Anda di halaman 1dari 36

April, 2011 1

2 KRISTIAN |HALAI
April, 2011 3

A CHHUNGA THU AWM


1. Zân lungngaihthlâk ...................................................... 7
2. Via Dolorosa ...................................................... 10
3. Hmangaihtu tuarna ...................................................... 12
4. Lungdumtu ...................................................... 13
5. K|P Rorêl Inkhâwm vawi 4-na report ................................. 15
6. Pathian fapa ringtu chuan mahniah hriatna a nei a ni ........ 19
7. Bial Conference report ...................................................... 22
8. A tâwpah Isua ...................................................... 25

Editorial ... ... ... ... ... ... ... 5 Hlimthla .. ... ... ... ... ... ... 6
Hringlang tlâng... ... ... ...27 Rimâwi ... ... ... ... ... ... ... 28
Hrisêlna ... ... ... ... ... ... ... 31 Hriatzauna ... ... ... ... ... ... 32
Kantu ... ... ... ... ... ...... 34&35 Keimahni ... ... ... ... ... ... . 36
4 KRISTIAN |HALAI
April, 2011 5

Mahni hmunah
Khawvêl hmasâwnna chak tak avângin
Mizoramah pawh tûnhmaa kan hmuh phâk loh thil
chi hrang hrangin min chiahhneh ta hle. A bîk takin
Mizo \halaite’n kan lawm êm êm Football inkhêl te
pawh englai pawh tih theihin hmuh tûr TV a\angin kan nei a. English
Premier League (EPL) te phei chu \halaite zîngah en ngai lo chu sawi tûr
an vâng hle ang le. |an zâwng kan nei a, a \hente phei chuan Champion
tûr inrinsiakin kan \an zawngte chak theihna tûrin kan theih tâwkah,
zankhaw tairêk thleng thlengin \anhmun kan lo rem ve sauh sauh a nih
hi. Hêng football khêltute hian chak tûra an thawhrim zia te, mahni
\anhmun (position) \heuh an ngaihpawimawh dân te kan hmuh hian, an
hnên a\angin zir tûr kawng hrang hrangin kan ngah hlein a rinawm.
Pathian rawngbâwl pawh hi inkhêl anga tehkhin kan ni ve fo rêng
a. Inkhêlah chuan, a hmasa berin Manager-in a team-te/a kheltute chu
an hmun dik tak, an \angkai theihna ber tûr laiah a dah phawt tûr a ni.
Chutah khêltute chuan mahni hmun \heuh ngaih pawimawh nachâng
an hriat a, harsatnaa inpuih tawn nachâng an hriat chuan inkhêl a
mawiin chak pawh a awl nge nge \hin. Chuti ni lo va, thuneituin a
khêltute thiam dân pawh ngaihtuah lova an duhna lai laia a tlân tîr
chuan hlawhchhamna bul a ni \hin.
Kohhranhovah te, \halaiah tepawh hian rawngbâwlna rual taka a
kal theih nân, a hmasa berin hruaituten member tinte an awmna tûr dik
tak an hmuh sak thiam tûr a ni a, an \angkai theihna ber tûr \heuh an
zawn sak tûr a ni. Hruaituin a tlin leh tlin loh ngaihtuah lo va, hmun
langsâr apiang a chuh chuan rawngbâwlna a kal rual \ha thei lo a. Chutiang
bawkin member tinte pawhin an awmna hmun \heuhah chuan lungâwi
tak leh rinawm takin theihtâwp an chhuah bawk tûr a ni. Mahni chanpual
ber aia mi dang chanpual khawih lâwr a, a daihzai leh langsâr bera \an
tum, mahni chanpual pawh ngaihsak \ha lova chet hi rawngbawl honaah
sukukna thlentu a ni thei a ni.
Bible-a kan hmuh angin Tirhkoh Paula chuan ringtute hi intihsiak ang
te, taksa bung hrang hrang \ha taka \angho angte leh lungrem hrang hrang
rem taka rem khâwm angtein a tehkhin a. Hêngah te hian hmun vuah dik leh
mahni hmun \heuh vawn dik a pawimawhzia min kawhhmuh a. Tupawhin
mahni chanpual \heuh \ha taka hlen tûrin min zirtir a. Chuvângin, mahni
hmunah \heuh \hahnemngai takin rawng bâwl zêl ang uw
6 KRISTIAN |HALAI

n Kristian |halai March thla hriatzauna ‘The love of God’


letlingtu Upa Dr. L.N. Tluanga chuan 1933 daih tawhah a letling
tih a ni a. Upa Dr. L.N. Tluanga hi ala dam a ni lo em ni? A va upa
tawh awm ve? — 9612216509
A lehlin hun hi Barapani (UCC)-a a thawh lai kum 1961 khân a ni
a, Billy Graham Evangelistic Association Hlabu a\anga a lehlin a ni. 1933
chu a piankum zâwk a ni. Upa Dr. L.N. Tluanga hi tûnah Mission Vêngah
an chhûngkuain an chêng mêk a, Kohhranah pawh ala \angkai hle.
n Pu Editor, Kristian |halai chanchinbu a ngaihnawmin chhiar
a manhla thei hle mai. Mahse ka’n ti lawk teh ang, March thla
chhuaka a kawm hnunglam chhûnga CK|P Committee târlana
Ex-Officio - Synod Moderator leh Secretary (Sr.) te hming hi tihdik
a va \ha tawh ve. — Vanmawia, ITI Vêng Branch
Pu Editor, Kristian |halai March tla chhuaka Ex-Officio
members Rev. C. Chawngliana tih leh Upa Vanlalhuma tih lo lang
hi nikuma kan Synod Puipate an niin ka lo hria a. Ex-Officio tih a
an rawn lang leh hi engnge a awmzia? Kuminah
Rev. C. Lalsangliana leh Rev. P.C. Pachhunga tih tûr a ni zâwk em?
— Zokhuma, Bawngkawn Chhimvêng
January issue-ah kha chuan kan tidik asin maw le! March issue-ah
khân nikum lama mi kan lo paste palh a, kan han hriatchhuah meuh kha
chuan press lamin an lo chhu zo tawh si a, tihsual ang angin kan kalpui ta
mai a ni. Kan tihsual palhah ngaihdam kan dil leh e.
Kristian |halai chhiartute’n chanchinbu chîk takin kan chhiar tih a
lang a, kan tihdik lohte a awm chuan min finchhuah zêl tûrin kan sawm a
che u. Tunhma deuh pawh khân enlennaa ena hmuh theih chauh phek hma
leh phek hnunga emblem inanglo chungchangte pawh kan lo zawh kha...
n Pu Editor, Kristian |halai chhiar a manhlain thlatin hian hmuh
hlân a ngahhlehawm \hin hle mai. A copy pawh hi ava pung nasa
êm êm ve le... buatsaihtute inpekna a hlu a, nasa lehzualin han
\ang deuh teh u khai. — 9436376313
Kan lâwm e. Ni e, kumin hian a copy a pung hle mai a...mimaltinte
\hahnemngaihna vâng liau liau a ni a, nasa zâwkin \an ta zel ila. Hei
April thla phei hi chuan copy 30000 (singthum) kan chhu kai ta reng mai.
April, 2011 7

ZÂN LUNGNGAIHTHLÂK
(Mat. 26:36-39; Lk. 22:44)
— Pastor B. Lalnghakliana
Vaivakawn

Z ân hi Pathianin mihringte
hahchawlh nân a siam a ni,
tiin sawi a ni \hin a, hetianga
Fapain lungngaihna namenlo a
tawrh thu sawi hi thil hriatthiam
har tak tûr a ni. Zân lungngaih-
sawi hi tumahin kan hnialin a thlâka a lungngaihna tawh lah
rinawm loh. Chuti a nih chuan chu lungngaihna satliah ni lo,
zân chu hahdamthlâk leh thil thihpui khawp hial lungngaihna
thlâkhlelhawm lam nêna sawi a ni si. Engti zia nge ni ta ang?
zawm tûr ni âwm tak a nih
laiin zâna thil thleng \hinte Zâwlneiin a lo sawi lâwk
a\anga tehin zân chu harsatna, chu Lal Isua nunah a lo thleng
buaina leh lungngaihna nên dik zêl a. Mihring Isua nun
sawi zawm a ni \hin tlat kan thlir chuan keini ang
thung. Kan Lalpa nuna thil bawka hah \hin, ril\am \hin
thleng chhinchhiah tlâk tak, a leh tuihâl \hin ve bawk a ni tih
hun tâwp lama thleng pawh kan hmu a. A thlen in pa
kha thu leh hlaah ‘Zân Lazara a thih pawh khân a
lungngaihthlâk’ tia ziak, sawi lainat a, a \ap hial a nih kha.
leh phuah a ni fo va, Lal Isuan Gethsemani huanah khân a
thihna thlân thim pal tlanga thil tuar tûrte hre rengin a
kan tân a inpêkna hunah hian lungngai êm êm a, “Ka rilru a
he thupui hmang hian i lo lungngai êm êm a, thihna
inpawlho dâwn teh ang. khawp hial a ni,” a ti a, a
zirtirte chu amah vênpui

E ngti zia nge Lal Isua nunah


zân lungngaihthlâk a
thlen? : Zâwlnei Isaia’n an
(menpui, thlamuan) tûrin a
sawm a; mahse, an lo
mutthlûksan si a nih kha.
hnamin an beisei Messia lo Chuvâng chuan, “Thlêmnaah
piang tûra chu, “Lungngaihna in luh loh nân fîmkhur rawh
nei mi leh natna hre mi a ni”, a u”, a ti ta a ni. A va kal hrang
lo ti a (Isa. 53:3). Chu ngei chu leh a, “Ka pa, a theih chuan he
Lal Isua nunah a lo thleng ta. Mi no hian mi pêl lul rawh se;
tam tak tân chuan Pathian nimahsela, keima thu ni lovin
8 KRISTIAN |HALAI

nangma thu thu ni zâwk rawh leh keima tâna lungngai a ni tih
se,” tiin a \awng\ai a. Pathian hi kan hriat chian a pawimawh.
Fapa heti taka a lungngai leh Lungngaihna lo thlen huna kan
a thil tawn tûr a huphurh mai lungngaih loh nân a lungngai a,
hi thil hriatthiam har tak pawh a manganna lo thlen huna kan
ni ang. Hetah hian Isua nihna chu mangan loh nân a lo mangang
fiah taka târlanin a awm tlat si. a, thlaphân huna kan thlaphân
Bih chiang lehzual dâwn teh ang. loh nân a lo thlaphâng a ni.
Nang leh kei min hmangaih

A thlan thisen lian tak angin


a far : Lal Isua lungngaihna
hi thihpui khawp hial
vâng a ni. Aw hmangaihna a va
mak êm! Mi fel leh \ha, mi sual
tân a thi tlat mai hi khawvêl
lungngaihna a nih avângin a mite tân hriatthiam rual a ni lo.
thlan pawh thisen lian tak angin Lal Isuan krawsa mi sualte tân
a far. Mi thiamte chuan Luka’n a tuar hi thilmak tak a ni a,
Lal Isua a lungngaih êm êm tuarna mak a ni. Kan hla
avânga a thlan thisen lian tak pawhin, ‘Thu mak ka sawi nin
anga a far hi thil ni thei a ni, an theih loh chu Kalvari chanchin a
ti. Mi an lungngaih ni’, a lo ti rêng a ni.
vawrtâwpah chuan thlan bâwm
bula thisen zam tê tak tê tê hi a
chat thei a, thlan nên
inchawhpawlhin thisen far
A tân kan tuar ve ngam dâwn
em? : Kan hmangaih êm
êmten min hmangaih loh chuan
angin a lo chhuak thei niin an kan rilru a na \hin. Thawnthu
sawi. Heti êm êma kan Lal Isua ngaihnawm kan tihte pawh hi
a lungngai mai hi eng vâng nge inhmangaih tak, an
ni? Upa Rokunga chuan hlain: inhmangaih avânga hrehawm
“Eng vânga tuar nge maw? tam tak tuar tlangte chanchin a
Tû tâna fam nge maw? ni châwk. Chhungkuaah pawh
Ka sual kaidum silfaina chuan, kan nu leh pa, û leh nauten min
Pathian thisen a bua,” ngaihsak loh chuan rilru a na
tiin hla mâwi tak a lo phuah \hin a ni. Lal Isuan heti khawp
chhuak a. Sualna nei lo mi fel maia min hmangaiha a nunna
chu mi sual ber thihin a thi hial kan tân a hlan hnu pawha
dâwn. Mualpho takin khawvêl amah kan hmangaih loh chuan
hmuhah pho lanin a awm dâwn. a rilru a na \hin a. Heti khawpa
Amaherawhchu mite hmuhsit, kan tâna tuartu tân hian kan
cheksawlh leh endawng hlauh hmangaih avângin eng nge kan
vâng ni satliah mai lovin nang tuar ve tawh le?
April, 2011 9
Josepha chuan Pathian a Daniala leh a \hiante chuan
\ih leh a hmangaih avângin Pathian an \ih avangin milem
mipat hmeichhiatna hman hmaah an \hing\hi ve duh lo va,
khawloh-pui tûra sâwmna a Lal chaw leh Uain in \hinte chu
hnar fithla \hak a. Mipat an ei in an in ve duh lo. Zu leh
hmeichhiat hman khawlohna hi drugs te hi Lal Isua zuitu kan nih
Pathian huatzâwng tak a nih thu avângin kan tlânsan ve dâwn
leh he sualnaa inhnamhnawih lâwm ni? Lal Isua hmangaihna
ten Pathian hremna rapthlâk tak kan chhân lêt ve theihna chu a
an tawh \hin thu Bible-ah a lang tâna kan nun kan serh
tam hle. Pathianin a huat êm êm thianghlim hi a ni.
kan pawisak loh tâk vâng nge Kan mihrinna min
ni natna khirh tak HIV te pawh \âwmpuia zân lungngaihthlâk
a lo awm ta a, hemi avânga dam pal tlanga a nunna min petu tân
chhûng hun, lungngaihnaa hian eng nge kan hlan ve dâwn?
hmang mêk mi tam tak an awm “A nunna min pêk avângin ka
zêl bawk. |halaite hian Isua zui ang,
Krista kan hmangaih avângin Hrehawm tuarin rethei mah ila”,
khawvêl nawmchenna hi kan kan tih \heuh theih nân, Lalpan
hnar ve thei em? a thu malsâwm rawh se. Amenw

Synod Choir rawngbâwlna :


1. Bethlehem Kohhranah : Ni 20 February, 2011 (Pathianni) zânah
K|P Rorel Inkhâwm an thlen tûr denchhena an sâwmn angin
an kal a, \um hnih zaiah hla pathum(3) an rem a ni.
2. Film Inchansiak result puan : February ni 25, 2011 (Zirtâwpni)
zân dâr 8:00-ah Family Guidance & Counselling Centre Com-
mittee-in Kristian Chhungkaw Film inchansiak a buatsaih re-
sult puannaah hla vawi khat an rem.
3. Mission Veng Kohhranah : Ni 27 February, 2011 (Pathianni)
zânah Bible Society kum 200 tlin lawmna, Thanksgiving rally,
Mission Vêng Kohhran Biak In-a neihah vawi khat an zai.
4. Electric Vêng Branch : Ni 28 February, 2011 (Thawh\an) zân
K|P Inkhâwm leh Zaipâwl Nite hmanpuiin \um 3 zaiin hla
paruk (6) an sa a ni.
5. Kohhran Hmeichhe Inkhâwmpui : Ni 3-6 March, 2011 -a
Mizoram Presbyterian Kohhran Hmeichhe Inkhâwmpui Lian
Vawi 44-na leh Golden Jubilee lawmnaah an zai bawk.
10 KRISTIAN |HALAI

A thlan, lungngaih luat


vânga thisena chang far ri kauh
Via Dolorosa kauh te, ‘I thihnaah thi ve dâwn
mah ila, ka phat tawp lo vang che,’
titu zirtîrte muhil hnâr rî bâk
— Chawnglianmawia thâwm dang rêng a awm lo!
Vairengte Branch Leilung dân ni lova thil mak a
tih hmutu te, damlo a tihdam

T ui hnà leh hnimhring


inkiltawihna, hmun ro
hulh hulh tudaia boruak
laia zui dùl dúltute chu kût sâ
lâwmin vêng hulum laiah an
hlim êm êm pawh a ni mahnâ..
hnâwng dai raih mai siam tûra Chu’ng a hmangaihte vâng
hermon daifîm lo tla te pawh chuan a khawhar a \ûl si.
chuan a thlan an tidai zo mawlh
lo va. Chungnungbera fapa
pawh ni se,mihring famkima lo
Rûm sawi hleih theih chang a ni a, hnêmtu a ngai ve
lohva rûm kâwk kâwk chungin tho asin! A tân chutiang tûr rêng
chu zân khawhar takah chuan, an awm si lo. A hmaa diriamna,
‘Ka Pa duhzâwng tih hi ka chaw chêksawlhna leh ‘thihna no’ chu
tui ber a ni,’ titu fapa thuawih a Pathiannain a hmu tlang vek
Nazareth tlangvâl hmêl\ha chu a, a mihrinnaa tawrh tûr a ni si a.
vênpuitu nei lovin, a thlanfîm Engti ang takin harsa ang
pawh thisena chang hial maw..? Kan sual bawlhhlawh
khawpin a lungngai a. zawng zawng, kan dân zawm
theih loh zawng zawng nên a
Gethsemani huan pâwn phur tel bawk si a. Aw.. Chu
lam a\anga thlifîm rawn tleh lût lungngaihna chu a va rit duh
heuh heuh pawh chu a thlan dâwn tak êm! Thihna khawp hial
thisen meuh tidai tûr zâwngin a lungngaihna tih loh rual a ni lo.
tâwk zo mawlh si lo. Thlipui hau
reha mitthi a kaihthawh lai Huan pâwn lama thing
hmutute ngei, a zirtîrte chuan ding thelh sung, thla êng
zân vên khat chhûng takngial chhun pâwt reih te chu an
pawh an vênpui zo lo va. Vâna mâwina lam ai mahin chu
vântirhkoh thianghlim rualte lungngaihna \âwmpuitu an ni
chelh zawh loha ngei chuan zo tawh a. A siamtu lungngaia
vênpuitu nei lovin huan reh rûm mêk vâng chuan chu zân
hnuaiah chuan amah chauhvin pawh chu zân lungngaihthlâk
a pa a bia a. a chang zo ta si.
April, 2011 11
Phatsantu a lo lang a. duhawm neitu chu
Thiltiha felna hmanga vân kai khawngaihna nei lovin mak
tumtute leh sipai rothap tak theih tâwpa chêksawlh a ni.
takten an rawn zui a. Sual Hmangaih tâwp lova chu
bawlhhlawh rêng rêng kai lo chu hmangaihna thinlung rëng nei
suamhmang nunrâwng ber man lovin an diriam rawn ta si a. Mi
tûr ang maiin khandaih te, fel famkim chu misual ber
talhtum te kengin an lo thawk hremna kross-ah khenbeh tura
chhuak a. Thupetu chu thupêk a chungthu rêl a nih tâk chu!
awih takin a awm a, rorêltu
chu rorêlsak tûra hruaiin a A sîr tuaka elsentu hmêl
awm ta a... kârah chuan kraws rit tak puin
luruh hmun an tih lam chu a pan
Rorêlna in chhûngah chuan ta a. Tuifinriat siamtu kha a tui a
lam\ang rêng a nei lo. Dâwta hàl a, khawmualpui siamtu
sual tinrénga an hêk lai te chuan khân Kalvari tlâng bâk chanvo
a kâ a âng lo va. Thiam loh a neih tâk loh chu! Ni meuh
changte vâng hian thiam thu pawhin a èng a chhuah ngam lo
sawi thei a ni si lo. Zahngaihnaa va, khawmual pawh a rûm a, a
khat chu zahngaihna rêng rêng khûr ta chiam a – sual zawng
nei lovin an sawisa a. Hmuhsit zawng tlantu Lal Isua Krista’n
theih tâwpin an hmusit a, an thlarau a thlah meuh chuan.
bêng a, chil an chhâk a.
|iau chhum lan chhûng êm
Rorêlna lal tiang neitu chu pawh daih lo hringnun derdêp
luang tiang an hûmtîr a; tak hi, amah mai chuan thihna
Lallukhum chu hlînglukhumin lui râl a kai zo lo. Chakna zawng
a thlâk a. Chhiar sên loh zawng hloh zo tawh, theihna a
vântirhkoh thianghlim rualin an neih ve chhun pawh hman tlâk
fak nin loh kha, diriamna ànkâin miah loh a ni. Phur rit tak nêna
‘Judate Lal’ tiin elsen takin nun hmang chunga seol pante
chibai an bûk a. An chêksawlhna tâna a tawrh zozai te, a tuihâl
\awngkam ringawt pawh leh a na tawrh tinréng te saw,
thihpui tham khawpa ngun takin thlîr ang che.
\awngkam tûr nei a nih vei nên.
Krista’n kawng khawhar
Hliam tidamtu-a chu hliam \ihbaiawm tak a zawh saw Ka
loh lai a awm ang tih hlau |hian, ngun takin thlîr nawn fo
niâwm takin an vaw \huai \huai vang che. Kan Lalpa tuarna
a. Khawngaihna mak, mawi leh kawng, Via Dolorosaw
12 KRISTIAN |HALAI

“HMANGAIHTU TUARNA”

— F. Lalzuithanga
Saron Veng

1. An chaih e tlai-sial iang pungkhawm zingah,


Hmuhsit, diriam, tihel tinreng tuarin;
An kai e, chal-lawi iang vangkhaw daiah,
Vuakna hrualhrui a tuar, Kros chu puin.

2. An kilhbet ta kilhna khenthir vuahin,


A fu-ke, a chawnban mawi laiah,
An khengbet ta saruak mualpho tuarin,
Fam chan thlenga Kalvari Ennawmah.

3. Thing lenbuang lerah ka Lal Rengpui chu,


An tar ta maw, sa hrang thlunglu iangin;
A en ngam lo ka Lal Reng sakhmel chu,
Thangvan kai lai turnipui hrang pawhin.

4. A saitir e khuavel lirpui nghingin,


Rauthlain an tho leh Mi Thianghlimte;
Chatuan Van Pialrala siang lawi turin,
Piallei thuahriat hnuaia zal tawh hnute.

5. A thler ta e, daidanna zar-puan chu,


Van leh hringmi kardantu a bo ta!
A kin ta e hringfa sual man bat chu,
Sual phurtu Beram No chu a fam ta.

6. Chuti kauva lungngaih, tuarna na hi,


Nang leh kei vangin a lo tuar chhuak ta!
Heti ema Hmangaihna nasa hi,
Nang leh kei tan hlanin a lo awm ta!

Ka fak ning lawng Hmangaih vanga TUARTU!


Ka phatsan tawh lawng ka Lal CHHANDAMTU!
April, 2011 13
a thianghlim a. Sum leh pai,
duhamna lakah a inthiarfihlim
a, dikna leh felna hi amaha bet
tlat, a pianpui a ni. Kei ka tân
chuan sawi sên lohvin a \ha
— Sanghnuna famkim a ni. Se-se-a thu lâk a
Lungtan Branch chîng ve silo, ka hmangaih leh
ka duhna aiin amahin min
hmangaihzia leh ka boral a

T ûnlai kan \halaite


\awngkam takin ka
‘lungdumtu’ ka thinlung
hlauhzia vawi duai lo min hrilh
a. Khawvêl finna leh ropuina
zawng zawng aiin a ropui a.
hmun thim leh ngaihtuah Finna thurûk te hi amahah hian
tuihhnai lo tak tak, khawhar, a lo awm vek asin!
innghahna tûr hmu si lo, tiêng
a, kawng dik leh hlimna, Tin, amah avângin ka
thlamuanna thurûk, hlimna hmingchhiatna tûrah hming\ha
chhiarsen loha min thlâksaktu, leh chawimâwiin ka awm \hin
ka lungdumtu chanchin hi a ni a; zahna kâwna dinga ka
han sawi ka tum chu. mualpho laiin hmangaih takin
min dâwmkâng \hin. Ka
Ani chu englai pawhin ka aiawhin mite hnênah thudik,
mamawh ngawih ngawihin ka sawiselbo, tûma tihdanglam
ngai ngawih ngawih reng a. theih loh, tihdanglam thiang lo,
Khawi hmunah pawh kal dâwn nunna thurûk a puang chhuak
ila, a tel lova zankhat riah pawh \hin a. |awng thiam loh leh sawi
ka zuam lo a ni ber e. thiam loh a nei ve si lo. A châng
Hmahruaitu dinhmuna ka dinin, chuan dodâlna nasa tak tâwk ve
ka tlin loh êm avânga ka \hin mahse a thuchah ken hi a
hlauhthawn châng pawhin phatsan ve ngai si lo. He ka
huaisenna min pe a. Mualphona lungdumtu ka tawn a\ang hi
tlânga zak êm êma ka awm chuan ka mar hi a phût det det
pawhin ani chuan mi a thlamuan chhûng chuan phatsan ka tum
a. Ani chu ka hmahruaitu tawh lo. Amah chu ka vuan tlat
rinawm, rintlâk, kawng dik mi reng fo ang.
kawhhmuhtu a lo ni ngei mai.
Hetiang taka hmachhuan
Incheina lamah ni se a tlâk, engkima rin ngam ka han
lepchiah ve lova, a invawngfelin tawng ta mai hi ka ngaihtuah
14 KRISTIAN |HALAI

chian poh leh a mak ka tiin ka awm anga. Mi tute emaw


lâwmna a zual \hin. Mite chu chuan an la rawn tawng ve ngei
khawvêlah ropui takin sum leh anga. A hnên a\ang hian
pai nên, \henrual \ha chhiarsên engkim an la rawn zir ve ngei
loh nên, an lungngaih mangan ang tih ka rin tlat avângin ka
ni pawha khawhar leh hreawm thla a muang \hin.
pawhin an awm ve lo mai
anga...tih tûr khawpin ropui Ani chu mi beidawngte
\hin mahse, hêngte hi reilote tân beiseina thar petu,
atân mai an nihzia leh chatuan lungngaite tân thlamuanna,
an daih loh tûrzia te hi min hrilh chaute tân chakna petu, mi
\hin. A ropuina a zual zêl \hin hausa leh rethei, piangsual leh
keimahah hian. mi ang lo te pawh thlei
chuang lo. Mi â te tân finna
|awng mawi lo ni suh se, petu, kawngbo te tân hruaitu
kei zawng rual el rêng rêng leh hmâr arsi ang a ni si. Thil awm
mite hnu um rêng rêng hian ka tawh leh lo la awm turte lama
phar a, he ka damchhûng ni hre vektu, engkima engkim a
reiloteah hian mite hnungah ka lo ni. e.
tlân ve ngar ngar zawng a nih
hi... Mahse, ka damchhûng Mi tam takin an
kumte hi lo tâwp ta pawh nise, hriatchian theih loh, engkim
ka lungdumtu hian ka damlaia chunga thuneitu, engkim
sawi ngam lo khawpa thil\ha siamtu, a bul leh a tâwp,
lo ka tihte leh chhuan tûrte a lo NUNNA HNAR, LALPA ISUA
awm ve ngai a nih chuan a hun KRISTA khawvêl tana inpe a,
takah min puanchhuahsak Kraws-a thi a, tho leh a, khawvêl
tûrin amahah hian ka innghat Rorêltu tûr chu. Pa leh Fapa leh
tlat a ni. Thlarau Thianghlim pumkhat,
Amah chauh chu ring a, a thu
Kei, ami chhar ve lah chu zawm chu Chatuan Nunna a nih
piangsual ang chauh ka ni a. zia min kawhhmuhtu hi ka
Amah chawimâwi tûr leh tawn a\anga ka lungdumtu, ka
tiropui tûrin ka tling lo êm êm thlahphal loh, ka HOLY BIBLE
si a. Mahse ani chu chhuan awm ngei mai hi a lo ni e. Nunna thu
chhûng zawng he leiah hian a alo ni siw
April, 2011 15

K|P Rorêl Inkhâwm


Vawi 4-na report
— John Lalrinliana,
Madanriting Br., Shillong

Hun hman dân tlângpui :


K um 2011 K|P Ror êl
Inkhâwm chu tluang
takin kan lo \iak leh ta. Min
2011 K|P Rorel Inkhâwm
hi March ni 11 (Zirtâwp) zânah
hruaitu Lalpa chu fakin awm \an a ni a, Palai lawm inkhâwm
rawh se. Kum 2005 a\ang khân nân hun hman a ni. Central K|P
General Conference leh Rorel General Secretary, Upa
Inkhâwm hi kum inkâr thlâka Lalrinmuana’n palai lawmna leh
neih a ni a. Kum 2005 kha Rorel thuchah “R awngbâwl tûra
Inkhâwm neih hmasak ber niin Chhandam” tih a sawi a, hemi zân
hêng hmunahte hian neih a ni hian Chawnpui Bial Zaipâwl leh
tawh a ni - Khatla Kohhran Zonuam Bial Zaipâwl ten mâwi
(2005), Armed Vêng Kohhran takin Pathian fakna hla an sa a,
(2007), Chawlhhmun Kohhran Synod Choir pawhin ‘Inpeih
(2009), Bethlehem Kohhran thuai rawh’ tih hla mâwi takin
(2011). an sa bawk a ni.
Ni 12 (Inrinni), 10:00 am-
K|P Rorel Inkhâwm, vawi 12:00 noon chu Report
4-na hi ni 11-13 March, 2011 Inkhâwm a hun hman a ni a. He
chhûng khân Bethlehem hunah hian General Secretary
Kohhran Biak In, Aizawl-ah report, Upa Lalrinmuana hnên
neih a ni a. He Rorel Inkhâwm- a\ang te, Finance report, Pu
ah hian kumina Bial hrang hrang Vanlalfinga hnên a\ang leh Bial
a\anga agenda Central K|P-a Report Khaikhâwmna, Tual Upa
thehluh a\angin Central Dr. C. Zarzoliana hnên a\ang
Committee-in floor-a tein ngaihthlâk a ni. Central K|P
ngaihtuah ho tûr agenda hnuaiah hian Bial 161 awmin hei
engemawzât a chhawp chhuak hi kan dinhmun tlângpui a ni -
a, floor-a chhawpchhuah tak Branch awm zât
lohte chu minute bu-ah a Mizoram chhûng : 735
hrilhfiahna târlan a ni a, a Mizoram pâwn : 44
bengvâr thlâk hle a ni. Total : 779
16 KRISTIAN |HALAI

(Fig. Central K|P hnuaia member zat târlanna)


Member hi nikum aiin mi 3337 (40.57%) an awm laiin
in kan tam a. Hetih rual hian K|P hmundanga innei 2669 (59.43%)
member duhawm tak tak mi 354 an awm bawk. Report
te chuan chatuan ram min Inkhâwm hunah vêk hian kum
pansan thung a ni. 2011 Central K|P Kumpuan
‘Thuawihna’tih chu Synod
Sum ` 32,11,376 hmuh niin Secretary, Rev. P.C. Pachhunga’n
` 7,45,064 hman ral a ni a, tûnah a hawng a, kumpuan hawn rual
hian ` 24,66,312 kutah a la awm. hian kumpuan thupui booklet
Nikum chhûng khân Bial sum (Branch tina zir tûr) chu a
hmuh zât belhkhâwm chu tlângzarh nghâl bawk a ni.
` 1,30,33,905 a ni a, Branch sum Inrinni chawhnu dar 1:30 -
hmuh zât belhkhâwm 3:00 chhûngin Central K|P
` 88,301,423 a tling bawk. Kan Leader, Rev. K. Lalpiangthara,
Synod Choir ten hmun hrang kaihhruaina hnuaiah palai 748
hrang 47 ah rawngbâwlna an ten ro kan rêl a. Agenda, rorêlna
nei a, Lelte Awards 2010 ah “Best hmuna chhawp chhuah zîngah
Choir of the Year” an dawng hêngte hi palai ten lungrual
bawk. MSACS leh AVBD ten takin kan pawm:-
NationalVoluntary Blood 1. K|P member Biak In thleng
Donation Day ni 1 October, 2010 phâk lote puala ram pum
a Vanapa Hall-a an buatsaihah huapa chawngheia
K|P ten thisen Unit 2595 kan pêk \awng\aina neih.
avângin Special prize Central 2. Ram pum huapa Career
K|P te min hlân bawk a ni. Bial Awareness Kristianna nêna
leh Branch hrang hrang ten inmil neih.
thisen kan pêk hi Central K|P 3. Krismas leh Kumthar vuakvêt
hmingin chhinchhiah zêl a ni a, thianghlim zâwka hmang
thisen pêkah \anla deuh deuh ila tûra inzirtîrna kalpui leh.
a duhawm hle. 4. Hmeichhe humsual daite
puala Central K|P-in Gospel
K|P Member nupui pasal Camping/chhanchhuahna
innei zawng zawng 4491 an ni Camping buatsaih leh.
a, Biak In hawnga innei 1822 5. Biak In hawnga innei pun zêl
April, 2011 17
theih nân CK|P in hma la Ni 13 March (Pathianni)
rawh se; chawhma Inkhâwm chu Pu
6. Youth Recreation Centre Lalmuanawma, Treasurer, CK|P
chungchânga hmalâk zêl dân in inkhâwm kaihruaiin
tûr/kalpui dân tûr CK|P Presbyterian Youth Fellowship
Committee kutah dah a ni; (PYF) aiawhin Upa C.
7. HIV/AIDS chungchângah Vanlalvuana, Chanmari hnên
CKTP in kawng hrang a\angin greeting ngaihthlâk a ni
hrangin hma la se. a, Exe. Secretary i/c K|P Rev.
8. Bial hruaitute CK|P in Lalzuithanga hnên a\angin “Isua
Training pe se. Krista hi tunge ni a i hriat?” tih thupui
9. Kum 2012-2013-a Kum Puan hmangin thuchah a sawi a.
atân “Lal Isua nên” tih thupui Zaipâwl Synod Choir, Dâwrpui
pawm a ni bawk. Bial Zaipawl leh a thlengtu
Bethlehem Kohhran Zaipâwlte
Hêngte bâkah hian kum thiam takin an zai a ni.
2011-2012 Budget atân
Pathianni chawhnu
` 1030000/- pawm a ni a. 2013
inkhâwm chu Tual Upa
K|P Rorel Inkhâwm chu
Zothangzuala Chhangte, C/M,
Chanmari Kohhran Biak In,
CK|P in a kaihruai a. Pu
Lunglei-ah nghah a ni dâwn a,
Vanlalkunga, Zârkawt, K|P
Chanmari Bial leh Vênglai Bial,
dintute zînga miin thutawi a
Lunglei ten an thleng dâwn a ni.
sawi a. NEICCYA aiawhin Dr.
Lallenmawia (SAY) hnên
Inrinni zân 7:00-ah Pathian
a\angin greeting ngaihthlâk a ni
Biak Inkhâwm neih a ni a, Pu
bawk. Chawhnu inkhawmah
Lallianmawia, C/M, CK|P in
hian Pu Vanlalfinga, Fin.
inkhâwm kaihruaiin Pu
Secretary, CK|P in K|P ten hma
Zohmingliana, Asst. Leader
kan sâwn zêl theihna tûr atâna
CK|P hnên a\angin thuchah
thuchah \angkai tak a sawi a.
ngaihthlâk a ni a. Tûnlai
Zaipâwl - Synod Choir, Tuikual
hmasâwnna K|P-te’n kan lo
Bial Zaipâwl leh Chhînga Vêng
hmachhawn dân tûr kawng
Bial Zaipâwlte a\angin hla mâwi
hrang hrang, bengvâr thlâk tak
tak tak ngaihthlâk a ni bawk.
tak a sawi a. Hemi zân hian
Bial Zaipâwl pathum (3) - Chawhnu Inkhawm bân
Vaivakâwn Bial, I.T.I. Vêng Bial hian Biak In tualah Fellowship
leh Durtlâng Bial te a\angin zai neih a ni a. Fellowship-na hmun
ngaihnawm tak tak ngaihthlâk hi Rorel Inkhâwm pual bîk liau
a ni bawk. liau a sak pandal nuam takah a
18 KRISTIAN |HALAI

ni a, stage an chei dân pawh a ngaihnawm takin a sawi leh


Mizo in hmuh a nuam hle. bawk a ni. Felowship-ah hian
Banner atâna dâp an hmang te Items - Short Play(15 mins)
leh a bang vêla dî an hmang te |huampui Bial a\ang te,
kha a va \ha êm. He hun hi Pu Acapella - Kulikawn Bial a\ang
Lalhmingthanga, C/M, CK|P in leh Band - Leitan Bial a\angin
kaihruaiin ‘|halaite leh mahni ngaihthlâk a ni a, Nl. Baby
intihhlum’ tih thupui Pu Malsawmtluangi, Dawrpui
Lalrohlua, C/M, CK|P in Vengthar hnen a\angin Solo
ngaihnawm takin a sawi a. Male mawi tak kan ngaihthla leh
Voice - Zemabâwk Bial, Female bawk. Fellowship hun kan
Voice - Maubâwk Bial, Band - hman hi a zangkhaiin a
Mission Vêng Bial leh Solo Nl. khamawm loh \hin hle a ni.
Vanlalmalsawmi Sailo,
Tlângkawmna : Rorel
Chaltlâng hnen a\angin
Inkhâwm thlengtu Bethlehem
ngaihthlâk a ni bawk.
Kohhran-te inbuatsaihna leh
Pathianni zân Pathian Biak inpêkna a ropui ngei mai.
Inkhâwm Tual Upa Dr. C. Palaite, kan thlen hlim a\anga
Zarzoliana’n kaihruaiin CK|P min lo dawnsawn dânah te,
Leader Rev. K. Lalpiangthara’n thlenin chungchângah te,
\halaite’n Kristian Chhungkua inkhawmpui chhûng zawnga
din tûra bul kan \an \hat a min enkawlnaah te sawisêlna
pawimawh thu te, mahni tûr avâng hle a ni. Ei leh In
invawn thianghlim a \ul zia leh chungchângah pawh inkhâwm
mahni intodelh tûra thawhrim bân apianga thingpui leh a
leh taihmâk a pawimawh zia te hmeh tuihnai tak min hlui zozai
a sawi a ni. Zân inkhâwmah hian te, Palaite tâna inrinni tlaia
Mizoram Synod Choir, Rorêl Inkhâwm pual liau liaua
Bethlehem Bial leh Mission vulh vawksa tui tak etc. a ruai
Vêngthlang Bial Zaipâwl te min buatsaihsak te kha kan hre
a\angin zai mâwi tak tak reng ang. Engkimah ruahmanna
ngaihthlâk a ni leh bawk. a fel tih a hriat a, an Biak In leh
Biak In hmunhma hrim hrim a
Inkhawm ban hian Tv.
nuam a, Kohhran mipuite an
Zohmangaiha, C/M, CK|P
\angrual \ha tih a hmuhtheih
kaihhruaina hnuaiah Biak In
bawk a, min thleng zo hle a ni.
tualah Fellowship neih leh a ni
a. Thupui - ‘|halaite leh mahni Rorel Inkhâwm chhûng
intodelh’ tih chu Dr. Samuel zawnga min hruaitu Pathian chu
Vanlalthlanga, C/M, CK|P in ropui ber rawh sew
April, 2011 19
chuan chatuan nunna, damna,
PATHIAN FAPA hlimna, malsâwmna a ni reng a
RINGTU CHUAN ni. Tuarna phênah pawh
MAHNIAH HRIATNA hahchawlhna thurûk a ni. Isua
ringtute chuan rinna
ANEI A NI pawimawh zia an hmu fiahin an
hrethiam êm êm \hin a ni.
— R. Lalzarzoliana Chutichuan rinna chu hriatna
Ramhlun Vengchung avângin a lo awm a, tin, hriatna
chu Krista thu avângin a lo awm

P athianin khawvêl a
hmangaih êm êm a,
chutichuan a fapa mal neihchhun
(Rom 10:17). Hringnun damlai
nun kawng leh thih hnuah Isua
hi kan tân a pawimawh ber a ni.
a pe a, amah chu tupawh a ring Isua Krista ringtute chuan mîte
a piang an boral loh a, chatuan a hriat ve loh thlarau chenchilhtu,
nunna an neih zawk nân tiin chatuana nunna thurûk chu an
Johana 3:16-ah kan hmu a. Tin, nei khiau a ni tih an in hre si a.
Pathian fapa ringtu chuan
mahniah hriatna a nei a ni tih hi Hriatna chu i nei tawh em?
I Johana 5:10- ah kan hmu bawk. Isua Krista chuan i nunah
thu a neih a, ro a rel tawh chuan
Pathian fapa chu tunge... i hre lo thei tawh lovang. “Fapa
Pathian fapa chu a hming chu neitu chuan nunna chu a
Isua Krista a ni. He Isua Krista nei; Pathian Fapa nei lotu chuan
hi a ni, boral loh a, chatuan a nunna chu a nei lo”(I Johana
nunna chu. 5:12). “Tupawh hmangaihna
nei lo apiang thihnaah a la awm
Isua Krista chu i ring em? reng a ni” (I Johana 3:14). Benga
Pathian fapa Isua Krista hriatna mai hi hriatna tak a
ringtute chuan Isua Krista tling lo a, thinlung a hriatna a
hming an lam a, an zui a, an \an ni Pathianin a duh. Pathian chu
a, an hmangaih a, an fak a, an i hre tawh a nih chuan i thlah
châwimâwia, a thupêk an phal leh tawh ngai lovang.
zâwm a, an phatsan phal tawh Pathian ringtute chanvo ropui
ngai lo a ni. Isua Krista avâng in an hriat chu an chân phal tawh
tuarna emaw chânna emaw an hauh lo; khawvêl thil zawng
tawh pawhin chânnaah an ruat zawng aiin chatuana nunna chu
phal lova, malsâwmna, a hlu a ni. Chatuan nunna Isua
hlâwknaah an chhiar zâwk \hin. Krista chu i rin chuan i nunah i
Isua Krista chu ringtute tân dah lalber ang a, i nunah thu
20 KRISTIAN |HALAI

neitu a ni tawh ang a, a ta, i ta a chuan Khawvêl suala bo hnu tlan


ni tawh ang. chhuak leh tûrin, Pathianin a fapa
mal neihchhun a pe, A tlansa, suala
Ringtu i nih chuan eng nge bo ten nunna kawng an hriat theih
i tih tur? nân, thilpêk a rawngbâwl tûrin
Isua Krista ringtu kan nih Lalpan min ko a lo ti a. He hla
tawh chuan mawhphurna phuahtu hian thilpêk a
pawimawh tak kan nei a ni. Chu rawngbâwl a pawimawh zia a
mawhphurhna chu Chanchin lo hmufiah in a lo hre chiang hle
|ha hril hi a ni. Khawvêl zawng a ni. Pathian thlarau pâwlna,
zawngah Chanchin |ha hi hril hriattîrna a dawng a ni ngei ang,
rawh u. He Chanchin |ha hril hna hlain a han au chhuahpui a, a
kan thawh hian boral mêk te ropui hle a ni. Tin, a thunawnah
chu chhanchhuakin nunnaah Pe rawh u, tichuan pêkin in awm
chuan kan hruailut dâwn a ni. ang, Pêkah Pathian i hneh bân thei
Chanchin |ha hril hna kan lovang, Pathianin lei a ba ngai lo,
thawh hian Pathian hna kan malsâwmna hnâr a lo ni si tiin
thawk a ni tih kan hriat a thilpêka rawngbâwl chu chânna
pawimawh awm e. Pathianin ni lovin hlâwkna a ni zâwk a ni
kan hnathawh minpui tûr ni tih min hrilhfiah leh vek bawk a
lovin Pathian hnathawh kan pui nih hi. Thilpêk a rawngbâwl chu
ang a, Pathian ram kan lo thlarau bo chhanchhuahna hna
zauhpui ve dâwn tihna a ni. thawhna, mîte tâna malsâwmna
nihna, mahni nunah pawh
Engtin nge rawng kan hlâwkna a ni a. Pathian
bâwl ang? hnathawhna pawimawh tak a
Pathian hnathawh kan ni a, hna hlu tak a ni.
puihna tûr chu tam tak a awm a
ni. A \hen chauh sawi ila, 2. Thu hrilin rawng kan bâwl
Pathian chuan kan phâk tâwk ang :
bâk min phut hauh lovang tih Thuhril rawngbâwl hna hi
ring ang u. Amaherawhchu chhûngkua a\angin \an la,
theihtâwp kan chhuah a ngai inthâwina nung Pathian
bawk a ni tih erawh chu kan lawmtlâk ni tûrin inhlân ang che.
hriat tel a ngai a ni. Chung kan I nupui, i pasal, i fanaute leh i in
rawngbâwlna tûr chu:- a chêng zawng zawng te
chungah Pathian rawng bâwlin,
1. Thilpêkin rawng kan bawl eitur dik chauh ei la, intur dik
ang : chauh in rawh. Hna dik takin
Hla phuahtu ropui pakhat thawk la, sum dik takin la la,
April, 2011 21
chhûng inkhâwm leh Biak In-a pawimawh êm êm a ni. Pathian
inkhâwmte, Bible chhiar leh ringtute tân chuan thuhril hi
\awng\aiin Pathian hna thawk ngaihhlut a, ngaihpawimawh
rawh. Pathian hnathawh ah êm êm tûr a ni. Thuhril hi âwka
thuneih tum suh la, hei hi a hril tûr emaw, midangte tih
theihngilh suh. Pathian vângin tûr emaw, midangte hrilsa rin
thil engkim ti la, Pathian vangin emaw, aiawhtu anga ngai lova
hna engkim thawk la, Pathian thuhril hna hi thawh tum ve tûr
rawng chauh bâwl ang che. a ni. Awka in kan hril ve thei lo
Pathian rawngbâwltu i nih ngat emaw, kan hril thiam lo a nih
chuan i tân vânah ro i pawhin kan theih zâwng
khâwlkhâwm zêl a ni tih hi hre hmanga hril ve hlauh mai tûr a
reng rawh, “I ro awmna ni. Tin, hmun bîk leh mi tamna
apiangah i rilru pawh a awm hmunah te hril tûrin a harsa a
ang.” (Matthaia 6:21) ni maithei. Zakzum tân leh
\awngkam thiam lo te leh thil
Bible chuan ti hian a sawi dang dang avânga harsatna nei
a, “thu chu hril rawh, a hunah te, te tân pawh kan theih ang
a hun lovah te pawh bei zêl angin, kan ngamna, theihna
rawh, dawhthei taka zirtîr hmunah thuhril hna hi thawh
chungin an thiam loh hriattir la, ve mai tûr a ni. Thuhril na hmun
zilh la, fuih rawh. Nang erawh atân mi tamtak awmna a
chu engkimah fimkhur la, i pawimawh bik kher lo.
rawngbâwlna kha hlen rawh Chhungkua emaw \hiante
tiin,” II Timothea 4:1,2-5 ah min emaw, tute emaw, pakhat lek
hrilh a ni. hnênah pawh thuhril hi a
pawimawh a ni. Khawvêl tehna
Thuhril chu Pathian thu ropui a hlu ber lo, thlarau bo
min chah, midangte hnêna chhanchhuah a pawimawh ber
sawi chhâwn tûr a ni a. A hunah a ni.
te, a hun lovah tepawh bei
zêlin, dawhthei taka hril zêlin Bible-in min hrilh angin mi
zirtîr leh zilh leh fuihin, 99 sim tûr nei lo aiin mi 1 sual
engkimah kan fimkhur anga, sim chu vâna mi an lâwm a nih
rawngbâwl hna kan hlen kha. Thlarau bo pakhat tal i
chhuak tûr a ni. Thuhril hi Bible hruai ve dâwn lâwm ni.
sawi Pathian thu, Pathian “Vânram chu a lo hnai tiin hril
duhdân a nih avângin a zêl ang che u”(Mathaia 10:7).
22 KRISTIAN |HALAI

- Bial Conference Report -


January ni 21-23, 2011 chhûnga Bial hrang hrang K|P Conference-a rorelte
kan rawn târlang a. Central K|P thleng tûra rêlte chu rêl fel a ni tawh a, a bâk
kan hmalâkna tûr \heuhah te hian in\awng\aipui ila.
Vaivakâwn Bial (Member 1138) Luangmual Bial (Member 786)
Rangvamual Kohhran Biak Inah Chawlhhmun Kohhran Biak Inah
neiin thupuiah “Pathian hnaih hi a \ha ‘Krista Chanchin\ha puandarh’ (Mk.
a ni” (Sam 73:28) tih a ni a, Speaker 16:15) thupuia neiin Speaker Rev.
chu Rev. H. Zothansanga, Director, Lalchhuanmawia a ni.
Family Guidance & Counselling Rorelte :
Centre a ni. 1. Bial Mashihi Sangati \anpuina
Rorelte : `. 5,000/- pek ni se.
1. Central K|P in Mizorama HIV/ 2. Bial chhûng Branch tinah K.|.P.
AIDS darh zel tur venna kawngah Handbook leh Inhruaina Dan zir
chak takin hma la rawh se. (Central) ni rawh se.
2. Kum 2011 chhûnga Bial K|P 3. Bial K|P chanchinbu ‘Bial AW’
member Bible chhiarchhuak te chhuah chhunzawm zêl ni se.
Bial K|P in lâwmman pek ni se. 4. Kum 2011 chhûngin Bial Meet neih
ni rawh se.
3. Kan ramah pâwngsual a hluar zêl
loh nân Central K|P in hma la
Khawzâwl Vêngthar Bial (Member 1448)
rawh se. (Central)
Khawzâwl Vêngthar Kohhran
4. ‘Bial huapin Advance Krismas
Biak In-ah neiin Bial hruaituten
hman ni se. thuchah an sawi.
5. Kum 2011 chhûngin Bial huap Rorelte :
Leadership Training neih ni se. 1. Bial K|P chanchinbu ‘|halai Kantu’
chhuah chhunzawm zêl ni se.
Kei\um Bial (Member 768)
2. Missionary 4 kan châwm mêk hi
Kei\um Dinthar Kohhran Biak In-
chhunzawm zêl ni rawh se.
ah ‘Lalpa hmantlâk \halaite (II Tim.
3. Bial K|P hmingin Presbyterian
2:21) tih thupuia neiin Bial hruaituten English Medium School (PEMS)
thuchah an sawi. \anpui ni rawh se.
Rorelte : 4. Bial K|P in Khawzâwl CHC-ah
1. Bialin Missionary pali (4) kan châwm Poor Fund pêk leh ni rawh se.
mêk hi pakhat (1) a tihpun ni se.
2. Bial hruaituten bial chhûng Branch Bethlehem Bial (Member 2054)
tin tlawh chuak rawh se. Bethlehem Vêngthlang Kohhran
3. Kum 2011 chhûngin Bial Meet neih Biak In-ah an hmang a. Thupui ‘I
ni rawh se. Pathian tâwk tûrin inpeih rawh’
4. Kumin chhûngin Bial hmingin (Amos 4:12) a ni a. Speaker Pastor R.
Serchhip Damdawi In-ah Lalbiaknia, Bialtu Pastor a ni.
\hutthlengsei panga (5) dah ni se. Rorelte :
5. Presbyterian Hospital Durtlângah 1. 2011-2012 Budget `. 1,43,800/-.
Charity Fund `. 5,000/- pêk ni se. 2. Bial K|P member Holy Bible
6. Branch tinah ruihhlo ngaite pual a chhiar chhuakte hnênah
ruala \awng\ai neih ni rawh se. lâwmpuina pêk ni se.
April, 2011 23
3. Kuminah Bial huapa chawnghei Ramhlun North Bial (Member 2203)
\awng\airualna hun hman ni se. Ramhlun Vêngchhak Biak In-ah
4. Biak In Complex-ah zûk leh hmangin thupui chu ‘I rawngbâwlna
hmuam tilo tura inzirtirna Bial kha hlen rawh’ (II Tim. 4:5) a ni a, Bial
huapin neih ni rawh se. hruaituten thuchah an sawi.
5. Central K|P General Conference Rorelte :
Hlabu buatsaih leh tûrah hla dah 1. Kum, 2011 hian Bial chhûnga K|P
tûrte uluk taka thlan ni se. Hla hlui member Bible chhiar chhuak te
leh a huhoa sak theih tûr chi dah hnênah lâwmman pêk ni rawh se.
uar ni rawh se. (Central) 2. Bial Musical Meet neih ni rawh se.
6. Bial huapin Sport neih ni rawh se. 3. 2011 chhûng hian Bial zaipawl ten
7. Bial huapin Musical Meet neih ni rawngbâwlna zau zâwk an neih
rawh se. theihna tûrin hmalâk ni rawh se.
8. K|P member atam thei ang berin 4. Kum 2012 K|P kumpuan atân
Bible kan chhiar chhuah theih nân 'Kristian nun dân \ha tihhlawhtlin'
Bialin hma la rawh se. hman ni rawh se.
9. Biak In-a nupui pasal nei kan tam 5. Bial chhûng Branch tinte intihsiakna
theih nân Bial K|P in hma la atân Bible Quiz neih ni rawh se.
chhunzawm zêl rawh se. 6. Rampum huapin Career
Awareness kan sakhua nên a inmil
Zokhawthar Bial (Member 446) neih ni rawh se. (Central)
Mêlbûk Kohhran Biak Inah 7. Bial huap Advance Krismas Carol
hmangin thuchah Bial hruaituten an Service neih leh ni rawh se.
sawi. 8. Kum 2011 chhûng hian Bial huap
Rorelte : Zaipâwl intihsiak neih ni rawh se.
1. 2011-2012 Budget `. 40,600/-. 9. Kum 2011 chhûng hian Bial
2. Biak In hawnga innei kan tam Zaipawl Audio Album siam ni se.
zâwk theih nân Bial K|P in hma la 10.Bial Half Yearly Meet neih ni se.
rawh se. 11.Missionary 2 kan châwm mêk chu
3. Kum 2011 chhûngin Bible Exam châwm chhunzawm zêl ni se.
neih leh ni rawh se.
4. Bial hruaituten Bial chhûng Branch Lunglei Vênglai Bial (Member 522)
tlawhchhuak rawh se. Lunglei Vênglai Biak In-ah
5. Ramthar lam hawia hmalâk ni se. hmangin thupui chu ‘Thih thlenga
Missionary Bial hmingin châwm rinawm’ (Thup. 2:10) a ni a, Speaker-
chhunzawm leh ni se. ah Tv. Henry Lalhmingthanga,
6. Kum 2012 Bial K|P Conference-ah Knight for Christ Team a ni.
Speaker neih ni rawh se. Rorelte :
7. Bial huapin Solfa zir ni se, Synod 1. 2011-2012 Budget `. 67,000/-.
lama mithiamte sâwm ni se. 2. Kum 2011 chhûngin bial thum
8. Bialin Conference thlengtu puihna meet kan neih theih nân hmalâk
a pek hi `. 2000/- ni tawh rawh se. ni se.
9. Bial hruaituten Bial chhûng Branch 3. Bial huapin retreat neih ni se.
tlawhchhuak rawh se. 4. Kum 2011 chhûngin Bial huap
10.Synod Choir member lâk dân hi Blood Donation camp neih ni se.
en\hat ni rawh se. (Central) 5. 2011 chhûngin Work Camp neih
ni rawh se.
24 KRISTIAN |HALAI
6. Bial Zaipâwl rawngbâwl nân Bank kaltlanga pêk dân kawng
music system lei ni rawh se. CK|P in ngaihtuah rawh se. (Central)
7. Bial hmingin Chhawmdâwlna In
\anpui ni rawh se. Tlungvêl Bial (Member 736)
8. 2011 chhûngin Bial chhûng Branch Dàrlawng Kohhran Biak In-ah an
hrang hrangte intlawh tawn ni se. hmang a, thupui ‘Kristian Nun
9. Bial huapin Branch tin aiawh ten Danglamna’ (Rom 12:2) niin Speaker-
Tonic Solfa Training neih ni se. ah Tual Upa Bonny Lalrindika, Synod
10.Bial K|P buatsaihin Bial chhûng Office an hmang.
Branch tin ten Bible râlchhân neih Rorelte :
ni rawh se. 1. Kum 2011-a Half Yearly Meet lo
11.Bial hruaituten Bial chhûng Branch awm tûrah hian |halaite min hîp
tin tlawhchhuak rawh se. khâwm thei tûr zaia rawngbâwl
12.K|P General Conference a hautak tûr sâwm ni rawh se.
lo zâwnga kalpui dân kawng 2. Bial chhûnga Branch te intlawh
zawn ni rawh se. (Central) tawn ni rawh se.

Saiha Bial (Member 337) Chanmari Bial (Member 2552)


Meisatla Kohhran Biak In-ah an Chanmari West Kohhran Biak
hmang a, thupui ‘Rawngbâwl tûra Inah ‘Tûnlai thil awmzia’ thupuia neiin
Chhandam’ (Eph. 2:10) a ni a. Thupui Speaker-ah Rev. Lalchungnunga,
hi Bial hruaituten an sawi a ni. Lecturer, ATC an hmang.
Rorelte : Rorelte :
1. 2011-2012 Budget `. 62,000/-. 1. Central K|P in kumpuan a neih
2. 2012 K|P Gen. Conference kalna \hin hi ennawn ni se. (Central)
tûr budget-ah `. 5,000/- dah ni se. 2. K|P Diamond Jubilee, 2014-a lo
3. Bial Zaipâwl form leina tûr budget- thleng tûr hi rampum huapa lawm
ah `. 2,500/- dahbelh ni se. a nih theih nân Central K|P in hma
4. Kum 2011 chhûng hian Bial huapin la rawh se. (Central)
Blood Donation Camp neih ni se. 3. Central K|P hruaitu zîngah
5. Bial aiawha Inkhawmpui Palai hmeichhia pakhat (1) tal an tel zêl
kalte TA pek \hin ni se. theih nân Central K|P in hma la
6. Ramthar Field-a Work Camp nei rawh se. (Central)
tûra hmalâk chhunzawm zêl ni se. 4. Kristian Chhungkaw dinna
7. Pastor Quarters tihchangtlun dân kawngah Central K|P in chak
ngaihtuah ni rawh se. takin hma la rawh se. (Central)
8. Rampum huap thilah chuan 5. Bialin Advance Krismas kan hman
General Conference emaw K|P \hin hi en\hat ni rawh se.
Rorel Inkhâwm emaw 6. Bial chhunga K|P member kum
hriatpuinaa hmalâk \hin ni rawh khat chhûnga Bible chhiarchhuak
se. (Central) te hnênah lawmpuina pêk ni se.
9. Bial K|P Meet neih ni rawh se. 7. Bial huap Bible Exam kan neih \hin
10.Bial hmingin Chanchinbu chhuah hi chhunzawm ni rawh se.
ve ni se. 8. Bial K|P hmingin mi harsate
11.Member hlate hnuhhnaih \anpui ni leh rawh se.
kawngah Bialin hmalâk dân tûr 9. Bialin Missionary panga (5) kan
ngaihtuah se. châwm mêk hi chhunzawm zêl ni
12.Kristian |halai Chanchinbu man rawh se.
April, 2011 25
lo chuan khawvêl zawng hi
engmah lo mai a lo ni, tih
Davida angin kan hre \hin tur a
A tâwpah Isua ni dawn lawm ni. Lal Isua tel
lova hun hman hi thil hlauhawm
tak a ni tih hi kan hrereng tûr a
— Lalnunthara ni tih hi khawi hmunah pawh
Chanmari West awm ila i theihnghilh lovang u.

Engkim, thaw thei tawh phawt Isua tel lova kan nun kan
chuan, LALPA chu fak rawh se. hman phawt chuan harsatna
Sam 150:6 kan tâwk \hin a. Hmânah Kana
...Mahni tisa lama thehtu chuan khuaa inneihna a awmin Isua an
tisaa mi chhiatna a seng ang a; sâwm a, an mamawh uaiin a
Thlarau lama thehtu erawh chuan tihpunsak ang khân harsatna
Thlarauva mi chatuana nunna a leh manganna hmunah kan
seng dawn a ni. Gal. 6:6-10 awm a nih pawhin, hlimna leh
lâwmna hmuna kan awm a nih

H e khawvêla chêng mihring


hnamtin chitinte hian, kan
sahimna tûr leh nawmna tûr kan
pawhin mitin, chhûngtinte hian
Isua hi englai pawha kan hnêna
awm ve tûrin i sâwm \hin ang u.
zawng vek a. A awmzia chu,
sakhua neilo pawh kan awm lo, Mi chak pui puite leh
thih hnuah thil eng emaw tak mifing tak takte leh hmêl\ha tak
chu tâwk tûrin kan inzirtîr vek takte pawh hi thihna kotlânga
a ni. an din a, manganna vâwrtâwpa
an awm meuh chuan
Jerusalem Lal ropui tak, Lal thlamuanna an zawng ruai mai
Davida chuan ‘Kei atan erawh a ni. An chakna emaw, an finna
zawng Pathian hnaih hi a \ha a emaw, an hmêl\hatna emaw in
ni’ (Sam 73:28) a ti a. Mite chuan a thlamuan thei si lo. Isua
Pathian hnaih lovin khawvel thlamuanna an zawnga, an au
thil lamah tlân mahse; kan tho tho \hin.
\henawmte chuan Pathian
mamawh lovin vahbosan Unaute u, kan Lalpa Isua
mahse Lal Isua hi i hnaih tlat ang Kraws-a an khenbeh a, thlâna
u. Kei leh ka chhûngte erawh an zalh meuh chuan a zuitute
chuan kan damloh lai leh kan an khua a har ngawih ngawih
mangan ber laite leh kan hlimni a, a chanchin sawiin Emau dai
leh lâwmlai nite hian Lal Isua tel reh tak kawnga \hian dûn ti ti
26 KRISTIAN |HALAI

mawlh mawlh paha an kal ruai ruai a. Amah kan fak leh
laiin, an hriat loh laia rawn chawimâwi theih laia amah au
inlâr Isua kha tunge a nih ngai si lo khân a tâwpah kan au
pawh hre lo mahse, ‘Kan leh ruai ruai si \hin a nih hi.
hnênah awm ta che, khua
pawh a tlai tawh a, ni pawh a Zawlnei Jona te pawh
tlâk dâwn tawh hi,’ tiin an mi Tarsis lawnga thih hlauhawma
biak lai chu an khawhar an awm meuh chuan, “Tho la, i
lunglên hnêm tûrin an sawm a. Pathian ko rawh” tih hi an thu
Sawmtute hnar ngai lo Lal tâwp a ni. A tâwpah Isua tih hi
Isua, sawm tûr dik tak an sawm alo ni leh \hin. Chuvângin,
ang khân Lal Isua hi kan hnena unaute u, kan vânglai leh \hatlai
awm tûrin i sâwm ve ang u. hian min siamtu Pathian tân kan
hun hlu leh theihna neih ve te hi
Anih leh i nunna kha i pe zawk ila, kawvelah hian
thuhnuaia awm a ni em? Ni lo, Pathian hi ava ropui dawn êm.
thawthei, kal thei, ding thei, ei
thei, in thei, sawi theia i A tawp berah chuan tûna
awmnate kha eng vâng nge? Pathian mamawh lova i
Kan Pathian hian amah fak tûrin inhriatna kha manganna tâwp i
a duh che a, khawi hmunah tawh hunah tak tak chuan ISUA
pawh amah chawimâwi tûrin a ila au chul mai dâwn a ni tih hi
duh che a, a rawng bâwl tûrin a hria ang che. Thihna kotlânga i
duh che a ni. A siamtu che Lalpa din hunah meuh chuan siamtu
fak nân leh ti ropui tûr hian i Pathian i au leh tho tho dâwn a
inhmang ve dâwn lâwm ni? ni. Chuvângin i inchhirna khua
a tlai hma ngei hian Lalpa au la,
Mihring tupawh mai hian hun \ha i neih lai hian Lalpa Fak
manganna vâwrtâwp tak taka leh Chawimâwi nan kan nun te
kan han din meuh hi chuan hi hmang \heuh ang u. Lalpan a
thlamuanna zawngin kan vân thu malsâwm rawh sew

n Thuhriltuin ama thinlung ngei a hrilh ven hmasak loh chuan midang
tâna sermon \ha a sawi thei ngai lo rêng rêng a ni. -John Owen
n Kan thil duh leh kan neih te kan khaikhin chuan kan lungawi lova.
Kan thil neih te chu kan phu ve reng vânga nei kan ni em tih kan en erawh
chuan, Pathian hnênah lâwmthu kan sawi \hin a ni...
April, 2011 27

|um khat chu pa pakhat kum 80-a upa leh a fapa kum 45 mi, mi thiam tak hi an
sitting room-ah an \hu dun a; chutih lai chuan an tukverhah hian choak pakhat hi
a rawn fu a.A pa chuan thil hriat chhuah nei niawm tak hmel hi a pu ta a. A fapa
chu a han en a, “Hei hi eng nge ni?” tiin a zawt a. A fapa chuan, “Choak a nih hi,”
tiin a lo chhang a. Rei lo te hnuah pa chuan, “Hei hi eng nge ni?” tiin a fapa chu
a zawt leh a. A fapa chuan, “Ka pa, ka hrilh tawh che kha, choak a nih hi,” ti
bawkin a lo chhang leh a. Rei vak lo hnuah chuan a pa bawk chuan, “Hei hi eng
nge ni?” tiin a vawi thumna atan a fapa chu a zawt leh a.
A fapa chuan a pain zawhna ngai hlir vawi thum a zawt chu a ning ta khawp
mai a, vin deuh hian, “Choak a nih hi choak,” a ti ta hlur mai a. Tuibur hmuamda
emaw lek hnuah chuan a pa bawk chuan, “Hei hi eng nge ni,”? tiin a fapa chu a
zawt leh ta a. A fapa ning lutuk chu thinrim takin a ding uaih a, a kut a phar a,
“Engah nge chu zawhna hlir chu min zawh, vawi eng zat tehlul nge choak a nih
thu ka sawi dawn, i hre thei thlawt lo em ni?” a ti ta chiam mai a.
Nakinah chuan a pa chu a \ho va, pindan chhungah a va lut a, a fapa pian
a\anga ni tin thil a chhinchhiahna lehkhabu tê, hlui tawh tak hi a rawn hum
chhuak a. Lehkhabu tê chu a han keu va, khawimaw lai phek chu a fapa chu chhiar
turin a ngen a. A fapa chuan a pa lehkhabu tê chu a la a, a han chhiar a, hetiang
hian a pa chuan a lo ziak a:
‘Vawiin hian kan sitting room-ah ka \hu a, ka bulah chuan ka fapa kum 3
mi pawh hlim takin a \hu ve a. Chutih lai chuan kan tukverhah choak a
rawn fu a. Ka fapa chuan chu thil chu eng nge a nih tih min zawt a, kei
chuan choak a ni tih ka lo hrilh a. Ka fapa chuan a zawhna pangngai hlir
chu vawi 23 min zawt a. Kei chuan choak a nih thu ka fapa chu vawi 23
hrilhin ka fapa ka chhan apiangin ka fapa chu duat takin ka kuah ziah a,
ka fapain zawhna ngai hlir vawi 23 min zawh chu nin ahnêkin ka fapa
rilru thianghlimzia ka hmuh chuan ka lawm em em a ni,’ tiin.
Lehkhabu têa a pa thuziak a chhiar zawh chuan a fapa chu ngawi rengin a ding
a, a pa chu a kuah a, a pa hnenah chuan ngaihdam a dil a. A pa chuan a fapa chu
duat takin, kum 3 mi lek a nih laia tukverha choak fu, eng nge a nih a zawha vawi
23 choak a nih thu a hrilh \uma duat taka a kuah ang khan a lo kuah leh ta a.
Pathian hnenah, “Lalpa, nu leh pa min pek avangin lawmthu ka hrilh a che. Ka
nu leh pate hi eng ang mi pawh ni se, ka nu leh pa an nih avangin ka theih ang
tawk duatin in ka enkawl ang,” tiin kan \awng\ai tur a ni dawn lawm ni?
28 KRISTIAN |HALAI

nnn R I M AWI Siam\hatna (Reformation)


hnu lamah ringtuten an
KHUANG VUAK DÂN thinlunga thu awm te phuah
(Solfa Hla) chhuakin, a thlûk pawh
vântlâng nuam tih zâwnga siam
— Lalromawia chhuakin tûn laia kan hla ang hi
Synod Music Instructor a lo indin chhuak ta a.
Siam\hatna hmahruaitu Martin
I. SAWI HAWNNA : Luthera chu |hangthar Fakhla
Khuang vuak dân tiin Pa (Father of the Modern Church
thupui kan han dah mai na a Music) ah an ngai nghet hle a ni.
Kohhran Pathian Biak Inkhâwm Instrument chuan Kohhran fak
(worship) zai hruai nâna hlaah hmun a khuar nghet hret
khuang hman kan zirhona a ni hret zêl a. Mahse Church Music-
ber a; tûn \umah hi chuan Solfa ah chuan mihring aw (vocal) hi
hla sak hruai dân kan sawi dâwn a bulpui leh a part pawimawh
a ni. Kan tih dân \ha tâwk lo lai berah an dah reng a, hmanraw
siam \ha tûr leh hma sâwn zêlna dang zawng zawng chu mihring
tur kawng kan zawng dâwn a ni. aw chawih mawitu leh \anpuitu
(accompaniment) ah an ngai.
II. CHURCH MUSIC :
Thuthlung hlui hun lai Juda III. A RIN ZAWNG :
sakhua a\ang tawh khân Music Kan sawi tawh angin
hi Pathian biak nân an hmang Church Music-ah chuan mihring
tawh a. Zai leh instrument chi aw hi a bulpui ber a ni a,
hrang hrang hman a ni tawh a; hmanraw dang chu a chawih
mahse zai pâwl leh mihring zai mawitu a nih avângin a awpui
rem nân aiin a inchhâwka tih a ber aia ring emaw, a mawina
ni deuh ber. hliah khawpin emaw tum tûr a
Thuthlung thar Kohhran ni lo. Chu mihring aw chawih
\iak tîrah pawh zai chu Pathian tâwk chuan khuang pawh vuak
biak nân hmang mahse tûr a ni a. Inkhâwm kan tam dân
hmanraw dang hi chu a langsâr leh kan zai rin dân ngaihtuah
lo hle. An fak hla pawh tûn laia chungin, chumi chawih tâwka
kan hla ang hi a ni lo va, chham ring chuan vuak tûr a ni a; a ring
titih sa titiha sak (chanting) a ni. lutuk a \ha lo ang bawkin a zawi
A thu pawh rilrua lo thawk lutuk pawh a \ha chuang lo.
phuah chhuah a ni lo va, Bible Zaiho zai rin zâwng pawh chhût
thu remchâng lai sak a ni mai a, chuang lo, eng lai pawha vaw
Sam hi an hman tlânglâwn a ni. ring ringawt mai te, eng lai
April, 2011 29
pawha vaw zawi reng ringawt min tur hmanhmawh tak, a thu
mai te nih loh tûr a ni. Zai chawih a\ang rênga rang deuh a sak
tâwk zêla vuak thiam tum tûr a ni. âwm chi a awm a; chutiang
bawkin thu urhsûn leh
IV. A RAN ZAWNG : lungchhiatthlâk deuh, muang
Zai ran zâwng hi a bi tuk deuha sak âwm chi te; thu
lutuk theih pawh a ni âwm lo tluang pangngai leh ringtu nun
ve, rang deuhva zai duh kan phung pangngai, moderato-a
awm a, muang hreta zai duh sak âwm chi pawh a awm
zâwk pawh kan awm bawk. bawk. Hêngte hi hre chunga a
Music lam thlîrnaah chuan ran zâwng âwm tâwka sakpui
vântlâng zai hi chu kan kawng hi khuangpu tihtûr a ni ang.
kal pângngai ke pên rem tâwka
ranga zai tûrah ngaih a ni V. HUNBI VAWN :
tlângpui a. Hei hi rang chuang Hla hruaitu khuang vuak
lo, muang chuang lo, a laihâwl chu a hunbi a dik tûr a ni.
vêla ngaiin Moderato tiin an Khuang chu zai hruaitu a nih
vuah. Hnam tin hi ka mâwl lai avângin zai hnung lamah
chuan kan \awngte, kan kal leh khuang vuak loh tur a ni a, zai
kan che vêl a muang tlângpui a. hmahruaiah, khuangpu hla sak
Kan lo fing telh telh a, kan thu lam \antîrah vuak rîk tûr a
remhriain tihtûr kan ngah tawlh ni. Khuangpu tam tak chuan an
tawlh a, chu vâng chuan kan zai hnungah khuang an vua a,
hmanhmawh tial tial a, kan zai a muang tial tial \hîn. Zai \ha
\awng rang tial tial a, kan kal tak chu a muang zâwngin a kal
chak tial tial bawk. Hnam fing ngai lo va, a rang hret hret a ni
leh changkâng apiang an kal zâwk mah. Zai aia ranga vua, ûm
chak a, an zai rang tlângpui a, phâk hleih theih loh, han zai ran
hnam mâwl leh changkâng lo a, a rem tûra han ûm pawha vaw
apiang an kal muangin an zai rang chho zêl an awm bawk. Zai
muang bawk. Engpawhnise kan rema, hruai nuam tâwk chiaha
zai ran zâwng hian kan Kohhran vuak tûr a ni.
vântlâng dinhmun a tilang tih Tin, Khuang chu a ran
chu hria ila a \ha âwm e. zâwng bi inrual taka vuak tûr a
Hla zawng zawng rang ni. A \hen laiah vuak ran a, a \hen
taka sak vek tûr tihna a ni lo va, laiah vuak khât bik tûr a ni lo,
a thu hawi zâwng leh a music chuti anga tih tûra music sign a
inrem dân a zirin sak ran chi leh awm a nih ngawt loh chuan. Tin,
sak muan âwm chi a \hen theih a rin zâwng pawh inang tlânga
ang. Fakna leh thu lâwmawm, vuak tûr a ni. Mi \henkhat, chang
30 KRISTIAN |HALAI

tâwp leh thunawn tâwpa vaw tak, neitu tak, hnûm \ha tak,
zawi ruai ruai a, chang thar zawm châkawm taka chhuah tûr
emaw thunawn emaw kai dâwn a ni; mikhual aw anga dawih
a warning pe a vuak rin thut deia hla lâk tûr a ni lo.
ching an awm \hîn. Hei hi a mawi Khuangpu hla thu lam rîk
lo va, a zahawm lo va, Biak inah dân hian mipui zai leh aw pêk
chuan tih hauh loh tûr a ni. dânah thu a nei thui hle.
Chuvangin Khuangpu chuan
VI. CHÂNG TÂWP A|ANGA fiah mawi tâwka lam rîk tûr a ni.
CHÂNG THAR KAI :
Châng tâwp a\anga châng VIII.HRIAT |UL |HENKHATTE :
thar kai dâwn hian vântlângin 1. Hla chham mi (chanting) e.g.
hlauthâwng hauh lova kan kai Engkim ti thei, Pa Pathian
rual theih hun a awm a, chu laiah (No. 551) hi Solfa hawrawp
chuan kaipui tûr a ni. Hei hi hraw lai hi chham tûr a ni a;
khuangpuin hriat tûra ni a, helai chham laiah chuan eng instru-
hunah hian kan kaipui loh chuan ment mah an tiri ngai lo.
a hlutna nasa takin a bo \hen Chuvângin khuang pawh
dâwn a ni. Châng thar kai hun vuak loh tûr a ni. Zai rual theih
chiang taka mipuiin an hriat nân a thu chham \annaa vuak
theih nân hla \henkhatah chuan hi chu a \ha viau.
khuangpuin a thlûk fâl viau a 2. Zai boruak mil zêlin; kan hlim
ngaih châng pawh a awm \hîn. a, kan tui a, a lo ran chuan
chumi chawih tûr leh boruak
VII. AW PÊK DÂN : phur chhuak tûra vuak hi
Khuangpu aw pêk dân a hêng hian a dâl lo tih hriat ni
zirin zai a nuamin a nuam lo thei se.
hle. Khuangpuin aw a pêk thiam 3. Hla key lâk sual palh, duh aia
loh phei chuan zai a sakin a sâng emaw duh aia hniam
hrehawm hle thei; a châng phei emaw a awm thei a.
chuan a fîpin a fîp tlat a, zai Hrehawm taka sak zêl ai
ngaihna a vâng hial thei \hîn. chuan tâwp a, lâk \hat leh mai
Khuangpu chuan aw chhuak hi a \ha zâwk.
pangngai, tluang tak, a \awng 6. Inkhâwm \an hmaa zai chu
rîk dân pangngai, inhawng \an hun nêna a tâwp hun insu
takin hla lâk mai tûr a ni; rem tûra siamrem tûr a ni. Hla
tihdanglam a ngai lo. Kan aw tâwpah hun tlêm a la awm a,
chhuak chu intiat vek lo mahse hla dang saka \an hun a pelh
kan neih ang ang chu tluang leh leh dâwn si chuan, hla sak lai
mawi, zawm châkawm taka hla châng khat emaw châng hnih
lâk a \ha. Hruaitu aw ni awm emaw nawn mai tûr a niw
April, 2011 31
HRISELNA nnnn zêl. Hliam tuarte pawh 10000 ml.
aia tlêm thisen an hloh chuan
THISEN PEK HI A thisen pêk an ngai lo.
2) Kan thisen hi amahin englai
HLAUHAWM LOH pawhin a \hen a chhia a, a \hen
insiam reng a nih avângin thisen
— Dr. Lily Chhakchhuak kan pêk ang zât vêl chu thla 2, 3
Civil Hospital, Aizawl chhûng hian a tharin a rawn
thlâk leh zat zat zêl a ni.

T ûnlaiin Blook Bank tih te,


thisen pêk tihte hi a lâr ta hle a,
a lâr zual zêl dâwn ni pawhin a lang.
Chumi awmzia chu ` 5000/- i
neih zîngah ` 300/- kha tu emaw
chhanhim nân i la hmang tihna
Mi tlâwmngai tam takin thisen mai a ni. Chu pawh chu a thar
pêk ngaite pein, nunna tam tak \ha zâwkin thla hnih-khat
chhanchhuaha an awm bâkah, mi hnuah a mahin a rawn inrel leh
tam takin zai (operation) an neih dâwn a ni.
theih phah a. Hêng thisen pete 3) Blood Bank-a doctor ten thisen
zînga tam zâwk hi chu a pe thei tûrin kan hrisêl tâwk em
hlauhawm lohzia hria leh a \ûl tih chu an lo enfiah hmasa
huna pêk hreh miah lote an ni. phawt \hin.
Hetih lai hian mi \henkhat chuan 4) Chuvângin, mi hrisêl pângngai
thisen p4k hi sakei hlauh takin kan tân chuan thla 3 danah thisen
hlau a. La pe ve hauh si lote rin hi a pêk theih zêl a. Ei tih\hat
thu leh dâwt thuthang awihin pawh a ngai rêng rêng lo. Kum
thisen pêkte chu kumkhaw chawr 18 a\anga 60 inkâr chuan an pe
lohna, natna chi hrang hrang min thei tih hriain \halaite chauh ni
veitîr theitu, kum 5-kum 10 kaltaa lovin nu leh pate tân pawh a
thisen pêk vânga tûn maia natna hlauhawm chuang lo a ni.
chi tin, kâwngna thlenga min A hlauhawm theih dân ber chu
veitîr theitu ang hrima ngai kan la pumruak chunga pêkin luhai a
awm ta cheu mai. awm thei a, phûngzâwl nei tân an
Thisen pêk hi a hlauhawm lo phûngzâwl a chhuak thei bawk.
a ni. Thisen i pêk avângin eng Chubâk chu mi hrisêl pângngai
natna mah i vei lovang. A tân chuan hlauh tûr a awm lo.
hlauhawm lohzia lo chh 1t ta ila. Chuvângin thisen pêk chu
1) Mihring hrisêl pângngaiin tumahin i hlau tawh lo ang u.
thisen 4000-5000ml. kan neih Mizoramah ngei pawh thisen vawi
a\anga 300 ml. emaw lek kan pêk 10 chuang pe pawh kan awm nual
hian eng tham mah a ni lo. Kan tawh a ni. Hmun dangah chuan
taksa pêng hrang hrang a\angin vawi 140 lai pe tawha la
kan pêk ang zat chu dârkâr 24- chhunzawm mêkte pawh an awm
28-ah a rawn insiam leh nghâl nawk maiw
32 KRISTIAN |HALAI

Hriatzauna

HMEICHHIAT MIPATNA \ahna, lungngaihna hnar a ni thei.


CHUNGCHANGA KRISTIAN- Tûnlai permisive society (open so-
TE THLIRNA ciety) kan tihah pawh hian new
morality an tih mai hian a
Inngaihzâwn, inneih leh kaihhruai a, sex hi mi
nupui pasal neih chungchâng hi induhtawn, inngaizâwng te,
Pathian thu a\angin i ngaihtuah innei emaw inneilo emaw hman
tlâng teh ang u. tûr a ni an ti mai.
Inngaihzâwn hi hmânlai William Barclay-a chuan heti
a\angin Mizo hnam tih phung a ni. hian a sawi - ‘Inneih hmain emaw,
Mâwi hnai takin; \hiante leh mîte inneihna pâwnah emaw, hmeichhiat
mit tikham zâwngin an mipatna hman kan sawimâwi emaw
inngaizâwng ngai lova, an lo kan \an emaw a nih chuan Lal Isua
in\hen leh anih pawhin thinhrikna zirtîrna kalh tlat a nih avângin Kristian
tûr awmlo khawpin chêt dânah an kan intih zui zêl a remna ka hre lo’.
fîmkhur \hin a ni. Kan hnam dânah Kristian Ethic chuan mihring leh
mipa leh hmeichhia zalên taka mihring thil (thing) ang leka
inkâwm \hin hnam kan ni a, inhman \ha a ti lo a; mihring leh
mahse, hei vâng hian hmeichhiat mihring nawmchenna (pleasure)
mipatna kawngah kan inthlahdah atân leh mahni châkzâwng tih
phah chuang lo. hlawhtlinna atân inhman pawh
Tûnlaiin \hangtharte’n mipat \ha a ti bawk hek lo. Chuvângin,
hmeichhiatna, sex kan ngaizam ta hmeichhiat mipat nawmchenna
hle. Hmeichhiat mipatna hi atân ringawta inhman hi \ha a ti lo
Pathian thilsiam, Pathianin \ha a a ni.
tihte zînga mi ngei kha a ni. I Kor. 7:12-14-ah chuan heti
Mihring suala a tlûk hnuah hian hian kan hmu a, ‘Thil engkim tih ka
Pathian siam ang ni lovin, taksa tân a thiang a, nimahsela thil engkim
châkna phuhrûkna leh tih a \ha kher lo;....min kaitho ve ang”
nawmchenna atâna source anga Heta chiang taka kan hmuh chu
ngaihna a lo piang chhuak ta a. hmeichhiat mipat sualna hian taksa
Malsâwmna a nih theih laiin chungah natna chi hrang hrang a
April, 2011 33
thlen \hin. Chhûngkaw tam tak a a ni. Khîng a chunga hmangaihna
vaw darh a, drug leh zu \angrual chi hrang hrangte khian
aiin mihring nunna a tichhe tam mihringa pêng pathum - taksa,
zâwk a ni. Drug abuse kan vei ang rilru leh thlarau level-a inzawmna
hian, sex abuse hi i vei ve ang u, a an sawifiah a ni. Eros chuan taksa
hlauhawm zâwk. ringawt a tinzâwn a, Philia chuan
A dawt lehah chuan taksa leh rilru inzawmna a kâwk
hmeichhiat mipat sualna hian a a, Agape erawh chuan mihring
inhmangte hi bawihah a siam \hin pum inzawm hmangaihna a
a ni. A bawiha tân hi a nghet an ti. A kâwk bîk a ni.
chhan chu an taksa châkna Hmeichhia leh mipa inkâra
tihlawhtlin famkimna an zawng a, hmangaihna a awm tak tak chuan
an hmu si lo va. anmahni châkna hêng thil pathum hi an awm kim
bawihah an tâng a, Kristian zalenna vek tûr a ni a, mahse hetiang hi a
an umbo \hin a ni. indawt dân tûr a ni. Agape-Philia-
Genesis 2:24-ah chuan “tichuan Eros. Kristian dik chauhin Agape
tisa pumkhat an ni tawh ang” tih kan hmangaihna hi neih theih a ni.
hmu. Hmeichhiat mipatna hman hi Agape hmangaihnaa inthlang fuhte
tisa pumkhata insiamna a ni. Mi chuan Philia hmangaihna an neih
pahnih kha tisa pumkhat an lo ni leh neih loh in enfiah sela, chutah
ta tihin a kawh chu thlarau lam Eros hmangaihnaah an kal chauh
pumkhatna a ni. Taksa chu mi tûr a ni. Hetiang hmanga
pahnih an la ni zêl a, mahse thlarau inngaizâwngte chu hmeichhiat
lamah Pathianin tisa pumkhatah a mipat sualna lakah an invawng
chhiar ta a ni. Chuvângin Pathian thianghlim ang.
thu chuan miin hmeichhiat Kristian nula leh tlangvâl tân
mipatna an hman dun tawh chuan chuan ngaihzâwng kan neih dâwn
an innei ngei ngei tûr a ni, a ti.(I apianga kan inenfiahna tûr chu
Kor. 7:1,2) Eros level nge Philia level tih mai a
Inngaihzawnna vawn ni. Khawvêl hian eros leh philia
thianghlim dân level a\ang hian hmangaihna a
Kan hriat angin hmangaihna chher ve hle a ni. He mi level-a
hi Greek ho chuan an thliar hrang ngaihzâwng neih hi kristian tân
thliah thliah a, Eros - tisa itna chuan a dik lo a ni. Kristian tân
a\anga lo chhuak a ni a, dawngtu chuan thlaraua Agape hmangaihna
nih reng a duh a, mahni hma a in a in\an ngei tûr a ni. Chutiang
sial a ni. Philia - \hian inkâra Agape hmangaihna nei tûr chuan
hmangaihna rilru inzawmna a tumah mihringte hi fing tâwk kan
kâwk a, mahse, amahah a la tâwp awm lova, thlarau thianghlim
tho, Agape - Pathian hmangaihna chauhin kawng min kawhhmuh
thlarau nun khawih hmangaihna thei a niw
34 KRISTIAN |HALAI

KANTU
Lungpho Br. &
W. Phaileng Chhimveng Br.

LUNGPHO BRANCH atân an hmang \hin a ni.


Aizâwl a\anga Kâwlkulh lama K|P in a hrangin bungrua an
kala kilometer 167 a hla, Serchhip nei ngai lova, Kohhran changtlun
district khawchhak lama nân hêng - Keyboard, Sound Sys-
awm,Lungpho Branch hi kum tem leh bungraw dang dangte hi
1956 October ni 2 a din a ni a. An phûr takin an tuak mai \hin a,
Branch Golden Jubilee pawh 2006 kumin pawh hian Dot Metrix
khân ropui takin an lâwm tawh a, printer an lei a ni.
Pastor \huthmun an ni. Faith Promise hi an sum hnâr
Kumin hian K|P member 220 lian ber a ni a, lo vah, hlo thlawh
an awm a, Group thumaah an leh lei laihte hi an inhlawhna ber
in\hen a, Sub-Committee pakhat niin kuminah hian Sawhthing
Programme Committee neiin an hmun siam an tum mêk bawk. Bial
Br. chêt vêlna a pêng pawimawh pâwn branch te nêna rawngbâwlho
zet a ni a. Thawh\an zân hun hman hi hun rei tak a\anga an lo tih \hin a
dân tûr- Sermon, Kumpuan ni a,branch 13 lai tlawhin an feh
Thupui zir, Sharing, Silent night, chhuak tawh a, branch 12 laiin an
Group night mimal chanchin zir tlawh tawh bawk.
leh \halaite intihhlimna tûr Sports A chângin K|P Zaipawl leh
duan lâwk zawng zawng hi he Kohhran Zaipâwl an siam \hin a.
committee kut vek hi a ni. Biak In hawnga innei an awmin
Kum 1996 a\ang khân branch inkhâwmho pualin thingpui an
chanchinbu kartin chhuak |HALAI lum sak \hin a, lawmpuina thuziak
ENTU chu tûn thlengin an la an pe bawk \hin. Nikum khân Biak
chhuah chhunzawm reng bawk. In hawnga innei mi panga an awm
Kristian |halai chanchinbu hi copy a, hmun danga innei an awm lo
42 an la a, copy 1 hi member 5.23 in thung, an entawn tlâk hle.
inchhiar \awm \hin ang an ni. Kohhran chhûngkuaah mitthi
Thawh\an zân K|P inkhâwm an awmin Pathianni lo thleng
chawhrual hi 25% a ni a, Mission- hmasa ber zîngkârah khawhar
ary pakhat an chawm mêk a, an chhûngte an lênkhâwmpui
member zîngah missionary a \hin.Chaw ngheia \awng\ai mî,
chhuak paruk an awm tawh a ni. member \hahnemngai tak tak an
An hruaitu lo ni tawhte zîngah nei hi an vanneihna tak a ni bawk.
Kohhran Upa pariat leh Pro. Pas- CK|P thuchhuak an ngai-
tor pakhat an awm tawh a, pawimawh hle \hin a, kum 2010
Serampore a BD final year zir mêk Krismas pawh khan Open Air
K|P member pakhat an nei bawk. Concert hlimawm takin an
CK|P Rising Day (Feb.22) hi buatsaih a, live-in TV a pek chhuah
vântlâng tâna thil\ha tihna hun a ni nghe nghe a niw
April, 2011 35
W. PHAILENG CHHIMVENG BRANCH an nei bawk a ni.
Music Sub-Committee hma-
lâknain Kohhran Zaipâwl \ha tak
K um 1988 January ni 4 a
W. Phaileng Branch a\anga
indang W. Phaileng Chhimvêng
an nei a, Kohhran hun
pawimawhah an zai thei reng a ni.
Branch ka kan a. Tûnah hian K|P Thawh\an zân Inkhâwm hi
member hi mipa 112 leh hmeichhia sermon te, kumpuan thupui leh
52, an vaiin member 164 an awm paper zirhona te, sharing te,
mek a. Kum 2013-a Silver Jubilee Kristian Hlabu a hla thiamloh leh
lâwm tûrin kawng hrang hrangin sak dikloh zirna atân te leh Group
an inbuatsaih mêk a ni. An indan Nite tein hman \hin a ni. Tin,
tirh a\angin Branch Rising Day hi thlakhata thawh\an zân
kum tin a puala ran vulhin ruai hmasaberah member hlate pual leh
nên ropui takin an lâwm \hin a ni. thla thar programme hlanna
Kumin hian Group pathum - \awng\ai rual neih \hin a ni bawk.
Matthaia, Marka leh Luka Group- Inkhâwm zât hi chawhrual in
ah te an in\hen a, sub-committee inkhâwm apiangin mi 43 zêl
pahnih - Evangelism leh Music te inkhâwm ziah \hin ang an ni a.
neiin kawng hrang hrang branch Fellowship hi rokhawlhna dang a
hmalâknaah atan an chhawr awm loh chuan Pathianni tlai
\angkai hle a ni. apiangin neih ngei ngei \hin a
Kum 1996 a\angin thu leh hla ni bawk. Fellowship hi zaihona
hmanga rawngbawlna atân thlatin te, hla zirte, hla thlan hun te,
chhuak chanchinbu ‘K|P Inlêng’ Bible chhiar te, \awng\ai rual
an chhuah \an a. An chanchinbu leh programme dangtea hman
hi thla khata chawlhni \hin a ni.
hmasaberah Kohhran In tina sem Branch din tirh a\anga
tûrin an buatsaih \hin a ni. Kristian vawiin ni thlengin Pathianni
|halai chanchinbu hi copy 52 la tûk apiangin Damdawi Inah
mekin copy 1 hi member 3.15 in \awng\aina neih \hin a ni a.
inchiar\âwm ang an ni a, member Kumin hian project atân
a\anga chhûtin Kristian |halai la Ramthar Field(an member puite
\ha pâwl tak an ni. thawh mêkna) tlawh nise an ti a,
Evangelical Cell bultumin Silver Jubilee an lawmna tûr
Central K|P kumpuan bawhzui pualin Bank-ah sum a tam thei
nân Kohhran inkhâwm bân ang ber dah an tum bawk. An
apiangin member hlate pualin Branch a\ang hian Missionary 5
\awng\aihona an nei \hin a. An an chhuak tawh a, rawngbâwlna
member-te a\angin Prayer Minis- dangah an member mi engemaw
try indinin mi engemawzâtin zât an chhuak mêk bawk.
chatlak lovin kum khat chuang K|P thawhlawm Ip
chawlhni tlai tin chawnghei lâkkhâwm te, Group Budget te,
\awng\aina an nei \hin a, an Inkhâwm thawhlâwm te, thing
chuanawm hle. An member trip lâk te, book binding te leh
mi\hahnemngaiten member hlate inhlawhna remchâng awm ang
pualin |awng\ai Rammut te an nei angin sum an tuak \hin a. Nikuma
\hin bawk. Hei bâkah hian an sum thawhchhuah zat chu `.
kumpuan bawhzui nân Sport leh 10,0000/- vêl a ni a, kuminah hian
Drama competition hlawhtling tak khûm ngei an tum a niw
36 KRISTIAN |HALAI

Keimahni

n February ni 20, 2011 (Pathianni) zân khân Central K|P


hruaitute leh Synod Choir te chuan Rorel Inkhawm thlengtu
Bethlehem Kohhran an tlawh a, CK|P Leader Rev. K.
Lalpiangthara’n thuchah sawiin Synod Choir-in hla 2 an sa.
Inkhawm bânah thingpui ina inkawm ho a ni a, hetah hian Rorel
Inkhawm an thlena a \ul apianga hman turin Rs 12,000/- chu CK|P
Treasurer Pu Lalmuanawma’n a hlan a ni.
n February ni 26, 2011 (Inrinni) khan CD4 Counting Machine,
HIV/AIDS veite enkawlnaa khawl hman tûr Presbyterian Church
of Wales (PCW)-in Presbyterian Hospital tâna an leisak hlanna
inkhâwm Grace Home, Durtlanga neihah Central K|P aiawhin Pu
Lalthanmawia, C/M a tel.
n March ni 5, 2011 (Inrinni) khân Lunglêng I Bial K|P Leadership
Training N. Lungleng Kohhran-ah neih a ni a, he hun hmanpui
hian Pu Vanlalfinga, Finance Secretary leh Tv. Zohmangaiha, C/M
CK|P te an kal. Training-ah hian mi 45 an tel a ni.
n March ni 3-6, 2011 chhûnga Mizoram Presbyterian Kohhran
Hmeichhe Inkhâwmpui Lian Vawi 44-na leh Golden Jubilee
lawmna, Kâwnpuia neihah Central K|P aiawhin Rev. K.
Lalpiangthara, Leader leh Pu Lalrohlua , C/M te an kal a.
Ni 6.3.2011 (Pathianni) chawhnu Lalpa Zanriah Sacrament
Inkhawmah Synod Choir-te \umkhat zaiin hla pahnih (2) an sa a.
Zanah Nisapui Kohhran tlawh haw nghalin \um hnih zaiin hla
pali (4) an sa a ni. Nisapui Kohhranah hian Upa Lalrinmuana,
General Secretary-in Pathian thuchah a sawi a ni.
n March ni 11-13,2011 chhûng khân Bethlehem Kohhran Biak
In-ah K|P Rorel Inkhâwm vawi 4-na tluang taka neih a ni. Palai
riak lût 377 an awm a, Aizawl khaw pâwn, thlengtu Kohhran huam
chhunga riak lut lo 278 an awm bawk. Rorel Inkhâwma palai kal
zât hi mi 748 kan ni. Rorel Inkhâwmah hian vântlâng Pathian Biak
Inkhâwmah pawh mipui an \hahnem \hin hle a, Biak In leh a vêl
zawng zawngah an khat vek \hin a. Bethlehem Kohhran hian an
Biak In tual zawng zawng chu pandal mâwi takin an zar chhuak
vek bawk a, an thleng hneh hle a ni.

Anda mungkin juga menyukai