TAHAPAN ANALISA
Start
A A
A A
B B
B B
Kecepatan V (m/s)
Faktor Kecepatan KV
Tegangan Aktual τa (MPa)
End
Penjelasan diagram alir proses perhitungan roda gigi lurus pada motor Satria FU
sebagai berikut :
Start
Mengumpulkan data penunjang sebagai beban input untuk perhitungan roda
gigi berupa :
Berat Motor Wmotor (Kg)
Berat Bahan Bakar Wbb (Kg)
Berat Bagasi Wbg (Kg)
Berat Orang Wo (Kg)
Jari-jari Roda r roda (mm)
Jari-jari Sprocket r sprocket (mm)
Keofisien Gesek Aspal µ aspal
Koefisien Gesek Roda µ roda
Kemiringan Tanjakan θ ( ⁰ )
Jumlah Gigi Gear NG (gigi)
Jumlah Gigi Pinion NP (gigi)
Jarak Antar Poros (mm)
Lebar Gigi F (mm)
Faktor Lewis Y
Dari data input di atas langkah selanjutnya yaitu dapat menentukan:
Menghitung Hambatan Tanjakan
R R=R RF + R Rr
atau
R R=µ aspal ×( N f + N r )
V 3−V 2
a 3=
t3
Menghitung Hambatan Inersia
FT ≤ FµAspal
Dimana :
F µaspal =µ aspal × N r
TT
F rantai =
r sprocket
Dari perhitungan Daya Aktual dan Torsi Aktual ada hal yang di syaratkan bahwa :
N aktual ≤ N maksimal
dan
T aktual ≤ T maksimal
Dimana :
pinion gear
Setelah DBB pasangan roda gigi didapat maka langkah selanjutnya adalah
melakukan analisa pada gaya – gaya yang terjadi pada pasangan roda gigi
tersebut.
+ ∑ Fy = 0
F2t - Fay = 0
Fay = F2t ………… (2)
+ ∑ Ma = 0
Tsd - F2t (ra) = 0
T sd
F2t =
ra
F2t = F2 cos 20°
t
F2
F2 =
cos 20 °
F2r = F2 sin 20°
Ke persamaan (1)
Fax = F2r
Ke persamaan (2)
Fay = F2t
Analisa Gaya Pada Pinion
+ ∑ Fx = 0
F3r – Fbx = 0
dimana F3r = F2r
+ ∑ Fy = 0
-F3t + Fby = 0
Fby = F3t
dimana F3t = F2t
F3 = F2
+ ∑ Mb = 0
- F3t (rb) + T3= 0
Dari analisa gaya pada DBB Roda Gigi di atas maka didapatkan nilai Gaya
Tangensial (WT) yaitu :
WT = F3t
Menghitung Kecepatan
V =π × d p × n
τ aktual ≤ τ bahan
Berdasarkan syarat itulah maka dapat ditentukan bahan atau material apa
yang sesuai sebagai bahan roda gigi tersebut.
End
BAB IV
PERHITUNGAN
Asumsidata :
- Berat orang = 65 kg
- Beratbagasi = 10 kg
- Kemiringantanjakan = 15º
- Koefisiengesekroda(µroda) = 0.07
- Koefisiengesekaspal (µaspal) = 0.7
Keterangan :
Perhitungan:
Beratmotor :
m
Wmt =95 kg x 9.81 2
=931.95 N
s
Berattangkibahanbakar :
m
Wbb=3.92 kg x 9.81 2
=38.4552 N
s
Beratbagasi :
m
Wbg=10 kg x 9.81 2
=98.1 N
s
HambatanTanjakan (Rφ) :
y
R φ =( Wmt +Wbb+ Wbg+Wo 1+Wo 2+ Wo3 ) x cos φ
y °
R φ =( 931.95+38.4552+98.1+637.65+637.65+637.65 ) x cos 15
y
R φ =2879.86 N
x
R φ =( Wmt +Wbb +Wbg+Wo 1+Wo 2+Wo 3 ) x sin φ
x °
R φ =( 931.95+38.4552+98.1+637.65+637.65+ 637.65 ) x sin 15
x
R φ =771.657 N
HambatanRoda (RR) :
R R=R Rf + R Rr R Rf =N f x μroda R Rr=N r x μ roda
maka,
R R=( N f + N r ) x μ roda
HambatanInersia (Ri) :
Ri=M mt x a
Ket:
Mmt = Massa total motor
a = Percepatan
maka,
Ri=M mt x a
Ri=( M wt + M bb+ M bg + M o 1 + M o 2+ M o 3) x a
Untukmedapatkanpercepatan, makaharusdilakukanpercobaan;
V 1=V 0+ a x t
V 1−V 0
a=
t
t (detik)
V0 – V1 V0 – V1 t (detik)
Gigi ke rata – rata
(km/jam) (m/s)
1 2 3 4
1 0 – 15 0 – 4.2 2.7 2.1 2.4 2.5 2.4
2 15 – 30 4.2 – 8.4 3.2 2.1 2.7 2.3 2.6
3 30 – 40 8.4 – 11.1 2.7 2.6 2.6 2.2 2.5
4 40 – 50 11.1 – 13.9 2.7 2.7 3.3 2.5 2.8
5 50 – 60 13.9 – 16.7 4.7 3.8 5.7 3.1 4.3
6 60 – 70 16.7 – 19.4 5.8 7.1 9.5 5.0 6.8
Dalampengambilanhasilpercepatanini, hanyapadarodagigi ke-1 saja yang
dianalisis.
Percepatanpadarodagigi ke-1 :
V 1−V 0
a=
t
m m
4.2 −0
s s
a=
2.4 s
m
a=1.75
s
Ri=( M wt + M bb+ M bg + M o 1 + M o 2+ M o 3) x a
Ri=531.86 N
MencariNilaiBerat
W mt y =W mt x cos 15=931.95 N x cos 15=900.2 N
x
W mt =W mt x sin 15=931.95 N x sin15=241.2 N
x
W bb =W bb x sin 15=38.4552 N x sin 15=9.95 N
x
W bg =W mt x sin15=98.1 N x sin 15=25.39 N
x x x
W 01 =W 02 =W 03 =W 0 x sin 15=637.65 N x sin 15=165.03 N
Analisa Gaya
+¿ F x =0¿
Σ →
x
↔ F T −R φ −R R−Ri=0
x
F T =R φ + R R + Ri … … … … …(1)
+↑ Σ F y =0
y
↔ N r + N f −R φ =0
y
N r + N f =R φ
N r + N f =2879.86 N … … … … (2)
+↺ Σ M r =0
↔ N f ( 1.28 m )−W mt y ( 0.631 m )−W bb y ( 0.475 m )−W o 1 y ( 0.433 m )−W o 2 y ( 0.209 m )−W o 3 y ( 0.005 m
↔ N f ( 1.28 m )−900.2 N ( 0.631 m )−37.2 N ( 0.475 m)−615.92 N ( 0.433 m )−615.92 N ( 0.209 m )−6
0
800.31 Nm
↔Nf=
1.28 m
↔ N f =625.24 N … … … … … …(3)
(3)→( 2)
N r + N f =2879.86 N
N r +625.24 N =2879.86 N
Mencari RR
R R=( N f + N r ) x μ roda
(2)→(1)
x
F T =R φ + R R + Ri
F T =1505.107 N
T T =1301.48 N X 0.2879 m
T T =374.69 N . m
T T =T S
T S=347.69 N . m
F rantai x r sprocket = Ts
Ts
F rantai=
r Sprocket
374.69 Nm
F rantai=
0.086 m
= 4356.89 N
= 4.356 kN
F T ≤ Fµ Aspal
Fµ Aspal=µ Aspal X Nr
= 0.7 x 2254.62 N
= 1578.23 N
F T ≤ Fµ Aspal
301.48 ≤1578.23
Na=T T . W
V
W= rad/s
r
50 x 10³ /3600 m/ s
W=
0.2879m
= 48,242 rad/s
Jadi N aktual = T T .W
1 kW = 1.36 Ps
18,075 kW = 21.148 Ps
( Nmax ≤ N ak )
Torsi aktual :
T ak = F rantai x r sprocket
= 0.029 m
T ak = 4.356 kN x 0.029 m
= 0.126 kN.m
= 126 N.m
Ng = 20 gigi
N
D=
d
Dimana :
d = diameteral
N = Jumlah gigi
d
m=
n
Dimana : m = Modul
d = diameter puncak (mm)
n = Jumlah gig
dp= 70 dg = 21
dp dg
98.25
Dimana : dp = Np x ( m ) = 23 ( m )
dG = Ng x ( m ) =21 ( m )
Jadi :
70 .(m)+20 .(m)
=98.25
2
90
=98.25
2
98.25 x 2
m=
90
= 2.18
Diameter puncak pinion
dp = Np x m
= 70 gigi x 2.18 mm
= 152.6 mm rp = 76.3 mm
= 0.0763 m
pinion gear
gambar 3.2 DBB pasangan roda gigi kopling
Pada Pinion
+¿ F x =0¿
→ Σ
x
↔ F 2 r + F a =0
x r
F a =¿ F 2 . . . . . . . . .(1)
+↑ Σ F y =0
y
↔ F 2 t−F a =0
y t
F a =¿ F 2 . . . . . . . . . .(2)
+↺ Σ M a=0
↔ T s d −F 2t ( rp )=0
0.138 kN.m - F 2t ( 0.08 m ) = 0
Tsd = T3
T3 adalah perhitungan torsi pada gigi ke 4 yang sebelum-
nya telah di hitung oleh saudara M. Ikhwanudin
0.138 kN . m
F 2 t=
0.08 m
F 2 t = 1.7 kN
F 2 t = F 2 . cos 20 °
F2 t 1.7 kN
F 2 t= = =1.8 kN
cos 20 ° cos 20°
F 2 r = F 2 . sin 20 °
= 0.6 kN
Ke persamaan . . . . (2)
Fa y = F2t
= 1.7 kN
Pada Gear
+¿ F x =0¿
→ Σ
↔ F 3 r + F b x =0
F b x =¿ F 3 r
Dimana : F 3 r =F2 r=0.6 kN
Jadi F G = 0.6 kN
+↑ Σ F y =0
y
↔ F 3 t + F b =0
F b =¿ F 3 t
y
Dimana : F 3 t = F 2 t = 1.7 kN
Jadi : F b y= 1.7 kN
F 3=F2 =1.8
+↺ Σ M b=0
T 3=1.7 kN ( 0.02 m )
= 0.03 kN.m
Kv . Wt
σ=
F . m. y
Faktor Kecepatan :
50
Kv=
50 √ v
Dimana :
V =π.d.n
= π . 0.043 x 9500
= 1283,3 m/min
= 21.3 m/s
σ =298.73 Mpa
5.1 Kesimpulan
Kv . Wt
σ=
F . m. y
( 0,938 ) x ( 2,3 x 103 N )
σ= σ =298,73 Mpa
(10 mm ) x ( 2.18 ) x ( 0.407 )
Jadi tegangan yang terjadi pada tranmisi gigi kopling adalah 298.73 Mpa.
Material yang dipakai : Aisi 4340
Temperatur : 540 °C untuk 1080 Mpa dan 650 °C untuk
855 Mpa
Grade : SCM 439
Komposisi Kimia : 0.36 ̴ 0.43 O, 0.15 ̴ 0.35 Si, 0.60 ̴ 0.90
Mn, Max. 0.030 P, Max. 0.030 S, 0.60 ̴ 1.00 Or, 0.15 ̴ 0.30 Mo, 1.60 ̴
2.00 Ni,.
5.2 Saran
referensi
1. joshep. E. Shigley, Larry D.mitchel. 1983. “perancangan teknik mesin”,
edisi ke 4 jilid ke 2. jakarta. Erlangga.
2. E.P.Popov. 1984. “Mekanika teknik”. edisi ke 2. Jakarta. Erlangga.