m
a m
El olvido hace su obra incesantemente sobre nosotros y sobre los otros. Es así como debe ser, es
casi una bendición, sino por supuesto "lo insoportable Funes" (recordar el cuento de Borges) nos
encerraría en sus solipsismos ¿no lo hará ya?. Tratamos de que no sea enteramente así, por eso
quisimos lanzar de nuevo hacia ustedes desde el tema de Hegel (que es una propuesta: el poder,
la conciencia, el amo y el esclavo) dos trabajos que están en un ciclo de conferencias dedicados a
explicar la "Fenomenología del Espíritu" por un autor argentino H. Raurich (1903-1963), esto
ocurría en los años 1952, 1953 y 1955. Con un rigor envidiable y una claridad expositiva ejemplar
nuestro compatriota logra hacernos asequible un pensamiento tan intrincado como intenso, sin
dejar de aportarnos el contexto histórico y conceptual con el que entraba en diálogo Hegel. Esas
son las causas por las que elegimos interponernos entre el olvido y sus resultados. Tentativa
provisoria pero, en fin, lo intentamos un poco. Henos frente a un trabajo poco común y quisimos
hacer recuerdo de la pasión que movía a H.R. en su lectura de Hegel, la que nos permitió sentir en
nuestra lectura de su texto.m
("Hegel y la lógica de la pasión " H. Raurich, Ediciones Marymar, Bs. As. , Argentina, 1976)m
Sergio Rocchiettim
c m
c
m
c
m
ccc
üa época moderna. Alemania en la época moderna. üa síntesis original de
Goethe y de Hegel (1).m
m
mm
mm
mm
mm
mm m mmm
mm
m
m
m m
c
c
mmm
m
m
mmmm
m
mm mm m
m
mm
m
m m
mmm
mm
mm mm
m
mm
m
mmm
mmmm m!
mm
mm
mm
mmm m
m
mm"m mmm
m
mm
m m#m
m mmm
mmmmm
m
3!
m mmm!
m
mmm
m
mmm mm
m
mmm
m
mmm
mm.mmmm
m
mm m
1m
m4mm
m5
m
mmm6mm7
m mmm
m
4m
mmm
m
mm m
m mm
m mmm!
mm
m mm
mm
m
mm
4mmm%
mm mmmm
mm m
m
m
mm mmm
mm
mm
m
m
m
m
m
mmm=m mmm
mm
mm
m.m
1m
mmmmm.4m
mm
mm:mm!&m>)*?@<m
mm&m
&m!
mmmm mm mmm m
mmm
mm/
mm
m'm
m
m m
m
m
mm m
mm
m
mm
m
m m mm
mmm
mm
mmmm5
mmm mmAB
m
mmmm6mmCm mm mm
m
mmm% m
mCmmm
mmm m
m
m
m
mm
mm
m
m$mm
mmCmmm
mm mm m
mm
m
mm m
m
mmmmmm #
"
#
$
m>D<m m
mm mm
mm
m
mmmmmm
mm
m
mm
m m
m/
4mmm m
mm
mmm'
m
mmmm
mmm
mmmmmm
m
%
mmm
m
mm m
mm
mm
m
mm
mm mm mmm mm
mmm
mm
mmm
mmmm m
mm
m
mmmm
m
m
mmmmm
mm&m
m
m#m
m4mm
m mmm
mm
mm mm
mmm
6mm3mmmmmm mmm
m
mm
m
m
mmm4m
m
mm&
m
mmm
m
m.m
mmmm mmm
mmm
m
mm
m
mm
mm
4mmm
mm
m
m
m!m
m
mm
m
mmmm m$m
mm
m
mmmm
mm
m
m
mmm
mmmm
mm
mmm
mmm
m m mm
mmm
mmmm
%
m'm
mm
mm
m
m
m
mm!mm
m$mmmm m
mm
m
mm
m
m
mmmm m%
m
m
mmm
5m
! m
m mm
mm
mm
mmmmmm mm
m
mmmmmmmmmmm
mm m
m
m!m
m
mmmm
"
#mmm
mmm
m
mm mm
m
mm m
mm
mmm
m$!
mmmm
mmm
mm
"
&
%
÷
"
mEm
m m
mmmm
m
m
mmmm
mmm
mm
mm
m
mmm& mmm
m m.m
m
mm
mm
m
mmm
mmm mmm mm
mmm
m
mmmm
m/
mm
mmm mm
m
m
m
mmm m
m
m
mmm m
m
mmm
m
m
m!mmmm mmm
m m
mm
m
m
m
m mmm mm mmm
mmmm m
mmm
mm
m mm
mmm
m mm mm
mm
mmm
mm
m
mmmm
m mm m
(
mm mmmm
m
m
m
m
mmm
mmm
mm
%m
mmmm
mm
m
m m
mm
m
m
mmm
m
m
m mmmmm
m
mmm m
mmm
&m
m
mm mmm
m m
mm
mm
mm
mmm
mmmmm
mmm m.m mmm
mmm mmmm mm mm mmmm
mmm
m m
'mmm
mm
m
mm
m
mmm
mm
mm
m
mm
m
mmmm
mm
m
m
mm
m$m
mm mmm
mmmm
mm
mmmmmm%
mm
mmmm
m% mmmm
m
m
m
m
mmm
mmmmm
mmmm
mm mmmm
mmm
m.m mmmm
mm
m
m mmm
m
mm
m
mmmmm
m
m
mmm
mmm mmFmm
mmm
6mm7
m
mm
mG
m
mm
Gm
mmm
m
mm
mmm
mm mmm
m m>-<m
.m
mm
m
mm mm m
m
m
mm
mm
m
m4mmm%mm
mm4mm
mm
m
m m%
m
mmm
m& m
m
m
mmm
m
ü
#
"
c '%
c
(
m
#
m
mm
mmm
mmm
m4mm%
m
m
mmmmmm
m
m/
mm m
mm m
mm
m
m
mm
mmm
mmm4
m
mmm
mmm
mm
mm4mmm
%
m m mmm
mmmm mm mmm
m
m
mmm
m
m
mmmm
m
mm m
mm
m!
mm
m mmm
m
m
m mmmmmm
m
mm
mm
m m
m mm
m9:;;;mmm m
mm m
m
#mmmm m
mm
mm m
mmmmm
mmmm
!
m
m m
m
mm m m
mm
mmm
mmmm
mm
m
mmm
m
mEm m
mmm
m mm
m mm4m m
mm
m
m
m m
!
mm m
m m!m
mm m
m
m
mmmm
mm
mmmmm m
m
mm; m7
m m
mm
m mm
mm)*c
)*cc )*ccc >mmmm
m
mm
mm
mm
+
m
m
m<mmm
mm
!
m
mm!mm
m
mm
m
ü
#
"
%
.
&m m
mm
m
m
mm
m
mm
m
mmm
mm
mm
mmm% m
m
mm
mmm
mm mm
m m
m
m
mm mmm
mmm
mmmm
m
mmm
m m
mmm mm mmm
mm
m
mm mm
mmmm
mm
mm m
mm
mm
mm
m4m
m mmmmmmmm
mm mmmm'm
8
mAmmmm
m
m
mm mmm
mmm
mm;
mm mm(
m
m
m4mm
m
m
mm
m
m
mmm
mm
m
mm
m- # "
%
c
m
.mmm
mmm mm
m
mmm
m
mm
mmm
m m
m
mm
m
mm
mm
m
m
m
m
mm8
mmm
mm
mmm
m
mm
mm
mmmmm
mm
mm
m
m
m
mmm
mm8
m
m
mm
mm m
mm
m mm
m
m
mmmm)*ccc m m
m1mmmm
m
mmmmmmmm
mm
mm
m
mm
m
mm mmm mm
mmm
m
mm
m
mmm
mmm% "mmm
mmm
m
m
m
mm
m
m
mm
m
m
m; m;
mm
Am'
mm
mmm
mmm
mm
m
m1m m
m
mmm
mm
m
m m m 4mmmm
m mm
mm
mm
mm
4mm
mm
m
mm
mm m
m
mmmm.
mmm
.
m m4
mm mm
mm
%m
mmm8
m m
m
m
mmm m
m
m m
mm
mm
m
m
m
m
m
mmmmm
m&
m
m m
m
m mmm
1mmm
mm
m m4m
mm
m
mm
m m
mm
m
m mm
mm
mmm
mm
mm
mmm
mmm.m
.
m m mm mmm mm
m m
m
m )*c )*cc
)*cccmm
m
mmm
mmmmmmmmm
mm
m
mm
mm
mmmm%mm m
/
c
m
'm
mmmmm
mmmm m
5
mmmmm m
m
mmmm
m
mmm
m mmm
mm>@<m:mmmmm
m
mmm mm
mmm
m
m
m
m
m mmmm
4
m
mm
m
mm
mm
mm mmmmm
mm
m
m0
m
m
mm
mm
mmm
m mm
mm m
m
.m
m
mmm mm0
mml>I<mmmm
mm
m
mmm
mmmmmmmm
mm
mm
m
G
m m
mm
mm0
m mm!
mmm
!
Gm m
mmmmmm; mmmm
mmm
m
!
m
mm mm
m
mmmm m
mm m
mm
mm
mB
mm%
m m!
m
"
#m
'
mmm
m0
m
m
mmm
mm
m
%
mmm
mmm
mmmmm
mmm
mm
m
mm
mmm m mm0
m
m mm m
m
mmmm mmmm m
m
mmm
m
mmm
mm m
m
mm m
m
!
m
mmmm
m
mm
mm
m
m
m
mm
mm
m
m
mm
mmmmm
! mm
m
!
m>*<m
mmÿ
m-+
mm%
m
m
! mmm
mmm
mm
mmmmmm
mm! m
m m mmm
m
! mm
m
m
mmm>,<m0
ü
1 m0
m
m
m% m
m4mm m
m
mm
m
m
mG/
mm m
Gm'
m4m
mmmmm
'm
mm
m
mm
m
m
m
m
mm! m
mm
m
m
mmm m
mm
mm mmm%
mmm
m m
mm
m
m m
mm
mm% m
m! m
mmm;
mmmmm
m
mm mm!
mmm
m
mmmm
mm
mm
m
mmm
mmmmmm
m& mmm
mmm
m
mm
m
mm
m
m
m!
mmmmm
m
mm
m
mm
m4mmm'm mm mm
m
4mmm
m
mmm mmmm m
m
mm
mmm
m m
mm4mmm
m
m
'
m
mmm
mm
"m
D< m
m
mmm% mm
m
mm
m
mmm
m
mm
mm mm
mmm
m
mm
m
m
mm
mmmm
mmm
mmmm
m
mm m
mmmmm
m.m
0
c
&/
# -
#
Emmmmm
m
mm
m
mmmmm
mm
mmm
m
m
m mmm
m
m m>m m
mm
mmm
mmmm
m
mm
mm
m
mm m
m m
mmm
m
mmmmm
m
mmmm3
mm.
4mmm.
4mm
<mm mm
mm4mm
m
mm
mmmmm!
mmm
!
m
mm
mm0
mm mm
mmmm
mmm
m
mmmm!
mm 4
mmm mm! mmm
m4mm
m
!
mmm
m!
m #m
"
m
m
mm mm
m%
mmm
m
m
m
mm4mmm
m
m
mm0
mm 4m>)+<m$
m
mm
mm%m mm
m m
m
mm
m.m
m
mm
mmm
m& mm
mmmmmmmmm
mmm m m
mm!
mmm
!
mm
m
mm
mmm
mm
m
m
"
#
ü
"
%
c
#
2
/
2
m
m
mmmm%mmm
m
mm0
m
mm
mmmm
m
mm
m
mm
m1m
mm mmmm
mmmmmmmm
m
mm4m
m
m m
mm
m
mmmG m Gm
mmmm
mmmm
m
m
m
m
mm
mm0
mm
m
mmm
m
mmmm
m
mm
m
m
'm
mm
mm0
m
m
mm
m m m
!4m
mmm
4m mmmm mm
m
m
,
m!
mmmmm
mm
m
m
m>))<m= m
4m!
m
"mG/
mm
mm/
m
mm
m
m
mm
m
GmA mmmm
m m
mm
m
m
mm
mm
mmmmmm
mm
m
m
m m
mm
mmm! mmm
%
# mm
!m m
mm mm m "mm
m
4mm
m
m
m m
4mm mmm
mm0
m
m
mm m m
mm
m
m
m
mmm
m
mmm m
6m
mm m
mmm
mm m
m>)D<m
m
mm
mmmmm
mmmmmmmmmm
m mm
mm
m
m mm
mmm
m
mm
m
m m
mm
mm mmmm
mmm
m
m
mm4mm5
mm
!
m mm
mmm
m
mm
mmmmm
m m5m
mm4
m%
mmmm
mmm
m
m'm
mm m mm
m m
mm
mm
mm4m mm
m'
m
mm m
m
mmm
m
m mmmmmm0
m mmmm
mlm
mm mmm0
m
mmm
mm mm
mmmm
m m m4m
m
m
mm
mm
m
mmG
m
mmmm
m m
m mm
mm4m
m
mmGm8
m
m
mm
mm;
.m
mmm
m
m'
mm
mmm4mmmm!
m
m
mm
mmm
mm
mB
m
mm
m
mm
mmmmmmm m
mm
mmm
m
m m
m m>)-<mEm
m
"mm
mmm m
mm4mm4m
mmmm
mm
mmm mm
mmmmmmm m
mm
m
mm
mmm4mm
m
m
mm
m
m
mm
m4mmm
mEm
"mm
m
m mmm
m
mm
m
m mmm
m
.m
m
mm
mm
mm
4mm
mEmm
mm
mmm
mm
mmm mmmm mm m
m
mmmm
m
m
m
mm4
mm
mmm
mmmm m1mm
m!
mmm
mmümm
mm
m
mmm
m
mmmmmm
mm
mmmm# mm'
mm
mm
m
mm mmmmmm
mm % mmm4mm
m
mmmmmm& m mm
m
mmm
mm
mm
mmmm%
mmm
m
m
mmm
m
mmm
m mm
mm$
m m
4mm
mm
&mm0
mmm
m
m
m$m
mmmm
m
m
mm
m
m
!
mmmmmmm
mmm
mmm
5m
mm
mm
mmm
m>)H<m mm mm
mmm
mmm4m5mm
m m
mm
m
m
mm
m
mm
m mm
m m m
mm
mm
m
m
!m mm
m m m
mmmm/
m
mmm mm
mm!
m
m
mm
mm
mm
mm
m
mm
m m m
m
m mmmm
mmm mm
m m mm
mm
m
mmmm
mmm
mm
m
mmm
m
mm
mm
mm;
mm
mmm
mmm
mmm
m
m
m mm
m
mmmmm
m.
mmmm
mm mm
mm
mmm
mm
mmm4mmm
m m
m
m
mm
mm
mmmmm
m
mmmmm
m
mmmm
m
m mmmmmm
m mmm mm m
mm
mm0
m
m
mmm
m
mmm
mm
m
mmm m&
mAm mm
mm;
mm
mm8
m
mm mm
m
m m4m m
m
m mm mmmm
mm
m
mm
m- "m>m
mmm
mmmm mm
mm
<m
"
#
#
#
mm
mmmmmm
m
m
mmm0
mm
mmmm m
mm
m
m m
mmmmmm
mEmm
m
mm0
mm
m
mmLmmm
mmm
m
m
mm0
mm
m
m
m m
mmm m
m
m
mmm
m
m
mmmm
mmm m
m
m
m
m
m
m mmm mmmmmm
m
1 "
÷
# ÷
# "
2
m
m
&'(cÿm
cm
'm
mm.
m
mm
mm
mm .
mmm4m
m mmm
m>)@<m
8
mm
mm
m
mm
m
mmm4m
m
' mmmmmm4m
mm m1 mm
&
mmm
m
mm
mm
m mmm
m mmm
m
mm
m6m
m m mm;
mmm8
m
mmm
%mmm mmm
m
mmmm mmmm
m.
mmm mm;
mm8
m>)I<m
/
m
mm
mm1m
m
mmmm
m.m
m
mmm
mmm 4mm
mm
m
mmm mmm m>),<m.m
mm
mm
m
m mmm5m
m
m mmmmm!m
m
m
mm
m
m
mmmmmmm
m
mmmm m
m
mm
mm m
m-
#
#2
-
m/
mm
mm mmmmmmm
mm
mm
4mmm
mmmmm 4m
mm
m
mm. mm
mm8
mmm
m8
m
m
mm
m mmmmm
mm mm
m
-
2
"
c
2
2
(19). El hombre capta su secreto
mejor con el Ô
que con
. La concepción de Dios es en unos panteísta,
como en Herder o en Goethe; en otros, como en Hamman o Jacobi, teísta; pero todos profesan
idéntica hostilidad contra el Dios Razón del cluminismo.m
m
ccm
-
+
2 m
m
%
mmmm mmm
m
mmm m
m mm
mm !
mm
mmm
m
mm
mmm mm
m
mmmmmm
m
m m
mm
mmm
mm
m9:;mm
4
mm9:;;mmmm
4mmm9:;;;mm
mmmmm
m
m
m
mmm'
m
mmm m
m
m
mm !mm
m m
m9:;; m;
mmm9:;;;mmAm
m
m
mmmm% mm
m
mm
m m m
mm
m
mm
m
mm
m
mmmm
mm
m
m
mmm
mm
mmmm
mm
mm
m
m
m
m
m m
mmmmm
mm
mmmm
m
mmm mmm4mmm
m
m
m m
m
m.
m m
mmmmm mmm
mmmm%mmmm mm mm m
mm
m mmm
mmm mm
mm
mmm
mm
mmmm
mmm; m
m
m%
c
mmm m
m
m
mmmm
m m
m
m
m
mm
m
m
m
m
m
mm
mmm;
m
mmm
m
mmm
m mmmm
mmm
mmmm
m
m
mm
m
m
!mm
m
m
mm
m
mm mm*
m m
mmm
mm mm
mm
mm mm
m4m
m:
mm
m
mm
mm
m
mm
mm
m m
mm
m
mm mm
mmmmm; m
m
ü
c
%
. .
&mmm
m mmmm
mm
mm m
m
mm
mm
m
mmm% m'mmmmm
4mmm
m mm
mm4mm4m7mmm
mm4mm
m$m m mm& %
mm!
m
m>D+<m
m
m
m
m
mmmm m
mmm
m m
m m
mm
mm
mm
mm mm
m
mmmm
mm mm m
m'm4mmm
mmmm
m%
mmm mm m
mm
mm m
m% m mmm
mm mmm
m
m m%m
m
m.mmm
m mm
m
m
m
mm
m
mmm
mmm
m
mmmm
m
m m
mm
mmm
m
'm
m
m
m
m4mm
m
mmmm
m
mm
m
mm!
m
mm
mmm
mm
m!
mm
mm8 m m
mm
mm m
!
m
mm
m
mmmmm
mmmm
mmm; mmm8
mmm mmmm
mmm
mmm mmm
mm
mmmm> m
mm mmm
m mm; mmm
m
mmA mm.
m
m
m
mm0
m
mmm
m
m
m
m;
m8
m4mm mmmm
mm
mmm
m
mmm
m
mm
m
mmm
mmmm<m
Emmmm
m9:;;;m mmm
mmc m
m
mm
m
mm
mmm
mmm4mmm
m
:
mmm%
m8
mmm
mm
m
mm m
4m
4
mmm:
mm mm8
mmm m
mm!m mm m
mm8
m
3!
mm
mmm
m
mm
m
"mm
mmm 4m%
mm mmm 4mm>mm
m
m4m m
m
mm <m
mm
m
m
mmm
mmm
mmm
mmm%mm
mmm
mm
mmm
mm
m
mm
m
mm mm
m m m
'm&
2
mmm
m
mm% mmmmm
m
m
m
mmmm
mmm mmmmmmm
4m
mm
m m
m
m
mm
mmm
m m m
mm mm mm
m
mm mm m
mmm m$m
m mm
mmE
mm
m
m
mmm
mmm
mm
m
mmm
m
mmm
mm m
mmm
mm
m% m
mm
m
mm
mmmmm m
m
mm
4
mmmm m
m
m
mm m
mm
m
m
m% mmm 4m
m
mmm'
mm
m mmm
m
m
m mm
mm
m
mmmmmm
m5m
m
m4
mm
4mm
m m
m
mm
m
mmmm
m mm
mmmmm
mm
mmmmm
mmm
mmm
m
m7m
m
m
m
mm
!
mmm m
mm
m
m
mmmm
m
mm
mmm
mm
m
1
mmm mmm
mm
m9:;;; m
mm
mmmmmmmm
!
mm
mm
m
mm
m
mmm mmm
m
m4
m
m; m;
mm
Am'm
mm.
mmü m
mmmmm mm
m
mmmmmm mm mm
mm
mm
mm m
m
m)**+mm),-+m m
mm
mm
mmmmm>m
)**+mm),-)m<mmm
mm
m
m m
m m
m
m
m m
m .m
m
m
mm
mm mm
mm!
mmm
mmm
mmmmmmmm
mm
m
m
m
m
mm mm
mEm
mmm
mm
m4mmmm
mmm
mm
m mmm
m
mmmmmm8 m1mm
m
mmm
m! mmmm
mm0
mmm
m
m
m
mm0
mmm
mmm
mmm
m
m
m
mm
mm
m
mmm
mm
mmmLm
mm
m
mm&
m
mm
Emm
m
mm4mm
m
mmm
mm mmmmmm
m m
mmm
m mm mmm
m
mm
m
mm
m
mm
m
m
mmmmm mmm mmmmm
m
m
mmmm 4mmm mm
mmm
mmmmm
mm mmm
mmmmm
m
m m mmmmmm
mmm
mmm m
mmmm!
m
mm
mmmm
mmEm
mm
mm
m
m
m m
mmm
m
mm
m
m
mm mm
m
m
mmmm
m
m
mmm
m
mmmmm m m
m
mm
4m
m
m m
mm
mm
m m
NOTASm
1. Como indicamos en la nota preliminar, éste es uno de los pocos casos, en que el texto puede
darnos una idea aproximada de lo que fue en definitiva la disertación original de Raurich. Hay, en
efecto, una versión taquigráfica que, aun incompleta, contiene los elementos esenciales de la
primera conferencia. Ese texto fue corregido oportunamente por el autor. Existe además, como
para las otras conferencias, el cuadernillo de notas que contiene algunos apuntes biográficos
resumidos, buena parte del material incluido en la versión antes mencionada y, finalmente, otras
páginas que no figuran allí. Creímos que la solución más apropiada era dar el texto corregido por
Raurich pero intercalando los pasajes fundamentales de las notas. Todo lo que, a nuestro juicio, no
podía ser incorporado aparece en el Apéndice. Preferimos seguir este procedimiento, aún a riesgo
de repetir ciertos conceptos, dado el valor que asignamos a las adiciones así como a lo añadido en
el Apéndice. :
mm %
m
4. Véase R. Berthelot, "La sagesse de Shakespeare et de Goethe", págs. 94 y ss., y del mismo
autor "Goethe et Hegel" en Etudes sur Hegel, págs. 113 y ss.; compárese también con G. Lukacs,
"Goethe et son époque", Preface, págs. 16 y ss. :
mm %
m
6. cdem, pág. 24. En realidad la cita está tomada de las "Conversaciones con Goethe" de
Eckermann. Zelter es un compositor amigo de Goethe.:
mm %
m
15. De Ruggiero, "L'etá del romanticismo", págs. 14-15; véase en el mismo volumen, cap. Vcc el
extenso ensayo sobre el romanticismo que Raurich examinó detenidamente aunque su concepción
del problema es, evidentemente, muy otra. :
mm %
m
20. Se refiere a la conocida obra de Diderot, "Paradoxe sur le comédien", escrita hacia 1773 y
publicada póstumamente en 1830; véase Oeuvres, págs, 1033 a 1088 y la correspondiente nota,
págs. 1451-1452. :
mm %
m
m
m
1
m
"m
c
m
÷
m