fabrice Mous
David vs, Goliath
Deugdelijk bestuur en de community
Deugdelijk bestuur... Dit is een term uit de organisatiekunde en ondertussen
ook een bezwerende mantra uit het bedrijfsleven. Dit begrip krijgt veel aan-
dacht, maar ironisch genoeg lijkt het ook zijn betekenis te verliezen vanwege
de crisis in de financiële sector. Maar wat is deugdelijk bestuur en wat heeft
het te maken met vrije en open source-software?
D
e principes van deug-
delijk bestuur, ofwel
‘good governance’,
zijn er op gericht om
de verantwoordelijkheden van
aandeelhouders, bestuurders
en het management zo goed
mogelijk af te bakenen om
daarmee belangenvermenging
te vermijden. Alle processen en
bedrijfsstructuren zijn geba-
seerd op de principes openheid,
integriteit en verantwoording.
Klinkt dat bekend in de oren?
Welnu, mijn waarde open
source-Zapatista’s, meer dan
ooit is deugdelijk bestuur een
factor die ook het succes van
open source-software kan bepa-
len. Recente gebeurtenissen vor-
men de perfecte aanleiding om
dit als open source-community
eens onder de loep te nemen.
Onvrede
Vorig jaar is er veel gesproken
over de invloed van Oracle op
een aantal open source-projec-
ten. Invloed die het software-
bedrijf had verkregen dankzij
de overname van Sun Microsys-
tems, die voor een aantal open
source-projecten optrad als
geestelijk vader en broodheer.
Met deze kersverse aanwinst
kreeg Oracle een eersteklas
lesje community-management
van een aantal open source-
projecten met als de twee meest
spraakmakende voorbeelden Java
en OpenOffice.org.
Zo trok de Apache Software
Foundation (ASF) zich terug uit het
Java Community Process (JCP), een
orgaan dat zich bezighoudt met
het vaststellen van standaarden
voor de programmeertaal Java. De
ASF beschuldigde Oracle ervan (eer-
der gemaakte) afspraken niet na
te leven en verweet de softwaregi-
gant eigen voorwaarden te stellen
aan het gebruik van Java. De ASF
liet in een open brief weten dat
Oracle geen deugdelijke bestuur
uitoefende over het orgaan dat
bedoeld is om in gezamenlijkheid
standaarden vast te stellen voor
het Java-platform. Terwijl andere
belanghebbenden het gedrag van
het Amerikaanse softwarebedrijf
tolereerden, stelde ASF deze pu-
bliekelijk aan de kaak en stapte zij
uit de JCP. Vervolgens schoof ASF
het project Harmony naar voren,
een vrije en open source-implemen-
tatie van het Java-platform.
Een vergelijkbare situatie deed zich
ook voor met het open source-
officepakket OpenOffice.org, dat
een aftakking (een zogeheten fork)
kreeg in de vorm van LibreOffice.
Oracle wekte de nodige zorgen
en onvrede bij de Open­Office.
org-gemeenschap, waarbij een aan-
zienlijk aantal ontwikkelaars geen
vertrouwen meer had in de aanstu-
ring van het project door Oracle.
De geboorte van een nieuw open
source-project werd daarmee een
feit. Het aansturings- en inspraak-
model van het LibreOffice-project
blijkt de open source-ontwikkelaars
en dienstverleners meer te liggen
dan de sterke controle die Oracle
wenst uit te voeren op het OpenOf-
fice.org-project.
Show me the code
Terwijl Oracle een achterhoedege-
vecht levert met de verschillende
open source-projecten, waarbij het
zich beroept op het merkenrecht,
gaat ondertussen de werkelijke
waarde van deze open source-pro-
jecten voor het bedrijf verloren. De
ontwikkelaars stappen namelijk
massaal over naar projecten
waarbij aansturing en inspraak
democratischer zijn geregeld. Ora-
cle lijkt de geldende gedragsregels
binnen de open source-projecten
niet te willen begrijpen en betaalt
daarvoor het nodige leergeld.
Deze gebeurtenissen worden nog-
al eens vergeleken met de Bijbelse
vertelling over de kleine David die
de machtige Goliath verslaat. Toch
verdient het meer aandacht en nu-
ance. Te lang hebben wij als open
source-gemeenschap aangenomen
dat ‘deugdelijk bestuur’ vanzelf
ontstaat uit de open source-prin-
cipes die worden meegeleverd met
een open source-licentie.
www.linuxmag.nl I 01 2011 25
Op dit moment worden veel mooie
open source-projecten slecht
aangestuurd, waarbij nauwelijks
inspraak plaatsvindt vanuit een
ontwikkelaars- en gebruikerscom-
munity. Dit probleem beperkt zich
dan ook niet tot grote software-
clubs zoals Oracle, maar doet zich
voor binnen allerlei grote en kleine
open source-projecten, gestart
vanuit een community of door een
bedrijf of persoon.
Het lijkt mij dat de tijd rijp is
om open source-licenties uit te
breiden met een paragraaf over
deugdelijk bestuur. Dan wordt
niet alleen bepaald op welke wijze
de softwarelicentie mag worden
gebruikt en verspreid, maar ook
welke code je dient na te leven
wanneer je deelneemt aan de ont-
wikkeling van de software. Meer
dan ooit zou ik willen zeggen: “Talk
is cheap. Show me the code.”
Fabrice Mous is senior consul-
tant bij Ictivity, leverancier van
open source-oplossingen, en is
betrokken bij LPI en de OpenDoc
Society.