3.3 Phân tích các yếu tố trong mô hình kinh doanh của Amazon
* Giá trị khách hàng
Với tư cách là hãng bán lẻ, Amazon cung cấp cho khách hàng phương thức mua hàng
với chi phí mua và giao dịch thấp hơn phương pháp truyền thống, có nhiều phạm vi lựa
chọn hơn, nhiều thông tin và chính xác nhanh chóng hơn, tiện lợi trong mua, thanh toán
và nhận hàng, được phục vụ 24x7 (24/24 giờ cả 7 ngày trong tuần). Với những thông tin
quí báu về thói quen tiêu dùng của khách hàng, Amazon sử dụng những thông tin đó để
giới thiệu sản phẩm mới cho khách hàng. Khi tung ra sản phẩm chợ điện tử zShop.com,
khách hàng của Amazon nhận được những giá trị mới không giống như những gì mà
Amazon cung cấp khi còn là hãng bán lẻ. Mặt khác, khách hàng có thể có lượng lựa chọn
sản phẩm lớn hơn. Thêm nữa, việc không phải nhập đi nhập lại cùng một thông tin về
mình cho mỗi lần mua một mặt hàng khiến cho giá trị này càng trở nên “giá trị” hơn. Và
cho tới nay, giá trị mà Amazon cung cấp cho khách hàng vẫn được duy trì ở mức độ cao.
*Quy mô
Quy mô kinh doanh của Amazon ban đầu và cho tới nay vẫn tập trung vào loại hình
giao dịch B2C. Khi là hãng bán lẻ, Amazon tăng cường quy mô kinh doanh của mình
bằng cách đa dạng hoá sản phẩm phục vụ (từ bán sách, thêm bán CD, bán đồ chơi, đồ
điện tử, v.v...). Khi có chợ điện tử, Amazon chỉ tận dụng những thuận lợi về thương hiệu,
giao diện với khách hàng và cơ sở hạ tầng công nghệ mà không phải là tận dụng lượng
thông tin về khách hàng, cơ sở nhà xưởng hay là sự chuyên nghiệp trong khâu hậu cần
nữa.
Thị trường của Amazon là toàn cầu, không giới hạn ở bất cứ đâu, ở bất cứ nơi nào có kết
nối Internet và không có những trở ngại về giao nhận vận tải, nơi đó Amazon tiếp cận và
triển khai kinh doanh.
* Nguồn doanh thu
Khi là hãng bán lẻ, doanh thu của Amazon lấy từ những người tiêu dùng cuối (end-
user consumer). Khi chuyển sang kinh doanh hình thức môi giới, chợ điện tử, Amazon
vẫn có được nguồn doanh thu từ các cửa hàng trong chợ vì các cửa hàng trong chợ vẫn
phải trả cho Amazon một khoản phí cố định để được kinh doanh trên website của
Amazon. Do đó, Amazon có thêm hai nguồn doanh thu nữa ngoài nguồn doanh thu nêu
trên, đó là: hoa hồng – commission (tính trên phần trăm giá trị giao dịch tại mỗi giao dịch
ở mỗi cửa hàng trên zShop.com) và phí đăng kí – subscription (mức phí cố định mà mỗi
cửa hàng kinh doanh trên chợ phải trả cho Amazon), phí quảng cáo (mức phí mà các
công ty, website khác phải trả cho Amazon để quảng cáo hay liên kết đến website của
công ty)
* Giá cả
Khi là hãng bán lẻ, doanh thu của Amazon lấy từ rất nhiều dòng khác nhau và tuỳ
thuộc vào lượng giao dịch trên trang bán lẻ. Giá cả trên các trang bán lẻ là không cố định.
Khi chuyển sang kinh doanh chợ điện tử, Amazon có cả dòng doanh thu lẻ và cố định.
Dòng doanh thu cố định có được là vì hãng này buộc các hãng bán lẻ trên chợ phải trả
một khoản cố định hàng tháng. Trước khi lập chợ điện tử, Amazon ít điều khiển giá cả
trên thị trường bán lẻ, nhất là những mặt hàng bán trong trang đấu giá thì mức giá lại
càng không thể điều khiển. Khi lập chợ điện tử, có thể nói là Amazon đã chuyển từ điều
khiển giá ở mức độ thấp sang mức độ trung bình.
Việc chuyển hướng kinh doanh sang thành một market maker trong khi vẫn duy trì là
một e-retailer, Amazon đã tận dụng được mọi lợi thế của Internet và lợi thế của chính
mình. Mô hình kinh doanh của Amazon liên tục được cải tiến.
Amazon qua bao thăng trầm để phát triển từ chỗ chỉ có vài nhân
viên lên đến con số 8.000 nhân viên hiện nay. Amazon đã vượt qua
được những giai đoạn khó khăn nhất khi mà hầu hết các hãng bán lẻ
trực tuyến khác đều gục ngã. Vào thời kỳ bùng nổ dotcom lên đến
cao trào, Amazon cũng đã có một số khoản đầu tư thất bại như dự
án Living.com và Pets.com. Hiện nay có hơn 900.000 đại lý bán lẻ
bên thứ 3 cung cấp sản phẩm của họ lên trang Amazon.
Đến nay, Bezos đã có trong tay doanh số 10,5 tỷ USD. Anh có khả năng vượt cả chỉ
số kinh doanh của người tỷ phú láng giềng Bill Gates. Các sản phẩm cũng được mở
rộng, từ sách, băng đĩa nhạc, máy tính, ôtô đến các bộ phận nội tạng của con người.
Hiện nay, Amazon có gần 49 triệu “thượng đế’ thường xuyên mua hàng. Mùa lễ cuối
năm ngoái, doanh số bán các mặt hàng điện tử đã lần đầu tiên vượt qua sách kể từ khi
công ty đi vào hoạt động. Amazon.com đang có một vị thế đủ vững chắc để duy trì
danh hiệu nhà vô địch về kinh doanh trên Internet mà gần như không có đối thủ xứng
tầm.
Amazon ngày nay đã lớn mạnh rất nhiều, Amazon.com đang có danh mục sản phẩm
với 17 triệu đầu sách, nhạc và DVD/video và khoảng 20 triệu khách hàng,
Amazon.com cũng có danh mục 1 triệu sách tiếng Nhật.
Amazon.com được xếp hạng số 1 về bán lẻ trên mạng. Doanh thu năm 2003 đạt 5.3 tỷ
USD, năm 2005 đạt gần 7 tỷ USD, chiến khoảng 25 % doanh số bán lẻ qua mạng.
Theo đánh giá tình hình hoạt động của Amazon.com hiện đang có xu hướng tốt với
chi phí đang giảm dần và lợi nhuận đang tăng dần.
Hơn 60.000 trang web khác đều kết nối với Amazon.com
Hiện nay, Amazon có gần 49 triệu “thượng đế’ thường xuyên mua hàng Hơn 60.000
trang web khác đều kết nối với Amazon.com, hơn 900.000 đại lý bán lẻ bên thứ 3
cung cấp sản phẩm của họ lên trang Amazon, Website của Amazon đã thu hút hơn 20
triệu người truy nhập trong 1 tháng.
Số khách hàng tham gia vào mạng lưới mua bán của Amazon.com hiện đã vượt qua 6
triệu, vượt xa đối thủ xếp thứ 2, Barnessandnoble.com với khoảng 2 triệu khách. Vì
Amazon đã dẫn đầu tuyệt đối nên cuộc cạnh tranh giữa các công ty bán lẻ trên mạng
chỉ còn nhằm vào thứ hạng 2. Hiện doanh số của Amazon vẫn ngất ngưởng khi so với
doanh số của 4 công ty bán lẻ được xếp hạng sau đó cộng lại.
16
14
12
10
8
D.thu
6
4
2
0
2000 2002 2004 2006