Jelajahi eBook
Kategori
Jelajahi Buku audio
Kategori
Jelajahi Majalah
Kategori
Jelajahi Dokumen
Kategori
3.1 UMUM
Didalam bab ini akan dibahas analisis dan desain penampang persegi yang
menahan lentur, sedangkan faktor-faktor lain seperti lendutan, lebar
retak, panjang penyaluran tulangan, akan dibahas pada bab tersendiri.
17
Struktur Beton I - LENTUR
18
Struktur Beton I - LENTUR
Blok tegangan ekuivalen ini mempunyai tinggi a dan tegangan tekan rata-
'
rata sebesar 0,85 f c seperti terlihat pada Gambar 3.1.d, besarnya
MPa, dan diredusir dengan 0,008 untuk setoiap kelebihan 1 MPa, tetapi
1 tidak boleh diambil kurang dari 0,65.
T = As . f y .....................................................................................(3.2)
Keterangan :
C = gaya tekan beton, yaitu volume blok tekan pada atau dekat keadaan
batas, yaitu bila gaya tarik tewlah leleh.
T = gaya tarik baja tulangan
Sehingga :
As . f y
a= ' ..............................................................................(3.4)
0,85 f c . b
19
Struktur Beton I - LENTUR
Suatu definisi yang sangat berguna didalam metode kekuatan adalah yang
dinamakan keadaan regangan berimbang. Yang dimaksud dengan
regangan berimbang adalah keadaan dimana serat tekan ekstrim dan
tulangn tarik sevara bersamaan mencapai masing-masing regangan cu
dan y . Keadaan ini diperlihatkan pada Gambar 3.2
20
Struktur Beton I - LENTUR
cu 0,85
'
fc
ab Cb
cb
Asb
Tb= Asb .
s y
b
Tb = Asb . f y ...............................................................................(3.9)
Keterangan :
Asb
b = .................................................................................(3.10)
b.d
0,85 . f c
'
600
b = 1 ........................................................(3.11)
fy 600 f y
21
Struktur Beton I - LENTUR
Dua istilah yang sering dipakai didalam bab ini yaitu analisis dan
perencanaan, yang mempunyai arti lain sebagai berikut :
AnalIsis penampang, bertujuan untuk mengetahui kapasitas penampang
(kekuatan nominal), dengan demikian harus diberikan data mengenai
dimensi penampang beton dan tulangannya. Perencanaan penampang
adalah sebaliknya yaitu untuk mengetahui dimensi penampang beton
22
Struktur Beton I - LENTUR
As
Dimana : b . d . Dengan menggunakan persamaan (3.14) kedalam
persamaan (3.5) diperoleh :
M n . b . d 2 . f y (1 1 . m) ...................................................(3.15)
2
Dimana :
fy
m ' .................................................................................(3.16)
0,85 f c
23
Struktur Beton I - LENTUR
Mulai
Diberikan : , , , ,
Diambil MPa
As
b.d
1,4
min
fy
Tidak min Ya
terlalu kecil
Ya
0,75 b
Tidak
As . f y
Penampang a '
diperbesar 0,85 f c . b
a
M n As . f y (d )
2
Selesai
24
Struktur Beton I - LENTUR
Mulai
Diberikan : , , , , , ,
Hitung :
=
=
= 0,75
=
=
=
max
Tentukan agar tulangan tekan leleh
max
=
=
Pilih tulangan
Tulangan :
= ..
Selesai = ..
25
Struktur Beton I - LENTUR
Contoh soal :
b = 400 mm
h = 800 mm
d = 740 mm
h d '
fc = 25 MPa
fy = 400 MPa
As = 6 D 25 = 2945 mm2
b
Penyelesaian :
As 2945
= b . d = 400 . 740 = 0,0143
1,4 1,4
min = f = = 0,0035
y 400
> min , ok!
0,85 f c
'
600
b = . 1
fy 600 f y
0,85 . 25 600
= 400
. 0,85
600 400
= 0,027
As . f y 2945 . 400
a = ' = 0,85 . 25 . 400 = 138,6 mm
0,85 f c . b
a
Mn = As . f y ( d )
2
26
Struktur Beton I - LENTUR
138,6
= 2945 . 400 (740 - )
2
= 790084600 Nmm
= 790,0846 . 106
= 790,0846 KNm
Penyelesaian :
0,85 f c
'
600 0,85 . 25 600
b = 1 . = . 0,45 . =
fy 600 f y 400 600 400
0,027
max = 0,75 b = 0,75 . 0,027 = 0,020
fy 400
m = ' = 0,85 . 25 = 18,823
0,85 f c
Mn 62,5.10 6
Rn = = = 0,3014
bd 2 400 . (720) 2
27
Struktur Beton I - LENTUR
1 2 m Rn
= 1 1 =
m
fy
1 2 .18,823 . 0,3014
1 1
18,823 400
= 0,00076
1,4 1,4
min = = 0,0035
fy 400
… ok!
0,85 f c
'
600 0,85 . 25 600
b = 1 . = . 0,45 . =
fy 600 f y 400 600 400
0,027
max = 0,75 b = 0,75 . 0,027 = 0,020
fy 400
m = ' = 0,85 . 25 = 18,823
0,85 f c
Mn 562,5.10 6
Rn = = = 2,713
bd 2 400 . (720) 2
1 2 m Rn
= 1 1 =
m
fy
1 2 .18,823. 2,713
1 1
18,823 400
28
Struktur Beton I - LENTUR
= 0,0073
1,4 1,4
min
f y = 400 = 0,0035
= 6 ( 1 4 (22) )
2
Tulangan tarik 6 D 22
0,85 f c
'
600 0,85 . 25 600
b = 1 . = . 0,85 . 600 400 =
fy 600 f y 400
0,027
max = 0,75 b = 0,75 . 0,027 = 0,020
fy 400
m = ' = 0,85 . 25 = 18,823
0,85 f c
Mn 1500.10 6
Rn = = = 7,234
bd 2 400 . (720) 2
1 2 m Rn
= 1 1 =
m
fy
1 2 .18,823. 7,234
1 1 = 0,023
18,823 400
29
Struktur Beton I - LENTUR
0,0113
Ditentukan :
M n1 = ( 1 ) . b . d . f y . (d a )
2
= 1068,768.106 Nmm
M n2 = M n M n1
= 1500.106 – 1068,768.106
= 431,232.106 Nmm
M n2 431,232.10 6
' = = =
b . d . f y . (d d ' ) 300 . 720 . 400 . (720 60)
0,00566
= ( ' ) . ' = 0,015 + 0,00566 = 0,02066
As = . b . d = 0,02066 . 400 . 720 = 5950,08 mm2
'
As = ' . b . d = 0,00566 . 400 . 720 = 1630,08 mm2
Dipakai :
30
Struktur Beton I - LENTUR
Alasan yang lazim adalah, bahwa dengan terbatasnya tinggi balok (alasan
arsitektural), maka dibutuhkan tulangan tekan didalam menambah
kapasitas momen. Alasan ini sekalipun sering dianut orang secara umum,
sebenarnya merupakan alasan yang kurang baik. Pertama, penambahan
kapasitas penampang dengan penambahan tulangan tekan, tidaklah
sebanding dengan jumlah tulangan tekan yang ditambahkan. Kedua,
aspek kelayanan yang berkenaan dengan lendutan barangkali akan
menjadi problem, sebab balok yang rendah akan cenderung
membutuhkan tulangan geser yang besar, sehingga akan sulit untuk
menempatkan tulangan.
31
Struktur Beton I - LENTUR
dan Cc. Bagian kedua, adalah tulangan tarik dan tulanagn tekan yang
luasnya sama, yaitu As2 = As = (As – As1), sehingga membentuk kopel T s2
dan Cs.
Dengan menjumlahkan momen untuk bagian pertama dan kedua terhadap
tulangan tarik, diperoleh :
M n = M n1 M n 2 .........................................................................(3.19)
( As As ) f y (d a )
'
M n1 =
2
Dimana :
'
( As As ) f y
a = '
0,85 f c b
'
M n 2 As f y (d d ' )
Adapun bagan alir analisis tulangan rangkap diberikan pada Gambar 3.6.
32
Struktur Beton I - LENTUR
Gambar 3.5
33
Struktur Beton I - LENTUR
Mulai
Diberikan : , , , , , ,
1,4
min
fy
Tidak Ya
min
terlalu kecil
=
Tulangan tekan leleh,
Tidak Ya
Selesai
34
Struktur Beton I - LENTUR
'
d' b = 400 mm
As
h = 800 mm
h d d = 720 mm
d' = 60 mm
As fc
'
= 25 MPa
fy = 400 MPa
b
A 5735,8
= 5735,8 mm2 b . d = (400 . 720) = 0,0199
s
As
A 1419,4
= 1419,4 mm2 b . d = (400 . 720) = 0,00493
' s
As
'
As1 = As - As = 5735,8 – 1419,4 = 4316,4 mm2
1,4 1,4
min
f y = 400 = 0,0035
= 0,01991
> min ok!
35
Struktur Beton I - LENTUR
=
f y .d 600 f y
0,85 . 0,85 . 25 . 60 600
= 400 . 720 600 400
= 0,01129
'
fs f y )
0,85 f c
'
600
b = 1 .
fy 600 f y
0,85 . 25 600
= 0,85 . fc' = 25 MPa 30 MPa ; 1
400 600 400
= 0,85
= 0,02709
' . fs
'
max = 0,75 b fs' f y
fy
0,00493. 400
max = 0,75 . 0,02709 = 0,02524
400
' '
As . f y As . f s
a = '
'
fs f y
0,85 f c . b
5735,8. 400 1419,4 . 400
= 0,85 . 25 . 400
= 203 mm
36
Struktur Beton I - LENTUR
( As f y As f s ) (d a ) As f s (d d ' )
' ' ' '
Mn =
2
= (5735,8 . 400 – 1419,4 . 400) (720 – 203/2) +
1419,4 . 400 (720 – 60)
= 1442,59 .106 Nmm
= 1442,58 KNm
A 5735,8
= 5735,8 mm2 b . d = (400 . 720) = 0,01991
s
As
A 3277,4
= 1419,4 mm2 b . d = (400 . 720) = 0,01138
' s
As
'
As1 = As - As = 5735,8 – 3277,4 = 2458,4 mm2
1,4 1,4
min = = 0,0035
fy 400
= 0,01991
> min ok!
=
f y .d 600 f y
0,85 . 0,85 . 25 . 60 600
= 400 . 720
600 400
= 0,01129
'
leleh ( f s f y )
37
Struktur Beton I - LENTUR
'
Dicari f s factual :
0,85 1 . f c . d '
'
= 600 1
'
fs
( ' ) f y . d
0,85 .0,85 . 25 . 60
= 600 1 0,00853.400. 720
= 335,3 MPa
0,85 f c
'
600
b = 1 .
fy 600 f y
0,85 . 25 600
= 400
0,85 .
600 400 fc' = 25 MPa 30 MPa ; 1
= 0,85
= 0,02709
' . fs
'
max = 0,75 b
fy
0,01138 . 335,3
max = 0,75 . 0,02709 = 0,02986
400
' '
As . f y As . f s
a = '
0,85 f c . b
5735,8. 400 3277,4 . 400
= 0,85 . 25 . 400
= 140 mm
= ( As f y As f s ) ( d a 2 ) As f s ( d d )
' ' ' ' '
Mn
38
Struktur Beton I - LENTUR
b
hfa
d h
As
bw
Ada 2 kondisi : 1. a h f balok persegi dengan lebar b
2. a h f balok T Murni
39
Struktur Beton I - LENTUR
b c 0,003 0,85 f c
'
hf c a 1 . c C
d a
d
2
s y T
C T
'
C 0,85 f c . a . b
'
T As . f y 0,85 f c . a . b As . f y
a
M n As . f y ( d ) As . f y
2 a '
0,85 . f c . b
b c 0,003 0,85 f c
'
hf c a C
d a
d
2
s y T
a h f 1. c
C T
'
C 0,85 f c .a.b '
0,85 f c . a . b As . f y
T As . f y
As . f y
a a
M n As . f y ( d ) '
2 0,85 . f c . b
Untuk Garis Netral Memotong Badan c h f ; a h f
40
Struktur Beton I - LENTUR
b s 0,003 0,85 f c
'
hf
c a C
d
z
Mulai
s y T
C C1 C 2 Diberikan :
' '
0,85 . f c . (b b w ) . h f 0,85 f c .a.bw
T As . f y
hf a
M n C1 ( d ) C 2 ( d Dicari
)
2 2
saat
Tidak saat Ya
42
Struktur Beton I - LENTUR
hf
d
As
bw
Ln = 3,5 m
8m
Diketahui balok
penampang T diatas dua perletakan, dengan data-data sebagai berikut:
fc
'
= 30 MPa 1 = 0,85 fy = 400 MPa
Penyelesaian :
43
Struktur Beton I - LENTUR
'
C 0,85 f c . a . b
T As . f y
'
0,85 f c . a . b As . f y
a 19,25
c 22,64 mm
1 0,85
Atau :
a
M n = 0,85 . f c ' . a . b . ( d )
2
19,24
= 0,85 . 30 . 19,24 . 2000 . (720 )
2
= 697053271,2 Nmm
= 697,05 kNm
CARA II :
Menentukan besarnya As agar garis netral tepat memotong perbatasan
flens dengan badan (web); c h f = 120 mm
44
Struktur Beton I - LENTUR
C T
'
C 0,85 f c . a . b
T As . f y
'
0,85 f c . a . b As . f y
0,85 f c . 1 . c . b As . f y
'
0,85 . f c . 1 . c . b
'
As
fy
C T
T As . f y
' '
0,85 f c . (b bw ) h f 0,85 f c . bw . a As . f y
'
As . f y 0,85 f c . (b bw ) h f
a = '
0,85 f c . bw
15543. 400 0,85 . 30 ( 2000 300) 120
= 0,85 . 30 . 300
= 132,70 mm
45
Struktur Beton I - LENTUR
a 132,70
c = 156,12 mm
1 0,85
b
hf
½ A1 ½ A1
c a
d A2
bw
hf a
M n C1 ( d ) C 2 (d )
2 2
'
C1 0,85 f c . (b bw ) h f = 0,85 . 30 . (2000 – 300) . 120 = 520200
N
'
C 2 0,85 f c . bw . a = 0,85 . 30 . 300 . 132,70= 1015155 N
hf a
M n C1 ( d ) C 2 (d )
2 2
120
= 5202000 (720 ) + 1015155
2
= 3433320000 + 663556056,7
= 4096876056,7 Nmm
= 4096 kNm
46
Struktur Beton I - LENTUR
b c 0,85 f c
'
½ A1 ½ A1 hf
cb ab
d A2
bw s
Kondisi balance
cb c
d c s
c
cb .d
c s
c 0,003
fy
y
Es
E s 200000 MPa
a b 1 . cb
'
C1 0,85 f c . (b bw ) h f
'
C 2 0,85 f c . bw . a b
T1
Asb1 ; T1 C1
fy
47
Struktur Beton I - LENTUR
T2
Asb 2 ; T2 C1
fy
Anggap a h f
b c '
0,85 f c
hf a hf
c
d
T
bw s
Mn yang diketahui :
Mu = 1,2 MD + 1,6 ML ; untuk kombinasi beban mati dan beban
hidup
Mu
Mn =
; 0,8 Untuk lentur
'
C 0,85 f c . a . b
a
Mn yang dapat ditahan penampang = C ( d )
2
Check apakah Mn yang diketahui lebih besar dari Mn yang dapat
ditahan oleh penampang untuk keadaan a h f
Jika Ya, artinya a h f balok T Murni
48
Struktur Beton I - LENTUR
Menentukan Tulangan
'
C1 0,85 f c . (b bw ) h f
'
C2 0,85 f c .bw . a
hf a
M n C1 ( d ) C 2 (d )
2 2
' hf ' a
M n 0,85. f c . (b bw ) h f (d ) 0,85 f c . bw . a (d )
2 2
T1
As1 T1 C1
fy
T2
As 2 T2 C2
fy
As As1 As 2
49
Struktur Beton I - LENTUR
b
hf
bw
Tentukan luas tulangan balok T diatas, yang memikul momen akibat
beban mati dan beban hidup, dengan data :
'
fc = 30 MPa fy = 400 MPa b = 750 mm
Langkah penyelesaian :
As . b . d
b c 0,85 f c
'
½ A1 ½ A1 hf
cb ab
d A2
s
bw
50
Struktur Beton I - LENTUR
c 0,003
fy 400
s y 0,002
Es 200000
0,003
cb .d
0,003 0,002
'
C1 0,85 f c . (b bw ) h f
'
C 2 0,85 f c . bw . a b = 0,85. 30. 350. 459 = 4096575 N
T1 1785000
Asb1 = = 4462,5 mm2
fy 400
T = As . f y , karena C = T C1 = T 1 ; C 2 = T 2
T2 4096575
Asb 2 = = 10241,4 mm2
fy 400
51
Struktur Beton I - LENTUR
b c 0,85 f c
'
hf c a hf C
s T
bw
'
C 0,85 f c . a . b
Mu yang diketahui :
Mu = 1,2 MD + 1,6 ML
= 1,2 . 50 + 1,6 . 70
= 60 + 112
= 172 tm
= 1720 kNm
52
Struktur Beton I - LENTUR
a hf balok persegi
Mu 2500
Mn = = 0,8
= 3125 kNm = 3,125.109 Nmm
Menentukan Tulangan
' hf ' a
M n 0,85. f c . (b bw ) h f (d ) 0,85 f c . bw . a (d )
2 2
900 a )
2
'
C1 0,85 f c . (b bw ) h f = 0,85 . 30 . (750 350) . 175 =
1785000 N
C = T
T = As . f y
T1
As1 T1 C1
fy
1785000
=
400
53
Struktur Beton I - LENTUR
= 4462,5 mm2
C 2 0,85 f c ' . bw . a
= 0,85 .Mulai
30 . 350. 240,67
= 2147979,75 N
diambil yang terkecil dari :
Diberikan : Untuk balok T, = L/4
T
As 2 , ,,2 ,,, T C
2 2
=
fy = Ln
2147979,75 Untuk balok L, = L/12
= =
400
= Ln/2
= 5369,95 mm2
As 1,4
Penampang
diperbesar bw . d fy
Tidak Ya
As f y ditingkatkan
.
bd f c '
1,18 d
Balok T Murni hf Balok Persegi
1
54
Selesai
Struktur Beton I - LENTUR
Tidak Ya
55