Anda di halaman 1dari 21

MAKALAH

ANALISIS NUMERIK

Disusun Oleh:

Nama : Marcelina novi zarti

NPM : 1955201120

FAKULTAS TEKNIK

PRODI TEKNIK INFORMATIKA

UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH BENGKULU

2021
KATA PENGANTAR

Puji syukur kami panjatkan kehadirat Tuhan Yang Maha Esa, atas segala
limpahan nikmat dan karunia-Nya, sehingga penyusunan makalah ini dapat
diselesaikan sebagaimana mestinya sesuai waktu dan kesempatan yang telah
diberikan.
Terlebih dahulu saya mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada
Ibu Yulia Darnita S.Kom, M.Kom selaku Dosen Pengampu mata kuliah Analisis
Numerik yang telah mendukung saya dalam pembuatan makalah ini.
Saya sangat berharap bahwa makalah ini dapat memberikan kontribusi positif
dalam rangka menambah wawasan serta pengetahuan kita mengenai materi Analisis
numerik. Saya sadari bahwa penyusunan makalah ini masih banyak kekurangan dan
jauh dari sempurna. Oleh karena itu, saya juga berharap kritik dan saran yang
membangun demi perbaikan makalah yang akan saya buat pada masa yang akan
datang.
Semoga makalah ini dapat mudah dipahami bagi siapapun yang membacanya,
dan khususnya berguna teruntuk kami sendiri.Saya mohon maaf apabila terdapat
banyak kesalahan dan kata-kata yang kurang berkenan kepada siapapun yang
membacanya.Terima kasih.
HALAMAN JUDUL

KATA PENGANTAR

DAFTAR ISI

BAB I PENDAHULUAN

1.1 Latar Belakang ..........................................................................................4

1.2 Rumusan Masalah ....................................................................................4

1.3 Tujuan .......................................................................................................4

BAB II PEMBAHASAN

2.1 Metode Numerik .....................................................................................5

2.2 Operator-operator Pada Metode Numerik ............................................11

BAB III PENUTUP

Kesimpulan ...................................................................................................13
BAB I
PENDAHULUAN

1.1 Latar Belakang


Untuk mendapatkan penyelesaian matematika yang menjabarkan model
suatu persoalan nyata bidang rekayasa, sering solusi yang dicari berupa suatu nilai
variabel x sedemikian rupa sehingga terpenuhi persamaan f(x) = 0 yang
digunakan dalam model. Dalam beberapa kasus,melalui faktorisasi f(x) = 0 dapat
diperoleh penyelesaian seperti yang diinginkan; akan tetapi, lebih banyak jabaran
persamaan dalam model mempunyai bentuk yang rumit, sehingga teknik analisis
matematika murni belum dapat memberikan solusi.

1.2 Rumusan Masalah


1. Apakah definisi dari Operator-operator Pada Metode Numerik dan
metode apasaja yang digunakan.
2. Bagaimana cara menyelesaikan Operator-operator Pada Metode Numerik

1.3 Tujuan
1. Mengetahui definisi dari Operator-operator Pada Metode Numerik dan metode apa
saja yang digunakan.

2. Mengetahui cara menyelesaikan Operator-operator Pada Metode Numerik dan


metode yang digunakan.
BAB ll
PEMBAHASAN

2.1 Metode Numerik

Selisih Terhingga Biasa :


Secara Umum dapat di rumuskan :
∆ f(x) = f(x + h) - f(x)
Apabila dilanjutkan berdasarkan tingkatan dinyatakan dalam bentuk.
∆n f(x) = ∆n-1f(x+h) - ∆n-1f(x)
Contoh, untuk :
Selisih pertama : ∆ f(x) = ∆ (x+h) - f(x)
Selisih kedua : ∆2 f(x) = ∆ (x+h) - f(x)
Selisih ketiga : ∆3 f(x) = ∆ (x+h) - f(x)
Selisih keempat : ∆4 f(x) = ∆ (x+h) - f(x)
........................................................... dst
Mari kita gunakan rumus tersebut di atas sampai selisih terhingganya mencapai angka-angka
konstans :
Contoh : Carilah ekspresi analitik f (x) = x2 + 3
Untuk x = 1 (2) 9
Jawaban : Soal tersebut mengartikan, bahwa dalam fungsi f (x) = x2 + 3, nilai x bergerak mulai
angka 1 sampai dengan angka 9 dimana bedanya selalu tetap 2 atau x = { 1,3,5,7,9 }.
Sekarang kita coba cari nilai f (x) = x2+3
f(1) = ( 1 )2 + 3 = 4
f(3) = ( 3 )2 + 3 = 12
f(5) = ( 5 )2 + 3 = 28
f(7) = ( 7 )2 + 3 = 52
f(9) = ( 9 )2 + 3 = 84
Selanjutnya :
Untuk selisih pertama : ∆ f (x) = f (x+h) –f(x)
∆ f (x) = (x+2)2 +3-(x2+3)
∆ f (x) = x2 +4x+4+3-x2-3
∆ f (x) = 4x + 4
Jika x = 1 → ∆ f (x) = 4(1) + 4 = 8
Jika x = 3 → ∆ f (x) = 4(3) + 4 = 16
Jika x = 5 → ∆ f (x) = 4(5) + 4 = 24
Jika x = 7 → ∆ f (x) = 4(7) + 4 = 32
Jika x = 9 → ∆ f (x) = 4(9) + 4 = 40
Maka : f(x) = {8,16,24,32,40}
Untuk selisih kedua :∆2 f (x) = ∆f(x+h)-∆f(x)
∆2 f (x) = 4(x+2) +4-(4x+4)
∆2 f (x) = 4x+8+4-4x-4
∆2 f (x) = 8 (konstans)

Pada tabel berikut :

x F(x) ∆f(x) ∆2f(x)


1
3
5
7
94
12
28
52
84 8
16
24
32
40 8
8
8
8
8

Mari kita lihat contoh lainnya :


f(x) = x3+6x2+11x+6
Untuk : 0 (1) 4
Jawaban : x ={0,1,2,3,4}
Maka : f(x) = x3+6x2+11x+6
f(0) = (0)3+6(0)2+11(0)+6=6
f(1) = (1)3+6(1)2+11(1)+6=24
f(2) = (2)3+6(2)2+11(2)+6=56
f(3) = (3)3+6(3)2+11(3)+6=120
f(4) = (4)3+6(4)2+11(4)+6=210
Nilai f(x) = {6,24,56,120,210}
Untuk selisih pertama : ∆ f (x) = f (x+h) –f(x)
∆ f (x) = (x+1)3 + 6 ( x+1)2+11(x+1)+6-(3x3 + 15x+8)
∆ f (x) = x3+9x2+26x+14-x3-6x2-11x-6
∆ f (x) = 3x2+15x+8
Untuk x = {0,1,2,3,4}
∆f(0) = 3(0)2+15(0)+8=8
∆f(1) = 3(1)2+15(1)+8=26
∆f(2) = 3(2)2+15(2)+8=50
∆f(3) = 3(3)2+15(3)+8=80
∆f(4) = 3(4)2+15(4)+8=116

Nilai ∆f(x) = {8,26,50,80,116}


Untuk Selisih kedua : ∆2 f (x) =∆f (x+h) –∆f(x)
∆2 f(x) =3(x+1)2 +15(x+1)+8-(3x2 + 15x+8)
∆2 f(x) = 3x2+21x+26-3x2-15x-8
∆2 f(x) = 6x+18
Untuk x = {0,1,2,3,4}
∆2 f(0) = 6(0)+18 = 18
∆2 f(1) = 6(1)+18 = 24
∆2 f(2) = 6(2)+18 = 30
∆2 f(3) = 6(3)+18 = 36
∆2 f(4) = 6(4)+18 = 42
Nilai ∆2 f(x) = {18,24,30,36,42}
Untuk Selisih ketiga : ∆3 f (x) = ∆f (x+h) –∆f(x)
∆3 f (x) = 6 (x+1) +18–(6x-18)
∆3 f (x) = 6x + 6 +18–6x-18 =42 (konstans)

Pada tabel kita tuliskan :

x f(x) ∆f(x) ∆2f(x) ∆3f(x)


0
1
2
3
46
24
56
120
210 8
26
50
80
116 18
24
30
36
42 42
42
42
42
42
n
Rumus : Jika f(x) =∑ ai x i
i=0
Maka : ∆n f(x) adalah konstans an • n!.hn
Contoh : f(x) = x3-3x2+5x+7
Jawab : 1•3/•23=1•6•8=48

1. Soal : Untuk h = 1
Carilah ekspresi Analitik dari
f(x) = x3-7x2+2x +3
Jawaban : f(x) = x3-7x2+2x +3
∆ f(x) = (x+1)3-7(x+1)2+2(x+1)+3-(x3-7x2+2x+3)
∆ f(x) = x3-4x2-9x-2-x3+7x2-2x-3
∆ f(x) = 3x2 -11x -5
∆2 f(x) = 3(x+1)2-11(x+1)-5-(3x2-11x-5)
∆2 f(x) = 3x2+6x+3-11x-11-5-3x2+11x+5
∆2 f(x) = 6x-8
∆3 f(x) = 6(x+1)-8-(6x-8)
∆3 f(x) = 6x+6-8-6x+8
∆3 f(x) = 6
2.Carilah dua suku berikutnya dari barisan
Uo=5;U1=11;U2=22
U3=40;U4=74;U5=140
Jawaban:

U0, U1, U2, U3, U4, U5, U6, U7


5, ┬ 11, ┬ 22, ┬ 40, ┬ 74,┬140, ┬ 261,┬ 466
f(x) = 6 ┬ 11 ┬ 18 ┬ 34 ┬ 66 ┬ 12 ┬ 206
∆f(x) = 5 ┬ 7 ┬ 16 ┬ 32 ┬ 55 ┬ 85
∆2f(x) = 2 ┬ 9 ┬ 16 ┬ 23 ┬ 30
∆3f(x) = 7 7 7 7

3. Carilah ∆ Ux, ∆2Ux dan ∆3Ux untuk fungsi a). Ax3+bx+c


b). Ux = 1
x
Ambil : h = 1
Jawaban :
a) ∆Ux = f(x+1)-f(x)
= a(x-1)3+b(x+1)+c-(ax3+bx+c)
= ax3+3ax2+3ax+a+bx+b+c-ax3-bx-c
= 3ax2+3ax+a+b
∆2Ux= 3a(x-1)2+3a(x+1)+a+b-(3ax2+3ax+a+b)
= 3ax¬2+6ax+3a+3ax+3a+a+b-3ax2-3ax-a-b
= 6ax+6a
∆3Ux=6a( x+1)+6a-(6ax+6a)
= 6ax+6a+6a-6ax-6a
= 6a
b) Ux=1
x
∆Ux= _1_ - 1 = x-(x+1) = x-x-1
x+1 x (x+1) x x(x+1)

= _-1__ = _-1_
x(x+1) x2+x
∆2Ux= _____1_ ___- ( -1 )
(x+1)2 +(x+1) ( x2+x)
= ____-1_____ + __1__
x2+2x+1+x+1 x2 + x
= ___-1___+ __1__ =___-1____+ __1__
x2+3x+2 x2 + x (x+2)(x+1) x(x+1)
= __-x+x+2__ + ____2____
x(x+2)(x+1) (x+2)(x+1)x
∆3Ux = _________2__ ______ - ____2____
[(x+1+2)(x+1+1)(x+1)] (x+2)(x+1)x

= ______2__ ___ - ____2____


(x+3)(x+2)(x+1) (x+2)(x+1)x
= 2x-2(x+3)__ - 2x-2x+3____
(x+3)(x+2)(x+1)x (x+3)(x+2)(x+1)x
=3-3_
(x+3)(x+2)(x+1)x (x+3)

4. Tentukan selisih kelima dari


f(x) = 4-3x2-2x3+4x5
Untuk x = 0 (2) 20
Jawaban : ∆n f(x) = 4.5.25
∆n f(x) = 4 x 120 x 32= 15360

Selisih Pembagi :
Formula Selisih pembagi Newton :
щx = щa + (x-a) ∆ щa+ (x-a) (x-b) ∆2 щa+ (x-a) (x-b) (x-c) ∆3 щa + .....................
b bc bcd
dimana :
∆ щa = щb – щa
b b-a
∆2 щa = щa + щb + щc
b=c (a-b) (a-c) (b-c) (b-a) (c-a)(c-b)
∆3 щa = щa + щb + щc + щd
bcd (a-b) (a-c)(a-d) (b-a) (b-c) (b-d) (c-a)(c-b) (c-d) (d-a)(d-b)(d-c)
...............................................................................dst
Atau untuk rumus lainnya, bisa kita buat seperti :
∆2 щb = щb + щc + щd¬ _
c-d (b-c)(b-d) (c-d)(c-b) (d-b)(d-c)

∆3 щb = щb _+ щc _ + щd¬ _ + щe _
cde (b-c)(b-d)(b-e) (c-b) (c-d)(c-e) (d-b)(d-c)(d-e) (e-b)(e-c)(c-d)
Contoh :

Щx ∆ щa
b ∆2щa
b c ∆2 щa
bcd
2
0
4
8
6 13
7
43
367
145 3
9
81 3
9
Soal : Untuk k = 1 carilah ekspresi analitik untuk ∆ f(x), ∆2 f(x), dan ∆3 f(x)
1. Jika : f(x) = x3-7x2+2x+3
Jawaban : f(x) = x3-7x2+2x+3
∆f(x) = (x-1)3-7(x+1)2+2(x-1)+3-(x3-7x2+2x+3)
∆f(x) = x3-3x2+3x+1+7x2-14x-7+2x+2+3-x3+7x2-2x-3
∆f(x) = 3x2-11x-4
∆2 f(x) = 3(x+1)2-11(x+1)-4(3x2-11x-4)
∆2 f(x) = 3x2 +6x+3-11x-11-4-3x2+11x+4
∆2 f(x) = 6x-8
∆3 f(x) = 6(x+1)-8-(6x-8)
∆3 f(x) = 6x+6-8-6x+8
∆3 f(x) = 6
2. Carilah dua suku berikutnya dari barisan. Щ = 5, Щ1 = 11, Щ2 = 22, Щ3 = 40,
Щ4 = 74, Щ5 = 140, Щ6 = 261, Щ7 = 467.
Gunakan selisih terhingga untuk mencarinya di derajat berapakah yang nilainya seperti itu
Jawaban :
щ0, щ1, щ2, щ3, щ4, щ5, щ6, щ7, щ8, щ9
f(x) = 5, ┬ 11, ┬ 22, ┬ 40, ┬ 74,┬140, ┬ 261,┬ 467 ┬ 795 ┬ 1289
∆f(x) = 6 ┬ 11 ┬ 18 ┬ 34 ┬ 66 ┬ 121 ┬ 206 ┬ 328 ┬ 494
∆2f(x) = 5 ┬ 7 ┬ 16 ┬ 32 ┬ 55 ┬ 85 ┬ 122 ┬ 166
∆3f(x) = 2 ┬ 9 ┬ 16 ┬ 23 ┬ 30┬ 37 ┬ 44
∆4f(x) = 7 7 7 7 7 7

Dua suku berikutnya 795 dan 1289 derajat 4


2.1 Operator-operator Pada Metode Numerik

Tujuan penggunaan operator: menyingkat penulisan

1. Selisih berhingga ():

Misal f(x) terdifinisi pada [a:h:b]


(1)
f (x)  f (x  h)  f (x) (2)
2
 f (x)  [f (x)]  f (x  h)  f (x) (3)

n n1 n1 n1


 f (x)   [f (x)]   f (x  h)   f
(x)

Dalam bentuk table dapat dinyatakan sebagai berikut:

Tabel 2.1 Tabel selisih berhingga


xi yi yi 2 3 4
i  yi  yi  yi
0
x0 y0
y0
1
x1 y1 2y0
2
x2 y2 y1 3y0
3
x3 y3 y2 2y1 4y0
4
y3 2y2 3y1
x4 y4
5
x5 y5 2y3 3y2 4y1
y4
PROGRAM SELISIH_BERHINGGA;
uses wincrt;
var
f,df,d2f,d3f : array[1..100] of integer; i,n :
integer;
begin
clrscr;
writeln('f(x):=x^3-3x+6x+9');
write('Masukkan n = ');readln(n);
writeln(' ');
writeln('x f(x) df(x) d2f(x) d3f(x) ');
writeln(' ');

for i:=0 to n do begin


f[i]:=i*i*i-3*i+6*i+9;
gotoxy(1,6+2*i); writeln(i);
gotoxy(5,6+2*i); writeln('f(',i,')=
',f[i]);
end;
for i:=0 to n-1 do begin
df[i]:=f[i+1]-f[i]; gotoxy(16,6+(2*i)+1); writeln('df(',i,')= ',df[i]);
end;

for i:=0 to n-2 do begin


d2f[i]:=df[i+1]-df[i]; gotoxy(28,6+(2*i)+2); writeln('d2f(',i,')= ',d2f[i]);
end;
for i:=0 to n-3 do begin
d3f[i]:=d2f[i+1]-d2f[i]; gotoxy(42,6+(2*i)+3); writeln('d3f(',i,')= ',d3f[i]);
end; gotoxy(1,15+(2*i)); writeln('
end.

Hasilnya jika dijalankan sebagai berikut:

Keterangan: symbol  ditulus d karena keterbatasan huruf pada program


excel

Soal:

1. buatlah tabel selisih berhingga dari data sebagaimana pada tabel berikut:
Xn Yn
0 10
2 16
4 24
6 40
8 35
10 32

2
2. Jika diketahui y = 2x + 3x - 4 maka buatlah tabel selisih berhingga untuk
x dari 0 sampai 24 dengan jarak antar interval 3 (ditulis [0:3:24] )
3
3. dari data pada tabel di atas buktikan bahwa D f (x1) = -2
2. Selisih Pembagi
f12 f  f
2 1 (4)
 x2  x1

y3  y2 y2  y1
 x2  x1 y3  y2  x3  x2 y2  y1 

 2y y23  y12 x3  x2 x2  x1 x3  x2 x2  x1 


 

123
x3  x3  x1 x3  x1
x1

x2  x1 y3  y2   x3  x2 y2  y1  y 3  y2  y2  y1 


  

x3  x2 x3  x1  x2  x1 x3  x1
x3  x2 x2  x1 x3  x1 

y3 y2 y2 y1
   
x x2 x3  x1  x3  x2 x3  x1  x2  x1 x3  x1  x2  x1 x3  x1 
3


y3  y2 x2  x1   x3  x2  y1


x3  x2 x3  x1  x3  x2 x3  x1 x2  x1 x2  x1 x3  x1 
y3  y2 x3  x1  y1

 
x3  x2 x3  x1  x3  x2 x3  x1 x2  x1 x2  x1 x3  x1 
y3
 
 y2 y1

x3  x2 x3  x1  x3  x2 x2  x1  x2  x1 x3  x1 

 2 y123  

y1 y2 y3
x x x
x x x x
x x x x x
1 2 1 3 2 1 2 3 3 1 3 2

Misal
2
 y012  y0 y1
 y2
 

x0  x1 x0  x2  x1  x0 x1  x2  x2  x0 x2  x1 


misal
 3 y2345  2

    y3
 
)( )
y
x2  x1 x2  x3 x2  x4 x2  x5 x3  x3  x2 x3  x4 x3  x5
x1


 4

 
   y5 (5)

)(

)
y
x4  x4  x2 x4  x3 x4  x5 x5  x5  x2 x5  x3 x5  x4
x1 x1
Dan seterusnya
Ua
 rUabc..k  Ub

 ...

(a  b)(a  c)..(a  k ) (b  a)(b  c)..(b  k )


Uk
(k  a)(k  b)..(k  j) (6)

Bentuk tabulasi selisih pembagi sebagai berikut.

Tabel 2.2 Tabel selisih pembagi

I Xi yi yi 2yi 3yi 4yi


1
x0 y0
y01
2 2
 y012
x1 y1
3
y12  y0123
3 2
 y123
4
 y01234
x2 y2
3
y23  y1234
4 2
 y234
4
 y12345
x3 y3
3
y34  y2345
5 2
 y345
x4 y4
y45
6 x5 y5

Contoh program untuk table selisih bagi sebagai berikut:

PROGRAM SELISIH_BAGI;
uses wincrt; var
x,y : array[1..100] of integer; sb1y,sb2y,sb3y : array[1..100] of real; i,n
: integer;
BEGIN
clrscr;
write('Jumlah data: ');readln(n); writeln('Masukkan datanya');
for i:=0 to n do begin
gotoxy(1,4+i); write('x[',i,']:'); readln(x[i]);
end;
for i:=0 to n do begin
gotoxy(10,4+i); write('y[',i,']:'); readln(y[i]);
end;

clrscr; writeln('

writeln('i x y sb1y sb2y sb3y ');


writeln('
for i:=0 to n do begin
gotoxy(1,4+2*i); writeln(i); gotoxy(5,4+2*i); writeln(x[i]);
gotoxy(12,4+2*i); writeln(y[i]);
end;
for i:=0 to n-1 do
begin
sb1y[i]:=(y[i+1]-y[i])/(x[i+1]-x[i]); gotoxy(18,4+2*i+1);
writeln(' ',sb1y[i]:4:2); end;
for i:=0 to n-2 do begin
sb2y[i]:=(sb1y[i+1]-sb1y[i])/(x[i+2]-x[i]);; gotoxy(30,4+2*i+2);
writeln(' ',sb2y[i]:4:2); end;

for i:=0 to n-3 do begin


sb3y[i]:=(sb2y[i+1]-sb2y[i])/(x[i+3]-x[i]); gotoxy(42,4+2*i+3);
writeln(' ',sb3y[i]:4:2); end;
gotoxy(1,4+2*n+2); writeln('
gotoxy(1,4+2*n+3);
writeln('Ket: sb1y = selisih bagi tingkat 1 untuk fungsi y'); END.

Jika diketahui data untuk x dan y sebagai berikut:

I Xi yi
0 -2 5
1 0 3
2 3 15
3 4 47
4 9 687

Maka jika program tersebut dijalankan hasilnya adalah:

Latihan:

1. Buatlah tabel selisih pembagi dari data berikut:


x Ux
3 15
-2 5
9 687
0 3
4 47

4. Buatlah tabel selisih pembagi dari data berikut:

X Ux
10 355
0 -5
8 -21
1 -14
4 -125

3. Buatlah table selisih pembagi jika f(x) didefinisikansebagai

3 2
f ( x )  2x x  1 dengan x=[0:2:10]

3. Formula selisih pembagi Newton

Ua
x  Uxa  Ux  Ua
(7)
xa

Ux  Ua  (x  a)Uxa
(8)

U 2
 Uab  (x  b ) U xab (9)
xa

Substitusi per. (9) ke (8) menghasilkan:

U x  Ua
 (x  a )Uab  (x  a )(x  b )2Uabc (10)

dengan cara yang sama diperoleh:

Ux  Ua (x  a)Uab  (x  a)(x  b)2Uabc  (x  a)...(x  (11)


j)Uab..k
Soal:

Dari data

I X Ux
1 10 355
2 0 -5
3 8 -21
4 1 -14
5 4 -125
Tentukan U6.

U4  U1  (x  x1 )U12 (x  x1)(x  x2 )2U123  (x  x1)(x  x2 )(x  x3 )3U1234 

 (x  x1 )(x  x2 )(x  x3 )(x  x4 )4U12345


BAB III

PENUTUP

KESIMPULAN

3.1.Kesimpulan

1. Metode numerik digunakan untuk menyelesaikan persoalan dimana


perhitungan secara analitik tidak dapat digunakan.
2. Metode numerik mampu menangani sistem persamaan linier yang
besar dan persamaan-persamaan yang rumit dan merupakan
penyederhanaan matematika yang lebih tingggi menjadi operasi
matematika yang mendasar.

Anda mungkin juga menyukai