AGRAM I NTER AKS I A KSI AL - LENTUR KO LO M

40000, 00

35173,77
35000, 00

30000, 00 28139,02

φt Po
25000, 00
22862,95

20000, 00
18290,36 φc Pnma x 18290, 36

1 57 90 ,64
φc Mnb ; φc Ϳ
15000, 00 ; Pnb

10263,91
10000, 00

5000,00

- 0, 00 0,0 0
φt 0,00
Pnmi n
0 ,00
-3662,90 1000,00 2000, 00 3000,0 0 4000,00 5000,00 6000,0 0

-5635,23
- 5000,00

- 10000,00
MO MEN LENTU R (kN.m)

PERA NCA NGA N TULA NGAN GESER KO LO M

Dat a Mat e rial

Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 1100 mm
Le bar Pe nam pang : b 1100 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 1060 mm
2
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 12100 00 mm
Pe rhi tu ngan Tulang an C onf ine m e nt
Le bar Pe nam pang Te rk e k ang : bc = [ b - 2 d' ] 1020,0 mm
Tin ggi pe nam pang Te rk e k ang : hc = [ h - 2 d' ] 1020,0 mm
Luas Pe nam pang Te rk e k ang : Ach = [ bc hc ] 10404 00 mm
Spas i Max Pe n gik at : hx = [ 2 / 3 hc ] 680,00 mm
Di am e te r Conf i ne me nt : D 13 mm
2
Luas Conf i ne me nt pe r bar : As = [ π / 4 D2 ] 132, 73 mm
Luas Pe rlu Con fi ne m e nt : As _h1 = [ 0.3[ hc . fc ' /f y] [Ag/Ac h-1] 3, 53 m m2
As _h2 = [ 0. 9 h c f c ' / f y ] 6, 50 m m2
Luas Re ncana : As _h = [ gunakan maks im um ] 6, 50 m m2
Luas Conf i ne me nt Te rpas ang : As _a = [ As _h S ] 975, 65 m m2

Pe m as angan C onf ine me nt

Dae rah Ujung Kol om : Lo = [ h ] 1100, 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 666, 67 mm
Lo = [ 500 ] 5 00 mm
Di pas ang S e panjang : Lo = [ G unakan Ter bes ar ] 1100, 00 mm

Pe rh it ungan Tul angan Ge s e r

M o me n Probabl e A tas : Mp r_at s 680, 28 k N. m
M o me n Probabl e Bawah : Mp r_bwh 680, 28 k N. m
Fak t or D is t ribu s i Mom e n : DF 1, 00
Gaya Ak si al Ul t im at e : Pu 5761, 47 kN
Ge s e r Ak i bat Sway Bal ok : Vs way = [Mpr at s +Mpr bw h] /[ Ln] 340, 14 kN
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu = [ D ari Analis is ] 403, 73 kN
Gaya Ge s e r Ult i mat e : Ve = [ G unakan Ter bes ar ] 403, 73 kN
Fak t or R e duk s i Ge s e r : ø 0, 75

Pe rs yaratan [ Vc = 0 ] : Vs way > 0.5 Ve

340, 14 > 201,87 OKE

Pu > 0.1 Ag f c'

5761, 47 > 3515,05 OKE
Dae rah Ujung Kol om
Di am e te r Se ngk ang : D 13 mm
Luas Se ngk ang pe r Bat an g : Av =[ π/ 4.D 2] Kak i 3 398, 20 m m2
Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ fc ' b . d ] / [ 6 ] 0, 00 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 538, 31 kN
Spas i Max Tu l. C onf ine m e nt : Sm ax = [ b / 4 ] 2 75 mm
Sm ax = [ 6 D_long ] 150, 0 mm
Sm ax = [ 100 + [ 350 - hx ] / 3 ] -10, 0 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 321,48 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Di lua r Ujung Kol om

Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+[ Pu/ [14. Ag] ] [ √fc ' b.d] / [6 ] 0, 00 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 538, 312 kN
Spas i Mak s im um : Sm ax = [ 6 D_long ] 1 50 mm
Sm ax = [ 150 ] 1 50 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 321, 48 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Kont rol Pe rhi t ungan

1. Dae rah Se panjang Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 403, 73 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av.f y .d] / [ s] +Vc_ 1 1153, 71 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 865, 28 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE
2. Dae rah Di l uar Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 403, 73 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av. fy. d] /[ s ] +Vc _2 1153, 71 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 865, 28 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE

Maka Gunak an Se ng k ang : S e panjan g Lo 3D13- 150

Di lua r Lo 3D13- 150
 PERA NCA NGA N T UL ANGAN L E NTUR KO LOM
( 1 10 0 mm x 1 10 0 mm)

Da ta Kol o m
Tin gg i Pen ampan g : h 1 10 0 mm
Le b a r Pen ampan g : b 1 10 0 mm
Tin gg i Ko l om : Ln 4 00 0 mm
S el im ut B et o n : d' 40 mm
Tin gg i Efe k t i f Pe na mpa ng : d 1 06 0 mm
Lu as Pe na mp a ng : Ag = [ b h ] 1 21 00 00 mm 2
Lu as M odul ar : At = [ A g + [ n - 1 ] [ A s + As' ] ]1 25 73 85 mm
2

Tit i k Pu sa t Pena mpan g : y = [ A g h / 2 + [ n - 1 ] 55 0, 0 mm

[ As d + As' d' ] / [ At ]
D at a Ma te ri a l
Ku at T e k an Be to n : f c' 29 , 05 Mpa
Teg ang an Lel e h Ba ja T u la ng an : fy 4 10 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Bet o n : E c = [ 47 00 √ fc ' ] 25 33 2, 1 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Baja : E s 20 00 00 Mpa
Re ga ng an U l ti ma te Bet o n : Ɛc 0 ,0 03 0
Re ga ng an Lel e h Ba ja : Ɛy = [ fy / Es ] 0 ,0 02 1
Fak t o r Bl o k Te ga nga n : β 0 ,8 5
Modu la r R as io : n = [ Es / Ec ] 7 ,9 0
Tul an ga n Le nt ur Kol o m
Di am et er Tul a nga n : D 25 mm
J uml ah T u la ng an : n 28 B ua h
Lu a s Tu la ng an Te k an : ∑ As ' 4 90 9 mm 2
L ua s T u l ang an Ta ri k : ∑ As 1 96 3 mm 2
Lua s Tul an ga n To ta l : As t 13 74 4, 5 mm 2
Pe meri k s aa n Lu as Tul an ga n Le nt u r
Ra si o Tul a ng an L ent u r : ρ = [ A st / Ag ] 1 , 14 %
Ra si o Tul a ng an M a k s im um : ρmi n 1 , 00 %
Ra si o Tul a ng an M i ni mu m : ρma x 6 , 00 %
Ko nt rol R as i o T u la ng an : ρ mi n < ρ < ρ ma x
1 ,0 % 1 , 14 % 6, 00 % O KE
Fa k t or R eduk si Kek ua ta n
Ak si a l Te k an Le nt ur : øc 0 ,6 5
Ak si a l Ta rik L en tu r : øt 0 ,8 0
Re du k s i L ent u r : øb 0 ,8 0
Re du k s i Ges er : øv 0 ,7 5

AN A LI SI S PERHI T UN GA N
Ak si a l T e k an M u rn i
Ku at Te k an Be to n : Cc = [ 0. 8 5 fc ' [ A g - ∑ Ast ] 29 53 8, 5 kN
Ku at Te k an T u la ng an : Cs = [ ∑ A s t fy ] 56 35 , 23 kN
Be ban Ak si a l Tek a n M u rn i : Po = [ Cc + Cs ] 35 17 3, 8 kN
Be ban Ak si a l Tek a n N o mi na l : Pn m ax = [ 0. 8 P o ] 2 81 3 9 kN
Kerun tu ha n Se i mb a ng
Ga ri s Net ral B al a nced : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 62 9, 7 mm
Bl o k Te ga ng an B al an ce d : ab = [ β c ] 53 5, 2 mm
Ga ya T e k an Be to n Ba la nced : Cc b = [ 0. 8 5 fc ' ab b ] 1 45 3 8, 26 kN
Ga ya T e k an Tu l. Ba la nced : T si = [ ∑ Ts i ] 12 52 , 38 kN
M o men Be to n Ba la nced : M ccb = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 41 05 , 26 k N.m
M o men Tu la ng an B al an ce d : M T s b = [ ∑ MTs ib ] 15 60 , 53 k N.m
Be b an Ak si a l N o mi na l B al an ce d : Pnb = [ Cc b + ∑ Ts i ] 1 57 9 0, 64 kN
: Mnb = [ Mcc b + M Ts b ] 56 65 , 79 k N.m
Ek se nt ris i ta s B al an ce d : eb = [ Mnb / P nb ] 3 58 ,8 1 mm
L en tu r M u rn i
Ga ri s Net ral L en t ur M u rn i : c 1 07 ,2 5 mm
Bl o k Te ga ng an L en tu r M u rn i : a = [ β c ] 91 , 16 mm
Ga ya T e k an Be to n M urni : Cc = [ 0. 8 5 fc ' a b ] 24 76 , 13 kN
Ga ya T ul a ng an L en tr M urni : T si = [ ∑ Ts i ] -2 4 76 ,1 kN
M o men Be to n Le nt ur Murni : M cc = [ y - 0. 5 a ] Cc 12 49 , 01 kN
M o men Tu l. Le nt ur M u rn i : M T s = [ ∑ MTs i ] 1 24 2, 7 6 kN
M o men Le ntu r M u rn i : M n = M cc + M Ts 24 91 , 77 kN
A k si a l Tarik M urni
Be b an Ak si a l Tarik Nomi n al : Pn m in = [ ∑ A s t - fy ] - 5 63 5, 23 kN

Ka pas it a s N o mi na l
B E B A N A K S IA L (k N )

Ak si a l M a k s im um Re ncan a : ø Po = [ 0. 6 5 Po ] 2 28 6 2, 95 kN
Ak si a l Te k an Re ncan a M ax : ø Pnm ax = [ 0. 6 5 Pn ] 1 82 9 0, 36 kN
Ak si a l Re ncan a Ba l an ce d : ø Pnb = [ 0. 6 5 Pn b ] 10 26 3, 9 kN
Mo men Ren ca na Bal a nced : ø Mn b = [ 0. 8 0 Mnb ] 45 32 , 63 k N.m
Ak si a l Ta rik R en ca na : ø M n = [ 0. 8 0 Mn ] 19 93 , 42 k N.m
Ak si a l Re ncan a M i ni mu m : ø Pnm in = [ 0. 8 P nmin ] - 45 08 ,2 kN

DI AGR AM INTERAKSI A KSI AL - LENTUR KOL OM

40 00 0, 00

35 17 3, 77
35 00 0, 00

30 00 0, 00 2 81 39 ,0 2

φt Po
25 00 0, 00
22 86 2, 95

20 00 0, 0
108 29 0, 36 φc Pn m ax 18 29 0, 36

1 57 90 , 64
φc Mnb ; φc Ϳ
15 00 0, 00 ; Pnb

1 02 63 ,9 1
10 00 0, 00

5 00 0, 00

- 0, 00 0 , 00
φt Pn m0
in
,0 0
0, 00 10 00 ,0 0 2 00 0, 0 0 3 00 0, 00 40 00 , 00 50 00 ,0 0 60 00 ,0 0
- 3 66 2, 9 0
- 5 63 5, 2 3
- 50 00 , 00

- 10 00 0, 00
MOMEN LENTUR ( kN.m)

PERA NCA NGA N TULANGAN GESER KOL OM

D at a Ma te ri a l
Ku at T e k an Be to n : f c' 29 , 05 Mpa
Teg ang an Lel e h Ba ja T u la ng an : fy 4 10 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Bet o n : E c = [ 47 00 √ fc ' ] 25 33 2, 1 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Baja : E s 20 00 00 Mpa
Da ta Kol o m
Tin gg i Pen ampan g : h 1 10 0 mm
Le b a r Pen ampan g : b 1 10 0 mm
S el im ut B et o n : d' 40 mm
Tin gg i Efe k t i f Pe na mpa ng : d 1 06 0 mm
2
Lu as Pe na mp a ng : Ag = [ b h ] 1 21 00 00 mm
Pe rh it un ga n Tu l an ga n Co nf in eme n t
Le b a r Pen ampan g T e rk ek an g : bc = [ b - 2 d' ] 1 02 0, 0 mm
Tin gg i pen ampan g T e rk ek an g : hc = [ h - 2 d' ] 1 02 0, 0 mm
Lu as Pe na mp a ng Terk e k a ng : Ach = [ bc hc ] 1 04 04 00 mm
Sp a si M ax Pen gi k a t : hx = [ 2 / 3 hc ] 6 80 ,0 0 mm
Di a met er Con f in eme nt : D 13 mm
2
Lu as Con f in eme nt p e r bar : As = [ π / 4 D2 ] 1 32 ,7 3 mm
2
Lu as Pe rl u Co nf i ne men t : As _h 1 = [ 0. 3[ h c. fc ' /f y ][ Ag/Ach - 1] 3 ,5 3 mm
2
As _h 2 = [ 0. 9 h c f c' / fy ] 6 ,5 0 mm
2
Lu as Ren can a : As _h = [ gu nakan maks imu m ] 6 ,5 0 mm
2
Lu as Con f in eme nt Te rpas a ng : As _a = [ A s _h S ] 9 75 ,6 5 mm

Pema sa ng an C on fi ne me nt
Da erah Ujun g Ko lo m : Lo = [ h ] 11 00 , 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 6 66 ,6 7 mm
Lo = [ 50 0 ] 5 00 mm
Di pas an g Se pa nja ng : Lo = [ Gu nakan Ter besar ] 11 00 , 00 mm

Perhi t ung an Tul a ng an Ges er

M o men Probable At as : M pr_ at s 6 80 ,2 8 k N.m
M o men Probable Bawah : M pr_ bwh 6 80 ,2 8 k N.m
Fak t o r Di s tribus i Mome n : DF 1 ,0 0
Ga ya Ak s i al Ul ti ma te : Pu 57 61 , 47 kN
Ge se r A k i b at Sw ay Bal o k : Vs way = [M pr at s +Mp rb w h ]/ [ Ln ] 3 40 ,1 4 kN
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu = [ Dari A n alisis ] 4 03 ,7 3 kN
Ga ya Ges e r U l t ima t e : Ve = [ Gu nakan Ter besar ] 4 03 ,7 3 kN
Fak t o r Re d u k s i Ge se r : ø 0 ,7 5

Persy arat a n [ Vc = 0 ] : Vs way > 0 . 5 Ve

34 0, 14 > 2 01 , 87 O KE

Pu > 0 . 1 Ag fc'
57 61 ,4 7 > 3 51 5 ,0 5 O KE
Da erah Ujun g Ko lo m
Di a met er Se ng k a ng : D 13 mm
2
Lu as Se ng k a ng per B at an g : Av =[ π/ 4 .D 2] Ka k i 3 3 98 ,2 0 mm
Ku at Ges e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ f c' b .d ] / [ 6 ] 0 ,0 0 kN
Ku at Ges e r Se ng k a ng : Vs = [ V e / ø - Vc ] 5 38 ,3 1 kN
Sp a si M ax T ul . Con fi n eme nt : Sma x = [ b / 4 ] 2 75 mm
Sma x = [ 6 D_ lon g ] 15 0, 0 mm
Sma x = [ 10 0 + [ 35 0 - hx ] / 3 ] -1 0, 0 mm
J arak S en gk a n g M ax : Sma x = [ A v fy d / V s ] 3 21 ,4 8 mm
J arak S en gk a n g Pa k a i : S 1 50 mm

Di l ua r Uju ng Kol om
Ku at Ges e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+ [ Pu/ [ 14 . Ag] ] [√ f c' b. d ]/ [ 6] 0 ,0 0 kN
Ku at Ges e r Se ng k a ng : Vs = [ V e / ø - Vc ] 53 8, 3 12 kN
Sp a si M ak si mu m : Sma x = [ 6 D_ lon g ] 1 50 mm
Sma x = [ 15 0 ] 1 50 mm
J arak S en gk a n g Max : Sma x = [ A v fy d / V s ] 3 21 ,4 8 mm
J arak S en gk an g Pa k a i : S 1 50 mm

Ko nt ro l Perhi t un ga n
1. Da erah Sepa njan g Lo
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu 4 03 ,7 3 kN
Ka pa si t as Ge se r Da erah Pl as ti s : Vn = [A v .f y . d] / [s ] +Vc _1 11 53 , 71 kN
Ge se r Nomi n al : øVn = [ 0, 7 5 V n ] 8 65 ,2 8 kN
Ko nt rol : øVn > Vu O KE
2. Da erah Di lu ar Lo
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu 4 03 ,7 3 kN
Ka pa si t as Ge se r Da erah Pl as ti s : Vn = [A v . fy . d] /[ s ]+ Vc _2 11 53 , 71 kN
Ge se r Nomi n al : øVn = [ 0, 7 5 V n ] 8 65 ,2 8 kN
Ko nt rol : øVn > Vu O KE

Mak a Gun ak a n S eng k a ng : Se pa njan g Lo 3 D1 3- 15 0

D il u ar L o 3 D1 3- 15 0
 PERANCA NGA N TULANGAN LENTUR KOLOM
(1100 m m x 11 00 m m )

Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 1100 mm
Le bar Pe nam pang : b 1100 mm
Tin ggi Kol om : Ln 4000 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 1060 mm
2
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 12100 00 mm
2
Luas M odu lar : At = [ Ag + [ n - 1 ] [ As + As ' ] ]12573 85 mm
Tit i k Pus at Pe na mpang : y = [ Ag h / 2 + [ n - 1 ] 550, 0 mm
[ As d + As ' d' ] / [ At ]
Dat a Mat e rial
Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ul t im at e Be ton : Ɛc 0, 0030
Re gangan Le l e h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0, 0021
Fak t or Blok Te ganga n : β 0, 85
Modu lar Ras i o : n = [ Es / Ec ] 7, 90
Tulan gan Le nt ur Kolom
D iam e t e r Tul angan : D 25 mm
Juml ah Tul angan : n 28 Buah
Luas Tul angan Te k an : ∑ As ' 4909 m m2
Luas Tula ngan Tari k : ∑ As 1963 m m2
2
Luas Tu langan Tot al : As t 13744, 5 mm
Pe m e rik sa an Luas Tul angan Le nt ur
Ras i o Tu langan Le nt ur : ρ = [ As t / Ag ] 1,14%
Ras i o Tu langan Mak s im um : ρ m in 1,00%
Ras i o Tu langan Mini m um : ρ m ax 6,00%
Kont rol R asi o Tulan gan : ρmi n < ρ < ρ m ax
1,0% 1, 14% 6, 00% OKE
Fak to r Re du k s i Ke k uat an
Ak si al Te k an Le ntu r : øc 0, 65
Ak si al Tari k Le nt ur : øt 0, 80
Re duk s i Le nt ur : øb 0, 80
Re duk s i Ge s e r : øv 0, 75

ANALI SI S PER HI TUNGA N

Ak si al Te k an Murni
Kuat Te k an Be t on : Cc = [ 0. 85 fc ' [ Ag - ∑ As t ] 29538, 5 kN
Kuat Te k an Tul angan : Cs = [ ∑ As t fy ] 5635, 23 kN
Be ban Ak si al Te k an Murni : Po = [ Cc + Cs ] 35173, 8 kN
Be ban Ak si al Te k an Nomi nal : Pn m a x = [ 0. 8 P o ] 2 81 39 kN
Ke runt uhan Se i m b a ng
Gari s Ne t ral Bal ance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 629, 7 mm
Bl ok Te gangan Balan ce d : ab = [ β c ] 535, 2 mm
Gaya Te k an Be t on Bal ance d : Cc b = [ 0. 85 fc ' ab b ] 14538, 26 kN
Gaya Te k an Tul . Bal ance d : Ts i = [ ∑ T si ] 1252, 38 kN
M o me n Be t on Bal ance d : Mcc b = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 4105, 26 k N. m
M o me n Tul angan Bal ance d : MTs b = [ ∑ MTs ib ] 1560, 53 k N. m
Be ban Ak si al No mi nal Bal ance d : Pnb = [ Cc b + ∑ Ts i ] 15790, 64 kN
: Mnb = [ Mc c b + MTs b ] 5665, 79 k N. m
Ek s e nt ris i t as Bal ance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 358, 81 mm
Le nt ur Murni
Gari s Ne t ral Le n tur Murni : c 107, 25 mm
Bl ok Te gangan Le nt ur Murni : a = [ β c ] 91, 16 mm
Gaya Te k an Be t on Murni : Cc = [ 0. 85 fc ' a b ] 2476, 13 kN
Gaya Tul angan Le nt r Murni : Ts i = [ ∑ T si ] -2476, 1 kN
M o me n Be t on Le nt ur Murni : Mcc = [ y - 0. 5 a ] Cc 1249, 01 kN
M o me n Tul . Le n tur M u rn i : MTs = [ ∑ MTs i ] 1242,76 kN
M o me n Le nt ur M u rn i : Mn = Mc c + MTs 2491, 77 kN
A k s i al Tari k Murni
Be ban Ak si al Tari k Nom inal : Pn m in = [ ∑ As t -f y ] -5635, 23 kN

Kapas i tas Nom in al

Ak si al Mak s i mu m Re ncana : ø Po = [ 0. 65 Po ] 22862, 95 kN
Ak si al Te k an R e ncana Max : ø Pn ma x = [ 0. 65 Pn ] 18290, 36 kN
Ak si al R e ncana Balance d : ø Pn b = [ 0. 65 Pnb ] 10263, 9 kN
Mo me n Re n can a Bal ance d : ø Mnb = [ 0. 80 Mnb ] 4532, 63 k N. m
Ak si al Tari k Re ncana : ø Mn = [ 0. 80 Mn ] 1993, 42 k N. m
Ak si al R e ncana Mi nim um : ø Pn mi n = [ 0. 8 P nmin ] - 4508,2 kN
B E B A N A K S IA L (k N )

D I AGRAM I NTER AKS I A KSI AL - LENTUR KO LO M

40000, 00

35173,77
35000, 00

30000, 00 28139,02

φt Po
25000, 00
22862,95

20000, 00
18290,36 φc Pnma x 18290, 36

1 57 90 ,64
φc Mnb ; φc Ϳ
15000, 00 ; Pnb

10263,91
10000, 00

5000,00

- 0, 00 0,0 0
φt 0,00
Pnmi n
0 ,00 1000,00 2000, 00 3000,0 0 4000,00 5000,00 6000,0 0
-3662,90
-5635,23
- 5000,00

- 10000,00
MO MEN LENTU R (kN.m)

PERA NCA NGA N TULA NGAN GESER KO LO M

Dat a Mat e rial

Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 1100 mm
Le bar Pe nam pang : b 1100 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 1060 mm
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 12100 00 m m2
Pe rhi tu ngan Tulang an C onf ine m e nt
Le bar Pe nam pang Te rk e k ang : bc = [ b - 2 d' ] 1020,0 mm
Tin ggi pe nam pang Te rk e k ang : hc = [ h - 2 d' ] 1020,0 mm
Luas Pe nam pang Te rk e k ang : Ach = [ bc hc ] 10404 00 mm
Spas i Max Pe n gik at : hx = [ 2 / 3 hc ] 680,00 mm
Di am e te r Conf i ne me nt : D 13 mm
2
Luas Conf i ne me nt pe r bar : As = [ π / 4 D2 ] 132, 73 mm
2
Luas Pe rlu Con fi ne m e nt : As _h1 = [ 0.3[ hc . fc ' /f y] [Ag/Ac h-1] 3, 53 mm
As _h2 = [ 0. 9 h c f c ' / f y ] 6, 50 m m2
2
Luas Re ncana : As _h = [ gunakan maks im um ] 6, 50 mm
2
Luas Conf i ne me nt Te rpas ang : As _a = [ As _h S ] 975, 65 mm

Pe m as angan C onf ine me nt

Dae rah Ujung Kol om : Lo = [ h ] 1100, 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 666, 67 mm
Lo = [ 500 ] 5 00 mm
Di pas ang S e panjang : Lo = [ G unakan Ter bes ar ] 1100, 00 mm

Pe rh it ungan Tul angan Ge s e r

M o me n Probabl e A tas : Mp r_at s 680, 28 k N. m
M o me n Probabl e Bawah : Mp r_bwh 680, 28 k N. m
Fak t or D is t ribu s i Mom e n : DF 1, 00
Gaya Ak si al Ul t im at e : Pu 5761, 47 kN
Ge s e r Ak i bat Sway Bal ok : Vs way = [Mpr at s +Mpr bw h] /[ Ln] 340, 14 kN
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu = [ D ari Analis is ] 403, 73 kN
Gaya Ge s e r Ult i mat e : Ve = [ G unakan Ter bes ar ] 403, 73 kN
Fak t or R e duk s i Ge s e r : ø 0, 75

Pe rs yaratan [ Vc = 0 ] : Vs way > 0.5 Ve

340, 14 > 201,87 OKE

Pu > 0.1 Ag f c'

5761, 47 > 3515,05 OKE
Dae rah Ujung Kol om
Di am e te r Se ngk ang : D 13 mm
Luas Se ngk ang pe r Bat an g : Av =[ π/ 4.D 2] Kak i 3 398, 20 m m2
Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ fc ' b . d ] / [ 6 ] 0, 00 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 538, 31 kN
Spas i Max Tu l. C onf ine m e nt : Sm ax = [ b / 4 ] 2 75 mm
Sm ax = [ 6 D_long ] 150, 0 mm
Sm ax = [ 100 + [ 350 - hx ] / 3 ] -10, 0 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 321,48 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Di lua r Ujung Kol om

Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+[ Pu/ [14. Ag] ] [ √fc ' b.d] / [6 ] 0, 00 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 538, 312 kN
Spas i Mak s im um : Sm ax = [ 6 D_long ] 1 50 mm
Sm ax = [ 150 ] 1 50 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 321, 48 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Kont rol Pe rhi t ungan

1. Dae rah Se panjang Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 403, 73 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av.f y .d] / [ s] +Vc_ 1 1153, 71 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 865, 28 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE
2. Dae rah Di l uar Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 403, 73 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av. fy. d] /[ s ] +Vc _2 1153, 71 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 865, 28 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE

Maka Gunak an Se ng k ang : S e panjan g Lo 3D13- 150

Di lua r Lo 3D13- 150
 PERANCANGAN TULANGAN L E NTU R KO LOM
( 1100 m m x 1100 m m )

Dat a Kolom
Tinggi Pe n am pan g : h 1100 mm
Le bar Pe nam pang : b 1100 mm
Tinggi Kolom : Ln 4000 mm
Se lim ut Be t o n : d' 40 mm
Tinggi Ef e k t i f Pe na m pa ng : d 1060 mm
Luas Pe nam pa ng : Ag = [ b h ] 12100 00 mm2
Luas Modular : At = [ Ag + [ n - 1 ] [ As + As ' ] ]12573 85 mm2
Tit ik Pus at P ena mpan g : y = [ Ag h / 2 + [ n - 1 ] 550, 0 mm
[ As d + As ' d' ] / [ At ]
Dat a Mat e rial
Kuat Te k a n Be to n : f c' 29, 05 Mpa
Te gangan Le le h Ba ja Tu la ngan : fy 4 10 Mpa
Modulus Elas t i sit as Bet on : Ec = [ 4700 √ fc ' ] 25332, 1 Mpa
Modulus Elas t i sit as Baja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ul tim a te Bet on : Ɛc 0, 0030
Re gangan Le le h Ba ja : Ɛy = [ fy / Es ] 0, 0021
Fak t or Blo k Te ga nga n : β 0, 85
Modular R as io : n = [ Es / Ec ] 7, 90
Tulangan Le nt ur Kolom
Diam e t e r Tulangan : D 25 mm
Jum lah Tu langan : n 28 B uah
2
Luas Tulangan Te k an : ∑ As ' 4909 mm
2
Luas Tulangan Tarik : ∑ As 1963 mm
2
Luas Tulangan Tot al : As t 13744, 5 mm
Pe m e rik s aan Luas Tulangan Le nt u r
Ras io Tula ng an L ent u r : ρ = [ As t / Ag ] 1, 14 %
Ras io Tula ng an Ma ks im um : ρ m in 1, 00 %
Ras io Tula ng an Minim u m : ρ m ax 6, 00 %
Kont rol Ras i o Tu lang an : ρmin < ρ < ρmax
1, 0% 1, 14% 6, 00 % O KE
Fak t or Re duk s i Ke k uat an
Ak s ial Te k an Le nt ur : øc 0, 65
Ak s ial Tar ik Le n tu r : øt 0, 80
Re duk s i Le nt ur : øb 0, 80
Re duk s i Ges er : øv 0, 75

ANALI SI S PERHI TUNGAN

Ak s ial Te k an Murni
Kuat Te k a n Be to n : Cc = [ 0. 85 f c ' [ Ag - ∑ As t ] 29538, 5 k N
Kuat Te k a n Tu lang an : Cs = [ ∑ As t f y ] 5635, 23 k N
Be ban Ak s ia l Tek an Mu rni : Po = [ Cc + Cs ] 35173, 8 k N
Be ban Ak s ia l Tek an No m inal : Pn m a x = [ 0. 8 Po ] 2 81 39 k N
Ke runt uhan Se im bang
Garis Ne t ral Bala nc ed : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 629, 7 mm
Blok Te gangan B alan ce d : ab = [ β c ] 535, 2 mm
Gaya Te k a n Be to n Ba la nc ed : Ccb = [ 0. 85 f c ' ab b ] 14538, 26 k N
Gaya Te k a n Tu l. Ba la nc ed : Ts i = [ ∑ Tsi ] 1252, 38 k N
Mom e n Be to n Ba lanc ed : Mccb = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 4105, 26 k N. m
Mom e n Tu langan B al an ce d : MTs b = [ ∑ MT s ib ] 1560, 53 k N. m
Be ban Ak s ia l No mi na l B alance d : Pnb = [ Cc b + ∑ Tsi ] 15790, 64 k N
: Mnb = [ Mc c b + MT s b ] 5665, 79 k N. m
Ek s e nt ris it as B al an ce d : eb = [ Mnb / Pnb ] 358, 81 mm
Le nt ur Murni
Garis Ne t ral Le nt ur Mu rn i : c 107, 25 mm
Blok Te gangan L en tu r Murni : a = [ β c ] 91, 16 mm
Gaya Te k a n Be to n Mur ni : Cc = [ 0. 85 f c ' a b ] 2476, 13 k N
Gaya Tulangan L en tr Murni : Ts i = [ ∑ Tsi ] -24 76 ,1 k N
Mom e n Be to n Le nt ur Murni : Mcc = [ y - 0. 5 a ] Cc 1249, 01 k N
Mom e n Tu l. Le nt ur Mu rn i : MTs = [ ∑ MT s i ] 1242, 7 6 k N
Mom e n Le nt ur Murn i : Mn = Mc c + MT s 2491, 77 k N
Ak s ial Tarik Murni
Be ban Ak s ia l Tar ik Nom i nal : Pn m i n = [ ∑ As t - f y ] - 5635, 23 k N

Kapas it as Nom inal

Ak s ial Mak s im um Re ncana : ø Po = [ 0. 65 Po ] 22862, 95 k N
Ak s ial Te k an Re nc an a Max : ø Pn m a x = [ 0. 65 Pn ] 18290, 36 k N
B E B A N A K S IA L (k N )

Ak s ial Re ncan a Bal an ce d : ø Pnb = [ 0. 65 Pnb ] 10263, 9 k N

Mom e n Re ncana Bala nc e d : ø Mnb = [ 0. 80 Mnb ] 4532, 63 k N. m
Ak s ial Tar ik Re n ca na : ø Mn = [ 0. 80 Mn ] 1993, 42 k N. m
Ak s ial Re ncan a Minim u m : ø Pn m i n = [ 0. 8 Pnmin ] - 4508, 2 k N

DI AGRAM I NTERAKSI AKSI AL - LENTUR KOL OM

40000,00

35173,77
35000,00

30000,00 28139,02

φt Po
25000,00
22862,95

20000,00
18290,36 φc Pnm 18290,36
ax

15790,64
φc Mnb ; φc Ϳ
15000,00 ; Pnb

10263,91
10000,00

5000,00

- 0,00 0,00
φt Pn m0,00
in
0,00 1000,00 2000,00 3000,00 40 00 ,00 5000,00 6000,00
-3 66 2,90
- 5 63 5,23
- 50 00 ,00

- 10000,00
MO MEN LENTUR (kN.m)

PERANCANGAN TULANGAN GESER KOLOM

Dat a Mat e rial

Kuat Te k a n Be to n : f c' 29, 05 Mpa
Te gangan Le le h Ba ja Tu la ngan : fy 4 10 Mpa
Modulus Elas t i sit as Bet on : Ec = [ 4700 √ fc ' ] 25332, 1 Mpa
Modulus Elas t i sit as Baja : Es 200000 Mpa
Dat a Kolom
Tinggi Pe n am pan g : h 1100 mm
Le bar Pe nam pang : b 1100 mm
Se lim ut Be t o n : d' 40 mm
Tinggi Ef e k t i f Pe na m pa ng : d 1060 mm
Luas Pe nam pa ng : Ag = [ b h ] 12100 00 mm2
Pe rhit ungan Tulangan Conf ine m e n t
Le bar Pe nam pang Te rk ek ang : bc = [ b - 2 d' ] 1020, 0 mm
Tinggi pe nam pan g Te rk ek ang : hc = [ h - 2 d' ] 1020, 0 mm
Luas Pe nam pa ng Te r ke k ang : Ach = [ bc hc ] 10404 00 mm
Spas i Max Pe ngik at : hx = [ 2 / 3 hc ] 680, 00 mm
Diam e t e r Conf ine m e nt : D 13 mm
Luas Conf ine m e nt pe r bar : As = [ π / 4 D2 ] 132, 73 mm2
Luas Pe rlu Conf i ne m en t : As _h1 = [ 0. 3[ hc . f c ' /f y] [ Ag/Ac h- 1] 3, 53 mm2
As _h2 = [ 0. 9 hc fc ' / fy ] 6, 50 mm2
2
Luas Re nc an a : As _h = [ gunakan maks imum ] 6, 50 mm
Luas Conf ine m e nt Te rpas ang : As _a = [ As _h S ] 975, 65 mm2

Pe m as angan Con fine me nt

Dae rah Ujun g Ko lom : Lo = [ h ] 1100, 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 666, 67 mm
Lo = [ 500 ] 5 00 mm
Dipas ang Se panja ng : Lo = [ Gunakan T er bes ar ] 1100, 00 mm

Pe rhit ungan Tulangan Ge s e r

Mom e n Probable At as : Mpr_at s 680, 28 k N. m
Mom e n Probable Bawah : Mpr_bwh 680, 28 k N. m
Fak t or Dis tribus i Mom e n : DF 1, 00
Gaya Ak s ial Ult im a te : Pu 5761, 47 k N
Ge s e r Ak ibat S way Balo k : Vs way = [ Mpr ats +Mpr bw h] /[ Ln] 340, 14 k N
Gaya Ge s e r Ma ks im u m : Vu = [ Dar i Analis is ] 403, 73 k N
Gaya Ge s e r Ult im at e : Ve = [ Gunakan T er bes ar ] 403, 73 k N
Fak t or Re du ks i Ge se r : ø 0, 75

Pe rs yarat a n [ Vc = 0 ] : Vs way > 0. 5 Ve

340, 14 > 201, 87 O KE

Pu > 0. 1 Ag f c'
5761, 47 > 3515, 05 O KE
Dae rah Ujun g Ko lom
Diam e t e r Se ngk a ng : D 13 mm
Luas Se ngk a ng per B at an g : Av =[ π/4. D2] Kak i 3 398, 20 mm2
Kuat Ge s e r Be to n : Vc_ 1 = [ √ fc ' b .d ] / [ 6 ] 0, 00 k N
Kuat Ge s e r Se ngk a ng : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 538, 31 k N
Spas i Max T ul. Con fin e m e nt : Sm ax = [ b / 4 ] 2 75 mm
Sm ax = [ 6 D_long ] 150, 0 mm
Sm ax = [ 100 + [ 350 - hx ] / 3 ] - 10, 0 mm
Jarak Se ngk an g M ax : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 321, 48 mm
Jarak Se ngk an g Pa ka i : S 1 50 mm

Diluar Ujung Kolom

Kuat Ge s e r Be to n : Vc_ 2 =[ 1+[ Pu/[ 14. Ag] ] [ √ f c ' b. d] /[ 6] 0, 00 k N
Kuat Ge s e r Se ngk a ng : Vs = [ Ve / ø - Vc ] 538, 312 k N
Spas i Mak s im u m : Sm ax = [ 6 D_long ] 1 50 mm
Sm ax = [ 150 ] 1 50 mm
Jarak Se ngk an g Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] 321, 48 mm
Jarak Se ngk an g Pa ka i : S 1 50 mm

Kont rol Pe rhit ungan

1. Dae rah Se pa nj an g Lo
Gaya Ge s e r Ma ks im u m : Vu 403, 73 k N
Kapas it as Ge se r Da er ah P las t is : Vn = [ Av. f y . d] /[ s ] +Vc _1 1153, 71 k N
Ge s e r Nom in al : øVn = [ 0, 75 Vn ] 865, 28 k N
Kont rol : øVn > Vu O KE
2. Dae rah Di lu ar Lo
Gaya Ge s e r Ma ks im u m : Vu 403, 73 k N
Kapas it as Ge se r Da er ah P las t is : Vn = [ Av. f y. d] /[ s ] +Vc _2 1153, 71 k N
Ge s e r Nom in al : øVn = [ 0, 75 Vn ] 865, 28 k N
Kont rol : øVn > Vu O KE

Mak a Gun ak an S eng ka ng : Se panjang Lo 3D1 3- 15 0

Diluar Lo 3D1 3- 15 0
 PERANCA NGA N TULANGAN LENTUR KOLOM
( 90 0 m m x 900 m m )

Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 9 00 mm
Le bar Pe nam pang : b 9 00 mm
Tin ggi Kol om : Ln 4000 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 8 60 mm
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 810000 m m2
Luas M odu lar : At = [ Ag + [ n - 1 ] [ As + As ' ] ] 846695 mm
2

Tit i k Pus at Pe na mpang : y = [ Ag h / 2 + [ n - 1 ] 450, 0 mm

[ As d + As ' d' ] / [ At ]
Dat a Mat e rial
Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ul t im at e Be ton : Ɛc 0, 0030
Re gangan Le l e h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0, 0021
Fak t or Blok Te ganga n : β 0, 85
M od u lar Ras i o : n = [ Es / Ec ] 7, 90
Tulan gan Le nt ur Kolom
D iam e t e r Tul angan : D 22 mm
Juml ah Tul angan : n 28 Buah
Luas Tul angan Te k an : ∑ As ' 3801 m m2
Luas Tula ngan Tari k : ∑ As 1521 m m2
Luas: As tTu langan Tot al 10643, 7 m m2
Pe m e rik sa an Luas Tul angan Le nt ur
Ras i o Tu langan Le nt ur : ρ = [ As t / Ag ] 1,31%
Ras i o Tu langan Mak s im um : ρ m in 1,00%
Ras i o Tu langan Mini m um : ρ m ax 6,00%
Kont rol R asi o Tulan gan : ρ m in < ρ < ρ ma x
1,0% 1, 31% 6, 00% OKE
Fak to r Re du k s i Ke k uat an
Ak si al Te k an Le ntu r : øc 0, 65
Ak si al Tari k Le nt ur : øt 0, 80
Re duk s i Le nt ur : øb 0, 80
Re duk s i Ge s e r : øv 0, 75

ANALI SI S PER HI TUNGA N

Ak si al Te k an Murni
Kuat Te k an Be t on : Cc = [ 0. 85 fc ' [ Ag - ∑ As t ] 19738, 1 kN
Kuat Te k an Tul angan : Cs = [ ∑ As t fy ] 4363, 92 kN
Be ban Ak si al Te k an Murni : Po = [ Cc + Cs ] 2 41 02 kN
Be ban Ak si al Te k an Nomi nal : Pn m a x = [ 0. 8 P o ] 19281, 6 kN
Ke runt uhan Se i m b a ng
Gari s Ne t ral Bal ance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 510, 9 mm
Bl ok Te gangan Balan ce d : ab = [ β c ] 434, 3 mm
Gaya Te k an Be t on Bal ance d : Cc b = [ 0. 85 fc ' ab b ] 9650, 61 kN
Gaya Te k an Tul . Bal ance d : Ts i = [ ∑ T si ] 949, 62 kN
M o me n Be t on Bal ance d : Mcc b = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 2247, 35 k N. m
M o me n Tul angan Bal ance d : MTs b = [ ∑ MTs ib ] 971, 69 k N. m
Be ban Ak si al No mi nal Bal ance d : Pn b = [ Cc b + ∑ Ts i ] 10600, 24 kN
: Mnb = [ Mc c b + MTs b ] 3219, 04 k N. m
Ek s e nt ris i t as Bal ance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 303, 68 mm
Le nt ur Murni
Gari s Ne t ral Le n tur Murni : c 100, 47 mm
Bl ok Te gangan Le nt ur Murni : a = [ β c ] 85, 40 mm
Gaya Te k an Be t on Murni : Cc = [ 0. 85 fc ' a b ] 1897, 94 kN
Gaya Tul angan Le nt r Murni : Ts i = [ ∑ T si ] - 1897, 9 kN
M o me n Be t on Le nt ur Murni : Mcc = [ y - 0. 5 a ] Cc 773, 03 kN
M o me n Tul . Le n tur M u rn i : MTs = [ ∑ MTs i ] 775,01 kN
M o me n Le nt ur M u rn i : Mn = Mc c + MTs 1548, 04 kN
A k s i al Tari k Murni
Be ban Ak si al Tari k Nom inal : Pn m i n = [ ∑ As t -f y ] -4363, 92 kN

Kapas i tas Nom in al

Ak si al Mak s i mu m Re ncana : ø Po = [ 0. 65 Po ] 15666, 32 kN
Ak si al Te k an R e ncana Max : ø Pn m ax = [ 0. 65 Pn ] 12533, 05 kN
Ak si al R e ncana Balance d : ø Pn b = [ 0. 65 Pnb ] 6890, 15 kN
Mo me n Re n can a Bal ance d : ø Mn b = [ 0. 80 Mnb ] 2575, 23 k N. m
Ak si al Tari k Re ncana : ø Mn = [ 0. 80 Mn ] 1238, 43 k N. m
B E B A N A K S IA L (k N )

Ak si al R e ncana Mi nim um : ø Pn m i n = [ 0. 8 P nmin ] - 3491,1 kN

D I AGRAM I NTER AKS I A KSI AL - LENTUR KO LO M

30000, 00

24102,03
25000, 00

20000, 00 19281, 62
φt Po

15666,32

15000, 00
12533,05 φc Pnma x 12533,05

10600,24
φc Mnb ; φc Ϳ
10000, 00 ; Pnb
6890,15

5000,00

- 0, 00 0, 00
0,00
0 ,00
-2836,55 5 00 ,00 1000,00 1500,00 2 00 0, 00 2500, 00 3000, 00 3500,0 0
φt Pnmi n
-4363,92
- 5000,00

- 10000,00
MO MEN LENTU R (kN.m)

PERA NCA NGA N TULA NGAN GESER KO LO M

Dat a Mat e rial

Kuat Te k an Be t on : fc' 29, 05 Mpa
Te gangan Le l e h Baja Tul angan : fy 4 10 Mpa
M od u lus El ast i s it as Be ton : Ec = [ 4700 √ f c' ] 25332, 1 Mpa
M od u lus El ast i s it as Baja : Es 200000 Mpa
Da ta Kol om
Tin ggi Pe nam pang : h 9 00 mm
Le bar Pe nam pang : b 9 00 mm
Se l im ut Be ton : d' 40 mm
Tin ggi Ef e k t if Pe nam pang : d 8 60 mm
2
Luas Pe nam pang : Ag = [ b h ] 810000 mm
Pe rhi tu ngan Tulang an C onf ine m e nt
Le bar Pe nam pang Te rk e k ang : bc = [ b - 2 d' ] 820,0 mm
Tin ggi pe nam pang Te rk e k ang : hc = [ h - 2 d' ] 820,0 mm
Luas Pe nam pang Te rk e k ang : Ach = [ bc hc ] 672400 mm
Spas i Max Pe n gik at : hx = [ 2 / 3 hc ] 546,67 mm
Di am e te r Conf i ne me nt : D 13 mm
Luas Conf i ne me nt pe r bar : As = [ π / 4 D2 ] 132, 73 m m2
Luas Pe rlu Con fi ne m e nt : As _h1 = [ 0.3[ hc . fc ' /f y] [Ag/Ac h-1] 3, 57 m m2
2
As _h2 = [ 0. 9 h c f c ' / f y ] 5, 23 mm
Luas Re ncana : As _h = [ gunakan maks im um ] 5, 23 m m2
Luas Conf i ne me nt Te rpas ang : As _a = [ As _h S ] 784, 35 m m2

Pe m as angan C onf ine me nt

Dae rah Ujung Kol om : Lo = [ h ] 900, 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 666, 67 mm
Lo = [ 500 ] 5 00 mm
Di pas ang S e panjang : Lo = [ G unakan Ter bes ar ] 900, 00 mm

Pe rh it ungan Tul angan Ge s e r

M o me n Probabl e A tas : Mp r_at s 680, 28 k N. m
M o me n Probabl e Bawah : Mp r_bwh 680, 28 k N. m
Fak t or D is t ribu s i Mom e n : DF 1, 00
Gaya Ak si al Ul t im at e : Pu 2278, 50 kN
Ge s e r Ak i bat Sway Bal ok : Vs way = [Mpr at s +Mpr bw h] /[ Ln] 340, 14 kN
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu = [ D ari Analis is ] 336, 28 kN
Gaya Ge s e r Ult i mat e : Ve = [ G unakan Ter bes ar ] 340, 14 kN
Fak t or R e duk s i Ge s e r : ø 0, 75

Pe rs yaratan [ Vc = 0 ] : Vs way > 0.5 Ve

340, 14 > 170,07 OKE

Pu > 0.1 Ag f c'

2278, 50 < 2353,05 NO T O KE
Dae rah Ujung Kol om
Di am e te r Se ngk ang : D 13 mm
Luas Se ngk ang pe r Bat an g : Av =[ π/ 4.D 2] Kak i 3 398, 20 m m2
Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ fc ' b . d ] / [ 6 ] 695, 28 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] - 241,76 kN
Spas i Max Tu l. C onf ine m e nt : Sm ax = [ b / 4 ] 2 25 mm
Sm ax = [ 6 D_long ] 132, 0 mm
Sm ax = [ 100 + [ 350 - hx ] / 3 ] 34, 4 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] - 580, 75 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Di lua r Ujung Kol om

Kuat Ge s e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+[ Pu/ [14. Ag] ] [ √fc ' b.d] / [6 ] 834, 99 kN
Kuat Ge s e r S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] -381, 464 kN
Spas i Mak s im um : Sm ax = [ 6 D_long ] 1 32 mm
Sm ax = [ 150 ] 1 50 mm
Jarak Se ngk ang Max : Sm ax = [ Av f y d / Vs ] -368, 067 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Kont rol Pe rhi t ungan

1. Dae rah Se panjang Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 340, 14 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av.f y .d] / [ s] +Vc_ 1 936, 03 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 702, 02 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE
2. Dae rah Di l uar Lo
Gaya Ge s e r M ak si m um : Vu 340, 14 kN
Kapas i tas Ge s e r Dae rah Plas t i s : Vn = [ Av. fy. d] /[ s ] +Vc _2 936, 03 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 702, 02 kN
Kont rol : øVn > Vu OKE

Maka Gunak an Se ng k ang : S e panjan g Lo 3D13- 150

Di lua r Lo 3D13- 150
 PERA NCA NGA N T UL ANGAN L E N TUR KO LOM
( 90 0 mm x 9 00 mm)

Da ta Kol o m
Tin gg i Pen ampan g : h 9 00 mm
Le b a r Pen ampan g : b 9 00 mm
Tin gg i Ko l om : Ln 4 00 0 mm
S el im ut B et o n : d' 40 mm
Tin gg i Efe k t i f Pe na mpa ng : d 8 60 mm
2
Lu as Pe na mp a ng : Ag = [ b h ] 81 00 00 mm
Lu as M odul ar : At = [ A g + [ n - 1 ] [ A s + As' ] ] 84 66 95 mm 2
Tit i k Pu sa t Pena mpan g : y = [ A g h / 2 + [ n - 1 ] 45 0, 0 mm
[ As d + As' d' ] / [ At ]
D at a Ma te ri a l
Ku at T e k an Be to n : f c' 29 , 05 Mpa
Teg ang an Lel e h Ba ja T u la ng an : fy 4 10 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Bet o n : E c = [ 47 00 √ fc ' ] 25 33 2, 1 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Baja : E s 20 00 00 Mpa
Re ga ng an U l ti ma te Bet o n : Ɛc 0 ,0 03 0
Re ga ng an Lel e h Ba ja : Ɛy = [ fy / Es ] 0 ,0 02 1
Fak t o r Bl o k Te ga nga n : β 0 ,8 5
M od u la r R as io : n = [ Es / Ec ] 7 ,9 0
Tul an ga n Le nt ur Kol o m
Di am et er Tul a nga n : D 22 mm
J uml ah Tu la ng an : n 28 B ua h
2
Lu a s Tu la ng an Te k an : ∑ As ' 3 80 1 mm
L ua s T u l ang an T a ri k : ∑ As 1 52 1 mm
2

2
Lua s Tul an ga n To ta l : As t 10 64 3, 7 mm
Pe meri k s aa n Lu as Tul an ga n Le nt u r
Ra si o Tul a ng an L ent u r : ρ = [ A st / Ag ] 1 , 31 %
Ra si o Tul a ng an M a k s im um : ρmi n 1 , 00 %
Ra si o Tul a ng an M i ni mu m : ρma x 6 , 00 %
Ko nt rol R as i o T u la ng an : ρ mi n < ρ < ρ ma x
1 ,0 % 1 , 31 % 6, 00 % O KE
Fa k t or R eduk si Kek ua ta n
Ak si a l Te k an Le nt ur : øc 0 ,6 5
Ak si a l Ta rik L en tu r : øt 0 ,8 0
Re du k s i L ent u r : øb 0 ,8 0
Re du k s i Ges er : øv 0 ,7 5

AN A LI SI S PERHI T UN GA N
Ak si a l T e k an M u rn i
Ku at Te k an Be to n : Cc = [ 0. 8 5 fc ' [ A g - ∑ Ast ] 19 73 8, 1 kN
Ku at Te k an T u la ng an : Cs = [ ∑ A s t fy ] 43 63 , 92 kN
Be b an Ak si a l Tek a n M u rn i : Po = [ Cc + Cs ] 2 41 0 2 kN
Be b an Ak si a l Tek a n N o mi na l : Pn m ax = [ 0. 8 P o ] 19 28 1, 6 kN
Kerun tu ha n Se i mb a ng
Ga ri s Net ral B al a nced : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 51 0, 9 mm
Bl o k Te ga ng an B al an ce d : ab = [ β c ] 43 4, 3 mm
Ga ya T e k an Be to n Ba la nced : Cc b = [ 0. 8 5 fc ' ab b ] 96 50 , 61 kN
Ga ya T e k an Tu l. Ba la nced : T si = [ ∑ Ts i ] 9 49 ,6 2 kN
M o men Be to n Ba la nced : M ccb = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 22 47 , 35 k N.m
M o men Tu la ng an B al an ce d : M T s b = [ ∑ MTs ib ] 9 71 ,6 9 k N.m
Be b an Ak si a l N o mi na l B al an ce d : Pnb = [ Cc b + ∑ Ts i ] 1 06 0 0, 24 kN
: Mnb = [ Mcc b + M Ts b ] 32 19 , 04 k N.m
Ek se nt ris i ta s B al an ce d : eb = [ Mnb / P nb ] 3 03 ,6 8 mm
L en tu r M u rn i
Ga ri s Net ral L en t ur M u rn i : c 1 00 ,4 7 mm
Bl o k Te ga ng an L en tu r M u rn i : a = [ β c ] 85 , 40 mm
Ga ya T e k an Be to n M urni : Cc = [ 0. 8 5 fc ' a b ] 18 97 , 94 kN
Ga ya T ul a ng an L en tr M urni : T si = [ ∑ Ts i ] - 1 8 97 ,9 kN
M o men Be to n Le nt ur Murni : M cc = [ y - 0. 5 a ] Cc 7 73 ,0 3 kN
M o men Tu l. Le nt ur M u rn i : M T s = [ ∑ MTs i ] 7 75 ,0 1 kN
M o men Le ntu r M u rn i : M n = M cc + M Ts 15 48 , 04 kN
A k si a l Tarik M urni
Be b an Ak si a l Tarik Nomi n al : Pn m in = [ ∑ A s t - fy ] - 4 36 3, 92 kN
B E B A N A K S IA L (k N )

Ka pas it a s N o mi na l
Ak si a l M a k s im um Re ncan a : ø Po = [ 0. 6 5 Po ] 1 56 6 6, 32 kN
Ak si a l Te k an Re ncan a M ax : ø Pnm ax = [ 0. 6 5 Pn ] 1 25 3 3, 05 kN
Ak si a l Re ncan a Ba l an ce d : ø Pnb = [ 0. 6 5 Pn b ] 68 90 , 15 kN
Mo men Ren ca na Bal a nced : ø Mn b = [ 0. 8 0 Mnb ] 25 75 , 23 k N.m
Ak si a l Ta rik R en ca na : ø M n = [ 0. 8 0 Mn ] 12 38 , 43 k N.m
Ak si a l Re ncan a M i ni mu m : ø Pnm in = [ 0. 8 P nmin ] - 34 91 ,1 kN

DI AGR AM INTERAKSI A KSI AL - LENTUR KOL OM

30 00 0, 00

2
25 00 0, 004 10 2, 03

19 28 1, 62
20 00 0, 00
φt Po

15 66 6, 32
15 00 0, 00
12 53 3, 05 φc Pn m ax 12 53 3, 05
10 60 0, 24
φc Mnb ; φc Ϳ
10 00 0, 00 ; Pnb
6 89 0, 15

5 00 0, 00

- 0 ,0 0 0, 00
0 ,0 0
0
-2 83,0
60,5 5 5 00 , 00 1 00 0, 00 1 50 0, 00 2 00 0, 0 0 2 50 0, 0 0 3 00 0, 0 0 35 00 ,0 0
φt Pn mi n
- 4 36 3, 9 2
- 50 00 , 00

- 10 00 0, 00
MOMEN LENTUR ( kN.m)

PERA NCA NGA N TULANGAN GESER KOL OM

D at a Ma te ri a l
Ku at T e k an Be to n : f c' 29 , 05 Mpa
Teg ang an Lel e h Ba ja T u la ng an : fy 4 10 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Bet o n : E c = [ 47 00 √ fc ' ] 25 33 2, 1 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Baja : E s 20 00 00 Mpa
Da ta Kol o m
Tin gg i Pen ampan g : h 9 00 mm
Le b a r Pen ampan g : b 9 00 mm
S el im ut B et o n : d' 40 mm
Tin gg i Efe k t i f Pe na mpa ng : d 8 60 mm
2
Lu as Pe na mp a ng : Ag = [ b h ] 81 00 00 mm
Pe rh it un ga n Tu l an ga n Co nf in eme n t
Le b a r Pen ampan g T e rk ek an g : bc = [ b - 2 d' ] 8 20 , 0 mm
Tin gg i pen ampan g T e rk ek an g : hc = [ h - 2 d' ] 8 20 , 0 mm
Lu as Pe na mp a ng Terk e k a ng : Ach = [ bc hc ] 67 24 00 mm
Sp a si M ax Pen gi k a t : hx = [ 2 / 3 hc ] 5 46 ,6 7 mm
Di a met er Con f in eme nt : D 13 mm
Lu as Con f in eme nt p e r bar : As = [ π / 4 D2 ] 1 32 ,7 3 mm 2
2
Lu as Pe rl u Co nf i ne men t : As _h 1 = [ 0. 3[ h c. fc ' /f y ][ Ag/Ach - 1] 3 ,5 7 mm
2
As _h 2 = [ 0. 9 h c f c' / fy ] 5 ,2 3 mm
Lu as Ren can a : As _h = [ gu nakan maks imu m ] 5 ,2 3 mm 2
2
Lu as Con f in eme nt Te rpas a ng : As _a = [ A s _h S ] 7 84 ,3 5 mm

Pema sa ng an C on fi ne me nt
Da erah Ujun g Ko lo m : Lo = [ h ] 9 00 ,0 0 mm
Lo = [ ln / 6 ] 6 66 ,6 7 mm
Lo = [ 50 0 ] 5 00 mm
Di pas an g Se pa nja ng : Lo = [ Gu nakan Ter besar ] 9 00 ,0 0 mm

Perhi t ung an Tul a ng an Ges er

M o men Probable At as : M pr_ at s 6 80 ,2 8 k N.m
M o men Probable Bawah : M pr_ bwh 6 80 ,2 8 k N.m
Fak t o r Di s tribus i Mome n : DF 1 ,0 0
Ga ya Ak s i al Ul ti ma te : Pu 22 78 , 50 kN
Ge se r A k i b at Sw ay Bal o k : Vs way = [M pr at s +Mp rb w h ]/ [ Ln ] 3 40 ,1 4 kN
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu = [ Dari A n alisis ] 3 36 ,2 8 kN
Ga ya Ges e r U l t ima t e : Ve = [ Gu nakan Ter besar ] 3 40 ,1 4 kN
Fak t o r Re d u k s i Ge se r : ø 0 ,7 5

Persy arat a n [ Vc = 0 ] : Vs way > 0 . 5 Ve

34 0, 14 > 1 70 , 07 O KE

Pu > 0 . 1 Ag fc'
22 78 ,5 0 < 2 35 3 ,0 5 NO T OKE
Da erah Ujun g Ko lo m
Di a met er Se ng k a ng : D 13 mm
Lu as Se ng k a ng per B at an g : Av =[ π/ 4 .D 2] Ka k i 3 3 98 ,2 0 mm 2
Ku at Ges e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ f c' b .d ] / [ 6 ] 6 95 ,2 8 kN
Ku at Ges e r Se ng k a ng : Vs = [ V e / ø - Vc ] - 24 1, 76 kN
Sp a si M ax T ul . Con fi n eme nt : Sma x = [ b / 4 ] 2 25 mm
Sma x = [ 6 D_ lon g ] 13 2, 0 mm
Sma x = [ 10 0 + [ 35 0 - hx ] / 3 ] 3 4, 4 mm
J arak S en gk a n g M ax : Sma x = [ A v fy d / V s ] -5 80 ,7 5 mm
J arak S en gk a n g Pa k a i : S 1 50 mm

Di l ua r Uju ng Kol om
Ku at Ges e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+ [ Pu/ [ 14 . Ag] ] [√ f c' b. d ]/ [ 6] 8 34 ,9 9 kN
Ku at Ges e r Se ng k a ng : Vs = [ V e / ø - Vc ] - 3 81 ,4 64 kN
Sp a si M ak si mu m : Sma x = [ 6 D_ lon g ] 1 32 mm
Sma x = [ 15 0 ] 1 50 mm
J arak S en gk a n g Max : Sma x = [ A v fy d / V s ] - 3 68 ,0 67 mm
J arak S en gk an g Pa k a i : S 1 50 mm

Ko nt ro l Perhi t un ga n
1. Da erah Sepa njan g Lo
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu 3 40 ,1 4 kN
Ka pa si t as Ge se r Da erah Pl as ti s : Vn = [A v .f y . d] / [s ] +Vc _1 9 36 ,0 3 kN
Ge se r Nomi n al : øVn = [ 0, 7 5 V n ] 7 02 ,0 2 kN
Ko nt rol : øVn > Vu O KE
2. Da erah Di lu ar Lo
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu 3 40 ,1 4 kN
Ka pa si t as Ge se r Da erah Pl as ti s : Vn = [A v . fy . d] /[ s ]+ Vc _2 9 36 ,0 3 kN
Ge se r Nomi n al : øVn = [ 0, 7 5 V n ] 7 02 ,0 2 kN
Ko nt rol : øVn > Vu O KE

Mak a Gun ak a n S eng k a ng : Se pa njan g Lo 3 D1 3- 15 0

D il u ar L o 3 D1 3- 15 0
 PERA NCA NGA N T UL ANGAN L E N TUR KO LOM
( 90 0 mm x 9 00 mm)

Da ta Kol o m
Tin gg i Pen ampan g : h 9 00 mm
Le b a r Pen ampan g : b 9 00 mm
Tin gg i Ko l om : Ln 4 00 0 mm
S el im ut B et o n : d' 40 mm
Tin gg i Efe k t i f Pe na mpa ng : d 8 60 mm
2
Lu as Pe na mp a ng : Ag = [ b h ] 81 00 00 mm
Lu as M odul ar : At = [ A g + [ n - 1 ] [ A s + As' ] ] 84 66 95 mm 2
Tit i k Pu sa t Pena mpan g : y = [ A g h / 2 + [ n - 1 ] 45 0, 0 mm
[ As d + As' d' ] / [ At ]
D at a Ma te ri a l
Ku at T e k an Be to n : f c' 29 , 05 Mpa
Teg ang an Lel e h Ba ja T u la ng an : fy 4 10 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Bet o n : E c = [ 47 00 √ fc ' ] 25 33 2, 1 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Baja : E s 20 00 00 Mpa
Re ga ng an U l ti ma te Bet o n : Ɛc 0 ,0 03 0
Re ga ng an Lel e h Ba ja : Ɛy = [ fy / Es ] 0 ,0 02 1
Fak t o r Bl o k Te ga nga n : β 0 ,8 5
Modu la r R as io : n = [ Es / Ec ] 7 ,9 0
Tul an ga n Le nt ur Kol o m
Di am et er Tul a nga n : D 22 mm
J uml ah Tu la ng an : n 28 B ua h
Lu a s Tu la ng an Te k an : ∑ As ' 3 80 1 mm 2
L ua s T u l ang an T a ri k : ∑ As 1 52 1 mm 2
2
Lua s Tul an ga n To ta l : As t 10 64 3, 7 mm
Pe meri k s aa n Lu as Tul an ga n Le nt u r
Ra si o Tul a ng an L ent u r : ρ = [ A st / Ag ] 1 , 31 %
Ra si o Tul a ng an M a k s im um : ρmi n 1 , 00 %
Ra si o Tul a ng an M i ni mu m : ρma x 6 , 00 %
Ko nt rol R as i o T u la ng an : ρ mi n < ρ < ρ ma x
1 ,0 % 1 , 31 % 6, 00 % O KE
Fa k t or R eduk si Kek ua ta n
Ak si a l Te k an Le nt ur : øc 0 ,6 5
Ak si a l Ta rik L en tu r : øt 0 ,8 0
Re du k s i L ent u r : øb 0 ,8 0
Re du k s i Ges er : øv 0 ,7 5

AN A LI SI S PERHI T UN GA N
Ak si a l T e k an M u rn i
Ku at Te k an Be to n : Cc = [ 0. 8 5 fc ' [ A g - ∑ Ast ] 19 73 8, 1 kN
Ku at Te k an T u la ng an : Cs = [ ∑ A s t fy ] 43 63 , 92 kN
Be ban Ak si a l Tek a n M u rn i : Po = [ Cc + Cs ] 2 41 0 2 kN
Be ban Ak si a l Tek a n N o mi na l : Pn m ax = [ 0. 8 P o ] 19 28 1, 6 kN
Kerun tu ha n Se i mb a ng
Ga ri s Net ral B al a nced : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 51 0, 9 mm
Bl o k Te ga ng an B al an ce d : ab = [ β c ] 43 4, 3 mm
Ga ya T e k an Be to n Ba la nced : Cc b = [ 0. 8 5 fc ' ab b ] 96 50 , 61 kN
Ga ya T e k an Tu l. Ba la nced : T si = [ ∑ Ts i ] 9 49 ,6 2 kN
M o men Be to n Ba la nced : M ccb = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 22 47 , 35 k N.m
M o men Tu la ng an B al an ce d : M T s b = [ ∑ MTs ib ] 9 71 ,6 9 k N.m
Be b an Ak si a l N o mi na l B al an ce d : Pnb = [ Cc b + ∑ Ts i ] 1 06 0 0, 24 kN
: Mnb = [ Mcc b + M Ts b ] 32 19 , 04 k N.m
Ek se nt ris i ta s B al an ce d : eb = [ Mnb / P nb ] 3 03 ,6 8 mm
L en tu r M u rn i
Ga ri s Net ral L en t ur M u rn i : c 1 00 ,4 7 mm
Bl o k Te ga ng an L en tu r M u rn i : a = [ β c ] 85 , 40 mm
Ga ya T e k an Be to n M urni : Cc = [ 0. 8 5 fc ' a b ] 18 97 , 94 kN
Ga ya T ul a ng an L en tr M urni : T si = [ ∑ Ts i ] - 1 8 97 ,9 kN
M o men Be to n Le nt ur Murni : M cc = [ y - 0. 5 a ] Cc 7 73 ,0 3 kN
M o men Tu l. Le nt ur M u rn i : M T s = [ ∑ MTs i ] 7 75 ,0 1 kN
M o men Le ntu r M u rn i : M n = M cc + M Ts 15 48 , 04 kN
A k si a l Tarik M urni
Be b an Ak si a l Tarik Nomi n al : Pn m in = [ ∑ A s t - fy ] - 4 36 3, 92 kN
B E B A N A K S IA L (k N )

Ka pas it a s N o mi na l
Ak si a l M a k s im um Re ncan a : ø Po = [ 0. 6 5 Po ] 1 56 6 6, 32 kN
Ak si a l Te k an Re ncan a M ax : ø Pnm ax = [ 0. 6 5 Pn ] 1 25 3 3, 05 kN
Ak si a l Re ncan a Ba l an ce d : ø Pnb = [ 0. 6 5 Pn b ] 68 90 , 15 kN
Mo men Ren ca na Bal a nced : ø Mn b = [ 0. 8 0 Mnb ] 25 75 , 23 k N.m
Ak si a l Ta rik R en ca na : ø M n = [ 0. 8 0 Mn ] 12 38 , 43 k N.m
Ak si a l Re ncan a M i ni mu m : ø Pnm in = [ 0. 8 P nmin ] - 34 91 ,1 kN

DI AGR AM INTERAKSI A KSI AL - LENTUR KOL OM

30 00 0, 00

2
25 00 0, 004 10 2, 03

19 28 1, 62
20 00 0, 00
φt Po

15 66 6, 32
15 00 0, 00
12 53 3, 05 φc Pn m ax 12 53 3, 05

10 60 0, 24
φc Mnb ; φc Ϳ
10 00 0, 00 ; Pnb
6 89 0, 15

5 00 0, 00

- 0 ,0 0 0, 00
0 ,0 0
0
-2 83,0
60,5 5 5 00 , 00 1 00 0, 00 1 50 0, 00 2 00 0, 0 0 2 50 0, 0 0 3 00 0, 0 0 35 00 ,0 0
φt Pn mi n
- 4 36 3, 9 2
- 50 00 , 00

- 10 00 0, 00
MOMEN LENTUR ( kN.m)

PERA NCA NGA N TULANGAN GESER KOL OM

D at a Ma te ri a l
Ku at T e k an Be to n : f c' 29 , 05 Mpa
Teg ang an Lel e h Ba ja T u la ng an : fy 4 10 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Bet o n : E c = [ 47 00 √ fc ' ] 25 33 2, 1 Mpa
M od u lu s Ela st i si t as Baja : E s 20 00 00 Mpa
Da ta Kol o m
Tin gg i Pen ampan g : h 9 00 mm
Le b a r Pen ampan g : b 9 00 mm
S el im ut B et o n : d' 40 mm
Tin gg i Efe k t i f Pe na mpa ng : d 8 60 mm
Lu as Pe na mp a ng : Ag = [ b h ] 81 00 00 mm 2
Pe rh it un ga n Tu l an ga n Co nf in eme n t
Le b a r Pen ampan g T e rk ek an g : bc = [ b - 2 d' ] 8 20 , 0 mm
Tin gg i pen ampan g T e rk ek an g : hc = [ h - 2 d' ] 8 20 , 0 mm
Lu as Pe na mp a ng Terk e k a ng : Ach = [ bc hc ] 67 24 00 mm
Sp a si M ax Pen gi k a t : hx = [ 2 / 3 hc ] 5 46 ,6 7 mm
Di a met er Con f in eme nt : D 13 mm
Lu as Con f in eme nt p e r bar : As = [ π / 4 D2 ] 1 32 ,7 3 mm 2
2
Lu as Pe rl u Co nf i ne men t : As _h 1 = [ 0. 3[ h c. fc ' /f y ][ Ag/Ach - 1] 3 ,5 7 mm
2
As _h 2 = [ 0. 9 h c f c' / fy ] 5 ,2 3 mm
2
Lu as Ren can a : As _h = [ gu nakan maks imu m ] 5 ,2 3 mm
Lu as Con f in eme nt Te rpas a ng : As _a = [ A s _h S ] 7 84 ,3 5 mm 2

Pema sa ng an C on fi ne me nt
Da erah Ujun g Ko lo m : Lo = [ h ] 9 00 ,0 0 mm
Lo = [ ln / 6 ] 6 66 ,6 7 mm
Lo = [ 50 0 ] 5 00 mm
Di pas an g Se pa nja ng : Lo = [ Gu nakan Ter besar ] 9 00 ,0 0 mm

Perhi t ung an Tul a ng an Ges er

M o men Probable At as : M pr_ at s 6 80 ,2 8 k N.m
M o men Probable Bawah : M pr_ bwh 6 80 ,2 8 k N.m
Fak t o r Di s tribus i Mome n : DF 1 ,0 0
Ga ya Ak s i al Ul ti ma te : Pu 22 78 , 50 kN
Ge se r A k i b at Sw ay Bal o k : Vs way = [M pr at s +Mp rb w h ]/ [ Ln ] 3 40 ,1 4 kN
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu = [ Dari A n alisis ] 3 36 ,2 8 kN
Ga ya Ges e r U l t ima t e : Ve = [ Gu nakan Ter besar ] 3 40 ,1 4 kN
Fak t o r Re d u k s i Ge se r : ø 0 ,7 5

Persy arat a n [ Vc = 0 ] : Vs way > 0 . 5 Ve

34 0, 14 > 1 70 , 07 O KE

Pu > 0 . 1 Ag fc'
22 78 ,5 0 < 2 35 3 ,0 5 NO T OKE
Da erah Ujun g Ko lo m
Di a met er Se ng k a ng : D 13 mm
2
Lu as Se ng k a ng per B at an g : Av =[ π/ 4 .D 2] Ka k i 3 3 98 ,2 0 mm
Ku at Ges e r Be to n : Vc _ 1 = [ √ f c' b .d ] / [ 6 ] 6 95 ,2 8 kN
Ku at Ges e r Se ng k a ng : Vs = [ V e / ø - Vc ] - 24 1, 76 kN
Sp a si M ax T ul . Con fi n eme nt : Sma x = [ b / 4 ] 2 25 mm
Sma x = [ 6 D_ lon g ] 13 2, 0 mm
Sma x = [ 10 0 + [ 35 0 - hx ] / 3 ] 3 4, 4 mm
J arak S en gk a n g M ax : Sma x = [ A v fy d / V s ] -5 80 ,7 5 mm
J arak S en gk a n g Pa k a i : S 1 50 mm

Di l ua r Uju ng Kol om
Ku at Ges e r Be to n : Vc _ 2 =[ 1+ [ Pu/ [ 14 . Ag] ] [√ f c' b. d ]/ [ 6] 8 34 ,9 9 kN
Ku at Ges e r Se ng k a ng : Vs = [ V e / ø - Vc ] - 3 81 ,4 64 kN
Sp a si M ak si mu m : Sma x = [ 6 D_ lon g ] 1 32 mm
Sma x = [ 15 0 ] 1 50 mm
J arak S en gk a n g Max : Sma x = [ A v fy d / V s ] - 3 68 ,0 67 mm
J arak S en gk an g Pa k a i : S 1 50 mm

Ko nt ro l Perhi t un ga n
1. Da erah Sepa njan g Lo
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu 3 40 ,1 4 kN
Ka pa si t as Ge se r Da erah Pl as ti s : Vn = [A v .f y . d] / [s ] +Vc _1 9 36 ,0 3 kN
Ge se r Nomi n al : øVn = [ 0, 7 5 V n ] 7 02 ,0 2 kN
Ko nt rol : øVn > Vu O KE
2. Da erah Di lu ar Lo
Ga ya Ges e r M a k si mu m : Vu 3 40 ,1 4 kN
Ka pa si t as Ge se r Da erah Pl as ti s : Vn = [A v . fy . d] /[ s ]+ Vc _2 9 36 ,0 3 kN
Ge se r Nomi n al : øVn = [ 0, 7 5 V n ] 7 02 ,0 2 kN
Ko nt rol : øVn > Vu O KE

Mak a Gun ak a n S eng k a ng : Se pa njan g Lo 3 D1 3- 15 0

D il u ar L o 3 D1 3- 15 0
 PERANCANGAN TULANGAN LENTUR KOLOM
( 900 m m x 900 mm )

Data Kol om
Ti nggi Pe nampan g : h 9 00 mm
Le bar Pe nam pang : b 9 00 mm
Ti nggi Kolom : Ln 4000 mm
Se limu t Be ton : d' 40 mm
Ti nggi Ef e k tif Pe nam pang : d 8 60 mm
2
Luas Pe n am pang : Ag = [ b h ] 81000 0 mm
Luas Modu lar : At = [ Ag + [ n - 1 ] [ As + As ' ] ] 84669 5 m m2
Ti tik Pus at Pe na mpang : y = [ Ag h / 2 + [ n - 1 ] 450, 0 mm
[ As d + As' d' ] / [ At ]
Dat a Ma te rial
Kuat Te k an Be ton : fc' 29, 05 Mpa
Te ga ngan Le le h Baja Tulan ga n : fy 4 10 Mpa
Modulus El ast is itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332, 1 Mpa
Modulus El ast is itas Baja : Es 20000 0 Mpa
Re gangan Ul tim ate Be ton : Ɛc 0, 0030
Re gangan Le l eh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0, 0021
Fa k t or Blok Te ganga n : β 0, 85
Modular Ras io : n = [ Es / Ec ] 7, 90
Tu langan Le nt ur Kolom
Diame te r Tul an gan : D 22 mm
Jum lah Tulangan : n 28 Bu ah
2
Lu as Tulang an Te k an : ∑ As' 3801 mm
Luas Tu langan Tarik : ∑ As 1521 mm
2

2
Lua s Tulang an Tot al : As t 10643, 7 mm
Pe me rik s aan Luas Tu langan Le nt ur
Ras io Tu langan Le nt ur : ρ = [ As t / Ag ] 1, 31%
Ras io Tu langan Mak sim um : ρmi n 1, 00%
Ras io Tu langan Mini mum : ρmax 6, 00%
Kont ro l Rasi o Tulan gan : ρm in < ρ < ρmax
1 , 0% 1, 31% 6, 00% OKE
Fak tor Re duk si Ke k u atan
Ak si al Te k an Le ntu r : øc 0, 65
Ak si al Tarik Le n tur : øt 0, 80
Re duk s i Le ntur : øb 0, 80
Re duk s i Ge s e r : øv 0, 75

ANALIS IS PERHI TUNGAN

Ak s ial Te k an Murni
Kuat Te k an Be ton : Cc = [ 0. 85 fc ' [ Ag - ∑ As t ] 19738, 1 kN
Kuat Te k an Tulangan : Cs = [ ∑ As t f y ] 4363, 92 kN
Be ban Ak si al Te k an Murni : Po = [ Cc + Cs ] 2 41 02 kN
Be ban Ak si al Te k an Nomin al : Pn m ax = [ 0. 8 Po ] 19281, 6 kN
Ke run tuh an Se i mbang
Garis Ne t ra l Bal ance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 510, 9 mm
Blok Te gangan Balan ce d : ab = [ β c ] 434, 3 mm
Gaya Tek an Be t on Balance d : Cc b = [ 0. 85 fc ' ab b ] 9650, 61 kN
Gaya Tek an Tul. Balan ce d : Ts i = [ ∑ Ts i ] 94 9, 62 kN
Mome n Be t on Balance d : Mccb = [ Cc b [ y - 0. 5 ab ] ] 2247, 35 k N. m
Mome n Tulan ga n Balance d : MTs b = [ ∑ MT s ib ] 97 1, 69 k N. m
Be ban Ak si al No minal Bala nced : Pnb = [ Cc b + ∑ T si ] 10600, 24 kN
: Mnb = [ Mc c b + MT s b ] 3219, 04 k N. m
Ek s e nt ris it as Balan ce d : eb = [ Mnb / P nb ] 30 3, 68 mm
Le n tur Mu rni
Garis Ne t ra l Le n tur Murni : c 10 0, 47 mm
Blok Te gangan Le n tur Murni : a = [ β c ] 85, 40 mm
Gaya Tek an Be t on Murni : Cc = [ 0. 85 fc ' a b ] 1897, 94 kN
Gaya Tulangan Le n tr Mu rn i : Ts i = [ ∑ Ts i ] - 1897, 9 kN
Mome n Be t on Le ntu r Murni : Mcc = [ y - 0 . 5 a ] Cc 77 3, 03 kN
Mome n Tul. Le n tur Mu rn i : MTs = [ ∑ MT s i ] 775, 01 kN
Mome n Le nt ur Mu rn i : Mn = Mcc + MTs 1548, 04 kN
Ak sial Tarik Mu rni
Be ban Ak si al Tarik Nom inal : Pn m i n = [ ∑ As t - fy ] -4363, 92 kN

Kapas itas No mina l

Ak si al Mak s imu m Re ncana : ø Po = [ 0. 65 Po ] 15666, 32 kN
Ak si al Te k an Re ncana Max : ø Pn m a x = [ 0. 65 Pn ] 12533, 05 kN
Ak si al Re ncana Balance d : ø Pnb = [ 0. 65 Pnb ] 6890, 15 kN
Mome n Re n can a Bal ance d : ø Mnb = [ 0. 80 Mnb ] 2575, 23 k N. m
Ak si al Tarik Re ncana : ø Mn = [ 0. 80 Mn ] 1238, 43 k N. m
Ak si al Re ncana Minim um : ø Pn m i n = [ 0. 8 Pnmin ] - 3491, 1 kN
B E B A N A K S IA L (k N )

DI AGRAM I NTERAKSI AKSI AL - LENTUR KOLOM

30 00 0,00

2 41 02 ,0 3
25 00 0,00

1 92 81 ,62
20 00 0,00
φt Po

1 56 66 ,3 2

15 00 0,00
1 25 33 ,0 5 φc Pnm ax 1 25 33 ,0 5

10 60 0,24
φc Mnb ; φc Ϳ
10 00 0,00 ; Pnb
6 89 0,15

50 00 ,00

- 0 ,00 0 ,0 0
0 ,0 0
0 ,0
-2 83 0
6,55 5 00 ,00 1 00 0,00 15 00 ,0 0 2 00 0,0 0 2 50 0,0 0 3 00 0,00 35 00 ,0 0
φt Pnmi n
-4 36 3,92

- 5 00 0,0 0

- 10 00 0,0 0
MO MEN LENTUR (kN.m)

PERANCANGAN TULANGAN GESER KOLOM

Dat a Ma te rial
Kuat Te k an Be ton : fc' 29, 05 Mpa
Te ga ngan Le le h Baja Tulan ga n : fy 4 10 Mpa
Modulus El ast is itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332, 1 Mpa
Modulus El ast is itas Baja : Es 20000 0 Mpa
Data Kol om
Ti nggi Pe nampan g : h 9 00 mm
Le bar Pe nam pang : b 9 00 mm
Se limu t Be ton : d' 40 mm
Ti nggi Ef e k tif Pe nam pang : d 8 60 mm
Luas Pe n am pang : Ag = [ b h ] 81000 0 m m2
Pe rhit ungan Tula ngan Conf ine m e nt
Le bar Pe nam pang Te rk e k a ng : bc = [ b - 2 d' ] 820, 0 mm
Ti nggi pe na mpang Te rk e k ang : hc = [ h - 2 d' ] 820, 0 mm
Luas Pe n am pang Te rk e k ang : Ach = [ bc hc ] 67240 0 mm
Spas i Max Pe n gik at : hx = [ 2 / 3 hc ] 546, 67 mm
Diam e te r Confi ne me nt : D 13 mm
2
Luas Confi ne me nt pe r bar : As = [ π / 4 D2 ] 13 2, 73 mm
Luas Pe rlu Con fin e me nt : As _h 1 = [0. 3[ hc . fc '/f y][ Ag/ Ac h- 1] 3, 57 m m2
As _h 2 = [ 0. 9 hc f c ' / fy ] 5, 23 m m2
2
Luas Re ncana : As _h = [ gunakan maks imum ] 5, 23 mm
2
Luas Confi ne me nt Te rpas ang : As _a = [ As _h S ] 78 4, 35 mm

Pe mas angan Con fine me nt

Dae rah Ujun g Kolom : Lo = [ h ] 90 0, 00 mm
Lo = [ ln / 6 ] 66 6, 67 mm
Lo = [ 500 ] 5 00 mm
Dipas ang S e panjang : Lo = [ Gu nakan T erbesar ] 90 0, 00 mm

Pe rhit ung an Tul angan Ge s e r

Mome n Pro babl e Atas : Mpr_ats 68 0, 28 k N. m
Mome n Pro babl e Bawah : Mpr_bwh 68 0, 28 k N. m
Fa k t or Dis t ribu s i Mom e n : DF 1, 00
Gaya Ak sia l Ult im ate : Pu 2278, 50 kN
Ge s e r Ak ibat Sway Bal ok : Vs way = [Mprats +Mprbw h] /[Ln] 34 0, 14 kN
Gaya Ge s e r Mak si mum : Vu = [ Dar i Analisis ] 33 6, 28 kN
Gaya Ge s e r Ult imat e : Ve = [ Gu nakan T erbesar ] 34 0, 14 kN
Fa k t or Re du k s i Ge s e r : ø 0, 75

Pe rs yaratan [ Vc = 0 ] : Vs way > 0. 5 Ve

340, 14 > 170, 07 OKE

Pu > 0. 1 Ag fc'
2278, 50 < 2353 , 05 NOT O KE
Dae rah Ujun g Kolom
Diam e te r Se n gk ang : D 13 mm
2
Luas Se n gk ang pe r Bat an g : Av = [π/4. D2] Kak i 3 39 8, 20 mm
Kuat Ge s er Be to n : Vc _ 1 = [ √ f c ' b .d ] / [ 6 ] 69 5, 28 kN
Kuat Ge s er S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] - 241, 76 kN
Spas i Max Tu l. Conf ine m e nt : Smax = [ b / 4 ] 2 25 mm
Smax = [ 6 D_lon g ] 132, 0 mm
Smax = [ 100 + [ 350 - hx ] / 3 ] 34 , 4 mm
Jarak Se ngk ang Max : Smax = [ Av f y d / Vs ] - 580, 75 mm
Jarak Se ngk ang Pak ai : S 1 50 mm

Dilu ar Ujun g Kolom

Kuat Ge s er Be to n : Vc _ 2 = [1+ [Pu/[ 14. Ag] ][ √f c 'b. d]/[ 6] 83 4, 99 kN
Kuat Ge s er S e ngk ang : Vs = [ Ve / ø - Vc ] -381, 464 kN
Spas i Mak s im um : Smax = [ 6 D_lon g ] 1 32 mm
Smax = [ 150 ] 1 50 mm
Jarak Se ngk ang Max : Smax = [ Av f y d / Vs ] -368, 067 mm
Jarak S e ngk a ng Pak ai : S 1 50 mm

Ko ntrol Pe rh itun gan

1. Dae rah S e panjan g Lo
Gaya Ge s e r Mak si mum : Vu 34 0, 14 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas t is : Vn = [Av. f y . d]/[ s ]+Vc _1 93 6, 03 kN
Ge s e r Nom inal : øVn = [ 0, 75 Vn ] 70 2, 02 kN
Kont ro l : øVn > Vu OKE
2. Dae rah Di luar Lo
Gaya Ge s e r Mak si mum : Vu 34 0, 14 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas t is : Vn = [Av. f y. d]/[ s ]+Vc _2 93 6, 03 kN
 PELAT LANTAI

TULANGAN LONGITUDINAL PELAT LANTAI ( Tumpuan Arah X )

Momen Maksimum : Mu (+) = 6,336 kN.m

Momen Minimum : Mu (-) = 10,1376 kN.m
Momen Maksimum Desain : Mu = 10,1376 kN.m
Panjang Bentang Arah x : Lx = 3000 mm
Panjang Bentang Arah y : Ly = 6000 mm
Rasio Bentang :R = (Ly / Lx) = 2
Tinggi Penampang :h = 125 mm
Jenis Pelat : Dua Arah
Lebar Penampang :b = 1000 mm
Selimut Beton : d' = 20 mm
Tinggi Efektif Penampang :d = 105 mm
Kuat Tekan Beton : fc' = 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy = 390 MPa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = 4700 √ fc' = 25332,084 MPa
Modulus Elastisitas Baja : Es = 200000 MPa
Faktor Blok Tegangan :β = 0,85
Faktor Reduksi :Ø = 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balanced : ρb = [0,85.β1.fc'/fy [600/[600+fy]] = 0,033
Rasio Tulangan Maksimum : ρmaks = [0,75.ρb ] = 0,024
Rasio Tulangan Minimum : ρmin = [1,4 / fy] = 0,004
2
Rasio Tul. Aktual Positif :a = [0,59.[fy / fc'] = 3089,122
b = [-fy] = -390
2
c = [Mu / Ø.b.d ] = 1,082
2
Rasio Tul.Aktual : ρpositif = [ -b ± √ b - 4.a.c] / [2.a]
2
ρpositif-1 = [ -b + √ b - 4.a.c] / [2.a] = 0,003
2
ρpositif-2 = [ -b - √ b - 4.a.c] / [2.a] = 0,1234
ρtarik
Kontrol Rasio Tulangan Aktual : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,004 OK
2
Luas Tulangan Astarik = [ρtarik .b.d] = 376,92 mm
Dia. Tulangan Desain :D 13
2 2
Luas 1 Tul. Desain : Asd = [1/4 󠆵ᴨ.D ] = 132,73 mm
Jumlah Tulangan :n = [As /Asd] = 3 Batang
Jarak Tulangan :s = [b / n] = 333,33 mm
s = [2h] = 250,00 mm
Gunakan s = [Gunakan yang Terkecil] = 200,00 mm
Tulangan Pakai :n = [b / s] = 5 Batang
Cek Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi
2
Luas Tul. Tarik Terpasang : Astarik = [n.Asd] = 663,66 mm
Tinggi Blok Tegangan :a = [Astarik.fy / 0,85.fc'.b] = 10,48 mm
Tinggi Garis Netral :c = [a / β] = 12,33 mm
Regangan Negatif Baja : εs = [0,003 [ [d-c] / c] = 0,023
Regangan Leleh Baja : εy = [fy / Es] = 0,002
Tulangan Baja Sudah Leleh (Asumsi Sesuai)
Check Kapasitas Momen
Momen Nominal Positif : Mntarik = [As.fy [d - a/2]] = 25,581026 kN.m

Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / Ø
25,581 ≥ 11,264 ……………………………...…MAMPU
Kesimpulan
Maka Tulangan Longitudinal yang Digunakan Sebagai Berikut :
Tulangan Desain D13 - 200
 PELAT LANTAI

TULANGAN LONGITUDINAL PELAT LANTAI ( Tumpuan Arah Y )

Momen Maksimum : Mu (+) = 25,34 kN.m

Momen Minimum : Mu (-) = 40,55 kN.m
Momen Maksimum Desain : Mu = 40,55 kN.m
Panjang Bentang Arah x : Lx = 3000 mm
Panjang Bentang Arah y : Ly = 6000 mm
Rasio Bentang :R = (Ly / Lx) = 2,00
Tinggi Penampang :h = 125 mm
Jenis Pelat : Dua Arah
Lebar Penampang :b = 1000 mm
Selimut Beton : d' = 20 mm
Tinggi Efektif Penampang :d = 105 mm
Kuat Tekan Beton : fc' = 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy = 390 MPa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = 4700 √ fc' = 25332,084 MPa
Modulus Elastisitas Baja : Es = 200000 MPa
Faktor Blok Tegangan :β = 0,85
Faktor Reduksi :Ø = 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balanced : ρb = [0,85.β1.fc'/fy [600/[600+fy]] = 0,033
Rasio Tulangan Maksimum : ρmaks = [0,75.ρb ] = 0,024
Rasio Tulangan Minimum : ρmin = [1,4 / fy] = 0,004
2
Rasio Tul. Aktual Positif :a = [0,59.[fy / fc'] = 3089,122
b = [-fy] = -390
2
c = [Mu / Ø.b.d ] = 4,327
2
Rasio Tul.Aktual : ρpositif = [ -b ± √ b - 4.a.c] / [2.a]
2
ρpositif-1 = [ -b + √ b - 4.a.c] / [2.a] = 0,012
2
ρpositif-2 = [ -b - √ b - 4.a.c] / [2.a] = 0,1140
ρtarik
Kontrol Rasio Tulangan Aktual : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,012 OK
2
Luas Tulangan Astarik = [ρtarik .b.d] = 1290,65 mm
Dia. Tulangan Desain :D 13
2 2
Luas 1 Tul. Desain : Asd = [1/4 󠆵ᴨ.D ] = 132,73 mm
Jumlah Tulangan :n = [As /Asd] = 10 Batang
Jarak Tulangan :s = [b / n] = 100,00 mm
s = [2h] = 250,00 mm
Gunakan s = [Gunakan yang Terkecil] = 100,00 mm
Tulangan Pakai :n = [b / s] = 10 Batang
Cek Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi
2
Luas Tul. Tarik Terpasang : Astarik = [n.Asd] = 1327,32 mm
Tinggi Blok Tegangan :a = [Astarik.fy / 0,85.fc'.b] = 20,96 mm
Tinggi Garis Netral :c = [a / β] = 24,66 mm
Regangan Negatif Baja : εs = [0,003 [ [d-c] / c] = 0,010
Regangan Leleh Baja : εy = [fy / Es] = 0,002
Tulangan Baja Sudah Leleh (Asumsi Sesuai)
Check Kapasitas Momen
Momen Nominal Positif : Mntarik = [As.fy [d - a/2]] = 47,970232 kN.m

Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / Ø
47,9702 ≥ 45,056 ……………………………...…MAMPU
Kesimpulan
Maka Tulangan Longitudinal yang Digunakan Sebagai Berikut :
Tulangan Desain D13 - 100
 PELAT LANTAI

TULANGAN LONGITUDINAL PELAT LANTAI (Lapangan Arah X )

Momen Maksimum : Mu (+) = 6,336 kN.m

Momen Minimum : Mu (-) = 10,1376 kN.m
Momen Maksimum Desain : Mu = 6,336 kN.m
Panjang Bentang Arah x : Lx = 3000 mm
Panjang Bentang Arah y : Ly = 6000 mm
Rasio Bentang :R = (Ly / Lx) = 2
Tinggi Penampang :h = 125 mm
Jenis Pelat : Dua Arah
Lebar Penampang :b = 1000 mm
Selimut Beton : d' = 20 mm
Tinggi Efektif Penampang :d = 105 mm
Kuat Tekan Beton : fc' = 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy = 390 MPa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = 4700 √ fc' = 25332,084 MPa
Modulus Elastisitas Baja : Es = 200000 MPa
Faktor Blok Tegangan :β = 0,85
Faktor Reduksi :Ø = 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balanced : ρb = [0,85.β1.fc'/fy [600/[600+fy]] = 0,033
Rasio Tulangan Maksimum : ρmaks = [0,75.ρb ] = 0,024
Rasio Tulangan Minimum : ρmin = [1,4 / fy] = 0,004
2
Rasio Tul. Aktual Positif :a = [0,59.[fy / fc'] = 3089,122
b = [-fy] = -390
2
c = [Mu / Ø.b.d ] = 0,676
2
Rasio Tul.Aktual : ρpositif = [ -b ± √ b - 4.a.c] / [2.a]
2
ρpositif-1 = [ -b + √ b - 4.a.c] / [2.a] = 0,002
2
ρpositif-2 = [ -b - √ b - 4.a.c] / [2.a] = 0,1245
ρtarik
Kontrol Rasio Tulangan Aktual : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,004 OK
2
Luas Tulangan Astarik = [ρtarik .b.d] = 376,92 mm
Dia. Tulangan Desain :D 13
2 2
Luas 1 Tul. Desain : Asd = [1/4 󠆵ᴨ.D ] = 132,73 mm
Jumlah Tulangan :n = [As /Asd] = 3 Batang
Jarak Tulangan :s = [b / n] = 333,33 mm
s = [2h] = 250,00 mm
Gunakan s = [Gunakan yang Terkecil] = 200,00 mm
Tulangan Pakai :n = [b / s] = 5 Batang
Cek Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi
2
Luas Tul. Tarik Terpasang : Astarik = [n.Asd] = 663,66 mm
Tinggi Blok Tegangan :a = [Astarik.fy / 0,85.fc'.b] = 10,48 mm
Tinggi Garis Netral :c = [a / β] = 12,33 mm
Regangan Negatif Baja : εs = [0,003 [ [d-c] / c] = 0,023
Regangan Leleh Baja : εy = [fy / Es] = 0,002
Tulangan Baja Sudah Leleh (Asumsi Sesuai)
Check Kapasitas Momen
Momen Nominal Positif : Mntarik = [As.fy [d - a/2]] = 25,581026 kN.m

Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / Ø
25,581 ≥ 7,04 ……………………………...…MAMPU
Kesimpulan
Maka Tulangan Longitudinal yang Digunakan Sebagai Berikut :
Tulangan Desain D13 - 200
 PELAT LANTAI

TULANGAN LONGITUDINAL PELAT LANTAI ( Lapangan Arah Y )

Momen Maksimum : Mu (+) = 25,34 kN.m

Momen Minimum : Mu (-) = 40,55 kN.m
Momen Maksimum Desain : Mu = 25,34 kN.m
Panjang Bentang Arah x : Lx = 3000 mm
Panjang Bentang Arah y : Ly = 6000 mm
Rasio Bentang :R = (Ly / Lx) = 2,00
Tinggi Penampang :h = 125 mm
Jenis Pelat : Dua Arah
Lebar Penampang :b = 1000 mm
Selimut Beton : d' = 20 mm
Tinggi Efektif Penampang :d = 105 mm
Kuat Tekan Beton : fc' = 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy = 390 MPa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = 4700 √ fc' = 25332,084 MPa
Modulus Elastisitas Baja : Es = 200000 MPa
Faktor Blok Tegangan :β = 0,85
Faktor Reduksi :Ø = 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balanced : ρb = [0,85.β1.fc'/fy [600/[600+fy]] = 0,033
Rasio Tulangan Maksimum : ρmaks = [0,75.ρb ] = 0,024
Rasio Tulangan Minimum : ρmin = [1,4 / fy] = 0,004
2
Rasio Tul. Aktual Positif :a = [0,59.[fy / fc'] = 3089,122
b = [-fy] = -390
2
c = [Mu / Ø.b.d ] = 2,704
2
Rasio Tul.Aktual : ρpositif = [ -b ± √ b - 4.a.c] / [2.a]
2
ρpositif-1 = [ -b + √ b - 4.a.c] / [2.a] = 0,007
2
ρpositif-2 = [ -b - √ b - 4.a.c] / [2.a] = 0,1189
ρtarik
Kontrol Rasio Tulangan Aktual : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,007 OK
2
Luas Tulangan Astarik = [ρtarik .b.d] = 773,22 mm
Dia. Tulangan Desain :D 13
2 2
Luas 1 Tul. Desain : Asd = [1/4 󠆵ᴨ.D ] = 132,73 mm
Jumlah Tulangan :n = [As /Asd] = 6 Batang
Jarak Tulangan :s = [b / n] = 166,67 mm
s = [2h] = 250,00 mm
Gunakan s = [Gunakan yang Terkecil] = 100,00 mm
Tulangan Pakai :n = [b / s] = 10 Batang
Cek Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi
2
Luas Tul. Tarik Terpasang : Astarik = [n.Asd] = 1327,32 mm
Tinggi Blok Tegangan :a = [Astarik.fy / 0,85.fc'.b] = 20,96 mm
Tinggi Garis Netral :c = [a / β] = 24,66 mm
Regangan Negatif Baja : εs = [0,003 [ [d-c] / c] = 0,010
Regangan Leleh Baja : εy = [fy / Es] = 0,002
Tulangan Baja Sudah Leleh (Asumsi Sesuai)
Check Kapasitas Momen
Momen Nominal Positif : Mntarik = [As.fy [d - a/2]] = 47,970232 kN.m

Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / Ø
47,9702 ≥ 28,16 ……………………………...…MAMPU
Kesimpulan
Maka Tulangan Longitudinal yang Digunakan Sebagai Berikut :
Tulangan Desain D13 - 100
 PERANCANGAN TULANGAN SHEARWALL P1

Data She arwall

Tinggi Pe nampang : h 5300 mm
Le bar Pe nampang : b 350 mm
Tinggi Pe nampang : h 1300 mm
Le bar Pe nampang : b 1300 mm
Se limut Be ton : d' 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d 5260 mm
Luas Pe nampang : Ag = [bh] 4325000 mm2
Titik Pusat Pe nampang : y = [Ag.h/2+[n-1] 2650,0 mm
[As.d+As'.d']/[At]
Data Mate rial
Kuat Te kan Be ton : fc' 29,05 Mpa
Te gangan Le leh Baja Tul. : fy 410 Mpa
Modulus Elas tisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,084 Mpa
Modulus Elas tisitas Baja : Es 200000 Mpa
Regangan Ultimate Be ton : Ɛc 0,0030
Regangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0,0021
Faktor B lok Te gangan : β 0,85
Modular Rasio : n = [ Es / Ec ] 7,90
Tulangan Lentur she arwall
Diame ter Tulangan : D 32 mm
Jumlah Tulangan : n 94 Buah
Luas Tulangan Te kan : ∑ As' 12868 mm2
2
Luas Tulangan Tarik : ∑ As 12868 mm
2
Luas Tulangan Total : Ast 75599,3 mm
Pe meriksaan Luas Tulangan Le ntur
Rasio Tulangan Le ntur : ρ = [ Ast / Ag ] 1,75%
Rasio Tulangan Maksimum : ρmin 1,00%
Rasio Tulangan Minimum : ρmax 6,00%
Kontrol Rasio Tulangan : ρmin < ρ < ρmax
1,0% 1,75% 6,00% OKE
Faktor Re duksi Ke kuatan
Aksial Te kan Le ntur : øc 0,65
Aksial Tarik Le ntur : øt 0,80
Reduksi Le ntur : øb 0,80
Reduksi Ge se r : øv 0,75

ANALISIS PERHITUNGAN
Aksial Te kan Murni
Kuat Te kan Be ton : Cc = [0.85.fc'[Ag-∑Ast] 104928,33 kN
Kuat Te kan Tulangan : Cs = [ ∑ Ast fy ] 30995,707 kN
Beban Aksial Te kan Murni : Po = [ Cc + Cs ] 135924 kN
Beban Aksial Te kan Nominal : Pnmax = [ 0.8 Po ] 108739,2 kN
Ke runtuhan Se imbang
Garis Ne tral B alance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 3124,8 mm
Blok Te gangan Balance d : ab = [βc] 2656,0 mm
Gaya Te kan Be ton Balance d : Ccb = [ 0.85 fc' ab b ] 64684,82 kN
Gaya Te kan Tul. Balance d : Ts i = [ ∑ Tsi ] 5059,7 kN
Mome n B e ton B alanced : Mccb = [ Ccb [ y - 0.5 ab ] ] 91335,86 kN.m
Mome n Tulangan Balance d : MTs b = [ ∑ MTsib ] 36189,5 kN.m
Beban Aksial Nominal Balance d : Pnb = [ Ccb + ∑ Tsi ] 69744,52 kN
: M nb = [ Mccb + MTsb ] 127525,3 kN.m
Ekse ntrisitas B alance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 1828,46 mm
Le ntur Murni
Garis Ne tral Le ntur Murni : c 762,95 mm
Blok Te gangan Le ntur Murni : a = [βc] 648,51 mm
Gaya Te kan Be ton Murni : Cc = [ 0.85 fc' a b ] 5604,65 kN
Gaya Tulangan Le ntr Murni : Ts i = [ ∑ Tsi ] - 20817 kN
Mome n B e ton Le ntur Murni : Mcc = [ y - 0.5 a ] Cc 13034,99 kN
Mome n Tulangan Lentur Murni : MTs = [ ∑ MTsi ] 24157 kN
Mome n Le ntur Murni : Mn = Mcc + MTs 37192,49 kN
Aksial Tarik Murni
Beban Aksial Tarik Nominal : Pnmin = [ ∑ Ast -fy ] -30995,71 kN

Kapasitas Nominal
Aksial Maksimum Re ncana : ø Po = [ 0.65 Po ] 88350,62 kN
Aksial Te kan Re ncana Max : ø Pnmax = [ 0.65 Pn ] 70680,50 kN
Aksial Re ncana B alanced : ø Pnb = [ 0.65 Pnb ] 45333,938 kN
Mome n Re ncana B alance d : ø M nb = [ 0.80 Mnb ] 102020,26 kN.m
Aksial Tarik Rencana : ø Mn = [ 0.80 Mn ] 29753,99 kN.m
Aksial Re ncana Minimum : ø Pnmin = [ 0.8 Pnmin ] -24796,6 kN
 PE RANCA N GAN TU LA NGA N SHE ARWA LL P1

Data S he arwall
Ti n ggi Pe n a mp an g : h 5300 mm
Le b a r P e n amp an g : b 350 mm
Ti n ggi Pe n a mp an g : h 1300 mm
Le b a r P e n amp an g : b 1300 mm
Se li mu t B e ton : d ' 40 mm
Ti n ggi Ef e k ti f Pe n amp ang : d 5260 mm
Lu a s Pe n a mp an g : A g = [ b h ] 4325000 mm 2
Ti ti k Pu s at P e n amp ang : y = [A g . h/ 2+ [n-1] 2650,0 mm
[A s . d+ A s '. d']/ [At ]
D ata M ate r i al
K u at Te k an Be ton : fc ' 29 , 05 M pa
Te ga n gan Le le h B aja Tu l . : fy 41 0 M pa
M od u lu s El as ti s itas B e ton : Ec = [ 470 0 √ f c' ] 25332, 084 M pa
M od u lu s El as ti s itas B aja : Es 2000 00 M pa
R e gan gan U l ti mate Be ton : Ɛc 0, 0030
R e gan gan Le l e h Baja : Ɛy = [ fy / E s ] 0, 0021
F ak tor B lo k Te gan gan : β 0, 85
M od u lar R a s i o : n = [ E s / E c ] 7, 90
Tu lan gan Le ntu r s h e ar w al l
D iame te r Tu l an gan : D 32 mm
Ju m l ah Tu lan g an : n 94 B uah
Lu as Tulan g a n Te k an : ∑ As ' 2
12868 m m
2
Lu as Tulang an Tari k : ∑ A s 12868 m m
2
Lu as Tulang an Total : A s t 75599, 3 m m
P e me ri k s aan Luas Tul an gan Le ntur
R asi o Tu lan g a n Le n t u r : ρ = [ A s t / Ag ] 1,75%
R asi o Tu lan g a n M ak s i mum : ρmi n 1,00%
R asi o Tu lan g a n M i ni m um : ρma x 6,00%
K on tr ol R as i o Tulan gan : ρm in < ρ < ρmax

1, 0% 1, 75% 6, 00% O KE
Fak to r Re du ks i K e k uatan
A k s i al Te k an Le ntur : øc 0,65
A k s i al Ta r ik Le n tur : øt 0,80
R e d u k s i Le n tu r : øb 0,80
R e d u k s i G e s e r : øv 0,75

A NA LI S IS P ER H I TU N G A N
A k s ial Te k an M u rn i
K u at Te kan Be ton : C c = [0. 85 . fc '[A g-∑A s t ] 104928,33 kN
K u at Te kan Tu l angan : C s = [ ∑ A s t fy ] 30995,707 kN
B e ban A k si al Te k an M ur ni : Po = [ Cc + Cs ] 13592 4 kN
B e ban A k si al Te k an N omi n al : Pn m ax = [ 0. 8 P o ] 108739 ,2 kN
K e r u n tuh an S e i mb an g
G aris Ne tr al Bal a n ce d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 3124, 8 mm
B lok Te gan gan Bal a nc e d : ab = [ β c ] 2656, 0 mm
G aya Te kan Be ton Bal an c e d : C c b = [ 0. 85 fc ' a b b ] 64684, 82 kN
G aya Te kan Tu l . Bal an c e d : Ts i = [ ∑ T s i ] 5059, 7 kN
M ome n B e ton Bal an ce d : M cc b = [ Cc b [ y - 0.5 a b ] ] 91335, 86 kN .m
M ome n Tu l angan Bal an c e d : M Ts b = [ ∑ M T sib ] 36189 , 5 kN .m
B e ban Ak si al No mi nal Bal anc e d : Pnb = [ Cc b + ∑ T s i ] 6 9744, 52 kN
: M nb = [ M c c b + M T s b ] 1 27525 ,3 kN .m
Ek s e ntri s itas Balanc e d : e b = [ M nb / P nb ] 1828,46 mm
Le ntur M ur ni
G aris Ne tr al Le ntu r M u r n i : c 762,95 mm
B lok Te gan gan Le n tur M u r ni : a = [ β c ] 648,51 mm
G aya Te k an Be ton M u rn i : C c = [ 0.85 fc ' a b ] 5604, 65 kN
G aya Tu lang an Le n tr M u r n i : Ts i = [ ∑ T s i ] - 2081 7 kN
M ome n B e ton Le ntu r M u r ni : M cc = [ y - 0.5 a ] Cc 13034, 99 kN
M ome n Tu l angan Le n tur M u r ni : M Ts = [ ∑ M T s i ] 24157 kN
M ome n Le n tu r M u rni : M n = M c c + M T s 37192, 49 kN
A k si al Tari k M u rn i
B e ban Ak si al Tari k Nomi nal : Pn min = [ ∑ A s t -fy ] -30995,71 kN

K a p as i tas N o m i nal
A ks i al M ak s imum Re nc ana : ø P o = [ 0.65 Po ] 88350, 62 kN
A ks i al Te k an R e n c an a M ax : ø P nm ax = [ 0.65 Pn ] 70680, 50 kN
A ks i al Re n c an a Bal an c e d : ø P n b = [ 0. 65 P n b ] 45333,938 kN
M ome n R e n c an a B al an c e d : ø M nb = [ 0.80 Mnb ] 102020,26 kN .m
A ks i al Tar ik R e nc an a : ø M n = [ 0.80 Mn ] 29753, 99 kN .m
A ks i al Re n c an a M i n i mu m : ø P n min = [ 0.8 Pnm in ] -24796, 6 kN

P ERANCANGAN TULANGAN SHEARWALL P1

Data She arwall

Tinggi Pe nampang : h 5300 mm
Le bar Pe nampang : b 350 mm
Tinggi Pe nampang : h 1300 mm
Le bar Pe nampang : b 1300 mm
Se limut B e ton : d' 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d 5260 mm
Luas Pe nampang : Ag = [ b h ] 4325000 mm2
Titik Pus at Pe nampang : y = [Ag.h/2+[n-1] 2650,0 mm
[As.d+As'.d']/[At]
Data M ate rial
Kuat Te kan B e ton : fc' 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tul. : fy 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,084 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es 200000 M pa
Re gangan Ultimate Be ton : Ɛc 0,0030
Re gangan Le le h B aja : Ɛy = [ fy / Es ] 0,0021
Faktor B lok Te gangan : β 0,85
M odular Ras io : n = [ Es / Ec ] 7,90
Tulangan Le ntur s he arwall
Diame te r Tulangan : D 32 mm
Jumlah Tulangan : n 94 B uah
Luas Tulangan Te kan : ∑ As ' 12868 mm2
Luas Tulangan Tarik : ∑ As 12868 mm2
Luas Tulangan Total : As t 75599,3 mm2
Pe me riks aan Luas Tulangan Le ntur
Ras io Tulangan Le ntur : ρ = [ Ast / Ag ] 1,75%
Ras io Tulangan M ak s imum : ρmin 1,00%
Ras io Tulangan M inimum : ρmax 6,00%
Kontrol Ras io Tulangan : ρmin < ρ < ρmax
1,0% 1,75% 6,00% OKE
Faktor Re duks i Ke kuatan
Aks ial Te kan Le ntur : øc 0,65
Aks ial Tarik Le ntur : øt 0,80
Re duks i Le ntur : øb 0,80
Re duks i Ge s e r : øv 0,75

ANALISIS PERHITUNGAN
Aks ial Te kan M urni
Kuat Te kan B e ton : Cc = [0.85.fc'[Ag-∑Ast] 104928,33 kN
Kuat Te kan Tulangan : Cs = [ ∑ Ast fy ] 30995,707 kN
B e ban Aks ial Te kan M urni : Po = [ Cc + Cs ] 135924 kN
B e ban Aks ial Te kan Nominal : Pnmax = [ 0.8 Po ] 108739,2 kN
Ke runtuhan Se imbang
Garis Ne tral B alance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 3124,8 mm
B lok Te gangan Balance d : ab = [ β c ] 2656,0 mm
Gaya Te kan B e ton Balance d : Cc b = [ 0.85 fc' ab b ] 64684,82 kN
Gaya Te kan Tul. B alance d : Ts i = [ ∑ Tsi ] 5059,7 kN
M ome n B e ton B alance d : M cc b = [ Ccb [ y - 0.5 ab ] ] 91335,86 kN.m
M ome n Tulangan B alance d : M Ts b = [ ∑ MTsib ] 36189,5 kN.m
B e ban Aks ial Nominal Balance d : Pnb = [ Ccb + ∑ Tsi ] 69744,5 2 kN
: M nb = [ Mccb + MTsb ] 127525,3 kN.m
Eks e ntris itas B alance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 1828,46 mm
Le ntur M urni
Garis Ne tral Le ntur M urni : c 762,95 mm
B lok Te gangan Le ntur M urni : a = [ β c ] 648,51 mm
Gaya Te kan B e ton Murni : Cc = [ 0.85 fc' a b ] 5604,65 kN
Gaya Tulangan Le ntr M urni : Ts i = [ ∑ Tsi ] - 20817 kN
M ome n B e ton Le ntur M urni : M cc = [ y - 0.5 a ] Cc 13034,99 kN
M ome n Tulangan Le ntur M urni : M Ts = [ ∑ MTsi ] 24157 kN
M ome n Le ntur Murni : Mn = Mcc + MTs 37192,49 kN
Aks ial Tarik M urni
B e ban Aks ial Tarik Nominal : Pnmin = [ ∑ Ast -fy ] -30995,71 kN

Kapasitas Nominal
Aks ial M aks imum Re ncana : ø Po = [ 0.65 P o ] 88350,62 kN
Aks ial Te kan Re nc ana M ax : ø Pnmax = [ 0.65 P n ] 70680,50 kN
Aks ial Re ncana B alance d : ø Pn b = [ 0.65 Pnb ] 45333,938 kN
M ome n Re ncana B alance d : ø M nb = [ 0.80 Mnb ] 102020,26 kN.m
Aks ial Tarik Re ncana : ø Mn = [ 0.80 Mn ] 29753,99 kN.m
Aks ial Re ncana M inimum : ø Pnmin = [ 0.8 Pnmin ] -24796,6 kN
 DESAIN TULANGAN SHEARWALL P1
Data Shearwall
Mome n Maksimum : Mu 38951717500,00 N.mm
Gaya Geser Maksimum : Vu 6382096,00 N
Gaya Axial Maksimum : Pu 5544973,20 N
Tinggi Dinding Shearwall : hw 40000 mm
Lebar Dinding She arwall : lw 4000 mm
Tebal Dinding Shearwall : tw 350 mm
2
Luas Bruto Dinding She arwall : Acv = lw tw 1400000 mm
Faktor Modifikasi Prope rti : λ 1
Kuat Te kan Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Lele h Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Pengecekan Kebutuhan Lapis Tulangan
Gaya Geser Bidang Te rfaktor : Vn = [ 0.17 Acv λ √ fc' ] 1282,77 kN
Dibutuhkan Dua Lapis Tulangan
Perhitungan Tulangan Geser Ole h Beton
d : 0,8 x Lw 3200 mm
Vc : 0,27 λ √fc' x tw x d + [Pu x d / 4 lw] 2738871,73 N
Vc : {0,05λ√fc'+[lw(0,1λ√fc'+0,2Pu/lwxtw)/((Mu/Vu)-(lw/2)]}tw.d 1755158,107 N
Vc : Ambil Nilai Terkecil 1755158,107 N
Pe rhitungan Kebutuhan Tulangan Tranversal
ø : 0,75
Vs : [Vu / ø] - Vc 6754303,226 N
D : 25
S : 150 mm
n : 2
Avt : [ 1/4 π D2 ] x n 981,75 mm2
Vs : [Avt x fy x d] / s 8587019,92 N
OK
ρt : Avt / (tw x s) 0,019
S : 150 < 450 mm
Vn : Vc + Vs 10342178,03 N
Cek Syarat Kekuatan Ge ser Nominal Penampang
Pe rhitungan Tiap meter
Rasio Tulangan Transve rsal : ρt 0,0187
Rasio Tulangan Longitudinal Min. : ρmin 0,0025
Gunakan Rasio Aktual 0,0187
Koe fisien Dinding :α 0,17
α = 0,25 : Jika [ hw / lw ] ≤ 1,5
α = 0,17 : Jika [ hw / lw ] ≥ 2,0

Pe rbandingan Tinggi dan Lebar :R = [ hw / lw ] 10,00

Kuat Geser Nominal : ø Vn = 0,75 Acv [ α λ √ fc' + ρt fy ] 9012411,40 N
Kuat Geser Maksimum : ø Vmaks = 0,83 Acv √ fc' 6262953,63 N
Nilai Kuat Geser Nominal (ø Vn), Tidak perlu
me lebihi Nilai Kuat Ge se r Maksimum (ø Vmaks)
Cek Ke kuatan Geser : ø Vn ≥ Vu
9012411,40 > 6382096,00 Mampu

Ke simpulan :
Maka Tulangan Transve rsal Shearwall yang digunakan D25 - 150
 PERANCANGAN TULANGAN SHEARWALL P 2

Data Shearwall
Tinggi Pe nampang : h 4300 mm
Le bar Pe nampang : b 350 mm
Tinggi Pe nampang : h 1300 mm
Le bar Pe nampang : b 1300 mm
Se limut B eton : d' 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d 4260 mm
2
Luas Pe nampang : Ag = [bh] 3975000 mm
Titik Pusat Pe nampang : y = [Ag.h/2+[n-1] 2150,0 mm
[As.d+As'.d']/[At]
Data Material
Kuat Te kan B e ton : fc' 29,05 Mpa
Te gangan Lele h Baja Tul. : fy 410 Mpa
Modulus Elastisitas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,084 Mpa
Modulus Elastisitas B aja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ultimate B eton : Ɛc 0,0030
Re gangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0,0021
Faktor Blok Tegangan : β 0,85
Modular Rasio : n = [ Es / Ec ] 7,90
Tulangan Le ntur shearwall
Diameter Tulangan : D 32 mm
Jumlah Tulangan : n 92 B uah
2
Luas Tulangan Tekan : ∑ As' 12868 mm
Luas Tulangan Tarik : ∑ As 12868 mm2
2
Luas Tulangan Total : Ast 73990,8 mm
Pe me riksaan Luas Tulangan Le ntur
Rasio Tulangan Le ntur : ρ = [ Ast / Ag ] 1,86%
Rasio Tulangan Maksimum : ρmin 1,00%
Rasio Tulangan Minimum : ρmax 6,00%
Kontrol Ras io Tulangan : ρmin < ρ < ρmax
1,0% 1,86% 6,00% OKE
Faktor Re duksi Ke kuatan
Aksial Te kan Le ntur : øc 0,65
Aksial Tarik Le ntur : øt 0,80
Re duksi Le ntur : øb 0,80
Re duksi Ge se r : øv 0,75

ANALISIS PERHITUNGAN
Aks ial Te kan Murni
Kuat Te kan B e ton : Cc = [0.85.fc'[Ag-∑Ast] 96325,67 kN
Kuat Te kan Tulangan : Cs = [ ∑ Ast fy ] 30336,224 kN
Be ban Aksial Te kan Murni : Po = [ Cc + Cs ] 126661,9 kN
Be ban Aksial Te kan Nominal : Pnmax = [ 0.8 Po ] 101329,5 kN
Ke runtuhan Se imbang
Garis Netral B alance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 2530,7 mm
Blok Te gangan B alance d : ab = [β c] 2151,1 mm
Gaya Te kan B e ton Balanced : Ccb = [ 0.85 fc' ab b ] 60320,84 kN
Gaya Te kan Tul. B alanced : Ts i = [ ∑ Tsi ] 5020,0 kN
Mome n B e ton B alance d : Mcc b = [ Ccb [ y - 0.5 ab ] ] 65717,54 kN.m
Mome n Tulangan B alance d : MTs b = [ ∑ MTsib ] 25208,7 kN.m
Be ban Aksial Nominal B alance d : Pnb = [ Ccb + ∑ Tsi ] 65340,89 kN
: M nb = [ Mccb + MTsb ] 90926,3 kN.m
Ekse ntris itas Balance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 1391,57 mm
Le ntur Murni
Garis Netral Lentur Murni : c 746,95 mm
Blok Te gangan Le ntur Murni : a = [β c] 634,91 mm
Gaya Te kan B e ton Murni : Cc = [ 0.85 fc' a b ] 5487,09 kN
Gaya Tulangan Lentr Murni : Ts i = [ ∑ Tsi ] - 20381 kN
Mome n B e ton Lentur Murni : Mc c = [ y - 0.5 a ] Cc 10055,36 kN
Mome n Tulangan Le ntur Murni : MTs = [ ∑ MTsi ] 18826 kN
Mome n Lentur Murni : Mn = Mcc + MTs 28881,32 kN
Aksial Tarik M urni
Be ban Aksial Tarik Nominal : Pnmin = [ ∑ Ast -fy ] -30336,22 kN

Kapasitas Nominal
Aksial Maksimum Re ncana : ø Po = [ 0.65 Po ] 82330,23 kN
Aksial Te kan Re ncana Max : ø Pnmax = [ 0.65 Pn ] 65864,18 kN
Aksial Re ncana Balance d : ø Pnb = [ 0.65 Pnb ] 42471,58 kN
Mome n Re ncana B alance d : ø M nb = [ 0.80 Mnb ] 72741,007 kN.m
Aksial Tarik Re ncana : ø Mn = [ 0.80 Mn ] 23105,05 kN.m
Aksial Re ncana Minimum : ø Pnmin = [ 0.8 Pnmin ] -24269,0 kN
 P ERANCANGAN TULANGAN SHEARWALL P 2

Data She arwall

Tinggi Pe nampang : h 4300 mm
Le bar Pe nampang : b 350 mm
Tinggi Pe nampang : h 1300 mm
Le bar Pe nampang : b 1300 mm
Se limut Be ton : d' 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d 4260 mm
Luas Pe nampang : Ag = [ bh] 3975000 mm2
Titik Pus at Pe nampang : y = [Ag.h/2+[n-1] 2150,0 mm
[As.d+As'.d']/[At]
Data Mate rial
Kuat Te kan B e ton : fc' 29,05 Mpa
Te gangan Le le h B aja Tul. : fy 410 Mpa
Modulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,084 Mpa
Modulus Elas tis itas B aja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ultimate B e ton : Ɛc 0,0030
Re gangan Le le h B aja : Ɛy = [ fy / Es ] 0,0021
Faktor B lok Te gangan : β 0,85
Modular Ras io : n = [ Es / Ec ] 7,90
Tulangan Le ntur s he arwall
Diame te r Tulangan : D 32 mm
Jumlah Tulangan : n 92 B uah
2
Luas Tulangan Te kan : ∑ As ' 12868 mm
Luas Tulangan Tarik : ∑ As 12868 mm2
2
Luas Tulangan Total : As t 73990,8 mm
Pe me riks aan Luas Tulangan Le ntur
Ras io Tulangan Le ntur : ρ = [ Ast / Ag ] 1,86%
Ras io Tulangan Mak s imum : ρmin 1,00%
Ras io Tulangan Minimum : ρmax 6,00%
Kontrol Ras io Tulangan : ρmin < ρ < ρmax
1,0% 1,86% 6,00% OKE
Faktor Re duks i Ke kuatan
Aks ial Te kan Le ntur : øc 0,65
Aks ial Tarik Le ntur : øt 0,80
Re duk s i Le ntur : øb 0,80
Re duk s i Ge s e r : øv 0,75

ANALISIS PERHITUNGAN
Aks ial Te kan Murni
Kuat Te kan B e ton : Cc = [0.85.fc'[Ag-∑Ast] 96325,67 kN
Kuat Te kan Tulangan : Cs = [ ∑ Ast fy ] 30336,224 kN
Be ban Aks ial Te kan Murni : Po = [ Cc + Cs ] 126661,9 kN
Be ban Aks ial Te kan Nominal : Pnmax = [ 0.8 Po ] 101329,5 kN
Ke runtuhan Se imbang
Garis Ne tral B alance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 2530,7 mm
Blok Te gangan B alance d : ab = [ β c ] 2151,1 mm
Gaya Te kan B e ton B alance d : Cc b = [ 0.85 fc' ab b ] 60320,84 kN
Gaya Te kan Tul. B alance d : Ts i = [ ∑ Tsi ] 5020,0 kN
Mome n B e ton B alance d : Mcc b = [ Ccb [ y - 0.5 ab ] ] 65717,54 kN.m
Mome n Tulangan B alance d : MTs b = [ ∑ MTsib ] 25208,7 kN.m
Be ban Aks ial Nominal B alance d : Pnb = [ Ccb + ∑ Tsi ] 65340,89 kN
: Mnb = [ Mccb + MTsb ] 90926,3 kN.m
Eks e ntris itas B alance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 1391,57 mm
Le ntur Murni
Garis Ne tral Le ntur Murni : c 746,95 mm
Blok Te gangan Le ntur Murni : a = [ β c ] 634,91 mm
Gaya Te kan B e ton Murni : Cc = [ 0.85 fc' a b ] 5487,09 kN
Gaya Tulangan Le ntr Murni : Ts i = [ ∑ Tsi ] - 20381 kN
Mome n B e ton Le ntur Murni : Mc c = [ y - 0.5 a ] Cc 10055,36 kN
Mome n Tulangan Le ntur M urni : MTs = [ ∑ MTsi ] 18826 kN
Mome n Le ntur Murni : Mn = Mcc + MTs 28881,32 kN
Aks ial Tarik Murni
Be ban Aks ial Tarik Nominal : Pnmin = [ ∑ Ast -fy ] -30336,22 kN

Kapas itas Nominal

Aks ial Maks imum Re ncana : ø Po = [ 0.65 Po ] 82330,23 kN
Aks ial Te kan Re ncana Max : ø Pnmax = [ 0.65 Pn ] 65864,18 kN
Aks ial Re ncana Balance d : ø Pn b = [ 0.65 Pnb ] 42471,58 kN
Mome n Re ncana Balance d : ø M nb = [ 0.80 Mnb ] 72741,007 kN.m
Aks ial Tarik Re ncana : ø Mn = [ 0.80 Mn ] 23105,05 kN.m
Aks ial Re ncana Minimum : ø Pnmin = [ 0.8 Pnmin ] -24269,0 kN
 DESAIN TULANGAN SHEARWALL P2
Data Shearwall
Mome n Maksimum : Mu 15141256000,00 N.mm
Gaya Geser Maksimum : Vu 3461522,10 N
Gaya Axial Maksimum : Pu 2839114,30 N
Tinggi Dinding Shearwall : hw 40000 mm
Lebar Dinding She arwall : lw 4000 mm
Tebal Dinding Shearwall : tw 350 mm
2
Luas Bruto Dinding She arwall : Acv = lw tw 1400000 mm
Faktor Modifikasi Prope rti : λ 1
Kuat Te kan Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Lele h Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Pengecekan Kebutuhan Lapis Tulangan
Gaya Geser Bidang Te rfaktor : Vn = [ 0.17 Acv λ √ fc' ] 1282,77 kN
Dibutuhkan Dua Lapis Tulangan
Perhitungan Tulangan Geser Ole h Beton
d : 0,8 x Lw 3200 mm
Vc : 0,27 λ √fc' x tw x d + [Pu x d / 4 lw] 2197699,95 N
Vc : {0,05λ√fc'+[lw(0,1λ√fc'+0,2Pu/lwxtw)/((Mu/Vu)-(lw/2)]}tw.d 2084212,572 N
Vc : Ambil Nilai Terkecil 2084212,572 N
Pe rhitungan Kebutuhan Tulangan Tranversal
ø : 0,75
Vs : [Vu / ø] - Vc 2531150,228 N
D : 22
S : 150 mm
n : 2
Avt : [ 1/4 π D2 ] x n 760,27 mm2
Vs : [Avt x fy x d] / s 6649788,226 N
OK
ρt : Avt / (tw x s) 0,014
S : 150 < 450 mm
Vn : Vc + Vs 8734000,798 N
Cek Syarat Kekuatan Ge ser Nominal Penampang
Pe rhitungan Tiap meter
Rasio Tulangan Transve rsal : ρt 0,0145
Rasio Tulangan Longitudinal Min. : ρmin 0,0025
Gunakan Rasio Aktual 0,0145
Koe fisien Dinding :α 0,17
α = 0,25 : Jika [ hw / lw ] ≤ 1,5
α = 0,17 : Jika [ hw / lw ] ≥ 2,0

Pe rbandingan Tinggi dan Lebar :R = [ hw / lw ] 10,00

Kuat Geser Nominal : ø Vn = 0,75 Acv [ α λ √ fc' + ρt fy ] 7196256,69 N
Kuat Geser Maksimum : ø Vmaks = 0,83 Acv √ fc' 6262953,63 N
Nilai Kuat Geser Nominal (ø Vn), Tidak perlu
me lebihi Nilai Kuat Ge se r Maksimum (ø Vmaks)
Cek Ke kuatan Geser : ø Vn ≥ Vu
7196256,69 > 3461522,10 Mampu

Ke simpulan : Maka Tulangan Transve rsal Shearwall yang digunakan D22 - 150
 PERANCANGAN TULANGAN SHEARWALL P1

Data She arwall

Tinggi Pe nampang : h 4700 mm
Le bar Penampang : b 350 mm
Tinggi Pe nampang : h 1300 mm
Le bar Penampang : b 1300 mm
Se limut Be ton : d' 40 mm
Tinggi Efe ktif Penampang : d 4660 mm
Luas Pe nampang : Ag = [bh] 4115000 mm2
Titik Pusat Pe nampang : y = [Ag.h/2+[n-1] 2350,0 mm
[As.d+As'.d']/[At]
Data Mate rial
Kuat Te kan Be ton : fc' 29,05 Mpa
Te gangan Le le h B aja Tul. : fy 410 Mpa
Modulus Elas tis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,084 Mpa
Modulus Elas tis itas Baja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ultimate Be ton : Ɛc 0,0030
Re gangan Le le h B aja : Ɛy = [ fy / Es ] 0,0021
Faktor Blok Te gangan : β 0,85
Modular Rasio : n = [ Es / Ec ] 7,90
Tulangan Le ntur she arwall
Diame ter Tulangan : D 32 mm
Jumlah Tulangan : n 94 Buah
Luas Tulangan Te kan : ∑ As' 8042 mm2
Luas Tulangan Tarik : ∑ As 8042 mm2
Luas Tulangan Total : As t 75599,3 mm2
Pe me riksaan Luas Tulangan Le ntur
Ras io Tulangan Le ntur : ρ = [ Ast / Ag ] 1,84%
Ras io Tulangan Maksimum : ρmin 1,00%
Ras io Tulangan Minimum : ρmax 6,00%
Kontrol Ras io Tulangan : ρmin < ρ < ρmax
1,0% 1,84% 6,00% OKE
Faktor Reduksi Ke kuatan
Aksial Te kan Le ntur : øc 0,65
Aksial Tarik Le ntur : øt 0,80
Re duks i Le ntur : øb 0,80
Re duks i Ge se r : øv 0,75

ANALISIS PERHITUNGAN
Aks ial Te kan Murni
Kuat Te kan Be ton : Cc = [0.85.fc'[Ag-∑Ast] 99742,902 kN
Kuat Te kan Tulangan : Cs = [ ∑ Ast fy ] 30995,707 kN
Be ban Aks ial Te kan Murni : Po = [ Cc + Cs ] 130738,6 kN
Be ban Aks ial Te kan Nominal : Pnmax = [ 0.8 Po ] 104590,9 kN
Keruntuhan Se imbang
Garis Ne tral Balance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 2768,3 mm
Blok Te gangan Balance d : ab = [β c ] 2353,1 mm
Gaya Te kan Be ton Balance d : Ccb = [ 0.85 fc' ab b ] 62066,43 kN
Gaya Te kan Tul. Balance d : Ts i = [ ∑ Tsi ] 5641,1 kN
Mome n B e ton Balance d : M ccb = [ Ccb [ y - 0.5 ab ] ] 75705,62 kN.m
Mome n Tulangan Balance d : M Ts b = [ ∑ MTsib ] 27422,4 kN.m
Be ban Aks ial Nominal Balance d : Pnb = [ Ccb + ∑ Tsi ] 67707,56 kN
: M nb = [ Mccb + MTsb ] 103128,0 kN.m
Eks entris itas Balance d : eb = [ Mnb / Pnb ] 1523,14 mm
Le ntur M urni
Garis Ne tral Le ntur Murni : c 762,18 mm
Blok Te gangan Le ntur Murni : a = [β c ] 647,85 mm
Gaya Te kan Be ton Murni : Cc = [ 0.85 fc' a b ] 5598,99 kN
Gaya Tulangan Le ntr Murni : Ts i = [ ∑ Tsi ] - 20796 kN
Mome n B e ton Le ntur Murni : M cc = [ y - 0.5 a ] Cc 11343,96 kN
Mome n Tulangan Le ntur Murni : M Ts = [ ∑ MTsi ] 19231 kN
Mome n Le ntur Murni : Mn = Mcc + MTs 30574,98 kN
Aksial Tarik Murni
Be ban Aks ial Tarik Nominal : Pnmin = [ ∑ Ast -fy ] -30995,71 kN

Kapasitas Nominal
Aksial Maks imum Re ncana : ø Po = [ 0.65 Po ] 84980,10 kN
Aksial Te kan Rencana Max : ø Pnmax = [ 0.65 Pn ] 67984,08 kN
Aksial Re ncana Balance d : ø Pnb = [ 0.65 Pnb ] 44009,912 kN
Mome n Re ncana B alanced : ø Mnb = [ 0.80 Mnb ] 82502,387 kN.m
Aksial Tarik Re ncana : ø Mn = [ 0.80 Mn ] 24459,99 kN.m
Aksial Re ncana Minimum : ø Pnmin = [ 0.8 Pnmin ] -24796,6 kN
 P ERANCANGAN TULANGAN SHEARWALL P 1

Data She arwall

Tinggi Pe nampang : h 4700 mm
Le bar Pe nampang : b 350 mm
Tinggi Pe nampang : h 1300 mm
Le bar Pe nampang : b 1300 mm
Se limut B e ton : d' 40 mm
Tinggi Efe k tif Pe nampang : d 4660 mm
Luas Pe nampang : Ag = [ bh ] 4115000 mm2
Titik Pus at Pe nampang : y = [Ag.h/2+[n-1] 2350,0 mm
[As.d+As'.d']/[At]
Data M ate rial
Kuat Te kan Be ton : fc' 29,05 Mpa
Te gangan Le le h B aja Tul. : fy 410 Mpa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,084 Mpa
M odulus Elas tis itas B aja : Es 200000 Mpa
Re gangan Ultimate Be ton : Ɛc 0,0030
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0,0021
Fak tor B lok Te gangan : β 0,85
M odular Ras io : n = [ Es / Ec ] 7,90
Tulangan Le ntur s he arwall
Diame te r Tulangan : D 32 mm
Jumlah Tulangan : n 94 B uah
Luas Tulangan Te k an : ∑ As ' 8042 mm2
Luas Tulangan Tarik : ∑ As 8042 mm2
2
Luas Tulangan Total : As t 75599,3 mm
Pe me riks aan Luas Tulangan Le ntur
Ras io Tulangan Le ntur : ρ = [ Ast / Ag ] 1,84%
Ras io Tulangan M aks imum : ρmin 1,00%
Ras io Tulangan M inimum : ρmax 6,00%
Kontrol Ras io Tulangan : ρmin < ρ < ρmax
1,0% 1,84% 6,00% OKE
Fak tor Re duk s i Ke k uatan
Ak s ial Te kan Le ntur : øc 0,65
Ak s ial Tarik Le ntur : øt 0,80
Re duk s i Le ntur : øb 0,80
Re duk s i Ge s e r : øv 0,75

ANALISIS PERHITUNGAN
Aks ial Te k an M urni
Kuat Te kan Be ton : Cc = [0.85.fc'[Ag-∑Ast] 99742,902 kN
Kuat Te kan Tulangan : Cs = [ ∑ Ast fy ] 30995,707 kN
B e ban Aks ial Te k an Murni : Po = [ Cc + Cs ] 130738,6 kN
B e ban Aks ial Te k an Nominal : Pnmax = [ 0.8 Po ] 104590,9 kN
Ke runtuhan Se imbang
Garis Ne tral B alance d : cb = [ Ɛc d ] / [ Ɛc + Ɛy ] 2768,3 mm
B lok Te gangan B alance d : ab = [ β c ] 2353,1 mm
Gaya Te kan Be ton B alance d : Ccb = [ 0.85 fc' ab b ] 62066,43 kN
Gaya Te kan Tul. Balance d : Ts i = [ ∑ Tsi ] 5641,1 kN
M ome n B e ton Balance d : M cc b = [ Ccb [ y - 0.5 ab ] ] 75705,62 k N.m
M ome n Tulangan B alance d : M Ts b = [ ∑ MTsib ] 27422,4 k N.m
B e ban Aks ial Nominal B alance d : Pn b = [ Ccb + ∑ Tsi ] 67707,56 kN
: M nb = [ Mccb + MTsb ] 103128,0 k N.m
Eks e ntris itas Balance d : eb = [ Mnb / P nb ] 1523,14 mm
Le ntur M urni
Garis Ne tral Le ntur M urni : c 762,18 mm
B lok Te gangan Le ntur M urni : a = [ β c ] 647,85 mm
Gaya Te kan Be ton M urni : Cc = [ 0.85 fc' a b ] 5598,99 kN
Gaya Tulangan Le ntr Murni : Ts i = [ ∑ Tsi ] - 20796 kN
M ome n B e ton Le ntur M urni : M cc = [ y - 0.5 a ] Cc 11343,96 kN
M ome n Tulangan Le ntur M urni : M Ts = [ ∑ MTsi ] 19231 kN
M ome n Le ntur M urni : Mn = Mcc + MTs 30574,98 kN
Aks ial Tarik M urni
B e ban Aks ial Tarik Nominal : Pnmin = [ ∑ Ast -fy ] -30995,71 kN

Kapas itas Nominal

Ak s ial M ak s imum Re ncana : ø Po = [ 0.65 Po ] 84980,10 kN
Ak s ial Te kan Re ncana M ax : ø Pnmax = [ 0.65 Pn ] 67984,08 kN
Ak s ial Re ncana B alance d : ø Pnb = [ 0.65 Pnb ] 44009,912 kN
M ome n Re ncana B alance d : ø Mnb = [ 0.80 Mnb ] 82502,387 k N.m
Ak s ial Tarik Re ncana : ø Mn = [ 0.80 Mn ] 24459,99 k N.m
Ak s ial Re ncana M inimum : ø Pnmi n = [ 0.8 Pnmin ] -24796,6 kN
 DESAIN TULANGAN SHEARWALL P3
Data Shearwall
Mome n Maksimum : Mu 22671493900,00 N.mm
Gaya Geser Maksimum : Vu 7405656,60 N
Gaya Axial Maksimum : Pu 9765026,80 N
Tinggi Dinding Shearwall : hw 40000 mm
Lebar Dinding She arwall : lw 4000 mm
Tebal Dinding Shearwall : tw 350 mm
Luas Bruto Dinding She arwall : Acv = lw tw 1400000 mm2
Faktor Modifikasi Prope rti : λ 1
Kuat Tekan Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Lele h Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Pengecekan Kebutuhan Lapis Tulangan
Gaya Geser Bidang Te rfaktor : Vn = [ 0.17 Acv λ √ fc' ] 1282,77 kN
Dibutuhkan Dua Lapis Tulangan
Perhitungan Tulangan Geser Oleh Beton
d : 0,8 x Lw 3200 mm
Vc : 0,27 λ √fc' x tw x d + [Pu x d / 4 lw] 3582882,45 N
Vc : {0,05λ√fc'+[lw(0,1λ√fc'+0,2Pu/lwxtw)/((Mu/Vu)-(lw/2)]}tw.d 8465058,632 N
Vc : Ambil Nilai Terkecil 3582882,45 N
Pe rhitungan Kebutuhan Tulangan Tranversal
ø : 0,75
Vs : [Vu / ø] - Vc 6291326,35 N
D : 25
S : 150 mm
n :2
Avt : [ 1/4 π D2 ] x n 981,75 mm2
Vs : [Avt x fy x d] / s 8587019,92 N
OK
ρt : Avt / (tw x s) 0,019
S : 150 < 450 mm
Vn : Vc + Vs 12169902,37 N
Cek Syarat Kekuatan Geser Nominal Penampang
Pe rhitungan Tiap meter
Rasio Tulangan Transversal : ρt 0,0187
Rasio Tulangan Longitudinal Min. : ρmin 0,0025
Gunakan Rasio Aktual 0,0187
Koe fisien Dinding :α 0,17
α = 0,25 : Jika [ hw / lw ] ≤ 1,5
α = 0,17 : Jika [ hw / lw ] ≥ 2,0

Pe rbandingan Tinggi dan Lebar :R = [ hw / lw ] 10,00

Kuat Geser Nominal : ø Vn = 0,75 Acv [ α λ √ fc' + ρt fy ] 9012411,40 N
Kuat Geser Maksimum : ø Vmaks = 0,83 Acv √ fc' 6262953,63 N
Nilai Kuat Geser Nominal (ø Vn), Tidak perlu
me lebihi Nilai Kuat Ge se r Maksimum (ø Vmaks)
Cek Ke kuatan Geser : ø Vn ≥ Vu
9012411,40 > 7405656,60 Mampu

Ke simpulan :
Maka Tulangan Transve rsal Shearwall yang digunakan D25 - 150
LAMPIRAN 3
HUBUNGAN BALOK KOLOM
 Data
Tinggi Penampang : h 1300 mm
Lebar Penampang : b 1300 mm
Tinggi Kolom : Lk 4000 mm
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 1260 mm
Tinggi Balok : h 750 mm
Lebar Balok : b 500 mm
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 710 mm
Kuat negatif Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,08 Mpa
Modulus Elastisitas Baja : Es 200000 Mpa
Diameter Tul. Longitudinal : DL 748054,6 Mpa
Diameter Tul. Transversal : DT 200000 Mpa
Faktor koreksi geser : ø 0,75
Data kolom
Momen Probable Atas
Momen Probable Kiri : M pr_1Top = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 680,283 kN
Momen Probable Kanan : M pr_2Top = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 494,468 kN
Momen Probable Bawah
Momen Probable Kiri : M pr_1Bottom = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 680,283 kN
Momen Probable Kanan : M pr_2Bottom = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 494,468 kN
Geser Kolom Atas : Vsway_Top =[Mpr_1Top+Mpr_2Top]/[Lk] 293,688 kN
Geser Kolom Bawah : Vsway_Top =[Mpr_1Bottom+Mpr_2Bottom]/[Lk] 293,688 kN
Gaya Pada Balok Kiri
Geser Kolom Bawah : As_1 1984,70 mm2
Geser Kolom Bawah : T_1 =[1.25 As_1 fy] 1017,1593 kN
Geser Kolom Bawah : C_1 =[T_2] 1017,1593 kN
Gaya Pada Balok Kanan
Geser Kolom Bawah : As_2 1417,64 mm2
Geser Kolom Bawah : T_2 =[1.25 As_1 fy] 726,54239 kN
Geser Kolom Bawah : C_2 =[T_2] 726,54239 kN
Gaya Geser Di Joint
Kuat Geser : Vj =[Vsway - T_1 - C_1] -1450,01 mm2
Kuat Geser Nominal : Vn =[1.7 √Fc' Aj ] 11911,469 kN
Kapasitas Geser Joint : øVn =[0.75 Vn] 8933,6021 kN
 Data
Tinggi Penampang : h 1100 mm
Lebar Penampang : b 1100 mm
Tinggi Kolom : Lk 4000 mm
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 1060 mm
Tinggi Balok : h 750 mm
Lebar Balok : b 500 mm
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 710 mm
Kuat negatif Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,08 Mpa
Modulus Elastisitas Baja : Es 200000 Mpa
Diameter Tul. Longitudinal : DL 748054,6 Mpa
Diameter Tul. Transversal : DT 200000 Mpa
Faktor koreksi geser : ø 0,75
Data kolom
Momen Probable Atas
Momen Probable Kiri : M pr_1Top = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 680,283 kN
Momen Probable Kanan : M pr_2Top = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 494,468 kN
Momen Probable Bawah
Momen Probable Kiri : M pr_1Bottom = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 680,283 kN
Momen Probable Kanan : M pr_2Bottom = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 494,468 kN
Geser Kolom Atas : Vsway_Top =[Mpr_1Top+Mpr_2Top]/[Lk] 293,688 kN
Geser Kolom Bawah : Vsway_Top =[Mpr_1Bottom+Mpr_2Bottom]/[Lk] 293,688 kN
Gaya Pada Balok Kiri
Geser Kolom Bawah : As_1 1984,70 mm2
Geser Kolom Bawah : T_1 =[1.25 As_1 fy] 1017,1593 kN
Geser Kolom Bawah : C_1 =[T_2] 1017,1593 kN
Gaya Pada Balok Kanan
Geser Kolom Bawah : As_2 1417,64 mm2
Geser Kolom Bawah : T_2 =[1.25 As_1 fy] 726,54239 kN
Geser Kolom Bawah : C_2 =[T_2] 726,54239 kN
Gaya Geser Di Joint
Kuat Geser : Vj =[Vsway - T_1 - C_1] -1450,01 mm2
Kuat Geser Nominal : Vn =[1.7 √Fc' Aj ] 10078,936 kN
Kapasitas Ge ser Joint : øVn =[0.75 Vn] 7559,2018 kN
 Data
Tinggi Penampang : h 900 mm
Lebar Penampang : b 900 mm
Tinggi Kolom : Lk 4000 mm
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 860 mm
Tinggi Balok : h 750 mm
Lebar Balok : b 500 mm
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 710 mm
Kuat negatif Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,08 Mpa
Modulus Elastisitas Baja : Es 200000 Mpa
Diameter Tul. Longitudinal : DL 748054,6 Mpa
Diameter Tul. Transversal : DT 200000 Mpa
Faktor koreksi geser : ø 0,75
Data kolom
Momen Probable Atas
Momen Probable Kiri : M pr_1Top = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 680,283 kN
Momen Probable Kanan : M pr_2Top = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 494,468 kN
Momen Probable Bawah
Momen Probable Kiri : M pr_1Bottom = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 680,283 kN
Momen Probable Kanan : M pr_2Bottom = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] 494,468 kN
Geser Kolom Atas : Vsway_Top =[Mpr_1Top+Mpr_2Top]/[Lk] 293,688 kN
Geser Kolom Bawah : Vsway_Top =[Mpr_1Bottom+Mpr_2Bottom]/[Lk] 293,688 kN
Gaya Pada Balok Kiri
Geser Kolom Bawah : As_1 1984,70 mm2
Geser Kolom Bawah : T_1 =[1.25 As_1 fy] 1017,1593 kN
Geser Kolom Bawah : C_1 =[T_2] 1017,1593 kN
Gaya Pada Balok Kanan
Geser Kolom Bawah : As_2 1417,64 mm2
Geser Kolom Bawah : T_2 =[1.25 As_1 fy] 726,54239 kN
Geser Kolom Bawah : C_2 =[T_2] 726,54239 kN
Gaya Geser Di Joint
Kuat Geser : Vj =[Vsway - T_1 - C_1] -1450,01 mm2
Kuat Geser Nominal : Vn =[1.7 √Fc' Aj ] 8246,4019 kN
Kapasitas Ge ser Joint : øVn =[0.75 Vn] 6184,8015 kN
LAMPIRAN 4
PERHITUNGAN STRUKTUR
BAWAH
 PERENCANAAN PONDASI

Mo men Ult imate X = 1083,1175 KN.m

Mo men Ult imate Y = 1263,9944 KN.m
Beb an A ks ial = 7004,7328 KN

Le bar Pile Ca p = 3,00 m

Ju mla h Tian g Pan can g (n ) = 4,00 m
Ko o rd in at Y tiang ke tit ik b erat (y i) = 0,85 m
Ko o rd in at X tian g ke titik berat (xi) = 0,85 m

Beb an tiap tian g I (Qi) = 2441,51 KN

Diamete r Tian g (D) = 80,00 cm
Lu as Tian g (A ) = 5026,55 cm
Ke lilin g Tian g (K) = 251,33 cm

Pe ng o lah an Da ta So n dir

hambata
juml ah n
ke dal a hambatan hambata J.H.P
hambatan ujung ( qc) perl awan sete mpat
man( m l e kat n pe l ek at pe l e kat QA
( kg/cm) an ( qs) (kg/cm²)
) (k g/cm²) (k g/cm²) (k g/cm²) (KN)
( kg/cm)

0,00 0 0 0 0 0 0 0,00
0,20 0 5 5 10 10 0.5 8,38
0,40 2 5 3 6 16 0.3 14,74
0,60 2 5 3 6 22 0.3 21,11
0,80 2 5 3 6 28 0.3 27,48
1,00 5 10 5 10 38 0.5 35,86
1,20 5 10 5 10 48 0.5 44,23
1,40 5 10 5 10 58 0.5 52,61
1,60 5 10 5 10 68 0.5 60,99
1,80 5 10 5 10 78 0.5 69,37
2,00 10 10 5 10 88 0.5 77,74
2,20 10 10 5 10 98 0.5 86,12
2,40 10 20 10 20 118 1 99,53
2,60 10 20 10 20 138 1 112,93
2,80 30 40 10 20 158 1 126,33
3,00 40 50 10 20 178 1 139,74
3,20 40 50 10 20 198 1 153,14
3,40 40 50 10 20 218 1 166,55
3,60 40 50 10 20 238 1 179,95
3,80 40 50 10 20 258 1 193,35
4,00 40 50 10 20 278 1 206,76
4,20 40 50 10 20 298 1 220,16
4,40 45 70 25 50 348 2.5 248,65
4,60 45 70 25 50 398 2.5 277,13
4,80 45 70 25 50 448 2.5 305,61
5,00 65 95 30 60 508 3 339,12
5,20 70 100 30 60 568 3 372,63
5,40 80 110 30 60 628 3 406,15
5,60 80 110 30 60 688 3 439,66
5,80 85 120 35 70 758 3.5 478,19
6,00 65 110 45 90 848 4.5 526,78
6,20 65 110 45 90 938 4.5 575,37
6,40 65 110 45 90 1028 4.5 623,96
6,60 65 110 45 90 1118 4.5 672,55
6,80 65 110 45 90 1208 4.5 721,14
7,00 40 70 30 60 1268 3 754,65
7,20 40 70 30 60 1328 3 788,16
7,40 40 70 30 60 1388 3 821,67
7,60 40 70 30 60 1448 3 855,18
7,80 40 70 30 60 1508 3 888,69
8,00 40 70 30 60 1568 3 922,20
8,20 60 80 20 40 1608 2 945,66
8,40 60 80 20 40 1648 2 969,12
8,60 60 80 20 40 1688 2 992,58
8,80 60 80 20 40 1728 2 1016,03
9,00 60 75 15 30 1758 1.5 1034,46
9,20 60 75 15 30 1788 1.5 1052,89
9,40 70 90 20 40 1828 2 1076,35
9,60 60 75 15 30 1858 1.5 1094,78
9,80 60 75 15 30 1888 1.5 1113,21
10,00 60 80 20 40 1928 2 1136,67
10,20 60 80 20 40 1968 2 1160,13
10,40 70 95 25 50 2018 2.5 1188,61
10,60 70 95 25 50 2068 2.5 1217,09
10,80 80 100 20 40 2108 2 1240,55
11,00 70 95 25 50 2158 2.5 1269,04
11,20 80 100 20 40 2198 2 1292,49
11,40 80 100 20 40 2238 2 1315,95
11,60 80 100 20 40 2278 2 1339,41
11,80 80 100 20 40 2318 2 1362,86
12,00 70 95 25 50 2158 2.5 1285,79
12,20 80 100 20 40 2198 2 1309,25
12,40 80 100 20 40 2238 2 1332,71
12,60 80 100 20 40 2278 2 1356,16
12,80 80 100 20 40 2318 2 1379,62
13,00 80 100 20 40 2358 2 1403,08
13,20 80 100 20 40 2398 2 1426,53
13,40 80 100 20 40 2438 2 1449,99
13,60 80 100 20 40 2478 2 1473,45
13,80 85 110 25 50 2528 2.5 1501,93
14,00 85 110 25 50 2576 2.5 1529,41
14,20 85 110 25 50 2628 2.5 1558,90
14,40 90 120 30 60 2688 3 1592,41
14,60 100 135 35 70 2758 3.5 1630,95
14,80 100 135 35 70 2828 3.5 1669,48
15,00 80 100 20 40 2358 2 1436,59
15,20 80 100 20 40 2398 2 1460,04
15,40 80 100 20 40 2438 2 1483,50
15,60 80 100 20 40 2478 2 1506,96
15,80 85 110 25 50 2528 2.5 1535,44
16,00 85 110 25 50 2576 2.5 1562,92
16,20 85 110 25 50 2628 2.5 1592,41
16,40 90 120 30 60 2688 3 1625,92
16,60 100 135 35 70 2758 3.5 1664,46
16,80 80 100 20 40 2318 2 1446,64
17,00 80 100 20 40 2358 2 1470,10
17,20 80 100 20 40 2398 2 1493,56
17,40 80 100 20 40 2438 2 1517,01
17,60 80 100 20 40 2478 2 1540,47
17,80 85 110 25 50 2528 2.5 1568,95
18,00 85 110 25 50 2576 2.5 1596,43
18,20 85 110 25 50 2628 2.5 1625,92
18,40 90 120 30 60 2688 3 1659,43
18,60 100 135 35 70 2758 3.5 1697,97
18,80 100 135 35 70 2828 3.5 1736,50
19,00 100 120 20 40 2868 2 1759,96
19,20 100 120 20 40 2908 2 1783,42
19,40 100 120 20 40 2948 2 1806,88
19,60 100 120 20 40 2986 2 1829,33
19,80 100 120 20 40 3028 2 1853,79
20,00 100 120 20 40 3068 2 1877,25
20,20 100 120 20 40 3108 2 1900,71
20,40 100 120 20 40 3148 2 1924,16
20,60 100 120 20 40 3188 2 1947,62
20,80 100 120 20 40 3228 2 1971,08
21,00 90 110 20 40 3268 2 1994,53
21,20 90 110 20 40 3308 2 2017,99
21,40 110 140 30 60 3368 3 2051,50
21,60 110 140 30 60 3428 3 2085,01
21,80 110 140 30 60 3488 3 2118,52
22,00 100 135 35 70 3558 3.5 2157,06
22,20 100 135 35 70 3628 3.5 2195,60
22,40 110 140 30 60 3688 3 2229,11
22,60 120 150 30 60 3748 3 2262,62
22,80 120 150 30 60 3808 3 2296,13
23,00 120 150 30 60 3868 3 2329,64
23,20 120 150 30 60 3928 3 2363,15
23,40 120 150 30 60 3988 3 2396,66
23,60 140 160 20 40 4028 2 2420,12
23,80 160 189 30 60 4088 3 2453,63
24,00 160 189 30 60 4148 3 2487,14
24,20 160 190 30 60 4208 3 2520,65
24,40 160 190 30 60 4268 3 2554,16
24,60 160 190 30 60 4328 3 2587,67
24,80 160 190 30 60 4388 3 2621,18
25,00 160 190 30 60 4448 3 2654,69

Be ba n Ult imate p er t ian g (Qu) < Beb an Izin Pert ian g (Qa)
2441,51 < 2487,14 KN OK
 PERENCA NAAN PONDASI

Mo men Ultima te X = 1083,1175 KN.m

Mo men Ultima te Y = 1263,9944 KN.m
Beb an Aks ial = 7004,7328 KN

Leb ar Pile Cap = 3,00 m

Ju mlah T ian g Pa nca n g (n ) = 4,00 m
Ko ord ina t Y tian g ke titik b erat (y i) = 0,85 m
Ko ord ina t X tian g ke titik berat (xi) = 0,85 m

Beb an tia p tian g I (Qi) = 2441,51 KN

Dia me ter Tiang (D) = 80,00 cm
Lua s T ian g (A) = 5026,55 cm
Kelilin g T ia ng (K) = 251,33 cm

Pen go lah an Dat a So n dir

hambata
j uml ah n
ke dal a hambatan hambata J.H.P
hambatan ujung (qc) pe rl awan sete mpat
man(m l ek at n pel e kat pel e kat QA
( kg/cm) an (qs) (kg/cm²)
) (kg/cm²) (k g/cm²) (k g/cm²) (KN)
( kg/cm)

0,00 0 0 0 0 0 0 0,00
0,20 0 5 5 10 10 0.5 8,38
0,40 2 5 3 6 16 0.3 14,74
0,60 2 5 3 6 22 0.3 21,11
0,80 2 5 3 6 28 0.3 27,48
1,00 5 10 5 10 38 0.5 35,86
1,20 5 10 5 10 48 0.5 44,23
1,40 5 10 5 10 58 0.5 52,61
1,60 5 10 5 10 68 0.5 60,99
1,80 5 10 5 10 78 0.5 69,37
2,00 10 10 5 10 88 0.5 77,74
2,20 10 10 5 10 98 0.5 86,12
2,40 10 20 10 20 118 1 99,53
2,60 10 20 10 20 138 1 112,93
2,80 30 40 10 20 158 1 126,33
3,00 40 50 10 20 178 1 139,74
3,20 40 50 10 20 198 1 153,14
3,40 40 50 10 20 218 1 166,55
3,60 40 50 10 20 238 1 179,95
3,80 40 50 10 20 258 1 193,35
4,00 40 50 10 20 278 1 206,76
4,20 40 50 10 20 298 1 220,16
4,40 45 70 25 50 348 2.5 248,65
4,60 45 70 25 50 398 2.5 277,13
4,80 45 70 25 50 448 2.5 305,61
5,00 65 95 30 60 508 3 339,12
5,20 70 100 30 60 568 3 372,63
5,40 80 110 30 60 628 3 406,15
5,60 80 110 30 60 688 3 439,66
5,80 85 120 35 70 758 3.5 478,19
6,00 65 110 45 90 848 4.5 526,78
6,20 65 110 45 90 938 4.5 575,37
6,40 65 110 45 90 1028 4.5 623,96
6,60 65 110 45 90 1118 4.5 672,55
6,80 65 110 45 90 1208 4.5 721,14
7,00 40 70 30 60 1268 3 754,65
7,20 40 70 30 60 1328 3 788,16
7,40 40 70 30 60 1388 3 821,67
7,60 40 70 30 60 1448 3 855,18
7,80 40 70 30 60 1508 3 888,69
8,00 40 70 30 60 1568 3 922,20
8,20 60 80 20 40 1608 2 945,66
8,40 60 80 20 40 1648 2 969,12
8,60 60 80 20 40 1688 2 992,58
8,80 60 80 20 40 1728 2 1016,03
9,00 60 75 15 30 1758 1.5 1034,46
9,20 60 75 15 30 1788 1.5 1052,89
9,40 70 90 20 40 1828 2 1076,35
9,60 60 75 15 30 1858 1.5 1094,78
9,80 60 75 15 30 1888 1.5 1113,21
10,00 60 80 20 40 1928 2 1136,67
10,20 60 80 20 40 1968 2 1160,13
10,40 70 95 25 50 2018 2.5 1188,61
10,60 70 95 25 50 2068 2.5 1217,09
10,80 80 100 20 40 2108 2 1240,55
11,00 70 95 25 50 2158 2.5 1269,04
11,20 80 100 20 40 2198 2 1292,49
11,40 80 100 20 40 2238 2 1315,95
11,60 80 100 20 40 2278 2 1339,41
11,80 80 100 20 40 2318 2 1362,86
12,00 70 95 25 50 2158 2.5 1285,79
12,20 80 100 20 40 2198 2 1309,25
12,40 80 100 20 40 2238 2 1332,71
12,60 80 100 20 40 2278 2 1356,16
12,80 80 100 20 40 2318 2 1379,62
13,00 80 100 20 40 2358 2 1403,08
13,20 80 100 20 40 2398 2 1426,53
13,40 80 100 20 40 2438 2 1449,99
13,60 80 100 20 40 2478 2 1473,45
13,80 85 110 25 50 2528 2.5 1501,93
14,00 85 110 25 50 2576 2.5 1529,41
14,20 85 110 25 50 2628 2.5 1558,90
14,40 90 120 30 60 2688 3 1592,41
14,60 100 135 35 70 2758 3.5 1630,95
14,80 100 135 35 70 2828 3.5 1669,48
15,00 80 100 20 40 2358 2 1436,59
15,20 80 100 20 40 2398 2 1460,04
15,40 80 100 20 40 2438 2 1483,50
15,60 80 100 20 40 2478 2 1506,96
15,80 85 110 25 50 2528 2.5 1535,44
16,00 85 110 25 50 2576 2.5 1562,92
16,20 85 110 25 50 2628 2.5 1592,41
16,40 90 120 30 60 2688 3 1625,92
16,60 100 135 35 70 2758 3.5 1664,46
16,80 80 100 20 40 2318 2 1446,64
17,00 80 100 20 40 2358 2 1470,10
17,20 80 100 20 40 2398 2 1493,56
17,40 80 100 20 40 2438 2 1517,01
17,60 80 100 20 40 2478 2 1540,47
17,80 85 110 25 50 2528 2.5 1568,95
18,00 85 110 25 50 2576 2.5 1596,43
18,20 85 110 25 50 2628 2.5 1625,92
18,40 90 120 30 60 2688 3 1659,43
18,60 100 135 35 70 2758 3.5 1697,97
18,80 100 135 35 70 2828 3.5 1736,50
19,00 100 120 20 40 2868 2 1759,96
19,20 100 120 20 40 2908 2 1783,42
19,40 100 120 20 40 2948 2 1806,88
19,60 100 120 20 40 2986 2 1829,33
19,80 100 120 20 40 3028 2 1853,79
20,00 100 120 20 40 3068 2 1877,25
20,20 100 120 20 40 3108 2 1900,71
20,40 100 120 20 40 3148 2 1924,16
20,60 100 120 20 40 3188 2 1947,62
20,80 100 120 20 40 3228 2 1971,08
21,00 90 110 20 40 3268 2 1994,53
21,20 90 110 20 40 3308 2 2017,99
21,40 110 140 30 60 3368 3 2051,50
21,60 110 140 30 60 3428 3 2085,01
21,80 110 140 30 60 3488 3 2118,52
22,00 100 135 35 70 3558 3.5 2157,06
22,20 100 135 35 70 3628 3.5 2195,60
22,40 110 140 30 60 3688 3 2229,11
22,60 120 150 30 60 3748 3 2262,62
22,80 120 150 30 60 3808 3 2296,13
23,00 120 150 30 60 3868 3 2329,64
23,20 120 150 30 60 3928 3 2363,15
23,40 120 150 30 60 3988 3 2396,66
23,60 140 160 20 40 4028 2 2420,12
23,80 160 189 30 60 4088 3 2453,63
24,00 160 189 30 60 4148 3 2487,14
24,20 160 190 30 60 4208 3 2520,65
24,40 160 190 30 60 4268 3 2554,16
24,60 160 190 30 60 4328 3 2587,67
24,80 160 190 30 60 4388 3 2621,18
25,00 160 190 30 60 4448 3 2654,69

< Beb a n Izin Pe rtia n g (Qa)

2441,51 < 2487,14 KN OK
 PERENCANAAN PONDASI

Mo men Ult imate X = 1083,1175 KN.m

Mo men Ult imate Y = 1263,9944 KN.m
Beb an A ks ial = 7004,7328 KN

Le bar Pile Ca p = 3,00 m

Ju mla h Tian g Pan can g (n ) = 4,00 m
Ko o rd in at Y tiang ke tit ik b erat (y i) = 0,85 m
Ko o rd in at X tian g ke titik berat (xi) = 0,85 m

Beb an tiap tian g I (Qi) = 2441,51 KN

Diamete r Tian g (D) = 80,00 cm
Lu as Tian g (A ) = 5026,55 cm
Ke lilin g Tian g (K) = 251,33 cm

Pe ng o lah an Da ta So n dir

hambata
jumlah n
ked al a h ambatan hambata J.H.P
hamb atan uju ng ( qc) perlawan setempat
man (m lekat n p elekat pe lekat QA
(kg/cm) an ( qs) ( kg/cm²)
) (kg/cm²) (kg/cm²) (kg/cm ²) (KN)
( kg/cm)

0,00 0 0 0 0 0 0 0,00
0,20 0 5 5 10 10 0.5 8,38
0,40 2 5 3 6 16 0.3 14,74
0,60 2 5 3 6 22 0.3 21,11
0,80 2 5 3 6 28 0.3 27,48
1,00 5 10 5 10 38 0.5 35,86
1,20 5 10 5 10 48 0.5 44,23
1,40 5 10 5 10 58 0.5 52,61
1,60 5 10 5 10 68 0.5 60,99
1,80 5 10 5 10 78 0.5 69,37
2,00 10 10 5 10 88 0.5 77,74
2,20 10 10 5 10 98 0.5 86,12
2,40 10 20 10 20 118 1 99,53
2,60 10 20 10 20 138 1 112,93
2,80 30 40 10 20 158 1 126,33
3,00 40 50 10 20 178 1 139,74
3,20 40 50 10 20 198 1 153,14
3,40 40 50 10 20 218 1 166,55
3,60 40 50 10 20 238 1 179,95
3,80 40 50 10 20 258 1 193,35
4,00 40 50 10 20 278 1 206,76
4,20 40 50 10 20 298 1 220,16
4,40 45 70 25 50 348 2.5 248,65
4,60 45 70 25 50 398 2.5 277,13
4,80 45 70 25 50 448 2.5 305,61
5,00 65 95 30 60 508 3 339,12
5,20 70 100 30 60 568 3 372,63
5,40 80 110 30 60 628 3 406,15
5,60 80 110 30 60 688 3 439,66
5,80 85 120 35 70 758 3.5 478,19
6,00 65 110 45 90 848 4.5 526,78
6,20 65 110 45 90 938 4.5 575,37
6,40 65 110 45 90 1028 4.5 623,96
6,60 65 110 45 90 1118 4.5 672,55
6,80 65 110 45 90 1208 4.5 721,14
7,00 40 70 30 60 1268 3 754,65
7,20 40 70 30 60 1328 3 788,16
7,40 40 70 30 60 1388 3 821,67
7,60 40 70 30 60 1448 3 855,18
7,80 40 70 30 60 1508 3 888,69
8,00 40 70 30 60 1568 3 922,20
8,20 60 80 20 40 1608 2 945,66
8,40 60 80 20 40 1648 2 969,12
8,60 60 80 20 40 1688 2 992,58
8,80 60 80 20 40 1728 2 1016,03
9,00 60 75 15 30 1758 1.5 1034,46
9,20 60 75 15 30 1788 1.5 1052,89
9,40 70 90 20 40 1828 2 1076,35
9,60 60 75 15 30 1858 1.5 1094,78
9,80 60 75 15 30 1888 1.5 1113,21
10, 00 60 80 20 40 1928 2 1136,67
10, 20 60 80 20 40 1968 2 1160,13
10, 40 70 95 25 50 2018 2.5 1188,61
10, 60 70 95 25 50 2068 2.5 1217,09
10, 80 80 100 20 40 2108 2 1240,55
11, 00 70 95 25 50 2158 2.5 1269,04
11, 20 80 100 20 40 2198 2 1292,49
11, 40 80 100 20 40 2238 2 1315,95
11, 60 80 100 20 40 2278 2 1339,41
11, 80 80 100 20 40 2318 2 1362,86
12, 00 70 95 25 50 2158 2.5 1285,79
12, 20 80 100 20 40 2198 2 1309,25
12, 40 80 100 20 40 2238 2 1332,71
12, 60 80 100 20 40 2278 2 1356,16
12, 80 80 100 20 40 2318 2 1379,62
13, 00 80 100 20 40 2358 2 1403,08
13, 20 80 100 20 40 2398 2 1426,53
13, 40 80 100 20 40 2438 2 1449,99
13, 60 80 100 20 40 2478 2 1473,45
13, 80 85 110 25 50 2528 2.5 1501,93
14, 00 85 110 25 50 2576 2.5 1529,41
14, 20 85 110 25 50 2628 2.5 1558,90
14, 40 90 120 30 60 2688 3 1592,41
14, 60 100 135 35 70 2758 3.5 1630,95
14, 80 100 135 35 70 2828 3.5 1669,48
15, 00 80 100 20 40 2358 2 1436,59
15, 20 80 100 20 40 2398 2 1460,04
15, 40 80 100 20 40 2438 2 1483,50
15, 60 80 100 20 40 2478 2 1506,96
15, 80 85 110 25 50 2528 2.5 1535,44
16, 00 85 110 25 50 2576 2.5 1562,92
16, 20 85 110 25 50 2628 2.5 1592,41
16, 40 90 120 30 60 2688 3 1625,92
16, 60 100 135 35 70 2758 3.5 1664,46
16, 80 80 100 20 40 2318 2 1446,64
17, 00 80 100 20 40 2358 2 1470,10
17, 20 80 100 20 40 2398 2 1493,56
17, 40 80 100 20 40 2438 2 1517,01
17, 60 80 100 20 40 2478 2 1540,47
17, 80 85 110 25 50 2528 2.5 1568,95
18, 00 85 110 25 50 2576 2.5 1596,43
18, 20 85 110 25 50 2628 2.5 1625,92
18, 40 90 120 30 60 2688 3 1659,43
18, 60 100 135 35 70 2758 3.5 1697,97
18, 80 100 135 35 70 2828 3.5 1736,50
19, 00 100 120 20 40 2868 2 1759,96
19, 20 100 120 20 40 2908 2 1783,42
19, 40 100 120 20 40 2948 2 1806,88
19, 60 100 120 20 40 2986 2 1829,33
19, 80 100 120 20 40 3028 2 1853,79
20, 00 100 120 20 40 3068 2 1877,25
20, 20 100 120 20 40 3108 2 1900,71
20, 40 100 120 20 40 3148 2 1924,16
20, 60 100 120 20 40 3188 2 1947,62
20, 80 100 120 20 40 3228 2 1971,08
21, 00 90 110 20 40 3268 2 1994,53
21, 20 90 110 20 40 3308 2 2017,99
21, 40 110 140 30 60 3368 3 2051,50
21, 60 110 140 30 60 3428 3 2085,01
21, 80 110 140 30 60 3488 3 2118,52
22, 00 100 135 35 70 3558 3.5 2157,06
22, 20 100 135 35 70 3628 3.5 2195,60
22, 40 110 140 30 60 3688 3 2229,11
22, 60 120 150 30 60 3748 3 2262,62
22, 80 120 150 30 60 3808 3 2296,13
23, 00 120 150 30 60 3868 3 2329,64
23, 20 120 150 30 60 3928 3 2363,15
23, 40 120 150 30 60 3988 3 2396,66
23, 60 140 160 20 40 4028 2 2420,12
23, 80 160 189 30 60 4088 3 2453,63
24, 00 160 189 30 60 4148 3 2487,14
24, 20 160 190 30 60 4208 3 2520,65
24, 40 160 190 30 60 4268 3 2554,16
24, 60 160 190 30 60 4328 3 2587,67
24, 80 160 190 30 60 4388 3 2621,18
25, 00 160 190 30 60 4448 3 2654,69

< Beb an Izin Pert ian g (Qa)

2441,51 < 2487,14 KN OK
 PILE CAP SEGI-EMPAT(3000)/(3000)
PC-1

TULANGAN LONGITUDINAL
Axial Ultimate : Pu 7004,73 kN
Momen Ultimate Positif : Mu ( + ) = [ Pu/ [ A ] [ [b - bk]/2 ] / 2 1124,65 kN.m
Tinggi Penampang Kolom : hk 1300 mm
Lebar Penampang Kolom : bk 1300 mm
Tinggi Penampang Pile Cap : h 800 mm
Lebar Penampang Pile Cap : b 3000 mm
Lebar Penampang Kritis : b' = [ b - bk ] / 2 850 mm
Berat Penampang Kritis : q' = [ 24 b h ] 216 kN.m-1
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 760 mm
Kuat negatif Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,08 Mpa
Modulus Elastisitas Baja : Es 200000 Mpa
Faktor Blok Tegangan : β 0,85
Faktor Reduksi : ø 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balanced : ρb = [ β 0.85 fc' / fy [ 600 / [ 600 + fy ] ] ] 0,0304
Rasio Tulangan Maksimum : ρmaks = [ 0.75 ρb ] 0,0228
Rasio Tulangan Minimum : ρmin = [ √ fc' / 4 fy ] 0,0033
Rasio Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] 3414,079
b = [ - fy ] -410,00
c = [ Mu / ø b d 2 ] 0,7212
Rasio Tul. Aktual Positif ρPositif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] 0,0018
Kontrol Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual 0,0033
: AsPositif = [ ρPositif b d ] 4070,824 mm2
Luas Tulangan negatif : Asnegatif = [ ρnegatif b d ] 2035,412 mm2
Dia. Tulangan Positif Desain : D 19
Dia. Tulangan negatif Desain : D 19
Luas Tul. Desain Positif (+) : Asd = [π/ 4D ] 2
283,53 mm2
Luas Tul. Desain negatif (-) : Asd = [ π / 4 D2 ] 283,53 mm2
Banyak Tulangan Positif (+) : n = [ As / Asd ] 15 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] 8 Batang
Gunakan Jarak Tulangan : S 200 mm
Banyak Tulangan Pakai : n = [b/n] 15 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Luas Tul. Positif Terpasang : AsPositif = [ n Asd ] 4252,931 mm2
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] 23,54 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a/ β] 27,69281 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] 0,0793
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (Asumsi Sesuai)
Check Kapasitas Momen
Momen Nominal Positif : Mn P os itif = [ As fy [ d - a / 2 ] ] 1304,69 kN.m

Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
1304,69 > 1249,61 ……………………………. Mampu
Kesimpulan
Maka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif D19 - 200
b. Tulangan Positif D19 - 200
 PERENCANAA N PONDA SI

Mo men Ultimat e X = 38,4485 KN.m

Mo men Ultimat e Y = 193,0508 KN.m
Beb an A ks ial = 1624,6224 KN

Le ba r Pile Cap = 2,00 m

Ju mlah Tian g Pan can g (n ) = 4,00 m
Koo rd in a t Y tian g ke titik b erat (y i) = 0,00 m
Koo rd in a t X t ia ng ke titik b erat (xi) = 0,50 m

Beb an t ia p tiang I (Qi) = 425,38 KN

Diamete r Tia ng (D) = 40,00 cm
Lu as Tian g (A) = 1256,64 cm
Kelilin g T ian g (K) = 125,66 cm

Pen go lah an Data So nd ir

hambatan
jumlah
ke dal a hambatan hambata J.H.P se te mpat
hambatan ujung (qc) pe rl aw an
man( m l e kat n pe l e kat pe l e kat (kg/cm ²) QA
(k g/cm) an (qs)
) (k g/cm²) (k g/cm²) (k g/cm²) (KN)
(k g/cm)

0,00 0 0 0 0 0 0 0,00
0,20 0 5 5 10 10 0.5 3,35
0,40 2 5 3 6 16 0.3 5,70
0,60 2 5 3 6 22 0.3 8,04
0,80 2 5 3 6 28 0.3 10,39
1,00 5 10 5 10 38 0.5 13,74
1,20 5 10 5 10 48 0.5 17,09
1,40 5 10 5 10 58 0.5 20,44
1,60 5 10 5 10 68 0.5 23,79
1,80 5 10 5 10 78 0.5 27,14
2,00 10 10 5 10 88 0.5 30,49
2,20 10 10 5 10 98 0.5 33,85
2,40 10 20 10 20 118 1 39,71
2,60 10 20 10 20 138 1 45,57
2,80 30 40 10 20 158 1 51,44
3,00 40 50 10 20 178 1 57,30
3,20 40 50 10 20 198 1 63,17
3,40 40 50 10 20 218 1 69,03
3,60 40 50 10 20 238 1 74,90
3,80 40 50 10 20 258 1 80,76
4,00 40 50 10 20 278 1 86,62
4,20 40 50 10 20 298 1 92,49
4,40 45 70 25 50 348 2.5 105,89
4,60 45 70 25 50 398 2.5 119,30
4,80 45 70 25 50 448 2.5 132,70
5,00 65 95 30 60 508 3 148,62
5,20 70 100 30 60 568 3 164,54
5,40 80 110 30 60 628 3 180,45
5,60 80 110 30 60 688 3 196,37
5,80 85 120 35 70 758 3.5 214,80
6,00 65 110 45 90 848 4.5 238,26
6,20 65 110 45 90 938 4.5 261,72
6,40 65 110 45 90 1028 4.5 285,17
6,60 65 110 45 90 1118 4.5 308,63
6,80 65 110 45 90 1208 4.5 332,09
7,00 40 70 30 60 1268 3 348,00
7,20 40 70 30 60 1328 3 363,92
7,40 40 70 30 60 1388 3 379,84
7,60 40 70 30 60 1448 3 395,76
7,80 40 70 30 60 1508 3 411,67
8,00 40 70 30 60 1568 3 427,59
8,20 60 80 20 40 1608 2 438,48
8,40 60 80 20 40 1648 2 449,37
8,60 60 80 20 40 1688 2 460,26
8,80 60 80 20 40 1728 2 471,16
9,00 60 75 15 30 1758 1.5 479,53
9,20 60 75 15 30 1788 1.5 487,91
9,40 70 90 20 40 1828 2 498,80
9,60 60 75 15 30 1858 1.5 507,18
9,80 60 75 15 30 1888 1.5 515,56
10,00 60 80 20 40 1928 2 526,45
10,20 60 80 20 40 1968 2 537,34
10,40 70 95 25 50 2018 2.5 550,74
10,60 70 95 25 50 2068 2.5 564,15
10,80 80 100 20 40 2108 2 575,04
11,00 70 95 25 50 2158 2.5 588,44
11,20 80 100 20 40 2198 2 599,33
11,40 80 100 20 40 2238 2 610,22
11,60 80 100 20 40 2278 2 621,11
11,80 80 100 20 40 2318 2 632,00
12,00 70 95 25 50 2158 2.5 592,63
12,20 80 100 20 40 2198 2 603,52
12,40 80 100 20 40 2238 2 614,41
12,60 80 100 20 40 2278 2 625,30
12,80 80 100 20 40 2318 2 636,19
13,00 80 100 20 40 2358 2 647,08
13,20 80 100 20 40 2398 2 657,98
13,40 80 100 20 40 2438 2 668,87
13,60 80 100 20 40 2478 2 679,76
13,80 85 110 25 50 2528 2.5 693,16
14,00 85 110 25 50 2576 2.5 706,06
14,20 85 110 25 50 2628 2.5 719,97
14,40 90 120 30 60 2688 3 735,89
14,60 100 135 35 70 2758 3.5 754,32
14,80 100 135 35 70 2828 3.5 772,75
15,00 80 100 20 40 2358 2 655,46
15,20 80 100 20 40 2398 2 666,35
15,40 80 100 20 40 2438 2 677,24
15,60 80 100 20 40 2478 2 688,13
15,80 85 110 25 50 2528 2.5 701,54
16,00 85 110 25 50 2576 2.5 714,44
16,20 85 110 25 50 2628 2.5 728,35
16,40 90 120 30 60 2688 3 744,26
16,60 100 135 35 70 2758 3.5 762,69
16,80 80 100 20 40 2318 2 652,95
17,00 80 100 20 40 2358 2 663,84
17,20 80 100 20 40 2398 2 674,73
17,40 80 100 20 40 2438 2 685,62
17,60 80 100 20 40 2478 2 696,51
17,80 85 110 25 50 2528 2.5 709,92
18,00 85 110 25 50 2576 2.5 722,82
18,20 85 110 25 50 2628 2.5 736,72
18,40 90 120 30 60 2688 3 752,64
18,60 100 135 35 70 2758 3.5 771,07
18,80 100 135 35 70 2828 3.5 789,50
19,00 100 120 20 40 2868 2 800,39
19,20 100 120 20 40 2908 2 811,28
19,40 100 120 20 40 2948 2 822,18
19,60 100 120 20 40 2986 2 832,56
19,80 100 120 20 40 3028 2 843,96
20,00 100 120 20 40 3068 2 854,85
20,20 100 120 20 40 3108 2 865,74
20,40 100 120 20 40 3148 2 876,63
20,60 100 120 20 40 3188 2 887,52
20,80 100 120 20 40 3228 2 898,41
21,00 90 110 20 40 3268 2 909,30
21,20 90 110 20 40 3308 2 920,19
21,40 110 140 30 60 3368 3 936,11
21,60 110 140 30 60 3428 3 952,03
21,80 110 140 30 60 3488 3 967,95
22,00 100 135 35 70 3558 3.5 986,38
22,20 100 135 35 70 3628 3.5 1004,81
22,40 110 140 30 60 3688 3 1020,72
22,60 120 150 30 60 3748 3 1036,64
22,80 120 150 30 60 3808 3 1052,56
23,00 120 150 30 60 3868 3 1068,48
23,20 120 150 30 60 3928 3 1084,39
23,40 120 150 30 60 3988 3 1100,31
23,60 140 160 20 40 4028 2 1111,20
23,80 160 189 30 60 4088 3 1127,12
24,00 160 189 30 60 4148 3 1143,04
24,20 160 190 30 60 4208 3 1158,95
24,40 160 190 30 60 4268 3 1174,87
24,60 160 190 30 60 4328 3 1190,79
24,80 160 190 30 60 4388 3 1206,71
25,00 160 190 30 60 4448 3 1222,62

Beb an Ultima te p er tian g (Qu ) < Be ba n Izin Pertia ng (Qa )

425,38 < 427,59 KN OK
 PERENCANA AN PONDA SI

M omen Ultimate X = 38,4485 KN.m

M omen Ultimate Y = 193,0508 KN.m
Be ban Aks ial = 1624,6224 KN

Le b ar P ile Cap = 2,00 m

Ju mlah Tia ng Pa nc an g (n ) = 4,00 m
Koo rd ina t Y t ian g ke tit ik b erat (y i) = 0,00 m
Koo rd ina t X tian g ke titik b e rat (xi) = 0,50 m

Be ban tia p tian g I (Qi) = 425,38 KN

Diamet er Tian g (D) = 40,00 cm
Lu as Tiang (A) = 1256,64 cm
Kelilin g T iang (K) = 125,66 cm

Pe ng o lah a n Data So nd ir

h ambatan
j uml ah
ke dala hambatan hambata J.H.P setempat
hambatan u ju ng ( qc) p erlawan
man( m le kat n pele kat pelekat ( kg/cm²) QA
( kg/cm) an ( qs)
) ( kg/cm²) ( kg/cm²) ( kg/cm²) (KN)
( kg/cm)

0,00 0 0 0 0 0 0 0,00
0,20 0 5 5 10 10 0.5 3,35
0,40 2 5 3 6 16 0.3 5,70
0,60 2 5 3 6 22 0.3 8,04
0,80 2 5 3 6 28 0.3 10,39
1,00 5 10 5 10 38 0.5 13,74
1,20 5 10 5 10 48 0.5 17,09
1,40 5 10 5 10 58 0.5 20,44
1,60 5 10 5 10 68 0.5 23,79
1,80 5 10 5 10 78 0.5 27,14
2,00 10 10 5 10 88 0.5 30,49
2,20 10 10 5 10 98 0.5 33,85
2,40 10 20 10 20 118 1 39,71
2,60 10 20 10 20 138 1 45,57
2,80 30 40 10 20 158 1 51,44
3,00 40 50 10 20 178 1 57,30
3,20 40 50 10 20 198 1 63,17
3,40 40 50 10 20 218 1 69,03
3,60 40 50 10 20 238 1 74,90
3,80 40 50 10 20 258 1 80,76
4,00 40 50 10 20 278 1 86,62
4,20 40 50 10 20 298 1 92,49
4,40 45 70 25 50 348 2.5 105,89
4,60 45 70 25 50 398 2.5 119,30
4,80 45 70 25 50 448 2.5 132,70
5,00 65 95 30 60 508 3 148,62
5,20 70 100 30 60 568 3 164,54
5,40 80 110 30 60 628 3 180,45
5,60 80 110 30 60 688 3 196,37
5,80 85 120 35 70 758 3.5 214,80
6,00 65 110 45 90 848 4.5 238,26
6,20 65 110 45 90 938 4.5 261,72
6,40 65 110 45 90 1028 4.5 285,17
6,60 65 110 45 90 1118 4.5 308,63
6,80 65 110 45 90 1208 4.5 332,09
7,00 40 70 30 60 1268 3 348,00
7,20 40 70 30 60 1328 3 363,92
7,40 40 70 30 60 1388 3 379,84
7,60 40 70 30 60 1448 3 395,76
7,80 40 70 30 60 1508 3 411,67
8,00 40 70 30 60 1568 3 427,59
8,20 60 80 20 40 1608 2 438,48
8,40 60 80 20 40 1648 2 449,37
8,60 60 80 20 40 1688 2 460,26
8,80 60 80 20 40 1728 2 471,16
9,00 60 75 15 30 1758 1.5 479,53
9,20 60 75 15 30 1788 1.5 487,91
9,40 70 90 20 40 1828 2 498,80
9,60 60 75 15 30 1858 1.5 507,18
9,80 60 75 15 30 1888 1.5 515,56
10,00 60 80 20 40 1928 2 526,45
10,20 60 80 20 40 1968 2 537,34
10,40 70 95 25 50 2018 2.5 550,74
10,60 70 95 25 50 2068 2.5 564,15
10,80 80 100 20 40 2108 2 575,04
11,00 70 95 25 50 2158 2.5 588,44
11,20 80 100 20 40 2198 2 599,33
11,40 80 100 20 40 2238 2 610,22
11,60 80 100 20 40 2278 2 621,11
11,80 80 100 20 40 2318 2 632,00
12,00 70 95 25 50 2158 2.5 592,63
12,20 80 100 20 40 2198 2 603,52
12,40 80 100 20 40 2238 2 614,41
12,60 80 100 20 40 2278 2 625,30
12,80 80 100 20 40 2318 2 636,19
13,00 80 100 20 40 2358 2 647,08
13,20 80 100 20 40 2398 2 657,98
13,40 80 100 20 40 2438 2 668,87
13,60 80 100 20 40 2478 2 679,76
13,80 85 110 25 50 2528 2.5 693,16
14,00 85 110 25 50 2576 2.5 706,06
14,20 85 110 25 50 2628 2.5 719,97
14,40 90 120 30 60 2688 3 735,89
14,60 100 135 35 70 2758 3.5 754,32
14,80 100 135 35 70 2828 3.5 772,75
15,00 80 100 20 40 2358 2 655,46
15,20 80 100 20 40 2398 2 666,35
15,40 80 100 20 40 2438 2 677,24
15,60 80 100 20 40 2478 2 688,13
15,80 85 110 25 50 2528 2.5 701,54
16,00 85 110 25 50 2576 2.5 714,44
16,20 85 110 25 50 2628 2.5 728,35
16,40 90 120 30 60 2688 3 744,26
16,60 100 135 35 70 2758 3.5 762,69
16,80 80 100 20 40 2318 2 652,95
17,00 80 100 20 40 2358 2 663,84
17,20 80 100 20 40 2398 2 674,73
17,40 80 100 20 40 2438 2 685,62
17,60 80 100 20 40 2478 2 696,51
17,80 85 110 25 50 2528 2.5 709,92
18,00 85 110 25 50 2576 2.5 722,82
18,20 85 110 25 50 2628 2.5 736,72
18,40 90 120 30 60 2688 3 752,64
18,60 100 135 35 70 2758 3.5 771,07
18,80 100 135 35 70 2828 3.5 789,50
19,00 100 120 20 40 2868 2 800,39
19,20 100 120 20 40 2908 2 811,28
19,40 100 120 20 40 2948 2 822,18
19,60 100 120 20 40 2986 2 832,56
19,80 100 120 20 40 3028 2 843,96
20,00 100 120 20 40 3068 2 854,85
20,20 100 120 20 40 3108 2 865,74
20,40 100 120 20 40 3148 2 876,63
20,60 100 120 20 40 3188 2 887,52
20,80 100 120 20 40 3228 2 898,41
21,00 90 110 20 40 3268 2 909,30
21,20 90 110 20 40 3308 2 920,19
21,40 110 140 30 60 3368 3 936,11
21,60 110 140 30 60 3428 3 952,03
21,80 110 140 30 60 3488 3 967,95
22,00 100 135 35 70 3558 3.5 986,38
22,20 100 135 35 70 3628 3.5 1004,81
22,40 110 140 30 60 3688 3 1020,72
22,60 120 150 30 60 3748 3 1036,64
22,80 120 150 30 60 3808 3 1052,56
23,00 120 150 30 60 3868 3 1068,48
23,20 120 150 30 60 3928 3 1084,39
23,40 120 150 30 60 3988 3 1100,31
23,60 140 160 20 40 4028 2 1111,20
23,80 160 189 30 60 4088 3 1127,12
24,00 160 189 30 60 4148 3 1143,04
24,20 160 190 30 60 4208 3 1158,95
24,40 160 190 30 60 4268 3 1174,87
24,60 160 190 30 60 4328 3 1190,79
24,80 160 190 30 60 4388 3 1206,71
25,00 160 190 30 60 4448 3 1222,62

< Be b an Izin Pertian g (Qa)

425,38 < 427,59 KN OK
 PERENCA NAA N PONDA SI

M omen Ult imate X = 38,4485 KN.m

M omen Ult imate Y = 193, 0508 KN.m
Be ban A ks ial = 1624,6224 KN

Leb ar Pile Cap = 2,00 m

Ju mla h Tiang Pan can g (n ) = 4,00 m
Koo rd in at Y t ian g ke t itik b era t (yi) = 0,00 m
Koo rd in at X t ian g ke tit ik b erat (xi) = 0,50 m

Be ban t iap tian g I (Qi) = 425,38 KN

Diame te r Tia ng (D) = 40,00 cm
Lu as Tiang (A ) = 1256,64 cm
Kelilin g Tian g (K) = 125,66 cm

Pen g olaha n Dat a So nd ir

h amb atan
j umlah
kedal a hamb atan hambata J. H.P setempat
hambatan u jun g (qc) perl awan
man (m l ekat n pel ekat pe le kat (kg/cm²) QA
(kg/cm) an (qs )
) (kg/ cm²) (kg/ cm²) (kg/cm²) (KN)
(kg/cm)

0,00 0 0 0 0 0 0 0,00
0,20 0 5 5 10 10 0. 5 3,35
0,40 2 5 3 6 16 0. 3 5,70
0,60 2 5 3 6 22 0. 3 8,04
0,80 2 5 3 6 28 0. 3 10,39
1,00 5 10 5 10 38 0. 5 13,74
1,20 5 10 5 10 48 0. 5 17,09
1,40 5 10 5 10 58 0. 5 20,44
1,60 5 10 5 10 68 0. 5 23,79
1,80 5 10 5 10 78 0. 5 27,14
2,00 10 10 5 10 88 0. 5 30,49
2,20 10 10 5 10 98 0. 5 33,85
2,40 10 20 10 20 118 1 39,71
2,60 10 20 10 20 138 1 45,57
2,80 30 40 10 20 158 1 51,44
3,00 40 50 10 20 178 1 57,30
3,20 40 50 10 20 198 1 63,17
3,40 40 50 10 20 218 1 69,03
3,60 40 50 10 20 238 1 74,90
3,80 40 50 10 20 258 1 80,76
4,00 40 50 10 20 278 1 86,62
4,20 40 50 10 20 298 1 92,49
4,40 45 70 25 50 348 2. 5 105,89
4,60 45 70 25 50 398 2. 5 119,30
4,80 45 70 25 50 448 2. 5 132,70
5,00 65 95 30 60 508 3 148,62
5,20 70 100 30 60 568 3 164,54
5,40 80 110 30 60 628 3 180,45
5,60 80 110 30 60 688 3 196,37
5,80 85 120 35 70 758 3. 5 214,80
6,00 65 110 45 90 848 4. 5 238,26
6,20 65 110 45 90 938 4. 5 261,72
6,40 65 110 45 90 1028 4. 5 285,17
6,60 65 110 45 90 1118 4. 5 308,63
6,80 65 110 45 90 1208 4. 5 332,09
7,00 40 70 30 60 1268 3 348,00
7,20 40 70 30 60 1328 3 363,92
7,40 40 70 30 60 1388 3 379,84
7,60 40 70 30 60 1448 3 395,76
7,80 40 70 30 60 1508 3 411,67
8,00 40 70 30 60 1568 3 427,59
8,20 60 80 20 40 1608 2 438,48
8,40 60 80 20 40 1648 2 449,37
8,60 60 80 20 40 1688 2 460,26
8,80 60 80 20 40 1728 2 471,16
9,00 60 75 15 30 1758 1. 5 479,53
9,20 60 75 15 30 1788 1. 5 487,91
9,40 70 90 20 40 1828 2 498,80
9,60 60 75 15 30 1858 1. 5 507,18
9,80 60 75 15 30 1888 1. 5 515,56
10, 00 60 80 20 40 1928 2 526,45
10, 20 60 80 20 40 1968 2 537,34
10, 40 70 95 25 50 2018 2. 5 550,74
10, 60 70 95 25 50 2068 2. 5 564,15
10, 80 80 100 20 40 2108 2 575,04
11, 00 70 95 25 50 2158 2. 5 588,44
11, 20 80 100 20 40 2198 2 599,33
11, 40 80 100 20 40 2238 2 610,22
11, 60 80 100 20 40 2278 2 621,11
11, 80 80 100 20 40 2318 2 632,00
12, 00 70 95 25 50 2158 2. 5 592,63
12, 20 80 100 20 40 2198 2 603,52
12, 40 80 100 20 40 2238 2 614,41
12, 60 80 100 20 40 2278 2 625,30
12, 80 80 100 20 40 2318 2 636,19
13, 00 80 100 20 40 2358 2 647,08
13, 20 80 100 20 40 2398 2 657,98
13, 40 80 100 20 40 2438 2 668,87
13, 60 80 100 20 40 2478 2 679,76
13, 80 85 110 25 50 2528 2. 5 693,16
14, 00 85 110 25 50 2576 2. 5 706,06
14, 20 85 110 25 50 2628 2. 5 719,97
14, 40 90 120 30 60 2688 3 735,89
14, 60 100 135 35 70 2758 3. 5 754,32
14, 80 100 135 35 70 2828 3. 5 772,75
15, 00 80 100 20 40 2358 2 655,46
15, 20 80 100 20 40 2398 2 666,35
15, 40 80 100 20 40 2438 2 677,24
15, 60 80 100 20 40 2478 2 688,13
15, 80 85 110 25 50 2528 2. 5 701,54
16, 00 85 110 25 50 2576 2. 5 714,44
16, 20 85 110 25 50 2628 2. 5 728,35
16, 40 90 120 30 60 2688 3 744,26
16, 60 100 135 35 70 2758 3. 5 762,69
16, 80 80 100 20 40 2318 2 652,95
17, 00 80 100 20 40 2358 2 663,84
17, 20 80 100 20 40 2398 2 674,73
17, 40 80 100 20 40 2438 2 685,62
17, 60 80 100 20 40 2478 2 696,51
17, 80 85 110 25 50 2528 2. 5 709,92
18, 00 85 110 25 50 2576 2. 5 722,82
18, 20 85 110 25 50 2628 2. 5 736,72
18, 40 90 120 30 60 2688 3 752,64
18, 60 100 135 35 70 2758 3. 5 771,07
18, 80 100 135 35 70 2828 3. 5 789,50
19, 00 100 120 20 40 2868 2 800,39
19, 20 100 120 20 40 2908 2 811,28
19, 40 100 120 20 40 2948 2 822,18
19, 60 100 120 20 40 2986 2 832,56
19, 80 100 120 20 40 3028 2 843,96
20, 00 100 120 20 40 3068 2 854,85
20, 20 100 120 20 40 3108 2 865,74
20, 40 100 120 20 40 3148 2 876,63
20, 60 100 120 20 40 3188 2 887,52
20, 80 100 120 20 40 3228 2 898,41
21, 00 90 110 20 40 3268 2 909,30
21, 20 90 110 20 40 3308 2 920,19
21, 40 110 140 30 60 3368 3 936,11
21, 60 110 140 30 60 3428 3 952,03
21, 80 110 140 30 60 3488 3 967,95
22, 00 100 135 35 70 3558 3. 5 986,38
22, 20 100 135 35 70 3628 3. 5 1004,81
22, 40 110 140 30 60 3688 3 1020,72
22, 60 120 150 30 60 3748 3 1036,64
22, 80 120 150 30 60 3808 3 1052,56
23, 00 120 150 30 60 3868 3 1068,48
23, 20 120 150 30 60 3928 3 1084,39
23, 40 120 150 30 60 3988 3 1100,31
23, 60 140 160 20 40 4028 2 1111,20
23, 80 160 189 30 60 4088 3 1127,12
24, 00 160 189 30 60 4148 3 1143,04
24, 20 160 190 30 60 4208 3 1158,95
24, 40 160 190 30 60 4268 3 1174,87
24, 60 160 190 30 60 4328 3 1190,79
24, 80 160 190 30 60 4388 3 1206,71
25, 00 160 190 30 60 4448 3 1222,62

Be ban Ultimate p er t ian g (Qu ) < Be ba n Izin Pe rt ian g (Qa )

425,38 < 427,59 KN OK
 SHEARWALL/COREWALL

TULANGAN LONGITUDINAL
Axial Ultimate : Pu 1624,62 kN
Momen Ultimate Positif : Mu ( + ) = [ Pu/ [ A ] [ [b - bk]/2 ] / 2 343,20 kN.m
Tinggi Penampang Kolom : hk 1000 mm
Lebar Penampang Kolom : bk 350 mm
Tinggi Penampang Pile Cap : h 800 mm
Lebar Penampang Pile Cap : b 1000 mm
Lebar Penampang Kritis : b' = [ b - bk ] / 2 325 mm
Berat Penampang Kritis : q' = [ 24 b h ] 24 kN.m-1
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 760 mm
Kuat negatif Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,08 Mpa
Modulus Elastisitas Baja : Es 200000 Mpa
Faktor Blok Tegangan : β 0,85
Faktor Reduksi : ø 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balanced : ρb = [ β 0.85 fc' / fy [ 600 / [ 600 + fy ] ] ] 0,0304
Rasio Tulangan Maksimum : ρmaks = [ 0.75 ρb ] 0,0228
Rasio Tulangan Minimum : ρmin = [ √ fc' / 4 fy ] 0,0033
Rasio Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] 3414,079
b = [ - fy ] -410,00
c = [ Mu / ø b d 2 ] 0,6602
Rasio Tul. Aktual Positif ρPositif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] 0,0016
Kontrol Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual 0,0033
: AsPositif = [ ρPositif b d ] 1240,661 mm2
Luas Tulangan negatif : Asnegatif = [ ρnegatif b d ] 620,3307 mm2
Dia. Tulangan Positif Desain : D 16
Dia. Tulangan negatif Desain : D 16
Luas Tul. Desain Positif (+) : Asd = [ π / 4 D2 ] 201,06 mm2
Luas Tul. Desain negatif (-) : Asd = [ π / 4 D2 ] 201,06 mm2
Banyak Tulangan Positif (+) : n = [ As / Asd ] 7 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] 4 Batang
Gunakan Jarak Tulangan : S 150 mm
Banyak Tulangan Pakai : n = [b/n] 7 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Luas Tul. Positif Terpasang : AsPositif = [ n Asd ] 1407,434 mm2
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] 23,37 mm
Tinggi Garis Netral : c = [a/β] 27,49336 mm
Regangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] 0,0799
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (Asumsi Sesuai)
Check Kapasitas Momen
Momen Nominal Positif : Mn P os itif = [ As fy [ d - a / 2 ] ] 431,81 kN.m

Perbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
431,81 > 381,33 ……………………………. Mampu
Kesimpulan
Maka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif D16 - 150
b. Tulangan Positif D16 - 150
 SHEARWALL/COREWALL

TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Axial Maximum : Pu 1624,62 kN
Tinggi Penampang Kolom : hk 1000 mm
Lebar Penampang Kolom : bk 350 mm
Tinggi Penampang Pile Cap : h 800 mm
Lebar Penampang Pile Cap : b 1000 mm
Selimut Beton : d' 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d 760 mm
Koefisien Kekakuan Geser : βc = [ αs / bk ] 1,14
Keliling Penampang Kritis : bo = [ 4 b' ] 7040 mm
Konstanta Pondasi : αs 40
Kuat Tekan Beton : fc' 29,05 Mpa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy 410 Mpa
Modulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] 25332,0844 Mpa
Modulus Elastisitas Baja : Es 200000 Mpa
Faktor Blok Tegangan : β 0,85
Faktor Reduksi : ø 0,75
Perhitungan Gaya Geser Penulangan Satu arah
Daerah Pembebanan : G' = [ d/2] 370,50 mm
Gaya Geser Ultimate : Vu1 = [ Pu G' b / [ b2 ] ] 6,76 kN
Perhitungan Gaya Geser Penulangan Dua arah
Lebar Penampang Kritis : b' = [ bk + d ] 1760 mm
Gaya Geser Ultimate : Vu2 = [ Pu [ b2 - b'2 ] / [ b2 ] ] 3407,81 kN
Kuat Geser Nominal
Geser Nominal Satu arah : øVn1 = [ 0.75 √ fc' b d / 6 ] 512 kN
Geser Nominal Dua arah : øVn2 = [ 1 + [ 2 / βc ] [ √ fc' bo d / 6 ] 9912,92971 kN
= [ [ αs d / bo ] + 2 ] [ √ fc' bo d / 12 ] 11387,6 kN
= [ √ fc' bo d / 3 ] 7209,40342 kN
Check Kuat Geser
Geser Satu Arah : øVn1 ≥ Vu1
512,03 > 6,76 OKE

Geser Dua Arah : øVn2 ≥ Vu2

7209,40 > 3407,81 OKE
Kesimpulan
Maka digunakan Pile Cap : Lebar 1000 mm
Tebal 800 mm
Mutu 29,05 Mpa
 Tie Beam (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Kekuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s etengah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs ebut. Kekuatan momen ne gatif dan pos itif
pada se barang penampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak boleh kurang dari
s epe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 57,5486 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -58,171 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( + ) = 57,55 kN.m
M ome n M aks imum De sain : Mu ( - ) = 58,17 kN.m
Tinggi Penampang : h = 550 mm
Le bar Penampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Re duksi : ø = 0,9
Perhitungan
R as io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
R as io Tulangan Maksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
R as io Tulangan M inimum : ρm in = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
R as io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7024
R as io Tul. Aktual Pos itif ρPos i ti f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0017
Cek R as io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
R as io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7100
R as io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ - b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0018
Cek R as io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
2
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 609,5121951 mm
D ia. Tulangan Pos itif Des ain : D 16
D ia. Tulangan ne gatif D esain : D 16
Luas Tul. De sain Pos itif (+) aa 2
: Asd = 201,06 mm
2
Luas Tul. De sain negatif (-) : Asd =
[ π / 4 D2 ] = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i ti f = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. ne gatif Terpasang 2
: As Ne gati f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Te rpas ang 2
: As Ne gati f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
R egangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
R egangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As ums i Ses uai)
Check Kapas itas M ome n
M ome n Nominal Pos itif : M nPos i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 63,94 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 64,63 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan negatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 Tie Beam (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak kurang
dari s ete ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint ters ebut. Kekuatan mome n ne gatif dan positif
pada se barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak boleh kurang dari
s epere mpat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M ome n M aks imum : Mu ( + ) = 57,5486 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = - 58,171 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 57,55 kN.m
M ome n M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 58,17 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7024
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρP os i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0017
Cek Rasio Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Rasio Tul. Aktual negatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7100
Rasio Tul. Aktual negatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0018
Cek Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
2
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 609,5121951 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 16
Dia. Tulangan negatif De sain : D 16
Luas Tul. Des ain Positif (+) aa 2
: Asd = 201,06 mm
Luas Tul. Des ain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan negatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Reduksi ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Tulangan Negatif
2
Luas Tul. ne gatif Te rpasang : As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
2
Luas Tul. Positif Terpasang : As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Regangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Regangan Leleh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Leleh (As umsi Sesuai)
Check Kapasitas M omen
M ome n Nominal Positif : M nP os i ti f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 63,94 Mampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gati f = [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapasitas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 64,63 Mampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Positif : 4 D - 16
 Tie Be am (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUMPUAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n pos itif pada muka joint harus tidak kurang
dari s e te ngah ke kuatan momen ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n ne gatif dan
pos itif pada s e barang pe nampang di s e panjang be ntang kompone n s truktur tidak bole h kurang dari
s e pe re mpat ke kuatan momen maks imum pada muka ke dua joint.

M ome n Maks imum : Mu ( + ) = 57,55 kN.m

M ome n Minimum : Mu ( - ) = -58,17 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( + ) = 57,55 kN.m
M ome n Maks imum De s ain : Mu ( - ) = 58,17 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Beton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Ras io Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aks imum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Pos itif
Ras io Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7024
Ras io Tul. Aktual Pos itif ρPos i tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0017
Ce k Rasio Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7100
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe gati f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0018
Ce k Rasio Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As ne gati f = [ ρnegatif b d ] = 609,5121951 mm
Dia. Tulangan Pos itif De sain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif De s ain : D 16
Luas Tul. De s ain Pos itif (+) : As d = [ π / 4 D2 ] = 201,06 mm2
Luas Tul. De s ain ne gatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Positif
2
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Pos i ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpas ang : As ne gati f = [ n Asd ] = 804,25 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
2
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Ne gati f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le le h (As umsi Se s uai)
Check Kapas itas Momen
M ome n Nominal Pos itif : M nPos iti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 63,94 M ampu
M ome n Nominal ne gatif : M nn e gat if= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 64,63 M ampu
Ke s impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 Tie Beam (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( TUM PUAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen positif pada muka joint harus tidak kurang
dari se tengah kekuatan mome n negatif pada muka joint tersebut. Ke kuatan momen ne gatif dan
positif pada se barang pe nampang di se panjang bentang kompone n struktur tidak boleh kurang dari
se perempat ke kuatan mome n maksimum pada muka ke dua joint.

M ome n M aksimum : Mu ( + ) = 57,55 kN.m

M ome n M inimum : Mu ( - ) = -58,17 kN.m
M ome n M aksimum De sain : Mu ( + ) = 57,55 kN.m
M ome n M aksimum De sain : Mu ( - ) = 58,17 kN.m
Tinggi Penampang : h = 550 mm
Lebar Pe nampang : b = 350 mm
Selimut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Penampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Penampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Tegangan Leleh Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,0844 M pa
M odulus Elas tisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Rasio Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aksimum : ρma k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan Minimum : ρmi n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Rasio Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7024
Rasio Tul. Aktual Positif ρPo si tif = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0017
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Negatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,079174
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,7100
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe ga ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0018
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos iti f = [ ρPositif b d ] = 609,5121951 2
mm
Luas Tulangan negatif = [ ρnegatif b d ] 2
: As n e g at if = 609,5121951 mm
Dia. Tulangan Positif Des ain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif De sain : D 16
Luas Tul. De sain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Luas Tul. De sain negatif (-) =
[ π / 4 D2 ] 2
: Asd = 201,06 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Check Asumsi Awal untuk Faktor Re duks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Positif Terpasang 2
: As Pos iti f = [ n Asd ] = 804,2477193 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (Asums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Terpasang 2
: As Pos iti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (Asums i Ses uai)
Tulangan Negatif
Luas Tul. negatif Terpasang 2
: As n e g at if = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (Asums i Ses uai)
Luas Tul. Positif Terpasang 2
: As Ne g at if = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Tegangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Netral : c = [ a / β ] = 44,8871118 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Lele h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (Asums i Ses uai)
Che ck Kapasitas M ome n
M ome n Nominal Positif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Perbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 63,94 M ampu
M ome n Nominal negatif : M nn e g a ti =f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Perbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 64,63 M ampu
Ke simpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Sebagai Be rikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Positif :
 Tie Beam (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M enurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.3.2 Ke kuatan momen pos itif pada muka joint harus tidak
kurang dari se te ngah kekuatan mome n negatif pada muka joint te rsebut. Ke kuatan mome n
ne gatif dan pos itif pada se barang penampang di sepanjang be ntang kompone n struktur tidak
boleh kurang dari s eperempat kekuatan momen maksimum pada muka kedua joint.

M omen M aks imum : Mu ( + ) = 37,4386 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -31,4357 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( + ) = 37,44 kN.m
M omen M aks imum Des ain : Mu ( - ) = 31,44 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat negatif Beton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Lele h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastisitas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastisitas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Tegangan : β = 0,85
Faktor Reduksi : ø = 0,9
Perhitungan
Ras io Tulangan Balanced : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Ras io Tulangan M aksimum : ρm ak s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Ras io Tulangan M inimum : ρm i n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Positif
Ras io Tul. Aktual Positif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4570
Ras io Tul. Aktual Positif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0011
Cek Ras io Tulangan Positif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Ne gatif
Ras io Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = - 410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,3837
Ras io Tul. Aktual ne gatif ρNe g at i f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0009
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Rasio Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Pos itif : As Pos i ti f = [ ρPositif b d ] = 609,512 2
mm
Luas Tulangan negatif 2
: As n e g ati f = [ ρnegatif b d ] = 609,512 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif Des ain : D 16
Luas Tul. Des ain Pos itif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
2
Luas Tul. Des ain negatif (-) : As d =
[ π / 4 D2 ] = 201,06 mm
Banyak Tulangan Positif (+) : n =
[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Reduks i ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Pos i ti f = [ n Asd ] = 804,248 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang = [ n Asd ] 2
: As Pos i ti f = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Tulangan Negatif
2
Luas Tul. negatif Terpasang : As n e g ati f = [ n Asd ] = 804,25 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Luas Tul. Pos itif Terpas ang 2
: As Ne gat i f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Pos itif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le leh Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Telah Le le h (As ums i Se s uai)
Check Kapasitas M ome n
M omen Nominal Positif : M nPosi t i f= [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 41,60 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e ga ti = f [As.fy[d- a/2]]+[As.fy[d1- a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 34,93 M ampu
Kesimpulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Berikut :
a. Tulangan ne gatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif : 4 D - 16
 Tie Beam (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN LONGITUDINAL ( LAPANGAN )
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.3.2 Ke kuatan mome n positif pada muka joint harus tidak
kurang dari s e te ngah ke kuatan mome n ne gatif pada muka joint te rs e but. Ke kuatan mome n
ne gatif dan positif pada s e barang pe nampang di se panjang be ntang kompone n s truktur tidak
bole h kurang dari s e pere mpat ke kuatan mome n maks imum pada muka ke dua joint.

M omen M aksimum : Mu ( + ) = 37,4386 kN.m

M omen M inimum : Mu ( - ) = -31,4357 kN.m
M omen M aksimum De s ain : Mu ( + ) = 37,44 kN.m
M omen M aksimum De s ain : Mu ( - ) = 31,44 kN.m
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Lebar Pe nampang : b = 350 mm
Se limut Beton : d' = 40 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d = 510 mm
Tinggi Efektif Pe nampang : d1 = 485 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Tegangan Le le h Baja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elastis itas Be ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,1 M pa
M odulus Elastis itas Baja : Es = 200000 M pa
Faktor Blok Te gangan : β = 0,85
Faktor Reduks i : ø = 0,9
Pe rhitungan
Rasio Tulangan Balance d : ρb = [β.0.85.fc'/fy[600/[600+fy]]] = 0,0304
Rasio Tulangan M aks imum : ρma k s = [ 0.75 ρb ] = 0,0228
Rasio Tulangan M inimum : ρmi n = [ 1,4 / fy ] = 0,0034
Rasio Tulangan Aktual Pos itif
Rasio Tul. Aktual Pos itif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410,00
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,4570
Rasio Tul. Aktual Pos itif ρPos i ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0011
Cek Ras io Tulangan Pos itif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
Ras io Tulangan Aktual Ne gatif
Rasio Tul. Aktual ne gatif : a = [ 0.59 fy2 / fc ] = 3414,08
b = [ - fy ] = -410
c = [ Mu / ø b d2 ] = 0,3837
Rasio Tul. Aktual ne gatif ρNe ga ti f = [ -b + √ b2 - 4 a c ] / [ 2 a ] = 0,0009
Cek Ras io Tulangan ne gatif : Gunakan Ras io Tulangan Aktual = 0,0034
As Tulangan
Luas Tulangan Positif : As Po si ti f = [ ρPositif b d ] = 609,512 2
mm
Luas Tulangan ne gatif 2
: As n e ga ti f = [ ρnegatif b d ] = 609,512 mm
Dia. Tulangan Positif De s ain : D 16
Dia. Tulangan ne gatif D es ain : D 16
Luas Tul. De sain Positif (+) = [ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Luas Tul. De sain ne gatif (-) =[ π / 4 D2 ] 2
: As d = 201,06 mm
Banyak Tulangan Pos itif (+) : n =[ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Banyak Tulangan ne gatif (-) : n = [ As / Asd ] = 4 Batang
Tulangan Atas = 4 Batang
Tulangan Bawah = 0 Batang
Che ck As ums i Awal untuk Faktor Re duksi ø
Tulangan Pos itif
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Po si ti f = [ n Asd ] = 804,248 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang : As Po si ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ AsPositif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,89 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d1 - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Tulangan Ne gatif
Luas Tul. ne gatif Te rpasang : As n e ga ti f = [ n Asd ] = 804,25 mm2
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0311
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Luas Tul. Pos itif Te rpas ang 2
: As Ne ga ti f = [ n Asd ] = 0,00 mm
Tinggi Blok Te gangan : a = [ Asnegatif fy / 0.85 fc' b ] = 38,15 mm
Tinggi Garis Ne tral : c = [ a / β ] = 44,8871 mm
Re gangan Positif Baja : Ɛs = [ 0.003 [ [ d - c ] / c ] = 0,0294
Re gangan Le le h Baja : Ɛy = [ fy / Es ] = 0,0021
Tulangan Baja Te lah Le leh (As ums i Se suai)
Che ck Kapas itas M ome n
M omen Nominal Pos itif : M nPos i ti f= [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 41,60 M ampu
M omen Nominal ne gatif : M nn e g ati = f [As.fy[d-a/2]]+[As.fy[d1-a/2]] = 161,88 kN.m
Pe rbandingan Kapas itas : Mn ≥ Mu / ø
161,88 > 34,93 M ampu
Kes impulan
M aka Dapat Digunakan Tulangan Longitudinal Se bagai Be rikut :
a. Tulangan negatif : 4 D - 16
b. Tulangan Pos itif :
 Tie B eam (6.00 mete r) (350)/(550)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data Balok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 124,6739 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 124,67 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 191,47 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uka Joint : Vu-max = 121,26 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h ] = 1100 mm
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Panjang B alok : L = 6000 mm
Se limut B e ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe ktif Pe nampang : d = 510 mm
Kuat ne gatif B e to n : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 804,25 mm2
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M pr_ 4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur B e rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_ 4 ] / [ L ] = 66,79 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = -57,88 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 191,47 kN
Struktur B e rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 66,79 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = -57,88 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 191,47 kN
Ce k Pe rs yaratan Me nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pasal 18.6.5.2 Tulangan transv e rs al se panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4 .1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18 .6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maksimum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aksial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag .fc '/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
66,79 < 95,73 ……….NOT OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 279,61 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc tidak s ama de ng an nol
Pe rhitungan Se ng kang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 94,94 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
95 ≤ 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 345,9 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 127,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 96,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Jo int : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ng kang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 1,34 kN
Kapas itas Ge s e r Maksimum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge se r : Vs ≤ Vs max
-1,34 < 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 24564,25 mm
Syarat Jarak Antar Se ng kang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 552,02 mm
= [ d / 2 ] = 255,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 191,47 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 488,80 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 366,60 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 121,26 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 324,57 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 243,43 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
Ke simpulan
M aka Gunakan Se ngkang : M uka Joint 2D1 0-1 00
Tumpuan 2D1 0-1 00
Lapangan 2D1 0-2 00
 Tie Beam (6.00 meter) (350)/(550)
TULANGAN TRANSVERSAL
Data B alok
Ge s e r ujung kiri : Vg-ki = 124,6739 kN
Ge s e r ujung kanan : Vg-ka = 124,67 kN
Ge s e r M aks imum M uka Joint : Vu-max = 191,47 kN
Ge s e r M aks . di Luar M uka Joint : Vu-max = 121,26 kN
M uka Joint : Lh = [ 2 h] = 1100 mm
Tinggi Pe nampang : h = 550 mm
Le bar Pe nampang : b = 350 mm
Panjang B alok : L = 6000 mm
Se limut Be ton : d' = 40 mm
Tinggi Efe k tif Pe nampang : d = 510 mm
Kuat ne gatif Be ton : fc' = 29,05 M pa
Te gangan Le le h B aja Tulangan : fy = 410 M pa
M odulus Elas tis itas B e ton : Ec = [ 4700 √ fc' ] = 25332,08 M pa
M odulus Elas tis itas B aja : Es = 200000 M pa
Luas Tul. Tumpuan Kiri (ne gatif) : As 1' = 804,25 mm2
Luas Tul. Tumpuan Kiri (pos itif) : As 2 = 804,25 mm2
2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (ne gatif) : As 3' = 804,25 mm
2
Luas Tul. Tumpuan Kanan (pos itif) : As 4 = 804,25 mm
Faktor B lok Te gangan : β = 0,85
Faktor Re duks i : ø = 0,75
Pe rhitungan M ome n Probable
Kondis i 1
Tinggi blok te gangan : apr_1 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M p r_1 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 2
Tinggi blok te gangan : apr_2 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M p r_2 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 3
Tinggi blok te gangan : apr_3 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M p r_3 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Kondis i 4
Tinggi blok te gangan : apr_4 = [1.25.As.fy]/[0.85.fc'.b] = 47,69 mm
M ome n Probable : M p r_4 = [As.1.25.fy[d-apr_1/2] = 200,38 kN
Pe rhitungan Goyangan Struktur
Struktur Be rgoyang ke Kanan
Ge s e r Ke Kanan : Vsway_ka = [ Mpr_1 + Mpr_4 ] / [ L ] = 66,79 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ka - Vg-ka ] = -57,88 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ka + Vg-ki ] = 191,47 kN
Struktur Be rgoyang ke Kiri
Ge s e r Ke Kiri : Vsway_ki = [ Mpr_2+ Mpr_3 ] / [ L ] = 66,79 kN
Ge s e r Total di kanan : Vu-ki = [ Vsway_ki - Vg-ka ] = -57,88 kN
Ge s e r Total di kiri : Vu-ka = [ Vsway_ki + Vg-ki ] = 191,47 kN
Ce k Pe rs yaratan M e nurut SNI 2847-2019 Pas al 18.6.5.2 Untuk Tulangan Trans ve rs al
M e nurut SNI 2847-2019 pas al 18.6.5.2 Tulangan trans ve rs al s e panjang dae rah yang diide ntifikas i
dalam 18.6.4.1 harus dide s ain untuk me nahan ge s e r de ngan me ngas ums ikan Vc = 0 bilamana ke dua
a) dan b) te rpe nuhi:

a) Gaya ge s e r akibat ge mpa yang dihitung s e s uai 18.6.5.1 me wakili s e tidaknya s e te ngah ke kuatan
ge s e r pe rlu maks imum dalam be ntang te rs e but.
b) Gaya te kan aks ial te rfaktor Pu te rmas uk pe ngaruh ge mpa kurang dari Ag.fc'/20.
Gaya Ge s e r : Vsway ≥ [ 0.5 Vu ]
66,79 < 95,73 ……….NOT OKE
Gaya ne gatif Axial : Pu ≤ [ Ag fc' / 20 ]
0,00 < 279,61 ……….OKE
Ke s impulan : M aka nilai Vc tidak s ama de ngan nol
Pe rhitungan Se ngkang Dae rah Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 94,94 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
95 ≤ 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 345,9 mm
Dae rah Se te lah M uka Kolom : = [ d / 4 ] = 127,50 mm
= [ 6.d terkecil tulangan utama] = 96,00 mm
= [ 150 mm ] = 150,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 100,00 mm
Jarak di M uka Joint : s = 100,00 mm
Pe rhitungan Se ngkang di Luar Se ndi Plas tis
Kapas itas ge s e r be ton : Vc = [ 1 / 6 √ fc' b d ] = 160,35 kN
Kapas itas ge s e r Tulangan : Vs = [ Vu / ø ] - [ Vc ] = 1,34 kN
Kapas itas Ge s e r M aks imum : Vs max = [ 2 / 3 √ fc' b d ] = 691,69 kN
Ce k Kapas itas Ge s e r : Vs ≤ Vs max
-1,34 < 691,69 ……….OKE
Diame te r Se ngkang : D 10
Luas Tulangan Se ngkang : Av = [ 2 π / 4 D2 ] Kaki 2 157,08 mm2
Jarak tulangan : s = [ Av fy d / Vs ] = 24564,25 mm
Syarat Jarak Antar Se ngkang
Dae rah Lapangan : = [ 3 Av fy / b ] = 552,02 mm
= [ d / 2 ] = 255,00 mm
= [ 600 mm ] = 600,00 mm
M aka Gunakan Jarak : s = 200,00 mm
Kapas itas Nominal Ge s e r
1. Dae rah Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 191,47 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√fc'.b.d] = 488,80 kN
Ge s e r Nominal : øVn = [ 0,75 Vn ] = 366,60 kN
Kontrol : øVn > Vu OKE
2. Diluar Se ndi Plas tis
Gaya Ge s e r M aks imum : Vu = 121,26 kN
Kapas itas Ge s e r Dae rah Plas tis : Vn = [Av.fy.d]/[s]+[1/6√ fc'.b.d] = 324,57 kN
: øVn = 243,43 kN
: øVn > OKE

:
LAMPIRAN 4
PERHITUNGAN RENCANA
ANGGARAN BIAYA
 ANALISA VO LUME P EKE RJAAN
N o. Item Pek. Satuan Uraian P erhitungan Jumlah Total
A Pek. K 1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 1,300 44,000 297,440 m
h = 1,300
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 6,760 m

A Pek. K 2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 1,100 44,000 212,960 m
h = 1,100
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 4,840 m

A Pek. K 3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,900 44,000 142,560 m
h = 0,900
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 3,240 m

B Pek. Shearwall P1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 2,000 75, 600 m
h = 40, 000
t = 2,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 37, 800 m

● PEMB ESIAN
3
m b = 0,350 2,000 72790,186 kg
h = 4,000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 2,380 m

● BE KISTING
3 3
m b = 0,350 2,000 328,000 m
h = 40, 000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 164,000 m

B Pek. Shearwall P2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 5,000 119,000 m
h = 40, 000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 23, 800 m

● PEMB ESIAN
3
m b = 0,350 5,000 149091, 939 kg
h = 40, 000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 23, 800 m

● BE KISTING
3 3
m b = 0,350 5,000 820,000 m
h = 40, 000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 164,000 m

B Pek. Shearwall P3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 1,000 65, 800 m
h = 40, 000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 65, 800 m

● PEMB ESIAN
3 3
m b = 0,350 1,000 35149,559 m
h = 40, 000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 65, 800 m

● BE KISTING
3 3
m b = 0,350 1,000 404,000 m
h = 40, 000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 404,000 m

C Pek. TB 1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 m 60,000 69, 300 m
h = 0,550 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 1,155 m

C Pek. B alok B1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 72,000 162,000 m
h = 0,750 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 2,250 m

C Pek. B alok B2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 4,000 6,000 m
h = 0,750 m
L = 4,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 1,500 m

C Pek. B alok B3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 6,000 6,750 m
h = 0,750 m
L = 3,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 1,125 m

C Pek. B alok B4
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 4,000 3,000 m
h = 0,750 m
L = 2,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 0,750 m

C Pek. B alok BA1

● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 m 27,000 31, 185 m
h = 0,550 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 1,155 m

C Pek. B alok BA2

● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 m 4,000 3,080 m
h = 0,550 m
L = 4,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 0,770 m

D Pek. Plat
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m t = 0,125 m 1,000 96, 178 m
2
L uas L antai Kotor (a) = 900,000 m
L uas Void T angga (b ) = 18, 000
2
Luas Kolom (c) = 74, 360 m
luas balok (b) = 38, 218
L uas L antai bersih = a - b -c - b
2
= 769,423 m

Volume Pelat L antai = Luas L antai B ersih x t

= 42750, 260 x 0,150
3
= 96, 178 m

E Pek. Poer
● Pek. Bekis ting
m3 b = 3,000 46, 000 662,400 m3
h2 = 1,600
luas = 4xhxb
= 4 x 1, 020 x 0, 320
3
= 14, 400 m
● Pek. Pembes ian
3
m d = 0,016 46, 000 42923, 907 kg
bj = 8750, 000
W = 530, 400
= (π x d² / 4) x l x b j
= (π x 0,013² / 4) x 38, 800 x 8750, 000
Vo lume = 933, 128 kg
● Pek. Pengecoran K-200
m3 b = 3,000 46, 000 662,400 m3
h2 = 1,600
Vo lume = bxb x h
= 30x30 x 1, 60
= 14, 400 m3
 ANALISA VOL UME PE KERJAAN
No. Item Pek. Satuan Uraian P erhitungan Jumlah Total
A Pek. K1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 1,300 44,000 297,440 m
h = 1,300
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 6,760 m

A Pek. K2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 1,100 44,000 212,960 m
h = 1,100
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 4,840 m

A Pek. K3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,900 44,000 142,560 m
h = 0,900
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 3,240 m

B Pek. Shearwall P1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 2, 000 75,600 m
h = 40,000
t = 2,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 37,800 m

● PE MBE SIAN
3
m b = 0,350 2, 000 72790, 186 kg
h = 4,000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 2,380 m

● B EKISTING
3 3
m b = 0,350 2, 000 328,000 m
h = 40,000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 164, 000 m

B Pek. Shearwall P2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 5, 000 119,000 m
h = 40,000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 23,800 m

● PE MBE SIAN
3
m b = 0,350 5, 000 149091,939 kg
h = 40,000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 23,800 m

● B EKISTING
3 3
m b = 0,350 5, 000 820,000 m
h = 40,000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 164, 000 m

B Pek. Shearwall P3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 1, 000 65,800 m
h = 40,000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 65,800 m

● PE MBE SIAN
3 3
m b = 0,350 1, 000 35149, 559 m
h = 40,000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 65,800 m

● B EKISTING
3 3
m b = 0,350 1, 000 404,000 m
h = 40,000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5,500
3
= 404, 000 m

C Pek. TB1
● Pek. Pengecoran K-350
3 b = 0,350 m 60,000 69,300 3
m m
h = 0,550 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 1,155 m

C Pek. Balok B1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 72,000 162,000 m
h = 0,750 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 2,250 m

C Pek. Balok B2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 4, 000 6, 000 m
h = 0,750 m
L = 4,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 1,500 m

C Pek. Balok B3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 6, 000 6, 750 m
h = 0,750 m
L = 3,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 1,125 m

C Pek. Balok B4
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 4, 000 3, 000 m
h = 0,750 m
L = 2,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 0,750 m

C Pek. Balok BA1

● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 m 27,000 31,185 m
h = 0,550 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 1,155 m

C Pek. Balok BA2

● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 m 4, 000 3, 080 m
h = 0,550 m
L = 4,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4,000 3
= 0,770 m

D Pek. Plat
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m t = 0,125 m 1, 000 96,178 m
2
Luas L antai Kotor (a) = 900, 000 m
L uas Void Tangga (b ) = 18,000
2
L uas Kolom (c) = 74,360 m
luas balok (b) = 38,218
L uas Lant ai bersih = a - b -c - b
2
= 769, 423 m

Volume Pelat L antai = Luas L antai B ersih x t

= 42750, 260 x 0,150
3
= 96,178 m

E Pek. Po er
● Pek. Bekis ting
3 3
m b = 3,000 46,000 662,400 m
h2 = 1,600
lua s = 4xhxb
= 4 x 1,020 x 0,320
3
= 14,400 m
● Pek. Pemb es ian
3
m d = 0,016 46,000 42923,907 kg
bj = 8750,000
W = 530,400
= (π x d ² / 4) x l x b j
= (π x 0,013² / 4) x 38,800 x 8750,000
Volume = 933,128 kg
● Pek. Pengec o ran K-200
m3 b = 3,000 46,000 662,400 m3
h2 = 1,600
Volume = b xb x h
= 30x30 x 1,60
= 14,400 m3
 ANALISA VO LUME P EKE RJAAN
No. Item P ek. Satuan Uraian P erhitungan Jumlah Total
A Pek. K 1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 1,300 44,000 297,440 m
h = 1,300
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 6,760 m

A Pek. K 2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 1,100 44,000 212,960 m
h = 1,100
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 4,840 m

A Pek. K 3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,900 44,000 142,560 m
h = 0,900
t = 4,000
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 3,240 m

B Pek. Shearwall P1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 2,000 75,600 m
h = 40, 000
t = 2,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 37, 800 m

● PEMB ESIAN
3
m b = 0,350 2,000 72790,186 kg
h = 4,000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 2,380 m

● BE KISTING
3 3
m b = 0,350 2,000 328,000 m
h = 40, 000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 164, 000 m

B Pek. Shearwall P2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 5,000 119,000 m
h = 40, 000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 23, 800 m

● PEMB ESIAN
3
m b = 0,350 5,000 149091,939 kg
h = 40, 000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 23, 800 m

● BE KISTING
3 3
m b = 0,350 5,000 820,000 m
h = 40, 000
t = 1,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 164, 000 m

B Pek. Shearwall P3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 1,000 65,800 m
h = 40, 000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 65, 800 m

● PEMB ESIAN
3 3
m b = 0,350 1,000 35149,559 m
h = 40, 000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 65, 800 m

● BE KISTING
3 3
m b = 0,350 1,000 404,000 m
h = 40, 000
t = 4,700
Volume = b x h x t
0,600 x 0,950 x 5, 500
3
= 404, 000 m

C Pek. TB 1
● Pek. Pengecoran K-350
3 b = 0,350 m 60,000 69,300 3
m m
h = 0,550 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4, 000 3
= 1,155 m

C Pek. B alok B1
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 72,000 162,000 m
h = 0,750 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4, 000 3
= 2,250 m

C Pek. B alok B2
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 4,000 6,000 m
h = 0,750 m
L = 4,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4, 000 3
= 1,500 m

C Pek. B alok B3
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 6,000 6,750 m
h = 0,750 m
L = 3,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4, 000 3
= 1,125 m

C Pek. B alok B4
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,500 m 4,000 3,000 m
h = 0,750 m
L = 2,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4, 000 3
= 0,750 m

C Pek. B alok BA1

● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 m 27,000 31,185 m
h = 0,550 m
L = 6,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4, 000 3
= 1,155 m

C Pek. B alok BA2

● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m b = 0,350 m 4,000 3,080 m
h = 0,550 m
L = 4,000 m
Volume = b x h x L
= 0,400 x 0,800 x 4, 000 3
= 0,770 m

D Pek. Plat
● Pek. Pengecoran K-350
3 3
m t = 0,125 m 1,000 96,178 m
2
L uas L antai Kotor (a) = 900, 000 m
L uas Void Tangga (b ) = 18, 000
2
L uas Kolom (c) = 74, 360 m
luas balok (b) = 38, 218
L uas Lantai bersih = a - b -c - b
2
= 769, 423 m

Volume Pelat L antai = L uas Lantai Bersih x t

= 42750, 260 x 0,150
3
= 96, 178 m

E P ek. Po er
● P ek. Bekis ting
3 3
m b = 3,000 46,000 662, 400 m
h2 = 1,600
luas = 4xhxb
= 4 x 1, 020 x 0, 320
3
= 14,400 m
● P ek. Pembes ian
m3 d = 0,016 46,000 42923, 907 kg
bj = 8750, 000
W = 530,400
= (π x d² / 4) x l x bj
= (π x 0, 013² / 4) x 38, 800 x 8750, 000
Volume = 933,128 kg
● P ek. Pengecoran K-200
m3 b = 3,000 46,000 662, 400 m3
h2 = 1,600
Volume = bxb x h
= 30x30 x 1, 60
3
= 14,400 m
 ANA LISA K O EF ISI EN
PEM B ANG UNA N RU M AH D UA LA NTAI
K1
Pa nj a ng a = 1,300 m
L e ba r b = 1,300 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um puan n = 28 Bua h
Di a m e t e r T ul a nga n U ta ma Du = 0,032 m
Di a m e t e r T ul a nga n S engka ng D s = 0,013 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh kol om =
Volum e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1, 3 x t
t = 0,592 m
Tula ngan Ut a m a
Volume Tul a nga n Ut a ma V = π/ 4 x D u² x t x n
= π/ 4 x 0,032^ 2 x 0,592 x 28
= 0,01 3 m³
= 0,01 3 x 7850
= 10 2,050 Kg/ m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(1 , 3-2x0, 04) + 2(1, 3-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 5, 03 6 m
Jumla h T ula ngan Se ngka ng L = (t/ s)+ 1
= (0, 59 2/ 0,15 )+ 1
= 5 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 5,036 x 5
= 0, 00 3 m³
= 0, 00 3 x 7850
= 23 , 5 50 Kg/ m³
Tula nga n keka ng 5X da n 2Y
Pa nja ng Tul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(1 , 3-2x0, 04) + 2(1, 3-2x0 , 04)+2(6x0,013)
= 5, 97 2 m
Jumla h T ula ngan Se ngka ng L = (t/ s)+ 1
= ((0, 59 2/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 5 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 102, 050^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0, 00 4 m³
= 0, 00 4 x π/ 4 x 0, 03 2^ 2 x 0, 592 x 28
= 31 , 4 00 Kg/ m³
Volume Pe mbe si an
V = Vol. T. U t a ma + V ol. T . S engka ng + Vol. T. K eka ng
= 102,050 + 23, 550 x 31, 400
= 157,000 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol. P em besi an
= 3% x 157,000
= 4,710 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol. P e mbe sia n + W a st e) x volume pnge c oran
= (15 7,000 + 4,710) x 297,44
= 48. 099, 022 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(1 , 3 x 0, 592+ 2(1,3 x 0, 592)
= 3,07 8 m²/m ³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 3,07 8 x 297, 44
= 13 5, 432 m²

K2
Pa nj a ng a = 1,100 m
L e ba r b = 1,100 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um puan n = 28 Bua h
Di a m e t e r T ul a nga n U ta ma Du = 0,025 m
Di a m e t e r T ul a nga n S engka ng D s = 0,013 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh kol om =
Volum e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1, 1 x t
t = 0,826 m
Tula ngan Ut a m a
Volume Tul a nga n Ut a ma V = π/ 4 x D u² x t x n
= π/ 4 x 0,025^ 2 x 0,826 x 28
= 0,01 1 m³
= 0,01 1 x 7850
= 86 , 350 Kg/ m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(1 , 1-2x0, 04) + 2(1, 1-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 4, 23 6 m
Jumla h T ula ngan Se ngka ng L = (t/ s)+ 1
= (0, 82 6/ 0,15 )+ 1
= 7 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 4,236 x 7
= 0, 00 4 m³
= 0, 00 4 x 7850
= 31 , 4 00 Kg/ m³
Tula nga n keka ng 5X da n 2Y
Pa nja ng Tul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(1 , 1-2x0, 04) + 2(1, 1-2x0 , 04)+2(6x0,013)
= 5, 17 2 m
Jumla h T ula ngan Se ngka ng L = (t/ s)+ 1
= ((0, 82 6/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 7 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 86, 350^ 2 x 5,172 x 7
= 0, 00 5 m³
= 0, 00 5 x π/ 4 x 0, 02 5^ 2 x 0, 826 x 28
= 39 , 2 50 Kg/ m³
Volume Pe mbe si an
V = Vol . T. U t a ma + Vol . T. S engka ng + Vol. T. K eka ng
= 86, 350 + 31, 400 x 39,250
= 157, 000 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol. P em besi an
= 3% x 157,000
= 4,710 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol. P e mbe sia n + Wa st e) x volume pnge c oran
= (15 7,000 + 4,710) x
= 34. 437, 762 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(1 , 1 x 0, 826+ 2(1,1 x 0, 826)
= 3,63 4 m²/m ³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 3,63 4 x
= 15 9, 896 m²

K3
Pa nj a ng a = 0,900 m
L e ba r b = 0,900 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um puan n = 28 Bua h
Di a m e t e r T ul a nga n U ta ma Du = 0,022 m
Di a m e t e r T ul a nga n S engka ng D s = 0,013 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh kol om =
Volum e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0, 9 x t
t = 1,235 m
Tula ngan Ut a m a
Volume Tul a nga n Ut a ma V = π/ 4 x D u² x t x n
= π/ 4 x 0,022^ 2 x 1,235 x 28
= 0,01 3 m³
= 0,01 3 x 7850
= 10 2,050 Kg/ m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 9-2x0, 04) + 2(0, 9-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 3, 43 6 m
Jumla h T ula ngan Se ngka ng L = (t/ s)+ 1
= (1, 23 5/ 0,15 )+ 1
= 10 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 3,436 x 1 0
= 0, 00 5 m³
= 0, 00 5 x 7850
= 39 , 2 50 Kg/ m³
Tula nga n keka ng 5X da n 2Y
Pa nja ng Tul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(0 , 9-2x0, 04) + 2(0, 9-2x0 , 04)+2(6x0,013)
= 4, 37 2 m
Jumla h T ula ngan Se ngka ng L = (t/ s)+ 1
= ((1, 23 5/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 10 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 102, 050^ 2 x 4,37 2 x 10
= 0, 00 6 m³
= 0, 00 6 x π/ 4 x 0, 02 2^ 2 x 1, 235 x 28
= 47 , 1 00 Kg/ m³
Volume Pe mbe si an
V = Vol. T. U t a ma + V ol. T . S engka ng + Vol. T. K eka ng
= 102,050 + 39, 250 x 47, 100
= 188,400 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol. P em besi an
= 3% x 188,400
= 5,652 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol. P e mbe sia n + Wa st e) x volume pnge c oran
= (18 8,400 + 5,652) x
= 27. 664, 053 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(0 , 9 x 1, 235+ 2(0,9 x 1, 235)
= 4,44 6 m²/m ³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 4,44 6 x
= 19 5, 624 m²

B1
Pa nj a ng P = 0,75 m
Le ba r L = 0,5 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um pua n(L /4)nt = 12 Bua h
Jum la h T ul a nga n Ut a m a L a pa nga n(L / 2
nl
) = 10 Bua h
Di a m e t e r T u l a nga n U t a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e t e r T u l a nga n S e ngka n g D s = 0,01 3 m
Ja ra k Ut a m a Se n gka ng T um p ua n St = 0,1 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
Pa nj a ng T um pu a n Pt = 1/4t
Pa nj a ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
Tula nga n Ut a m a
Vol um e T ul a ng a n Ut a m a V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 48, 965412 88 m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0,013)
= 2,33 6 m
Jumla h S engka ng T um pua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/0,1)
= 14 Bua h
Jumla h S engka ng L apa nga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x (L t+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 Kg
Volume Pe mbe si an
V = Vol . T. Ut a ma +Vol. T . Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 127, 46541 29 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol. P em besi an
= 3% x 127,4654128775 65
= 3,824 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol . P e m be sia n + W a st e ) x volum e pnge cora n
= 127, 46541 28775 65 + 3,824
= 21. 268 , 885 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = (2(p xl) + (lxt )) x vol um e pn gec oran
= 2(0, 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 384, 048 m²
B2
Pa nj a ng P = 0,75 m
Le ba r L = 0,5 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um pua n(L /4)nt = 10 Bua h
Jum la h T ul a nga n Ut a m a L a pa nga n(L / 2
nl
) = 10 Bua h
Di a m e t e r T u l a nga n U t a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e t e r T u l a nga n S e ngka n g D s = 0,01 3 m
Ja ra k Ut a m a Se n gka ng T um p ua n St = 0,1 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
Pa nj a ng T um pu a n Pt = 1/4t
Pa nj a ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
Tula nga n Ut a m a
Vol um e T ul a ng a n Ut a m a V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 44, 514011 71 m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0,04) +2(0,5-2x0,04)+2(6x0,013)
= 2,33 6 m
Jumla h S engka ng T um pua n Lt = (P t /St )
= ((1/ 4t )/0,1)
= 14 Bua h
Jumla h S engka ng L apa nga n Ll = (P l/ Sl)+ 1
= ((1/ 2t )/0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x (L t+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 500 Kg
Volume Pe mbe si an
V = Vol . T. Ut a ma +Vol. T . Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 123, 01401 17 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol. P em besi an
= 3% x 123,0140117068 77
= 3,690 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol. Pe m be sia n + W a st e ) x volum e pnge cora n
= 123,01401 17068 77 + 3,690
= 760,224 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = (2(p xl) + (lxt )) x vol um e pn gec oran
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 21 , 3 36 m²
B3
Pa nj a ng P = 0,75 m
Le ba r L = 0,5 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um pua n(L /4)nt = 12 Bua h
Jum la h T ul a nga n Ut a m a L a pa nga n(L / 2
nl
) = 10 Bua h
Di a m e t e r T u l a nga n U t a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e t e r T u l a nga n S e ngka n g D s = 0,01 3 m
Ja ra k Ut a m a Se n gka ng T um p ua n St = 0,1 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
Pa nj a ng T um pu a n Pt = 1/4t
Pa nj a ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
Tula nga n Ut a m a
Vol um e T ul a ng a n Ut a m a V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 48, 965412 88 m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0,013)
= 2,33 6 m
Jumla h S engka ng T um pua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/0,1)
= 14 Bua h
Jumla h S engka ng L apa nga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x (L t+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 Kg
Volume Pe mbe si an
V = Vol . T. Ut a ma +Vol. T . Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 127, 46541 29 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol. P em besi an
= 3% x 127,4654128775 65
= 3,824 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol. Pe m be sia n + W a st e ) x volum e pnge cora n
= 127,46541 28775 65 + 3,824
= 886,204 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = (2(p xl) + (lxt )) x vol um e pn gec oran
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 32 , 0 04 m²
B4
Pa nj a ng P = 0,75 m
Le ba r L = 0,5 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um pua n(L /4)nt = 11 Bua h
Jum la h T ul a nga n Ut a m a L a pa nga n(L / 2
nl
) = 10 Bua h
Di a m e t e r T u l a nga n U t a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e t e r T u l a nga n S e ngka n g D s = 0,01 3 m
Ja ra k Ut a m a Se n gka ng T um p ua n St = 0,1 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
Pa nj a ng T um pu a n Pt = 1/4t
Pa nj a ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
Tula nga n Ut a m a
Vol um e T ul a ng a n Ut a m a V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 46, 739712 29 m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0,013)
= 2,33 6 m
Jumla h S engka ng T um pua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/0,1)
= 14 Bua h
Jumla h S engka ng L apa nga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x (L t+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 Kg
Volume Pe mbe si an
V = Vol . T. Ut a ma +Vol. T . Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 125, 23971 23 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol. P em besi an
= 3% x 125,2397122922 21
= 3,757 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol. Pe m be sia n + W a st e ) x volum e pnge cora n
= 125,23971 22922 21 + 3,757
= 386,990 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = (2(p xl) + (lxt )) x vol um e pn gec oran
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 21, 3 36 m²
BA1
Pa nj a ng P = 0,55 m
Le ba r L = 0,35 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um pua n(L /4)nt = 9 Bua h
Jum la h T ul a nga n Ut a m a L a pa nga n(L / 2
nl
) = 8 Bua h
Di a m e t e r T u l a nga n U t a m a Du = 0,01 6 m
Di a m e t e r T u l a nga n S e ngka n g D s = 0,01 m
Ja ra k Ut a m a Se n gka ng T um p ua n St = 0,1 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
Pa nj a ng T um pu a n Pt = 1/4t
Pa nj a ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
Tula nga n Ut a m a
Vol um e T ul a ng a n Ut a m a V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 26, 831714 54 m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0, 04 ) +2(0, 35-2 x0,04)+ 2(6x0,01)
= 1,6 m
Jumla h S engka ng T um pua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 26 Bua h
Jumla h S engka ng L apa nga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x (L t+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 Kg
Volume Pe mbe si an
V = Vol . T. Ut a ma +Vol. T . Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 26, 831714 54 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol . P em besi an
= 3% x 26, 83171453577 97
= 0,805 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol . Pe m be sia n + W a st e ) x volum e pnge cora n
= 26, 831714 53577 97 + 0,805
= 861, 851 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = (2(p xl) + (lxt )) x volum e pngec oran
= 2(0, 55 x 5,195+ (0,35 x 5,195)
= 203, 384 m²
BA2
Pa nj a ng P = 0,55 m
Le ba r L = 0,35 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um pua n(L /4)nt = 8 Bua h
Jum la h T ul a nga n Ut a m a L a pa nga n(L / 2
nl
) = 8 Bua h
Di a m e t e r T u l a nga n U t a m a Du = 0,01 6 m
Di a m e t e r T u l a nga n S e ngka n g D s = 0,01 m
Ja ra k Ut a m a Se n gka ng T um p ua n St = 0,1 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
Pa nj a ng T um pu a n Pt = 1/4t
Pa nj a ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
Tula nga n Ut a m a
Vol um e T ul a ng a n Ut a m a V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 25, 253378 39 m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0, 04 ) +2(0, 35-2 x0,04)+ 2(6x0,01)
= 1,6 m
Jumla h S engka ng T um pua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 26 Bua h
Jumla h S engka ng L apa nga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x (L t+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 Kg
Volume Pe mbe si an
V = Vol . T. Ut a ma +Vol. T . Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 25, 253378 39 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol . P em besi an
= 3% x 25, 25337838661 62
= 0,758 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol . Pe m be sia n + W a st e ) x volum e pnge cora n
= 25, 253378 38661 62 + 0,758
= 80, 115 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = (2(p xl) + (lxt )) x volum e pngec oran
= 2(0 , 55 x 5,195+ (0,35 x 5,195)
= 30, 1 31 m²
T IE BE AM
Pa nj a ng P = 0,55 m
Le ba r L = 0,35 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Jum la h T ul a nga n Ut a m a T um pua n(L /4)nt = 8 Bua h
Jum la h T ul a nga n Ut a m a L a pa nga n(L / 2
nl
) = 8 Bua h
Di a m e t e r T u l a nga n U t a m a Du = 0,01 6 m
Di a m e t e r T u l a nga n S e ngka n g D s = 0,01 m
Ja ra k Ut a m a Se n gka ng T um p ua n St = 0,1 m
Ja ra k Ant a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
Pa nj a ng T um pu a n Pt = 1/4t
Pa nj a ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
Tula nga n Ut a m a
Vol um e T ul a ng a n Ut a m a V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 25, 253378 39 m³
Tula nga n Se ngka ng
Pa nja ng T ul anga n Se ngkang P = 2(a -2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0,04) +2(0,35-2x0,04)+ 2(6x0,01)
= 1,6 m
Jumla h S engka ng T um pua n Lt = (P t /St )
= ((1/ 4t )/0,1)
= 26 Bua h
Jumla h S engka ng L apa nga n Ll = (P l/ Sl)+ 1
= ((1/ 2t )/0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volume V = π/ 4 x D s² x P x (L t+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 Kg
Volume Pe mbe si an
V = Vol . T. Ut a ma +Vol. T . Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 25, 253378 39 Kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol . P em besi an
= 3% x 25, 25337838661 62
= 0,758 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol . Pe m be sia n + W a st e ) x volum e pnge cora n
= 25 , 253378 38661 62 + 0,758
= 1.560, 683 Kg
Volume Bekis ti ng
Vbe ki st ing = (2(p xl) + (lxt )) x volum e pngec oran
= 2(0, 55 x 5,195+ (0,35 x 5,195)
= 7,53 3 m²
P la t L ant a i
Te ba l P e l a t t = 0,125 m
Se l im ut Be t o n Sb = 0,04 m
Be ra t J e n is B j = 78 50 Kg/ m³
Ja ra k Ant a r T u l a nga n Js = 0,1 m
Di a m e t e r T ul a nga n D = 0,013 m
Volume
V = S x S x t
1 = S x S x 0,125
S = 2,82 8 m
Tula nga n
Pa nja ng Tul anga n P = 2((S -2s b)+ 2*6D )
= (2((2 , 887-2sb)+ 2*6* 0,014)
= 5,80 8 m
Jumla h T ula ngan n = ((s -2s b)/ js+ 1)x 2
= ((2, 82 8-20, 04)/0,1-1)x2
= 56 , 960 buah
2
Volume V = π/4 x D u x P x n
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 5,808 x 56,960
= 0,04 4 m3
= 0,04 4 x 7850
= 34 5, 400 kg
Wa st e
Wa st e = 3% x Vol. P em besi an
= 3% x 345,400
= 10, 362 Kg
Volume Pe mbe si an Tot a l
V tot a l = (V ol . P e mbe sia n + Wa st e) x volume pnge c oran
= 345, 400 + 10,362
= 34. 216 , 411 Kg
Volume Bekis ti ng
= (S x S) x volume pnge co ra n
= 2,82 8 x 2,828
= 77 6,923
 ANA LISA K O EF ISI EN
PEM B ANG UN AN RU M AH DUA LA NTA I
K1
P a nja ng a = 1,300 m
L e ba r b = 1,300 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je ni s Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T u l anga n U ta ma Tum pua n n = 28 Bua h
Di a m e te r T ula ngan Ut a ma Du = 0,032 m
Di a m e te r T ula ngan Se ngka ng D s = 0,013 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh ko l o m =
Volum e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1, 3 x t
t = 0,592 m
T ul anga n U ta m a
Volum e T ul anga n U ta ma V = π/ 4 x D u² x t x n
= π/ 4 x 0,032^ 2 x 0,592 x 28
= 0,01 3 m³
= 0,01 3 x 7850
= 10 2,050 Kg/m ³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(1 , 3-2x0, 04) + 2(1, 3-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 5, 03 6 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= (0, 59 2/ 0,15 )+ 1
= 5 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 5,036 x 5
= 0, 00 3 m³
= 0, 00 3 x 7850
= 23 , 5 50 Kg/m ³
T ul anga n ke ka ng 5X da n 2Y
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(1 , 3-2x0, 04) + 2(1, 3-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 5, 97 2 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= ((0, 59 2/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 5 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 102, 050^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0,00 4 m³
= 0,00 4 x π/ 4 x 0,032^ 2 x 0,592 x 28
= 31 , 400 Kg/m ³
Volum e P em bes ia n
V = Vol. T. U ta ma + V ol. T. Se ngkang + Vol. T . Ke kang
= 102,050 + 23, 550 x 31, 400
= 157,000 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 157,000
= 4,710 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. P e mbe sia n + W a st e) x volume pnge cora n
= (15 7,000 + 4,710) x 297,44
= 48. 099, 022 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(1 , 3 x 0, 592+ 2(1,3 x 0, 592)
= 3,07 8 m²/ m³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 3,07 8 x 297, 44
= 13 5, 432 m²

K2
P a nja ng a = 1,100 m
L e ba r b = 1,100 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je ni s Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T u l anga n U ta ma Tum pua n n = 28 Bua h
Di a m e te r T ula ngan Ut a ma Du = 0,025 m
Di a m e te r T ula ngan Se ngka ng D s = 0,013 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh ko l o m =
Volum e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1, 1 x t
t = 0,826 m
T ul anga n U ta m a
Volum e T ul anga n U ta ma V = π/ 4 x D u² x t x n
= π/ 4 x 0,025^ 2 x 0,826 x 28
= 0,01 1 m³
= 0,01 1 x 7850
= 86 , 350 Kg/m ³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(1 , 1-2x0, 04) + 2(1, 1-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 4, 23 6 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= (0, 82 6/ 0,15 )+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 4,236 x 7
= 0, 00 4 m³
= 0, 00 4 x 7850
= 31 , 4 00 Kg/m ³
T ul anga n ke ka ng 5X da n 2Y
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(1 , 1-2x0, 04) + 2(1, 1-2x0 , 04)+2(6x0,013)
= 5, 17 2 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= ((0, 82 6/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 86, 350^ 2 x 5,172 x 7
= 0, 00 5 m³
= 0, 00 5 x π/ 4 x 0, 02 5^ 2 x 0, 826 x 28
= 39 , 2 50 Kg/m ³
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma + Vol . T. Se ngkang + Vol. T . Ke kang
= 86, 350 + 31,400 x 39,250
= 157, 000 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 157,000
= 4,710 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. P e mbe sia n + Wa st e) x volume pnge cora n
= (15 7,000 + 4,710) x
= 34. 437, 762 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(1 , 1 x 0, 826+ 2(1,1 x 0, 826)
= 3,63 4 m²/ m³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 3,63 4 x
= 15 9, 896 m²

K3
P a nja ng a = 0,900 m
L e ba r b = 0,900 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je ni s Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T u l anga n U ta ma Tum pua n n = 28 Bua h
Di a m e te r T ula ngan Ut a ma Du = 0,022 m
Di a m e te r T ula ngan Se ngka ng D s = 0,013 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh ko l o m =
Volum e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0, 9 x t
t = 1,235 m
T ul anga n U ta m a
Volum e T ul anga n U ta ma V = π/ 4 x D u² x t x n
= π/ 4 x 0,022^ 2 x 1,235 x 28
= 0,01 3 m³
= 0,01 3 x 7850
= 10 2,050 Kg/m ³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 9-2x0, 04) + 2(0, 9-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 3, 43 6 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= (1, 23 5/ 0,15 )+ 1
= 10 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 3,436 x 1 0
= 0, 00 5 m³
= 0, 00 5 x 7850
= 39 , 2 50 Kg/m ³
T ul anga n ke ka ng 5X da n 2Y
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(0 , 9-2x0, 04) + 2(0, 9-2x0 , 04)+2(6x0,013)
= 4, 37 2 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= ((1, 23 5/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 10 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 102, 050^ 2 x 4,37 2 x 10
= 0, 00 6 m³
= 0, 00 6 x π/ 4 x 0, 02 2^ 2 x 1, 235 x 28
= 47 , 1 00 Kg/m ³
Volum e P em bes ia n
V = Vol. T. U ta ma + V ol. T. Se ngkang + Vol. T . Ke kang
= 102,050 + 39, 250 x 47, 100
= 188,400 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 188,400
= 5,652 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. P e mbe sia n + Wa st e) x volume pnge cora n
= (18 8,400 + 5,652) x
= 27. 664, 053 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(0 , 9 x 1, 235+ 2(0,9 x 1, 235)
= 4,44 6 m²/ m³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 4,44 6 x
= 19 5, 624 m²

B1
P a nja ng P = 0,75 m
L e ba r L = 0,5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 12 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 10 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 3 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 48, 965412 88 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0, 013)
= 2,33 6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 14 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 127, 46541 29 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 127,46541 28775 65
= 3,824 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol . P e mbe sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 127, 46541 28775 65 + 3,824
= 21. 268 , 885 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 38 4, 048 m²
B 2
P a nja ng P = 0,75 m
L e ba r L = 0,5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 10 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 10 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 3 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 44, 514011 71 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0, 013)
= 2,33 6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 14 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 123, 01401 17 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 123,01401 17068 77
= 3,690 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. Pe mbe sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 123,01401 17068 77 + 3,690
= 760,224 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 21, 3 36 m²
B 3
P a nja ng P = 0,75 m
L e ba r L = 0,5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 12 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 10 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 3 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 48, 965412 88 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0, 013)
= 2,33 6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 14 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 127, 46541 29 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 127,46541 28775 65
= 3,824 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. Pe mbe sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 127,46541 28775 65 + 3,824
= 886,204 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 32, 0 04 m²
B 4
P a nja ng P = 0,75 m
L e ba r L = 0,5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 11 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 10 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 3 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 46, 739712 29 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0, 013)
= 2,33 6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 14 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 125, 23971 23 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 125,23971 22922 21
= 3,757 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. Pe mbe sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 125,23971 22922 21 + 3,757
= 386,990 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 21 , 3 36 m²
BA1
P a nja ng P = 0,55 m
L e ba r L = 0,35 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 9 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 8 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 6 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 26, 831714 54 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0, 04 ) +2(0, 35-2 x0,04)+ 2(6x0, 01)
= 1,6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 26 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 26, 831714 54 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 26, 83171453577 97
= 0,805 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol . Pe m be sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 26, 831714 53577 97 + 0,805
= 861, 851 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x volum e pnge cora n
= 2(0 , 55 x 5,195+ (0,35 x 5,195)
= 20 3, 384 m²
BA2
P a nja ng P = 0,55 m
L e ba r L = 0,35 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 8 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 8 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 6 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 25, 253378 39 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0, 04 ) +2(0, 35-2 x0,04)+ 2(6x0, 01)
= 1,6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 26 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 25, 253378 39 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 25, 25337838661 62
= 0,758 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (Vol. Pe mbe sia n + Wa st e ) x volume pnge c ora n
= 25, 2533783866162 + 0,758
= 80, 115 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(pxl) + (l xt )) x volum e pnge cora n
= 2(0 , 55 x 5,195+(0,35 x 5,195)
= 30, 1 31 m²
T IE BE AM
P a nja ng P = 0,55 m
L e ba r L = 0,35 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 8 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 8 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 6 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 25, 253378 39 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0, 04 ) +2(0, 35-2 x0,04)+ 2(6x0, 01)
= 1,6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 26 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 25, 253378 39 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 25, 25337838661 62
= 0,758 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol . Pe m be sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 25 , 253378 38661 62 + 0,758
= 1.560, 683 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + (l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 55 x 5, 195+ (0,35 x 5,195)
= 7,53 3 m²
P la t L a nt a i
T e ba l Pe l a t t = 0,12 5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je ni s Bj = 78 50 Kg/m ³
Ja ra k A nt a r T ula ngan Js = 0,1 m
Di a m e te r T ula nga n D = 0,01 3 m
Volum e
V = S x S x t
1 = S x S x 0,125
S = 2,82 8 m
T ul anga n
P anja ng T ula nga n P = 2((S -2s b)+ 2*6D )
= (2((2 , 887-2sb)+ 2*6* 0,014)
= 5,80 8 m
Jum la h T ul anga n n = ((s -2s b)/ js+ 1)x 2
= ((2, 82 8-20, 04)/0,1-1)x2
= 56 , 960 bua h
2
Volum e V = π/ 4 x D u x P x n
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 5, 808 x 56,960
= 0,04 4 m3
= 0,04 4 x 7850
= 34 5, 400 kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 345,400
= 10, 362 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol . P e mbe sia n + Wa st e) x volume pnge cora n
= 345, 400 + 10,362
= 34. 216 , 411 Kg
Volum e Be kist ing
= (S x S) x volume pnge c oran
= 2,82 8 x 2,828
= 77 6,923
 ANA LISA K O EF ISI EN
PEM B ANG UN AN RU M AH DUA LA NTA I
K1
P a nja ng a = 1,300 m
L e ba r b = 1,300 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je ni s Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T u l anga n U ta ma Tum pua n n = 28 Bua h
Di a m e te r T ula ngan Ut a ma Du = 0,032 m
Di a m e te r T ula ngan Se ngka ng D s = 0,013 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh ko l o m =
Volum e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1, 3 x t
t = 0,592 m
T ul anga n U ta m a
Volum e T ul anga n U ta ma V = π/ 4 x Du² x t x n
= π/ 4 x 0,032^2 x 0,592 x 28
= 0,01 3 m³
= 0,01 3 x 7850
= 10 2,050 Kg/m ³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(1 , 3-2x0, 04) + 2(1, 3-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 5, 03 6 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= (0, 59 2/ 0,15 )+ 1
= 5 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 5,036 x 5
= 0, 00 3 m³
= 0, 00 3 x 7850
= 23 , 5 50 Kg/m ³
T ul anga n ke ka ng 5X da n 2Y
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(1 , 3-2x0, 04) + 2(1, 3-2x0 , 04)+2(6x0,013)
= 5, 97 2 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= ((0, 59 2/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 5 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 102, 050^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0, 00 4 m³
= 0, 00 4 x π/ 4 x 0, 03 2^ 2 x 0, 592 x 28
= 31 , 4 00 Kg/m ³
Volum e P em bes ia n
V = Vol. T. U ta ma + V ol. T. Se ngkang + Vol. T . Ke kang
= 102,050 + 23, 550 x 31, 400
= 157,000 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 157,000
= 4,710 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (Vol. Pe mbe sia n + Wa st e) x volume pnge cora n
= (15 7,000 + 4,710) x 297,44
= 48. 099, 022 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(1 , 3 x 0, 592+ 2(1,3 x 0, 592)
= 3,07 8 m²/ m³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 3,07 8 x 297, 44
= 13 5, 432 m²

K2
P a nja ng a = 1,100 m
L e ba r b = 1,100 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je ni s Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T u l anga n U ta ma Tum pua n n = 28 Bua h
Di a m e te r T ula ngan Ut a ma Du = 0,025 m
Di a m e te r T ula ngan Se ngka ng D s = 0,013 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh ko l o m =
Volum e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1, 1 x t
t = 0,826 m
T ul anga n U ta m a
Volum e T ul anga n U ta ma V = π/ 4 x D u² x t x n
= π/ 4 x 0,025^ 2 x 0,826 x 28
= 0,01 1 m³
= 0,01 1 x 7850
= 86 , 350 Kg/m ³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(1 , 1-2x0, 04) + 2(1, 1-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 4, 23 6 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= (0, 82 6/ 0,15 )+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 4,236 x 7
= 0, 00 4 m³
= 0, 00 4 x 7850
= 31 , 4 00 Kg/m ³
T ul anga n ke ka ng 5X da n 2Y
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(1 , 1-2x0, 04) + 2(1, 1-2x0 , 04)+2(6x0,013)
= 5, 17 2 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= ((0, 82 6/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 86, 350^ 2 x 5,172 x 7
= 0, 00 5 m³
= 0, 00 5 x π/ 4 x 0, 02 5^ 2 x 0, 826 x 28
= 39 , 2 50 Kg/m ³
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma + Vol . T. Se ngkang + Vol. T . Ke kang
= 86, 350 + 31,400 x 39,250
= 157, 000 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 157,000
= 4,710 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. P e mbe sia n + Wa st e) x volume pnge cora n
= (15 7,000 + 4,710) x
= 34. 437, 762 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(1 , 1 x 0, 826+ 2(1,1 x 0, 826)
= 3,63 4 m²/ m³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 3,63 4 x
= 15 9, 896 m²

K3
P a nja ng a = 0,900 m
L e ba r b = 0,900 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je ni s Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T u l anga n U ta ma Tum pua n n = 28 Bua h
Di a m e te r T ula ngan Ut a ma Du = 0,022 m
Di a m e te r T ula ngan Se ngka ng D s = 0,013 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng s = 0,15 m
jum a lh ko l o m =
Volum e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0, 9 x t
t = 1,235 m
T ul anga n U ta m a
Volum e T ul anga n U ta ma V = π/ 4 x D u² x t x n
= π/ 4 x 0,022^ 2 x 1,235 x 28
= 0,01 3 m³
= 0,01 3 x 7850
= 10 2,050 Kg/m ³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 9-2x0, 04) + 2(0, 9-2x0, 04)+2(6x0,013)
= 3, 43 6 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= (1, 23 5/ 0,15 )+ 1
= 10 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 0, 013^ 2 x 3,436 x 1 0
= 0, 00 5 m³
= 0, 00 5 x 7850
= 39 , 2 50 Kg/m ³
T ul anga n ke ka ng 5X da n 2Y
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b)+ 2(b-2S b) + 4(6D s)
= 2(0 , 9-2x0, 04) + 2(0, 9-2x0 , 04)+2(6x0,013)
= 4, 37 2 m
Jum la h T ul anga n Se ngkang L = (t/ s)+ 1
= ((1, 23 5/ 0,15 )+ 1/ )+1
= 10 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s² x P x L
= π/ 4 X 102, 050^ 2 x 4,37 2 x 10
= 0, 00 6 m³
= 0, 00 6 x π/ 4 x 0, 02 2^ 2 x 1, 235 x 28
= 47 , 1 00 Kg/m ³
Volum e P em bes ia n
V = Vol. T. U ta ma + V ol. T. Se ngkang + Vol. T . Ke kang
= 102,050 + 39, 250 x 47, 100
= 188,400 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 188,400
= 5,652 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. P e mbe sia n + Wa st e) x volume pnge cora n
= (18 8,400 + 5,652) x
= 27. 664, 053 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = 2(a xt ) + 2(bxt )
= 2(0 , 9 x 1, 235+ 2(0,9 x 1, 235)
= 4,44 6 m²/ m³
= Vbe ki st ing x Vol um e Pe ngcora n
= 4,44 6 x
= 19 5, 624 m²

B1
P a nja ng P = 0,75 m
L e ba r L = 0,5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 12 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 10 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 3 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 48, 965412 88 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0, 013)
= 2,33 6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 14 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 127, 46541 29 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 127,46541 28775 65
= 3,824 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol . P e mbe sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 127, 46541 28775 65 + 3,824
= 21. 268 , 885 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0, 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 384, 048 m²
B 2
P a nja ng P = 0,75 m
L e ba r L = 0,5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 10 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 10 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 3 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 44, 514011 71 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0, 013)
= 2,33 6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 14 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 123, 01401 17 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 123,01401 17068 77
= 3,690 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. Pe mbe sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 123,01401 17068 77 + 3,690
= 760,224 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 21 , 3 36 m²
B 3
P a nja ng P = 0,75 m
L e ba r L = 0,5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 12 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 10 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 3 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 48, 965412 88 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0, 013)
= 2,33 6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 14 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 127, 46541 29 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 127,46541 28775 65
= 3,824 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. Pe mbe sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 127,46541 28775 65 + 3,824
= 886,204 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 32 , 0 04 m²
B 4
P a nja ng P = 0,75 m
L e ba r L = 0,5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 11 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 10 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 9 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 3 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,75 x 0,5 x t
t = 2,667 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 46, 739712 29 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 75-2x0, 04 ) +2(0, 5-2x 0,04)+ 2(6x0, 013)
= 2,33 6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 14 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 7 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 2,336 x(14 + 7)
= 0,01 m³
= 0,01 x 7850
= 78 , 5 00 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 125, 23971 23 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 125,23971 22922 21
= 3,757 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol. Pe mbe sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 125,23971 22922 21 + 3,757
= 386,990 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 75 x 2,667+ (0,5 x 2, 667)
= 21 , 3 36 m²
BA1
P a nja ng P = 0,55 m
L e ba r L = 0,35 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 9 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 8 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 6 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 26, 831714 54 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0, 04 ) +2(0, 35-2 x0,04)+ 2(6x0, 01)
= 1,6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 26 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 26, 831714 54 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 26, 83171453577 97
= 0,805 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol . Pe m be sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 26, 831714 53577 97 + 0,805
= 861, 851 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x volum e pnge cora n
= 2(0 , 55 x 5,195+ (0,35 x 5,195)
= 20 3, 384 m²
BA2
P a nja ng P = 0,55 m
L e ba r L = 0,35 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul anga n U ta ma Tum p ua n(L /4)nt = 8 Bua h
Jum l a h T ul anga n U ta ma La pa nga n(L /2)
nl = 8 Bua h
Di a m e te r T ula ngan Ut a ma Du = 0,01 6 m
Di a m e te r T ula ngan Se ngka ng D s = 0,01 m
Ja ra k U t a m a Se ngka ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L apa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
T ul anga n U t a m a
Volum e T ul anga n U ta ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 25, 253378 39 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0, 04 ) +2(0, 35-2 x0,04)+ 2(6x0, 01)
= 1,6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 26 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 25, 253378 39 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 25, 25337838661 62
= 0,758 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol . Pe m be sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 25, 253378 38661 62 + 0,758
= 80, 115 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + ( l xt )) x volum e pnge cora n
= 2(0 , 55 x 5,195+ (0,35 x 5,195)
= 30 , 1 31 m²
T IE BE AM
P a nja ng P = 0,55 m
L e ba r L = 0,35 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je nis Bj = 78 50 Kg/m ³
Jum l a h T ul a nga n U ta m a Tum p ua n(L /4)nt = 8 Bua h
Jum l a h T ul a nga n U ta m a La pa nga n(L /2)
nl = 8 Bua h
Di a m e te r T ul a ngan Ut a m a Du = 0,01 6 m
Di a m e te r T ul a ngan Se ng ka ng D s = 0,01 m
Ja ra k U t a m a Se ngk a ng T um pua n St = 0,1 m
Ja ra k A nt a r Se ngka ng L a pa nga n Sl = 0,2 m
P a nja ng T um pua n Pt = 1/4t
P a nja ng L a pa nga n Pl = 1/2t
Vol um e
V = a x b x t
1 = 0,55 x 0,35 x t
t = 5,195 m
T ul anga n U t a m a
Vol um e T u l anga n U t a ma V = π/ 4 x Du ² x t x n
= (π/ 4 x D u² x (nt + nl)) x Bj
= 25, 253378 39 m³
T ul anga n Se ngka ng
P anja ng T ula nga n Se ngka ng P = 2(a - 2S b) + 2(b-2S b) + 2(6D s)
= 2(0 , 55-2x0, 04 ) +2(0, 35-2 x0,04)+ 2(6x0, 01)
= 1,6 m
Jum la h Se ngka ng T umpua n Lt = (P t /S t )
= ((1/ 4t )/ 0,1)
= 26 Bua h
Jum la h Se ngka ng L a panga n Ll = (P l/ S l)+ 1
= ((1/ 2t )/ 0,2)+ 1
= 13 Bua h
Volum e V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt+ Ll)
= π/ 4 x 0, 01^ 2 x 1,6 x(26+ 13)
= 0,00 m³
= 0,00 x 7850
= 0,00 0 K g
Volum e P em bes ia n
V = Vol . T. U ta ma +Vo l. T. Se ngka ng
= 98, 561+ 78,500
= 25, 253378 39 Kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 25, 25337838661 62
= 0,758 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (V ol . Pe m be sia n + W a st e ) x volume pnge c ora n
= 25 , 253378 38661 62 + 0,758
= 1.560, 683 Kg
Volum e Be kist ing
Vbe ki st ing = (2(px l) + (l xt )) x vol um e pnge cora n
= 2(0 , 55 x 5, 195+ (0,35 x 5,195)
= 7,53 3 m²
P la t L a nt a i
T e ba l Pe l a t t = 0,12 5 m
Se lim ut Be t on Sb = 0,04 m
Be ra t Je ni s Bj = 78 50 Kg/m ³
Ja ra k A nt a r T ula ngan Js = 0,1 m
Di a m e te r T ula nga n D = 0,01 3 m
Volum e
V = S x S x t
1 = S x S x 0,125
S = 2,82 8 m
T ul anga n
P anja ng T ula nga n P = 2((S -2s b)+ 2*6D )
= (2((2 , 887-2sb)+ 2*6* 0,014)
= 5,80 8 m
Jum la h T ul anga n n = ((s -2s b)/ js+ 1)x 2
= ((2, 82 8-20, 04)/0,1-1)x2
= 56 , 960 bua h
2
Volum e V = π/ 4 x D u x P x n
= π/ 4 x 0, 013^ 2 x 5, 808 x 56,960
= 0,04 4 m3
= 0,04 4 x 7850
= 34 5, 400 kg
W as te
Wa s te = 3% x Vol . Pe mbes ian
= 3% x 345,400
= 10, 362 Kg
Volum e P em bes ia n T ota l
V tot a l = (Vol. Pe mbe sia n + Wa st e) x volume pnge cora n
= 345, 400 + 10,362
= 34. 216, 411 Kg
Volum e Be kist ing
= (S x S) x volume pnge c oran
= 2,828 x 2,828
= 776,923
 AN A L ISA KOE FI S I EN
PE M BA N G U N AN R U M AH D U A L AN TA I
K 1
P a n jan g a = 1,3 00 m
Le b ar b = 1,3 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 32 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1,3 x t
t = 0,5 92 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,03 2 ^2 x 0,5 92 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,3- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 5 ,0 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,5 9 2 /0 ,1 5 ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 5 ,0 3 6 x 5
= 0 ,0 0 3 m³
= 0 ,0 0 3 x 7 8 5 0
= 2 3 , 5 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 1,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,3- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,9 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,5 92 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x π / 4 x 0 ,0 3 2 ^2 x 0 ,59 2 x 28
= 3 1 ,4 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 2 3,55 0 x 31 , 400
= 15 7 ,00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x 29 7,44
= 4 8 .09 9 ,02 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,3 x 0 ,59 2+2 ( 1,3 x 0 ,592 )
= 3,0 7 8 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,0 7 8 x 2 9 7,4 4
= 13 5 ,4 3 2 m²

K 2
P a n jan g a = 1,1 00 m
Le b ar b = 1,1 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 25 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1,1 x t
t = 0,8 26 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 5 ^2 x 0,8 26 x 2 8
= 0,0 11 m³
= 0,0 11 x 7 8 50
= 86 ,350 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,1- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 4 ,2 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,8 2 6 /0 ,1 5 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 4 ,2 3 6 x 7
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x 7 8 5 0
= 3 1 , 4 0 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6D s)
= 2 ( 1,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,1- 2x 0,04 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,1 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,8 26 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 8 6 ,3 5 0 ^2 x 5 , 172 x 7
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x π / 4 x 0 ,0 2 5 ^2 x 0 ,826 x 28
= 3 9 ,2 5 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 86 ,3 50 + 31 ,400 x 39,2 50
= 15 7 , 00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x
= 3 4 .43 7 ,76 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,1 x 0 ,82 6+2 ( 1,1 x 0 ,826 )
= 3,6 3 4 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,6 3 4 x
= 15 9 ,8 9 6 m²

K 3
P a n jan g a = 0,9 00 m
Le b ar b = 0,9 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 22 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0,9 x t
t = 1,2 35 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 2 ^2 x 1,2 35 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 0 ,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0 ,9- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 3 ,4 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 1 ,2 3 5 /0 ,1 5 ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 3 ,4 3 6 x 1 0
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x 7 8 5 0
= 3 9 , 2 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 0,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0,9- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 4 ,3 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (1 ,2 35 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 4,37 2 x 1 0
= 0 ,0 0 6 m³
= 0 ,0 0 6 x π / 4 x 0 ,0 2 2 ^2 x 1 ,23 5 x 28
= 4 7 ,1 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 3 9,25 0 x 47 , 100
= 18 8 ,40 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 188 , 400
= 5,6 52 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 18 8 , 40 0 + 5,6 5 2) x
= 2 7 .66 4 ,05 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 0,9 x 1 ,23 5+2 ( 0,9 x 1 ,235 )
= 4,4 4 6 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 4,4 4 6 x
= 19 5 ,6 2 4 m²

B1
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7 ,4 6 5 41 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 2 1 .2 6 8 ,88 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 8 4 ,04 8 m²
B 2
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 10 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 4 ,514 011 7 1 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 3 , 01 401 1 7 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 123 , 014 011 7 06 877
= 3,6 90 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 3,0 1 401 17 0 6 87 7 + 3 ,690
= 7 6 0,2 2 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B 3
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 2 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7,4 6 541 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 8 8 6,2 0 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 2 ,0 04 m²
B 4
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 1 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 6 ,739 712 2 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 5 , 23 971 2 3 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 125 , 239 712 2 92 221
= 3,7 57 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 5,2 3 971 22 9 2 22 1 + 3 ,757
= 3 8 6,9 9 0 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B A 1
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 9 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 6 ,831 714 5 4 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 26 ,8 31 714 5 4 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 26,8 3 17 145 3 57 797
= 0,8 05 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 6 ,8 3 1 714 53 5 7 79 7 + 0 ,805
= 8 6 1 ,8 5 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 2 0 3 ,38 4 m²
B A 2
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 8 0 ,11 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 3 0 ,1 31 m²
TI E B EA M
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 1 . 560 , 68 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + (lx t )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0 ,3 5 x 5,19 5)
= 7 ,5 3 3 m²
P la t La nta i
Te b al P elat t = 0 ,1 2 5 m
S elimu t Be ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J enis B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ja ra k A n t ar Tu l an g an Js = 0 ,1 m
D iam et er Tu la ng a n D = 0 ,0 1 3 m
V olu m e
V = S x S x t
1 = S x S x 0 ,125
S = 2,8 28 m
Tu lang an
P a njan g Tu lan gan P = 2 ( (S - 2 sb ) + 2 * 6D )
= ( 2 ( (2 ,88 7 - 2 sb ) +2 * 6* 0 ,01 4)
= 5 ,8 0 8 m
Ju mla h T ulang an n = (( s- 2 sb ) /js+ 1 ) x 2
= ( (2 , 82 8 -2 0 ,0 4 )/ 0,1- 1) x2
= 5 6 , 9 60 bu ah
2
V olu me V = π/4 x D u x P x n
= π /4 x 0 ,013 ^2 x 5,8 08 x 5 6,96 0
= 0,0 4 4 m3
= 0,0 4 4 x 7 8 50
= 34 5 ,40 0 kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 345 , 400
= 10 ,362 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= 3 4 5 ,4 0 0 + 1 0 ,3 6 2
= 3 4 .2 1 6 ,41 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (S x S) x vo lume p ngeco ra n
= 2 ,8 28 x 2 ,8 28
2
= 77 6,92 3 m
 AN A L ISA KOE FI S I EN
PE M BA N G U N AN R U M AH D U A L AN TA I
K 1
P a n jan g a = 1,3 00 m
Le b ar b = 1,3 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 32 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1,3 x t
t = 0,5 92 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,03 2 ^2 x 0,5 92 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,3- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 5 ,0 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,5 9 2 /0 ,1 5 ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 5 ,0 3 6 x 5
= 0 ,0 0 3 m³
= 0 ,0 0 3 x 7 8 5 0
= 2 3 , 5 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 1,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,3- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,9 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,5 92 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x π / 4 x 0 ,0 3 2 ^2 x 0 ,59 2 x 28
= 3 1 ,4 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 2 3,55 0 x 31 , 400
= 15 7 ,00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x 29 7,44
= 4 8 .09 9 ,02 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,3 x 0 ,59 2+2 ( 1,3 x 0 ,592 )
= 3,0 7 8 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,0 7 8 x 2 9 7,4 4
= 13 5 ,4 3 2 m²

K 2
P a n jan g a = 1,1 00 m
Le b ar b = 1,1 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 25 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1,1 x t
t = 0,8 26 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 5 ^2 x 0,8 26 x 2 8
= 0,0 11 m³
= 0,0 11 x 7 8 50
= 86 ,350 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,1- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 4 ,2 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,8 2 6 /0 ,1 5 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 4 ,2 3 6 x 7
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x 7 8 5 0
= 3 1 , 4 0 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6D s)
= 2 ( 1,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,1- 2x 0,04 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,1 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,8 26 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 8 6 ,3 5 0 ^2 x 5 , 172 x 7
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x π / 4 x 0 ,0 2 5 ^2 x 0 ,826 x 28
= 3 9 ,2 5 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 86 ,3 50 + 31 ,400 x 39,2 50
= 15 7 , 00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x
= 3 4 .43 7 ,76 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,1 x 0 ,82 6+2 ( 1,1 x 0 ,826 )
= 3,6 3 4 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,6 3 4 x
= 15 9 ,8 9 6 m²

K 3
P a n jan g a = 0,9 00 m
Le b ar b = 0,9 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 22 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0,9 x t
t = 1,2 35 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 2 ^2 x 1,2 35 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 0 ,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0 ,9- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 3 ,4 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 1 ,2 3 5 /0 ,1 5 ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 3 ,4 3 6 x 1 0
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x 7 8 5 0
= 3 9 , 2 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 0,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0,9- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 4 ,3 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (1 ,2 35 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 4,37 2 x 1 0
= 0 ,0 0 6 m³
= 0 ,0 0 6 x π / 4 x 0 ,0 2 2 ^2 x 1 ,23 5 x 28
= 4 7 ,1 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 3 9,25 0 x 47 , 100
= 18 8 ,40 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 188 , 400
= 5,6 52 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 18 8 , 40 0 + 5,6 5 2) x
= 2 7 .66 4 ,05 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 0,9 x 1 ,23 5+2 ( 0,9 x 1 ,235 )
= 4,4 4 6 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 4,4 4 6 x
= 19 5 ,6 2 4 m²

B1
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7 ,4 6 5 41 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 2 1 .2 6 8 ,88 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 8 4 ,04 8 m²
B 2
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 10 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 4 ,514 011 7 1 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 3 , 01 401 1 7 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 123 , 014 011 7 06 877
= 3,6 90 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 3,0 1 401 17 0 6 87 7 + 3 ,690
= 7 6 0,2 2 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B 3
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 2 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7,4 6 541 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 8 8 6,2 0 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 2 ,0 04 m²
B 4
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 11 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 6 ,739 712 2 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 5 , 23 971 2 3 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 125 , 239 712 2 92 221
= 3,7 57 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 5,2 3 971 22 9 2 22 1 + 3 ,757
= 3 8 6,9 9 0 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B A 1
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 9 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 6 ,831 714 5 4 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 26 ,8 31 714 5 4 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 26,8 3 17 145 3 57 797
= 0,8 05 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 6 ,8 3 1 714 53 5 7 79 7 + 0 ,805
= 8 6 1 ,8 5 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 2 0 3 ,38 4 m²
B A 2
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 8 0 ,11 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 3 0 ,1 31 m²
TI E B EA M
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 1 . 560 , 68 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + (lx t )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0 ,3 5 x 5,19 5)
= 7 ,5 3 3 m²
P la t La nta i
Te b al P elat t = 0 ,1 2 5 m
S elimu t Be ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J enis B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ja ra k A n t ar Tu l an g an Js = 0 ,1 m
D iam et er Tu la ng a n D = 0 ,0 1 3 m
V olu m e
V = S x S x t
1 = S x S x 0 ,125
S = 2,8 28 m
Tu lang an
P a njan g Tu lan gan P = 2 ( (S - 2 sb ) + 2 * 6D )
= ( 2 ( (2 ,88 7 - 2 sb ) +2 * 6* 0 ,01 4)
= 5 ,8 0 8 m
Ju mla h T ulang an n = (( s- 2 sb ) /js+ 1 ) x 2
= ( (2 , 82 8 -2 0 ,0 4 )/ 0,1- 1) x2
= 5 6 , 9 60 bu ah
= 2
V olu me V π/4 x D u x P x n
= π /4 x 0 ,013 ^2 x 5,8 08 x 5 6,96 0
= 0,0 4 4 m3
= 0,0 4 4 x 7 8 50
= 34 5 ,40 0 kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 345 , 400
= 10 ,362 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= 3 4 5 ,4 0 0 + 1 0 ,3 6 2
= 3 4 .2 1 6 ,41 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (S x S) x vo lume p ngeco ra n
= 2 ,8 28 x 2 ,8 28
2
= 77 6,92 3 m
 AN A L ISA KOE FI S I EN
PE M BA N G U N AN R U M AH D U A L AN TA I
K 1
P a n jan g a = 1,3 00 m
Le b ar b = 1,3 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 32 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1,3 x t
t = 0,5 92 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,03 2 ^2 x 0,5 92 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,3- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 5 ,0 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,5 9 2 /0 ,1 5 ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 5 ,0 3 6 x 5
= 0 ,0 0 3 m³
= 0 ,0 0 3 x 7 8 5 0
= 2 3 , 5 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 1,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,3- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,9 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,5 92 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x π / 4 x 0 ,0 3 2 ^2 x 0 ,59 2 x 28
= 3 1 ,4 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 2 3,55 0 x 31 , 400
= 15 7 ,00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x 29 7,44
= 4 8 .09 9 ,02 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,3 x 0 ,59 2+2 ( 1,3 x 0 ,592 )
= 3,0 7 8 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,0 7 8 x 2 9 7,4 4
= 13 5 ,4 3 2 m²

K 2
P a n jan g a = 1,1 00 m
Le b ar b = 1,1 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 25 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1,1 x t
t = 0,8 26 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 5 ^2 x 0,8 26 x 2 8
= 0,0 11 m³
= 0,0 11 x 7 8 50
= 86 ,350 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,1- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 4 ,2 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,8 2 6 /0 ,1 5 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 4 ,2 3 6 x 7
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x 7 8 5 0
= 3 1 , 4 0 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6D s)
= 2 ( 1,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,1- 2x 0,04 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,1 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,8 26 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 8 6 ,3 5 0 ^2 x 5 , 172 x 7
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x π / 4 x 0 ,0 2 5 ^2 x 0 ,826 x 28
= 3 9 ,2 5 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 86 ,3 50 + 31 ,400 x 39,2 50
= 15 7 , 00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x
= 3 4 .43 7 ,76 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,1 x 0 ,82 6+2 ( 1,1 x 0 ,826 )
= 3,6 3 4 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,6 3 4 x
= 15 9 ,8 9 6 m²

K 3
P a n jan g a = 0,9 00 m
Le b ar b = 0,9 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 22 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0,9 x t
t = 1,2 35 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 2 ^2 x 1,2 35 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 0 ,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0 ,9- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 3 ,4 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 1 ,2 3 5 /0 ,1 5 ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 3 ,4 3 6 x 1 0
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x 7 8 5 0
= 3 9 , 2 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 0,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0,9- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 4 ,3 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (1 ,2 35 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 4,37 2 x 1 0
= 0 ,0 0 6 m³
= 0 ,0 0 6 x π / 4 x 0 ,0 2 2 ^2 x 1 ,23 5 x 28
= 4 7 ,1 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 3 9,25 0 x 47 , 100
= 18 8 ,40 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 188 , 400
= 5,6 52 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 18 8 , 40 0 + 5,6 5 2) x
= 2 7 .66 4 ,05 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 0,9 x 1 ,23 5+2 ( 0,9 x 1 ,235 )
= 4,4 4 6 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 4,4 4 6 x
= 19 5 ,6 2 4 m²

B1
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7 ,4 6 5 41 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 2 1 .2 6 8 ,88 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 8 4 ,04 8 m²
B 2
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 10 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 4 ,514 011 7 1 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 3 , 01 401 1 7 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 123 , 014 011 7 06 877
= 3,6 90 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 3,0 1 401 17 0 6 87 7 + 3 ,690
= 7 6 0,2 2 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B 3
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 2 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7,4 6 541 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 8 8 6,2 0 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 2 ,0 04 m²
B 4
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 11 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 6 ,739 712 2 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 5 , 23 971 2 3 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 125 , 239 712 2 92 221
= 3,7 57 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 5,2 3 971 22 9 2 22 1 + 3 ,757
= 3 8 6,9 9 0 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B A 1
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 9 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 6 ,831 714 5 4 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 26 ,8 31 714 5 4 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 26,8 3 17 145 3 57 797
= 0,8 05 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 6 ,8 3 1 714 53 5 7 79 7 + 0 ,805
= 8 6 1 ,8 5 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 2 0 3 ,38 4 m²
B A 2
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 8 0 ,11 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 3 0 ,1 31 m²
TI E B EA M
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 1 . 560 , 68 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + (lx t )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0 ,3 5 x 5,19 5)
= 7 ,5 3 3 m²
P la t La nta i
Te b al P elat t = 0 ,1 2 5 m
S elimu t Be ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J enis B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ja ra k A n t ar Tu l an g an Js = 0 ,1 m
D iam et er Tu la ng a n D = 0 ,0 1 3 m
V olu m e
V = S x S x t
1 = S x S x 0 ,125
S = 2,8 28 m
Tu lang an
P a njan g Tu lan gan P = 2 ( (S - 2 sb ) + 2 * 6D )
= ( 2 ( (2 ,88 7 - 2 sb ) +2 * 6* 0 ,01 4)
= 5 ,8 0 8 m
Ju mla h T ulang an n = (( s- 2 sb ) /js+ 1 ) x 2
= ( (2 , 82 8 -2 0 ,0 4 )/ 0,1- 1) x2
= 5 6 , 9 60 bu ah
2
V olu me V = π/4 x D u x P x n
= π /4 x 0 ,013 ^2 x 5,8 08 x 5 6,96 0
= 0,0 4 4 m3
= 0,0 4 4 x 7 8 50
= 34 5 ,40 0 kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 345 , 400
= 10 ,362 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= 3 4 5 ,4 0 0 + 1 0 ,3 6 2
= 3 4 .2 1 6 ,41 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (S x S) x vo lume p ngeco ra n
= 2 ,8 28 x 2 ,8 28
2
= 77 6,92 3 m
 AN A L ISA KOE FI S I EN
PE M BA N G U N AN R U M AH D U A L AN TA I
K 1
P a n jan g a = 1,3 00 m
Le b ar b = 1,3 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 32 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1,3 x t
t = 0,5 92 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,03 2 ^2 x 0,5 92 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,3- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 5 ,0 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,5 9 2 /0 ,1 5 ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 5 ,0 3 6 x 5
= 0 ,0 0 3 m³
= 0 ,0 0 3 x 7 8 5 0
= 2 3 , 5 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 1,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,3- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,9 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,5 92 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x π / 4 x 0 ,0 3 2 ^2 x 0 ,59 2 x 28
= 3 1 ,4 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 2 3,55 0 x 31 , 400
= 15 7 ,00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x 29 7,44
= 4 8 .09 9 ,02 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,3 x 0 ,59 2+2 ( 1,3 x 0 ,592 )
= 3,0 7 8 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,0 7 8 x 2 9 7,4 4
= 13 5 ,4 3 2 m²

K 2
P a n jan g a = 1,1 00 m
Le b ar b = 1,1 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 25 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1,1 x t
t = 0,8 26 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 5 ^2 x 0,8 26 x 2 8
= 0,0 11 m³
= 0,0 11 x 7 8 50
= 86 ,350 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,1- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 4 ,2 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,8 2 6 /0 ,1 5 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 4 ,2 3 6 x 7
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x 7 8 5 0
= 3 1 , 4 0 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6D s)
= 2 ( 1,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,1- 2x 0,04 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,1 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,8 26 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 8 6 ,3 5 0 ^2 x 5 , 172 x 7
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x π / 4 x 0 ,0 2 5 ^2 x 0 ,826 x 28
= 3 9 ,2 5 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 86 ,3 50 + 31 ,400 x 39,2 50
= 15 7 , 00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x
= 3 4 .43 7 ,76 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,1 x 0 ,82 6+2 ( 1,1 x 0 ,826 )
= 3,6 3 4 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,6 3 4 x
= 15 9 ,8 9 6 m²

K 3
P a n jan g a = 0,9 00 m
Le b ar b = 0,9 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 22 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0,9 x t
t = 1,2 35 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 2 ^2 x 1,2 35 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 0 ,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0 ,9- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 3 ,4 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 1 ,2 3 5 /0 ,1 5 ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 3 ,4 3 6 x 1 0
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x 7 8 5 0
= 3 9 , 2 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 0,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0,9- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 4 ,3 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (1 ,2 35 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 4,37 2 x 1 0
= 0 ,0 0 6 m³
= 0 ,0 0 6 x π / 4 x 0 ,0 2 2 ^2 x 1 ,23 5 x 28
= 4 7 ,1 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 3 9,25 0 x 47 , 100
= 18 8 ,40 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 188 , 400
= 5,6 52 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 18 8 , 40 0 + 5,6 5 2) x
= 2 7 .66 4 ,05 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 0,9 x 1 ,23 5+2 ( 0,9 x 1 ,235 )
= 4,4 4 6 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 4,4 4 6 x
= 19 5 ,6 2 4 m²

B1
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7 ,4 6 5 41 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 2 1 .2 6 8 ,88 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 8 4 ,04 8 m²
B 2
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 10 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 4 ,514 011 7 1 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 3 , 01 401 1 7 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 123 , 014 011 7 06 877
= 3,6 90 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 3,0 1 401 17 0 6 87 7 + 3 ,690
= 7 6 0,2 2 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B 3
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 2 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7,4 6 541 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 8 8 6,2 0 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 2 ,0 04 m²
B 4
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 11 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 6 ,739 712 2 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 5 , 23 971 2 3 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 125 , 239 712 2 92 221
= 3,7 57 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 5,2 3 971 22 9 2 22 1 + 3 ,757
= 3 8 6,9 9 0 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B A 1
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 9 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 6 ,831 714 5 4 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 26 ,8 31 714 5 4 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 26,8 3 17 145 3 57 797
= 0,8 05 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 6 ,8 3 1 714 53 5 7 79 7 + 0 ,805
= 8 6 1 ,8 5 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 2 0 3 ,38 4 m²
B A 2
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 8 0 ,11 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 3 0 ,1 31 m²
TI E B EA M
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 1 . 560 , 68 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + (lx t )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0 ,3 5 x 5,19 5)
= 7 ,5 3 3 m²
P la t La nta i
Te b al P elat t = 0 ,1 2 5 m
S elimu t Be ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J enis B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ja ra k A n t ar Tu l an g an Js = 0 ,1 m
D iam et er Tu la ng a n D = 0 ,0 1 3 m
V olu m e
V = S x S x t
1 = S x S x 0 ,125
S = 2,8 28 m
Tu lang an
P a njan g Tu lan gan P = 2 ( (S - 2 sb ) + 2 * 6D )
= ( 2 ( (2 ,88 7 - 2 sb ) +2 * 6* 0 ,01 4)
= 5 ,8 0 8 m
Ju mla h T ulang an n = (( s- 2 sb ) /js+ 1 ) x 2
= ( (2 , 82 8 -2 0 ,0 4 )/ 0,1- 1) x2
= 5 6 , 9 60 bu ah
= 2
V olu me V π/4 x D u x P x n
= π /4 x 0 ,013 ^2 x 5,8 08 x 5 6,96 0
= 0,0 4 4 m3
= 0,0 4 4 x 7 8 50
= 34 5 ,40 0 kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 345 , 400
= 10 ,362 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= 3 4 5 ,4 0 0 + 1 0 ,3 6 2
= 3 4 .2 1 6 ,41 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (S x S) x vo lume p ngeco ra n
= 2 ,8 28 x 2 ,8 28
= 7 7 6,92 3 m2
 AN A L ISA KOE FI S I EN
PE M BA N G U N AN R U M AH D U A L AN TA I
K 1
P a n jan g a = 1,3 00 m
Le b ar b = 1,3 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 32 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1,3 x t
t = 0,5 92 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,03 2 ^2 x 0,5 92 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,3- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 5 ,0 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,5 9 2 /0 ,1 5 ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 5 ,0 3 6 x 5
= 0 ,0 0 3 m³
= 0 ,0 0 3 x 7 8 5 0
= 2 3 , 5 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 1,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,3- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,9 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,5 92 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x π / 4 x 0 ,0 3 2 ^2 x 0 ,59 2 x 28
= 3 1 ,4 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 2 3,55 0 x 31 , 400
= 15 7 ,00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x 29 7,44
= 4 8 .09 9 ,02 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,3 x 0 ,59 2+2 ( 1,3 x 0 ,592 )
= 3,0 7 8 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,0 7 8 x 2 9 7,4 4
= 13 5 ,4 3 2 m²

K 2
P a n jan g a = 1,1 00 m
Le b ar b = 1,1 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 25 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1,1 x t
t = 0,8 26 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 5 ^2 x 0,8 26 x 2 8
= 0,0 11 m³
= 0,0 11 x 7 8 50
= 86 ,350 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,1- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 4 ,2 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,8 2 6 /0 ,1 5 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 4 ,2 3 6 x 7
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x 7 8 5 0
= 3 1 , 4 0 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6D s)
= 2 ( 1,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,1- 2x 0,04 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,1 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,8 26 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 8 6 ,3 5 0 ^2 x 5 , 172 x 7
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x π / 4 x 0 ,0 2 5 ^2 x 0 ,826 x 28
= 3 9 ,2 5 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 86 ,3 50 + 31 ,400 x 39,2 50
= 15 7 , 00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x
= 3 4 .43 7 ,76 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,1 x 0 ,82 6+2 ( 1,1 x 0 ,826 )
= 3,6 3 4 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,6 3 4 x
= 15 9 ,8 9 6 m²

K 3
P a n jan g a = 0,9 00 m
Le b ar b = 0,9 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 22 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0,9 x t
t = 1,2 35 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 2 ^2 x 1,2 35 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 0 ,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0 ,9- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 3 ,4 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 1 ,2 3 5 /0 ,1 5 ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 3 ,4 3 6 x 1 0
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x 7 8 5 0
= 3 9 , 2 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 0,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0,9- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 4 ,3 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (1 ,2 35 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 4,37 2 x 1 0
= 0 ,0 0 6 m³
= 0 ,0 0 6 x π / 4 x 0 ,0 2 2 ^2 x 1 ,23 5 x 28
= 4 7 ,1 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 3 9,25 0 x 47 , 100
= 18 8 ,40 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 188 , 400
= 5,6 52 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 18 8 , 40 0 + 5,6 5 2) x
= 2 7 .66 4 ,05 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 0,9 x 1 ,23 5+2 ( 0,9 x 1 ,235 )
= 4,4 4 6 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 4,4 4 6 x
= 19 5 ,6 2 4 m²

B1
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7 ,4 6 5 41 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 2 1 .2 6 8 ,88 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 8 4 ,04 8 m²
B 2
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 10 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 4 ,514 011 7 1 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 3 , 01 401 1 7 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 123 , 014 011 7 06 877
= 3,6 90 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 3,0 1 401 17 0 6 87 7 + 3 ,690
= 7 6 0,2 2 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B 3
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7,4 6 541 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 8 8 6,2 0 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 2 ,0 04 m²
B 4
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 11 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 6 ,739 712 2 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 5 , 23 971 2 3 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 125 , 239 712 2 92 221
= 3,7 57 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 5,2 3 971 22 9 2 22 1 + 3 ,757
= 3 8 6,9 9 0 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B A 1
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 9 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 6 ,831 714 5 4 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 26 ,8 31 714 5 4 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 26,8 3 17 145 3 57 797
= 0,8 05 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 6 ,8 3 1 714 53 5 7 79 7 + 0 ,805
= 8 6 1 ,8 5 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 2 0 3 ,38 4 m²
B A 2
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 8 0 ,11 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 3 0 ,1 31 m²
TI E B EA M
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 1 . 560 , 68 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + (lx t )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0 ,3 5 x 5,19 5)
= 7 ,5 3 3 m²
P la t La nta i
Te b al P elat t = 0,1 25 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ja ra k A n t ar Tu l an g an Js = 0,1 m
D iam et er Tu la ng a n D = 0,0 13 m
V olu m e
V = S x S x t
1 = S x S x 0 ,125
S = 2,8 28 m
Tu lang an
P a njan g Tu lan gan P = 2 ( (S - 2 sb ) + 2 * 6D )
= ( 2 ( (2 ,88 7 - 2 sb ) +2 * 6* 0 ,01 4)
= 5 ,8 0 8 m
Ju mla h T ulang an n = (( s- 2 sb ) /js+ 1 ) x2
= ( (2 , 8 28 -2 0 ,04 )/ 0,1 - 1) x2
= 5 6 , 9 60 bu ah
2
V olu me V = π /4 x D u x P x n
= π / 4 x 0 ,0 1 3 ^ 2 x 5 ,8 0 8 x 5 6,96 0
= 0 ,0 4 4 m3
= 0 ,0 4 4 x 7 8 5 0
= 3 4 5 ,40 0 kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 345 , 400
= 10 ,362 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= 3 4 5 ,4 0 0 + 1 0 ,3 6 2
= 3 4 .2 1 6 ,41 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (S x S) x vo lume p ngeco ra n
= 2 ,8 28 x 2 ,8 28
= 7 7 6,92 3 m2
 AN A L ISA KOE FI S I EN
PE M BA N G U N AN R U M AH D U A L AN TA I
K 1
P a n jan g a = 1,3 00 m
Le b ar b = 1,3 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 32 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1,3 x t
t = 0,5 92 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,03 2 ^2 x 0,5 92 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,3- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 5 ,0 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,5 9 2 /0 ,1 5 ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 5 ,0 3 6 x 5
= 0 ,0 0 3 m³
= 0 ,0 0 3 x 7 8 5 0
= 2 3 , 5 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 1,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,3- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,9 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,5 92 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x π / 4 x 0 ,0 3 2 ^2 x 0 ,59 2 x 28
= 3 1 ,4 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 2 3,55 0 x 31 , 400
= 15 7 ,00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x 29 7,44
= 4 8 .09 9 ,02 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,3 x 0 ,59 2+2 ( 1,3 x 0 ,592 )
= 3,0 7 8 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,0 7 8 x 2 9 7,4 4
= 13 5 ,4 3 2 m²

K 2
P a n jan g a = 1,1 00 m
Le b ar b = 1,1 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 25 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1,1 x t
t = 0,8 26 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 5 ^2 x 0,8 26 x 2 8
= 0,0 11 m³
= 0,0 11 x 7 8 50
= 86 ,350 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,1- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 4 ,2 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,8 2 6 /0 ,1 5 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 4 ,2 3 6 x 7
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x 7 8 5 0
= 3 1 , 4 0 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6D s)
= 2 ( 1,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,1- 2x 0,04 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,1 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,8 26 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 8 6 ,3 5 0 ^2 x 5 , 172 x 7
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x π / 4 x 0 ,0 2 5 ^2 x 0 ,826 x 28
= 3 9 ,2 5 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 86 ,3 50 + 31 ,400 x 39,2 50
= 15 7 , 00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x
= 3 4 .43 7 ,76 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,1 x 0 ,82 6+2 ( 1,1 x 0 ,826 )
= 3,6 3 4 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,6 3 4 x
= 15 9 ,8 9 6 m²

K 3
P a n jan g a = 0,9 00 m
Le b ar b = 0,9 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 22 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0,9 x t
t = 1,2 35 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 2 ^2 x 1,2 35 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 0 ,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0 ,9- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 3 ,4 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 1 ,2 3 5 /0 ,1 5 ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 3 ,4 3 6 x 1 0
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x 7 8 5 0
= 3 9 , 2 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 0,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0,9- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 4 ,3 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (1 ,2 35 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 4,37 2 x 1 0
= 0 ,0 0 6 m³
= 0 ,0 0 6 x π / 4 x 0 ,0 2 2 ^2 x 1 ,23 5 x 28
= 4 7 ,1 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 3 9,25 0 x 47 , 100
= 18 8 ,40 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 188 , 400
= 5,6 52 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 18 8 , 40 0 + 5,6 5 2) x
= 2 7 .66 4 ,05 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 0,9 x 1 ,23 5+2 ( 0,9 x 1 ,235 )
= 4,4 4 6 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 4,4 4 6 x
= 19 5 ,6 2 4 m²

B1
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7 ,4 6 5 41 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 2 1 .2 6 8 ,88 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 8 4 ,04 8 m²
B 2
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 10 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 4 ,514 011 7 1 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 3 , 01 401 1 7 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 123 , 014 011 7 06 877
= 3,6 90 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 3,0 1 401 17 0 6 87 7 + 3 ,690
= 7 6 0,2 2 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B 3
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7,4 6 541 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 8 8 6,2 0 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 2 ,0 04 m²
B 4
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 11 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 6 ,739 712 2 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 5 , 23 971 2 3 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 125 , 239 712 2 92 221
= 3,7 57 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 5,2 3 971 22 9 2 22 1 + 3 ,757
= 3 8 6,9 9 0 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B A 1
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 9 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 6 ,831 714 5 4 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 26 ,8 31 714 5 4 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 26,8 3 17 145 3 57 797
= 0,8 05 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 6 ,8 3 1 714 53 5 7 79 7 + 0 ,805
= 8 6 1 ,8 5 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 2 0 3 ,38 4 m²
B A 2
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 8 0 ,11 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 3 0 ,1 31 m²
TI E B EA M
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 1 . 560 , 68 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + (lx t )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0 ,3 5 x 5,19 5)
= 7 ,5 3 3 m²
P la t La nta i
Te b al P elat t = 0,1 25 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ja ra k A n t ar Tu l an g an Js = 0,1 m
D iam et er Tu la ng a n D = 0,0 13 m
V olu m e
V = S x S x t
1 = S x S x 0 ,125
S = 2,8 28 m
Tu lang an
P a njan g Tu lan gan P = 2 ( (S - 2 sb ) + 2 * 6D )
= ( 2 ( (2 ,88 7 - 2 sb ) +2 * 6* 0 ,01 4)
= 5 ,8 0 8 m
Ju mla h T ulang an n = (( s- 2 sb ) /js+ 1 ) x2
= ( (2 , 8 28 -2 0 ,04 )/ 0,1 - 1) x2
= 5 6 , 9 60 bu ah
2
V olu me V = π /4 x D u x P x n
= π / 4 x 0 ,0 1 3 ^ 2 x 5 ,8 0 8 x 5 6,96 0
= 0 ,0 4 4 m3
= 0 ,0 4 4 x 7 8 5 0
= 3 4 5 ,40 0 kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 345 , 400
= 10 ,362 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= 3 4 5 ,4 0 0 + 1 0 ,3 6 2
= 3 4 .2 1 6 ,41 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (S x S) x vo lume p ngeco ra n
= 2 ,8 28 x 2 ,8 28
= 7 7 6,92 3 m2
 AN A L ISA KOE FI S I EN
PE M BA N G U N AN R U M AH D U A L AN TA I
K 1
P a n jan g a = 1,3 00 m
Le b ar b = 1,3 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 32 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1,3 x t
t = 0,5 92 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,03 2 ^2 x 0,5 92 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,3- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 5 ,0 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,5 9 2 /0 ,1 5 ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 5 ,0 3 6 x 5
= 0 ,0 0 3 m³
= 0 ,0 0 3 x 7 8 5 0
= 2 3 , 5 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 1,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,3- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,9 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,5 92 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x π / 4 x 0 ,0 3 2 ^2 x 0 ,59 2 x 28
= 3 1 ,4 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 2 3,55 0 x 31 , 400
= 15 7 ,00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x 29 7,44
= 4 8 .09 9 ,02 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,3 x 0 ,59 2+2 ( 1,3 x 0 ,592 )
= 3,0 7 8 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,0 7 8 x 2 9 7,4 4
= 13 5 ,4 3 2 m²

K 2
P a n jan g a = 1,1 00 m
Le b ar b = 1,1 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 25 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1,1 x t
t = 0,8 26 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 5 ^2 x 0,8 26 x 2 8
= 0,0 11 m³
= 0,0 11 x 7 8 50
= 86 ,350 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,1- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 4 ,2 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,8 2 6 /0 ,1 5 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 4 ,2 3 6 x 7
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x 7 8 5 0
= 3 1 , 4 0 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6D s)
= 2 ( 1,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,1- 2x 0,04 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,1 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,8 26 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 8 6 ,3 5 0 ^2 x 5 , 172 x 7
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x π / 4 x 0 ,0 2 5 ^2 x 0 ,826 x 28
= 3 9 ,2 5 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 86 ,3 50 + 31 ,400 x 39,2 50
= 15 7 , 00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x
= 3 4 .43 7 ,76 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,1 x 0 ,82 6+2 ( 1,1 x 0 ,826 )
= 3,6 3 4 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,6 3 4 x
= 15 9 ,8 9 6 m²

K 3
P a n jan g a = 0,9 00 m
Le b ar b = 0,9 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 22 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0,9 x t
t = 1,2 35 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 2 ^2 x 1,2 35 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 0 ,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0 ,9- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 3 ,4 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 1 ,2 3 5 /0 ,1 5 ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 3 ,4 3 6 x 1 0
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x 7 8 5 0
= 3 9 , 2 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 0,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0,9- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 4 ,3 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (1 ,2 35 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 4,37 2 x 1 0
= 0 ,0 0 6 m³
= 0 ,0 0 6 x π / 4 x 0 ,0 2 2 ^2 x 1 ,23 5 x 28
= 4 7 ,1 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 3 9,25 0 x 47 , 100
= 18 8 ,40 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 188 , 400
= 5,6 52 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 18 8 , 40 0 + 5,6 5 2) x
= 2 7 .66 4 ,05 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 0,9 x 1 ,23 5+2 ( 0,9 x 1 ,235 )
= 4,4 4 6 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 4,4 4 6 x
= 19 5 ,6 2 4 m²

B1
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7 ,4 6 5 41 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 2 1 .2 6 8 ,88 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 8 4 ,04 8 m²
B 2
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 10 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 4 ,514 011 7 1 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 3 , 01 401 1 7 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 123 , 014 011 7 06 877
= 3,6 90 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 3,0 1 401 17 0 6 87 7 + 3 ,690
= 7 6 0,2 2 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B 3
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 2 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7,4 6 541 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 8 8 6,2 0 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 2 ,0 04 m²
B 4
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 1 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 6 ,739 712 2 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 5 , 23 971 2 3 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 125 , 239 712 2 92 221
= 3,7 57 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 5,2 3 971 22 9 2 22 1 + 3 ,757
= 3 8 6,9 9 0 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B A 1
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 9 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 6 ,831 714 5 4 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 26 ,8 31 714 5 4 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 26,8 3 17 145 3 57 797
= 0,8 05 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 6 ,8 3 1 714 53 5 7 79 7 + 0 ,805
= 8 6 1 ,8 5 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 2 0 3 ,38 4 m²
B A 2
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 8 0 ,11 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 3 0 ,1 31 m²
TI E B EA M
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 1 . 560 , 68 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 7 ,5 3 3 m²
P la t La nta i
Te b al P elat t = 0,1 25 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ja ra k A n t ar Tu l an g an Js = 0,1 m
D iam et er Tu la ng a n D = 0,0 13 m
V olu m e
V = S x S x t
1 = S x S x 0 ,125
S = 2,8 28 m
Tu lang an
P a njan g Tu lan gan P = 2 ( (S - 2 sb ) + 2 * 6D )
= ( 2 ( (2 ,88 7 - 2 sb ) +2 * 6* 0 ,01 4)
= 5 ,8 0 8 m
Ju mla h T ulang an n = (( s- 2 sb ) /js+ 1 ) x 2
= ( (2 , 82 8 -2 0 ,0 4 )/ 0,1- 1) x2
= 5 6 , 9 60 bu ah
= 2
V olu me V π/4 x D u x P x n
= π /4 x 0 ,013 ^2 x 5,8 08 x 5 6,96 0
= 0,0 4 4 m3
= 0,0 4 4 x 7 8 50
= 34 5 ,40 0 kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 345 , 400
= 10 ,362 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= 3 4 5 ,4 0 0 + 1 0 ,3 6 2
= 3 4 .2 1 6 ,41 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (S x S) x vo lume p ngeco ra n
= 2 ,8 28 x 2 ,8 28
2
= 77 6,92 3 m
 AN A L ISA KOE FI S I EN
PE M BA N G U N AN R U M AH D U A L AN TA I
K 1
P a n jan g a = 1,3 00 m
Le b ar b = 1,3 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 32 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,3 x 1,3 x t
t = 0,5 92 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,03 2 ^2 x 0,5 92 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,3- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 5 ,0 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,5 9 2 /0 ,1 5 ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 5 ,0 3 6 x 5
= 0 ,0 0 3 m³
= 0 ,0 0 3 x 7 8 5 0
= 2 3 , 5 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 1,3 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,3- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,9 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,5 92 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 5 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 5,97 2 x 5
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x π / 4 x 0 ,0 3 2 ^2 x 0 ,59 2 x 28
= 3 1 ,4 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 2 3,55 0 x 31 , 400
= 15 7 ,00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x 29 7,44
= 4 8 .09 9 ,02 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,3 x 0 ,59 2+2 ( 1,3 x 0 ,592 )
= 3,0 7 8 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,0 7 8 x 2 9 7,4 4
= 13 5 ,4 3 2 m²

K 2
P a n jan g a = 1,1 00 m
Le b ar b = 1,1 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 25 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 1,1 x 1,1 x t
t = 0,8 26 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 5 ^2 x 0,8 26 x 2 8
= 0,0 11 m³
= 0,0 11 x 7 8 50
= 86 ,350 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 1 ,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1 ,1- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 4 ,2 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 0 ,8 2 6 /0 ,1 5 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 4 ,2 3 6 x 7
= 0 ,0 0 4 m³
= 0 ,0 0 4 x 7 8 5 0
= 3 1 , 4 0 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6D s)
= 2 ( 1,1 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 1,1- 2x 0,04 )+2( 6x 0,01 3)
= 5 ,1 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (0 ,8 26 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 8 6 ,3 5 0 ^2 x 5 , 172 x 7
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x π / 4 x 0 ,0 2 5 ^2 x 0 ,826 x 28
= 3 9 ,2 5 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 86 ,3 50 + 31 ,400 x 39,2 50
= 15 7 , 00 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 157 , 000
= 4,7 10 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 15 7 , 00 0 + 4,7 1 0) x
= 3 4 .43 7 ,76 2 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 1,1 x 0 ,82 6+2 ( 1,1 x 0 ,826 )
= 3,6 3 4 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 3,6 3 4 x
= 15 9 ,8 9 6 m²

K 3
P a n jan g a = 0,9 00 m
Le b ar b = 0,9 00 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump ua n n = 28 B ua h
D iam et er Tu la nga n U t am a D u = 0,0 22 m
D iam et er Tu la nga n Se ngk ang D s = 0,0 13 m
Ja ra k A n t ar S en gka ng s = 0,1 5 m
ju m a lh k olo m =
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,9 x 0,9 x t
t = 1,2 35 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tula ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= π /4 x 0 ,02 2 ^2 x 1,2 35 x 2 8
= 0,0 1 3 m³
= 0,0 1 3 x 7 8 50
= 10 2 ,0 5 0 Kg /m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 Ds)
= 2 ( 0 ,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0 ,9- 2x 0,04 )+2 ( 6x 0,01 3)
= 3 ,4 3 6 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s ) + 1
= ( 1 ,2 3 5 /0 ,1 5 ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 0 , 0 1 3 ^ 2 x 3 ,4 3 6 x 1 0
= 0 ,0 0 5 m³
= 0 ,0 0 5 x 7 8 5 0
= 3 9 , 2 5 0 Kg /m³
Tu lang an kek an g 5 X d an 2Y
P a njan g Tu lan gan S en g kan g P = 2 ( a - 2S b ) + 2 ( b - 2 S b ) + 4( 6 D s)
= 2 ( 0,9 -2 x 0 ,0 4 ) +2 ( 0,9- 2x 0,0 4 )+2( 6x 0,01 3)
= 4 ,3 7 2 m
Ju mla h T ulang an S eng kan g L = (t/ s) + 1
= ( (1 ,2 35 /0 ,1 5 ) +1 / ) +1
= 1 0 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x L
= π / 4 X 1 0 2 ,0 5 0^ 2 x 4,37 2 x 1 0
= 0 ,0 0 6 m³
= 0 ,0 0 6 x π / 4 x 0 ,0 2 2 ^2 x 1 ,23 5 x 28
= 4 7 ,1 0 0 Kg /m³
V olu me P em b es ian
V = V ol. T. U tam a + V o l. T. Se ngka ng + V ol. T. K ekan g
= 10 2 ,05 0 + 3 9,25 0 x 47 , 100
= 18 8 ,40 0 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 188 , 400
= 5,6 52 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= ( 18 8 , 40 0 + 5,6 5 2) x
= 2 7 .66 4 ,05 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= 2( ax t) + 2 (b xt)
= 2( 0,9 x 1 ,23 5+2 ( 0,9 x 1 ,235 )
= 4,4 4 6 m² / m³
= V b ek i stin g x V o lu me P e ngc or an
= 4,4 4 6 x
= 19 5 ,6 2 4 m²

B1
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 12 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7 ,4 6 5 41 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 2 1 .2 6 8 ,88 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 8 4 ,04 8 m²
B 2
P a n jan g P = 0,7 5 m
Le b ar L = 0,5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 10 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 10 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 4 ,514 011 7 1 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 3 , 01 401 1 7 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 123 , 014 011 7 06 877
= 3,6 90 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 3,0 1 401 17 0 6 87 7 + 3 ,690
= 7 6 0,2 2 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B 3
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 2 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 8 ,965 412 8 8 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 7 , 46 541 2 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 127 , 465 412 8 77 565
= 3,8 24 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 7,4 6 541 28 7 7 56 5 + 3 ,824
= 8 8 6,2 0 4 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 3 2 ,0 04 m²
B 4
P a n jan g P = 0 ,7 5 m
Le b ar L = 0 ,5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 1 1 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 1 0 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 9 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 3 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,7 5 x 0,5 x t
t = 2,6 67 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 4 6 ,739 712 2 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 7 5 - 2x 0 ,04) +2 ( 0,5 -2 x0 ,0 4) +2 (6 x0,0 13)
= 2 ,3 3 6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 1 4 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 7 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 3 ^2 x 2,3 3 6 x( 14 +7 )
= 0 ,0 1 m³
= 0 ,0 1 x 78 5 0
= 7 8 ,5 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 12 5 , 23 971 2 3 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 125 , 239 712 2 92 221
= 3,7 57 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 1 2 5,2 3 971 22 9 2 22 1 + 3 ,757
= 3 8 6,9 9 0 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn geco ran
= 2 ( 0,7 5 x 2,6 6 7 +( 0,5 x 2 ,667 )
= 2 1 ,3 36 m²
B A 1
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 9 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 6 ,831 714 5 4 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 26 ,8 31 714 5 4 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 26,8 3 17 145 3 57 797
= 0,8 05 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 6 ,8 3 1 714 53 5 7 79 7 + 0 ,805
= 8 6 1 ,8 5 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 2 0 3 ,38 4 m²
B A 2
P a n jan g P = 0 ,5 5 m
Le b ar L = 0 ,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0 ,0 4 m
B er at J en is B j = 7 8 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0 ,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0 ,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0 ,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0 ,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1 / 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1 / 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu me Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 8 0 ,11 5 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5 ,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 3 0 ,1 31 m²
TI E B EA M
P a n jan g P = 0,5 5 m
Le b ar L = 0,3 5 m
S elimu t B e ton S b = 0,0 4 m
B er at J en is B j = 78 5 0 Kg /m³
Ju m la h T u lan g an U tam a Tump u a n( L/4n)t = 8 B ua h
Ju m la h T u lan g an U tam a Lap a nga n ( L/n
2 l
) = 8 B ua h
D iam et er Tu la n g a n U t am a D u = 0,0 1 6 m
D iam et er Tu la n g a n S e ngk ang D s = 0,0 1 m
Ja ra k U t am a S en g k a ng Tump ua n S t = 0,1 m
Ja ra k A n t ar S en g ka n g Lap a ng a n S l = 0,2 m
P a n jan g T u m p u an P t = 1/ 4t
P a n jan g L a pa n g an P l = 1/ 2t
V olu m e
V = a x b x t
1 = 0,5 5 x 0,3 5 x t
t = 5,1 95 m
Tu lang an Ut am a
V o lu m e Tu la ng an U t am a V = π/ 4 x D u ² x t x n
= ( π/ 4 x D u ² x (n t + n l)) x Bj
= 2 5 ,253 378 3 9 m³
Tu lang an Se ng kan g
P a njan g Tu lan gan S eng kan g P = 2 ( a - 2 S b ) + 2 (b - 2 S b) + 2 (6 D s)
= 2 ( 0, 5 5 - 2x 0 ,0 4) +2 ( 0,3 5- 2x 0 ,04) +2( 6x0 ,01)
= 1 ,6 m
Ju mla h S en gk ang Tumpu an Lt = (P t /S t )
= ( (1 / 4t )/ 0,1 )
= 2 6 Bua h
Ju mla h S en gk ang Lap ang an Ll = (P l /S l )+ 1
= ( (1 / 2t )/ 0,2 ) +1
= 1 3 Bua h
V olu me V = π/ 4 x D s ² x P x (Lt + Ll )
= π / 4 x 0 , 0 1 ^ 2 x 1,6 x( 26+1 3 )
= 0 ,0 0 m³
= 0 ,0 0 x 78 5 0
= 0 ,0 0 0 K g
V olu me P em b es ian
V = V ol . T. U ta m a + Vo l. T. S en gkang
= 98 ,5 61 +7 8,50 0
= 25 ,2 53 378 3 9 Kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P em b esi an
= 3% x 25,2 5 33 783 8 66 162
= 0,7 58 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l. P e mb e sian + W a ste ) x volume p ngeco r an
= 2 5 ,25 3 378 38 6 6 16 2 + 0 ,758
= 1 . 560 , 68 3 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (2 ( p x l) + ( lxt )) x v o lume pn g eco ran
= 2 ( 0,5 5 x 5,1 9 5 +( 0,3 5 x 5,19 5)
= 7 ,5 3 3 m²
P la t La nta i
Te b al P elat t = 0,1 25 m
S elimu t Be ton S b = 0,0 4 m
B er at J enis B j = 78 50 Kg /m³
Ja ra k A n t ar Tu l an g an Js = 0,1 m
D iam et er Tu la ng a n D = 0,0 13 m
V olu m e
V = S x S x t
1 = S x S x 0 ,125
S = 2,8 28 m
Tu lang an
P a njan g Tu lan gan P = 2 ( (S - 2 sb ) + 2 * 6D )
= ( 2 ( (2 ,88 7 - 2 sb ) +2 * 6* 0 ,01 4)
= 5 ,8 0 8 m
Ju mla h T ulang an n = (( s- 2 sb ) /js+ 1 ) x 2
= ( (2 , 82 8 -2 0 ,0 4 )/ 0,1- 1) x2
= 5 6 , 9 60 bu ah
= 2
V olu me V π/4 x D u x P x n
= π /4 x 0 ,013 ^2 x 5,8 08 x 5 6,96 0
= 0,0 4 4 m3
= 0,0 4 4 x 7 8 50
= 34 5 ,40 0 kg
W as t e
W as t e = 3% x V o l. P emb esian
= 3% x 345 , 400
= 10 ,362 Kg
V olu me P em b es ian Tot al
V tot al = (V o l . P e mb e sian + W aste) x v olume pn geco ran
= 3 4 5 ,4 0 0 + 1 0 ,3 6 2
= 3 4 .2 1 6 ,41 1 Kg
V olu me Be kist ing
V be kistin g= (S x S) x vo lume p ngeco ra n
= 2 ,8 28 x 2 ,8 28
2
= 77 6,92 3 m
 HA R GA S A T UA N P E KE R J A A N
I P E KE R J A A N S T R U KT U R
1 KO LO M
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0 ,000 4 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e k is ting unt uk
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,15 0 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 454 .365,0 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 2,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 91 .0 00,00
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 7 2 2 . 8 6 3 ,0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 8 5 3 . 2 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 12 7 . 9 8 1, 9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 9 8 1. 19 4 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -4 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 3 26,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 404 .240,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,076 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13 .148 ,0 0
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,735 R p 16 3 .90 0,00 Rp 120.4 66,5 0
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 4 1. 7 4 6 , 0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 7 5 . 6 7 1, 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 116 . 3 5 0 , 6 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 8 9 2 . 0 2 1, 6 5
P e k e rj a a n ( D+E)
2 B A LO K
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e k is ting unt uk
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,0 18 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 5 4.5 23 ,8 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 2,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 91 .0 00,00
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 3 2 3 . 0 2 1, 8 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 4 5 3 . 3 7 1, 8 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 6 8 .0 0 5 , 7 7
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 5 2 1. 3 7 7 , 5 7
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,000 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -3 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 3 26,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 404 .240,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,076 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13 .148 ,0 0
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,735 R p 16 3 .90 0,00 Rp 120.4 66,5 0
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 4 1. 7 4 6 , 0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 7 5 . 6 7 1, 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 116 . 3 5 0 , 6 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 8 9 2 . 0 2 1, 6 5
P e k e rj a a n ( D+E)
3 P E LA T LA N T A I
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e kis ting u nt uk la nt a i
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,0 15 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 4 5.4 36 ,5 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 6,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 273 .000,0 0
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 4 9 5 . 9 3 4 ,5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 6 2 6 . 2 8 4 ,5 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 9 3 .9 4 2 , 6 8
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 7 2 0 . 2 2 7 , 18
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir (pla t la nt a i)
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0 ,000 4 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -3 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 2 99,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 370 .760,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,079 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13.6 67,00
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,726 R p 16 3 .90 0,00 Rp 119.06 1 ,6 4
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 0 7 . 3 8 0 , 14
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 4 1. 3 0 5 , 14
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 111. 19 5 , 7 7
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 8 5 2 .5 0 0 ,9 1
P e k e rj a a n ( D+E)
 HA R GA S A T UA N P E KE R J A A N
I P E KE R J A A N S T R U KT U R
1 KO LO M
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0 ,000 4 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e k is ting unt uk
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,15 0 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 454 .365,0 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 2,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 91 .0 00,00
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 7 2 2 . 8 6 3 ,0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 8 5 3 . 2 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 12 7 . 9 8 1, 9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 9 8 1. 19 4 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -4 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 3 26,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 404 .240,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,076 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13 .148 ,0 0
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,735 R p 16 3 .90 0,00 Rp 120.4 66,5 0
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 4 1. 7 4 6 , 0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 7 5 . 6 7 1, 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 116 . 3 5 0 , 6 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 8 9 2 . 0 2 1, 6 5
P e k e rj a a n ( D+E)
2 B A LO K
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e k is ting unt uk
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,0 18 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 5 4.5 23 ,8 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 2,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 91 .0 00,00
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 3 2 3 . 0 2 1, 8 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 4 5 3 . 3 7 1, 8 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 6 8 .0 0 5 , 7 7
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 5 2 1. 3 7 7 , 5 7
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,000 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -3 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 3 26,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 404 .240,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,076 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13 .148 ,0 0
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,735 R p 16 3 .90 0,00 Rp 120.4 66,5 0
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 4 1. 7 4 6 , 0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 7 5 . 6 7 1, 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 116 . 3 5 0 , 6 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 8 9 2 . 0 2 1, 6 5
P e k e rj a a n ( D+E)
3 P E LA T LA N T A I
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e kis ting u nt uk la nt a i
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,0 15 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 4 5.4 36 ,5 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 6,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 273 .000,0 0
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 4 9 5 . 9 3 4 ,5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 6 2 6 . 2 8 4 ,5 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 9 3 .9 4 2 , 6 8
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 7 2 0 . 2 2 7 , 18
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir (pla t la nt a i)
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0 ,000 4 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -3 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 2 99,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 370 .760,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,079 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13.6 67,00
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,726 R p 16 3 .90 0,00 Rp 119.06 1 ,6 4
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 0 7 . 3 8 0 , 14
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 4 1. 3 0 5 , 14
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 111. 19 5 , 7 7
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 8 5 2 .5 0 0 ,9 1
P e k e rj a a n ( D+E)
 HA R GA S A T UA N P E KE R J A A N
I P E KE R J A A N S T R U KT U R
1 KO LO M
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0 ,000 4 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e k is ting unt uk
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,15 0 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 454 .365,0 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 2,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 91 .0 00,00
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 7 2 2 . 8 6 3 ,0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 8 5 3 . 2 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 12 7 . 9 8 1, 9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 9 8 1. 19 4 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -4 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 3 26,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 404 .240,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,076 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13 .148 ,0 0
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,735 R p 16 3 .90 0,00 Rp 120.4 66,5 0
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 4 1. 7 4 6 , 0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 7 5 . 6 7 1, 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 116 . 3 5 0 , 6 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 8 9 2 . 0 2 1, 6 5
P e k e rj a a n ( D+E)
2 B A LO K
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e k is ting unt uk
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,0 18 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 5 4.5 23 ,8 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 2,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 91 .0 00,00
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 3 2 3 . 0 2 1, 8 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 4 5 3 . 3 7 1, 8 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 6 8 .0 0 5 , 7 7
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 5 2 1. 3 7 7 , 5 7
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,000 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -3 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 3 26,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 404 .240,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,076 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13 .148 ,0 0
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,735 R p 16 3 .90 0,00 Rp 120.4 66,5 0
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 4 1. 7 4 6 , 0 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 7 5 . 6 7 1, 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 116 . 3 5 0 , 6 5
( C o n t o h 15 %)

Ha r g a S a t u a n
F R p 8 9 2 . 0 2 1, 6 5
P e k e rj a a n ( D+E)
3 P E LA T LA N T A I
● P e m a s a n ga n 1 m ² b e kis ting u nt uk la nt a i
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,660 R p 10 5 .00 0,00 Rp 6 9.3 00 ,0 0
T uk a ng Ka yu L.0 2 OH 0,330 R p 15 0 .00 0,00 Rp 4 9.5 00 ,0 0
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,033 R p 17 5 .00 0,00 Rp 5.7 75,0 0
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 13 0 . 3 5 0 , 0 0
B B A HAN
Ka yu ke la s III m3 0,040 Rp 2 .5 82 .7 00,00 Rp 103.3 08,0 0
P aku 5 cm - 1 2 c m kg 0,400 Rp 18 .100 ,00 Rp 7.2 40,0 0
M in ya k b e kis t in g Lite r 0,200 Rp 13.80 0,00 Rp 2.7 60,0 0
B a lo k ka yu ke la s II m3 0 ,0 15 Rp 3 .029 .1 00 ,00 Rp 4 5.4 36 ,5 0
P lywo o d te b a l 9 m m Lbr 0,350 R p 18 3 .40 0,00 Rp 6 4.190,00
D o lke n k a yu φ (8 -10)c m -p a n j4 m B a t a ng 6,000 Rp 45.5 00 ,0 0 Rp 273 .000,0 0
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 4 9 5 . 9 3 4 ,5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 6 2 6 . 2 8 4 ,5 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 9 3 .9 4 2 , 6 8
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 7 2 0 . 2 2 7 , 18
P e k e rj a a n ( D+E)
● P e m be s ia n 10 k g de nga n b e s i po lo s a t a u b e s i ulir (pla t la nt a i)
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 0,007 R p 10 5 .00 0,00 Rp 735 ,00
T uk a ng B e s i L.0 2 OH 0,007 R p 15 0 .00 0,00 Rp 1.050 ,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0 ,0 01 R p 17 5 .00 0,00 Rp 122,5 0
M a nd o r L.0 4 OH 0 ,000 4 R p 17 5 .00 0,00 Rp 7 0,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 1. 9 7 7 , 5 0
B B A HAN
B e s i be t o n (p o lo s /u lir) kg 1,05 0 Rp 11.100,0 0 Rp 11.655 ,0 0
Ka wa t be t o n kg 0 ,0 15 Rp 18.70 0,00 Rp 280 ,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 11. 9 3 5 , 5 0
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 13 . 9 13 , 0 0
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 2 . 0 8 6 ,9 5
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 15 . 9 9 9 , 9 5
P e k e rj a a n ( D+E)
● M e m bua t 1 m ³ b e t o n m u tu k -3 00. s lu m p (12 ± 2 ) c m .
N o U ra i a n Ko d e S a t u a n Ko e f is ie n H a rg a S a t ua n J um la h H a rg a
A TEN A GA
P e k e rja L.01 OH 1,65 0 R p 10 5 .00 0,00 Rp 173.2 50,0 0
T uk a ng B a t u L.0 2 OH 0,275 R p 15 0 .00 0,00 Rp 41 .2 50,00
Ke p a la T uk a ng L.0 3 OH 0,028 R p 17 5 .00 0,00 Rp 4.9 00,0 0
M a nd o r L.0 4 OH 0,083 R p 17 5 .00 0,00 Rp 14.5 25,00
J u m l a h T e n a g a Ke rja R p 2 3 3 . 9 2 5 ,0 0
B B A HAN
S e m e n P o rtla nd Kg 2 99,0 00 R p 1.24 0,00 Rp 370 .760,0 0
P a s ir B e t o n m3 0,079 R p 17 3 .00 0,00 Rp 13.6 67,00
Ke rikil (M a k s 30 m m ) m3 0,726 R p 16 3 .90 0,00 Rp 119.06 1 ,6 4
A ir Lite r 0 ,2 15 Rp 18 .100 ,00 Rp 3 .8 91,50
J u m l a h H a rg a B a h a n R p 5 0 7 . 3 8 0 , 14
C P E R A LA T A N
J u m l a h H a rg a P e ra l a t a n
D J u m l a h ( A +B +C ) R p 7 4 1. 3 0 5 , 14
Ov e r h e a d & P r o f it
E 15 % x D ( m a k s i mu m) R p 111. 19 5 , 7 7
( C o n t o h 15 %)
Ha r g a S a t u a n
F R p 8 5 2 .5 0 0 ,9 1
P e k e rj a a n ( D+E)
 BILL OF QUANTITY (BOQ)
No. Item P ekerjaan Satuan Volume HSP BOQ
I P EKERJAAN S TR UKT UR
1 K1
● Pembesian kg 48.099,022 Rp 15.999,95 Rp 3.078.327.788
● Bekisting m² 135,432 Rp 981.194,95 Rp 531.540.777,874
● Pengec oran Beton K 350 m³ 297,440 Rp 892.021,65 Rp 1.061.291.678,304
2 K2
● Pembesian kg 34.437,762 Rp 15.999,95 Rp 1.653.007.410,336
● Bekisting m² 159,896 Rp 981.194,95 Rp 470.667.443,176
● Pengec oran Beton K 350 m³ 212,960 Rp 892.021,65 Rp 569.894.791,752
3 K3
● Pembesian kg 27.664,053 Rp 15.999,95 Rp 1.327.870.394,392
● Bekisting m² 195,624 Rp 981.194,95 Rp 575.835.842,696
● Pengec oran Beton K 350 m³ 142,560 Rp 892.021,65 Rp 381.499.819,272
4 B1
● Pembesian kg 21.268,885 Rp 15.999,95 Rp 3.062.709.869,002
● Bekisting m² 384,048 Rp 259.591,23 Rp 897.259.417,009
● Pengec oran Beton K 350 m³ 162,000 Rp 941.011,07 Rp 1.371.994.134,043
5 B2
● Pembesian kg 760,224 Rp 15.999,95 Rp 109.471.913,899
● Bekisting m² 21,336 Rp 259.591,23 Rp 49.847.745,389
● Pengec oran Beton K 350 m³ 6,000 Rp 941.011,07 Rp 50.814.597,557
6 B3
● Pembesian kg 886,204 Rp 15.999,95 Rp 127.612.977,208
● Bekisting m² 32,004 Rp 259.591,23 Rp 74.771.618,084
● Pengec oran Beton K 350 m³ 6,750 Rp 941.011,07 Rp 57.166.422,252
7 B4
● Pembesian kg 386,990 Rp 15.999,95 Rp 55.726.385,855
● Bekisting m² 21,336 Rp 259.591,23 Rp 49.847.745,389
● Pengec oran Beton K 350 m³ 3,000 Rp 941.011,07 Rp 25.407.298,779
8 BA1
● Pembesian kg 861,851 Rp 15.999,95 Rp 124.106.156,167
● Bekisting m² 203,384 Rp 259.591,23 Rp 475.170.315,349
● Pengec oran Beton K 350 m³ 31,185 Rp 941.011,07 Rp 264.108.870,803
9 BA2
● Pembesian kg 80,115 Rp 15.999,95 Rp 11.536.523,948
● Bekisting m² 30,131 Rp 259.591,23 Rp 70.395.688,804
● Pengec oran Beton K 350 m³ 3,080 Rp 941.011,07 Rp 26.084.826,746
10 PELAT LANTAI
● Pembesian kg 34.216,411 Rp 15.999,95 Rp 4.927.147.786,615
● Bekisting m² 776,923 Rp 259.591,23 Rp 1.815.140.371,546
● Pengec oran Beton K 350 m³ 96,178 Rp 941.011,07 Rp 814.539.472,686
11 TB
● Pembesian kg 1.560,683 Rp 15.999,95 Rp 24.970.849,966
● Bekisting m² 7,533 Rp 259.591,23 Rp 1.955.500,698
● Pengec oran Beton K 350 m³ 69,300 Rp 941.011,07 Rp 65.212.066,865
12 P1
● Pembesian kg 72790,186 Rp 15.999,95 Rp 1.164.639.342,349
● Bekisting m² 328,000 Rp 981.194,95 Rp 321.831.943,600
● Pengec oran Beton K 350 m³ 75,600 Rp 892.021,65 Rp 67.436.836,740
13 P2
● Pembesian kg 149091,939 Rp 15.999,95 Rp 2.385.463.571,463
● Bekisting m² 820,000 Rp 981.194,95 Rp 804.579.859,000
● Pengec oran Beton K 350 m³ 119,000 Rp 892.021,65 Rp 106.150.576,350
14 P3
● Pembesian kg 35149,559 Rp 15.999,95 Rp 562.391.187,040
● Bekisting m² 404,000 Rp 981.194,95 Rp 396.402.759,800
● Pengec oran Beton K 350 m³ 65,800 Rp 892.021,65 Rp 58.695.024,570
15 PC 1
● Pembesian kg 42923,907 Rp 15.999,95 Rp 686.780.368,231
● Bekisting m² 662,400 Rp 981.194,95 Rp 649.943.534,880
● Pengec oran Beton K 350 m³ 662,400 Rp 892.021,65 Rp 590.875.140,960
16 TIANG PANC ANG D-80mm
● TIANG PANC ANG D-80mm m 3680,000 Rp 848.000,00 Rp 3.120.640.000,000
Rp 35.118.764.645,638
 BILL OF QUANTITY (BOQ)
No. Item Pekerjaan Satuan Volume HSP BOQ
I PEKERJAAN STRUKTUR
1 K1
● Pembesian kg 48.099,022 Rp 15.999,95 Rp 3.078.327.788
● Bekis ting m² 135,432 Rp 981.194,95 Rp 531.540.777,874
● Pengecoran Beton K 350 m³ 297,440 Rp 892.021,65 Rp 1.061.291.678,304
2 K2
● Pembesian kg 34.437,762 Rp 15.999,95 Rp 1.653.007.410,336
● Bekis ting m² 159,896 Rp 981.194,95 Rp 470.667.443,176
● Pengecoran Beton K 350 m³ 212,960 Rp 892.021,65 Rp 569.894.791,752
3 K3
● Pembesian kg 27.664,053 Rp 15.999,95 Rp 1.327.870.394,392
● Bekis ting m² 195,624 Rp 981.194,95 Rp 575.835.842,696
● Pengecoran Beton K 350 m³ 142,560 Rp 892.021,65 Rp 381.499.819,272
4 B1
● Pembesian kg 21.268,885 Rp 15.999,95 Rp 3.062.709.869,002
● Bekis ting m² 384,048 Rp 259.591,23 Rp 897.259.417,009
● Pengecoran Beton K 350 m³ 162,000 Rp 941.011,07 Rp 1.371.994.134,043
5 B2
● Pembesian kg 760,224 Rp 15.999,95 Rp 109.471.913,899
● Bekis ting m² 21,336 Rp 259.591,23 Rp 49.847.745,389
● Pengecoran Beton K 350 m³ 6,000 Rp 941.011,07 Rp 50.814.597,557
6 B3
● Pembesian kg 886,204 Rp 15.999,95 Rp 127.612.977,208
● Bekis ting m² 32,004 Rp 259.591,23 Rp 74.771.618,084
● Pengecoran Beton K 350 m³ 6,750 Rp 941.011,07 Rp 57.166.422,252
7 B4
● Pembesian kg 386,990 Rp 15.999,95 Rp 55.726.385,855
● Bekis ting m² 21,336 Rp 259.591,23 Rp 49.847.745,389
● Pengecoran Beton K 350 m³ 3,000 Rp 941.011,07 Rp 25.407.298,779
8 BA1
● Pembesian kg 861,851 Rp 15.999,95 Rp 124.106.156,167
● Bekis ting m² 203,384 Rp 259.591,23 Rp 475.170.315,349
● Pengecoran Beton K 350 m³ 31,185 Rp 941.011,07 Rp 264.108.870,803
9 BA2
● Pembesian kg 80,115 Rp 15.999,95 Rp 11.536.523,948
● Bekis ting m² 30,131 Rp 259.591,23 Rp 70.395.688,804
● Pengecoran Beton K 350 m³ 3,080 Rp 941.011,07 Rp 26.084.826,746
10 PELAT LANTAI
● Pembesian kg 34.216,411 Rp 15.999,95 Rp 4.927.147.786,615
● Bekis ting m² 776,923 Rp 259.591,23 Rp 1.815.140.371,546
● Pengecoran Beton K 350 m³ 96,178 Rp 941.011,07 Rp 814.539.472,686
11 TB
● Pembesian kg 1.560,683 Rp 15.999,95 Rp 24.970.849,966
● Bekis ting m² 7,533 Rp 259.591,23 Rp 1.955.500,698
● Pengecoran Beton K 350 m³ 69,300 Rp 941.011,07 Rp 65.212.066,865
12 P1
● Pembesian kg 72790,186 Rp 15.999,95 Rp 1.164.639.342,349
● Bekis ting m² 328,000 Rp 981.194,95 Rp 321.831.943,600
● Pengecoran Beton K 350 m³ 75,600 Rp 892.021,65 Rp 67.436.836,740
13 P2
● Pembesian kg 149091,939 Rp 15.999,95 Rp 2.385.463.571,463
● Bekis ting m² 820,000 Rp 981.194,95 Rp 804.579.859,000
● Pengecoran Beton K 350 m³ 119,000 Rp 892.021,65 Rp 106.150.576,350
14 P3
● Pembesian kg 35149,559 Rp 15.999,95 Rp 562.391.187,040
● Bekis ting m² 404,000 Rp 981.194,95 Rp 396.402.759,800
● Pengecoran Beton K 350 m³ 65,800 Rp 892.021,65 Rp 58.695.024,570
15 PC1
● Pembesian kg 42923,907 Rp 15.999,95 Rp 686.780.368,231
● Bekis ting m² 662,400 Rp 981.194,95 Rp 649.943.534,880
● Pengecoran Beton K 350 m³ 662,400 Rp 892.021,65 Rp 590.875.140,960
16 TIANG PANCANG D-80mm
● TIANG PANCANG D-80mm m 3680,000 Rp 848.000,00 Rp 3.120.640.000,000
Rp 35.118.764.645,638