Briley A, Bewley S. Management of obstetric hemorrhage: obstetric management. In: Briley A, Bewley S, editors. The Obstetric Hematology Manual.
Cambridge: Cambridge University Press; 2010. p. 151-58.
RECOGNITION REFERRAL RESPONSIVENESS
STABILIZATION
Reducing delays to emergency obstetric and neonatal care. Abbreviations: BEmOC, Basic Emergency Obstetric Care; CEmOC,
Comprehensive Emergency Obstetric Care. For contents of the papers please refer to Table 4. Image of home birth reprinted
with permission granted by the American College of Nurse-Midwives.
KNOWLEDGE, SKILL, ATTITUDE,
MATERNAL PERINATAL PDCA CRITICAL/SYSTEM THINKING ON PROBLEMS
DEATH NOTIFICATION
• Kewaspadaan
• Deteksi awal • Pengambilan • Observasi
• Diagnosis keputusan • Prosedur
• Prosedur • Prosedur rujukan
rujukan rujukan
KEPEDULIAN MASYARAKAT,
PEMBIAYAAN KESEHATAN
TITIK RAWAN PREEKLAMPSIA
dan
Proteinuria • Lebih atau sama dengan 300 dengan urin tampung
24 jam
atau
• Rasio protein/kreatinin ≥ 0,3
• Dipstick +1 (hanya dilakukan apabila tidak terdapat
pemeriksaan kualitatif)
Kriteria diagnosis preeklampsia dari ACOG
Perburukan fungsi • Peningkatan enzim hepar SGOT dan SGPT dua kali
hati dari nilai normal
Edema pulmo
Pengenalan dan Pencegahan
Hipertensi gestasional
Preeklampsia
Preeklampsia
Hamilà Kenali berat
-Pengawasan
faktor resiko -Stabilisasi
--Rujuk bila observasi tekanan
-Anti kejang
darah menetap dalam 2 hari
-Anti hipertensi
-Kalsium 1,5-2 gram/hari
-Rujuk
-Aspirin dosis rendah 75 mg/hari
PENCEGAHAN
PRIMER
DIAGNOSIS
PENCEGAHAN
& TERAPI
SEKUNDER
TANYA LIHAT DAN UKUR
Apakah terdapat salah satu gejala di - Ukur TD dalam posisi duduk
bawah ini: - Jika TD diastolik > 90mmHg, ulang
- Sakit kepala hebat pengukuran TD setelah 1 jam istirahat
- Gangguan penglihatan - Cek protein urin
- Nyeri ulu hati
Jika Abnormal
TANDA KLASIFIKASI TATA LAKSANA DAN SARAN
- Tekanan darah diastolik ≥ 110 mmHg Preeklampsia - Berikan magnesium sulfat
atau proteinuria +3
berat - Rujuk segera ke rumah sakit (IGD)
ATAU
- Tekanan darah diastolik ≥ 90 mmHg
dan terdapat gejala:
1. Sakit kepala hebat atau
2. Pandangan kabur atau
3. Nyeri ulu hati
4. Sesak nafas
Tekanan darah diastolik 90 pada 2x Preeklampsia - Rujuk ke rumah sakit (rawat jalan)
pemeriksaan dan proteinuria +1
Tekanan darah diastolik ≥ 90 Hipertensi - Saran untuk mengurangi aktivitas
mmHg pada 2x pemeriksaan gestasional - Edukasi tanda bahaya
-Penilaian ulang pada kunjungan antenatal berikut atau
dalam 1 minggu
-Jika hipertensi menetap setelah 1 minggu atau
kunjungan berikutnya, rujuk ke rumah sakit atau
diskusikan dengan dokter atau bidan apabila ada
PREEKLAMPSIA/EKLAMPSIA
• Diagnosis
• Stabilisasi rujukan
• Pengawasan
• Prosedur tetap
PRIMER SEKUNDER • Prosedur tetap
• Kerjasama tim
• Manajemen tim
• Puskesmas PONED
• Stabilisasi rujukan
• Komunikasi rujukan
• Respon Time
PENYEBAB TIDAK LANGSUNG
(Khususnya penyakit jantung)
Fasilitas
• Deteksi • Diagnosis Intensive care
dini • Pengawasan
primer • Rujukan sekunder tersier RUJUKAN
• Prosedur tetap BALIK
SKILL ACQUISITION
SKILL COMPETENCY
MANAJEMEN TIM:
COORDINATOR, SKILL PENGELOLAAN PERSALINAN
PROFICIENCY
RUJUKAN:
- KOMUNIKASI
- TRANSPORTASI
- STABILISASI
RUJUKAN KOMUNITAS
KAWAL IBU HAMIL-BERSALIN-NIFAS
RUJUKAN-RUJUKAN BALIK
TAKE HOME MESSAGES
Non-klinis
• Komunikasi
• Leadership : Koordinasi ke supervisi
fasilitatif
• Kewaspadaan
• Dukungan tim
Klinis
• Anestesi: triage, kesadaran, syok
• Obstetri: perdarahan, eklampsia
• Perinatologi: resusitasi neonatal
• Managemen: managemen risiko, bad
news
• UPDATE ---- TRAINING
TAKE HOME MESSAGES