Keutamaan

Bulan Rajab
 Doa Bulan Rajab
َ‫َﻀ‬
• ‫ﺎﻥ‬ ‫َﻣ‬ ‫ْﻐﻨ‬
‫َﺎَﺭ‬ ‫َﺑﻠ‬
‫ﺎﻥَﻭ‬
َ‫َﺒ‬ ‫َﺷ‬
‫ْﻌ‬‫ﺐَﻭ‬
َ ‫ﺟ‬
َ‫ﺭ‬َ‫ﻰ‬ ‫ﻓ‬
ِ ‫َﺎ‬
‫ﻨ‬َ‫ْﻙ ﻟ‬
‫ﺎﺭ‬
ِ‫َﺑ‬‫ُﻬﻢ‬
‫ﺍﻟﻠ‬
• "Allahumma barik lana fi Rajaba wa Sya'bana
wa ballighna Ramadlana", artinya: "Ya Allah,
berkatilah kami di bulan Rajab dan Sya'ban.
Serta pertemukanlah kami dengan bulan
Ramadlan"
• (HR Ahmad, al-Bazzar, Abu Nuaim dan Ibnu
'Asakir. an-Nawawi menilainya dlaif, tetapi
menurut Ibnu Taimiyah hadis ini yang paling
banyak digunakan tentang keutamaan bulan
Rajab. Baca Majmu' al-Fatawa 24/291)
 Nama-Nama Bulan Rajab
• al-Hafidz Ibnu Hajar mengutip dari Ibnu
Dahiyah bahwa bulan Rajab memiliki 18
nama, diantaranya adalah Syahrullah (bulan
Allah), al-fardu (bulan yang menyendiri dari
bulan mulia lainnya), syahrul Haram (bulan
mulia), al-'Atirah (bulan penyembelihan,
karena orang Jahiliyah menyembelih hewan
di bulan ini), al-Asham atau tuli (karena tidak
ada bunyi gesekan pedang) dan sebagainya.
Rajab artinya adalah agung, karena orang
Jahiliyah mengagungkan bulan tersebut.
 Bulan-Bulan Mulia
• Keutamaan bulan Rajab masuk dalam kategori
keutamaan bulan-bulan Haram (mulia)
sebagaimana firman Allah Swt:
• ‫َﻖ‬َ‫َﻡَﺧﻠ‬
‫ْﻮ‬
‫ﺎﺏ ﺍَِﻳ‬ِ‫َﺘ‬ ‫ْﻬ‬
‫ًﺮﺍِﻓﻲِﻛ‬ ‫َﺮَﺷ‬‫َﺸ‬ ‫ْﺛﻨ‬
‫َﺎَﻋ‬ ‫ْﺪ ﺍِ ﺍ‬َ ِ‫ُﻬ‬
‫ﻮﺭِﻋﻨ‬ ‫َﺓ ﺍﻟﺸ‬‫ﺍﻥِﻋﺪ‬
‫ُﻤﻮﺍ‬ ‫ْﻈ‬
‫ِﻠ‬‫َﺗ‬‫َﻼ‬
‫ُﻢَﻓ‬ ‫ﻳﻦْﺍﻟ‬
‫َﻘﻴ‬ ُ‫َﻚ ﺍﻟﺪ‬‫ٌﻡَﺫ‬
‫ِﻟ‬ ‫ُﺮ‬‫ٌﺔُﺣ‬
‫َﻌ‬‫َﺑ‬
‫ْﺭ‬ َ‫َﺽِﻣﻨ‬
‫ْﻬﺎ ﺍ‬ ‫ْﺍﻻ‬
‫ْﺭ‬ ‫ﺍﺕَﻭ‬
ِ‫ﺎﻭ‬ َ‫َﻤ‬
‫ﺍﻟﺴ‬
[36/‫ْﻢ ]ﺍﻟﺘﻮﺑﺔ‬ ُ
‫َﺴﻜ‬‫ُﻔ‬‫ْﻧ‬
‫ﻴﻬﻦ ﺍ‬
ِ‫ِﻓ‬
• "Sesungguhnya bilangan bulan pada sisi Allah
ialah dua belas bulan, dalam ketetapan Allah di
waktu Dia menciptakan langit dan bumi, di
antaranya empat bulan Haram. Itulah (ketetapan)
agama yang lurus, maka janganlah kamu
menganiaya diri kamu dalam bulan yang empat
itu..." (at-Taubah: 36).
 Rajab Bulan Mulia
• ‫ﺍﺕ‬ِ‫َﻮ‬
‫َﻤ‬‫َﻖ ﺍُ ﺍﻟﺴ‬ َ
‫َﻡَﺧﻠ‬ ‫ْﻮ‬
‫َﻳ‬‫ِﻪ‬‫ِﺘ‬‫َﺌ‬ ‫َﻬ‬
‫ْﻴ‬ َ
‫َﺭ ﻛ‬
‫َﺪﺍ‬‫َﺘ‬‫ﺍﺳ‬
ْ‫ِﺪ‬ ‫ﺎﻥَﻗ‬
َ‫َﻣ‬ ‫ﺍﻥ ﺍﻟﺰ‬
‫ٌﺔ‬
‫َﺛ‬
َ‫ٌﻡَﺛ‬
‫ﻼ‬ ‫ٌﺔُﺣ‬
‫ُﺮ‬ ‫َﻌ‬
‫َﺑ‬
‫ْﺭ‬ َ
‫ْﻬﺎ ﺍ‬
‫ًﺮﺍِﻣﻨ‬‫ْﻬ‬‫َﺮَﺷ‬ ‫َﺸ‬‫َﺎَﻋ‬‫ْﺛﻨ‬ ُ
‫َﺔ ﺍ‬‫َﺽ ﺍﻟﺴﻨ‬ ‫ْﺭ‬‫َﻭﺍﻻ‬
‫َﻀ‬
‫َﺮ‬ ‫ﺐَﺷ‬
‫ْﻬ‬
‫ُﺮُﻣ‬ ٌ ‫ﺟ‬
َ‫ﺭ‬َ‫ﻭ‬
َ ‫ﻡ‬
ُ ‫ﺮ‬ ‫ﺤ‬َ‫ﻤ‬
ُْ
‫ﺍﻟ‬‫ﻭ‬َ‫ﺔ‬ ‫ﺠ‬
ِ ‫ﺤ‬ِ ْ
‫ﺍﻟ‬ ‫ﻭ‬‫ﺫ‬ُ‫ﻭ‬َ‫ﺓ‬ِ‫ﺪ‬
َ ‫ﻌ‬‫ﻘ‬
َْ ْ
‫ﺍﻟ‬ ‫ﺎﺕُﺫﻭ‬
ٌ‫َﻴ‬ ‫ِﻟ‬‫َﻮﺍ‬
‫َﺘ‬
‫ُﻣ‬
‫ﺎﻥ‬
َ‫َﺒ‬ ‫َﺷ‬
‫ْﻌ‬ ‫ﺎﺩﻯَﻭ‬ َ‫َﻤ‬‫َﻦُﺟ‬‫ْﻴ‬
‫َﺑ‬ ‫ِﺬﻯ‬‫ﺍﻟ‬
• “Sesungguhnya masa berputar seperti
keadaan Allah menciptakan langit dan bumi.
Setahun ada 12 bulan. Diantaranya ada 4
bulan yang mulia. 3 bulan mulia secara
berurutan yakni Dzulqa’dah, Dzulhijjah,
Muharram dan Rajab bulan kabilah Mudlar
yang terletak antara Jumada dan Sya’ban”
(HR al-Bukhari dan Muslim)
 Puasa Rajab
• ‫ْﻦ‬‫ُﺼﻮﻡِﻣ‬ ‫َﺗ‬ ‫ُﻬﻮﺭَﻣﺎ‬
‫ْﻦ ﺍﻟﺸ‬‫ْﻬﺮِﻣ‬ ‫ْﻦَﺷ‬ ‫ﻮﻡِﻣ‬
ُ‫ُﺼ‬ ‫َﺗ‬‫َﺭﻙ‬‫ْﻢ ﺍ‬َ
‫ُﺳﻮﻝ ﺍ ﻟ‬ ‫َﻳﺎَﺭ‬‫ْﻠﺖ‬ ‫ُﻗ‬
، ‫َﻀﺎﻥ‬ ‫َﻣ‬‫َﺭ‬
‫ٍﺐَﻭ‬‫َﺟ‬
‫َﻦَﺭ‬‫ْﻴ‬‫َﺑ‬ُ
‫ْﻪ‬‫ُﻞ ﺍﻟﻨﺎﺱَﻋﻨ‬ ‫ُﻔ‬
‫ْﻐ‬
‫َﻳ‬‫ٌﺮ‬ ‫َﻚَﺷ‬
‫ْﻬ‬ ‫ِﻟ‬ َ‫َﻗ‬، ‫َﺒﺎﻥ‬
‫َﺫ‬: ‫ﺎﻝ‬ ‫ْﻌ‬‫َﺷ‬
‫ِﻠﻲ‬‫َﻤ‬‫َﻊَﻋ‬‫َﻓ‬‫ْﺮ‬‫ُﻳ‬ ‫ْﻥ‬ ‫ﻴﻦَﻓﺎ‬
‫ِﺣﺐ ﺍ‬ َ‫ِﻤ‬ َ
‫َﻌﺎﻟ‬‫ّﺏْﺍﻟ‬‫َﻰَﺭ‬
‫َﻤﺎﻝ ﺍﻟ‬‫ْﻋ‬‫ﻴﻪْﺍﻻ‬
ِ‫ُﻊِﻓ‬ ‫َﻓ‬‫ُﺗ‬
‫ْﺮ‬ ‫ْﻬﺮ‬‫َﻮَﺷ‬ ‫ُﻫ‬‫َﻭ‬
‫ٌﻢ‬ ‫َﻧﺎَﺻﺎ‬
‫ِﺋ‬ ‫َﻭﺍ‬
• "Wahai Rasulullah, saya tidak menjumpai Engkau
berpuasa di bulan-bulan yang lain sebagaimana
Engkau berpuasa di bulan Sya'ban. Rasulullah
menjawab: "Sya'ban adalah bulan yang dilupakan
oleh orang-orang antara bulan Rajab dan
Ramadlan. Bulan Sya'ban adalah bulan laporan
amal kepada Allah. Maka saya senang amal saya
dilaporkan sementara saya dalam kondisi
berpuasa" (HR Nasai, Abu Dawud dan disahihkan
oleh Ibnu Khuzaimah. Baca Fathul Bari Syarah
Sahih Bukhari karya al-Hafidz Ibnu Hajar, VI/238.
 Pendapat Ahli Hadis
• al-Hafidz Ibnu Hajar berkata:
• ‫ﺍﻟﻨﺎﺱ‬
َ ‫َﻭﺍﻥ‬،‫ﺎﻥ‬ َ‫َﻀ‬ ‫َﻣ‬‫َﺮ‬
‫ِﺑ‬ ‫ًﺔ‬‫َﻬ‬
‫َﺑ‬‫َﺸﺎ‬ ‫ﺐُﻣ‬ َ‫َﺟ‬ ‫ِﺑﺎﻥِﻓﻲَﺭ‬ ‫ٌﺭ‬ ‫َﻌﺎ‬ ‫ْﺷ‬ ‫ِﻪ ﺍ‬‫ْﻴ‬‫َﺬﺍِﻓ‬ ‫َﻬ‬‫َﻓ‬
‫َﻥ‬‫ْﻮ‬‫ُﻠ‬
‫ُﻔ‬
‫ْﻐ‬
‫َﻳ‬ َ‫َﻀ‬
‫َﻭ‬،‫ﺎﻥ‬ ‫َﻣ‬
‫ِﻪِﻓﻲَﺭ‬ ‫ِﺑ‬‫َﻥ‬ ‫ْﻮ‬‫ُﻠ‬
‫ِﻐ‬ ‫ْﺸ‬
‫َﺘ‬ ‫َﻳ‬‫َﻤﺎ‬‫ِﺑ‬ ‫ِﺓ‬
‫ﺎﺩ‬
َ‫َﺒ‬‫ِﻌ‬‫َﻦْﺍﻟ‬ ‫َﻥِﻣ‬ ‫ْﻮ‬‫ُﻠ‬
‫ِﻐ‬ ‫َﺘ‬‫ْﺸ‬ ‫َﻳ‬
‫ْﻲ‬‫َﻭ‬.‫ُﻪ‬
‫ِﻓ‬ ‫ُﻣ‬‫ْﻮ‬‫ُﺼ‬ ‫َﻳ‬ ََ
‫ﺎﻥ‬ ‫َﻚ ﻛ‬ ‫َﺬ‬
‫ِﻟ‬ ‫ِﻟ‬
.‫ﺎﻥ‬
َ‫َﺒ‬ ‫ْﻌ‬‫َﻚِﻓﻲَﺷ‬ ‫ِﻟ‬‫ِﺮ ﺫ‬‫ْﻴ‬‫ِﻈ‬ ‫َﻧ‬‫ْﻦ‬ ‫َﻋ‬
ََ
‫ﺎﻥ‬ ‫َﻚ ﻛ‬ ‫َﻭﺍﻥَﺫ‬،‫ﺐ‬
‫ِﻟ‬ َ‫َﺟ‬ ‫َِﺭ‬‫ْﻀﻞ‬ ‫َﻔ‬‫ِﺑ‬‫ٌﺭ‬‫َﻌﺎ‬‫ْﺷ‬‫ ﺍ‬- ‫ِﻡ‬ ‫ْﻮ‬‫ِﺑﺎﻟﺼ‬ ‫َﻚ‬ ‫ِﻪَﺫ‬
‫ِﻟ‬ ‫ِﺼ‬ ‫ْﻴ‬
‫ِﺼ‬ ‫ْﺨ‬ ‫َﺗ‬
.‫ْﻢ‬‫ِﻬ‬‫ْﻳ‬ َ
‫َﺪ‬ ‫َﻘﺮ‬
‫ِﺭ ﻟ‬ ‫ُﻤ‬‫ِﻡْﺍﻟ‬ ‫ْﻮ‬‫ُﻠ‬
‫ْﻌ‬‫َﻤ‬‫َﻦْﺍﻟ‬ ‫ِﻣ‬
• "Hadis ini memberi penjelasan bahwa bulan
Rajab dan Ramadlan memiliki kesamaan
dalam hal keutamaan. Dan Rasulullah yang
menyebut secara khusus tentang puasa juga
memberi penjelasan tentang keutamaan
Rajab" (Tabyin al-Ajab hal. 2)
 ‫‪Hadis Puasa Rajab‬‬
‫ﻮﻝ ﺍِ ‪• -‬‬ ‫ُﺳَ‬ ‫َﺗﻰَﺭ‬ ‫ُﻪ ﺍ‬ ‫َﻬﺎ ﺍﻧ‬ ‫ْﻭَﻋﻤ‬ ‫ِﺑَ‬
‫ﻴﻬﺎ ﺍ‬ ‫ْﻦ ﺍ‬ ‫ِﺔَﻋ‬ ‫ِﻠﻴ‬ ‫ﺎﻫ‬
‫َﺒِ‬ ‫َﺔْﺍﻟ‬ ‫َﺒ‬‫ِﺠﻴ‬ ‫ْﻦُﻣ‬ ‫َﻋ‬
‫ْﺕ‬ ‫َﺮ‬ ‫َﻐﻴ‬
‫َﺗ‬ ‫ْﺪ‬‫َﻗ‬ ‫َﺔَﻭ‬‫ٍ‬‫َﺪَﺳﻨ‬ ‫ْﻌ‬ ‫َﺑ‬ ‫ُﻩ‬‫َﺗﺎ‬‫َﻖَﻓﺎ‬ ‫َ‬
‫َﻄﻠ‬ ‫ﺻﻠﻰ ﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ‪ُ-‬ﺛﻢ ﺍ‬
‫ْﻧ‬
‫ْﻦ‬ ‫َﻣ‬‫ﺎﻝ »َﻭ‬ ‫ِﻨﻰَﻗَ‬ ‫ُﻓ‬ ‫ِﺮ‬ ‫ْﻌ‬ ‫َﺗ‬‫َﻣﺎ‬ ‫ﻮﻝ ﺍِ ﺍ‬ ‫ُﺳَ‬ ‫َﻳﺎَﺭ‬ ‫ﺎﻝ‬ ‫َﻘَ‬ ‫ُﻪَﻓ‬ ‫ُﺘ‬‫َﺌ‬
‫ْﻴ‬ ‫َﻫ‬ ‫ُﻪَﻭ‬ ‫ُﺘ‬ ‫َ‬
‫َﺣﺎﻟ‬
‫َﻤﺎ‬ ‫ﺎﻝ »َﻓ‬ ‫ِ‪َ.‬ﻗَ‬ ‫ﺎﻡ ﺍﻻﻭﻝ‬ ‫َﻚَﻋَ‬ ‫ْﺌ‬
‫ُﺘ‬ ‫ِﺬﻯِﺟ‬ ‫ِﻠﻰ ﺍﻟ‬ ‫ﺎﻫ‬
‫َﺒِ‬ ‫َﻧﺎْﺍﻟ‬ ‫ﺎﻝ ﺍ‬ ‫ﺖ «‪َ.‬ﻗَ‬ ‫ْﻧَ‬ ‫ﺍ‬
‫ﺎﻣﺎ ﺍﻻ‬‫َﻌً‬ ‫ْﻠُﺖَﻃ‬ ‫َ‬‫ﺎﻝَﻣﺎ ﺍﻛ‬ ‫ِﺔ «‪َ.‬ﻗَ‬ ‫َﺌ‬
‫ْﻴ‬‫َﻬ‬‫َﻦْﺍﻟ‬ ‫َﺴ‬ ‫ْﺖَﺣ‬ ‫ُﻨَ‬ ‫ْﺪ ﻛ‬ ‫َﻗ‬ ‫َﻙَﻭ‬ ‫َﺮ‬ ‫َﻏﻴ‬
‫ﻮﻝ ﺍِ ‪-‬ﺻﻠﻰ ﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ‪-‬‬ ‫ُﺳُ‬ ‫ﺎﻝَﺭ‬ ‫َﻘَ‬ ‫َﻚ‪َ.‬ﻓ‬ ‫ُﺘ‬‫ْﻗ‬ ‫َﺭ‬ ‫ْﺬَﻓﺎ‬ ‫ُ‬ ‫ٍُﻣﻨ‬ ‫ْﻴﻞ‬ ‫َ‬
‫ِﺑﻠ‬
‫ْﻦ‬ ‫ًﻣﺎِﻣ‬ ‫ْﻮ‬ ‫َﻳ‬
‫ِﺮَﻭ‬ ‫ْﺒ‬‫َﺮ ﺍﻟﺼ‬ ‫ْﻬ‬ ‫ْﻢَﺷ‬ ‫ﺎﻝ »ُﺻ‬ ‫َﻚ «‪ُ.‬ﺛﻢَﻗَ‬ ‫َﺴ‬ ‫ْﻔ‬‫َﻧ‬ ‫ﺖ‬ ‫ْﺑَ‬ ‫َﻢَﻋﺬ‬ ‫ِﻟ‬ ‫»‬
‫ًﺓ‪َ.‬ﻗَ‬ ‫ِﺑﻰُﻗﻮ‬ ‫ِﻧﻰَﻓﺎﻥ‬ ‫ْﻬﺮ «‪َ.‬ﻗَ‬
‫ِ «‪.‬‬ ‫ْﻴﻦ‬ ‫َﻣ‬‫ْﻮ‬ ‫َﻳ‬ ‫ْﻢ‬ ‫ﺎﻝ »ُﺻ‬ ‫ْﺩ‬‫ﺎﻝِﺯ‬ ‫ُﻞَﺷٍ‬ ‫ﻛ‬
‫ﺎﻝ »‬ ‫ِﻧﻰ‪َ.‬ﻗَ‬ ‫ْﺩ‬‫ﺎﻝِﺯ‬ ‫ﺎﻡ «‪َ.‬ﻗَ‬ ‫َﺔ ﺍﻳٍ‬ ‫َﺛ‬
‫ﻼ‬‫ْﻢَﺛَ‬ ‫ﺎﻝ »ُﺻ‬ ‫ِﻧﻰ‪َ.‬ﻗَ‬ ‫ْﺩ‬‫ﺎﻝِﺯ‬ ‫َﻗَ‬
‫ِﻡ‬ ‫ُﺮ‬‫ُﺤ‬‫َﻦْﺍﻟ‬ ‫ْﻢِﻣ‬ ‫ْﻙُﺻ‬ ‫ُﺮ‬ ‫ْﺗ‬ ‫ِﻡَﻭﺍ‬ ‫ُﺮ‬‫ُﺤ‬ ‫َﻦْﺍﻟ‬ ‫ْﻢِﻣ‬ ‫ْﻙُﺻ‬ ‫ُﺮ‬‫ْﺗ‬‫ِﻡَﻭﺍ‬ ‫ُﺮ‬ ‫ُﺤ‬ ‫َﻦْﺍﻟ‬ ‫ْﻢِﻣ‬ ‫ُﺻ‬
‫َﻬﺎ‬‫َ‬
‫َﺳﻠ‬‫ْﺭ‬‫َﻬﺎُﺛﻢ ﺍ‬ ‫َﻀﻤ‬ ‫ِﺔَﻓ‬ ‫َﺛ‬‫ِﻪ ﺍﻟﺜَ‬
‫ﻼ‬ ‫ِﻌ‬
‫ِﺎﺑ‬ ‫َﺻ‬ ‫ِﺑﺎ‬ ‫َﻗَ‬
‫ﺎﻝ‬ ‫ْﻙ «‪َ.‬ﻭ‬ ‫ُﺮ‬ ‫ْﺗ‬
‫َﻭﺍ‬
• "Puasalah di bulan Sabar (Ramadlan) dan dua
hari setiap bulan". Sahabat berkata: ”
Tambahkanlah Nabi, saya masih mampu".
Nabi bersabda: "Puasalah tiga hari". Sahabat
berkata: "Tambahkanlah Nabi". Maka Nabi
bersabda: "Puasalah di bulan-bulan mulia dan
tinggalkan. Puasalah di bulan-bulan mulia dan
tinggalkan. Puasalah di bulan-bulan mulia dan
tinggalkan (diulang tiga kali. Rasulullah
menggenggam tangannya lalu melepaskannya)
" (HR Ahmad No 20338, Abu Dawud No 2428,
Ibnu Majah No 1741, Nasai dalam Sunan al-
Kubra No 2743, Thabrani No 18336 dan al
Baihaqi dalam Syu'ab al-Iman No 3738)
 Pendapat Ahli Hadis
• al-Hafidz Ibnu Hajar berkata:
• ‫َﻣﺎ‬- ‫ُﻑ‬
‫َﺮ‬
‫ْﻌ‬‫ُﻳ‬َ
‫ْﻦ ﻻ‬‫ِﻩَﻣ‬
‫َﺎﺩ‬
ِ‫ْﺳﻨ‬‫ِﻓﻲ ﺍ‬ ََ
‫ﺎﻥ‬‫ﺇﻥ ﻛ‬ْ‫ِﺮ –َﻭ‬
‫َﺒ‬َ‫ْﺍ‬
‫ﻟﺨ‬ ‫َﺬﺍ‬
‫ِﻔﻲَﻫ‬‫َﻓ‬
‫ُﻬ‬
‫ِﺮ‬ ‫ْﺍﻻ‬
‫ْﺷ‬ ‫ُﺪ‬‫َﺣ‬‫ُﻪ ﺍ‬
‫ ﻻﻧ‬،‫ﺐ‬َ‫ﺟ‬
َ‫ﺭ‬َ‫ﺾ‬ ِ‫ﻌ‬
ْ‫ﺑ‬َ‫ﺎﻡ‬
ِ َ َِ ْ ‫ُﺪﻝَﻋﻠ‬
‫ﻴ‬ ‫ﺻ‬ِ‫ﺎﺏ‬‫ﺒ‬‫ﺤ‬ْ‫ﺘ‬ِ‫ﺍﺳ‬ ‫ﻰ‬ َ ‫َﻳ‬
‫ِﻡ‬
‫ُﺮ‬ُ‫ْﺍ‬
‫ﻟﺤ‬
• "Hadis ini menunjukkan anjuran puasa
sebagian bulan Rajab. Sebab bulan Rajab
adalah salah satu bulan yang mulia
(Asyhur al-Hurum sebagaimana dalam at-
Taubah 36 diatas)"
 Pendapat Ahli Hadis
• Imam an-Nawawi menjawab:
• ‫ِﻡ‬‫ْﻮ‬‫َﻞ ﺍﻟﺼ‬‫ْﺻ‬ ‫ِﻜﻦ ﺍ‬َ
‫َﻭﻟ‬، ‫ِﻪ‬‫ِﻨ‬‫ْﻴ‬
‫َﻌ‬
‫ِﻟ‬
‫ْﺪٌﺏ‬‫َﻧ‬ ‫َﻻ‬
‫ٌﻲَﻭ‬‫ْﻬ‬‫َﻧ‬‫َﺟﺐ‬ ‫ْﻮﻡَﺭ‬
‫ُﺒﺖِﻓﻲَﺻ‬ ‫ْﺜ‬‫َﻳ‬‫ْﻢ‬َ
‫َﻭﻟ‬
‫ِﻪ‬َ
‫ْﻴ‬
‫ُﺳﻮﻝ ﺍ َﺻﻠﻰ ﺍ َﻋﻠ‬ ‫َﺩ ﺍﻥَﺭ‬ ‫ﺍﻭ‬
ُ‫ِﺑﻲَﺩ‬ ‫َﻦ ﺍ‬‫ِﻓﻲُﺳﻨ‬ ‫َﻭ‬، ‫ِﻪ‬ َ
‫ْﻴ‬
‫ﻭﺏ ﺍﻟ‬
ٌ‫ْﺪ‬ ُ‫َﻣﻨ‬
ُ‫َﺍ‬‫َﻭ‬. ‫َﻫﺎ‬‫َﺣﺪ‬‫َﺟﺐ ﺍ‬ ‫َﺭ‬‫َﻭ‬، ‫ُﺮﻡ‬‫ُﺤ‬‫ُﻬﺮْﺍﻟ‬‫ْﺷ‬‫ْﻦْﺍﻻ‬ ‫ْﻮﻡِﻣ‬‫َﻰ ﺍﻟﺼ‬‫َﺪَﺏ ﺍﻟ‬ ‫َﻧ‬‫َﻢ‬‫َﺳﻠ‬ ‫َﻭ‬
(167 ‫ ﺹ‬/ 4 ‫ ﺝ‬- ‫ )ﺷﺮﺡ ﺍﻟﻨﻮﻭﻱ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﻠﻢ‬. ‫ُﻢ‬ َ
‫ْﻋﻠ‬‫ﺍ‬
• “Tidak ada anjuran secara khusus untuk puasa di
bulan tersebut. Tetapi Rajab sama dengan bulan
yang lainnya. Namun sebenarnya hakikat puasa
adalah sunah. Di dalam Sunan Abi Dawud
dijelaskan bahwa Rasulullah Saw menganjurkan
puasa di bulan-bulan Haram (Bulan Mulia), dan
Rajab adalah salah satunya" (Syarah Muslim
IV/167)
 Pendapat Ahli Hadis
• ‫ﻨﺔ‬
ِ‫َﺠ‬ ‫ﺎﻝِﻓﻲْﺍﻟ‬ َ‫َﺔَﻗ‬ ‫َﺑ‬َ‫ِﺑﻲِﻗ‬
‫ﻼ‬ ‫ْﻦ ﺍ‬‫َِﻋ‬‫َﻤﺎﻥ‬ ‫ْﺍﻻ‬
‫ْﻳ‬ ‫ِﺐ‬ ‫َﻌ‬‫ِﻘﻲِﻓﻲُﺷ‬ ‫َﻬ‬
‫ْﻴ‬
‫َﺒ‬ ‫َﻭﻯْﺍﻟ‬ ‫َﺭ‬ ‫ﺖَﻭ‬ َ‫ْﻠ‬‫ُﻗ‬
‫ْﻮ‬
‫ُﺑ‬
‫ﺎﻝَﻭﺃ‬ َ‫ﺐَﻗ‬َ‫َﺟ‬ ‫ِﻡَﺭ‬ ‫ْﻮ‬‫َﺩِﻓﻲَﺻ‬ ‫َﺭ‬‫َﺻﺢَﻣﺎَﻭ‬ ‫َﺬﺍ ﺍ‬‫ﺎﻝَﻫ‬َ‫َﻗ‬‫ﺐَﻭ‬ َ‫َﺟ‬ ‫ِﺍﻡَﺭ‬ ‫ُﺼﻮ‬ ‫ِﻟ‬
‫ٌﺮ‬‫ْﺼ‬ ‫َﻗ‬
‫ْﻦ‬‫ُﻪَﻋﻤ‬ ‫َﻗ‬‫ْﻦَﻓ‬
‫ْﻮ‬ ‫ٍِﻣﻤ‬ ‫ﻼﻍ‬َ‫َﺑ‬
‫ْﻦ‬‫َﻚ ﺍﻻَﻋ‬ ‫ُﻝَﺫ‬
‫ِﻟ‬ ‫ٌﻘ‬
‫ْﻮ‬ ‫َﻳ‬ َ ‫ُﻠ‬
‫ُﻪ ﻻ‬‫ْﺜ‬‫ِﻣ‬‫َﻦَﻭ‬‫ْﻴ‬
‫ِﻌ‬‫ِﺎﺑ‬ ‫َﻦ ﺍﻟﺘ‬ ‫َﺔِﻣ‬ ‫َﺑ‬َ‫ِﻗ‬
‫ﻼ‬
(238 ‫ ﺹ‬/ 3 ‫ُﻲ )ﺍﻟﺪﻳﺒﺎﺝ ﻋﻠﻰ ﻣﺴﻠﻢ ﺝ‬ ‫ْﺣ‬ ‫َﻮ‬‫ِﻪْﺍﻟ‬ ‫ْﻴ‬
‫ِﺗ‬
‫َﻳﺎ‬
• "Di surga ada istana yang diperuntukkan bagi
orang-orang yang berpuasa di bulan Rajab".
Ahmad (bin Hanbal) berkata: "Kendatipun diwayat
ini mauquf pada Abu Qilabah, sementara dia
adalah Tabi'in, namun hal semacam ini hanya
diucapkan oleh seorang yang menerima wahyu
(Rasulullah Saw)". Diriwayatkan oleh al-Baihaqi
dalam Syu'ab al-iman No 3641 dan disahihkan
oleh al-Hafidz as-Suyuthi dalam ad-Dibaj Syarah
Sahih Muslim bin Hajjaj III/238.
 Pendapat Ahli Hadis
• ‫َﻬﺎ‬
‫ﺎﻅ ﺍﻧ‬
ِ‫ُﺤﻔ‬ ‫ُﺾْﺍﻟ‬ ‫ْﻌ‬‫َﺑ‬ َ‫َﻘ‬
‫ﺎﻝ‬ ‫ﺐَﻓ‬َ ‫َﺟ‬ ‫ِﻡَﺭ‬ ‫ٍﻮ‬ ‫ُﺚَﺻ‬ ‫ْﻳ‬ ‫ِﺪ‬‫َﻭﺍﻣﺎَﺣ‬
‫ِﻡ‬
‫ْﻮ‬
‫َﺼ‬‫ِﻟ‬
‫ِﺮ‬‫ْﺷ‬
‫ُﻬ‬ ‫ْﺍﻻ‬‫ُﻞ‬
‫َﻀ‬ ‫ْﻓ‬
‫َﺎ ﺍ‬
‫ُﺘﻨ‬‫ِﺋﻤ‬‫َﺍ‬ َ‫َﺠﺮَﻗ‬
‫ﺎﻝ‬ ٍ ‫ﺣ‬َ ‫ﻦ‬
ُ ‫ﺑ‬ْ‫ﺍ‬ َ‫ٌﺔَﻗ‬
‫ﺎﻝ‬ ‫َﻋ‬ ‫ُﺿ‬
‫ْﻮ‬ ‫ْﻮ‬ ‫َﻣ‬
‫ِﺫﻱ‬
‫ِﺔَﻭ‬ ِ‫ْﺍ‬
‫ﻟﺤﺠ‬ ‫ِﺫﻱ‬
‫ﺐَﻭ‬ َ ‫ﺟ‬َ‫ﺭ‬َ ‫ﻡ‬
ِ ‫ﺮ‬
ُ‫ﺤ‬ُْ
‫ﺍﻟ‬ ُ
‫ﺔ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻘ‬
ِ‫ﺑ‬َ ‫ﻢ‬ ُ
‫ﺛ‬ ‫ﻡ‬ُ ‫ﺮ‬‫ﺤ‬َ‫ﻟﻤ‬
ُ ْ
‫ﺍ‬ ‫َﻄﻮﻉ‬
ِ ‫ﺍﻟﺘ‬
/ 6 ‫ ﺝ‬- ‫ِﺓ )ﻣﺮﻗﺎﺓ ﺍﻟﻤﻔﺎﺗﻴﺢ ﺷﺮﺡ ﻣﺸﻜﺎﺓ ﺍﻟﻤﺼﺎﺑﻴﺢ‬ ‫َﺪ‬
‫ْﻌ‬‫َﻟﻘ‬‫ْﺍ‬
(360 ‫ﺹ‬
• "Imam-imam kita berkata bahwa puasa
sunah yang paling utama adalah di bulan
Muharram, kemudian Rajab, Dzulhijjah,
dan Dzulqa'dah (Syaikh Mulla Ali al-Qari
dalam Mirqat al-Mafatih VI/360)
 Pendapat 4 Madzhab
• ‫َﻒ‬ َ
‫َﺧﺎﻟ‬‫ِﺔَﻭ‬ ‫َﻦْﺍﻻ‬
‫ِﺋﻤ‬ ‫ٍﺔِﻣ‬‫َﻼ‬
‫َﺛ‬‫َﺛ‬‫َﻔﺎﻕ‬
ِ ‫ِﺑﺎﺗ‬
‫ﺎﻥ‬
َ‫َﺒ‬ ‫َﺷ‬
‫ْﻌ‬ ‫ﺐَﻭ‬َ‫َﺟ‬ ‫ِﺮَﺭ‬‫ْﻬ‬‫ُﻡَﺷ‬ ‫ْﻮ‬
‫ُﺏَﺻ‬ ‫ْﺪ‬
‫ُﻳﻨ‬
َ
‫َﺮ‬
‫َﻄ‬‫ْﻓ‬
‫َﺫﺍ ﺍ‬‫ٌﻩ ﺍﻻ ﺍ‬
‫ْﻭ‬
‫ُﺮ‬ْ
‫ِﻡَﻣﻜ‬‫ْﻮ‬
‫ِﺑﺎﻟﺼ‬
‫ﺐ‬َ‫َﺟ‬‫ﺍﺩَﺭ‬ ‫ْﻓ‬
ُ‫َﺮ‬ ‫ُﺎﻟ‬
‫ ﺍ‬: ‫ْﻮﺍ‬ ‫ُﺔَﻗ‬َ
‫َﺎﺑﻠ‬
ِ ‫َﺤﻨ‬‫ُﺔ )ْﺍﻟ‬ َ
‫َﺎﺑﻠ‬
ِ ‫َﺤﻨ‬‫ْﺍﻟ‬
‫ ﺹ‬/ 1 ‫ُﻩ ( )ﺍﻟﻔﻘﻪ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺬﺍﻫﺐ ﺍﻷﺭﺑﻌﺔ – ﺝ‬ ‫َﺮ‬ْ
‫ُﻳﻜ‬ ‫َﻼ‬ ‫ِﻪَﻓ‬‫ِﺋ‬‫ْﺛﻨ‬
‫َﺎ‬ ‫ِﻓﻲ ﺍ‬
(895
• “Dianjurkan puasa bulan Rajab dan Sya’ban,
berdasarkan kesepakatan 3 madzhab
(Hanafi, Maliki dan Syafii). Sedangkan
madzhab Hanbali berbeda. Mereka berkata:
Mengkhususkan bulan Rajab dengan
berpuasa adalah makruh, kecuali tidak
melakukan puasa di bulan Rajab secara
 Pendapat 4 Madzhab
‫ُﺫ‬
• ‫ْﻭ‬ ‫ِﺓَﻭ‬
‫َﺪ‬‫ْﻌ‬‫ْﻭْﺍﻟ‬
‫َﻘ‬ ‫َﻲُﺫ‬ ‫ٌﺔَﻭ‬
‫ِﻫ‬ ‫َﻴ‬
‫ِﻟ‬
‫َﻮﺍ‬
‫َﺘ‬‫ٌﺔُﻣ‬‫َﺛ‬‫َﻼ‬
‫َﺛ‬: ‫ٌﻊ‬ ‫َﺑ‬
‫ْﺭ‬‫َﻲ ﺍ‬ ‫ِﻫ‬
‫ُﻡَﻭ‬‫ُﺮ‬ ‫ُﺮْﺍﻟ‬
‫ُﺤ‬ ‫ُﻬ‬‫ْﺷ‬‫ﺍﻣﺎْﺍﻻ‬
‫ْﻭٌﺏ‬ُ‫َﻬﺎَﻣﻨ‬
‫ْﺪ‬ ‫ﺎﻣ‬
َ‫َﻴ‬‫ُﺐَﻓﺎﻥِﺻ‬ ‫َﺟ‬‫َﻮَﺭ‬‫ُﻫ‬‫ٌﺩَﻭ‬ َ
‫ِﺮ‬
‫ْﻔ‬‫ٌﺪُﻣﻨ‬ ‫ﺍﺣ‬ِ‫َﻭ‬‫ِﻡَﻭ‬‫َﺤﺮ‬ ‫ُﻤ‬‫ْﺍﻟ‬
‫ِﺔَﻭ‬‫ِﺤﺠ‬ ‫ْﺍﻟ‬
‫ُﺔ )ﺍﻟﻔﻘﻪ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺬﺍﻫﺐ‬ ‫َﻔﻴ‬
ِ‫َﺤﻨ‬‫َﻒْﺍﻟ‬ َ
‫َﺧﺎﻟ‬ ‫ِﺔَﻭ‬ ‫َﻦْﺍﻻ‬
‫ِﺋﻤ‬ ‫ٍﺔِﻣ‬ ‫َﺛ‬‫َﻼ‬
‫ْﺪَﺛ‬
َ‫ِﻋﻨ‬
(895 ‫ ﺹ‬/ 1 ‫ﺍﻷﺭﺑﻌﺔ – ﺝ‬
• “Adapun bulan-bulan mulia, yaitu 4 bulan,
Dzulqa’dah, Dzulhijjah, Muharram dan Rajab,
maka melakukan puasa di bulan-bulan tersebut
adalah sunah menurut 3 madzhab, yakni Maliki,
Syafii dan Hanbali. Hal ini berbeda dengan
madzhab Hanafi” (al-Fiqh ala Madzahib al-
Arba’ah 1/895)
 Madzhab Hanafi
• ‫ﻭﻋﺎ )ﺍﻟﻤﺒﺴﻮﻁ ﺍﺑﻮ ﺑﻜﺮ‬
ً‫ُﺮ‬‫ْﺸ‬ ََ
‫ﺎﻥَﻣ‬‫ﺐﻛ‬
َ ‫َﺟ‬
‫َﻡَﺭ‬
‫ْﻮ‬
‫ِﻻﻥَﺻ‬
(72 ‫ ﺹ‬/ 4 ‫ ﺝ‬-‫ﺍﻟﺴﺮﺧﺴﻲ‬
• “Puasa Rajab adalah disyariatkan” (Abu
Bakar as-Sarakhsi dalam al-Mabsut, 4/72)
 Madzhab Maliki
‫ُﻧ‬
• ‫ِﺪَﺏ‬‫ﺎﻥَﻭ‬
َ‫َﺒ‬‫ْﻌ‬‫َﺷ‬‫ٍﺐَﻭ‬ ‫َﺟ‬‫ُﻡَﺭ‬‫ْﻮ‬‫َﺻ‬‫ِﻡَﻭ‬‫َﺤﺮ‬
‫ُﻤ‬‫ِﺔْﺍﻟ‬
‫ِﻘﻴ‬
‫َﺑ‬‫ُﻡ‬‫ْﻮ‬ ‫ُﻧ‬
‫ِﺪَﺏَﺻ‬‫َﻭ‬
‫َﺭ )ﺣﺎﺷﻴﺔ‬‫َﺼﺎ‬‫ِﺘ‬‫ْﻗ‬
‫ﺍﺩِﺍﻻ‬
َ‫َﺭ‬‫ْﻦ ﺍ‬‫َﻤ‬‫ِﻟ‬‫ﺎﻥ‬
َ‫َﺒ‬ ‫ْﻦَﺷ‬
‫ْﻌ‬ ‫ِﻒِﻣ‬ ‫ْﺼ‬‫ِﻡ ﺍﻟﻨ‬‫ْﻮ‬
‫َﻳ‬
‫ُﻡ‬
‫ْﻮ‬
‫َﺻ‬
(251 ‫ ﺹ‬/ 3 ‫ﺍﻟﺼﺎﻭﻱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺸﺮﺡ ﺍﻟﺼﻐﻴﺮ – ﺝ‬
• “Disunahkan puasa di bulan-bulan mulia,
puasa bulan Rajab, Sya’ban dan puasa di
pertengahan Sya’ban yang yang ingin
meringkasnya” (Syaikh ash-Shawi dalam
Syarah ash-Shaghir 3/251)
 Madzhab Syafii
ٌ‫َﻮُﺳ‬
• ‫ﻨﺔ‬ ‫ْﻞُﻫ‬
‫َﺑ‬
‫َﻚ‬ ‫َﺬ‬
‫ِﻟ‬َ
‫َﺲ ﻛ‬ ‫ْﻴ‬َ
‫َﻭﻟ‬،‫ﺐ‬
َ‫ﺟ‬ َ‫ﺭ‬
َ ‫ﻡ‬ُ‫ﻮ‬
ْ ‫ﺻ‬
َ ‫ﻉ‬
ِِ‫ﺪ‬
َ ‫ﺒ‬ ْ
‫ﺍﻟ‬ ‫ﻦ‬
َ ‫ﻣ‬
ِ ‫ﻭ‬
َ : ‫ﻞ‬َ‫ْﻴ‬
‫ِﻗ‬
‫ِﻪ‬َ
‫ْﻴ‬ ‫َﻼ‬
‫َﻡَﻋﻠ‬ ‫ُﺖْﺍﻟﻜ‬
َ ‫ْﻄ‬‫َﺴ‬‫َﺑ‬‫ﺎﻭﻱَﻭ‬
ِ‫ﺘ‬ََ
‫ﻔ‬ ْ
‫ﺍﻟ‬ ‫ﻲ‬ ‫ﻓ‬
ِ ُ
‫ﻪ‬‫ْﺘ‬
ُ
‫ﻨ‬‫ﻴ‬ ‫ﺑ‬
َ ‫ﺎ‬‫ﻤ‬ََ
‫ﻛ‬ ، ٌ
‫ﺔ‬َ‫ﻠ‬ ‫ﺎﺿ‬
ِ ‫ﻓ‬َ
(313 ‫ ﺹ‬/ 1 ‫ ﺝ‬- ‫)ﺇﻋﺎﻧﺔ ﺍﻟﻄﺎﻟﺒﻴﻦ‬
• “Dikatakan bahwa puasa Rajab adalah
bid’ah, maka itu tidak benar, bahkan suatu
kesunahan yang utama sebagaimana saya
terangkan dalam kitab al-Fatawi karya
Ibnu Hajar al-Haitami” (Syaikh Abu Bakar
ad-Dimyathi dalam Ianatut Thalibin 1/313)
 Madzhab Hanbali
• . ‫ﺎﻥ‬
َ‫َﺒ‬
‫ْﻌ‬‫َﺷ‬
‫ٍﺐَﻭ‬ ‫َﺟ‬
‫ِﻡَﺭ‬‫ْﻮ‬‫ﺎﺏَﺻ‬ َ‫َﺒ‬‫ْﺤ‬ ‫ِﺘ‬
‫ﺍﺳ‬ْ‫ﺎﺏ‬ِ‫َﺤ‬ ‫ْﺻ‬‫ُﺮْﺍﻻ‬ ْ
‫َﺜ‬
‫ْﺮ ﺍﻛ‬ ‫ْﺬﻛ‬
ُ ‫َﻳ‬ َ
‫ْﻢ‬
‫ﻟ‬:ِ ‫ُﺮﻭﻉ‬ ‫ﺎﻝِﻓﻲْﺍﻟ‬
‫ُﻔ‬ َ‫َﻗ‬
‫ﺎﺏ‬
ِ‫َﺘ‬‫ِﺯﻱِﻓﻲِﻛ‬ ‫ْﻮ‬ ‫ُﻦْﺍﻟ‬
‫َﺠ‬ ‫ْﺑ‬ َ‫َﻗ‬. ‫ﺎﺩ‬
‫ﺎﻝ ﺍ‬ ِ‫َﺷ‬ ‫ﻮﺳﻰِﻓﻲْﺍﻻ‬
‫ْﺭ‬ َ‫ِﺑﻲُﻣ‬ ‫ُﻦ ﺍ‬ ‫ْﺑ‬ ُ
‫َﻪ ﺍ‬‫َﺴﻨ‬ ‫ْﺤ‬ ‫َﺘ‬
‫ﺍﺳ‬
ْ‫َﻭ‬
ِ‫َﻮَﻇ‬
‫ُﺮَﻣﺎ‬
‫ﺎﻫ‬ ‫ُﻫ‬ ‫ُﻠ‬
‫َﻭ‬، ‫ِﻪ‬‫ﺎﻥ ﻛ‬
َ‫َﺒ‬ ‫َﺷ‬
‫ْﻌ‬ ‫ِﻡَﻭ‬ ‫ُﺮ‬‫ِﺮْﺍﻟ‬
‫ُﺤ‬ ‫ْﺷ‬
‫ُﻬ‬ ‫ُﻡْﺍﻻ‬‫ْﻮ‬‫َﺤﺐَﺻ‬ ‫َﺘ‬‫ْﺴ‬‫ُﻳ‬ : ‫ِﺔ‬‫َﺍﻳ‬
‫َﺪ‬‫ِﻬ‬‫ﺎﺏْﺍﻟ‬ ِ‫َﺒ‬
‫ْﺳ‬‫ﺍ‬
‫ ﺝ‬- ‫ِﻡ )ﺍﻹﻧﺼﺎﻑ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﺍﻟﻤﺮﺩﺍﻭﻱ‬ ‫ُﺮ‬
‫ُﺤ‬ ‫ِﺮْﺍﻟ‬
‫ُﻬ‬‫ْﺷ‬‫ُﺪِﻓﻲْﺍﻻ‬ ‫ْﺠ‬ ‫ُﻩْﺍﻟ‬
‫َﻤ‬ ‫َﺫﻛ‬
َ
‫َﺮ‬
(500 ‫ ﺹ‬/ 5
• “Ibnu Muflih berkata dalam kitab al-Furu’: Kebanyakan
ulama Hanbali tidak menyebutkan kesunahan puasa
bulan Rajab dan Sya’ban. Sedangkan Syaikh Ibnu Abi
Musa dalam kitabnya al-Irsyad menilainya sebagai
sesuatu yang bagus. Ibnu al-Jauzi berkata dalam kitab
Asbab al-Hidayah: Dianjurkan berpuasa di bulan-bulan
mulia dan bulan Sya’ban keseluruhannya. Ini adalah
pendapat yang disebutkan oleh al-Majdu tentang bulan-
bulan mulia.” (Syaikh Ali bin Sulaiman al-Marwadi
• Tidak ada amalan khusus