Gdlhub - (46) A - 1

d i g igliiblib.u d i g igliiblib.u d i g igliiblib.u d i g igliiblib.
u
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j .aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
ig il i idgigil i idgigil i idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
ac .id ac .id ac .id ac. id

nej. nej. nej. n e j.
i g ilib.u igili
b.u
ig ilib .u
i g i lib.u
://d :/ / d :// d ://d
http http http
ANALISIS PENENTUAN KEBUTUHAN DAN PENILAIAN KINERJA

MODAL KERJA PADA USAHA KECIL MENENGAH (UKM) BIDANG
USAHA PENGOLAHAN MAKANAN DAN KONVEKSI
(Decision Support System with MS Excel)
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id SKRIPSI
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
Oleh
Vina Defi Lestari

070810201131
j . a ca.cid.id j.a ca.cid.id j. aca.cid.id j . a ca.cid.id

i lib .bu.n
u nej.
e
il ib .bu.n
u nej. JURUSAN MANAJEMEN
e
i l ib .bu.n
u
enej. il ib .bu.n
u
enej.
ig ili idgigili FAKULTAS /EKONOMI idgigili idgigili
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p : / :
d/
hthttp JEMBER
UNIVERSITAS / t p
hthttp
:/ /:d
/ /
2011
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j. aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
il ib .bu.n
u ne i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhttp :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
j . a ca.cid.id j. a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

il ib .bu.n
u nej.
e
i li b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili ig ili ig ili ig ili
//dig
/d //dig
p://d //dig
p://d p //dig
://d
d i g igliiblib.u d i g igliiblib.u d i g igliiblib.u d i g igliiblib.u
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
e j. aj.ca.ci .id e j. aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

il ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
ig ili idgigili idgigili idgigili
//dig
/:d t p
hthttp
:/ /:d
/ / tp :
hthttp
//:d
// tp :
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j. aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
.bu.n
u ne ANALISIS PENENTUAN .bu.n
u ne KEBUTUHAN DAN .bu.n
u ne
PENILAIAN KINERJA .unne
/:d
i l
idgigil i bi MODAL / / d i i
ig
l
gKERJAii
bi
l PADA USAHA KECIL / / d i i
g
l ii
b
l i
giMENENGAH (UKM) /
BIDANG/ d i giigliiblib.u
// : /d : /d : /d
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
USAHA PENGOLAHAN MAKANAN DAN KONVEKSI
(Decision
idSupport System with MS Excel)
j . a ca.cid.id j . aj.ca.c.id id
j . aj.ca.c.id j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
i
e
n e
liibli.bu.un i
e
n e
liibli.bu.un i li b .bu.n
u nej.
e
ig ili i g i g idgigili
//dig
/:d
hthtp
t t
:p//:d
/ /dig
hthtp
t t
:p//:d
/ /dig t p
hthttp
: / /:d
/ /
SKRIPSI
Diajukan guna melengkapi
.
d
aj.ca.ci .id . a c .cid.id tugas akhir dan memenuhi . a c
salah
.cid.id satu syarat .
d
aj.ca.ci .id
e j jej.a
untuk emenyelesaikan studi Jurusan jej.a (S1)
Manajemen
e e j
i li b .bu.n
u ne .u n n
ilibib.u dan mencapai gelar Sarjana . u n
.u n
ilibibEkonomi il i b .bu.n
u ne
ig il i idgigil idgigil idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /
j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t : /
Oleh
p
hthttp
/:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
Vina Defi Lestari
d .idd 070810201131 d d
e j . aj.ca.ci .id e je.aj.cac.i e j .aj.ca.ci .id ej . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne i
n
liibli.bu.un il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
ig il i i g idgigil i idgigil i
//dig
/:d
hthtp
://d/dig
ttp:/ t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /
j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej. JURUSAN MANAJEMEN
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d /:d d /:d
/ FAKULTAS//EKONOMI /
tp : / / t p : : / / t p : / /
hthttp hthttp JEMBER
UNIVERSITAS hthttp
2011
d d d d
e j. aj.ca.ci .id e j .aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j. aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
ig i l i idgigil i idgigil i idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
ii
j . aca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
KEMENTERIAN PENDIDIKAN NASIONAL
j .a ca.cid.id UNIVERSITAS JEMBER j . a ca.ci-d.iFAKULTAS

d EKONOMI c.id
j . aj.ac.id j . aca.cid.id
e
n e j . e
n e j . e
n e nej.
e
iliibli.bu.un i liibli.bu.un i liibli.bu.un i l i b.bu.n
u
i g i g i g idgigili
//dig
/:d
hthtp
t t
:p//:d
/ /dig t tp :p//:d
SURAThPERNYATAAN
t //dig tp :
hthttp
/ /:d
/ /
ht
d d d d
i l i b .bu.n
u ne Nama Mahasiswa i l i b .bu.n
u n:eVina Defi Lestari il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d NIMt t
hhtt p :p//:d
/ / : 070810201131 t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
Jurusan : Manajemen
j . a ca.cid.id Konsentrasi : a
j . ca.cid.id
Keuangan
j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
Judul Skripsi i l i b.bu.n
u
e .
n:ejAnalisis Penentuan i b .bu.n
Kebutuhan
i l u nej.dan Penilaian Kinerja
e
i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: / /:d
/ / Modal Kerja t p
hthpada
: / /:d
/ /
ttp Usaha Kecil Menengan (UKM) t p : / /:d
/
hthttp Bidang
/
Usaha Pengolahan Makanan dan Konveksi (Decision
d ca.cid.id System with Excel) j.aca.cid.id ca.cid.id
e j . aj.ca.ci .id e j . aSupport
. e . e j . a.
b .bu.n
u ne b .bu.n
u ej
ndengan b .bu.n
u nej yang telah saya buat b .bu.n
u nej
i l
ig ili i Menyatakan
i l
idgigil i i sesungguhnya bahwa i l
idgigil i i skripsi il
idgigili i
//dig
/:d
t
adalah
hhttt p //:d
:pbenar-benar
/ / hasil karya t t
sendiri,
hhtt p /:d
:p/kecuali
/ / jika dalam t
pengutipant
hhttp :p//:d
/ /
substansi
tersebut disebutkan sumbernya, dan belum pernah diajukan pada institusi mana
j . a ca.cid.id pun, serta bukan karyaj.ajiplakan. ca.cid.id Saya bertanggung jawab j . aca.cid.atas
id keabsahan dan j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
kebenaran i
isinya l i b u.n nej.sikap ilmiah yang harus
e
.bdengan
u i l ib .bu.n
u nej. tinggi.
e
dijunjung i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p: / /:d
/ /
hthttpDemikian pernyataan ini hsaya t p: / /:d
/ /
thttpbuat dengan sebenarnya, htanpa t p: / /:d
/
thttp adanya/
tekanan dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi
d .cid.id hari pernyataan ini tidak d.id d
e j . aj.ca.ci .id akademik jika ternyataejdi . aj.ckemudian
a e j .aj.ca.cibenar. ej . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t p :p//:d
/ / t t p :p//:d
/ / t tp : //:d
/ /
hhtt hhtt Jember, Agustush2011 http
Yang menyatakan,

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
Vina Defi Lestari

d d .id d
e j. aj.ca.ci .id e j .aj.ca.ci .id NIM: cac.id
ej.aj.070810201131 e j. aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
iii
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
LEMBAR PERSETUJUAN

il ib .bu.n
u
enej. Judul Skripsi ilib.u.n
b u
e .
n:ejAnalisis Penentuan Kebutuhan
i l i b .bu.n
u
e
nedan j. Kinerja Modal Kerja .une
i l i b b . unej.
//dig
/:d t p
hthttp
:/ /:d
/ / pada Usaha tp : //:d
Kecil
hthttp // Menengan (UKM) tp
Bidang:
hthttp
/ /:d
/ /
Usaha
Pengolahan Makanan dan Konveksi (Decision Support
d ca.cid.id with Excel) d d
e j . aj.ca.ci .id e j . ajSystem
. e j. aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne Nama Mahasiswa i l i b .bu.n
u n:eVina Defi Lestari il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d NIMt t
hhtt p :p//:d
/ / : 070810201131 t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
Jurusan : Manajemen
j . a ca.cid.id Konsentrasi : a
j . ca.cid.id
Keuangan
i l i b .bu.n
u nej.
e
Disetujui Tanggali l i b.bu.n
u
e j.
n:eAgustus 2011 i l i b .bu.n
u nej.
e
i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: / /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
e j . aj.ca.ci .id Pembimbing I
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
Pembimbing II
e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /
j . a ca.cid.id je.aj.cac.i
Hadi Paramu, SE.,MBA.,Ph.D
.idd .idd
c.i SE.,M.Si
je.aj.caUtami,
Wiji je.aj.cac.i
.idd
b .bu.n
u nej.
e u
b. unn e u n e
b. .un19740120 200012 2 001 u
b. unn e
i l
ig ilii igiliilib. 199303 1 002
NIP. 19690120 igiliilibNIP. igiliilib.
//dig
/:d
hthtp
t t
:p//:d
/ /dig
hthtp
t t
:p//:d
/ /dig
hthtp
t t
:p//:d
/ /dig
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id Mengetahui, e j .aj.ca.ci .id ej . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne Ketua Jurusan Manajemen il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
ig il i i
idgigil Fakultas Ekonomi:Universitas i
idgigil Jember idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttpp //:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthIsti
Dr. Hj.
: / /:d
/ /
ttpFadah, M.S t p
hthttp
: / /:d
/ /
NIP. 19661020 1990002 2 001
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
iv
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
j .a ca.cid.id j . a ca.cid.idJUDUL SKRIPSI j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

il ib .bu.n
u
enej. ANALISIS i l i b n nej.
e
.bu.PENENTUAN
u KEBUTUHAN i l i b .bu.n
u
e
neDAN j.
PENILIAN i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
:/
KINERJA /:d
/ / MODAL KERJA tp : /
PADA
hthttp
/:d
// UKM BIDANG USAHA
tp
ht tp
:/ /:d
/ /
PENGOLAHAN MAKANAN DAN KONVEKSIht
(DECISION SUPPORT SYSTEM WITH MS EXCEL)
d d d d
i l i b .bu.n
u ne Yang dipersiapkan i l i b n nedisusun oleh :
.bu.dan
u il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p //:d
:pNama
/ / : Vina Defi t t
hhtt p
Lestari
:p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
NIM : 070810201131
j . a ca.cid.id Jurusan ca.cid.id

:j.Manajemen
a j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
Telah dipertahankan i l i b.bu.n
u
e
di
j.
nedepan panitia penguji i l
pada i b .bu.
nu
enej.:
tanggal i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: / /:d
/ / t p: /
hthttp2011
23 Agustus
/:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
dan dinyatakan telah memenuhi syarat untuk diterima sebagai kelengkapan guna
d .cid.id Ekonomi pada Fakultas .cid.id Universitas d
e j . aj.ca.ci .id mampu memperoleh e gelar
j . aj.caSarjana e j . aj.caEkonomi e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
ig il i Jember. idgigil i idgigil i idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t pt
:p//:d
hhtPanitia
Susunan / / Penguji: t t
hhttp :p//:d
/ /
j . a ca.cid.id 1. Ketua a
: Dr. Hj.j.Isti
id.id M.S
ca.cFadah, j . a .cid.id
ca:....................... j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u
e ej.
n19661020 i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili idgigili NIP. 1990002 2 idgigili
001 idgigili
//dig
/:d t p:
thttp / /:d
/ /
: Wiji Utami, SE., M.htSi t p: / /:d
/ / t
hthttpp : / /:d
/ /
2. hSekretaris http :........................
NIP. 19740120 200012 2 001
d d .cid.id d
e j . aj.ca.ci .id 3. Anggota : HadieParamu, j . aj.ca.ci .idSE., MBA., Ph.D e j .aj.ca:........................ ej . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
ig il i idgigil i
NIP. 19690120 199303 1 002 idgigil i idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
Mengetahui; t
hhtttp :p//:d
/ /
Universitas Jember
j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id .id
j.a.cac.idEkonomi j .a ca.cid.id
.bu.nenej. .bu.n nej.
e .bu.n eFakultas
nej .bu.n nej.
e
i li b u i l i b u il i b u i l i b u
ig ili idgigili idgigili Dekan idgigili
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d .id d
e j. aj.ca.ci .id e j .aj.ca.ci .id Prof. e
Dr. c id
.ac. Saleh, M.Sc
j.ajH.Moh. e j. aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
ig i l i idgigil i idgigil i
NIP. 19560831 198403 1 002 idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
v
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
PERSEMBAHAN

il ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
ig ili igili
idgkupersembahkan gigili kasih, hormat dan terimaksih
idcinta idgigili
//dig
/:d /:d /:d /:d
Skripsi /ini sebagai rasa/ /
t p : / / tp : // tp : / /
hthttp
kepada: hthttp hthttp
d c.id.idAyahanda Sudiro (Alm) atas

c.id.segala d
e j . aj.ca.ci .id 1. Ibunda Srijayati dan
e j . aj.ac id cinta, kasih
e j. aj.ac e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne sayang, i l i b .bu.n
doa u ne motivasi yang tak pernah
dan il i b n ne
.bu.berkesudahan
u dan tak pernah il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p //:d
:pterbalas.
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
2. Kakakku Yiyien Richmawandari S.E. atas semua dukungan dan

j . a ca.cid.id j . aca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id
nej.
motivasinya.neej.
i l i b .bu.n
u
e
i l i b.bu.un i l i b .bu.n
u nej.
e
i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
3. : / /:d
/ /
Almamater yang kubanggakan t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j .aj.ca.ci .id ej . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
vi
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
MOTTO

il ib .bu.n
u
enej. “ Sesungguhnya i l i b .bu.n
u nej. tidak mengubah keadaan
e
Allah i l i b .
nu
e j.
nekaum,
.busuatu kecuali mereka ilib.u.n
b unej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
:/ /:d
/ / mengubah tp :
keadaan
hthttp
//:d
//
mereka sendiri” tp :
hthttp
/ /:d
/ /
(Q.S. Ar-Ra’du:11)
d d d d
i l i b .bu.n
u ne Harta i l i b .bu.n
dan u ne di dunia tidak ada artinya
tahta il i b n nedi akhirat kelak.
.bu.jika
u il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p //:d
:pBanyak-banyaklah
/ / t
bersedekah,t
hhtt p :p//:d
/
berbuat / baik dan membagi t t
ilmumu
hhtt p :p//:d
/ /
ke semua orang.
j . a ca.cid.id d.id
ac.iterpenting,
Yang
je. j.ac
d
ac.i .id
jangan materialistis.
je. j.ac j . a ca.cid.id
b .bu.n
u nej.
e
b . u n
u
e
n b . u n
u
e
n b .bu.n
u nej.
e
i idgiigliilib. idgiigliilib. i
i l Tetap senyum, dan tetap semangat. i l
ig ili idgigili
//dig
/:d : /
ttp:/
hthtp
/ d/ : /
ttp:/
p
htht(vina)
/ d/ t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
vii
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
j.a c.id j.a c.id j.a c.id j . ac.i

d
ilib .une ilib .une ilib .une .un e
/dig /dig /dig /d i gilib
h ttp:/ h ttp:/ h ttp: /
Analisis Penentuan Kebutuhan dan Penilaian Kinerja Modal Kerja Pada Usaha
Kecil Menengah (UKM) Bidang Usaha Pengolahan Makanan dan Konveksi
(Decision Support System with MS Excel)
Vina Defi Lestari
Jurusan Manajemen, Fakultas Ekonomi, Universitas Jember
ABSTRAK
Decision Support System (DSS) merupakan hal yang penting dalam

mendukung pengambilan keputusan perusahaan dalam melakukan kegiatan
operasionalnya. Dalam kegiatan operasionalnya, perusahaan membutuhkan modal
kerja untuk membelanjai kebutuhan perusahaan sehari-hari. Penelitian ini
bertujuan untuk memperoleh desain DSS yang dapat membantu dalam
menganalisis penentuan kebutuhan dan penilaian kinerja modal kerja pada UKM
bidang usaha pengolahan makanan dan konveksi. Penelitian ini merupakan
penelitian eksperimentasi, dengan menggunakan spradsheet MS Excel sebagai
software DSS. Hasil penelitian adalah dalam membuat model penentuan
kebutuhan modal kerja dan penilaian kinerja modal pada UKM dapat
menggunakan pemodelan matematika pada spreadsheet. Pemodelan Matematika
dilakukan dalam tiga tahap. Tahap pertama adalah mendesain input data, tahap
kedua adalah desain formulasi analisis data, tahap ketiga adalah mendesain
output.
Kata Kunci: DSS, modal kerja
d d d d
e j. aj.ca.ci .id e j .aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id j .a ca.cid.id

i li b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u
enej. il ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: / /:d
/ / tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
e j. aj.ca.ci .id ej. aj.ca.ci .id e j .aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
il i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
viii
j. a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id
i li b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
The Analysis of Working Capital Needs Determination and Working Capital
Performance Evaluation ondSmall and Medium Enterprises d.id(SMEs) of Food
a ca.cid.id a c .i .id (Decision Support System
a c .iwith aca.cid.id
.bu.ne j .
nej. ej. .ac
Processing and Convection Sector
.bu.n nej ej. .ac MS Excel); .bu.n nej .bu.n
j .
nej.
e
il ib u i l i b u i l i b u i l i b u
//dig
/:d t p
hthttp
:/ /:d
/ / Vina Defi
tp :
hthttp
//:d
Lestari
// tp :
hthttp
/ /:d
/ /
Department of Management, Faculty of Economics, University of Jember
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id ABSTRACT e j. aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t p :p//:d
/ /
hhtt Support System (DSS) are t t p
tt
:p//:d
hhessential / / t t p :p//:d
/
hhttdecision-
/
Decision in supporting corporate
making in the conduct of operations. In operations, companies need working
capital to finance day-to-day id.ineeds of the company. This study id.id aimed to obtain
j . a ca.cid.id the design of DSS that j . a ca
can
.c d
assist in analyzing the j . a ca
.c
determination of needs and j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
assessment ofilworking i b .bu.n
u
e j.
necapital performance in i i
the
l b .
n
.buSMEs
u
e .
nejbusiness sectors of food
i li b .bu.n
u nej.
e
ig ili li
gigiconvection.
iand idgigili igiali
idgas
//dig
/:d t p :
processing / /:d
/ / d
hthttp spradsheet DSS. The results
This research
t p: / /:isd
/ /experimentation,
hthttpare in making a determination
using MS pExcel
t : / /:d
hthttp model/ /
software
working capital requirements and capital on SMEs performance appraisals can use
d mathematical modeling in a.id spreadsheet. Mathematical modeling .cid.id is done in three
j . aj.ca.ci .id stages. The first stageeis j . a
toca c .
designi d a data input, the secondj . a ca
stage is the formulation j . a ca.cid.id
e n ej . e j . e
un ej .
i li b .bu.n
u ne ibi.bu.un the third stage is to design
design of datailanalysis, u.nune
ilibi.boutput. ilibi.b.un
ig il i idgigil idgigil idgigil
//dig
/:d
t t p :p//:d
/ / t t
hhtt DSS, working capital hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /
Keywords:

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
ix
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
RINGKASAN

il ib .bu.n
u
enej. Analisis Penentuan i l i b .bu.n
u
e ej.
nKebutuhan dan Penilaian i l i b n nej. Modal Kerja Pada
e
.bu.Kinerja
u i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t
Usaha p
hthttp
:/ /:d
/
Kecil / Menengah (UKM) tp :
hthttp
Bidang//:d
// Usaha Pengolahan tp :/ /:d
hthttp dan
Makanan / /
Konveksi (Decision Support System with MS Excel); Vina Defi Lestari,
d ca.cid.halaman; dd d
e j . aj.ca.ci .id 070810201131; 2011; e j . aj92
.
id Jurusan Manajemen
e j. aj.ca.ci .iFakultas Ekonomi
e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne Universitas Jember. i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
Decision Support System (DSS) merupakan hal yang penting dalam
j . a ca.cid.id mendukung pengambilan j . a

d.id
ca.cikeputusan perusahaan dalam
j . a
d.id
ca.cimelakukan kegiatan
j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
operasionalnya. i l i b.bu.n
u
Dalam
e j.
nekegiatan operasionalnya, i l i b .bu.n
u nej. membutuhkan modal
e
perusahaan i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p :
hthuntuk
kerja
/ /:d
/ /
ttp membelanjai kebutuhanhth t p :
ttp
/ /:d
perusahaan / / sehari-hari. Penentuan t p : / /:d
/
hthtkebutuhan
tp /
modal kerja sangat penting dilakukan agar modal kerja dapat digunakan secara
d dd d d
e j . aj.ca.ci .id efektif dan efisien. Analisis e j . aj.ca.ci .ikinerja pada modal kerja .perusahaan
e j aj.ca.ci .id juga penting e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne dilakukan agar i l i b .bu.n
u
terlihatnekondisi keuangan danilihasil b .bu.n
u ne
operasi perusahaan. Tujuan il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t p
penelitian
hhtt
:p//:d
/ /
ini adalah untuk memperoleh t
hhttt p //:d
:pdesain
/ / DSS yang dapat t t
membantu
hhttp :p//:d
/ /
dalam
menganalisis penentuan kebutuhan dan penilaian kinerja modal kerja pada UKM
j . a ca.cid.id bidang usaha pengolahan j. aca.cid.id dan konveksi.

makanan
j . a ca.cid.id j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
Pada i l i b.bu.n
u
penelitiannej. ini dilakukan percobaan
e
i l ib .bu.n
u
e
neatauj.
eksperimen untuki l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/
memperoleh
/:d
/ / desain DSS penentuan t p : / /:d
hthkebutuhan
ttp / / modal kerja dan kinerja t p: / /:d
/
hthttp modal
/
kerja. DSS tersebut dilakukan dengan membuat model yang khusus dibuat untuk
d id .cid.id kerja. Untuk d
e j . aj.ca.ci .id perhitungan kebutuhan e j . aj.ca.modal
c.id kerja dan kinerja e j .aj.camodal ej . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne mempermudah i l i b .bu.n
dalam u e
npembuatan model, dapat il i b .bu.n
u
menggunakanne software yang sudah i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhttp
umum p ://:d
/ /
diketahui, yaitu dengan menggunakan t t
hhttpp : //:d
/ / salah satu software dari t tp :
p
//:d
/
hhttMicrosoft
/
corp. Software dari Microsoft corp. yang memiliki sistem perhitungan adalah
j.a ca.cid.id Microsoft Excel. j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej. menganalisis modalilibkerja
e .bu.n
u
e ej.
npada i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili idgigili
Pemodelan untuk idgigili UKM menggunakan idgigili
//dig
/:d tp :/ /:d
/ /
hthttp matematika. Pemodelan
pemodelan t p : / /:d
/
hthtmatematika
tp / dalam perhitungan t p : / /:d
/
hthttkebutuan
p /
modal kerja dan penilaian modal kerja dibagi dalam tiga tahap. Tahap pertama
d ca.cid.iDesain .cid.id d
e j. aj.ca.ci .id adalah mendesain input e j .ajdata.
.
d input data ini berupa
e j . aj.caspreadsheet elektronik.
e j. aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b u.n ne dari sebuah spreadsheet
.bkolom
u i l i b n ne
.bu.elektronik
u i li b .bu.n
u ne
ig i l i Baris-baris dan
idgigil i idgigil i lebih ideal untuk
idgigil i
//dig
/:d
t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
x
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
digunakan sebagai model statis dan dinamis. Tahap kedua adalah desain formulasi
j .a ca.cid.id analisis data. Pada kolom-kolom j . a ca.cid.id yang didesain pada tahap j . a .cid.id
camendesain input data,
j . aca.cid.id
il ib .bu.n
u
enej. analisis datailib .bu.n
u nej. dengan memberikan
e
dilakukan i l i b u.n nej.
e
.bformula-formula
u pada sel-sel i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p :/
perhitungan
hthttp
/:d
/ / pada spreadsheet. t
Tahapp : //:d
/
ketiga
hthttp
/ adalah mendesain tp
output.
hthttp
:/ /:d
/ /
Dalam
penelitian ini terdapat dua output. Yang pertama adalah tabel berupa hasil analisis
d did ca.cid.id untuk periode ca.cid.id
e j . aj.ca.ci .id data penentuan kebutuhan e j . aj.ca.ci .modal kerja dan simulasi askenario
e j. . e j . a.
i l i b .bu.n
u ne selanjutnya, ikedua l i b .bu.n
u e
nadalah tabel analisis ipengukuran
l i b .bu.n
u nej kinerja modal kerja il i b .bu.n
u nej
//dig
/:d
t t p :p//:d
perusahaan.
hhtt / / t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: / /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
xi
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
SUMMARY

il ib .bu.n
u
enej. The Analysisilof i b u.n nej. Capital Needs Determination
e
.bWorking
u i l i b .bu.n
u nej. and Working Capital
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
:/
Performance
/:d
/ / Evaluation on tp :
hthttp
Small //:d
/
and/ Medium Enterprises tp :
hthttp
/
of
/:d
/ /
Food
Processing and Convection Sector (Decision Support System with MSExcel);
d d d d
e j . aj.ca.ci .id Vina Defi Lestari; 070810201131; e j . aj.ca.ci .id 2011; 92 pages; Management
e j. aj.ca.ci .id Department
e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne Economic Faculty i l i b .bu.ofn
u e
nJember University. il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
Decision Support System (DSS) is an important thing in supporting
j . a ca.cid.id company decision in doing j . a id.id

ca.coperational activity. In the company
j . a ca.cid.idactivity, company j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
needs working i l i b .
n enej. to fulfill companyilibdaily
.bucapital
u .bu.n
u
e j.
neneeds. Working caiptali li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: /
determination
/:d
/ / is very important tohdo, t p : / /:d
/ /
thttpso that the working capitalhcan t p : / /:d
/
thttpbe used /
effectively and efficiently. The performance analysis on company working capital
d id.id the finances condition and id.id d
e j . aj.ca.ci .id is also important to edoj.ajso .
ca.cthat
e j . aj.ca.ccompany operational
e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne result can be iseen. l i b n nepurpose of this researchilibi .btou.n
.bu.The
u u neDSS design that can help
get il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
thtp :p//:d
in hanalyting
tt / / needs determination t
and t
hhtt p :p//:d
/
working / capital evaluation t
on t
hhttp :p//:d
small / / and
medium enterprises of Food Processing and Convection Sector.
j . a ca.cid.id In this study conducted

j. a ca.cid.id an experiment or experiments j . aca.cid.id to obtain the j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
determination i l i
ofb .
n
.buDSS
u
e .
nejdesign for working i l ib
capital .bu.n
u nej. and working capital
e
needs i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: /
performance.
/:d
/ / DSS is done by creating t p : / /:d
/ /
hthtatpspecial model made for the hcalculation t p:
thttp / /:d
/ / of
working capital needs and working capital performance. For simplicity in
d did is commonly known, is cby dd one software d
e j . aj.ca.ci .id modeling, can use software e j . aj.ca.ci .that e j .aj.a.ci .iusing ej . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne from Microsoft i l i b .bu.n
u
corp. neSoftware from Microsoft il i b .bu.n
u
corp. newhich has a computation i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t p ://:d
/ /
hhttpis Microsoft Excel.
system t t
hhttpp : //:d
/ / t tp
hhttp
: //:d
/ /
Modeling to analyze working capital to SMEs using mathematical
j.a ca.cid.id modeling. Kebutuan mathematical j .a ca.cid.id modeling in the calculation j . a ca.cid.idof working capital j .a ca.cid.id
i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u
e ej.
nstages. i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili and working idgigili
capital assessment is divided idgigili
into three The first stage idgigili
is to
//dig
/:d tp :/ /:d
/ /
hthttpa data input. Design input
design t p :
hthtthis
/ /:d
/ /
tp data in the form of hanthttelectronic t p :
p
/ /:d
/ /
spreadsheet. Rows and columns of an electronic spreadsheet is more ideal for use
d d d d
e j. aj.ca.ci .id as static and dynamicemodels. j .aj.ca.ci .idThe second stage is theeformulation j . aj.ca.ci .id design of data e j. aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u e
ndesigned i l i b .bu.n
u nofe data input, data analysis i li b .bu.n
u ne
ig i l i analysis. In columns
idgigil i in the designing idgigil i
stage idgigil i
//dig
/:d
t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
xii
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
done by giving the formulas in cells in the spreadsheet calculations. The third
j .a ca.cid.id stage is to design output. j . a

d.id study there are two outputs.
ca.cithis
In
j . a
d.id first is a table of
ca.ciThe j . aca.cid.id
il ib .bu.n
u
enej. results of data i l i b .bu.n
u
analysisnej.the determination of ilworking
e
i b .bu.n
u
e j.
necapital requirements and i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p :
simulation
hthttp
/ /:d
/ / scenarios for the next tp :
period,
hthttp
//:d
//the second is a table of tp :/ /:d
/
performance
hthttp
/
measurement analysis of working capital.
d d d d
i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: / /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
xiii
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
PRAKATA
j .a ca.cid.id j . a ca.cid.alamin,
id j . a .cid.id
caAllah j . aca.cid.id
enej. nej.
e nej.
e nej.
e
Alhamdulillahi rabbil puji syukur kehadirat SWT yang maha
il ib .bu.n
u i l i b .bu.n
u i l i b .bu.n
u i l i b.bu.n
u
ig ili kuasa, pengasih idgigili dan penyayang atas :/limpahan idgigili rahmat, kasih sayang gigili
idserta
//dig
/:d t p
hthttp
:/ /:d
/ / tp /:d
//
hthttmenyelesaikan
p tp :/ /:d
/
thttp yang /
tuntunan-Nya sehingga penulis dapat penyusunan hskripsi
berjudul: “Analisis Penentuan Kebutuhan dan Penilaian Kinerja Modal Kerja
d d d d
e j . aj.ca.ci .id pada Usaha Kecil Menengah e j . aj.ca.ci .id(UKM) Bidang Usaha ePengolahan j. aj.ca.ci .id Makanan dan e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
ig il i i
idgigil Support System with i
idgigilExcel)”, yang merupakan idgigil i
//dig
/:d :p//:d :p//:d :p//:d
Konveksi (Decisin MS tugas
t t p / /
t sebagai salah satu syarathuntuk t t p / / t t p / /
hhtdan
akhir htt memperoleh gelar SarjanahhEkonomi tt di
Fakultas Ekonomi Universitas Negeri Jember.
.i
cac.id d ca.cid.id ca.cid.id ca.cid.id
j . a j . a j . a j . a
nej. nej. nej.
e Penulis menyadari e sepenuhnya bahwa tersusunnya e penulisan skripsi ini neej.
i l i b .bu.n
u i l i b .bu.n
u i l i b .bu.n
u i liibli.bu.un
ig i l i i g i l i i g i l i i g
//dig
/:d :p//:d /dig berbagai pihak dari awal //:d /digakhir penyusunan skripsi //:d ig
berkat bantuan :phingga :pini.
thtpt / t t pt / t t pt / /dOleh
h
karenat itu penulis mengucapkan terimakasih
h ht sebesar-besarnya kepada:ht
h
1) Bapak Hadi Paramu, SE.,MBA.,Ph.D selaku Dosen Pembimbing I dan Ibu
d c.id.id c.id.id d
. aj.ca.ci .id a c j.aac aj.ca.ci .id
b .bu.n
u
e
ne
j neje. j.a selaku Dosen Pembimbing
Wiji Utami,uSE.,M.Si
b .b.un uneeIIj.yang telah meluangkan
b .b.un b .bu.n
u
e j
ne
.
i l
ig ili i i l i i i l i i il i i
//dig
/:d :p//:d
waktu,
/ / gil dan perhatian dalam:/penulisan
idgipikiran /:d
/ /
idgigil skripsi ini. ://:d
/ /
idgigil
t
h tt p t t
h ttp p t tp
hhttp banyak
2) htBapak dan Ibu Dosen jurusan hManajemen yang telah memberikan
ilmu pengetahuan sertad motivasi untuk menggali ilmu dlebih dalam selama
a c .id.id aca.ci .id aca.ci .id a ca.cid.id
j . a c j. j . j.
i l i b .bu.n
u nej.
e ini.
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili idgigiliSudiro (alm) dan ibunda://Srijayati idgigili atas segala cinta, kasih://sayang idgigili
//dig
/:d 3)
t p
hthttp
/:d
Ayahanda
: / / / t p
hthttp :
d/ / t p
hthttp:
d/ /
dan pengorbanan tidak terhingga serta doa yang tulus, pembimbing utama,
pendidik yang telah membesarkan dan menjadikanku lebih baik, terimakasih
. a c .cid.id . a c .cid.id .a c .cid.id . a ca.cid.id
e j . a e j .a e j . a ej .
i l ib .bu.n
u nej untuk semua
i l i b n nejtidak pernah tergantikan.
.bu.yang
u il i b .bu.n
u nej i l i b .bu.n
u nej
ig il i i
idgigilYiyien Richmawandari :/SE. i
gil si kecil Ghaisan, serta://d
idgidan idgigil i
//dig
/:d 4)
t t
hhtt p :p//:d
Kakakku/ / t t
hhttpp /:d
/ / t t
hhttpp : Kakak
/ /
Iparku Handhofi Tisna Wardana SE.,M.Si. atas segala dukungan dan
id.id motivasinya, terimakasih,

j.a c
a
.
c j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id
i li b .bu.n
u
enej. 5) Keluarga besar
i l i b .bu.n
u
e ej. Slamet Riyadi yang btelah
nDrs. il i .bu.n
u
e ej.
nmemberikan semangat dan .une
i l i b b .u nej.
ig ili idgigili dalam pengumpulan data. idgigili idgigili
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
bantuannya
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
6) Keluarga besar Luvy Prastowo Aribowo SH. yang telah memberikan
d motivasi dan kasih sayang

id selama ini. d d
e j. aj.ca.ci .id e j .aj.ca.c.id e j . aj.ca.ci .id e j. aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
xiv
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
7) Para narasumber, Bapak Fauzan, Bapak Hadi, Ibu Munifah, Ibu Hartini, Ibu
j .a ca.cid.id Memi, Bapak Asmadin.

j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id
il ib .bu.n
u
enej. 8) Penghuni i l i b .bu.n
kost u
e ej. 8 No. 6A; Faizah, Eva,
nJawa i l i b .bu.n
u nej. Phina, Chanty, Yeyen
e
Mbak i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p :
dan
hthttp
/ /:d
/ /
Yeni yang selalu menjadi tp :
teman,
hthttp
//:d
//saudara dan penghiburku. tp :
hthttp
/ /:d
/ /
9) Semua pihak yang tidak dapat disebutkan satu per satu.
d d ca.cid.isemua d
e j . aj.ca.ci .id Penulis juga menerima
e j . aj.ca.ci .id segala kritik dan saran e j. ajdari
.
d pihak demi
e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne kesempurnaaniliskripsi b .bu.n
u neini. Akhirnya penulis berharap, il i b .bu.n
u nesemoga skripsi ini dapat il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t p :p//:d
bermanfaat.
hhtt / / t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
j . a ca.cid.id j . aca.cid.id j . a c
id.id Juli 2011
ca.Jember, j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
Penulis i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: / /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
xv
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
DAFTAR ISI

il ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
Halaman i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
HALAMAN:/ /:d
/ / SAMPUL tp
hthttp
: //:d
// tp
hthttp
: / /:d
/ /
........................................................................................... i
HALAMAN JUDUL ............................................................................................. ii
d d d d
e j . aj.ca.ci .id HALAMAN PERNYATAAN e j . aj.ca.ci .id..............................................................................
e j. aj.ca.ci .id iii
e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne HALAMAN iPERSETUJUANl i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
............................................................................ il i
iv b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t p
HALAMAN
hhtt
:p//:d
/ / PENGESAHAN t t p :p//:d
/ / t t p :p//:d
/ /
................................................................................
hhtt hhtt v
HALAMAN PERSEMBAHAN .......................................................................... vi
j . a ca.cid.id HALAMAN MOTO ...........................................................................................

j . aca.cid.id j . a ca.cid.id vii
j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
ABSTRAK i b.bu.n
u nej.
e
i b .bu.n
u nej.
e
..........................................................................................................
i l i l viii
i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
ABSTRAC: / /:d
/ / t
hthttpp: / /:d
/ / t p
hthttp .............................................................................................................
hthttp
: / /:d
/ / ix
RINGKASAN .........................................................................................................x
d d d d
e j . aj.ca.ci .id SUMMARY .........................................................................................................
e j . aj.ca.ci .id e j . aj.ca.ci .id xii
e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne PRAKATA l i b .bu.n
u ne l i b .bu.n
u ne
..........................................................................................................
i i il
xiv i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt
DAFTAR p :p//:d
/ /ISI t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhtttp :p//:d
/ /
....................................................................................................... xvi
DAFTAR TABEL .............................................................................................. xix
j . a ca.cid.id DAFTAR GAMBAR ............................................................................................

j. a ca.cid.id j . aca.cid.id xx j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
DAFTAR i l
LAMPIRANi b.bu.n
u
e .
i l ib .bu.n
u nej.
e
nej.................................................................................... i l
xxiii i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d
BABt p : / /:d
/ / t p: / /:d
/ /
htht1.tpPENDAHULUAN .....................................................................................
hthttp t
hthttpp: / /:d
/ / 1
1.1 Latar Belakang Masalah ...........................................................................1
d .id.id .id ca.cid.id
e j . aj.ca.ci .id e .a j.ac c.id
j.ac c.....................................................................................
1.2 Rumusan Masalah
e . a 4
ej . a.
i l ib .bu.n
u ne 1.3 Tujuan i l i b u.n nej ......................................................................................
.bPenelitian
u il i b .bu.n
u nej i l i
5 b .bu.n
u nej
//dig
/:d
t t p
hht1.4
://:d
/ / t t
hhttp p : //:d
/ / t tp : //:d
tp manfaat Penelitian ....................................................................................
hhttp / / 5
BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA ............................................................................7
j.a ca.cid.id ca.ci .id d .i

j.acac.id
d
j.a.........................................................................................
2.1 Landasan Teori 7 j .a ca.cid.id
i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej. Modal Kerja ..................................................................
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili idgigili
2.1.1 Pengertian idgigili idgigili7
//dig
/:d tp :/ /:d
/ /
hthttp 2.1.2 Arti Penting Modal hKerja t p : / /:d
/ / t p : / /:d
/ /
thttp...............................................................
hthttp 9
2.1.3 Sumber dan Penggunaan Modal Kerja .........................................10
d id id ca.cid.id
e j. aj.ca.ci .id . d Mempengaruhi dalam.aPenentuan
j.acac.iyang
2.1.4 Faktor-faktor
e .
.
j cac.id e . e j. a.
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u nej Kebutuhan Modal Kerja................................................
i l i b .bu.n
u nej i li b .bu.n
u nej
ig i l i idgigil i
Besarnya idgigil i 12
idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
xvi
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
2.1.5 Perputaran Modal Kerja................................................................14
j .a ca.cid.id .id.id
2.1.6 PenentuancBesarnya
j .
Kebutuhan Modal Kerja
a a c
d.id
c.i..............................
j . a a c
16
j . aca.cid.id
il ib .bu.n
u
enej. 2.1.7 i l i b .bu.n
u nej. Modal Kerja .............................................................
e
Rasio-Rasio i l i b .bu.n
u nej.
e
i17
l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
:/ /:d
/ /
2.1.8 Sistem Pendukung tp : //:d
/
Pengambilan
hthttp
/ Keputusan tp
hthttp
: / /:d
/ /
Decision Support System (DSS) ...................................................21
d did d d
e j . aj.ca.ci .id 2.2 Tinjauan Penelitian
e j . aj.ca.ci .Sebelumnya e j. aj.ca.ci .id
............................................................ 23
e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne 2.3 Kerangka i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
Konseptual.............................................................................. i25
l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t
BAB t
hhtt p
3.
/:d
:p/METODE
/ / PENELITIAN t t p :p//:d
/ / t t p :p//:d
/ /
.......................................................................
hhtt hhtt 27
3.1 Rancangan Penelitian..............................................................................27
j . a ca.cid.id d
3.2 Populasi dan Sampel
j . a c
d
ac.i .id...............................................................................
ac.i .id j . a c 27
j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
3.3 Sumber i l i b .
n e
.buData
u
j.
i l i b .bu.n nej.
e
ne...........................................................................................
u i27
li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p :
htht3.4
/ /:d
/ / t
hthttpp: / /:d
/ /
tp Metode Pengumpulan Data..................................................................... t
hthttpp : / /:d
/ / 27
3.5 Metode Analisis Data .............................................................................28
d d d d
e j . aj.ca.ci .id 3.6 Kerangka Pemecahan
e j . aj.ca.ci .idMasalah ...............................................................
e j . aj.ca.ci .id 33
e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne BAB 4. HASIL i l i b .bu.n
DAN u e
nPEMBAHASAN l i b .bu.n
u ne
...............................................................
i il
34i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p
4.1
d
:p//:Gambaran
/ / UKM t t p :p//:d
/ / t tp :p//:d
/ /
.....................................................................................
hhtt hhtt 34
4.1.1 Kinerja UKM di Indonesia ...........................................................35
j . a ca.cid.id .cid.id
.acMaraknya
4.1.2 Penyebab
j a
id
.ac.c.id ......................35
Bisnis Makanan di Indonesia
j a j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
4.1.3 i l i b.bu.n
u nej. Maraknya Bisnis Konveksi
e
Penyebab i l ib .bu.n
u
e
di
j.
neIndonesia ..................... i l
36 i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p :
htht4.2
/ /:d
/ /
tp Modal Kerja UKM Pengolahan t p: / /:d
/ /
hthttpMakanan dan Konveksi ....................... t
hthttpp: / /:d
/ / 36
4.2.1 Modal Kerja Produksi Tahu .........................................................37
d idid .id ca.cid.id
e j . aj.ca.ci .id .ac.c.Produksi
4.2.2 Modal jKerja
e j .a j.ac c.id
Tempe.......................................................
e . a 41
ej . a.
i l ib .bu.n
u ne 4.2.3 i l i b .bu.n
Modal u neKerja Produksi Konveksi il i b .bu.n
u nej
.................................................. i l
44 i b .bu.n
u nej
//dig
/:d
t t p :p//:d
/ / t t p : //:d
/ / t tp : //:d
/ /
hhtt 4.2.4 Neraca dan LaporanhRugi-Laba http UKM Pembuatan Tahu, hhttp
Pembuatan Tempe dan Konveksi .................................................47
j.a ca.cid.id 4.3 Decision Support

d
.i .id (DSS) untuk UKM .........................................
j.acacSystem
.i
j.acac.id 53
d
j .a ca.cid.id
i li b .bu.n
u
enej. i l i b .
n e
.buData
u
j.
nepada il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili idgigili
4.4 Analisis idgigili idgigili
Spreadsheet.............................................................. 54
//dig
/:d tp :/ /:d
/ /
hthttp 4.4.1 Penyusunan Model hKebutuhan t p
thttp: / /:d
/ / Modal Kerja t
hthttpp : / /:d
/ /
UKM Pembuatan Tahu .................................................................54
d id id ca.cid.id
e j. aj.ca.ci .id . .id Kebutuhan Modal Kerja
j.acacModel
4.4.2 Penyusunan
e .
.
j.acac.id e . e j. a.
b .bu.n
u ne b .bu.n
u ej
nPembuatan b .bu.n
u nej b .bu.n
u nej
i li
ig i l i i l
idgigil i i
UKM Tempe i l i i
..............................................................
idgigil i l
62
idgigili i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
xvii
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
4.4.3 Penyusunan Model Kebutuhan Modal Kerja
j .a ca.cid.id c.id.id ............................................................................

UKM Konveksi
j . a a c j c.id.id
. a a c
67
j . aca.cid.id
il ib .bu.n
u
enej. 4.4.4 i l i b .bu.n
u nej. Model Penilain Kinerja
e
Penyusunan i l i b .bu.n
u nej. Kerja pada
e
Modal i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
:/ /:d
/ / UKM Pembuatan tp
Tahu, : //:d
/
Tempe,
hthttp
/ dan Konveksi tp : / /:d
/ /
............................
hthttp 72
4.5 Pembahasan ...............................................................................................
d d .id.id ca.cid.id
e j . aj.ca.ci .id ac.i .id Modal Kerja dengan MS
4.5.1 Analisis Kebutuhan
e j . . a c acExcel e j. . a c e j . a.
b .bu.n
u ne b .bu.n
u ej ....................................................................................
nDSS b .bu.n
u nej b .bu.n
u nej
i l
ig il i i i l
idgigil i
sebagai
i il
idgigili i i85
l
idgigili i
//dig
/:d
t t
hhtt p /:d
:p/4.5.2
/ / Analisis Kinerja Modal t
hhttt p :p//:d
Kerja / / dengan MS Excel t
hhttt p :p//:d
/ /
sebagai DSS ....................................................................................86
j . a ca.cid.id 4.6 Kelebihan Model

j . a id.id
ca.cKebutuhan dan Penilaian Kinerja
i l i b .bu.n
u nej.
e
Modal i l i b.bu.n
u
Kerja
e j.
nedengan MS Excel i b .bu.n
u nej.
e
..............................................................
i l i90
li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p : / /:d
/ /
htht5.tpKESIMPULAN DAN SARAN
BAB t p: / /:d
/ / t p : / /:d
/ /
hthttp...............................................................
hthttp 91
5.1 Kesimpulan .............................................................................................91
d d d d
e j . aj.ca.ci .id e j aj.ca.ci .id e j aj.ca.ci .id
5.2 Saran .......................................................................................................
. . 91
e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne DAFTAR l
PUSTAKA
i i b .bu.n
u i l i b .bu.n
ne...........................................................................................
u ne il
93i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p
LAMPIRAN
:p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhtttp :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
xviii
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
DAFTAR TABEL

il ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d /:d /:d /:d
/ / Halaman
/
t p : / / tp : // tp : / /
hthttp hthttp hthttp
Tabel 4.1 Harga dan Kebutuhan Bahan Baku Produksi Tahu ...............................38
. a c .cid.id Tabel 4.2 Harga dan Kebutuhan . a c .cid.id Bahan Pembantu Produksi . a c
Tahu
.cid.id........................38 . a ca.cid.id
e j . a e j . a e j . a e j .
i l i b .bu.n
u nej Tabel 4.3 Upah Tenaga
i l i b .bu.n
u
j
neKerja il i b .bu.n nej
Produksi Tahu .......................................................
u i
39 .un
l i b b . u nej
ig il i idgigil i idgigil i idgig39il i
//dig
/:d
t
hhtt
:p//:d
Tabeltp4.4 / /
Biaya-biaya Lain Produksi Tahu
t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
...........................................................
Tabel 4.5 Periode Perputaran Modal Kerja Produksi Tahu ..................................40
j . a ca.cid.id Tabel 4.6 Harga dan Kebutuhan j . aca.cid.id Bahan Baku Produksi Tempe j . a ca.cid.............................
id 41
j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e Tabel 4.7 Hargabdan
i l i .bu.n
u nej.
e
Kebutuhan Bahan PembantubProduksi
i l i .bu.n
u nej. Tempe .....................i41
e
li b .bu.n
u nej.
e
ig ili i
idgigilTenaga ili
idgig..................................................... idgig42ili
//dig
/:d :
Tabeltp4.8
hthttp
/ /:d /
Upah
/ :
Kerja ProduksitpTempe
hthttp
/ /:d
/ / t
hthttpp : / /:d
/ /
Tabel 4.9 Biaya-biaya Lain Produksi Tempe .........................................................42
d Tabel 4.10 Periode Perputaran d Modal Kerja Produksi Tempe d d
aj.ca.ci .id aj.ca.ci .id aj.ca.ci .id aj.ca.ci .id
.............................. 44
e j . e j . e j . e j .
i li b .bu.n
u ne Tabel 4.11 Harga
i l i b .
n
.budanu e
nKebutuhan Bahan Baku Produksi
i l i b .bu.n
u neKonveksi ......................i44 l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d Tabel
t t
hhtt p :p//:d
4.10 / /Periode Perputaran ModalttKerja p
hhtt
:p//:d
/ /Produksi p :p//:d
Tempe ..............................
t
hhttt / / 45
Tabel 4.11 Harga dan Kebutuhan Bahan Baku Produksi Konveksi ......................45
j . a ca.cid.id Tabel 4.14 Biaya-biayaj.Lain a ca.cid.Produksi

id j . aca.cid.id
Konveksi .................................................. 46
j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e Tabel 4.15 Periode
i l i b n
u nej.
e
.bu.Perputaran Modal Kerja Produksi
i l ib .bu.n
u nej.
e
Konveksi ..........................47
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d Table
t p: /
4.16
hthttp
/:d
/ /Neraca UKM Pembuatan t p
Tahu
hthttp
: / /:d
/ /
(2010) p: / /:d
/ /
................................................
t
hthttp
48
Table 4.17 Neraca UKM Pembuatan Tempe (2010) .............................................49
d Table 4.18 Neraca UKM Konveksi d d d
aj.ca.ci .id aj.ca.ci .id aj.ca.ci .id aj.ca.ci .id
(2010) ............................................................ 50
e j . e j . e j . ej .
i l ib .bu.n
u ne Tabel 4.19 Laporan
i l i b .bu.n ne
Rugi-Laba
u UKM Pembuatan
il i b .bu.n
Tahu u e
n........................................ i51
l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d Tabel
t t
hhtt p :p//:d
4.20 / /Laporan Rugi-Laba UKMttPembuatan p
hhtt
:p//:d
/ / tp :p//:d
/
Tempe .....................................
t
hhtt
/ 52
Tabel 4.21 Laporan Rugi-Laba UKM Konveksi....................................................53

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
xix
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
DAFTAR GAMBAR

il ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
Halaman i l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t
Gambarp
hthttp
:/ /:d
2.1/ / Perputaran Modal Kerja tp : //:d
// tp : / /:d
/ /
.....................................................................
hthttp hthttp 14
Gambar 2.2 Perputaran Modal Kerja .....................................................................15
d d d d
e j . aj.ca.ci .id Gambar 2.3 Perputaran e j aj.ca.ci .idKerja .....................................................................
Modal
. e j. aj.ca.ci .id 15
e j . aj.ca.ci .id
i l i b .bu.n
u ne Gambar 2.4 Kerangka i l i b .bu.n
u e
nKonseptual il i b .bu.n
u ne
Penelitian ........................................................ i25
l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
Gambar
hhtt p /:d
:p/3.1
/ / Rencana Kerja dengan MSt
hhttt p :p//:d
Excel / / t t p :p//:d
/ /
.......................................................
hhtt 29
Gambar 3.2 Kerangka Pemecahan Masalah...........................................................33
j . a ca.cid.id Gambar 4.1 Alur Pembuatan j . aca.cid.Tahu.........................................................................

id j . a ca.cid.id 40
j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
Gambar 4.2 Alur
i l i b u.n nej. Tempe ......................................................................
e
.bPembuatan
u i l i b .bu.n
u nej.
e
i43
li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p : / /:d
/ /
hthttp4.3 Alur Pembuatan BaranghtKonveksi t p: / /:d
/ / t
hthttpp : / /:d
/ /
http
Gambar ..................................................... 46
Gambar 4.4 Desain Input Perputaran Modal Kerja UKM Pembuatan Tahu .........55
d ca.cid.id Bahan Baku dan Biaya Tenaga d d
e j . aj.ca.ci .id Gambar 4.5 Desain Input e j . aj.Biaya e j . aj.ca.ci .idKerja Langsung e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne UKM
i l i b n ne
.bu.Pembuatan
u l i b .bu.n
u ne
Tahu ......................................................................
i il
55i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
Gambar
hhtt p /:d
:p/4.6
/ / Desain Biaya Overhead t t p
Pabrik
hhtt
:p//:d
/ /
UKM Pembuatan Tahu t
Kerja
hhtttp //:d
:ppada
/ /
UKM Pembuatan Tahu ......................................................................56
j . a ca.cid.id Gambar 4.7 Desain Input j. a ca.cid.id Pengeluaran Kas Perhari

Jumlah
j . a a
.cid.iKebutuhan
cdan d Modal
j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l
kerjai b .
nu nej.
e
i l ib .bu.n nej.
e
.bu...................................................................................................
u i l
56 i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p: / /:d
/ /
hthttp4.8 Formula Perputaran Modal
Gambar t p: /
hthttKerja
/:d
/ /
p UKM Pembuatan Tahuh................ t p
thttp: / /:d
/ / 57
Gambar 4.9 Kotak dialog Insert Function............................................................57
d id.id d d
e j . aj.ca.ci .id Gambar 4.10 Kotak Dialog e j . aj.ca.cFunction e j aj.ca.ci .id
Arguments ................................................
. 58
e j . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne Gambar 4.11 i l i b
Formula .bu.n
u e
nBiaya Bahan Baku dan il i
Biaya b .bu.n
u ne Kerja Langsung ilib.bu.n
Tenaga u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / UKM Pembuatan Tahu t t p :
ttp
//:d
/ / t t
hhttpp : //:d
/ /
hh................................................................... 58
Gambar 4.12 Formula Untuk Biaya Overhead Pabrik UKM Pembuatan Tahu .....59
j.a ca.cid.id Gambar 4.13 Formula Menentukan j .a ca.cid.id Jumlah Kebutuhan Kas j . a .cid.idHari dan
caPer j .a ca.cid.id
i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.Modal Kerja UKM Pembuatan
e
il i b .bu.n
u
e
neTahuj.
i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili idgigili
Kebutuhan idgigili idgigili
............................ 59
//dig
/:d tp :/ /:d
/ /
hthttp4.14 Hasil Perhitungan Perputaran
Gambar t p : / /:d
/ /
hthttp Modal Kerja UKM Pembuatan t p : /
hthttpTahu59
/:d
/ /
Gambar 4.15 Hasil Perhitungan Biaya Bahan Baku dan Biaya Tenaga Kerja
d ca.cid.idPembuatan Tahu ...................................................
ca.cid.id ca.cid.id
e j. aj.ca.ci .id Langsungj.a
e UKM
. e j . a . 60
e j. a.
i li b .bu.n
u ne i l i b n nej
.bu.Perhitungan
u i l i b .bu.n
u neUKM j
i li b .bu.n
u nej
ig i l i Gambar 4.16 Hasil
idgigil i Biaya Overhead idgigil i
Pabrik Pembuatan Tahu 60
idgigil i
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
xx
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
Gambar 4.17 Hasil Perhitungan Kebutuhan Kas Per Hari dan Kebutuhan Modal
j .a ca.cid.id Kerja UKMcPembuatan

j . a a
.cid.id
j . ca.cid.id
Tahu .........................................................
a 61
j . aca.cid.id
il ib .bu.n
u
enej. Gambar 4.18 iDesain l i b .bu.n
u nej. Perputaran Modal Kerja
e
Input i l i b .
n
.buUKM
u
enej.Pembuatan Tempe ....i62 l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t
Gambarp
hthttp
:/ /:d
/
4.19 / Desain Input Biaya tp
Bahan : //:d
Baku
hthttp // dan Biaya Tenaga Kerja tp :/ /:d
Langsung
hthttp / /
UKM Pembuatan Tempe .................................................................62
d .cid.id Overhead Pabrik UKM.aPembuatan ca.cid.id Tempe ......62 ca.cid.id
e j . aj.ca.ci .id Gambar 4.20 Desain e Input
j . aj.caBiaya e j . e j . a.
i l i b .bu.n
u ne Gambar 4.21 iDesain l i b .bu.n
u ne Jumlah PengeluaranilKas
Input i b n nej dan Kebutuhan Modal
.bu.Perhari
u il i b .bu.n
u nej
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / Kerja UKM Pembuatan t t p :p//:d
Tempe
hhtt / / t t p :p//:d
/ /
.......................................................
hhtt 63
Gambar 4.22 Formula Perputaran Modal Kerja UKM Pembuatan Tempe ...........63
j . a ca.cid.id Gambar 4.23 Formula Biaya j . aca.cid.Bahan

id Baku dan Biaya Tenaga j . a id.id Langsung
ca.cKerja j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
UKM
i l i b.bu.n
u nej.
e
Pembuatan Tempe i b .bu.n
u nej.
e
.................................................................
i l i63
li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p : / /:d
/ /
hthttp4.24 Formula Biaya Overhead
Gambar t p : /
hthtPabrik
/:d
/ /
tp UKM Pembuatan Tempe t p : / /:d
/ /
htht.............
tp 64
Gambar 4.25 Formula Menentukan Pengeluaran Kas Per Hari dan Kebutuhan
d .cid.id Pembuatan Tempe ............................................
d d
e j . aj.ca.ci .id Modal Kerja
e j . aj.caUKM e j . aj.ca.ci .id 64
e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne Gambar 4.24 iFormula l i b .bu.n
u e Overhead Pabrik UKM
nBiaya i l i b .bu.n
u ne
Pembuatan l
Tempe .............i65 i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
Gambar
hhtt p /:d
:p/4.25
/ / Formula Menentukan t t p :p//:d
Pengeluaran
hhtt / / Kas Per Hari dan t tp :p//:d
Kebutuhan
hhtt / /
Modal Kerja UKM Pembuatan Tempe ............................................65
j . a ca.cid.id Gambar 4.28 Hasil Perhitungan j. aca.cid.id Biaya Overhead Pabrik jUKM . aca.cid.Pembuatan
id Tempe66
j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
Gambar 4.29 i l i
Hasil b n nej.
e
.bu.Perhitungan
u Kas Per Hari i
danl ib .bu.n
u nej. Modal Kerja UKMilib.bu.n
e
Kebutuhan u
enej.
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/
Pembuatan Tempe ............................................................................ / 66
Gambar 4.30 Desain Input Perputaran Modal Kerja UKM Konveksi ...................67
d .cid.id Bahan Baku dan Biaya.Tenaga d d
j . aj.caBiaya e j aj.ca.ci .idKerja Langsung ej . aj.ca.ci .id
i l ib .bu.n
u ne i l
UKM i b .bu.n
u ne
Konveksi il i b .bu.n
u ne
................................................................................ i l
67 i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t p ://:d
/ /
hhttp4.32 Desain Input Biaya OverheadPabrik
Gambar t t
hhttp p : //:d
/ / t t
hhttpp :
UKM Konveksi .....................
//:d
/ / 68
Gambar 4.33 Desain input Jumlah Pengeluaran Kas Perhari dan Kebutuhan Modal
j.a ca.cid.id Kerja UKM j .a .cid.id ......................................................................

caKonveksi j . a ca.cid.id 68 j .a ca.cid.id
i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u
e j.
nePerputaran il i b .bu.n
u
e ej.
nKonveksi i l i b .bu.n
u nej.
e
ig ili Gambar 4.33: idgigili
Formula Modal Kerjaidgigili
UKM idgigili
......................... 69
//dig
/:d tp :/ /:d
/ /
hthttp4.35 Formula Biaya BahanhBaku
Gambar t p : / /:d
/ /
thttpdan Biaya Tenaga Kerja Langsung t
hthttpp : / /:d
/ /
UKM Konveksi ................................................................................69
d did d.id d
e j. aj.ca.ci .id Gambar 4.36 FormulaeBiaya j .aj.ca.ci .Overhead Parik UKM Konveksi
e j . aj.ca.ci............................. 69
e j. aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ / t
hhttt p :p//:d
/ /
xxi
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
Gambar 4.37 Formula Menentukan Jumlah Pengeluaran Kas Per Hari dan
j .a ca.cid.id Kebutuhan Modal

j . a ca.cid.id Kerja UKM Konveksi ........................................
j . a ca.cid.id 70
j . aca.cid.id
il ib .bu.n
u
enej. Gambar 4.38:ilHasil i b .bu.n
u nej.
e
Perhitungan Perputaran Modal i l i b .
n enejUKM
.buKerja
u
.
Konveksi ..........i70
l i b.bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t
Gambarp
hthttp
:/ /:d
/
4.38:/ Hasil Perhitungan tp :
Perputaran
hthttp
//:d
//Modal Kerja UKM tp
Konveksi:
hthttp
/ /:d
/ /
.......... 71
Gambar 4.39 Hasil Perhitungan Biaya Bahan Baku dan Biaya Tenaga Kerja
d ca.cid.idKonveksi ...............................................................
ca.cid.id ca.cid.id
e j . aj.ca.ci .id Langsung a
e j . UKM
. e j. a.
71
e j . a.
i l i b .bu.n
u ne Gambar 4.40 iHasil l i b n nej
.bu.Perhitungan
u Biaya Overhead il i b .bu.n
Pabriku neUKMj
Konveksi ............i71l i b .bu.n
u nej
//dig
/:d
t t
Gambar
hhtt p /:d
:p/4.41
/ / Hasil Perhitungan t t p :p//:d
Pengeluaran
hhtt / / Kas Per Hari dan t t
Kebutuhan
hhtt p /:d
:p/Modal
/ /
Kerja UKM Konveksi ......................................................................72
j . a ca.cid.id Gambar 4.42 Desain Input j . a .cid.id sheet UKM Pembuatan

cabalance j . a .cid.id........................73
caTahu j . a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
Gambar 4.43 i
Desain
i l b.bu.n
u nej. balance sheet UKMilPembuatan
e
Input i b .bu.n
u nej. Tempe .....................i74
e
li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p : / /:d
/ /
hthttp4.44 Desain Input balance hsheet
Gambar t p: / /:d
/ /
thttpUKM Konveksi .................................... t
hthttpp : / /:d
/ / 75
Gambar 4.45 Desain Input Income Statement UKM Pembuatan Tahu .................76
d .cid.id Statement UKM Pembuatan d d
j . aj.caIncome e j . aj.ca.ci .idTempe...............76 e j . aj.ca.ci .id
i li b .bu.n
u ne Gambar 4.47 iDesain l i b .bu.n
u ne Income Statement UKM
Input i l i b n ne .............................i77
.bu.Konveksi
u l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
Gambar
hhtt p /:d
:p/4.48
/ / Desain Input Analisis t t p
Kinerja
hhtt
:p//:d
/ /
Modal Kerja t tp :p//:d
/ /
.....................................
hhtt 78
Gambar 4.49 Formula Rasio Modal Kerja .............................................................78
j . a ca.cid.id Gambar 4.50 Output Rasio j. a id.id Kerja UKM PembutanaTahu

ca.Modal
c j . ca.cid.i...........................
d 79
j. a ca.cid.id
i l i b .bu.n
u nej.
e
Gambar 4.51 i l i
Outputb.bu.n
u nej. Modal Kerja UKMiPembutan
e
Rasio l ib .bu.n
u
e .
nejTempe ........................ i l
81 i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p: / /:d
/ /
hthttp4.52 Output Rasio Modal Kerja
Gambar t p: / /:d
/ /
hthttpUKM Konveksi..................................... t
hthttpp: / /:d
/ / 83
d d d d
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
xxii
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d
/://d i :// /d i :// /d i :// /d i
ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp ttp:/
hthtp
d d d d
il ib .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
DAFTAR LAMPIRAN

il ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
ig ili idgigili idgigili Halaman idgigili
//dig
/:d t p
hthttp
:/ /:d
/ / tp : //:d
// tp : / /:d
/ /
hth....................................................................
ttp hthttp
LAMPIRAN 1 Identitas Narasumber 95
d LAMPIRAN 2 Hasil Wawancara...........................................................................

d d 96 d
i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i li b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p
hthttp
: / /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b.bu.n
u nej.
e
i l ib .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ / t p:
hthttp
/ /:d
/ /
d d d d
i l ib .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne il i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhttp :p//:d
/ /

i li b .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
il i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/:d tp :
hthttp
/ /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ / t p
hthttp
: / /:d
/ /
d d d d
i li b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i l i b .bu.n
u ne i li b .bu.n
u ne
//dig
/:d
t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ / t t
hhtt p :p//:d
/ /
xxiii
i l ib .bu.n
u
enej. i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
i l i b .bu.n
u nej.
e
//dig
/d p //dig
://d //dig
p://d //dig
p://d

Gdlhub - (46) A - 1

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Deskripsi Asli:

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Gdlhub - (46) A - 1

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

d i g igliiblib.u d i g igliiblib.u d i g igliiblib.u d i g igliiblib.

ac .id ac .id ac .id ac. id

ANALISIS PENENTUAN KEBUTUHAN DAN PENILAIAN KINERJA

Vina Defi Lestari

j . a ca.cid.id j.a ca.cid.id j. aca.cid.id j . a ca.cid.id

j . a ca.cid.id j. a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j .a ca.cid.id UNIVERSITAS JEMBER j . a ca.ci-d.iFAKULTAS

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

Vina Defi Lestari

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.idJUDUL SKRIPSI j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

j . a ca.cid.id Jurusan ca.cid.id

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

d c.id.idAyahanda Sudiro (Alm) atas

2. Kakakku Yiyien Richmawandari S.E. atas semua dukungan dan

j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j.a c.id j.a c.id j.a c.id j . ac.i

Vina Defi Lestari

Jurusan Manajemen, Fakultas Ekonomi, Universitas Jember

Decision Support System (DSS) merupakan hal yang penting dalam

Kata Kunci: DSS, modal kerja

j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

j . a ca.cid.id mendukung pengambilan j . a

j . a ca.cid.id bidang usaha pengolahan j. aca.cid.id dan konveksi.

j.a ca.cid.id Microsoft Excel. j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j . a ca.cid.id j . aca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id

j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

j . a ca.cid.id company decision in doing j . a id.id

j . a ca.cid.id In this study conducted

j .a ca.cid.id stage is to design output. j . a

j . a ca.cid.id j . aca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id

j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

id.id motivasinya, terimakasih,

d motivasi dan kasih sayang

j .a ca.cid.id Memi, Bapak Asmadin.

j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

j . a ca.cid.id HALAMAN MOTO ...........................................................................................

j . a ca.cid.id DAFTAR GAMBAR ............................................................................................

j.a ca.cid.id ca.ci .id d .i

j.a ca.cid.id 4.3 Decision Support

j .a ca.cid.id c.id.id ............................................................................

j . a ca.cid.id 4.6 Kelebihan Model

j . a ca.cid.id j. aca.cid.id j . aca.cid.id j. a ca.cid.id

j.a ca.cid.id j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j .a ca.cid.id

j .a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . a ca.cid.id j . aca.cid.id

j . a ca.cid.id Tabel 4.14 Biaya-biayaj.Lain a ca.cid.Produksi