LAPORAN

Obyék Wisata Talaga Cipulé sareng Waditra Calung

Diajukeun pikeun nyumponan salah sahiji pancén Basa Sunda

Guru Basa Sunda

Taufik Al Rasyid, S.Pd, M.Pd

Disusun Ku

Kalompok 8

Tifany Anggraeni Putri Solihat 151610264

Verina Amelia 151610265

Nala Luckas Septo 151610252

Ibrahim Majid 151610243

XII MIPA 6

SMAN 1 KARAWANG
Jalan Jend. Ahmad Yani No.22 Kac. Karawang Barat. 41312 Telp. (0267)
402335, Faximile (0267) 417539 e-mail : smansa_karawang@yahoo.com
website : www.sman1karawang.sch.id

2017
 PANGJAJAP
Assalamualaikum Wr. Wb.

Langkung ti payun puja-puji sinareng syukur urang sanggakeun ka Gusti nu Maha

Kawasa, nu Maha Suci, nu Maha Welas tur Maha Asih heunteu aya pilih kasih kasugri nu
kumelip di ieu bumi, anu parantos maparin mang rewu-rewu nikmat ka urang sadayana
nyaeta Allah swt. Solawat miwah salam mugia salamina dilungsurkeun ka kanjeng Nabi
Muhammad saw. Sareng salam oge di lungsurkeun ka para kulawargana, ka para
sahabatna, ka para tabi’it-tabi’itna, anu malah mandar tur dugi ka umat muslimin sareng
muslimat nyatanya urang sadayana

Dugi dina dangeut ieu panulis tiasa nyusun ieu makalah anu judulna “Obyék
Panyabaan Talaga Cipulé sareng Waditra Calung’. Hatur nuhun ka Bapa guru widang
Basa Sunda anu tos ngabimbing sarta tos masihan patunjuk, ku kituna nu nulis
termotivasi sarta tiasa ngabereskeun tugas makalah ieu.

Mugi materi ieu tiasa masihan mangpaat ka urang sadayana sarta jadi sumbangan
pamikiran pikeun pihak anu merlukeun. Hapunten bilih aya kalepatan din panulisan,
panulis sadar yén makalah ieu masih aya kakurangan, ditilik dina segi penyajian atawa
tina segi eusina.

Hatur Nuhun

Karawang, 12 September 2017

Nu Nyusun

2
 DAPTAR EUSI
Bungkus .............................................................................................................................v

Panjajap ............................................................................................................................. ii

Daptar Eusi ........................................................................................................................2-3

Bab I : Mimitian

1.1 Kasang Tukang Masalah..............................................................................2

1.2 Rumusan Masalah........................................................................................ 3
1.3 Tujuan Masalah............................................................................................ 3
1.4 Mangpaat Masalah........................................................................................3

Bab II : Tinjauan Pustaka

2.1 SajarahTalaga Cipulé

2.2 Kaleuwihan Talaga Cipulé
2.3 Sajarah Calung

Bab III : Panutup

3.1 Kacindekan
3.2 Saran

Lampiran .....................................................................................................................................

Daptar Pusaka..........................................................................................................................

3
 BAB I

BUBUKA

1.1.1 Kasang Tukang

Unggal poé manusa dipinuhan ku seueurna aktipitas. Langkung waktos éta

kénéh urang di paksa kanggo osok netep di enggon urang atanapi jawatan patali.
Lamun urang minangka pagawé anu teu aya tiasa nyingcet kanggo teu aya
ngagawékeun seueur pagawéan. Ditambih deui ku seueurna pikiran anu tiasa
ngaganggu kagiatan urang anu éstra pinuh.

Kanggo éta lamun poé libur dongkap mangka, urang anu ngagaduhan aktipitas
sagudang badé mangpaatkeun poé péré minangka ngaleungit pegel supados urang
fresh kambali lebet menjalankeun aktipitas. Supados pikiran balik deui cénghar
mangka aya seueur cara lebet ngalakukeun, lepat kahijina nyaéta ku rekreasi nyaéta
nyéépkeun waktos bareng réréncangan atanapi dulur dugi ka tiasa sakeudap
ngaleungitkeun rieut anu paos.

Unggal wéwéngkon ngagaduhan enggon panyabaan kanggo dongkapan

minangka enggon panghasilan kanggo panghasilan wéwéngkon. Sapertos halna
kasebat Indonesia ngagaduhan seueur obyek panyabaan anu sumebar disadaya
Kampung Indonesia. Ngan waé teu aya sadaya objek panyabaan anu aya di
indonesia dikeunal ku sadaya panyabaan mancanegara. Langkung éta kénéh akses ka
enggon panyabaan kasebat tebih sareng kacida terpencil mangka, éta pikeun alasan
kanggo memilih objek panyabaan anu séjén anu langkung gampil di akses sareng ogé
langkung terjangkau.

Sadaya objek panyabaan ngagaduhan kaunggulan ngiring kakirangan anu

tiasa urang temukeun setelah urang ngaunjungi objek panyabaan kasebat. Ngan waé
ka nu urang ngadangu ti baham ka baham perkawis satu hiji kaéndahan atanapi
kakirangan satu hiji enggon panyabaan kasebat. Objék panyabaan sapertos
pemanjeungan alam, basisir, gunung, menjelajah leuweung, tataékeun sareng séjén
minangkeuna, teu aya perlu enggon anu mahal sareng ngodok encis anu lebet lamun
kanggo ngaleungitkeun setres sareng tengtrem pikiran. Lepat kahiji enggon panyabaan
anu tiasa urang jamah nyaéta disaurangr kabupaten karawang

Mangka ti éta nu nulis nyarankeun enggon panyabaan anu gampil dituju

sareng ogé mirah seueur didongkapan ku pangunjung di wéwéngkon karawang, nyaéta
talaga cipulé. Sabab ngagaduhan seueur kalangkungan anu tentuna ngagaduhan
kaéndahan alam ngiring pasilitas anu tiasa manjakeun anjeun nyaéta Talaga Cipulé
sareng kaéndahan Talaga cinta ditengah-tengahna, seséjén éta pasilitas séjén anu
disadiakeun talaga Cipulé nyaéta ku aya na enggon mancing, ngadayung, balaya r,
sareng ogé talaga Cipulé nyadiaan kaemaman anu teu aya kawon ngenah ti wisata
enggon panyabaan wéwéngkon séjén.

4
 Di Jawa Barat khususna di puseur Karawang aya seueur waditra tradisional
anu diwariskeun sacara lungsur ku nenek moyang. Seueur waditra tradisional waktos
ieu anu mimiti ngaleungit sareng dilupakeun ku murangkalih diwéwéngkon puseuran
umumna disababkeun kirangna minat anu digaduhan murangkalih éta nyalira.
Kaseueuran ti murangkalih perpuseuran beralih ti waditra tradisional ka waditra anu
langkung wawuh sareng mopohokeun adat tradisi perkawis waditra tradisional.

Di wéwéngkon Jawa Barat, suku Sunda khususna ngagaduhan seueur waditra

tradisional lepat kahijina nyaéta Calung. Waditra tradisional Sunda kiwari atos mimiti
kaleungitan paminat jeung nu nongton disababkeun seueurna seni musik jeung waditra
modern anu ayeuna seueur muncul dugi ka ngaganti paminat musik tradisional di
robah ka musik modern.

Masarakat sareng murangkalih waktos ieu ngaanggep salah sahiji waditra

tradisional minangka waditra anu kuno atanapi atos katinggalan jaman, dugi ka
maranéhna enggan kanggo ngaulinkeun atanapi ngawauhan waditra tradisional.
Sareng akhirna waditra tradisional mimiti seueur dipohokeun, sapertos Calung anu
waktos ieu jarang jalmi anu memainkeun waditra ieu. Kirang padulina anu badé
ngaayakeun waditra tradisional nyaéta lepat kahiji paktor anu nyieun waditra
tradisional ngapohokeun badé, pada hal waditra tradisional nyalira mangrupakeun
waditra ciri khas ti salah hiji budaya di Indonesia. Di kiwari pula kirang sarana bagi
manusa kanggo tiasa ngenal sareng ogé nganyahokeun perkawis seni sareng budaya
éta nyalira, dugi ka waditra jeung seni tradisional pikeun mimiti kausir sareng
dimopohokeun badé sairing pamekaran zaman.

1.2 Rumusan Masalah

1.2.1 Kumaha sajarah terjadina Talaga Cipulé ?

1.2.2 Kumaha kaistimewaan anu digaduhan ku Talaga cipulé?

1.2.4 Kumaha lalakon kasenian calung bagi masarakat Kabupaten Karawang?

1.2.5 Kumaha pamekaran calung di masarakat Karawang?

1.3 Tujuan Masalah

Unggal penelitian pasti ngagaduhan tujuan tertentu, ku demikian ogé nu

nulisan laporan olej nu nulis ngagaduhan tujuan

1.4.1 Ningkatkeun élmu nu nulis ngaenai Talaga Cipulé

1.4.2 Terang langkung lebet perkawis Talaga Cipulé

1.4.3 Terang lalakon kasenian calung kanggo masarakat Kabupaten Karawang,

1.4.4 Terang pamekaran calung di masarakat Karawang.

.
5
1.5 Mangpaat Masalah

1.5.1 Bagi nu nulis

a. Ngaukur katerampilan nulis bagi nu nulis n objek panyabaan

b. Minangka sarana kanggo nabung élmu

1.5.2 Bagi nu maca

a. Nambihan élmu perkawis Talaga Cipulé sareng waditra calung

6
 BAB II
EUSI
2.1 Sajarah Talaga Cipulé
Awal mula sajarah talaga Cipulé nyaéta mangrupakeun bekas galian
keusik, sakian taun lila na proses panggalian ninggalkeun bekas. Bekas panggalian ieu
lah anu nepi ayeuna ieu pikeun lepat kahiji panyabaan. Saentos deposit séép, galian
keusik kasebat di sulap pikeun genangan cai anu disebat talaga sareng kalebet kirang
leuwih 20 meter, salega kirang leuwih 75ha, sareng daratan na legana kirang leuwih 27
ha, dugi ka lega kaseluruhan akses 97 ha.
Kanggo jarak Talaga Cipulé sareng museur pamaréntahan dayeuh karawang
nyaéta saputeur 30 KM, sanajan kitu ngémut yén Karawang nyaéta dayeuh industri
sareng ngagaduhan pausahaan-pausahaan ageung dugi badé saalit-saalit kacida panas.
Hal kasebat tiasa dipastikaun lalampahan anu badé urang jalankaun pun karaos capéna
sareng pinuh ku karinget.

Nanging peryogi waktos kirang leuwih saparapat jam waé, urang tos tiasa
ngarasakaun kaéndahan Talaga Cipulé anu tos aya di hareupeun panon urang. Talaga
nyongcolang di Karawang ieu karaos tiis, ku latar gunung anu éndah. Leuwih deui
lamun urang manggihan ku kondisi hawa anu ngadukung, langit anu biru ditambih ku
awan bodas anu jadi éndah.

Pamandangan alam ti Talaga Cipulé badé katingali langkung hade sareng éndah.
Ditambih deui ku angin anu badé nambihan katenangan urang lebet ka panyabaan di
Talaga Cipulé. Di Talaga Cipulé urang tiasa mancing, sanajan eta Talaga jadi tempat
SEA GAMES angger éta tempat jadi tempat anu seueur di dongkapan ku para
wisatawan. Di Talaga Cipulé oge nyadiakeun kaemaman anu raos sareng mirah.

2.2 Kaleuwihan Talaga Cipule

Nyaba ka talaga Cipulé mangrupakeun salah sahiji enggon nyaba anu ngabedol
nu aya di Karawang. Salah sahiji kaunikeun anu jadi daya tarikna nyaéta aya na gunung
anu aya di tengah-tengah Talaga kasebat. Malahan jadi dampar kaéndahan ti talaga
Cipulé

Anu séjén ngagaduhan Talaga anu éndah, Cipulé ogé ngagaduhan Talaga anu
aya ditengahna. Talaga tersebur bernama Talaga Cinta anu ngagaduhan lega sakitar
2. 000 meter persegi. Lepat kahiji anu pikeun nilai tambih waktos dongkap ka Talaga
ieu nyaéta dongkap ka Talaga Cinta. Malahan aya seueur selogan anu bunyina “Teu
acan nyabaan di Talaga Cipulé lamun teu acan manggihan ka Talaga Cinta”. Kanggo
nepi ka Talaga geulis ieu, urang nanging peryogi nyéwa parahu leutik disebrang Talaga
anu digaduhan ku nalayan. Panyéwaan parahu nanging hargana 2000 per jalmi, mirah
sanes?.

7
 Kumargi teu aya kacida lebet, Talaga ieu badé katingali sapertos rawa-rawa
waktos caina cekap surut. Tumbuan enceng gondok tumbuh di seueur bagéan Talaga.
Talaga ieu konon kantos dijadikeun venue lomba dayung pada perhelatan SEA Games
2011.

Lepat kahiji anu menarik ti lalampahan ka Talaga Cinta nyaéta éta kénéh urang
melihat perahu didayung, meséjénkeun cuma kanggo alat panyeberangan tos waé. Juru
sopir nalayan na cekap narik kabel baja anu dibentangkeun antawis tepi Talaga sareng
tepi Talaga Cinta. Ampir mirip ku sasaruan panyebrangan di irigasi.

Sanajan lalampahan ngadongkapan Talaga Cinta waktos anu teu aya kacida lila.
Sanajan kitu atmosper karomantisan anu ditiasa luar biasa. Dugi ka badé ngadamel
panyabaan badé manggihan angsul. Sanajan kitu usul tos waé, aya nilai tambih
langkung lamun aya pasilitas kanggo nyéwa kapal sareng nguriling di Talaga Cinta
kasebat, dugi ka badé ngadamel panyabaan ieu langkung diwawuh ku wahana romantis
ieu.

Talaga Cinta ngagaduhan kaunikan nyalira anu badé midamel urang ngarasa
ngararenah lila-lila di dinya. Lepat kahijina, ngagaduhan pohon anu teu aya kacida luhur
anu karaos siap ku anggun sareng kokoh kanggo memsupadosi Talaga Cinta. Sinar
matapoé anu menerobos di antara hijauna dedaunan menambih kacantikeun Talaga
Cinta ieu.

Seueur anu bilang yén panyabaan di Talaga Cipulé ieu kacida berpotensi
langkung kanggo dikambangkeun pikeun enggon panyabaan anjeunlan di Karawang.
Sabab ngagaduhan kaéndahan alam anu kacida laya k kanggo dijual. Lepat kahiji
pasilitas anu biasa urang temui nyaéta panyabaan kanggo memancing, perahu anu
dilengkepan ku monitor, powerboat kanggo meuntas, becak cai anu terawat sareng
berbagai wahana séjénna anu tiasa kacida kanggo dikambangkeun langkung tebih deui.
Talaga Cipulé nyaéta Talaga anu terbentuk sabab galian pasir anu ngagaduhan seurangr
90 hektaran ku kalebetan teu aya langkung ti 3 meter.

Karawang ogé mangrupakeun puseur anu sebenarna ngagaduhan potensi

panyabaan alam anu cekap luhur. Dimana dilebet puseur ieu aya panyabaan gunung,
talaga, sareng basisir. Panyabaan gunungna mangrupakeun panyabaan kanggo ningali
curug atanapi biasa disebat cai terjun dimana curug di Karawang aya dua nyaéta Curug
Cigentis sareng Curug Ciomas.

Panyabaan Talaga Cipulé ogé teu aya kawon narik ku panyabaan Curugna, Ceuk
bapak Adit salaku penjaga talaga ieu Talaga Cipulé mangrupakeun hasil ti esploitasi
panambangan pasir anu leuwih, sabab atos osok ditinggalkeun lalu alam ngabentuk
pikeun Talaga anu Éndah. Di talaga ieu ogé pernah diayakeun lomba dayung SEA
GAMES pada taun 2012, dugi ka nama Cipulé atos dikuping ku kaseueuran jalmi.

8
 Panyabaan Talaga ieu ogé sarua waé ku panyabaan Curug, dimana ti hasil panitien nu
datang anu dongkap masih saeutik.

2.3 Sajarah Calung

Calung nyaéta alat musik Sunda anu mangrupakeun prototipe ti angklung. Teu
sarua sareng angklung anu dimainkeun sareng cara digoyangkeun, cara nabuh calung
nyaéta sareng mukul batang (wilahan, bilah) ti ruas-ruas (tabung bambu) anu kasusun
nuturkeun titi laras (tangga naya ) pentatonik (da-mi-na-ti-la). Jenis bambu kanggo
pembuatan calung kaseueuran ti awi wulung (bambu hitam), namun aya pula anu
dibuat ticawi temen (bambu anu berwarna putih).

Jika ditelaah leuwih tebih deui, calung menurut Kamus Umum Basa Sunda
nyaéta tatabeuhan tina awi guluntungan, aya siga gambang, aya nu ditiir sarta ditakolan
bari dijinjing. Nah, ti pengertian tersebat tiasa dimaksud yén calung nyaéta sajenis alat
musik anu dibuat ti bambu, anu dimainkeun sareng cara dipukul sembari dijinjing.
Calung ogé ngagaduhan harti séjénna, yén seni pertunjukeun.

Nah, seni pertunjukeunna ieu tentuna sareng ngagunakeun alat pokokna calung.
Lantas, apa anu membedbadé antara calung sareng angklung? Karena mangrupakeun
sebuah prototipe ti angklung, perbedaanna hana ti cara memainkeunna. Jika bermain
angklung dilakukeun sareng cara digoanukeun, calung dimainkeun sareng cara dipukul.

Bahan kanggo midamel calung sareng angklung ieu sarua, yakni bambu.
Supados suara anu dihasilkeunna bagus, bambu tersebut dipilih sareng baik. Biasana,
bambu anu digunbadéna nyaéta jenis awi wulung sareng awi temen.

Ulinan calung tentuna heunteu sembarang urang memukulna. Lepat kahiji di

antarana nyaéta tatabeuhan bilahan bambu anu disusun menurut tangga nada , nyaeta
da-mi-na-ti-la.

Calung rantay sering disebat ogé calung renteng, calung gambang atanapipun
calung runtuy. Beberapa para ahli ngaklasifikasikeun yén waditra calung rantay sareng
calung gambang berbeda jenis, dikarenbadé di beberapa wéwéngkon waditra calung
gambang ngagaduhan dudukeun anu paten, kirang langkung bentukna sapertos
xylophon atanapi kolintang di Minahasa. Sacara etimologi, kata calung ieu asalna ti
caca cici sing kurulung, anu tiasa berarti suara bilah bambu anu dipukul.

Kanggo memainkeun waditra calug rantay biasana ku cara dipukul ngagunbadé

dua buah alat pemukul ku duduk bersila. Waditra calung rantay ieu terdiri ti bilah
bambu anu diikat sareng kamudian disusun sacara berderet ku urutan bambu ti anu
terkacil nepi anu paling ageung, lalu tali pengikatna direntangkeun di dua batang bambu
anu melengkung.

Komposisina lebet waditra calung ieu aya anu berbentuk satu deretan sareng ogé
aya anu berbentung dua deretan. Kanggo calung anu berukuran ageung disebat calung
indung (calung induk) sareng kanggo calung anu berukuran kacil disebat calung rincik
(calung anak).
9
 Awal mulana calung dipentaskeun kanggo ngairingi upacara-upacara aya t sunda
minangka ritual peraya an masarakat Jawa Barat, namun sareng berkambangna zaman
calung berubah fungsi pikeun alat musik anu manghibur masarakat sareng ngahasilkeun
harmoni anu éndah.

Proses lebet midamel calung memerlukeun waktos nepi berbulan–bulan bahkeun

terbilang taun lilana. Dimimiti ti pemilihan bambu, biasana dipilihna jenis bambu tutul
atanapi bambu wulung, penebangan sareng pengeringan bambu.

Waditra calung jinjing ieu berbentuk tabung-tabung bambu anu kamudian

digabungkeun ku paniir (sebilah bambu kacil). Berbeda halna ku waditra calung rantay,
calung jinjing ieu dimainkeun ku cara dipukul sembari dijinjing. Waditra calung jinjing
asalna ti bentuk dasar calung rantay dibagi pikeun empat bagian bentuk wadrita (alat)
anu terpisah, nyaéta calung kingking, calung jongrong, calung panepas, sareng ogé
calung gonggong. Kaempat buah waditra ieu dimainkeun ku empat pemain sareng
masing-masingna memegang calung lebet fungsi berbeda.

Paya pamekaranna, fungsi ti waditra calung ieu bergeser pikeun pengiring seni
pertunjukeun anu bernama calungan. Perpaduan di lebet ngakomposisikeun tabuhan
gending, lagu, guyonan atanapi lawbadé pikeunkeun sebuah garapan musik rakyat anu
kacida digemari di sadaya lapisan masarakat, khususna di provinsi Jawa Barat. Calung
anu hidup sareng dikeunal ku masarakat waktos ieu nyaéta calung lebet bentuk penajian
seni pertunjukeun, ku memangkai waditra anu disebat calung jingjing.

Lebet pamekaranna, fungsi calung bergeser paya fungsi anu terakhir, yakni
minangka seni pertunjukeun. Minangka senipertunjukeun anu ngagunbadé alat pokok
calung, calung telah melahirkeun beberapa seniman. Urang lihat saja seniman asal Jawa
Barat, Hendarso (Darso), anu menunjukkeun bakat senina anu diiringi sareng calung.

Sebenarna, para inohong Sunda kacida bergembira sareng munculna Darso.

Darso telah dianggap mempopulerkeun calung minangka alat musik tradisional sunda.
Gaya seni pertunjukeun Darso ternata telah merasuk kapaya para penerus musik
tradisional sunda. Kanggo ngaikuti pamekaran zaman, ayeuna calung telah dipadukeun
sareng jenis musik tertentu, yakni sarenggdut.

Aya sebutan anu menarik bagi jenis musik calung ieu, nyaéta caldut (calung
sarenggdut). Namun, apapun bentuk sareng jenisna, hal tersebut ternata tiasa
melangsungkeun kaberaya an alat musik tradisional Jawa Baratieu. Di samping
pelestarian alat musik tradisional ieu anu dilakukeun ku Paguyuban Seni Calung (PSC)
Jawa Barat.

Pamekaran kasenian calung begitu pesat di Jawa Barat, hingga aya penambihan
beberapa alat musik lebet calung, misalna kosrek, kacapi, piul (biola) sareng bahkeun
aya anu melengkepan sareng kayboard sareng gitar. Unsur vokal pikeun kacida
dominan, dugi ka seueur bermunculan vokalis calung terkeunal, seperti Asarengg
Cengos, sareng Hendarso.

10
 Calung anu hidup sareng dikeunal masarakat ayeuna mangrupakeun prototipe ti
angklung anu cara menabuhna berbeda sareng angklung , cara menabuh calung nyaéta
sareng memukul-mukul batang ( wilahan ) ti ruas-ruas atanapi tabung bambu anu
tersususn menurut titi laras ( tangga Naya ) penta tonik ( da mi na ti la da )

Aya dua bentuk calung Sunda nyaéta calung rantay sareng calung Jinjing
waditra calung jinjing terbuat ti bahan bambu hitam ( awi hideung) sareng seperangkat
calung jinjing anu digunbadé da;lam pertunjukeun biasa bertangga naya Salendro
( bertangga naya Pelog ) ngiring Madenda ( nyorog ) wadrita calung jinjing
mangrupakeun pamekaran ti bentuk calung Rantai/ calung Gambang , calung lebet
bentuk ieu sudah mangrupakeun seni pertunjukeun anu bersifat hiburan .

calung jinjing asalna ti bentuk dasar calung rantay ieu telah dibuat lebet empat
bagian bentuk wadrita anu terpisah , kaempat buah wadrita terpisah ieu memainkeun
sareng cara dijinjing ku empat pemain sareng masing-masing memegang calung lebet
fungsi berbeda . Wadrita calung terdiri ti 1 Kingking, 2 Panepas, 3 jongong, 4 gonggong
sesarenggkeun calung kingking jumlahna limabelas naya / oktaf dala naya anu paling
kacil ( teringgi )

Calung Panepas jumlahna lima potong kanggo lima naya (1Oktaf) nasarengya
mangrupakeun sambungan naya terendah calung kingking sareng ti lima naya tersebut
aya anu anu dibagi dua aya anu digorok ( disatukeun jongjong seperti halna panepas
anu berbeda hana nasarengya anu leuwih rendah ti panepas ) naya panepas bentukna
selalu luhur dibagi dua nyaéta 3 potong kanggo naya berturut-turut ti anu luhur , dua
potong kanggo dua naya lanjutan

Calung Gonggong mangrupakeun calung anu paling besar jumlahna hana dua
bumbung anu disatukeun kaduana lebet naya rendah diantara kaseluruhan calung . Jenis
calung anu ayeuna berkambang sareng dikeunal nyaéta calung jinjing .

Calung anu pamekaranna leuwih ngaarah paya kacalung sarenggdut ( caldut)

lagu jeung musikna ditambih drum, gitar, kaybord sareng memangkai tata lampu
kanggo pertunjukeunna. Di Kabupaten Bandung anu tercatat di Dinas Kabudaya ahn
sareng Parapanyabaan sumebar di Kacamatan jeung di desa-desa kirang leuwih 40
group diantarana Marahmay, Oces, Cinde agung, Sinar Pasunsareng, Mitra

11
 BAB III
PANUTUP

3.1 Kacindekan
Kalawan ieu urang tiasa menyimpulkeun yén objék wisata cipulé ngabogaan
kaleuwihan sarta kakurangan. Danau cipulé dina haturan aya pulo cinta. Selaen éta
akes nuju danau ieu ogé heunteu kitu sesah sarta tebih. Waragad lebet ka danau ieu
ogé cekap kahontal, di jero danau cipulé ogé urang bébas kanggo ngalakukeun
perkawis-perkawis nu nyenangkeun. Aya ogé kelemahan nu aya di danau cipulé
yaktos kirang na perhatian ti pamarentah kanggo langkung nyadiaan danau cipulé.

Calung merupbadé sebuah waditra tradisional anu asalna ti Jawa Barat.

Waditra ieu terdiri ti deretan tabung bambu anu disusun sacara berurutan ku tangga
naya pentatonik sareng dimainkeun ku cara dipukul paya bagian bilah atanapi
tabungna. Bambu anu dipakai lebet midamel waditra ieu asalna ti jenis awi temen
atanapi awi wulung.

12
 DAPTAR PUSTAKA

 https://purwasuka.id/danau-cipule-karawang/
 https://www.google.co.id/url?
sa=t&source=web&rct=j&url=http://www.lihat.co.id/wisata/danau-
cipule.html&ved=0ahUKEwjN57z31fvVAhVKuo8KHZwaCiAQFgiC
ATAM&usg=AFQjCNE_0orI3nKeK44m-Nao6LW8hEnblw
 https://www.thearoengbinangproject.com/danau-cipule-karawang/
 https://www.google.co.id/amp/jabar.tribunnews.com/amp/2016/09/2
5/ada-jembatan-menyeramkan-di-situ-cipule-desa-mulyasari-
karawang

13
LAMPIRAN

14