CORTES XEOLÓXICOS

Un corte xeolóxico é unha representación gráfica dunha sección de terreo, que se

constrúe a partir dun Mapa Xeolóxico seguinte unha dirección determinada. Ten como
finalidade representar aqueles aspectos que non se aprecian na superficie e resaltar de
forma gráfica a disposición dos materiais en profundidade.
A interpretación dun corte xeolóxico supón realizar dúas tarefas importantes:
1. Identificar os feitos xeolóxicos e as estruturas representadas no corte de terreo,
como pregamentos e fallas.
2. Establecer a secuencia en que tiveron lugar os acontecementos xeolóxicos, como a
orde en que se depositaron as capas de terreo, e cando se orixinaron as fallas e as
dobras que poden aparecer no corte. Para iso imos ter en conta dous principios
xeolóxicos:
Principio de superposición de estratos: "Un estrato a capa de terreo é máis moderno
que os que se atopan debaixo e máis antigo que os que se atopan enriba"
Principio de acontecementos: "Un acontecemento é posterior aos materiais que afecta
e anteriores aos que non foron afectados por el".

Aplicando estes principios imos interpretar o seguinte corte de terreo

PASO 1: ANALIZAR AS PISTAS E DEDUCIR A SECUENCIA DE ESTRATOS

• Os materiais sedimentarios deposítanse horizontais, uns sobre outros, en capas
denominadas estratos. Por iso, os materiais máis antigos atópanse en zonas máis
profundas. É dicir, A lectura dun corte xeolóxico, realízase de ABAIXO cara a
ARRIBA
É o que se coñece como principio de superposición dos estratos.
Existen algunhas excepcións. Delas só consideraremos as terrazas fluviais: ao ir
escavando o río na súa canle, os sedimentos máis antigos quedan nas terrazas
superiores e os máis recentes nas zonas máis profundas. É o caso da capa 5, no
exemplo.
• Para comprobar e afinar as idades dos estratos utilizamos o estudio dos fósiles. Os
fósiles son restos de seres vivos ou da súa actividade (pegadas, galerías,...) que se
mineralizan e quedan incluídos nos estratos.
Como se depositan xunto aos estratos, a presenza dun fósil característico dunha
determinada época -fósil guía- indícanos a idade do estrato. É o principio de
sucesión fosilífera. No exemplo, Calamites era un fento xigante típico do período
Carbonífero. Logo, as lousas que o conteñen formáronse nesa época.
NON EXISTEN fósiles nas rochas metamórficas e magmáticas, xa que as altas
temperaturas e presións do proceso de formación os destrúen.
Algúns fósiles permítennos identificar a idade aproximada do estrato en que se atopan:
son os fósiles guía Serve para caracterizar unha determinada época da historia
sedimentaria da terra. Características:
• grande dispersión xeográfica
• evolución rápida, por o que só atópanse en estratos dun período determinado.
Algúns FÓSILES GUÍA:
PRECÁMBRICO ou ERA ARCAICA (4.500 a 3.500 m.a.):
Estromatolitos
fósiles de plancto
Pegadas de augamares e vermes.
ERA PRIMARIA ou PALEOZOICO (3.500 a 250 m.a)
Trilobites: Paradoxides, Phacops
Graptolites: Monograptus
Braquiópodos: Rinchonella, Terebrátula
Fento: Calamites, Sigillaria
ERA SECUNDARIA 0 MESOZOICO (250 a 70 m.a.)
Braquiópodos
Moluscos:
Belemnites: Belemnopsis
Anmonites: Philloceras
Outros Moluscos: Bivalvos, Gasterópodos, etc.
Equinodermos: Micraster, Cidaris
Grandes Réptiles (DINOSAUROS): Diplodoccus, Tiranosauiros
ERA TERCIARIA 0 CENOZOICO (70 a 10 m.a.)
Nunmulites: Nunmulites
Era dos mamíferos, Aves e Ximnospermas (similares todos aos actuais).
ERA CUATERNARIA (10 m.a ata a actualidade)
Home

TEN EN CONTA QUE A EROSIÓN PODE ELIMINAR ALGUNHAS CAPAS

• Podemos deducir moitos datos da análise das facies. Denominan facies ao
conxunto de características litolóxicas e paleontolóxicas que quedan reflectidas nunha
rocha sedimentaria e que permiten recoñecer as condicións xenéticas e a historia de
formación. Existen dous tipos de facies:
- Litofacies: O tipo de rocha sedimentaria informa sobre o ambiente de
sedimentación.
• Pedras de gra: medio continental
• Evaporitas (sales): climas áridos, medio mariño superficial ou lacustre
• Calcarias: climas cálidos no medio mariño
• Carbón: clima húmido temperado-frío para que poidan acumularse vexetais en
pantanos
• Tillitas: clima frío e glaciar
• Ripple-marks: liña costeira
- Biofacies: a fonte informativa é biolóxica (fauna e flora):
• Variedade de fósiles: clima cálido e benigno.
• Fauna monótona: clima frío
• Arrecifes de coral: clima cálido, profundidade baixa (<30 m), augas osixenadas e
transparentes
• Aneis de crecemento en madeiros de árbores fosilizados: estacións marcadas; sen
aneis: clima ecuatorial, sen estacións.
PASO 2: DESCUBRIR A PRESENZA DE FENÓMENOS TECTÓNICOS E situalos
TEMPORALMENTE.
Fixarémonos na presenza dos seguintes fenómenos:
- Pregamentos: os materiais non están rectos e horizontais senón que forzas
tectónicas os deformaron e pregado. Se o pregamento non é moi forte, se fala de
basculamiento (os estratos están inclinados). No exemplo as capas 1 e 3 pregáronse.
- Fallas: Os materiais rompen en resposta aos esforzos e as capas desprázanse a
ambos os dous lados do plano de rotura (plano de falla). No exemplo, observa que as
capas 1 e 3 aparecen desprazadas verticalmente a ambos os dous lados da estrutura
4. Iso é unha falla.
- Intrusións magmáticas. Cando os magmas ascenden, están tan quentes que
chegan a fundir parte das rochas coas que se atopan, atravesándoas. Poden ser
grandes masas (batolitos ou plutones) ou simplemente encher gretas (filóns ou
diques). En ocasións non chegan a fundir os materiais pero as rochas sofren cambios
debido á temperatura, formándose unha auréola ou coroa de rochas metamórficas en
torno ao dique ou plutón. No corte de exemplo, a capa 4 é un dique de pórfido que se
colocou na greta aberta pola falla e que creou unha auréola metamórfica.
- Volcáns
Para ordenalos, debes aplicar o principio de interferencia estrutural ou da
sucesión dos acontecementos xeolóxicos: todo estrato, acontecemento ou
estrutura é máis antigo que aquela que o atravesa ou afecta. Así, no exemplo, as
capas 1 e 3 deposítanse, logo préganse, despois rompen (a falla afecta á dobra) e,
finalmente, o dique colócase aproveitando a falla. Despois depositaranse o resto das
capas, que xa non están pregadas.
PASO 3: RECONSTRUÍR A HISTORIA XEOLÓXICA.
No exemplo, quedaría algo así: "No Carbonífero depositáronse no medio mariño
calcarias e dolomías con Fusulina(3). Despois o mar retirouse e formouse a capa de
lousas con Calamites (1). Entre o Carbonífero e o Pérmico prodúcese un pregamento
do terreo, unha falla e a intrusión dun dique de pórfido cuarcífero (4) a favor do plano
do falla. Esta intrusión originauna auréola metamórfica (2) nas rochas adxacentes. A
erosión nivela o terreo e deposítase, durante o Pérmico, a capa de conglomerados
(6). Posteriormente, xa en épocas recentes, como testemuña a presenza de cerámica,
instálase na zona un río que forma 3 terrazas de gravas e areas (5) ".

Como se realiza un corte ou perfil xeolóxico

Para realizar un corte xeolóxico emprégase a mesma técnica que para realizar un perfil
topográfico. Partimos dun mapa xeolóxico no que se traza o corte a realizar: exemplo I
-I ´ ou II -II´
1) Realizar o perfil topográfico da liña de corte. para iso realizaremos os seguintes
pasos que a continuación se detallan
2) Identifícanse os elementos xeolóxicos que son cortados e márcanse sobre o
perfil topográfico obtido
3) Interprétanse, extrapolan e representan tanto en superficie coma en
profundidade os elementos xeolóxicos segundo o mapa