Dosen Pengampu :
apt. Dra. Faridah, M.Si
Dr. apt. Yunahara Farida, M.Si
Esti Mulatsari, M.Sc.
Arrhenius menyatakan bahwa asam
adalah zat yang dapat terionisasi dalam
+
larutan air melepaskan ion H , sedangkan
basa adalah zat yang melepaskan OH –
dalam larutan air.
DERAJAT IONISASI
Banyaknya molekul yang terionisasi
α= Banyaknya molekul mula-mula
3
HUKUM PENGENCERAN OSTWALD
a α2
K= = c.α2
V
HUKUM AKSI MASA – TETAPAN KESETIMBANGAN
GULDBERG & WAAGE ( 1867 )
1
A + B <=========> C + D
2
V1 = k 1 [ A ] [ B ] V2 = k 2 [ A ] [ B ]
V1 = V2
4
K1 [ A ] [ B ] = k 2 [ C ] [ D ]
k1 [C] X [D]
K=
k2
= [A] X [B]
aA + bB = cC + dD
c
[C] [D] d
K=
a
[A] [ B ]b
5
TETAPAN KESETIMBANGAN AIR , Kw
pH 0 7 14
pOH 14 7 0
ASAM [ +
H ]
ASAM KUAT [ ASAM ]
7
-
BASA [ OH ]
BASA KUAT [ Basa ]
[ basa ]
DAPAR BASA Kb x
[ garam ]
Kw
GARAM dari basa kuat
x [ GARAM ]
dan asam lemah
Ka
8
GARAM LAIN [ H+ ]
Garam dari basa lemah & asam kuat Ka
Kw x
Kb
Garam dari basa kuat + asam lemah
divalen K 1 x K2
9
DAPAR = Buffer
Larutan dengan pH tidak berubah meskipun
diencerkan atau ditambah asam atau basa
dalam batas-batas tertentu, disebut juga
larutan penyangga, terdiri dari campuran asam
atau basa lemah dengan garamnya.
13
KELAYAKAN TITRASI
ASAM vs BASA
ApH 1 – 2 unit
pH pada TE > 4 atau < 10
Faktor yang mempengaruhi
➢Ka
➢Konsentrasi Sample
➢Volume Sample
Kesimpulan :
❖Makin kecil Ka, makin tinggi pH dan A pH pada TE.
❖Makin besar jumlah HA mula-mula makin kecil A pH.
❖Makin kecil volume HA, makin besar ApH.
❖Makin tinggi konsentrasi titran, makin tinggi ApH,
tapi volume titran menurun dan RE meningkat.
RE = Relative Error
14
Reaksi Kimia Netralisasi
• Asam kuat dengan basa kuat:
HCl + NaOH ▬▬▬► H2O + NaCl
H+ + -
OH ▬▬▬► H2O
CH2OH-[CHO-CH2O]-BONa + H2O
b.e = 1
16
MOLARITAS DAN NORMALITAS
17
TERIMA KASIH
SALAM PANCASILA