SOAL PENILAIAN AKHIR TAHUN ( PAT )

Mata Pelajaran : Bahasa Jawa

Kelas / Semester : VIII

I. Wenehana tandha ping (X) ing akasara a, b, c utawa d kang bener !

PACELATHON

NUNUT NGIYUB
...

Bu Susi : ”O, ya. Sapa jenengmu lan ngendi omahmu ndhuk?”

Mimin : “Jenengku Mimin bu, omahku Tempelan.”
Bu Susi : “Tempelan? Kok adoh temen. Lha kowe mau saka ngendi?”

1. Basane Mimin iku luput. Sing bener yaiku ...

a. “Asma kula Mimin bu, griya kula Tempelan.”
b. “Nama kula mimin bu, griya kula Tempelan.”
c. “Nami kula Mimin bu, griyane kula Tempelan.”
d. “Namine kula Mimin bu, griya kula Tempelan.”

2. Ukara ing ngisor iki kang kalebu ukara tanduk yaiku ... .
a. Aku ditimbali bapak
b. MBak Elvi nyirami kembang
c. Adhiku diparingi sangu dening simbah
d. Mas Bagyo dakkandhani yen simbahe wis rawuh

3. Mas Ali lagi ndandani sepedha motor.

Ukara tanduk ing dhuwur manawa diowahi dadi ukara tanggap yaiku ... .
a. Sepedha motor lagi didandani mas Ali
b. Mas Ali lagi ndandani sepedha motor
c. Mas Ali didandani sepedha motor
d. Sepedha motor lagi mas Ali didandani

4. yen katulis aksara Jawa dadi ... .

a. Pengetan dina Kamardikan

b. Penget andi nakartini
c. Pengetandi nakamar dikan
d. Pengetan dina Kartini

5. Wis umur 15 taun

Manawa katulis ing aksara Jawa ... .
A.

B.

C.

D.
 CERKAK
PINGGIR ALAS
.................................................................
“Jan luwak dipakani tales, nasib awak yen lagi apes.” Gepeng lan Karto Senggrek mung
nyawang Jarwo karo kepengin ngerti bacute crita iku, nanging Gepeng karo Karto Senggrek
wis bisa mbedhek yen Jarwa mesthi kena perkara sing ora nyenengake, Gepeng banjur
takon “Kowe iku kena apa? Teka-teka wis ngresula.”

6. Saka pethikan cerkak ing dhuwur kepriye watak wantune Jarwa?

a. Gampang ngresula.
a. Tansah was sumelang.
b. Seneng weweh marang liyan.
c. Kerep muring-muring.

7. Pethikan cerkak “Pinggir Alas” bisa dadi tuladha tumrap uripe manungsa, sejatine urip iku ... .
a. gampang ngresula lan ora tau ngucap sokur
b. tansah ngucap sokur lan kerep muring-muring
c. ora gampang ngresula lan tansah ngucap sokur
d. gampang ngucap sokur lan tansah ngresula

8. Tembung aneng wujude tembung garba ana+ing, dene tuladha liyane tembung garba yaiku
... .
a. yaiku
b. sarwendah
c. sitiinggil
d. maha meru

Pidhato Ketua OSIS

.........................................................
Wasana cekap semanten atur kula. Hambok bilih wonten kalepatan anggen kula matur,
kirang tata kramanipun. Kula nyuwun agunging samoda pangaksami.
.........................................................

9. Perangane pidhato ing dhuwur kasebut diarani ... .

a. pambuka
b. sabdatama
c. isi
d. panutup

10. Bapak/ibu tuwin kanca-kanca siswa-siswi sedaya, kula ngrumaosi bilih dados ketua OSIS
punika pancen awrat.
Tembung awrat nduweni teges ... .
a. abot
b. entheng
c. gampang
d. susah

11. Nalika lomba taman, kelas 8B sing dadi juwara umum, tanemane tinata rapi lan sarwendah
maneka warna kembange. Tembung sarwendah iku wujude tembung garba sarwa+indah,
dene tuladha liyane tembung garba yaiku ... .
a. mungguhing
b. kalokeng
c. ratuagung
d. jiwaangga

12. Panatacara kudu ngerti kanthi gamblang acara apa kang arep dilantarake lan sapa paragane
supaya acara bisa lumaku kanthi becik lan lancar, dadi cethane panatacara iku paraga kang
tinanggenah ... .
a. nata cara utawa acara
b. nata upacara lan ubarampene
c. nata pidhato lan tata carane
d. nata paraga utawa wong-wongane
13. Cengkorongane adicara kang baku yaiku ... .
1. Pambuka
2. ....
3. ....
4. Pandonga
5. Panutup
Kanggo njangkepi cengkorogan adicara ing dhuwur no 2 lan 3 yaiku ... .
A. Pambuka lan Sabdatama-sabdatama
B. Sabdatama-sabdatama lan underaning acara
C. Underaning acara lan pandonga
D. Pandonga lan panutup

14. yen katulis latin dadi ... .

a. Ras patima nis

b. Paspati manis
c. Pespati manis
d. Respati manis

15. yen katulis latin dadi ... .

a. Lemahe teles
b. Le mahte les
c. Lemah teles
d. Lema teles

ANDHE-ANDHE LUMUT
...........................................
Mbok Randha :”Putraku si Andhe-andhe Lumut, tumuruna ana putri kang
ngunggah-unggahi, putrine kang ala rupane Klenting Kuning iku
kang dadi arane.”
Andhe-andhe Lumut :”Mbok simbok kula sampun purun, mbok simbok kula badhe,
nadyan ala niku ingkang dados idhaman kula.”
...........................................

16. Crita Andhe-andhe Lumut mujudake crita kang becik. Sapa sejatine paraga utama ing crita
kasebut?
a. Klenting Kuning
b. Andhe-andhe Lumut
c. Dewi Sekartaji
d. Klana Mudha Asmara

17. Klenting Kuning :”Kula nuwun!”

Mbok Randha :”Mangga!”
Klenting Kuning :”Mbok menapa leres mriki desa Dhadhapan panggenanipun Baguse
Andhe-andhe Lumut.”
Mbok Randha :”Nggih leres kula mboke! Kersane napa?”
Saka crita Andhe-andhe Lumut, ana ing ngendi papan dununge mbok Randha?
a. Desa Dhadhapan
b. Desa Panggungan
c. Kraton Jenggala
d. Kraton Kediri
18. Ing upacara dina Pramuka salah sijining siswa ngucapake dasa dharma pramuka.
Tembung dasa mujudake wilangan Kawi kang ateges ....
a. Lima
b. Pitu
c. Wolu
d. Sepuluh
19. Pancasila tegese lima sila dene angka 7 wilangan Kawine ....
a. Panca
b. Sapta
c. Hasta
d. Nawa
20. Tembung dasanama rahayu, widodo, basuki, yuwana duweni teges slamet, dene caraka,
gandhek, cundhaka, wimbasara tegese ....
a. Dewa
b. Buta
c. Duta
d. Ratu
21. “Lho pak, manut layang uleme pak Broto jarene anggone kagungan kersa ana ing Wisma
Bathari, apa ya bener?”
Tembung dasanamane wisma tegese ... .
a. Omah
b. Dewa
c. Gajah
d. Dalan
22. Aku tuku sapu cacah telu wonten ing pasar.
Swara u jejeg ing tembung aku, tuku, sapu, telu padha karo swara u ing tembung ... .
a. Kabur, kasur, saur, kaur
b. Kalbu, kebo, kaos, kaku
c. Satru, setuju, balung, susur
d. Guru, suru, garpu, buku
23. Jaman saiki manungsa kudu bisa ngudi kawruh maneka warna kanggo sangu urip.
Swara a miring ing tembung jaman, lan kawruh padha karo swara a ing tembung ... .
a. rujak, bata, lima
b. palupi, jaran, nanas
c. lara, sega, gada
d. sirna, rupa, kala
24. “Ngudi kawruh becik bisa urip mulya.”
Swara i ing tembung ngudi diarani swara i jejeg. Tembung-tembung ing ngisor iki kang
migunakake swara i jejeg yaiku ... .
a. alis, blantik, cukrik
b. wigati, isi, ragi
c. garing, piyik, saking
d. pring, sisik, rugi
25. Rikmane Dewi Srikandhi lagi (elus-elus) dening Raden Janaka.
Tembung (elus-elus) manawa oleh seselan –in dadi ... .
a. elus-ingelus
b. elus-elusin
c. ingelus-elus
d. ingelus-ingelus

WELINGE BIYUNG

Dening: Siti Nurhidayati Ngatiya

Nini mustikaning ati
Ing madyaning ratri iki
Liwat sumilire samirana
Biyung weling marang nini
Ana salumahing bantala iki
Becik ngati-ati nastiti
Tan gampang kena godha
Tan gothang andedonga
…………………….

26. Ana salumahing bantala iki. Tembung bantala ing geguritan dhuwur tegese… .
a. banyu / toya
b. bumi / lemah
c. sandhuwure /sangisore
d. langit /awing-awang
 Wacan kanggo nomer 27 lan 28

JAMAN IKI WIS BANGET TUWA

Dening :Turiyo ragil putra

Ngger, anakku
Jaman iki wis tuwa
Kabudayan wis rontang-ranting
Mung kari crita
Aja maneh sinom, dhandanggula, utawa gambuh
Salarik guritan wae wis ora ana sing nganggep
Kajaba kerlap-kerlipe lintang ing langit kana
Sing setya ngrenggani sepine wengi
Binareng angambare cempaka sari
…………….

27. Binareng angambare cempaka sari.Tembung angambare ing geguritan dhuwur tegese ... .
a. gambare
b. gandane
c. nggambarake
d. kembang
28. Geguritan ing dhuwur iku isi piwelinge ... .
a. anak marang wong tuwa
b. mbakyu marang adhine
c. wong tuwa marang anak
d. adhi marang mbakyune
29. Pak Sasongko iku pancen wong sregep, tumandang apa wae dilakoni kanthi telaten,dikanthteni niyat kang
luhur,cocok karo unen-enen sapa kang telaten bakal panen,tegese … .
a. tumandang apa wae sing ditindakake kanthi telaten ora bakal ana asile
b. tumandang apa wae yen ora ditindakake kanthi telaten ora bakal ana asile
b. c.tumandang apa wae sing ditindakake kanthi telaten bisa kasil lan uga bisa ora kasil
c. d.tumandang apa wae sing ditindakake kanthi telaten bakal ana asile

Kanggo soal nomer : 30,31,32,33

KINANTHI
Padha gulangen ing kalbu,
ing sasmita amrih lantip,
aja pijer mangan nendra,
kaprawiran den kaesthi,
pesunen sariranira,
sudanen dhahar lan guling.

Dadiya lakuniraku,
cegah dhahar lawan guling,
lawan aja sukan-sukan,
anganggowa sawatawis,
ala watake wong suka,
nyuda prayitnaning batin.

30. Padha gulangen ing kalbu.Tembung gulangen tegese... .

a. ajaren / latihen
b. pinter / landhep
b. mulang
c. diupadi / digoleki
31. Lawan aja sukan-sukan.Tembung sukan-sukan tegese ... .
a. sungkan -sungkan
b. susah -susah
c. seneng –seneng
d. isin -isin
32. Sing dikarepake cegah dhahar lawan guling,tembang ing dhuwur yaiku ... .
a. ora mangan lan ora turu
b. ngurangi mangan lan turu
c. ora oleh mangan lan ora oleh turu
d. akeh mangan lan turu
33. Paugerane tembang Kinanthi kang bener (yen digoleki guru wilanganlan gurulagune ) yaiku ... .
a. 8u, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i
b. 8u, 7i, 8a, 8i, 7a, 8i
c. 8u, 8i, 8a, 8a, 8i, 8i
d. 8u, 8i, 9a, 8i, 8a, 6i
Wacan kanggo soal nomer : 34, 35

JAKATINGKIR

Sawise telung sasi Ki Ageng ndhawuhi Jaka Tingkir supaya bali menyang Demak suwita
(ngabdi) marang Sultan Trenggana. Kebeneran Sri Sultan lagi masanggrah ing Gunung Prawata.
Ki Ageng maringi srana awujud ramu-ramuan kanggo sangune Jaka Tingkir anggone arep suwita.
Lumakune gethek alon-alon ngliwati kali nganti tekan Kedhung Srengenge yaiku
perangane Kali Serang. Kancane telu pisan yaiku Mas Manca, Mas Wila, lan Mas Wuragil gumun
dene getheke ora bisa mlaku malah mung muter-muter bae. Ora let suwe getheke wis dikupengi
baya kang puluhan akehe. Baya-baya iku banjur nrajang gethek kang ditumpaki Jaka Tingkir
sabalane. Baya akeh kang mati saka tumandange Jaka Tingkir sakancane. Dheweke saya
gumun dene baya-baya mau saya akeh kang nyerang. Ratune baya Baureksa lan Patihe
Jalumampang ngamuk sawise weruh anak buahe padha mati. Akhire Jaka Tingkir kasil
ngalahake lelorone lan prasetya bakal sabiyantu marang Jaka Tingkir anggere ora dipateni.
Baureksa nglumpukake anak buahe kang cacah patang puluh supaya nyurung lang ngiring
rakitan nganti tekan ngisore Gunung Prawata. Kanthi lelakone Jaka Tingkir iku mau banjur ana
tembung Megatruh kang cakepane mangkene :
Sigra milir, sang gethek sinangga bajul
kawan dasa kang njageni
ing ngarsa miwah ing pungkar
tanapi ing kanan kering
sang gethek lampahnya alon

34. Manut crita ing dhuwur ana ngendi kedadeane nalika gethteke Jaka Tingkir dikepung dening baya kang
akehe patang puluh ... .
a. ing kali serang
b. ing bengawan
c. ing kedhung srengenge
d. ing kali sing gedhe
35. WusananeJakaTingkir kang dibiyantu kancane cacah telu yaiku Mas Manca,Mas Wila lan Mas Wuragil
bisa ngalahake ratu Baya sing jenenge ... .
a. Jalu Mampang
b. Bahu Sasra
c. Bahu Reksa
d. Bajul
36. JakaTingkir wusanane mukti wibawa jumeneng Sultan ing Pajang ,mula uripe rakyate dadi makmur lan
kerta raharja,beda karo maune rakyat Pajang uripe papa ... .
a. andrawina
b. cintraka
c. mulya
d. rekasa
37. Masyarakat sing makmur iku,yen wong-wong sugih padha gelem aweh dana … marang wong kang
nandhang kesrakat uripe (miskin )
Tembung kang trep kanggo ngganepi ... .
a. sumbangan
b. arta
c. bandha
d. driyah
 38. Aku iki ora ngerti apa-apa malah didakwa ( pecah ) kaca kelas 8D .
Tembung ing jero kurung yen diwenehi ater-ater anuswara lan panambang sing trep dadi ... .
a. mecah
b. mecahake
c. mecahi
d. mecahaken
39. Ing jaman biyen wong-wong padha nyimpen beras ana ing pedaringan ,amrga panggonan iku dianggep
sing paling aman lan primpen ,lha yen lumbung kanggo nyimpen ... .
a. pari
b. iwak
c. kinang
b. enjet
40. Nganti saiki isih akeh masyarakat sesambungan karo masyarakat liyane kanthi nggunakake layang.Manut
isine layang iku akeh maceme ,antarane layang ulem utawa undangan,nanging antarane ulem karo
undangan iku ana bedane.Bedane ulem karo undangn,yaiku … .
a. Undangan asipat umum dene ulem asipat mligi
b. Undangan iku kanggo ngaturi rawuh ana ing pahargyan
c. Yen ulem kudu nggunakake basa jawa
d. Ulem kudu nganggo basa jawa yen undangan kudu basa Indonesia

II. Isenana titik-titik ing ngisor iki!

41. Kacarita Gareng, Petruk lan Bagong iku anake Semar, nanging antarane Gareng, Petruk lan
Bagong iku nduweni asal-usul dhewe-dhewe, ora tunggal bapa biyung.

Ing ngisor iki gambar wayang sapa … .

42. Pak Imam iku kalebu wong sing temen, yen guneman apa anane, ora tau goroh lan ora tau cidra
ing janji. Watake Pak Imam sing kaya ngono iku diarani ... .

43. Lindu Aji iku maune mung pekathik yaiku wong sing pegaweane ngopeni / ngrumat jaran,
amarga dheweke duwe kasekten mula banjur diangkat dadi lurahe prajurit ing Mataram. Beda
karo abdi liyane pegaweane mung ngopeni lan ngrumat gajah, ora duwe kaluwihan apa-apa.
Abdi sing pegaweane ngopeni lan ngrumat gajah diarani ... .

44. Jim kang aran Gendruwo Bausasra duwe anak kang aran Kucir lan Kuncung. Anakan Jim Kucir
lan Kuncung mau tingkahlakune lucu banget. Cekake crita, Kucir lan Kuncung ketemu karo Ki
Lurah Semar banjur dipek anak lan diwenehi jeneng …. lan … .

45. Yen ditulis nganggo aksara Jawa ... .

46. Ana ing tlatah pegunungan pancen akeh lemah teles lan nyumber. Tembung lemah teles yen
katulis aksara Jawa ... .
47. Crita bab kasektene Arya Penangsang lan tunggangane yaiku jaran kang aran Gagak Rimang wis
kalokeng ing wewengkon Blora. Tembung kalokeng kalebu tembung garba kang asale saka
tembung ... .
48. Agus ditimbali Bapak Kepala Sekolah.
Ukara tanggap ing ndhuwur yen didadekake ukara tanduk ... .
49. Urut-urutan angka / wilangan kawi ing ngisor iki luput, coba urutna kang bener wiwit angka siji
nganti sepuluh : Eka, dasa, sapta, dwi, tri, panca, astha, sad, catur, nawa ! ... .
50. Ibu tindak peken mundhut beras, lenga, gula, uyah. Ukara kasebut basane luput sing bener ... .
Ibu tindak peken mundhut uwos, lisah, ... , ... .
III. Wangsulana pitakon ing ngisor iki !

51. Ukara tanduk ing ngisor iki owahana dadi ukara tanggap !
a. Pak Santosa mirsani pawarta ing TV.
b. Jarwa nggandheng Adit ing dalan.

52. Kramakna alus !

a. Mirna diundang bu guru ing kantor.
b. Jam pitu kurang, bapak ibu guru wis padha teka.

53. Tulisan Jawa iki owahana dadi latin !

a.

b.

54. Tulisen nganggo aksara Jawa !

a. Saiki taun 2019
b. Sepasar iku ana 5 dina
55. Ganepana cakepan tembang Kinanthi iki!

Padha gulangen ing kalbu,

ing sasmita amrih lantip,
aja pijer … ,
kaprawiran den kaesthi,
pesunen sariranira,
sudanen ... .

==oOo==