Anda di halaman 1dari 31

STROKE

MAKALAH

Di
aj
uka
nUnt
ukMe
menuhiMa
takul
ia
hEpi
demi
ologiPe
nya
kitTi
dakMe
nul
ar

Di
sus
unOl
eh:

KELOMPOK3

AnggiKha
li
syaPut
riLubi
s 0801192429

He
rli
saSuha
da 0801191175

LyaLe
sta
ri 0801193281

Mi
raI
nda
hPr
ati
wiLi
mbong 0801193292

YuyunWa
hyuni 0801191237

Dos
enPe
nga
mpu:MURNISARI
,SKM,MKM.

UNI
VERSI
TASI
SLAM NEGERISUMATERAUTARA

FAKULTASKESEHATANMASYARAKAT

I
LMUKESEHATANMASYARAKAT

2021
KATAPENGANTAR

Puj
isyukurka
mipa
nja
tka
nkeha
dir
atAl
la
hSWT,ka
renabe
rka
tra
hma
t-Nyaka
mibi
sa
me
nye
les
aika
nma
kal
ahya
ngbe
rjudul
 “STROKE.
” 
Padake
sempa
tani
nika
mime
nguc
apka
n
t
eri
maka
sihke
padas
emuapi
hakya
ngt
el
ahme
mba
ntus
ehi
nggama
kal
ahi
nida
patdi
sel
esa
ika
n
t
epa
tpa
dawa
ktunya
.

Ma
kal
ahi
nima
sihj
auhda
ris
empur
na,ol
ehka
renai
tu,kr
it
ikda
nsa
ranya
ngbe
rsi
fat
me
mba
nguns
anga
tka
miha
rapka
nde
mis
empur
nanyama
kal
ahi
ni.

Se
mogama
kal
ahi
nime
mbe
rika
ninf
orma
siba
gima
sya
raka
t/
maha
sis
wada
nbe
rma
nfa
at
unt
ukpe
nge
mba
nga
nwa
was
anda
npe
ningka
tani
lmupe
nge
tahua
nki
tadima
sal
ahke
seha
tan
khus
usnyame
nge
naipe
nya
kitc
ardi
ova
scul
ars
troke
.

Me
dan,18Apr
il2021

Pe
nul
is

i
DAFTARI
SI
KATAPENGANTAR i

DAFTARI
SI i
i

BABI 1

PENDAHULUAN 1

1.
1La
tarBe
laka
ng 1

1.
2Rumus
anMa
sal
ah 1

1.
3Tuj
uan 2

BABI
I 7

PEMBAHASAN 7

2.
1Ide
nti
fi
kas
iPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke 7

2.
1.1Pe
nge
rti
anSt
roke 7

2.
1.2Epi
demi
ologiSt
roke 7

2.
1.3Pe
nye
babSt
roke 7

2.
1.4Ge
jal
aSt
roke 10

2.
1.5Fa
ktorRi
si
koSt
roke 11

2.
1.6Di
agnos
isSt
roke 12

2.
1.7Kompl
ika
siSt
roke 12

2.
2Di
st
ri
bus
iKe
jadi
anPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke(
Pre
val
ens
i/
Ins
ide
nsiBe
rda
sar
kanOr
ang,
Te
mpa
t,da
nWa
ktu) 13

2.
2.1Pr
eva
lens
i 13

2.
2.2I
nsi
dens
i 13

2.
2.3Di
st
ri
bus
ike
jadi
anpe
nya
kits
trokepa
dape
nde
rit
ahi
per
tens
ius
ia>45t
ahun
(
pre
val
ens
i/
ins
ide
nsi
)di
wil
aya
hpe
des
aant
ahun2013 15

2.
2.4Di
st
ri
bus
ike
jadi
anpe
nya
kits
troke(
Pre
val
ens
i/
ins
ide
nsi
)diI
ndone
siat
ahun2018 16

2.
3Fa
ktorRe
sikoPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke 18

i
i
2.
3.1Te
mpor
alRe
lat
ions
hip(Hubunga
nTe
mpor
al) 18

2.
3.2St
ren
gthOfTheAs
soc
iat
ion(
Kekua
tanAs
osi
asi
) 18

2.
3.3Bi
ologi
calOfPl
aus
ibi
li
ty(
Sec
araBi
ologiDa
patDiMe
nge
rti
) 19

2.
3.4Dos
eRe
spons
eRe
lat
ions
hip(
Hubunga
nRe
sponDos
is) 19

2.
3.5Cons
ist
enc
yOfTheAs
soc
iat
ion(
Kons
ist
ens
iAs
osi
asi
) 20

2.
3.6Cohe
renc
eOfAs
soc
iat
ion(
Kohe
rens
iAs
osi
asi
) 21

2.
4Ca
raPe
nce
gaha
nPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke 23

2.
4.1Pr
imor
dia
l 23

2.
4.2Pr
ima
ry 23

2.
4.3Se
conda
ry 24

2.
4.4Te
rti
ary 24

2.
5Pe
nga
was
an/
Sur
vei
la
nsPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke 25

BABI
II 26

PENUTUP 26

3.
1Ke
simp
ula
n 26

3.
2Sa
ran 27

DAFTARPUSTAKA

i
i
i
BABI

PENDAHULUAN

1.
1La
tarBe
laka
ng
Da
ris
eti
ap10ke
mat
ia
nya
ngt
erj
adi
,6ke
mat
ia
ndi
seba
bka
nol
ehpe
nya
kitt
ida
kme
nul
ar,3
ke
mat
ia
ndi
seba
bka
nol
ehpe
nya
kitme
nul
ara
tauke
kur
anga
ngi
zida
n1l
ai
nnyadi
seba
bka
nol
eh
ke
cel
aka
an(
WHO,2004)
.Ke
jadi
ant
ers
ebutme
nje
las
kanba
hwas
aati
nit
rans
isie
pide
miol
ogi
da
ripe
nya
kitme
nul
arkepe
nya
kitt
ida
kme
nul
ar.36j
utake
mat
ia
nya
ngt
erj
adida
ri57j
uta
ke
mat
ia
ndiduni
asa
ati
nidis
eba
bka
nol
ehpe
nya
kitt
ida
kme
nul
arda
n5,
7jut
adia
nta
ra
di
seba
bka
nol
ehpe
nya
kits
ere
brova
skul
ara
taus
tro
ke(
WHO,2008)
.St
rokedi
seba
bka
nol
eh
t
erga
nggunyaa
li
randa
rahkeot
akya
ngbi
asa
nyadi
seba
bka
nol
ehpe
nyumba
tana
taupe
cahnya
pe
mbul
uhda
rah.Se
ti
apt
ahunnya
,15j
utaor
angme
nde
rit
ast
rokediduni
a.Da
rij
uml
aht
ers
ebut
,
s
epe
rti
ganyabe
rakhi
rpa
dake
mat
ia
nda
nse
per
ti
gal
ai
nnyame
nga
lamike
cac
ata
nse
umurhi
dup.
J
uml
ahi
nit
erusme
ningka
tse
ti
apt
ahunnyaka
renadi
ikut
iol
ehme
ningka
tnyaj
uml
ahpo
pul
asi
l
anj
utus
iadiduni
a(WHO,2008)
.

Angkake
jadi
ans
trokediI
ndone
siadi
mul
aipa
daumur≥15t
ahunde
nga
npr
eva
lens
i2,
6
pe
r1000.Na
mun,ke
jadi
ans
trokeme
nga
lamike
nai
kans
igni
fi
kanmul
aipa
dape
ndudukde
was
a
ya
ng be
rumur≥ 45 t
ahun de
nga
n pr
eva
lens
i16,
7 pe
r1000 pe
nduduk (
Depke
s,2013)
.
Pe
ningka
tanke
jadi
ans
trokei
nis
ema
kinj
el
ast
erga
mba
rka
ndida
era
hpe
rkot
aanda
npe
rde
saa
n.
Da
taRi
ske
sda
s2007me
nunj
ukka
npa
dake
lompoku
mur45-
54t
ahun,St
rokeme
nja
dipe
nye
bab
ke
mat
ia
nte
rti
nggidipe
rkot
aande
nga
npr
opor
si15,
9% da
nke
duat
ert
inggidipe
rde
saa
nde
nga
n
pr
opor
si11,
5%.Pa
dake
lompokumur55-
64t
ahun,St
rokeme
nja
dipe
nye
babke
mat
ia
nte
rti
nggi
ba
ikdiPe
nya
kitt
ida
kme
nul
ars
epe
rtis
troke
,se
ringka
lidi
seba
bka
nol
ehf
akt
orr
isi
koya
ngda
pat
di
uba
hse
per
tihi
per
tens
i,o
bes
it
as,kons
ums
ial
kohol
,pe
ril
akume
rokoks
ert
akur
angnyaa
kti
vit
as
f
isi
k.Da
rike
sel
uruha
nfa
ktorr
isi
kot
ers
ebut
,hi
per
ten
sime
nja
dis
ala
hsa
tuf
akt
orr
isi
kout
ama
.

1.
2Rumus
anMa
sal
ah
1.Ba
gai
manai
dent
if
ika
sipe
nya
kitka
rdi
ova
skul
ars
troke
?

2.Ba
gai
mana di
st
ri
bus
ike
jadi
an pe
nya
kitk
ardi
ova
skul
ars
troke (
pre
val
ens
i/
ins
ide
nsi
be
rda
sar
kanor
ang,
tempa
t,da
nwa
ktu)
?

1
3.Apas
ajaf
akt
orr
esi
kope
nya
kitka
rdi
ova
skul
ars
troke
?

4.Ba
gai
manac
arape
nce
gaha
nda
npe
nga
was
an/
sur
vei
la
nspe
nya
kitka
rdi
ova
skul
ars
troke
?

1.
3Tuj
uan
1.Unt
ukme
nge
tahuii
dent
if
ika
sipe
nya
kitka
rdi
ova
skul
ars
troke

2.Unt
uk me
nge
tahui di
st
ri
bus
i ke
jadi
an pe
nya
kit ka
rdi
ova
skul
ar s
troke
(
pre
val
ens
i/
ins
ide
nsibe
rda
sar
kanor
ang,t
emp
at,da
nwa
ktu)

3.Unt
ukme
nge
tahuia
pas
ajaf
akt
orr
esi
kope
nya
kitka
rdi
ova
skul
ars
troke

4.Unt
ukme
nge
tahuic
arape
nce
gaha
nda
npe
nga
was
an/
sur
vei
la
nspe
nya
kitka
rdi
ova
skul
ar
s
troke

2
BABI
I

PEMBAHASAN

2.
1Ide
nti
fi
kas
iPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke

2.
1.1Pe
nge
rti
anSt
roke
Me
nur
utWHO,St
rokea
dal
ahke
jadi
andi
manat
erj
adil
esipa
dape
mbul
uhot
akya
ng
me
nga
kiba
tka
nte
rja
dinyake
ti
dakma
mpua
nse
car
ane
urol
ogi
sse
lamal
ebi
hda
ri24j
am ya
ng
da
patbe
ruj
ungpa
dake
mat
ia
n(WHO,1988da
lam Bi
rke
et,2008)
.St
rokea
dal
ahkondi
siya
ng
t
erj
adike
ti
kapa
soka
nda
rahkeot
akt
erga
nggua
taube
rkur
anga
kiba
tpe
nyumba
tan(
str
oke
i
ske
mik)a
taupe
cahnyap
embul
uhda
rah(
str
okeh
emor
agi
k).Ta
npada
rah,ot
akt
ida
kaka
n
me
nda
pat
kana
supa
noks
ige
nda
nnut
ri
si
,se
hinggas
el-
selpa
das
eba
gia
nar
eaot
aka
kanma
ti.
Kondi
sii
nime
nye
babka
nba
gia
ntub
uhya
ngdi
kenda
li
kanol
eha
reaot
akya
ngr
usa
kti
dakda
pat
be
rfungs
ide
nga
nba
ik.

St
rok
eada
lahkondi
siga
watda
rur
atya
ngpe
rludi
ta
nga
nis
ece
pat
nya
,ka
renas
elot
akda
pat
ma
tiha
nya da
lam hi
tunga
n me
nit
.Ti
nda
kan pe
nanga
nan ya
ng c
epa
tda
nte
patda
pat
me
mini
mal
kant
ingka
tke
rus
aka
not
akda
nme
nce
gahke
mungki
nanmunc
ulnyakompl
ika
si.J
adi
j
ikadi
si
mpul
kan,s
trokeme
rupa
kanga
nggua
npa
daot
akya
ngdi
seba
bka
nol
ehga
nggua
n
pe
reda
randa
rahkeot
ak,b
uka
nka
renake
cel
aka
ana
taut
raumadiot
akya
ngt
erj
adil
ebi
hda
ri24
j
am(
Nas
ti
ti
,2012)
.

2.
1.2Epi
demi
ologiSt
roke
St
rok
eme
rupa
kanpe
nye
babke
mat
ia
nke
ti
gat
ert
inggididuni
a.Se
ti
apt
ahunnya
,15j
uta
or
angme
nde
rit
ast
rokediduni
a.Da
rij
uml
aht
ers
ebut
,33% be
rakhi
rpa
dake
mat
ia
nda
n33%
l
ai
nnyame
nde
rit
ake
cac
ata
nse
umurhi
dup(
WHO,2008)
.Ha
silSKRTt
ahun1986da
n2001
me
mpe
rli
hat
kant
erj
adi
nyape
ningka
tanpr
opor
sia
ngkake
saki
ta
npa
dape
nya
kitka
rdi
ova
skul
er,
j
ant
ungi
ske
mik,da
nst
roke(
Depke
s,2007)
.Juml
ahk
eja
dia
ninit
erusme
ningka
tse
ti
apt
ahunnya
di
seba
bka
nse
maki
nme
ningka
tnyaj
uml
ahpopul
asiu
sial
anj
utdiduni
a(WHO,2008)
.

3
2.
1.3Pe
nye
babSt
roke
Pe
nye
babs
trokes
anga
tbe
rva
ria
si,mul
aida
ria
kiba
tada
nyagumpa
lan da
rah pa
da
pe
mbul
uhda
rahdiot
ak,pe
mbul
uhda
rahdiot
akpe
cah,t
eka
nanda
raht
inggi
,hi
nggape
nga
ruh
oba
t-oba
tanpe
nge
nce
rda
rah.St
rok
esa
nga
tbe
ris
ikodi
al
amipe
nde
rit
ate
kana
nda
raht
inggi
(
khus
usnyahi
per
tens
ima
li
gna
),kol
est
erolt
inggi
,be
ratba
danbe
rle
bih,da
ndi
abe
tes
.Ri
si
ko
ya
ngs
amaj
ugada
patt
erj
adipa
daor
angya
ngkur
angbe
rol
ahr
agas
ert
ame
mil
ikike
bia
saa
n
me
ngons
ums
ial
kohola
taume
rokok.Be
rda
sar
kanpe
nye
babnya
,adaduaj
eni
sst
roke
,ya
it
u:

St
rokei
ske
mik.St
rokei
ske
mikt
erj
adike
ti
kap
embul
uhda
raha
rte
riya
ngme
mba
wada
rah
da
noks
ige
nkeot
akme
nga
lamipe
nye
mpi
ta
n,s
ehi
nggame
nye
babka
nal
ir
anda
rahkeot
aks
anga
t
be
rkur
ang.Ko
ndi
sii
nidi
sebutj
ugade
nga
nis
kemi
a.St
rokei
ske
mikda
patdi
bagil
agikeda
lam2
j
eni
s,s
troket
rombot
ikda
nst
rokee
mbol
ik.

St
rokehe
mor
agi
k.St
rokehe
mor
agi
kte
rja
dike
ti
kape
mbul
uhda
rahdiot
akpe
cahda
n
me
nye
babka
n pe
rda
raha
n.Pe
nda
raha
n diot
ak da
patdi
pic
u ol
eh be
ber
apa kondi
siya
ng
me
menga
ruhipe
mbul
uhda
rah.Kondi
sit
ers
ebutme
li
put
ihi
per
tens
iya
ngt
ida
kte
rke
nda
li
,
me
lema
hnya di
ndi
ng pe
mbul
uh da
rah,da
n pe
ngoba
tan de
nga
n pe
nge
nce
rda
rah.St
roke
he
mor
agi
kte
rdi
rida
riduaj
eni
s,ya
it
upe
nda
raha
nint
ras
ere
bra
lda
nsuba
rac
hnoi
d.

Pa
tof
isi
ologis
trokebe
rbe
dabe
rda
sar
kanj
eni
sst
roke
,is
kemi
kda
nhe
mor
agi
k.

1.St
rokeI
ske
mik

I
nfa
rks
ere
bridi
awa
lide
nga
nte
rja
dinyape
nur
una
nCe
rebr
alBl
oodFl
ow (
CBF)ya
ng
me
nye
babka
nsupl
aioks
ige
nkeot
aka
kanbe
rkur
ang.Ni
la
ikr
it
isCBFa
dal
ah23ml
/100gr
am
pe
rme
nit
,de
nga
nni
la
inor
mal50ml
/100gr
ampe
rme
nit
.Pe
nur
una
nCBFdiba
wahni
la
inor
mal
da
patme
nye
babka
ninf
ark.Sua
tupe
nel
it
ia
nme
nye
but
kanba
hwani
la
iCBFpa
dapa
sie
nde
nga
n
i
nfa
rka
dal
ah4,
8-8,
4ml
/100gr
ampe
rme
nit
.

Pa
tof
isi
ologis
trokei
ske
mik di
bagime
nja
diduaba
gia
n:va
skul
arda
n me
tabol
is
me.
I
ske
miat
erj
adidi
seba
bka
nol
ehokl
usiva
skul
ar.Okl
usiva
skul
arya
ngme
nye
babka
nis
kemi
aini
da
patd
ise
babka
nol
ehe
mbol
i,t
hrombus
,pl
ak,da
npe
nye
babl
ai
nnya
.Is
kemi
ame
nye
babka
n
hi
poks
iada
nakhi
rnyake
mat
ia
nja
ringa
not
ak.Okl
usiva
skul
arya
ngt
erj
adime
nye
babka
n
t
erj
adi
nyat
andada
nge
jal
apa
das
trokei
ske
miky
angmunc
ulbe
rda
sar
kanl
oka
sit
erj
adi
nya

4
i
ske
mia
.Se
l-s
elpa
dapa
daot
aka
kanma
tida
lamhi
tunga
nme
nitda
ria
walt
erj
adi
nyaokl
usi
.Ha
l
i
nibe
ruj
ungpa
daons
ets
trokeya
ngt
iba
-ti
ba.

Ga
nggua
nme
tabol
is
met
erj
adipa
dat
ingka
tse
lul
ar,be
rupake
rus
aka
npompana
tri
um-
ka
li
umya
ngme
ningka
tka
nka
darna
tri
umda
lams
el.Ha
linime
nye
babka
nai
rte
rta
rikma
sukke
da
lams
eld
anbe
ruj
ungpa
dake
mat
ia
nse
laki
bate
demas
it
otoks
ik.Se
lai
npompana
tri
um-
kal
ium,
pe
rtuka
ranna
tri
um da
nka
lsi
um j
ugat
erga
nggu.Ga
nggua
ninime
nye
babka
ninf
lukska
lsi
um
ya
ngme
lepa
ska
nbe
rba
gaine
urot
ran
smi
te
rda
npe
lep
asa
ngl
uta
matya
ngme
mpe
rpa
rahi
ske
mia
s
ert
ame
nga
kti
vas
ienz
im de
gra
dat
if
.Ke
rus
aka
nsa
warda
rahot
akj
ugat
erj
adi
,di
seba
bka
nol
eh
ke
rus
aka
npe
mbul
uhda
rahol
ehpr
ose
sdia
tas
,ya
ngme
nye
babka
nma
suknyaa
irkeda
lam
r
onggae
kst
ras
elul
arya
ngb
eruj
ungpa
dae
dema
.Ha
linit
erusbe
rla
njuthi
nggat
igas
ampa
i5ha
ri
da
nse
mbuhbe
ber
apami
ngguke
mudi
an.Se
tel
ahbe
ber
apaj
am,s
it
oki
nte
rbe
ntukda
nte
rja
di
i
nfl
ama
si.

Akumul
asia
saml
akt
atpa
daj
ari
nga
not
akbe
rsi
fatne
urot
oks
ikda
nbe
rpe
randa
lam
pe
rlua
sanke
rus
aka
nse
l.Ha
linit
erj
adia
pabi
laka
dargl
ukos
ada
rahot
akt
inggis
ehi
nggat
erj
adi
pe
ningka
tangl
ikol
is
isda
lamke
ada
ani
ske
mia
.

St
rok
eis
kemi
kda
patbe
ruba
hme
nja
dis
trokehe
mor
agi
k.Pe
rda
raha
nya
ngt
erj
adit
ida
k
s
ela
lume
nye
babka
nde
fis
itne
urol
ogi
s.De
fis
itne
urol
ogi
ste
rja
dia
pabi
lape
rda
raha
nya
ngt
erj
adi
l
uas
.Ha
linida
patdi
seba
bka
nol
ehr
usa
knyas
awa
rda
rahot
ak,s
ehi
nggas
elda
rahme
rah
t
ere
kst
rava
sas
ida
ridi
ndi
ngka
pil
erya
ngl
ema
h.

2.St
rokeHe
mor
agi
k

St
rokehe
mor
rha
gikdi
bagime
nja
dipe
rda
raha
nint
ras
ere
bra
lda
npe
rda
raha
nsuba
raknoi
d.

 Pe
rda
raha
nInt
ras
ere
bra
l

Pa
dape
rda
raha
nint
ras
ere
bra
l,pe
rda
raha
nma
sukkeda
lampa
renki
mot
aka
kiba
tpe
cahnya
a
rte
ripe
net
ransya
ngme
rupa
kanc
aba
ngda
ripe
mbul
uhda
rahs
upe
rfi
ci
alda
nbe
rja
lant
ega
klur
us
me
nuj
u pa
renki
m ot
ak ya
ng diba
gia
n di
st
al
nyabe
rupaa
nya
man ka
pil
er.Ha
linida
pat
di
seba
bka
nol
ehdi
at
hes
ispe
rda
raha
nda
npe
ngguna
ana
nti
koa
gul
ans
epe
rtihe
par
in,hi
per
tens
i
kr
oni
s,s
ert
aane
uri
sma
.

5
Ma
suknyada
rah keda
lam p
are
nki
m ot
ak me
nye
babka
nte
rja
dinyape
neka
nan pa
da
be
rba
gaiba
gia
not
aks
epe
rtis
ere
bel
um,ba
tangot
ak,da
ntha
lamus
.Da
rahme
ndor
ongs
trukt
ur
ot
akda
nme
rembe
skes
eki
ta
rnyaba
hka
nda
patma
sukkeda
lam ve
ntr
ike
lat
auker
ongga
s
uba
raknoi
dya
nga
kanbe
rca
mpurde
nga
nca
ira
nse
rebr
ospi
nalda
nme
rangs
angme
ninge
n.Ha
l
i
nime
nye
babka
npe
ningka
tant
eka
nani
ntr
akr
ani
alya
ngme
nimbul
kant
andada
nge
jal
ase
per
ti
nye
rike
pal
ahe
bat
,pa
pile
dema
,da
nmunt
ahpr
oye
kti
l.

 Pe
rda
raha
nSuba
raknoi
d

Loka
sipe
rda
raha
numumnyat
erl
et
akpa
dada
era
hga
ngl
iaba
sal
is
,pons
,se
rebe
lum da
n
t
hal
amus
.Pe
rda
raha
npa
daga
ngl
iaba
sal
iss
eri
ngme
lua
shi
nggame
nge
naika
psul
aint
ernada
n
ka
dang-
kada
ngr
upt
urkeda
lam ve
ntr
ike
lla
ter
all
al
ume
nye
barme
lal
uis
ist
em ve
ntr
iku
lerke
da
lamr
onggas
uba
raknoi
d.Ada
nyape
rlua
sani
ntr
ave
ntr
ikul
ers
eri
ngbe
raki
batf
ata
l.

2.
1.4Ge
jal
aSt
roke
Ti
apba
gia
not
akme
nge
nda
li
kanba
gia
ntubuhya
ngbe
rbe
da-
beda
,se
hinggage
jal
ast
roke
t
erga
ntungpa
daba
gia
not
akya
ngt
ers
era
ngda
nti
ngka
tke
rus
aka
nnya
.It
ula
hme
nga
page
jal
a
a
taut
andas
trokebi
sabe
rva
ria
sipa
dat
ia
ppe
ngi
dap.Na
mun,umumnyas
trokemunc
uls
eca
ra
t
iba
-ti
ba.Adat
igage
jal
aut
amas
trokeya
ngmuda
hunt
ukdi
kena
li
,ya
it
u:

1.Sa
lahs
atus
isiwa
jaha
kant
erl
iha
tme
nur
unda
nti
dakma
mput
ers
enyum ka
renamul
ut
a
tauma
tat
erkul
ai
.

2.Ti
dakma
mpume
nga
ngka
tsa
lahs
atul
enga
nnyaka
renat
era
sal
ema
sat
auma
tir
asa
.Ti
dak
ha
nyal
enga
n,t
ungk
aiya
ngs
atus
iside
nga
nle
nga
nte
rse
butj
ugame
nga
lamike
lema
han.

3.Uc
apa
nti
dakj
el
as,ka
cau,a
tauba
hka
nti
dakma
mpube
rbi
car
asa
mas
eka
lime
ski
pun
pe
nde
rit
ate
rli
hats
ada
r.

Be
ber
apage
jal
ada
nta
ndas
trokel
ai
nnya
,ya
it
u:

1.Mua
lda
nmunt
ah.

2.Sa
kitke
pal
ahe
batya
ngda
tangs
eca
rat
iba
-ti
ba,di
ser
taika
kupa
dal
ehe
rda
npus
ing
be
rput
ar(
ver
ti
go)
.

3.Pe
nur
una
nke
sada
ran.

6
4.Sul
itme
nel
an(
dis
fagi
a),s
ehi
nggame
nga
kiba
tka
nte
rse
dak.

5.Ga
nggua
npa
dake
sei
mba
nga
nda
nkoor
dina
si.

6.Hi
la
ngnyape
ngl
iha
tans
eca
rat
iba
-ti
baa
taupe
ngl
iha
tanga
nda
.

2.
1.5Fa
ktorRi
si
koSt
roke
Te
rda
patbe
ber
apaf
akt
orya
ngme
ningka
tka
nri
si
kos
troke
.Se
lai
nst
roke
,fa
ktorr
isi
koi
ni
j
ugada
patme
ningka
tka
nri
si
kos
era
nga
nja
ntung.Fa
ktor
-f
akt
ort
ers
ebutme
li
put
i:

A.Fa
ktorke
seha
tan,ya
ngme
li
put
i:

1.Hi
per
tens
i.

2.Di
abe
tes
.

3.Kol
est
erolt
inggi
.

4.Obe
sit
as.

5.Pe
nya
kitj
ant
ung,s
epe
rtiga
galj
ant
ung,pe
nya
kitj
ant
ungba
waa
n,i
nfe
ksij
ant
ung,a
tau
a
rit
mia
.

6.Sl
eepa
pne
a.

7.Pe
rna
hme
nga
lamiTI
Aat
aus
era
nga
nja
ntungs
ebe
lumnya
.

8.Fa
ktorga
yahi
dup,
yangme
li
put
i:

a
.Me
rokok.

b.Kur
angol
ahr
agaa
taua
kti
vit
asf
isi
k.

c
.Kons
ums
ioba
t-oba
tant
erl
ara
ng.

d.Ke
candua
nal
kohol
.

B.Fa
ktorl
ai
nnya
:

1.Fa
ktorke
tur
una
n.Or
angya
ngme
mil
ikia
nggo
take
lua
rgaya
ngpe
rna
hme
nga
lamis
troke
,
be
ris
ikot
inggime
nga
lamipe
nya
kitya
ngs
amaj
uga
.

7
2.De
nga
nbe
rta
mba
hnyaus
ia,s
ese
ora
ngme
mil
ikir
isi
kos
trokel
ebi
hti
nggidi
band
ingka
n
or
angya
ngl
ebi
hmuda
.

2.
1.6Di
agnos
isSt
roke
Bi
lame
nga
lamige
jal
ase
per
tidia
tas
,se
ger
aker
uma
hsa
kitunt
ukme
nda
patpe
nanga
nan.
Aga
rbi
same
nent
uka
nje
nispe
nanga
nanya
ngpa
li
ngt
epa
tba
gipe
ngi
daps
troke
,dokt
era
kan
me
nge
val
uas
ite
rle
bihda
hul
uje
niss
trokeda
nar
eaot
akya
ngme
nga
lamis
troke
.Se
baga
ila
ngka
h
a
waldi
agnos
is,dokt
erbe
rta
nyake
pad
apa
sie
nat
aua
nggot
ake
lua
rgapa
sie
nte
nta
ngbe
ber
apaha
l,
ya
ngme
li
put
i:

1.Ge
jal
aya
ngdi
al
ami
,awa
lmunc
ulnyage
jal
a,da
napaya
ngs
eda
ngpa
sie
nla
kuka
nke
ti
ka
ge
jal
ate
rse
butmunc
ul.

2.J
eni
soba
t-oba
tany
angs
eda
ngdi
kons
ums
i.

3.Apa
kahpa
sie
npe
rna
hme
nga
lamic
ede
radiba
gia
nke
pal
a.

4.Me
mer
iks
ari
waya
tke
seha
tanpe
ngi
dapda
nke
lua
rgape
ngi
dapt
erka
itpe
nya
kitj
ant
ung,
s
troker
inga
n(TI
A),da
nst
roke
.

Ke
mudi
an,dokt
erme
lakuka
npe
mer
iks
aanf
isi
kpa
sie
nse
car
ake
sel
uruha
n,ya
ngbi
asa
nya
di
awa
lide
nga
nme
mer
iks
ate
kana
nda
rah,de
takj
ant
ung,da
nbunyibi
si
nga
bnor
maldipe
mbul
uh
da
rahl
ehe
rde
nga
nme
ngguna
kans
tet
oskop.Dokt
erj
ugabi
same
rekome
nda
sika
npe
mer
iks
aan
l
anj
uta
n,s
epe
rtit
esda
rah,CT s
can,MRI
,el
ekt
roka
rdi
ogr
afi
,USG doppl
erka
rot
is
,da
n
e
koka
rdi
ogr
afi
.

2.
1.7Kompl
ika
siSt
roke
St
rokeda
patme
nye
babka
nbe
rba
gaima
cam kompl
ika
si,da
nse
bagi
anbe
sarkompl
ika
si
t
ers
ebutbe
raki
batf
ata
l.Be
ber
apaj
eni
skompl
ika
siya
ngmungki
nmunc
ul,a
nta
ral
ai
n:

1.De
epve
int
hrombo
sis
.Se
bagi
anor
anga
kanme
nga
lamipe
nggumpa
landa
rahdit
ungka
i
ya
ngme
nga
lamike
lumpuha
n.Kondi
sit
ers
ebutdi
kena
lse
baga
ide
epve
int
hrombos
is.
Kondi
sii
nit
erj
adia
kiba
tte
rhe
nti
nyage
raka
not
ott
ungka
i,s
ehi
nggaa
li
randida
lam
pe
mbul
uhda
rahve
nat
ungka
ite
rga
nggu.Ha
linime
ningka
tka
nri
si
kount
ukt
erj
adi
nya
pe
nggumpa
landa
rah.De
epve
int
hrombos
isd
apa
tdi
oba
tide
nga
noba
tant
ikoa
gul
an.

8
2.Se
bagi
anpe
ngi
daps
trokehe
mor
agi
kda
patme
nga
lamihi
dros
efa
lus
,ya
it
ume
numpuknya
c
air
anot
akdida
lamr
onggaj
auhdida
lam ot
ak(
vent
ri
kel
).Dokt
erbe
dahs
ara
faka
n
me
mas
angs
ebua
hse
langkeda
lam ot
akunt
ukme
mbua
ngc
air
anya
ngme
numpuk
t
ers
ebut
.

3.Ke
rus
aka
nya
ngdi
seba
bka
nol
ehs
trokeda
patme
ngga
nggur
efl
eksme
nel
an,a
kiba
tnya
ma
kana
nda
nmi
numa
nbe
ris
ikoma
sukkeda
lams
alur
anpe
rna
pas
an.Ma
sal
ahda
lam
me
nel
ant
ers
ebutdi
kena
lse
baga
idi
sfa
gia
.Di
sfa
giada
patme
nye
babka
npne
umoni
a
a
spi
ras
i.

2.
2 Di
st
ri
bus
iKe
jadi
an Pe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke(
Pre
val
ens
i/
Ins
ide
nsiBe
rda
sar
kan
Or
ang,Te
mpa
t,da
nWa
ktu)

2.
2.1Pr
eva
lens
i
Rus
ias
eba
gaine
gar
aya
ngt
erma
sukkeda
lam5ne
gar
ade
nga
npr
eva
lens
ist
roket
ert
inggi
diduni
a,me
mil
ikipr
eva
lens
i195,
8pe
r100.
000pe
nduduk.(
WHO,2011da
lam Wor
ldHe
alt
h
Expe
cta
ncy)
.Se
dangka
nIndone
siame
mil
ikipr
eva
len
sis
troke90pe
r100.
000pe
nduduk(
WHO,
2011)
.

Be
rda
sar
kanRi
setKe
seha
tanDa
sar(
Ris
kes
das
)Na
siona
lta
hun2013,pr
eva
lens
ist
rokedi
I
ndone
siabe
rda
sar
kandi
agnos
ist
ena
gake
seha
tans
ebe
sart
ujuhpe
rmi
lda
nya
ngt
erdi
agnos
is
ol
eht
ena
gake
seha
tan(
nake
s)a
tauge
jal
ase
bes
ar12,
1pe
rmi
l.J
adi
,se
banya
k57,
9pe
rse
n
pe
nya
kits
troket
el
aht
erdi
agnos
isol
ehna
kes
.Pr
eva
lens
ist
rokebe
rda
sar
kandi
agnos
isna
kes
t
ert
inggidiSul
awe
siUt
ara(
10,
8%)
,di
ikut
iDIYogya
kar
ta(
10,
3%)
,Ba
ngkaBe
li
tungda
nDKI
J
aka
rtama
sing-
mas
ing9,
7pe
rmi
lse
dangka
nSuma
ter
aBa
rat7,
4pe
rmi
l.Pr
eva
lens
ist
roke
be
rda
sar
kandi
agnos
isna
kesda
nge
jal
ate
rti
nggit
erda
patdiSul
awe
siSe
lat
an(
17,
9%)
,DI
Yogya
kar
ta(
16,
9%)
,Sul
awe
siTe
nga
h(16,
6%)
,di
ikut
iJa
waTi
murs
ebe
sar16 pe
rmi
l
s
eda
ngka
nSuma
ter
aBa
rats
ebe
sar12
,2pe
rmi
l.

Se
banya
k10,
9pe
r1.
000pe
ndudukI
ndone
siame
nga
lamis
trokepe
r2018.Ang
kai
ni
me
nur
unda
ril
imat
ahuns
ebe
lumnya
,12,
10pe
r1.
000pe
ndudukda
nme
ningka
tdi
band
ingka
n
t
ahun2007,ya
kni8,
3pe
r1.
000pe
nduduk.

9
2.
2.2I
nsi
dens
i
Me
nur
utda
taWHOi
nsi
dens
iat
auka
susba
ru,me
nunj
ukka
nba
hwas
eti
apt
ahunnya13,
7-
15j
utaor
angme
nde
rit
ast
rokediduni
a.Pa
dane
gar
abe
rke
mba
ngde
nga
npe
nda
pat
anme
nenga
h
keba
wah,i
nsi
denss
trokeme
ningka
tle
bihda
ri100% da
nme
lebi
hia
ngkai
nsi
denss
trok
eya
ng
t
erj
adidin
ega
rama
jus
ebe
sar20%.Dika
was
anAs
iat
engga
rat
erda
pat4,
4jut
aor
angme
nga
lami
s
troke
(WHO,2010)
.Pa
dat
ahun2020di
per
kir
aka
n7,
6jut
aor
anga
kanme
ningga
ldi
kar
ena
kan
pe
nya
kits
trokei
ni(
Mis
bac
h,2010)
.

Be
rda
sar
kanda
tas
tat
is
ti
kdiAme
rika
,se
ti
apt
ahunnyat
erj
adi750.
000ka
suss
trokeba
rudi
Ame
rika
.Da
rida
tat
ers
ebu
tme
nunj
uka
nba
hwas
eti
ap45me
nit
,adas
atuor
angdiAme
rikaya
ng
t
erke
nas
era
nga
nst
roke
.Be
rda
sar
kanda
taRi
setKe
seha
tanDa
sar(
Ris
kes
das
)ta
hun2007pa
da
us
ia45-
54t
ahuna
ngkake
mat
ia
naki
bats
trokes
ebe
sar15,
9% (
dida
era
hpe
rkot
aan)da
n11,
5%
(
dida
era
hpe
des
aan)
.4Da
rij
uml
aht
ota
lpe
nde
rit
ast
rokediI
ndone
sia
,se
kit
ar2,
5pe
rse
nat
au
250r
ibuor
angme
ningga
lduni
ada
nsi
sanyac
aca
tri
nga
nma
upunbe
rat
.

Be
rda
sar
kanda
tas
tat
is
ti
kya
ngdi
dapa
tse
lamat
igat
ahunt
era
khi
rdiI
nst
al
asiRe
habi
li
ta
s
Me
dikRSUPPr
of.dr
.R.D.Ka
ndou,pa
dat
ahun2009s
trokeme
nempa
tipos
isipe
rta
mape
nya
kit
t
erba
nya
k(ka
susba
ru)de
nga
njuml
ahka
suss
eba
nya
k150ka
sus
.Pa
dat
ahun2010s
troke
me
nempa
tipos
isike
duape
nya
kitt
erba
nya
k(ka
susba
ru)
.Pa
dat
ahun2011s
trokek
emba
li
me
nempa
tipos
isipe
rta
mape
nya
kitt
erba
nya
k(ka
susba
ru)de
nga
njuml
ahka
suss
eba
nya
k228
ka
sus
.

10
2.
2.3Di
st
ri
bus
ike
jadi
anpe
nya
kits
trokepa
dape
nde
rit
ahi
per
tens
ius
ia>45t
ahun
(
pre
val
ens
i/
ins
ide
nsi
)di
wil
aya
hpe
des
aant
ahun2013

Ga
mba
ranSt
rokeda
nVa
ria
bel-
Var
iabe
lya
ngBe
rhubunga
n

Ga
mba
r5.1Di
st
ri
bus
iKe
jadi
anSt
rokepe
rPr
ovi
nsipa
daPe
nde
rit
aHi
per
tens
i

ya
ngbe
rus
ia≥45Pe
rde
saa
nta
hun2013

11
Be
rda
sar
kanGa
mba
r5.
1,t
erl
iha
tba
hwapr
eva
lens
ist
rokepa
dape
nde
rit
ahi
per
tens
iya
ng
be
rus
ia≥45t
ahundiwi
la
yahpe
rde
saa
nte
rti
nggit
erda
patpa
dapr
ovi
nsiMa
lukuUt
ara(
7,2%)
da
nte
renda
hpa
dapr
ovi
nsiPa
pua(
1,7%)
.Unt
ukpr
eva
lens
ina
siona
l,ke
jadi
ans
trokepa
da
pe
nde
rit
ahi
per
tens
iya
ngb
erus
ia≥45t
ahuna
dal
ah5,
3%.Da
ri33pr
ovi
nsiya
nga
da,ha
nyaDKI
J
aka
rtaya
ngt
ida
kme
mil
ikipr
eva
lens
ist
rokediwi
la
yahpe
rde
saa
n,ka
renas
eca
rage
ogr
afi
s,
pr
ovi
nsiDKIJ
aka
rtat
ida
kme
mil
ikiwi
la
yahpe
rde
saa
n.

Be
rda
sar
kan ha
silpe
nel
it
ia
nini
,di
dapa
tka
nangka ke
jadi
ans
troke pa
da pe
nde
rit
a
hi
per
tens
iya
ngbe
rus
ia≥45t
ahunda
nti
ngga
ldi
wil
aya
hpe
rde
saa
nta
hun2013a
dal
ah5,
3% a
tau
53pe
r1.
000,de
nga
npr
eva
lens
ite
rti
nggit
erda
patd
ipr
ovi
nsiMa
lukuUt
ara(
7,2% a
tau72pe
r
1000pe
nduduk)da
nte
renda
hdiPa
pua(
1,7% a
tau17pe
r100pe
nduduk)
.Pe
nel
it
ia
ninit
ida
k
da
patdi
bandi
ngka
nde
nga
npr
eva
lens
ist
rokes
eca
rana
siona
lka
renape
nel
it
ia
ninit
erkhus
us
pa
dape
nde
rit
ahi
per
tens
iya
ngbe
rus
ia≥45t
ahun.

2.
2.4Di
st
ri
bus
ike
jadi
anpe
nya
kits
troke(
Pre
val
ens
i/
ins
ide
nsi
)diI
ndone
siat
ahun2018
Se
car
ana
siona
l,pr
eva
lens
ist
rokediI
ndone
siat
ahun2018be
rda
sar
kandi
agnos
isdokt
er
pa
dape
ndudukumur>15t
ahuns
ebe
sar10,
9%,a
taudi
per
kir
aka
nse
banya
k2.
120.
362or
ang.
Pr
ovi
nsiKa
li
mant
anTi
mur(
14,
7%)da
nDIYogya
kar
ta(
14,
6%)me
rupa
kanpr
ovi
nside
nga
n
pr
eva
lens
ite
rti
nggis
trokediI
ndone
sia
.Se
ment
arai
tu,Pa
puada
nMa
lukuUt
arame
mil
iki
pr
eva
lens
ist
roket
ere
nda
hdi
bandi
ngk
anpr
ovi
nsil
ai
nnya
,ya
it
u4,
1%da
n4,
6%.

Ga
mba
r7pr
eva
lens
ipe
nya
kits
trok
ebe
rda
sar
kand
iagnos
isdokt
erpa
dape
nduduki
mur>15
t
ahunme
nur
utpr
ovi
nsit
ahun2018

12
Be
rda
sar
kanke
lompokumurt
erl
iha
tba
hwake
jadi
anpe
nya
kits
troket
erj
adil
ebi
hba
nya
k
pa
dake
lompokumur55-
64t
ahun(
33,
3%)da
nla
por
anpe
nde
rit
ast
rokepa
li
ngs
edi
kita
dal
ah
pa
dake
lompokumur15-
24t
ahun. La
ki-
lakida
npe
rempua
nme
mil
ikike
jadi
ans
trokeya
ng
ha
mpi
rsa
ma. Se
bagi
anbe
sarpe
ndudukya
ngt
erk
enas
trokeme
mil
ikipe
ndi
dika
nta
matSD
(
29,
5%)
.Ha
linis
amade
nga
nsi
tua
sipe
nya
kitt
ida
kme
nul
arl
ai
nnya
.Se
bagi
anbe
sarpe
nde
rit
a
s
trokej
ugat
ingga
ldida
era
hpe
rkot
aan(
63,
9%)
,se
dangka
nya
ngt
ingga
ldipe
rde
saa
nse
bes
ar36

Ga
mba
r8.Pr
opor
sis
trokepa
dape
ndudukumur>15t
ahunbe
rda
sar
kanka
rakt
eri
st
ikumur
,je
niske
lami
n,

pe
ndi
dika
nda
nte
mpa
tti
ngga
ldiI
ndone
sia
t
ahun2018

Pr
opor
sikont
rols
trokekef
asi
li
ta
spe
laya
nanke
seha
tans
eca
rana
siona
l,ya
it
upe
nde
rit
a
ya
ngbe
roba
trut
ins
ebe
sar39,
4%,ka
dang-
kada
ngs
ebe
sar38,
7% da
npe
nde
rit
aya
ngt
ida
k
pe
rna
hme
mer
iks
aka
nul
angs
ebe
sar21,
9%.Ka
li
mant
anUt
arame
mil
ikipr
opor
sit
ert
inggi
,ya
it
u
s
ebe
sar55,
8%,da
nte
renda
h diMa
luku (
23,
2%)
. Pr
ovi
nsiKa
li
mant
an Ti
murme
mil
iki
pr
eva
lens
ist
roket
ert
inggi
,na
mun j
ust
ru me
mil
ikiga
mba
rkont
rolkef
asi
li
ta
spe
laya
nan
ke
seha
tanya
ngc
ukupr
end
ah(
33,
1%)
,ba
hka
ndiba
wahpr
opor
sina
siona
l(39,
4%)

13
2.
3Fa
ktorRe
sikoPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke

2.
3.1Te
mpor
alRe
lat
ions
hip(Hubunga
nTe
mpor
al)
1.Pe
nye
babs
trokea
dal
ahpe
cah
nyape
mbul
uhda
rahdi
ota
kat
aut
erj
adi
nyat
hrombos
isda
n
e
mbol
i.Gumpa
landa
raha
kanma
sukke
ali
randa
rahs
eba
gaia
kiba
tda
ripe
nya
kitl
ai
nat
au
ka
renaa
danyaba
gia
not
akya
ngc
ede
rada
nme
nyumba
tar
ter
iot
ak,a
kiba
tnyaf
ungs
iot
ak
be
rhe
ntida
nme
nja
dipe
nur
una
nfungs
iot
ak(
Fra
nsi
sca
,2011)
.

2.Hi
per
tens
ime
rupa
kanf
akt
orr
isi
kot
ungga
lya
ngpa
li
ngpe
nti
ngunt
uks
trokei
ske
mik
ma
upuns
trokepe
nda
raha
n.Pa
dake
ada
anhi
per
tens
i,pe
mbul
uhda
rahme
nda
patt
eka
nan
ya
ngc
ukupbe
sar
.Ji
kapr
ose
ste
kana
nbe
rla
ngs
ungl
ama
,da
patme
nye
babka
nke
lema
han
pa
dad
indi
ngpe
mbul
uhda
rahs
ehi
nggar
apuhda
nme
nja
dipe
cah.Hi
per
tens
ijugada
pat
me
nye
babka
nat
eros
kle
ros
is da
n pe
nye
mpi
ta
n di
ame
terpe
mbul
uh da
rahs
ehi
ngga
me
ngga
nggua
li
randa
rahkej
ari
nga
not
ak(
Indr
awa
ti
,2008)
.

3.Se
seor
ang de
nga
n di
abe
tesme
ll
it
usr
ent
an unt
uk me
nja
dia
ter
okl
eros
i,hi
per
tens
i,
obe
sit
as,da
nga
nggua
nle
makda
rah.Se
seor
angya
ngme
ngi
dapdi
abe
tesme
mpunya
i
r
esi
kos
era
nga
nst
rokei
ske
mik2ka
lil
ipa
tdi
bandi
ngka
nme
rekaya
ngt
ida
kdi
abe
tes
(
Indr
awa
ti
,2016)
.

4.Pa
daobe
sit
asa
kant
erj
adipe
ningka
tanbe
ratb
ada
nse
banya
k5— 8kga
tauke
lebi
han20
pe
rse
nda
ribe
ratba
dannor
mal
.Ha
silya
ngt
el
ahdi
la
kuka
ndi
per
ole
hba
hwami
nor
it
as
pa
sie
nme
nga
lamipe
nya
kitobe
sit
asya
it
use
banya
k1or
ang(1,
3% )da
nsi
sanya
ma
yor
it
aspa
sie
nya
ngt
ida
kme
nga
lamiobe
sit
asya
it
use
banya
k76or
ang(98,
7% )
.Ha
l
i
nidi
seba
bka
nol
ehma
siha
danyaf
akt
orl
ai
nya
ngme
mpe
nga
ruhis
ert
aba
nya
knyac
ara
unt
ukme
nga
tas
ike
lebi
hanb
era
tba
danya
ngdi
la
kuka
nma
sya
raka
tsa
ati
nimi
sal
nya
de
nga
ndi
etr
enda
hle
maks
ert
aol
ahr
agama
upunme
ningka
tka
nakt
ivi
ta
sfi
si
kla
innya
,
di
ta
mba
hla
gis
ema
kinma
rak
nyas
upl
eme
nat
auoba
tya
ngbi
same
mba
ntume
nur
unka
n
be
ratba
dan(
Leni
,Dkk,2012)

2.
3.2St
rengt
hOfTheAs
soc
iat
ion(
Kekua
tanAs
osi
asi
)
Me
ngi
nga
tbe
sar
nyada
mpa
kya
ngdi
ti
mbul
kanol
ehs
troke
,pe
rtol
onga
npe
rta
mada
n
pe
nanga
nana
wals
aatt
ers
era
ng s
trokes
anga
tme
menga
ruhit
ingka
tke
par
aha
n pe
nde
rit
a.
Pe
nce
gaha
nya
ngt
epa
tda
patme
mba
ntume
ngur
angika
suss
troke
.Na
tri
uma
dal
ahka
ti
onut
ama
14
da
lamc
air
ane
kst
ras
elul
ar.Sumbe
rna
tri
um ut
amaa
dal
ahga
ram da
pur
,monos
odi
um gl
uta
mat
(
MSG)
,ke
capda
nma
kana
nya
ngdi
awe
tka
nme
ngguna
kanga
ram.Ke
lebi
hankons
ums
ina
tri
um
be
rke
panj
anga
nda
patme
nga
kiba
tka
npe
ningka
tant
eka
nanda
rahda
nhi
per
tens
i(Al
mat
si
er,
2004)
.Te
rda
patka
it
ana
nta
raa
supa
nna
tri
umya
ngbe
rle
biha
nde
nga
nte
kana
nda
raht
inggipa
da
i
ndi
vidu.As
upa
nna
tri
umya
ngme
ningka
tme
nye
bab
kant
ubuhme
ret
ens
ica
ira
nse
hinggada
pat
me
ningka
tka
nvol
umeda
rah.J
ant
ungha
rusme
mompake
rasunt
ukme
ndor
ongvol
umeda
rah
ya
ngme
ningka
tme
lal
uir
uang(
pembul
uhda
rah)ya
ngs
ema
kins
empi
tse
hinggaa
kiba
tnya
a
dal
ahhi
per
tens
i(Sobe
l,e
tal
.,1999)
.

Se
per
tiya
ngdi
nya
taka
nol
ehLuma
ntobi
ng(
2001)ba
hwahi
per
tens
iada
lahf
akt
orr
isi
ko
pe
rta
mada
lamt
erj
adi
nyas
era
nga
nst
rokede
nga
nke
kua
tana
sos
ias
iya
ngkua
tte
lahdi
bukt
ika
n.
St
res
sda
patme
rangs
angp
ele
pas
anhor
mona
dre
nal
inda
nme
mac
uja
ntungunt
ukbe
rde
takl
ebi
h
c
epa
tda
nle
bihkua
t,s
ehi
nggat
eka
nanda
raha
kanme
ningka
t.Be
ber
apape
nel
it
ime
nye
but
kan
a
danyahub
unga
nri
si
kope
nya
kitj
ant
ungkor
one
rda
nst
res
sda
lamke
hidupa
nse
seor
ang.Upa
ya
me
nanga
nis
tr
essda
patme
menga
ruhiha
lla
innya
,te
rma
sukr
isi
kohi
per
tens
i,pe
nya
kitj
ant
ung
da
nst
roke(
Ame
ric
anHe
artAs
soc
iat
ion,2013)
.St
roket
erj
adika
renadi
pic
uol
ehbe
ber
apaf
akt
or
r
isi
ko,j
ikas
ema
kinba
nya
kfa
ktorr
isi
koya
ngdi
mil
ikiol
ehpe
nde
rit
a,ma
kas
ema
kint
inggipul
a
ke
mungki
nant
erj
adi
nyas
tr
oke(
Makmur
,2002)
.Ha
sils
tudida
ribe
rba
gaipe
nel
it
ia
nla
in
me
nunj
ukk
an ba
hwa s
tre
sme
rupa
kans
ala
hsa
tuf
akt
orut
ama pe
mic
u hi
per
tens
i,ya
ng
me
rupa
kanf
akt
ort
erbe
sarpe
nye
babt
erj
adi
nyas
era
nga
nst
roke(
Her
ke,2006)
.

2.
3.3Bi
ologi
calOfPl
aus
ibi
li
ty(
Sec
araBi
ologiDa
patDiMe
nge
rti
)
Pe
nya
kitSt
rokea
dal
ahpe
nya
kits
ere
brova
skul
er(
pembul
uhda
rahot
ak)ya
ngdi
ta
nda
i
de
nga
nga
nggua
nfungs
iot
akka
renaa
danyake
rus
aka
nat
auke
mat
ia
nja
ringa
not
aka
kiba
t
be
rkur
anga
taut
ers
umba
tnyaa
li
randa
rahda
noks
ige
nkeot
ak.Al
ir
anda
rahkeot
akda
pat
be
rkur
angka
renape
mbul
uhda
rahot
akme
nga
lamipe
nye
mpi
ta
n,pe
nyumba
tan,a
taupe
rda
raha
n
ka
renape
cahnyape
mbul
uhda
raht
ers
ebut(
Lil
y&Ca
tur
,2016)
.

2.
3.4Dos
eRe
spons
eRe
lat
ions
hip(
Hubunga
nRe
sponDos
is)
Ti
daka
da hubunga
nse
car
asi
gni
fi
kana
nta
raf
akt
orumur
,je
niske
lami
n,r
iwa
yat
pe
ndi
dika
n,r
iwa
yatdi
abe
tesme
li
tus
,ri
waya
tke
lua
rga
,ri
waya
tpe
ril
aku me
rokok,ka
dar
kol
est
rolda
rahda
nri
waya
tobe
sit
asd
enga
nke
jadi
ans
troke
.Ri
waya
tdi
abe
test
ida
kbe
rhubunga
n

15
de
nga
nke
jadi
ans
troke
,na
munj
ikadi
li
hatda
rini
la
iOR,ma
kadi
ket
ahuir
esponde
nya
ng
me
mil
ikir
iwa
yatDM da
nhi
per
tens
ime
mil
ikir
esi
ko4,
12ka
lit
erj
adis
troke
.

Pe
ril
akume
rokokt
ida
kbe
rhubunga
nse
car
abe
rma
knade
nga
nke
jadi
ans
troke
,be
git
upul
a
de
nga
nri
way
atobe
sit
as.Adahubunga
nse
car
asi
gni
fi
kana
nta
raf
akt
orr
iwa
yats
trok
eda
n
a
kti
vit
asf
isi
skde
nga
nke
jadi
ans
tro
ke.Va
ria
bela
kti
vit
asf
isi
kada
lahva
ria
belya
ngdomi
nan
me
mpe
nga
ruhis
eca
rabe
rma
knaj
eni
sst
rokes
ete
lahdi
kont
rolr
iwa
yathi
per
tens
i,r
iwa
yatDM,
obe
sit
ass
eba
gaiva
ria
belc
onf
oundi
ng.

2.
3.5Cons
ist
enc
yOfTheAs
soc
iat
ion(
Kons
ist
ens
iAs
osi
asi
)
1.Hubunga
nhi
per
tens
ide
nga
nst
roke

Ke
jadi
ans
trokel
ebi
hti
ngg
ipa
daya
nghi
per
tens
ibe
rat(
teka
nanda
rahl
ebi
hti
nggida
ri160/
95
mmHg)diba
ndi
ngka
nde
nga
nor
angya
ngnor
mal(
teka
nanda
rahkur
angda
ri140/
90mmHg)
.
Se
maki
nti
ngg
ite
kana
nda
rahs
ese
ora
ng,ma
kaa
kans
ema
kinbe
sarr
isi
kount
ukt
erke
nas
troke
.

2.Hubunga
ndi
abe
tesme
li
tusde
nga
nke
jadi
ans
troke

Di
abe
tesme
li
tusme
mpe
rce
patt
erj
adi
nyaa
ter
oskl
eros
isya
ngl
ebi
hbe
rat
,le
biht
ers
eba
r,s
ehi
ngga
r
esi
kope
nde
rit
ast
rokeme
ningga
lle
bihbe
sar
.Ha
linika
renape
ningka
tangul
ada
rahda
pat
me
ningka
tka
nre
sikoa
ter
oskl
eros
is.

3.Hubunga
nme
rokokde
nga
nte
rja
dinyas
troke

Ke
bia
saa
nme
rokokt
erka
itl
angs
ungde
nga
nka
darkol
est
rolda
lam da
rah.Me
rokokda
pat
me
ngur
angika
darHDLd
anme
ning
kat
kanka
darLDL,s
ehi
nggape
nga
ruhme
rokokt
erha
dap
s
troket
ida
kte
rja
dis
eca
ral
angs
ung,me
lai
nka
nme
lal
uipe
ningka
tanka
darkol
est
rolda
rah.

4.Hubunga
nobe
sit
asde
nga
nke
jadi
ans
troke

Or
angde
nga
nobe
sit
asme
mangbe
ris
ikount
ukt
erke
nas
troke
,na
munt
ida
kte
rja
dis
eca
ra
l
angs
ung.Obe
sit
asme
rupa
kanf
akt
orr
isi
kos
trokeka
renada
patme
ningka
tka
nri
si
kot
erj
adi
nya
hi
per
tens
i,pe
nya
kitj
ant
ungkor
one
rda
bdi
abe
tesme
li
tus
.Obe
sit
asme
rupa
kanf
akt
orut
ama
pe
nya
kitkor
one
rda
ndi
abe
tesme
li
tus
.

16
5.Hubunga
nkons
ums
ial
koholde
nga
nke
jadi
ans
troke

Kons
ums
ial
koholbi
same
ningka
tka
nri
si
kos
troke
,te
tapit
ida
kse
car
ala
ngs
ung,me
lai
nka
n
me
lal
uif
akt
orl
ai
n.Kons
ums
ial
koholya
ngbe
ratt
erbukt
ibi
same
ningka
tka
nri
si
kohi
per
tens
i.

6.Hubunga
nri
waya
tke
lua
rgade
nga
nke
jadi
ans
tr
oke

Re
sikot
erha
daps
troket
erka
itde
nga
nga
riske
tur
una
n,pa
raa
hlime
nya
taka
nada
nyage
nre
ses
if
ya
ngme
mpe
nga
ruhi
nya
.Ge
nte
rse
butt
erka
itde
nga
npe
nya
kitya
ngme
rupa
kanr
isi
kope
nya
kit
s
troke
,se
per
tidi
abe
tes
,hi
per
tens
i,pe
nya
kitj
ant
ungkor
one
rda
nke
lai
naa
npa
dape
mbul
uhda
rah
ya
ngbe
rsi
fatme
nur
un.

2.
3.6Cohe
renc
eOfAs
soc
iat
ion(
Kohe
rens
iAs
osi
asi
)
Ta
bel1hubunga
nhi
per
tens
i,di
abe
tesme
li
tus
,me
rokok,obe
sit
as,kons
ums
ial
kohol
,da
nri
waya
t
pe
nya
kitda
lamke
lua
rgade
nga
nke
jadi
ans
troke

va
ria
bel Ka
sus Kont
rol OR

Hi
per
tens
i:

hi
per
tens
i 34=75,
6% 15=33,
3%

Ti
dakhi
per
tens
i 11=24,
4% 30=66,
7% 6,
18

Di
abe
tesme
lit
us:

DM 33=73,
3% 18=40,
0%

Ti
dakDM 12=26,
7% 27=60,
0% 4,
12

Me
rokok:

Me
rokok 24=53,
3% 20=44,
4%

Ti
dakme
rokok 21=46,
7% 25=55,
6% 1,
42

Obe
sit
as:

Obe
sit
as 18=40,
0% 9=20,
0%

Ti
dakobe
sit
as 27=60,
0% 36=80,
0 2,
66

17
Kons
ums
ial
kohol:

me
ngkons
ums
ial
kohol 12=26,
7% 6=13,
3%

t
ida
kme
ngkons
ums
ial
kohol 33=73,
3% 39=86,
7% 2,
36

Ri
waya
tke
lua
rga

Adar
iwa
yatke
lua
rga 19=42,
2% 12=26,
7%

Ti
daka
dar
iwa
yatke
lua
rga 26=57,
85 33=73,
3% 2,
01

Pe
mba
has
an

Pr
opor
sipa
sie
nya
ngme
nde
rit
ahi
per
tens
ipa
dake
lompokka
suss
ebe
sar75,
6%,ke
lompok
kont
rol33,
3%,da
npr
opor
sipa
sie
nya
ngt
ida
khi
per
tens
ipa
dake
lompokka
suss
ebe
sar2
4,4% ,
da
nke
lompokkont
rol66,
7%,de
nga
nni
la
iOR s
ebe
sar6,
18.Ha
linibe
rar
tipa
sie
nya
ng
me
nde
rit
ast
rokeme
mil
ikir
esi
ko6,
18ka
lide
nga
nhi
per
tens
idi
bandi
ngka
nde
nga
nya
ngt
ida
k
me
nde
rit
ast
roke
.

Pr
opor
sipa
sie
nya
ngme
nde
rit
aDM pa
dake
lompokka
suss
ebe
sar73,
3%,kol
ompok
kont
rols
ebe
sar40,
0%,s
eme
nta
rai
tupr
opor
sipa
sie
nya
ngt
ida
kDM pa
dake
lompokka
sus
s
ebe
sar26,
7%,da
nke
lompokkont
rol60,
0%,me
nunj
ukka
nba
hwat
erda
patpe
nga
ruhf
akt
orDM
t
erha
dapk
eja
dia
nst
rokede
nga
nORs
ebe
sar4,
12,ha
linibe
rar
tipa
sie
nya
ngme
nde
rit
ast
roke
me
mil
ikir
esi
ko4,
12ka
lide
nga
nDM diba
ndi
ngka
nde
nga
nya
ngt
ida
kme
nde
rit
ast
roke
.

Pr
opor
sipa
sie
nya
ngme
rokokpa
dake
lompo
kka
suss
ebe
sar53,
3%,ke
lompokkont
rol
44,
4%,s
eme
nta
rai
tupr
opor
sipa
sie
nya
ngt
ida
kme
rokokpa
dake
lompokka
suss
ebe
sar46,
7%,
ke
lompok kont
rol55,
6%,ha
linime
nunj
ukka
nti
dakt
erda
patpe
nga
ruh a
nat
arame
rokok
t
erha
dapke
jadi
ans
troke(p=0,
527)
.

Pr
opor
sipa
sie
nya
ngobe
sit
aspa
dake
lompokka
suss
ebe
sar40,
0%,ke
lompokkont
rol
s
ebe
sar20,
0%,s
eme
nta
rai
tu,pr
opor
sipa
sie
nya
ngt
ida
kobe
sit
aspa
dake
lompokka
suss
ebe
sar

18
60,
0%,ke
lompokkont
rols
ebe
sar80,
0%,ha
linime
nunj
ukka
nti
dakt
erda
patpe
nga
ruha
nta
ra
obe
sit
ast
erha
dapke
jadi
ans
troke(
p=0,
066)
.

Pr
opor
sipa
sie
n ya
ng me
ngkons
ums
ial
koho
lpa
dake
lompok ka
suss
ebe
sar26,
7%,
ke
lompokko
ntr
ols
ebe
sar13,
3%.Se
ment
arai
tu,p
ropor
sipa
sie
nya
ngt
ida
kme
ngkons
ums
i
a
lkoholpa
dake
lompok ka
suss
ebe
ear73,
3%,ke
lompok kont
rols
ebe
sar86,
7%,h
ali
ni
me
nunj
ukk
ant
ida
kte
rda
patpe
nagr
auha
nta
raa
lkoholt
erha
dapke
jadi
ans
troke(
p=0,
188).

Pr
opor
sipa
sie
nya
ngme
mpunya
iri
waya
tke
lua
rgame
nde
rit
ast
rokepa
dake
lompokka
sus
s
ebe
sar42
,2%,ke
lompokkont
rols
ebe
sar26,
7%.Se
ment
arai
tu,pr
opor
si pa
sie
nya
ngt
ida
k
me
mpunya
iri
waya
tke
lua
rgame
nde
rit
ast
rokepa
dake
lompokka
suss
ebe
sar57,
8%,ke
lompok
kont
rols
ebe
sar73,
3%,ha
linime
nunj
ukka
nti
dkt
erda
patpe
nga
ruha
nta
rar
iwa
yatke
lua
rga
t
erha
dapke
jadi
ans
troke(p=0,
183)
.

Ke
simpul
an

Da
rida
tadia
tasdi
ket
ahuif
akt
orhi
per
tens
ida
ndi
abe
tesme
li
tusme
mpunya
ihubunga
n
de
nga
nke
jad
ians
trokede
nga
nni
la
iORma
singma
sing6,
18da
n4,
12.Da
nme
rokok,obe
sit
as,
kons
ums
ial
kohol
,da
nri
waya
tke
lua
rgat
ida
kme
mpunya
ihubunga
nde
nga
nke
jadi
ans
troke
.

2.
4Ca
raPe
nce
gaha
nPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke

2.
4.1Pr
imor
dia
l
Pe
nce
gaha
ninibe
rtuj
uanunt
ukme
nci
pta
kans
uat
ukondi
siya
ngme
ngha
laupe
nya
kitunt
uk
da
patbe
rke
mba
ngdit
eng
ahma
sya
raka
t.Ha
linidi
la
kuka
nme
lal
uipe
ruba
hanke
bia
saa
n,ga
ya
hi
dupma
upunkondi
sil
ai
nya
ngme
rupa
kanf
akt
orr
isi
kount
ukmunc
ulnyas
tat
upe
nya
kit
,
mi
sal
nya
,de
nga
nme
mbe
rika
neduka
sit
ent
angpol
ake
bia
saa
nma
kanda
nga
yahi
dup.

2.
4.2Pr
ima
ry
Pe
nce
gaha
npr
ime
rdi
la
kuka
ndi
manapa
sie
nbe
lumpe
rna
hme
nga
lamis
trokeya
knide
nga
n
me
lakuka
n3M (
Juna
idi
,20
04da
lamDi
anNa
sti
ti
,2012
):

1.Me
nghi
nda
ri:r
okok,s
tre
sme
nta
l,mi
num kopida
nal
kohol
,ke
gemuka
n,da
ngol
onga
n
oba
t-oba
tan ya
ng da
patme
mpe
nga
ruhis
ere
brova
skul
er(
amf
eta
min,koka
in,da
n
s
eje
nis
nya
).

19
2.Me
ngur
angi:a
supa
nle
mak,k
alor
i,ga
ram,da
nkol
est
erolbe
rle
bih.

3.Me
ngont
rola
tame
nge
nda
li
kan:hi
per
tens
i,di
abe
tesme
li
tus
,pe
nya
kitj
ant
ungda
n
a
ste
ros
kle
ros
is,ka
darl
ema
kda
rah,kons
ums
ima
kana
nse
imba
ng,s
ert
aol
ahr
agat
era
tur3
-
4ka
lis
emi
nggu.

2.
4.3Se
conda
ry
Pe
nce
gaha
nya
ngdi
la
kuka
npa
daor
angya
ngs
uda
hme
nga
lamis
era
nga
nst
roke
,aga
rti
dak
t
erj
adis
era
nga
nst
rokebe
rul
angya
it
ude
nga
npe
namba
hanoba
tpe
nge
nce
rda
rahs
epe
rtia
spi
ri
n,
di
sampi
ngpe
nge
nda
li
anFa
ktorRi
si
kol
ai
nnya
.

1.Me
ngont
rolf
akt
orr
isi
ko s
troke a
taua
ter
oskl
eros
is,me
lal
uiga
ya hi
dup,s
epe
rti
me
ngoba
tihi
per
ten
si,di
abe
tesme
li
tus
,da
npe
nya
kitj
ant
ungde
nga
noba
tda
ndi
et
,st
op
me
rokokda
nmi
num be
ral
kohol
,tur
unka
nbe
ratba
danda
nra
ji
nbe
rol
ahr
aga
,se
rta
me
nghi
nda
ris
tre
ss.

2.Me
li
bat
kanpe
rans
ert
ake
lua
rgas
eopt
ima
lmungki
n,ya
ngda
patme
nga
tas
ikr
isi
ssos
ial
da
nemos
iona
lpe
nde
rit
ast
rokede
nga
nca
rame
maha
mikondi
siba
ruba
gipa
sie
npa
sca
s
trokeya
ngbe
rga
ntungpa
daor
angl
ai
n.

3.Me
ngguna
kan oba
t-oba
tan da
lam pe
nge
lol
aan da
n pe
nce
gaha
nst
roke
,se
per
tia
nti
a
gre
gas
itr
ombos
itda
nant
iko
agul
an.

2.
4.4Te
rti
ary
Pe
nce
gaha
nte
rsi
erdi
li
hatda
ri4f
akt
orut
amaya
ngme
mpe
nga
ruhipe
nya
kitya
it
uga
ya
hi
dup,l
ingkunga
n,bi
ologi
s,da
npe
laya
nanke
seha
tan(
Bus
tan,2007da
lanDi
anNa
sti
ti
,2012)
.
Pe
nce
gaha
nte
rsi
erdi
la
kuka
n ke
padapa
sie
n ya
ng t
el
ah me
nde
rit
ast
rokeda
n me
nga
lami
ke
lumpuha
npa
dat
ubuhnyaa
gart
ida
kbe
rta
mba
hpa
rahda
nda
patme
nga
li
hka
nfungs
ianggot
a
ba
danya
ngl
umpuhpa
daa
nggot
aba
danya
ngma
sihn
orma
l,ya
it
ude
nga
nca
ra:

1.Ga
yahi
dup:r
eduks
ist
res
,ex
erc
ises
eda
ng,da
nbe
rhe
ntime
rokok.

2.Li
ngkunga
n:me
nja
gake
ama
nada
nke
sel
ama
tan(
ti
ngga
ldir
uma
hla
nta
ipe
rta
ma,
me
ngguna
kanwhe
el-
cha
ir)da
ndukunga
npe
nuhke
lua
rga
.

3.Bi
ologi:ke
ptuha
nbe
roba
t,t
era
pif
isi
kda
nbi
car
a.

20
4.Pe
laya
nanke
seha
tan:e
mer
genc
yme
dic
alt
echmi
cda
nas
ura
nsi
.

2.
5Pe
nga
was
an/
Sur
vei
lansPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke
Pe
nat
al
aks
ana
ans
trokebe
rba
sispa
dake
seha
tanma
sya
raka
tdida
hul
uiol
ehpe
nye
dia
an
da
tada
ninf
orma
si.Da
tada
ninf
orma
siya
ngdi
but
uhka
nada
lahya
ngbe
rhubunga
nde
nga
n
j
uml
ahf
akt
orr
esi
ko,j
uml
aha
ngkake
saki
ta
n(ka
suss
troke
),j
uml
aha
ngkake
mat
ia
naki
bat
s
troke
.Be
ber
apas
umbe
rda
tada
ninf
orma
siya
ngda
patme
nja
dia
cua
nant
aral
ai
n:SP2TPSRS
da
nRRPus
kes
mas
.

Sur
vei
la
nsme
li
put
i:

1.Sur
vei
la
nsf
akt
orr
esi
kos
troke

2.Sur
vei
la
nska
sus
sst
roke

3.Sur
vei
la
nsa
ngkake
mat
ia
nak
iba
tst
roke

Da
lam me
lakuka
nsur
vei
la
nsdi
il
iba
tka
ndokt
erpus
kes
mas
,pe
tuga
ske
seha
tan,da
nda
pat
me
li
bat
kanbe
rba
gaior
gani
sas
ike
mas
yar
aka
tanf
orma
lda
nnonf
orma
l(ke
lompokus
ial
anj
ut)
.

21
BABI
II

PENUTUP

3.
1Ke
simpul
an
Pe
nge
rti
an St
rokeMe
nur
utWHO,St
rokea
dal
ah ke
jadi
an di
manat
erj
adil
esipa
da
pe
mbul
uhot
akya
ngme
nga
kiba
tka
nte
rja
dinyake
ti
dakma
mpua
nse
car
ane
urol
ogi
sse
lamal
ebi
h
da
ri24j
am ya
ngda
patbe
ruj
ungpa
dake
mat
ia
n(WHO,1988da
lam Bi
rke
et,2008)
.Ja
dij
ika
di
si
mpul
kan,s
trokeme
rupa
kanga
nggua
npa
daot
akya
ngdi
seba
bka
nol
ehga
nggua
npe
reda
ran
da
rahkeot
ak,buka
nka
renake
cel
aka
ana
taut
raumadiot
akya
ngt
erj
adil
ebi
hda
ri24j
am
(
Nas
ti
ti
,20
12)
.

Pe
nye
babs
trokes
anga
tbe
rva
ria
si,mul
aida
ria
kiba
tada
nyagumpa
lan da
rah pa
da
pe
mbul
uhda
rahdiot
ak,pe
mbul
uhda
rahdiot
akpe
cah,t
eka
nanda
raht
inggi
,hi
nggape
nga
ruh
oba
t-oba
tanpe
nge
nce
rda
rah.Ge
jal
ast
roket
ia
pba
gia
not
akme
nge
nda
li
kanba
gia
ntubuhya
ng
be
rbe
da-
beda
,se
hinggage
jal
ast
roket
erga
ntungpa
daba
gia
not
akya
ngt
ers
era
ngda
nti
ngka
t
ke
rus
aka
nnya
.Or
angya
ngme
mil
ikia
nggot
ake
lua
rgaya
ngpe
rna
hme
nga
lamis
troke
,be
ris
iko
t
inggime
nga
lamipe
nya
kitya
ngs
amaj
uga
.Pa
dane
gar
abe
rke
mba
ngde
nga
npe
nda
pat
an
me
nenga
hkeba
wah,i
nsi
denss
trokeme
ningka
tle
bihda
ri100% da
nme
lebi
hia
ngkai
nsi
dens
s
trokeya
ngt
erj
adidine
gar
ama
jus
ebe
sar20%.

Di
st
ri
bus
ike
jadi
anpe
nya
kits
troke(
Pre
val
ens
i/
ins
ide
nsi
)diI
ndone
siat
ahun2018Se
car
a
na
siona
l,pr
eva
lens
ist
rokediI
ndone
siat
ahun2018be
rda
sar
kandi
agnos
isdokt
erpa
dape
nduduk
umur>15t
ahuns
ebe
sar10,
9%,a
taudi
per
kir
aka
nse
banya
k2.
120.
362or
ang.Se
per
tiya
ng
di
nya
taka
nol
ehLuma
ntobi
ng(
2001)ba
hwahi
per
tens
iada
lahf
akt
orr
isi
kope
rta
mada
lam
t
erj
adi
nyas
era
nga
nst
rokede
nga
nke
kua
tana
sos
ias
iya
ngkua
tte
lahdi
bukt
ika
n.St
roket
erj
adi
ka
renadi
pic
uol
ehbe
ber
apaf
akt
orr
isi
ko,j
ikas
ema
kinba
nya
kfa
ktorr
isi
koya
ngdi
mil
ikiol
eh
pe
nde
rit
a,ma
kas
ema
kint
inggipul
ake
mungki
nant
erj
adi
nyas
troke(
Makmur
,2002)
.

Me
ngont
rolf
akt
orr
isi
kos
trokea
taua
ter
oskl
eros
is,me
lal
uiga
yahi
dup,s
epe
rtime
ngoba
ti
hi
per
tens
i,di
abe
tesme
li
tus
,da
npe
nya
kitj
ant
ungde
nga
noba
tda
ndi
et
,st
opme
roko
kda
n
mi
num be
ral
kohol
,tur
unka
nbe
ratba
danda
nra
ji
nbe
rol
ahr
aga
,se
rtame
nghi
nda
ris
tre
ss.
Me
li
bat
kanpe
rans
ert
ake
lua
rgas
eopt
ima
lmungki
n,ya
ngda
patme
nga
tas
ikr
isi
ssos
ialda
n

22
e
mos
iona
lpe
nde
rit
ast
rokede
nga
nca
rame
maha
mik
ondi
siba
ruba
gipa
sie
npa
scas
trokeya
ng
be
rga
ntungpa
daor
angl
ai
n.

3.
2Sa
ran
Pe
nyus
unma
kal
ahi
niha
nyama
nus
iabi
asa
,ya
ngha
nyame
nga
nda
lka
njur
nalr
efe
rens
i.
Ma
kada
rii
tuka
mime
nya
ranka
naga
rpa
rape
mba
caya
ngi
ngi
nme
nda
lamipe
nge
tahua
n
me
nge
naiPe
nya
kitKa
rdi
ova
skul
arSt
roke
,aga
rse
tel
ahme
mba
cama
kal
ahi
ni,me
mba
cas
umbe
r
-
sumbe
rla
inya
ngl
ebi
hkompl
it
,ti
dakha
nyas
eba
tasme
mba
cama
kal
ahi
nis
aja
.

Pe
nul
isme
nya
dar
iba
hwa ha
silma
kal
ahi
nibe
lum l
engka
p da
n ma
sihj
auh da
ri
pe
ngha
rapa
n,Ha
linidi
seba
bka
nka
renake
ter
bat
asa
nil
muda
nli
te
rat
urya
ngpe
nul
ismi
li
kipa
da
s
aati
ni.Pe
nul
iss
anga
tme
ngha
rapka
nkr
it
ika
nte
rut
amada
ripe
mba
cada
nte
man-
tema
n.Ada
nya
kr
it
ika
n ya
ngme
mba
ngun ya
ngb
isame
lengka
pima
kal
ahi
nidima
same
nda
tang.Ha
nya
ke
padaAl
la
hSWT.Se
muai
nidi
ser
ahka
n,s
emogas
ela
ludi
ber
ika
npe
tunj
ukda
nri
dha
-Nya
s
eti
aps
aatke
padaki
tas
emua
.Ami
nYa
rabba
lAl
ami
n.

23
DAFTARPUSTAKA
CDC,2017,STROKE

DsRi
saNurPa
jri
,Sa
fri
,Yul
iaI
rva
niDe
wi.2017.Ga
mba
ranFa
ktor
-Fa
ktorTe
rja
dinyaSt
roke
.
J
urna
lKe
sma
s,1-
9

Put
ri
,A.I
.(2015)
.Fr
ekue
nsida
nDe
ter
mina
nKe
jadi
anSt
rokepa
daPe
nde
rit
aHi
per
tens
iDe
was
a
diWi
la
yahPe
rde
saa
nIndone
siaTa
hun2013(
Ana
li
si
sDa
taRI .The
SKESDAS2013) sis
f
or:Ba
che
lorofSc
ienc
einPubl
icHe
alt
hAdvi
sor
:Pr
of.dr
.Na
sri
nKodi
m,MPH,1-
85.

Fl
ore
nci
a,d.G.(
2019,Se
pte
mbe .s
r21) t
roke
.Re
tri
eve
dfr
omPe
nye
babs
troke
:
ht
tps
:/
/www.
hal
odoc
.com/
kes
eha
tan/
st
roke

Toda
y,M.N.(
2019,Se
pte
mbe
r24)
.St
roke
:Ca
use
s,s
ympt
oms
,di
agnos
is,a
ndt
rea
tme
nt.
Re
tri
eve
dfr
omSt
roke
:Ca
use
s,s
ympt
oms
,di
agnos
is,a
ndt
rea
tme
nt.
:
ht
tps
:/
/www.
hal
odoc
.com/
kes
eha
tan/
st
roke

Ds
1,R.N.(
2017)
.GAMBARANFAKTOR-
FAKTORPENYEBABTERJ
ADI
NYASTROKE
BERDASARKANANALI
SISNDATA2013.1-
9.

Boe
hme
,A.K.
,Es
enwa
,C.
,&El
kind,M.S.(
2017)
.St
roker
iskf
act
ors
,ge
net
ic
s,a
nd
pr
eve
nti
on.
 Ci
rcul
at
ionr
ese
arc
h,120(
  3),472-
495.

Ca
mpbe
ll
,B.
C.,DeSi
lva
,D.A.
,Ma
cle
od,M.R.
,Cout
ts
,S.B.
,Sc
hwa
mm,L.H.
,Da
vis
,S.M.
,
&Donna
n,G.A.(
2019)
.Is
cha
emi
cst
roke
.Na
  t
ureRe
vie
wsDi
sea
sePr
ime
rs,
 5(
1),1-
22.

24
PERTANYAANDANJ
AWABAN

Pe
rta
nya
anRe
tnoPus
pit
aDe
wike
lompok2:Se
per
tiygki
take
tahui
,ke
banya
kanpe
nya
kit
s
trokeha
nyame
nye
rangdis
atus
ara
fsa
ja,me
nga
paha
lit
ubi
sat
erj
adi
?Da
napa
kahs
trokei
ni
bi
same
nye
rangt
anpage
jal
a?

 J
awa
banya:Te
rja
dike
sal
ahpa
hama
n,or
angy
angl
umpuhka
renas
trokebuka
nha
nyas
atu
s
ara
fya
ngke
na,t
et
apis
el-
selot
akmot
ori
s(y
angbe
rka
itde
nga
npe
rge
raka
n)ya
ngma
ti,
j
adihi
la
ngf
ungs
inyai
tu,i
nika
renat
ida
kme
nda
patoks
ige
nka
renape
mbul
uhda
rahnya
ma
mpe
t=i
sche
mics
troke
,90%,a
tauka
renape
rda
raha
ndi
ota
k=he
mor
rha
gics
troke
,
10%.Or
angya
ngl
umpuhs
ebe
lahki
ribe
laha
n/pa
raua
not
akka
nanya
ngr
usa
k,da
n
s
eba
li
knya
:Di
bag
ian mot
ori
sot
ak ka
mit
ia
pte
mpa
tbe
rka
itde
nga
n ke
mampua
n
me
ngge
rakka
nsua
tuba
gia
nba
dan,t
erga
ngt
ungba
gia
not
akya
ngma
naya
ngr
usa
k,
ba
gia
nba
danya
ngma
naya
ngl
umpuh.Ka
renat
erga
ntungl
oka
sipe
mbul
uhda
rah,ya
ng
me
nga
li
ria
reaot
ak,ma
kas
trokebi
sat
erke
nas
atus
isit
ubuh(
kana
nat
auki
ri
),a
taus
atu
s
isiwa
jah(
kana
nat
auki
ri
),j
adibuka
nsa
tus
ara
fket
anga
n,ka
ki,a
tauwa
jah.Ta
nga
n,
ka
ki,a
tauwa
jaht
ida
kdi
urusol
ehs
atubua
hsa
rafs
aja
,ja
dis
eba
iknyadi
paha
miba
hwa
pus
ata
reas
ara
fdike
pal
a(ot
ak)be
rbe
ntuks
epe
rtia
reape
tabumi
,da
nsa
tupe
mbul
uh
da
rahot
akbi
same
nga
li
ribe
ber
apaa
reat
ers
ebut
.Unt
uka
reape
taot
akke
pal
a.

Da
napa
kahs
trokebi
same
nye
rangt
anpage
jal
a?Me
nur
utdr
.Va
ldaGa
rci
aba
iks
troker
inga
n
hi
nggas
trokebe
rat
,se
lal
uadage
jal
aya
ngmunc
uls
aats
trokeme
nye
rang.De
nga
nka
tal
ai
n,t
ak
mungki
nst
rokeme
nye
rangt
anpage
jal
a."
Ket
ikame
nye
rang,s
trokes
ela
lume
munc
ulka
nge
jal
a.
Be
danyat
erl
et
aks
era
nga
nya
ngdi
al
ami
,apa
kahi
tur
inga
nat
aube
rat
.Mi
sal
nyapa
das
troke
r
inga
n,ge
jal
abi
sahi
la
ng.Se
ment
arapa
das
trokebe
rat
,ge
jal
anyabi
same
net
ap.Me
mangt
ida
k
s
ela
luke
lema
hana
nggot
atubuh.Ta
pi,bi
asa
nyaa
dag
eja
lal
ai
nya
ngbi
same
ngi
ri .
ngi

25
Pe
rta
nya
anda
riWul
anha
nda
yanike
lompok8:Cobaka
li
anj
el
aska
napa
kahpe
nya
kits
tru
kbi
sa
s
embuht
ota
l,j
ikabi
saa
paka
hpe
nya
kits
trukygdide
rit
anyabi
saka
mbuhl
agi
?

 J
awa
bannya
:bi
sa,
st
rokebi
sas
embuht
ota
lji
kapa
nanga
nannyas
ege
radi
la
kuka
nya
itu
pa
dama
sagol
denhour(wa
ktuygt
epa
tme
nanga
nis
trokeya
it
u4,
5ja
munt
kme
ngur
angi
Ri
si
koke
mat
ia
nat
auc
aca
tpe
rma
nens
aats
era
nga
nst
roket
erj
adi
).da
nha
lya
ngpa
ling
me
nent
uka
nnyaa
dal
ahwa
ktupe
nanga
nannyas
ege
raa
taut
ida
kdi
bawaker
uma
hsa
kit
s
ete
lah me
nga
lamis
era
nga
nst
roke
.pe
nya
kits
troke bi
sa ka
mbuh l
agia
taut
ida
k
t
erga
ntungba
gai
manapol
ake
bia
saa
nda
nga
yahi
dups
eha
tsipe
nde
rit
apa
sie
nda
n
me
nde
rit
ast
roke
.

Pe
rta
nya
anDi
anPe
rma
taSa
rike
lompok5.Ba
gai
mana
kahpe
nat
al
aks
ana
ant
era
piya
ngc
ocok
unt
uks
trokei
ske
mikpa
dai
buha
mil
?

 J
awa
bannya:Pe
nat
al
aks
ana
anpa
dai
buha
milya
ngme
nga
lamis
trokei
ske
mikma
ka
pe
rludi
pil
ihka
noba
t-oba
tya
ngt
ida
kme
mba
haya
kanj
ani
nya
ngdi
kandungda
nme
mil
iki
e
fekt
ivi
ta
sya
ngba
ikda
lam me
nga
tas
ist
rokei
ske
mikya
ngdi
al
amiol
ehi
buha
mil
t
ers
ebut
.unt
ukt
era
pinyaya
it
uunt
ukpe
nanga
nana
kutma
kada
patdi
ber
ika
noba
t
a
lt
epl
aset
et
apiha
rusde
nga
npe
rti
mba
nga
nba
hwae
fekme
ngunt
ungka
nya
ngdi
mil
iki
ol
ehoba
tiniunt
ukpa
sie
nte
rse
butj
auhl
ebi
hbe
sardi
bandi
ngka
nde
nga
nke
rugi
annya
.

Pe
rta
nya
anDi
ndaSr
iKe
sumake
lompok8:St
rokeme
rupa
kanpe
nya
kitya
ng t
erj
adika
rena
f
akt
orke
tur
una
n.Se
lai
nfa
ktorke
tur
una
nfa
ktora
paya
ng da
patme
nye
babka
nse
seor
ang
me
nde
rit
ast
roke
.se
rtaba
gai
manac
araunt
ukme
ngur
angir
esi
koygme
mpunya
ike
tur
una
n
pe
nde
rit
ast
roke
.Se
rtabe
rika
nse
bua
hpos
tera
jaka
nunt
ukme
nga
tas
iat
aume
nce
gahs
trokeda
ri
ki
tas
eba
gaiTe
nagaKe
sma
s.

 J
adij
ikaki
tame
mpunya
ike
tur
una
nya
nga
nggot
ake
lua
rga
nyame
nde
rit
ast
rok
eki
ta
da
patme
nce
gahme
nde
rit
ast
rokeya
it
uda
ris
edi
nimungki
nde
nga
nme
lakuka
nol
ahr
aga
de
nga
nma
ksi
malmi
nima
l3-
4ka
lida
lam 1mi
nggude
nga
ndur
asiwa
ktu1j
am pe
rha
ri
da
nma
kanma
kana
nya
ngs
eimba
ngs
ert
ati
dakt
erl
al
ume
ngkons
ums
ima
kana
nya
ng

26
t
inggil
ema
kse
rtama
kana
nya
ngbe
rsa
nta
n.Se
rtaMe
nur
unka
nti
ngka
tkol
est
erol&
t
eka
nanda
raht
ing
gide
nga
noba
t—oba
tanj
ugabi
same
ngur
angir
isi
kot
erke
nas
troke
.
Da
npe
riks
akeRSunt
ukme
nja
gaka
darnor
malgul
ada
rahunt
ukme
nce
gaht
erj
adi
nya
s
troke
.

27

Anda mungkin juga menyukai