Halil Haxhosaj Faqosja-2

HALIL HAXHOSAJ
KUR U MSOVA ME DRITN
UNITED STATES OF AMERICA
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
The opinions expressed in this manuscript are solely the opinions of the author and do not represent the opinions or thoughts of the publisher. The author represents and warrants that s/he either owns or has the legal right to publish all material in this book.
KUR U MSOVA ME DRITN All Rights Reserved. Halil Haxhosaj Copyright 2011
Redaktor i botimit: Jeton KELMENDI Parathenia: Fatmir Terziu Interior and Exterior design: LULU Ballina: Lida Sherafatmand
This book may not be reproduced, transmitted, or stored in whole or in part by any means, including graphic, electronic, or mechanical without the express written consent of the publisher except in the case of brief quotations embodied in critical articles and reviews. ISBN: 978-1-4477-6206-5
PRINTED IN THE UNITED STATES OF AMERICA
DISKURSI PRSHKRUES I POEZIS

Nga Fatmir Terziu Teksa merr n dor nj nga dhjetra vllimet poetike t poetit shqiptar, Halil Haxhosaj, pikrisht vllimin: Fjal e plag (2007), t bie n sy udhtimi imagjinar q prshkruhet mes nj itinerari jetik. E gjitha nn nj pushtet figurativ q plotsohet me shenjat e flokve, q luajn rolin e simboliks s tridhjet e gjasht rrathve si simbole t viteve mbi kurrizin e shpinn e poetit. sht pikrisht poezia e ktij vllimi Shenja n flok q grsheton gjuhn me mesazhin dhe jep nj panoram sa vizive dhe komplekse t njeriut q krijon me nj mjeshtri t ngjyer bukur e kndshm sa n muzn popullore e traditn e pasur gjuhsore, aq edhe n bashkkohoren, imediaten dhe at q trthorazi komunikon pastr me lexuesin. sht nj poezi tipike, ku profesionalizmi i nj poeti t till, mund t konsiderohet me vlera t larta n tr lmin poetike shqiptare q krijohet dhe vazhdon t lvrohet n trevat shqiptare. Shenja n flok sht nj model ku mjafton t shihet struktura e vargut t lir, t shihet e vendoset pa diskutim ana e quajtur njohse pr poezin n kto stade t unifikuara me nj fjal t przgjedhur: Pastaj erdhi dikush/Me grshr n dor/Dhe ma mori nj shenj n flok/Piskama ime/Tkurri pranvern n bulim/Gurrat n gurgullim/M mori prdore/Dhe m shpuri dikund/Mi vari tridhjet e gjasht rrath/N qaf n gjoks n shpin/Ec m tha/Edhe pse gulima t thella/M dilnin nga duhamat/Avuj t nxeht nga djerst. E ndrsa kjo poezi e ndrvarur simbolikisht nga shenjat e flokve tejkalon normativn e lidhur me moshn e njeriut, poezia Fund pr vargje spaska sht nj lidhje mes dshirs dhe talentit q mbetet jasht ksaj dialektike t jets s njeriut q lidhet edhe me moshn e tij mes nj procesi evolues t krijuesit dhe vet krkesave t poezis q lvron ai: Vargjet pr vetvete/Spaskan t sosur/Gjithmon mbetet/Dika peng/Nga stili/Nga figurshmria /Nga 3
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
frymzimet/Kurr spo u gjendka fundi/I vargjeve t vetvetes/Kurr ...!. Mesazhi pr t trn dhe diskursi poetik Silueta t hirta sht nj tjetr poezi q vrteton kt veori q zgjedh e prdor poeti pr t komunikuar mes asaj q vjen nga vetja pr t plotsuar nj mesazh pr t trn, kompleksin e nj bote q rrethon fatin, jetn dhe procesin e gjat t lidhjes me hapsirn: N hapsirn e pafund/T piks s errt t Universit/Trupi im i shtrir/Asgj nuk pptin/Nj fllad i leht puhize/Prkdhel do gj prreth/Me grsher t kohs n duar/Siluetat e hijta t orbits/E prgjysmuan at/Ia hoqn nj arterie t mbyllur/T zemrs, mushkrive syve/Dhe veshkn e djatht/Q t mbetesh gjall/Jeto kshtu/I than. Mes ktyre shembujve t sjella nga poezia e Haxhosajt, natyrshm objekti i prcaktuar nga vet autori dhe subjekti rreth t cilit ai ndrton mesazhin, kaprcejn n mnyr normative barrierat e fjalve dhe formojn diskursin e komunikimit t vlers s jets nprmjet jashtkalimit t normativave klishe dhe ndikuese t fjals s ngarkuar. Racionalja e fjals s przgjedhur t Haxhosajt vjen n kt diskurs poetik si nj detaj ku komunikimi ve simbolik sht metafizik, dialektik dhe filozofik n tr aspektin e tij. Forma prshkruese N fakt kur flasim pr poezin e Haxhosajt, nuk duhet t lm mnjan formn e saj prshkruese q krijohet n mnyr perfekte. Nj form q krijohet nga vet diskursi poetik dhe poezia si art i fjals. N thelb ktu sht nj lidhje por edhe nj element i diskursit prshkrues mes aspekteve jetike. Diskursi dhe poezia q lidhet me aspektet jetike, duket 4
se i prkasin dy botve autonome, por n fakt mesazhet respektive t tyre jan n "substanc" nj iluzion i krijuar me an t tyre (Hale, 2001:480). Kshtu studimi i Chatman duke ardhur n ndihm n kt rast na jep mundsin t kuptojm se kemi t bjm me nj element t diskursit prshkrues. (Chatman, 1978:59). Sipas Seymour Chatman (Callen) ky diskurs n nj poezi t till sht nj struktur q prfaqson "at" si nj poezi m vete, tipike e t veant q vjen me an t gjuhs karakteristike, pra q sht e strukturuar nga fjala e przgjedhur dhe nga efekti i konvertimit t gjuhs n diskurs, dhe kur t tjert element poetik shrbejn ekskluzivisht pr "paraqitjen e fenomeneve q kan ndodhur. (ibid). Reduktimi i nj diskursi t till n lidhje me prshkrimin pr identitetin - n rastin e poezis , Hulli jete n ball ka si pasoj diktimin logjik t lidhjeve mes krenari lshoja dhe n prehrin e prindrve duke formuar kshtu nj diskurs prshkrues t plot me tr identitetin e tij t lidhur me kohn e acart, shpresn e ngroht, akujt n cati, ngjyrn e beharit dhe mjelljen n oborr: Npr kohn e ngrir e t acart/U bra shpres e ngroht/Pr ti shkrir akujt mbi ati/Bashk me rrezet e reja t diellit/Ta sillja pranvern e vakt/Npr skutat e errta/Ngjyrn e beharit/Ta mbillja n oborr. Nga Frojdi, tek Barthes dhe koncepti ndryshe nga Brroks Nj tjetr teori q trajton kt fenomen sht ajo e Brooks q synon prpjekjet pr t lidhur idet e Barthes me ato t Frojdit. Mes poezis s Haxhosaj n kt pik gjejm lidhjen tek fraza q prdor Barthes "dshirn pr fund" nga rruga pr t realizuar nj qllim dhe aspektin e Frojdit q lidhet me sensin e t gjith jets. 5
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
N modelin Frojdian, sht e mesmja narrative q shtyn jetn drejt organizmit. N modelin Bartezian, mes ktij narrativi sht zinxhiri si pasoj i elementve t jets q lidhen me dshirn imediate dhe sforcimim e krijuesit. Por, Brooks e sheh me skepticizm kt ndrlidhje rreth diskursit prshkrues dhe e cilson si tejet autoritative. Ai shton se n kt mnyr autori nuk e ndan dot vetveten nga t paturit e nj teorie apo nj rregullsie pr letrsin, edhe pse kjo nuk e pengon at nga t qenit n gjendje t krijoj me stilin e tij. Poezia Loja u plak ngjan m shum e tendosur n kt ide: N ball t furtuns/Nj drit ndrionte/Q kurr sishte par/As ktu as atje/Rolet ndrronin/Loja ndrronte krahun/Edhe andej edhe ktej/Reformat kishin kapluar/Rrathet e jets/Me trajt mbi trajt/Me ligj mbi ligj/Formsohej dhe riformsohej/Bulimi i stins pr ardhmri/N mbrmje ndrronin ngjyrat/Frymmarrja kishte vshtirsi/Loja u plak. Konkluzion Halil Haxhosaj jeton dhe krijon n Gjakov. Kshtu fjala e tij poetike shihet si nj identitet i radh i vlerave m t spikatura t zons nga buron ajo. Poezia e tij e fuqizuar nga diskursi i prshkrimit natyrshm luan nj rol t madh n lmin e pasur e t bukur t krijimtaris poetike shqiptare. Duke par kto vlera q mbart poezia e tij n nj fush t gjer t ktij diskursi, natyrshm meriton t thuhet se poezia e Haxhosajt duhet konsideruar si nj norm e duhur e prfshirjes n pasurin krijuese Kombtare shqiptare. Poezia e Haxhosajt na dshmon aspektin jetik q mbetet i till pr gjith jetn. Jetgjatsia e saj e piketuar me formatin e njohur dhe me njhourin e autorit na bn t prllogarisim at si nj poezi me vlera t arritura bashkkohore. 6
Nga vepra Damar t ringjallur, botoi, Klubi letrar Gjon Nikoll Kazazi, Gjakov, 1992.
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
EJANI MIQT E MI
Ejani miqt e mi Do t gjeni vend n zemrn tim Q sht shndrruar n sy Do tju prqafoj me shikimet e mia Q jan shndrruar n mall Do tju prkdheli me duart e mia Q jan shndrruar n kallinj Ejani Trokitni n portn e pritjes Ajo do t jet e hapur Shtypeni sustn e ziles Cingrimat do ti gjeni n vesht e mi E zrin n gjakun tim t prvluar Mos u friksoni nga smundja ime Ajo nuk sht e pashrueshme Mjekt ia kan zbuluar ilain Infermieret ia kan ndrruar fashat E kngt ia kan mbytur gjmat Ejani miqt e mi N vend t vers Do tju gostit me djerst e mia Q nuk duan lustra Q sjan t dehura me: Er benzine e nafte Er peshqish t prishur Q nuk durojn t freskohen As me ujra mineral As me lngje pemsh t fabrikave Ejani miqt e mi Me projekte kundr ndotjes Kundr nxehjes globale E m sillni pak qetsi 8
Sepse n barnatoret e qytetit sht shpenzuar Ejani miqt e mi Ejani Mos ngurroni ...
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
VALA
E takova diku n thellsit e jets T varur n shpresat e thyera N shpresat e vrara n prita terri Vetm n mes t stinve t thara M mori prdore E mi recitoi vargjet Q m kishin tretur baladave Q m kishin murosur legjendave Q m kishin shndrruar n buzqeshje nusesh Pr t m br ila kundr verbimit t moteve M drgoi buz lumit E ma pastroj pluhurin e shekujve E m bri rreze pr ti davaritur mjegullat E m bri drit pr ti ndriuar skutat E pastaj u nism n udhtim t gjat Npr gjinjt e detit t porsagufuar Buz gryks s sirenave kaluam Pa i mbyllur vesht Sepse knga e tyre nuk na trhiqte N kok kishim kurora freskie
10
LAJME TELEVIZIVE
N sall Dyluftim mikrofonash Pr formuln e nj paraleleje Pr lakimin e nj meridiani N Sfer Mikrofonat Deri von Vjelln t djersitur Pr formula t mendura
11
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
GARDEROB BASHKKOHORE
Rroba prej djerse Rroba prej gjaku Gardrob bashkkohore Askush nuk mund T del prej saj Merr frym npr pore Sa butsisht i hap Sa tmerrsisht i mbyll Diku prarohet Diku shmtohet Npr paralele gjeografike
12
GOSTI PLASTIKE
N pallatin e prrallave M ftuan n gosti plastike Bajlozt e shtrigat Ujqrit e dhelprat Gjarpinjt e bollat Ishin ulur n tryez Dfreheshin e bisedonin Pr begatit Shtrngatat T arriturat E bots s tyre Mi tregonin zarfet me bileta Pr premierat e teatrove Jubilet e poetve e shkrimtarve Vizitat npr diskoklube Dhe n ndeshjet derbi sportive N agun e drits U shndrruan N statuja plastike
13
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
PIKTUR N PASQYR
N vorbat e heshtjes Gjarpinjt koteshin Pa lkura I kishte rrmbyer Dallga e lumit I kishte prplasur Skutave U munduan T vjedhin valn Ajo i prmbysi T turbullojn ujin I shndrroi n krmij U munduan T ndrrojn lkurn Ajo u mbeti Flamur i bardh ...
14
N BARNATORE
N barnatoren e qytetit Farmacistes i kishte humbur buzqeshja Iu kishin thar shikimet Fashat e ndrrave iu kishin prlyer udi pse si kishte ndrruar ende Prisja q nga shikimet e thara N recetn shpresdhnse Ta gjente ilain Pr ta shruar dhimbjen e kohs Pr ti shruar ethet e verdha Pr ta shruar kundrmimin n lule Pr ti shruar buzt e vyshkura Nga mllefi i humbjeve t kota Farmacistja m tha: Ti qenke i smuri m i pafat Sepse ilaet ka koh q jan shpenzuar Npr shikimet e thara t farmacistes Smundja tinzisht kaplonte barnatoren Me viruset e ardhur nga Veri Jugu ...
15
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
KATAKLIZM N VITIN 2102

do gj vdiq Buburrecat Minjt Macet Hardhucat Gjarprinjt Breshkat Krmijt T gjitha sanatoriumet Jan mbushur Me kufoma Duhet hulumtuar Planet tjetr Pr varrezat e tyre Vdekja nuk sht fund N kt pik kozmike
16
N QEPALLA T GURGULLON STUHIA

Neron i dehur Dolli e helmuar Muskujt e fytyrs Pentagram i furtuns Lakadredhas shikon arenn Vesht sdgjojn simfonit N qepalla T gurgullon stuhia Neron i dehur me piromani
17
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
SHUSHUNJA
N knet linde T nxorn Tua pastrosh gjakun Gjakun ua thithe Nga ti zejen msuan U bre mostr N zejen e tyre
18
REVIDIMI
Zoti N dhomn e puns Shfleton planin E krijimit t bots Vall A sht i mundur Revidimi
19
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
N DYQANIN E KUKULLAVE
Kur ime bij u kthye Nga dyqani i kukullave Nisi t tregoj: E bleva kt kukull Sepse kur un e lviz Gishtin e madh Qan Kur e lvizi treguesin Qeshet Kur e lvizi t mesmin Vallzon Kur e lvizi t kmbzs Rritet Ime bij Ka katr stin Pes gishta Nj kukull
20
MATEMATIKORE
Zbritn e zbritn Mblodhn e mblodhn Kurr tamam T gjitha ekuacioneve Ua dhan nga nj vler Pr puthitjen e koordinatave Nuk hyri n veprim As plusi as minusi I kohrave t lmuara Zbritn e zbritn Mblodhn e mblodhn E kurr i sakt prfundimi
21
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
KURR SE KAM DASHUR BARAZIMIN ME ZERO

Me cilin sistem koordinatash ta mati kohn Kur nuk e kam t dhn as iksin as ipsilonin Jam nisur nga zeroja Pr t llogaritur deri n infinit Me plus e minus Me t gjitha veprimet Ekuacionin skam mund ta zgjidhi Me cilin sistem ta caktoj vendin Me minus iks apo plus ipsilon Sepse Grenii cakton mesataren e kohs Fajtori mbetet n Ekuator Me cilin sistem ta caktoj ngjyrn Edhe pse gjaku tregon t njjtin RH Kurr se kam dashur Barazimin me zero
22
Nga vepra N kafaz me pantera, botoi, Rilindja, Prishtin, 1993
KORNIZAT E NJ JETE
At nat acari kishte ngrir do gj Dhe udhtonte drejt agimit t druajtur N vargun e sprovave e pash Kur ant e horizontit Zbresin n tryez sht shenj e Veriut Udht e shituara n bes Me prangat e poezis Caktojn kornizn e nj jete E nna ime mat kohn Sipas shklqimit hnor Me zjarret e vettimave Silueta t largta lajmrojn dika
23
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
PRANGAT N POEZI
N zemrn e vetmis Poezia prfytej me tmerrin Prangat shtrngonin rimat Rrokjet shuheshin korridoreve E thundrat shkallmonin Simbole, metafora, paradokse N gjykatoren e qytetit Shtrnguar nga duar t egra policsh Prangat e poezis u kputen Ajo ante me furi diku n horizont
24

M kujtohet Se t hapa me droj t madhe I friksuar lbyrjesh vezullimesh Bota e jote e panjohur M dehu Dhe un ngjita qiellin Dikush qeshte me ty e mua E un krkoja vend diku n hapsirn E dhoms q t ulesha Kur u msova me ty I vrejta gjerat e radhitura Sipas rendit hyjnor
25
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
RREZJA
Hyn ku nuk mund t hyj mjeku Pr ta dbuar errsirn Si e vetmuar Si e bashkuar I buzqesh fytyra I shklqen balli E adhurojn atak kan rroba t holla E xhepa t shqyer Edhe ata q veshin peliqe Nga dashuria q kan pr ty Fmijt e pagzojn me emrin tnd
26
JETA SHT NDRR E SHUAR

Nj vajz recitonte me vete: Kur rinia shkon pa hetuar Ashtu shkon edhe jeta Jeta ndrr e shuar Ngado m rrethon vetmia E mungesa e liris Zvendsohet me qent q lehin N dashurin time Jeta n kafaz me pantera
27
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
N CIKOLIN E PRARUAR
Kush ta tregoi rrugn Pr n trupin tim Dhmb i prishur Kujt i bre lajka Ta shuash urin N sofrn time Me ciln mjegull erdhe E hyre n mishin tim Dhmb i prishur N cikolin e praruar Ta kam ngritur trekndshin
28
ARUSHA E CIRKUT
Hallkn n buz e kishte dhurat Pronari krenohej me dresurn Kur ritmi i valles pleksej me babzin Pyllit nuk ia kishte ditur vlern Shpelln e ngroht e kishte mri Tash luante sipas hallks n buz Pej, 16 tetor 1992
29
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
E PRUDSHME SHT BR KOHA IME

Kohs sime i jan prgjakur dhmbt Gjak t zi i pikojn I sht prishur gjuha Helm i pikon Ves i rigon I sht thar fyti Mjegull i tymon Kohs sime i kan dal thinjat sht rrudhur nga diktatet e netve t gjata E prudshme sht br koha ime
30
BISED ME MIKEN
Shum biseduam pr koht Mikja ime Por koht si koht As fund as fillim kishin Shum gjera tretn Mikja ime N koht q mbushullonin Me pjalm e acar Shum biseduam mikja ime Derisa buzt nuk filluan T na rridhnin gjak Nesr do t flitet vetm Pr dashurin ton t venitur
31
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
MONOLOG I SPEKTATORIT N RENDIN XX

Me hapjen e perdes U hap bota teatrore para tij N rendin e XX Askund frymmarrje Asnj duartrokitje E ai shikonte skenat Lvizte kokn n shenj pohimi Lvizte buzt n shenj mohimi Dikur e pa veten T vjerr n degt e historis N buzt e aktorve q glltitnin kohn Ndoshta qilimi magjik Do ta shtiste majave t hekurta E ermiri i luleve Do ta kthente n Antik Shum shikime shpojn nga pas Shum trmete i dridhin shpirtin E gjuhn e ktij teatri assesi Ta kuptoj Spektatori i rendit XX
32
BISED ME TIM BIR N EVROP

Ne t gjith jemi mir Mua ves e bardh Mi ka mbuluar flokt Nxnsit po i msoj jo n shkoll Po n rrug, n shtpi, n od Nns i ka rn nj mall n fytyr Q ia eli dy hulli t reja n ball E n oborrin e shtpis I kemi mbjell disa fidane t reja Frutat e t cilave do ti shijosh edhe ti M beso
33
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
KAMXHIKOSJE
Dikush kamxhikos kohn Nj i dyt shpinn Nj i tret fytyrn Dikush kamxhikos t dnuarin Nj i dyt pshtymn Nj i tret fatin Shumkush kamxhikos do gj Mjer ai q kamxhikos veten
34
FANTAZMA
Thon se zgjohesh Me Hn t Plot Vel i bardh n errsir I nxjerr laprdhit e tua n drit Duke ngarendur bots s prgjumur Babzia nuk t shuhet as me gjak Fal Zotit Ti ke frik Agimin syzjarrt
35
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
Nga vepra Zra t grisur, botoi Rilindja, Prishtin, 1998
UN E GJAKU NUK DUROJM EKSPERIMENT

Mos ma futni gjakun N epruvet Se nuk duron eksperiment Mos mi preni Rrugt e tij Se burimin e kan N venat q qiellit N aortn e diellit Mos mi hekurosni Nervat Se durimit Po i plcasin tmthat Mos ma futni gjakun N epruvet Se un e gjaku Nuk durojm eksperiment
36
PASAPORTA E FRIKS
Rrugs pr n Pallatin e Opers s Hadit M doli prpara njeriu i veshur me t bardha Aty priste e prcillte njerz Ka koh q jam duke t pritur E ke biletn pr Oper m tha Nuk fola asgj Rrobat e mia t bardha M njjtsuan me spektatort n sall Aty ishin: Mekult, etta, Gashi, Salihu, Musaj, Musliu, Pashku, Gunga, Shkreli ... T ulur si n Mitingun e Poezis n Gjakov Pasi nuk mund ti prshndetja M rridhnin lot nga syt Sapo filloi Opera Karrigia e ime u lkund Nj zemr n Aeroportin e Prishtins Kalonte n kontrollin doganor Pa pasaportn e friks Kafen e mngjesit e piva me poett N kafiterin Premiera n Gjakov N kokn time defilonin: Mekult, etta, Gashi, Salihu, Musaj, Musliu, Pashku, Gunga, Shkreli ...
37
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
N GJURM
Sa her gjurmova n ty poezi M zuri fshehtsia n befasi Prkdhelje t afshta m dhurove Npr lakime t pambaruara rashat Trajtat e hujeve npr figura Shpesh mi solle t pashtjelluara Ngrohtsia e jote dhe eleganca Shuajn ecjen dhe urtin time
38
KUR KALONIN STINT

Sa her q stint e prjargura Kalonin trojeve t mia T ngarkuara me ves e brym Gjelbrimet e mbroja Me ombrelln e figurave
39
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
FRYMZIMI IM
Ta kan kputur nj gjymtyr Pr t t gjymtuar srish Ta kan hequr njrin sy Pr t t verbuar Ta kan thar njrin gisht Pr t mos shnjuar E ti Krkon ende n yjet e ndritur Rrezen q do t shklqej Bimn q duhet t rritet Je br rruzare frymzimi im Si hajmali rreth qafe vashe n gufon
40
ACARI I ZEMRS
Nuk i ftova vdekjet kurr Edhe pse lindjet I matja e i matja me kandar Acarin i zemrs E ngroha me ofshama E kristale t akullta M pikonin npr streh Bredhjet npr stin Nuk i ndalja kurr Me vargje i shitova Ret e zeza horizonteve
41
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
GJEMBAT E JETS
Gjembat e mbshtolln degn e jets Hapsira dukej e prhnur Pllmb t thara shtrihen e mblidhen Pr ta kapur zhgnjimin Rrokjet e zrit thyhen e prthyhen Derisa e humbin identitetin Gjemba t jets shpojn pllmb E duke vajtuar vrapojn n theqafje Poeti mallkon t keqen E infektuar nga shiringa e kohs
42
GJRAT E DHOMS SIME

N dhomn time ka shum gjra Televizori q sjell botn aty Her me kuptim e her pa kuptim N vitrin sht nj rend librash Dhe fjalt e mia q frymojn n vargje Aty sht edhe tavolina Ku gatuhen huqet e mia prej poeti Me gjrat e dhoms sht edhe gruaja e ime Q gjithmon kacafytet Me pluhurin dhe acarin e saj
43
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
INTIM
Nj t diel n mbrmje Kur muzgu lshoi velin Cikrrima e telefonit shqetsoi Atmosfern e dhoms sime Ngrita kufjen Dgjova dika npr errsir Q mbante ngjyr t njohur zri U b shum q sjemi par U b shum q sjemi dgjuar Pshpriti zri n telefon Pastaj mi recitoi vargjet Q ia kisha kushtuar dikur Dnesa e mbyti ngadal At t diel n mbrmje Zri kujtim i grisur
44
ZEMRA E SMUR
E mora zemrn n duar Q t mos i oksidohen rrahjet E drgova n dhomn e mjekut Habia ishte tretur dikund Sa e ftoht dhoma e bardh r mjekut Sa i nxeht gjaku n zemr Analizat e mjekut thon: N rrugt tua koronare jan hapur Stacione t reja Dhe vetm ather Kur aeroplani ateroi N Aeroportin e Prishtins Oksigjeni hyri rrugve koronare Dhe zemra buzqeshi (Luzern, 01,12.1996.)
45
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
PAS ERS
At dit Ti vodhi dikush shikimet E ti treti pas ers s pluhurosur Buzqeshjet i freskove Me djerst e mia Edhe pse shigjeta t helmosura Ta qndisnin ballin At dit N simfonin e kngs sime I shkrova partiturat Me freskin e jets
46
N RREZEN E HNS
T shoh n rrezen e hns Di t hutuar Di t humbur I shtrij duart t t ledhatoj N mes na hyn hapsira Sa kontinenti i Evrops Nj ndrr zbret pastaj Nga ylberi yt i largt E niset t m ledhatoj N rrezen e hns Nj ndrr e keqe m shtrngon
47
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
Nga vepra Hija e orligs, botoi Rilindja, Prishtin, 2000.
FJALA
Vrapo, vrapo shpejto Nn hijen e orligs mos shko Tregun e mjegulls kaloje Vezullim bhu Sepse dika po i han fjalt Butsin e tyre po e grimcon eli shtat drynat e heshtjes Mos u shtang npr furtuna els i fort bhu Zgjidhe Nyjn e Gordonit T lidhur mbi mua
48
PAKUPTIMSI N NATYR
Natyrs i kishte plcitur damari i marres Lulkuqet kishin marr ngjyr t zez Dielli ulte kokn kah bjeshkt Pr t pernduar Horizontit iu vu dryni N cepin e vetulls s shekullit XXI Pakuptimsia n natyr Drits ia kishte venitur ngjyrat M von npr terr Erdhn prbindshat me mite n goj Dridheshin n logje dshtimesh Nga fryma e jets son ngordhnin
49
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
AROM ENDRRIMTARE
Nj her N nj koh t pakoh Lakmia erdhi n kuzhin Me arom mi mbushi Pjatat e zbrazta T renditura n sofr Kur lugt iu afruan gojs Ajo se u tret
50
SHIRINGA SHPON NERVAT

Nj rreth me form e pa form M erdhi n dhom Mi rrafshoi dhmb e dhmball Ilaet gufonin nga temperatura E trupit tim q lahej n djers Nga zgavrat e mureve dilnin Vija t drejta e t shtrembta Shndrroheshin n klithma E suleshin pr t hyr n trupin tim Shigjeta nga sy t zgurdulluar Nuk pranin s fluturuar Shiringa n dorn e ers Shponte nervat e kohsh Q dridheshin si ethe vere Zogjt lvarnin kokat Nga kulmet e pallateve prball Pr tma dhn prshndetjen e agut
51
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
N GALERIN E TMERRIT
N galerin e tmerrit Hapet ekspozita E pikturave t marrzis Dhimbja e kockave Shnon ndryshim moti N udhkryq te varret Qndron djepi Si katrahur e smur Kur n galerin e tmerrit Hapet ekspozita e hipokrizis Vitet e Orligs Kafshojn njri-tjetrin
52
PROJEKTE T MENDURA
Projekte t mendura Po u hartuakan n kt hapsir Planeti nuk po duruake m Kt pakuptimsi vijash Kt ngatrrim diagonalesh Ajri qenka i pist Spaska jet Gjethet paskan vdekur moti Projekte t menduris N kokat e projektuesve Eksplodofshin
53
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
FJAL T ZGJEDHURA
Se kush ju gjeti diku Dhe ju solli te un pastaj T bashkuara si rreze erdht E shaluat ndrrn si atin Kaptuat male e fusha Q t mos vonoheni n ceremonin E fillimit t shekullit t ri Kur zbritt n notesin tim Freskia e kohs erdhi me mngjesin Dhe shprndau pranver kudo Ather n mes jush e Universit Nuk qndroi kurrfar muri i zi T lumtura vraponi stinve Fole metaforash ndrtoni me vargje
54
KNG T PRDIELLTA
Kngt e mia Kan ngjyr t qiellit Ato jan t mbla Nuk druhen kurr As nga kidnapimet As nga atentatet Jan kng t prdiellta
55
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
N KNGN TIME
N prehrin e zemrs Q shkruante ditarin e jets Krkoja fjalt e mirsis E vrteta ishte br lypse Melodia e kuptimit kishte humbur N nj koh t pakoh Edhe pranvern e premtuar e humba Asgj nuk m mbeti m Pr t mos u mendur N kng gjeta ngrohtsi
56
BUZQESHJE PLASTIKE
N shtpin e mallrave Nj konsumator bleu thas E zbriti shkallve t korrentit N disa futi pasurin e dhenve Njrin e mbushi me najlon Pr ti veshur kalamajt Neoni ia himnizonte shikimet Diku ishte tretur n hapsir Konsumatori i thasve ndrrat n rrugn shekullore Ia gdhendin hapin e ngadalsuar Shikimet e grymosura e habiten Ather Lulet plastike i buzqeshn Me arom artificiale
57
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
NJTRAJTSHMRI
Edhe sot u zgjova Shkova n banj Bra tualet U rrova U pudrosa U pastrova Dhe dola Kafen e mngjesit Si doher e piva N t njjtn kafiteri U takova me t njjtit njerz U prshndetm n t njjtn mnyr Biseduam, qeshem, u ngatrruam Dhe srish i ndam N gazetat ditore T njjtat gjera i lexova U ktheva n shtpi Npr t njjtn rrug Me t njjtin tempo Me t njjtit hapa
58
NXNSIT E MI
Pr do dit vijn n shkoll Me antat e mbushura etje Me anta t mbushura gzime Ligjratat e mia i prpijn me afsh N brendsi i ngacmon kureshtja pr dituri Shpesh ndrrojn epoka e shekuj Her dalin para lindjes s Krishtit Her pas lindjes s tij Shkelin mbi perandori Mbi sisteme shoqrore shkelin Mbyllin dyer q sjellin infeksione Pr t hapur dritare diturish t reja Pa iu trembur syri fare Ndonjher kacafyten me mua n heshtje Se vargjeve t s kaluars Po u vjen era lashtsi Mesjet misticizm romantizm E ka dreqin tjetr jo Dhe n heshtje protestojn Duke mos u prgjigjur Mungesat nuk i arsyetojn fare As vrejtjet N syt e tyre shpalosen ambiciet e fjetura Pr t ndrruar teori teorema formula sisteme Betohen se edhe mua do t m zvendsojn Kur m kundrvihen me ardhmrin Gzohem shum gzohem Jetn ua fali ather Dhe nuk pendohem fare! Dhe nuk pendohem fare! 59
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
LUTJE
O Zot Hiqma nga qielli izmen e mallkimeve O Zot Ruajemi fmijt Nga epidemia e stepave Sepse vaksinat evroamerikane Po vonohen O Zot Ruaje ahengun Pr fundin e gzuar E jo pr fillimin e premtuar O Zot, o Zot, o Zot Amen (24.03.1999.)
60
Nga vepra Pastaj bhu relikt, botoi, Shtpia botuese Rozafa, Prishtin, 2003.
RIPRSRITJE
Mot i jashtzakonshm ngulfatet Kodrave t thinjura Ngarend dhimbja Ethe dilemash shtohen N mua dika ndrrat e masakron Deri n palc Deri n pikn e fundit Dhe prsriten prralla t vjetra Dhe krijohen prralla t reja Na ishte njher nj ... Mot i jashtzakonshm pispilloset Kodrave t braktisura Prap ngarend pikllimi
61
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
NGULFATJE
Ka filluar t paksohet ajri T zvoglohet frymmarrja Ka filluar t zbehet dielli T zbritet temperatura Ka filluar t zverdhet natyra T paksohet behari Ka filluar t shteret uji Gypat e ujsjellsit jan kontaminuar Ka filluar dika t ndodh n Univers
62
PASTAJ BHU RELIKT

Me hijen time i ke ngjyrosur ndrrat Buzqeshjen e rrugs n lakun e par Je munduar mbase ta drejtosh Me rrudhat e moshs sime Pikturove jetn e rn n hundebuz Mbi plhurn tnde Mbi pergamenn e vargjeve t mia Heshtjen e mbytur n fund t pusit E ngjyrose me mngjesin tnd E rrfeve me gjuhn time Pastaj u bre relikt N qepallat e vrara Lot i ndrydhur n bebza
63
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
KLITHM
Mos ia lakmo bukurin pranvers Sepse e ke n sy N gropzat e faqeve e ke Kur anijeve u shqyhen velat e lundrimit Erra t mykura fryjn plot pikllim Bukurin mos ia lakmo askujt Bukurin mos ia dhuro askujt Klith ende dika n thellsin time Vetm klith Vetm klith
64
DRENUSHA
Sa her shkoj te kroi Drenusha kalon rrugn nga shtegu Prpara i del rrezes e lahet n t Ethet e vers m kaplojn Askush sma di hallin as diagnozn Trupin ma shpojn kot me injeksione Ballin me lecka t lagta kot ma freskojn Sa her mbushet kroi me uj E gurra me gurgullim Drenushs i faqet si qershi Ethet e dashuris sm lshojn kurr
65
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
LOTI
Mos e the qafn grykave T shpirtit t penduar Sepse flokut i humb ngjyra E shikimit mprehtsia Mos e vrugo faqen e vashs Sepse djaloshit i humb zri Melodia e dashuris Grhim i bhet Faculets s dhndris I grisn palt e dhimbjes Mallkimi rritet n pritje Shamia e Rrushes s Rexhs Nuk valvitet n er Sepse e rndon pesha e jote Hiqe perden tnde Npr faqe pikllimi E mos e loto kohn
66
KOTSI
E preka ballin Temperatura zbriti n thembr E preka tiktakun e zemrs T rrahurat frikshm kumbonin E preka buzn e shkumuar Flak mbyllej n brendsi Kur e preka frymmarrjen Moti u kthjell e u freskua N t katr ant e horizontit
67
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
ME MONDN N TIRAN
Belbzimet m kishin mbetur n gryk Nuk mund ti kaprdija ndrrat Q kishin ndodhur n Tiran Takimet e dashuris Nuk bheshin m As n Sheshin Sknderbe As n Bulevard As n Parkun Rinia Buz Lans Bukuroshja tiranase Monda Licenc nuk m krkonte Pr t hyr n Discobaret e Nats Evropa ia kishte dhn vizn me valut Kur ia shkelte syrin djaloshit Amerika i zbriste n buz Me nj grim t holl Pr at dashuri t formatizuar N sepale mimozash morali stepej N zemr t Tirans Vashat pinin kultur perndimore
68
DHE
Dhe qiellit i qeshet buza Dhe vashs i fryhet lkura Dhe jehut t pranvers bhet dasma Me lule t bukura thuret kurora Dhe vatrs i shtohet nj vaj Shkrumb i shpirtit Dhe kur vashs i fryhet lkura Nn bluzn e holl veshur Qiellit i qeshet fytyra
69
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
PSALM
M fal o Zot M fal Kur qaj kur qeshi kur brtas M fal M fal o Zot M fal Kur iku kur kthehem kur fshihem M fal M fal o Zot M fal Kur gnjej kur gnjehem M fal M fol o Zot M fal Kur mashtroj kur mashtrohem M fal M fal o Zot M fal Kur mallkoj kur mallkohem M fal M fal o Zot M fal Kur e harroj t mirn Tnde Kur e harroj mshirn Tnde M fal
70
SNOBI
Asgj nuk e ka t veten Flokt buzt dhmbt syt Buzqeshjen vajin shikimet Dhe ecjet ia prishin Shtogjet e rrugve t vjetra Npr koht e pakoh ndrrat ia mjegullojn Dioptrin e syzave mask Ecja e qndrimi i lehtsohen Rrugve t kameleonta
71
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
JETA KRMILLE
Dikush ma hapi dern Dhe hyra n botn e krmillit Ai ishte ulur N fronin e Dinastis Krmilliada Shikonte krmille Frymonte krmille Urdhronte krmille Sa her lvizte Majtas djathtas Para prapa Lente gjurmn e vet Dhe krenohej Dhe krekosej Dikur ajri vrdall kotej Dika n brendi zgjohej Nuk mund ta ndalja vjelljen E hapa dern dhe dola Plcitur krmille Vdekur krmille
72
Nga vepra Fjal e plag, botoi Klubi letrar Gjon Nikoll Kazazi, Gjakov, 2007.
VARGJE PR VETVETE
(1.VAJI M KA KAPLUAR) Vaji m ka kapluar Nuk m shqitet Me belbzime e ngashrime I argtoj t tjert Hapat i ndrroj kuturru Pa menduar fare Pa shikuar askund Eci prpara Eci prapa Edhe vrapoj Edhe pse askund Nuk sht shnuar starti Edhe pse askund Nuk sht shnuar caku (2. SHENJA N FLOK) Pastaj erdhi dikush Me grsher n dor Dhe ma mori nj shenj n flok Piskama ime Tkurri pranvern n bulim Gurrat n gurgullim 73
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
M mori prdore Dhe m shpuri dikund Mi vari tridhjet e gjasht rrath N qaf n gjoks n shpin Ec m tha Edhe pse gulima t thella M dilnin nga duhamat Avuj t nxeht nga djerst ( 3. HULLI JETE N BALL) Hulli jete mbin n ball Edhe pse krenari lshoja N prehrin e prindrve Npr kohn e ngrir e t acart U bra shpres e ngroht Pr ti shkrir akujt mbi ati Bashk me rrezet e reja t diellit Ta sillja pranvern e vakt Npr skutat e errta Ngjyrn e beharit Ta mbillja n oborr (4.ER E ZEZ) Fryni nj er e zez Zezon e bri kohn Zezon e bri jetn Dhe u dgjuan zra t jerr T jerr e bn kohn T jerr e bn jetn Shkronjat n libra 74
U strkeqen U tkurrn U zvogluan Deshn t mbrohen N gjirin e ngroht T gjakut (5. BRENG N ZEMR) Nj breng dashurie U skalit n thellsi t zemrs Duke shkaktuar ofshama Duke trazuar jehona Deri n cep t rinjohjes Vera u prcllua Me ngjyra t dlira n vatr U kall deri n ethe Si thupra n uj dridhej (6. DRIDHJE PARA BETIMIT) Pas granatimit nga qielli Toka e ar gjemonte Arat nuk kishin pjellshmri Bereqetet i glldiste reforma Njeriu mbeti i uritur Dhe dridhej para betimit Pr dika t re q kishte ardhur Dhe nuk kuptonte asgj (7. NDRRIMI I STATUJAVE) Npr sheshet krysore Statujat e fryteve t nj kohe Bisedonin nervoze pr jetn 75
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
Pr sakrificn idealin revolucionin Dhe ofshanin t zhgnjyera sht nisur nj furtun Q do ti ndrroj platot tona Edhe ngjyrn e simboleve (8. RIPAGZIM) Ende nuk e kuptoja jetn Thellsive t saj Nuk ua ndija aromn Me shamia t kuqe n duar Bashk me shokt e klass Dolm rrugve e shesheve Pr ta ripagzuar Kosovn Sepse damarve t saj Duhet t rridhte gjak i ri Edhe pse nuk e njihja jetn Poreve t saj ndija gjmat Poreve t saj merrja frym (9. LOJA U PLAK) N ball t furtuns Nj drit ndrionte Q kurr sishte par As ktu as atje Rolet ndrronin Loja ndrronte krahun Edhe andej edhe ktej Reformat kishin kapluar Rrathet e jets Me trajt mbi trajt 76
Me ligj mbi ligj Formsohej dhe riformsohej Bulimi i stins pr ardhmri N mbrmje ndrronin ngjyrat Frymmarrja kishte vshtirsi Loja u plak (10. N KT PIK) S bashku me dritn Npr rrugicat e errsirs Dolm n demonstrata Duke brohoritur pr t ardhmen Karnevale t strkequra Defilonin mbi kurrizin ton Para dhe prapa perndimit t diellit N agsholin e stins s par Dyndeshin shtrngata t skterrta Edhe vrragt n qiell gjmonin N mes t jets sime Dika po ndodh N kt pik t Globit ( 11. SILUETA T HIRTA) N hapsirn e pafund T piks s errt t Universit Trupi im i shtrir Asgj nuk pptin Nj fllad i leht puhize Prkdhel do gj prreth 77
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
Me grsher t kohs n duar Siluetat e hijta t orbits E prgjysmuan at Ia hoqen nj arterie t mbyllur T zemrs, mushkrive syve Dhe veshkn e djatht Q t mbetesh gjall Jeto kshtu I than
78
(12. NPR ZGAVRA T KOHS) Pastaj N sistemin nervor U shtuan trysnit e presionet Mbijetimet tmerroheshin nga rregullat Frymmarrja dneste e vshtirsuar Duke deprtuar npr zgavrat e kohs Ilaet nuk bnin efekt Skadencat kacafyteshin me kohn Dhe humbnin dyluftimin Npr zgavra t kohs Hynte nj bot e krisur (13.DASHURI E NATS) Nn rrezet e hns Nj nuse prore krehej Flokt i thurte grshet Njrin sy ia shkelte djalit Q rrinte zgjuar Nga malli i dashuris pr t Dhe lahej n liqenin E rrezeve t hns Si e kishte lindur nna E fsheht Ishte dashuria e tyre Si errsira E nats pa hn (14.DERN E L HAPUR) 79
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
Kur t mendoni se nuk jam n shtpi Shtyjeni dern time Sepse at do ta l gjithmon hapur Q t hyni pa vshtirsi N dhomn time t pritjes Kur t lodheni e t freskoheni Aty e gjeni shpirtin frymn e zrin tim Mos u trembeni nga trokllima e dritares Sepse jam un q hy e dal sa her dua Nga klithmat e gzimet tuaja Kur nuk m gjeni askund Hyni n vargjet e mia Sepse dern e keni t hapur (15.FUND PR VARGJE SPASKA) Vargjet pr vetvete Spaskan t sosur Gjithmon mbetet Dika peng Nga stili Nga figurshmria Nga frymzimet Kurr spo u gjendka fundi I vargjeve t vetvetes Kurr ...!
80
PESH E RND MBI FJAL

Pesh e rnd mbi fjal Pesh e rnd mbi mendime Ska peshore q e mat ofshamn Pritjes i doln thinjat Kokave t mbshtjella Me shamia t bardha Me shamia t zeza Pesh e rnd mbi fjal Pesh e rnd mbi kujtime Durimit iu ndal fryma Do t lirohet duke U lyer me flak Pesh e rnd mbi fjal Pesh e rnd mbi qndres Pesh e rnd mbi plag
81
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
PASTAJ E KRKOJ VETVETEN

Kur mdyshem hapsirs Hapat m zvoglohen Ecjet m ngatrrohen Ather mbyllem n thellsi Sdua t dgjoj asgj Sdua t shoh asknd Sdua ti prgjigjem askujt Mdyshem hamendem mbyllen N cepin e nj fillimi N fillimin e shum fundeve Pastaj e krkoj vetveten e mashtruar
82
SFILAT MODE
Sy lakmitar sulen Mbi ecjen dridhjen Elegancn hijeshin Shigjeta t qelqta n bebza Thyejn heshtjen e lakmis Dhe strkeqen n liqe malli Vetm dika grish moshn Duke i ikur historis Sa e pashpirte sht koha Sa e madhe sht lakmia N shikimet q prcjellin Sfilit mode
83
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
ELSI
T mbaj varur n qaf Dhe n zemr t kam Pr t ndryr dika N fshehtsin time E ti ele gur gojn T mbaj unaz n gisht Pr ti trembur syt lozonjar E ti ele gur gojn T mbaj n xhepin e kohs Q t mos hapen plag E ti ele gur gojn E ti ele gur gojn
84
DHURATAT E M-s
Sa her t jepja dhurata N shpirt t rrinte var Nj deg e krrusur nga koha Njrn e veje relikt n qaf Tjetrn stoli n gishtin e shenjzimitme Nj tjetr e sprkatje trupin Deri n shpirt Q tia ndrroje aromat Nj buzqeshje e rrnjosur n ironi Ti harliste ndjenjat Ti ngacmonte dehjet Vrragt t thelloheshin Deri n thellsi t dyshimit Sa her t sillja dhurata Ti i pranoje Pr t m shtuar dhimbje Pr t m shtuar vuajtje (8 Mars, 2007)
85
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
TI JE FAJTOR
Edhe kur qesh Edhe kur qan Ti je fajtor Edhe kur flet Edhe kur hesht Ti je fajtor Edhe kur gzohesh Edhe kur hidhrohesh Ti je fajtor Si t ndahet faji Jetim sht ai
86
T RUAJ THELL N VARGJE

As mos u strkeq As mos u frikso Dhelprs i ka ndrruar Ngjyra e bishtit Ujkut iu ka molisur hapi Do t mbetet i fundit N garn bashkkohore t Maratonit Mos u frikso nga askush Sepse t ruaj N vargjet e mia
87
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
PLCITJE
Dika plciti n dritsi Kohs iu shqye ndriimi U zbeh fytyra U zbeh natyra Ndrioi dyfytyrsia
88
VAKSINIM
N at,sfern e jets Ka shenja t epidemis Mantelbardhat shpojn muskujt Shiringat me vaksina brenda Dyluftojn me prbindsha Lott rrjedhin nga syt e rrudhur Pr ta fshehur dhimbjen Pr ta mundur frikn Gjma n rrjedhn e diellit I shpalon ofshamat Imuniteti ka nevoj pr vaksinim
89
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
ZGRDHIRJE
Nj cep i buzve Shpalon dhmbt Nj buzqeshje e zorshme Imiton zgrdhirjn e masks N skenn e injorancs Nj cep i buzve Shpalon dhmbt Pr t buzqeshur Me taktizime
90
POEZI N DORSHKRIM
FRYMZIM I BARDH
Fjolla bore zbrazn bardhsin Mbi pullazin e bots Pa u penduar fare Pa u mdyshur Sa afr ndrra Sa larg gjumi Qepallat hapur Shohin bardhsi Hapur glltitin bukuri Fjolla bore Sot zbrazn Bardhsi mbi mua I bukur frymzimi i bardh!
91
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
I KAPRCYEN ERRSIRAT
Nn ajrin e malit t errsuar Kujtesa e thinjur rri e lodhur Doruntina e prmalluar pr dashuri Rri e strukur nn lakuriqsin e vet Mbi valt e ngrohta mblsisht Noton afshi i prmallshm Pr ta shijuar prap prmbys valt Kaprcen hijen e vet pr pak mblsi Dika sython n thellsin e prushit Dika rrezon n cep t pengut t ln I kaprcyen errsirat e malit Ajo dhe dashuria pr djalin Dhe u gjend prtej errsirs s vet Pr tu shtrir nn hijen e mallit
92
N RESTORANTIN BELVEDERE N HERGISWIL

(Sknderbeut n 600 vjetorin e lindjes) - Motrzim N Belvedere kishte shum vizitor Asnjri nuk kishte arm t ngjeshura n brez Ato i kishin ln n Shtpin e Vilhelm Tellit N Muzeumin e Aldorfit t Kantonit Uri Dikush dikur nga mesi i salls mondane Lajmroi ardhjen e trimit Sknderbe Mbi kal t bardh t kalorsis s Arbris Shpatn ia bartnin shtatdhjet e shtat ushtar Prkrenarja q e kishte dhurat n ditlindjen e tij I shklqente prarueshm n kt fest Madhshtore marshonte shekujve n histori N restorantin Belvedere n Hergiswil Historia u ul me mua n tavolin Dhe m qerasi me pije Evrope pa censur Zri i kamerieres biondin M kndelli nga koha e trazuar Duke ma lshuar nj ftes n dor Ishte nga trimi Gjergj Kastrioti - Sknderbeu Q Evropn Vilhelm Tellin dhe mua Na ftonte n kremtimin e 600 vjetorit T ditlindjes s Madhe t tij n Kruj (Hergiswil, 20.V. 1996. Gjakov, 24.11.2005.)
93
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
LUTJA E MSUESIT
N restorantin pran Varrit T Maxhar Pashs n Gjakov Msuesi nga Bregliqeni i Zvicrrs Rrufiste kafen me shikime t tretura Mbi majen e Pashtrikut Shklzenit Gjeravics Mbi majet e Alpeve shqiptare Dhe habitej me kt gjymtyr t Evrops Dhmb e dhmball ia kontrollonin Rrezet e mbla t diellit t Kosovs Kariesin ia shronte ajri i Kosovs Dhe habitej me historin E msuar ndryshe pr Kosovn Dhe habitej pr kt projekt gnjeshtar Msuesi nga Bregliqeni i Zvicrs i buzqeshur Shikoi kah qielli dhe u lut: O Zot shikoje Kosovn Amen!
94
N MES T LUGINS
N mes t lugins Arom e mbl Mi miklonte shikimet Mi lngzonte buzt Mi zmadhonte dshirat Lng i mbl lngzonte Prmbi valn e hijes sime Prmbi shikimet e mia Prmbi urin e etjen time N mes t lugins dridhja Dridhte ofshamat e mia Dridhte gjunjt e mi Dridhte shikimet e mia N mes t logut pa mejdan Lirika ermonte mbl Mosdurimi iku n arrati
95
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
BUZQESHJA IME
Kt melodi Mos e nnmoni As mos e ngacmoni Kt enigm timen Mos e ngacmoni E thell rrnj e saj Kt lirizm ndjenjash N thellsi shpirti Keni pr ta shijuar Mos ngurroni e shijoni Buzqeshjen time Bukuria e saj Gurgullon mbl
96
DRITA
Nj drit ndizet atje N mua ndrit dika Nj drit ndrion rreze N mua rrezohet vetja Nj drit zbardh agun N mua lind agimi Nj drit ndryhet n zemr N mua shpirtzohet Nj drit buzqesh mbl N mua skalit buzqeshje N drit rrezohet e prarohet Rrezatim e prarim emri im
97
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
EDHE KOHA ECN

Edhe koha ecn me emrin tnd n goj Nuk ndalet pr t dgjuar a shikuar Ajo nuk rri n nj vend asnjher As mua nuk m pret edhe pse m ka mik Ikn prpjetzave e teposhtzave Kurr nuk e ndal vrapin as turrin Pjes e saj e pagzuar me emrin tnd sht duke marshuar ende pa u vrejtur Edhe pse koha ecn pa ty npr rrath Emri yt nuk mbett pa u br jehon
98
N RESTORANTIN E KOHS
N restoranti buz rrugs n koh Frymzimi i bardh kaprceu hijet N ballin e kohs rriti shtatin Nxnsit e mi n mes t dituris Recitonin vargje t poezive Rrfimi im me lkur lirike Buzqeshja dritsimi jehona Mbshtolli kohn natyrn beharin Edhe koha vallzonte me ta Edhe drita recitonte me ta M rndonte pesha e kohs E zbardhuar nga vite e stin As kafeja as uji i pa gazuar Nuk ma freskonin moshn N restorantin e kohs sime
99
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
JEHONA
N errsir n largsi Dgjohej nj jehon Frika m kaploj papritmas Jehu i saj ngatrrohej keq M zrin e maces qenit Shpendkeqes e qyqes Nuk e duroja Kokn e futa thell Nn jorgan e jastk Pak u zvoglua jehu i saj Por dika trokiti n dritare Qndresa u struk nn krevat Nn flokt e veta u zhduk Drita u ndez n llambadar Jehona doli nga errsira Dhe m prqafoj me mall
100
N BREGUN E PRTEJM
Dita e qiti syrin n bregun e prtejm E shqeu perden e territ cop-cop e bri Deri n frymmarrjen time Hapat kaprthurn nga pak Ecin e lodrojn pa u penguar fare Posht e lart shpirtit deri n dehje Bilbili n cikol e prqesh Frymmarrjen time t zorshme Ikn n maje pishe e ia thot kngs Prap hapet drit e praruar atje N prqafimet e pishave vrdall Me prqafimet e mia me prmall
101
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
ZOGU N MAJ LISI

Bredhi npr drurt e fisit t vet Dy gur bashk nuk rrinin aty Jehonn e hidhte maje krahu Nn pasht e toks e qiellit Deri n pakohs u ndrit e u err Vetm pr nj cicrim t llojit N prqafim me vashn e dashuruar Ia thot nj kng prmallshm Zogu n maj lisi vetm cicron Zogu n maj lisi pr at kndon
102
TE UJI ME SHKUM T BARDH

Nj z sinjalizoi takimin ton Te uji me shkum t bardh N stinn e rrits N stinn e begatis Rruga nuk kishte kthesa Nuk kishte brigje as rrafshina Lugjet e kanalet nuk shiheshin Heshtja kalonte biri rrjedhs Uji m t bardh e bri shkumn Takimi hyri n radh t drejt N pjergulln e rrushit t zi Kokrrat ndrruan ngjyr Por jo shkumn e tyre Te uji me shkum t bardh T bardh e bm jetn
103
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
BORXHI
Borxh ta kam nj mall Borxh ma ke nj lot Nj kujtim borxh ma ke E borxh ta kam N kt Bot Dhe n at Bot Borxh ta kam Borxh ma ke
104
NJERIU Q THYEN GUASKN

Njeriu n mendjen e tij Thyen guaskn e territ Cop-cop e bn Brenda vetes hyri Duke krkuar dika t humbur Duke krkuar pak ajr Shqiponja ia dfton rrugn Ia tregon prralln e lasht Na ishte njher nj Nusja pa dhndr mbi at t bardh Kalon kufirin me zemr t bardh N kto mote bhet emr i ri Q nuk sht thirrur kurr Q nuk sht pagzuar askush Liria lidhet pr zemr e shpirt Ska dashuri m t bukur
105
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
NSE UN SJAM
Tungjatjeta miku im Un sjam atje Un sjam aty Frymmarrja sht e vshtir N katin e dymbdhjet N katin e mbi detit t trazuar Tungjatjeta miku im Mos ma harro emrin Mos ma harro zrin as kngn As ofshamn mos ma harro As sharjet as mallkimet Edhe pse un nuk jam tash atje Mos ma harro vendin as kuvendin As heshtjen as piskamn mos ma harro T lutem shum Asgj timen mos e harro Mik t paa pr jet e mot Edhe nse un sjam N bot me ty, N jet me ju
106
MOLISJE
I molisur ngarendi rrugve N gjuht e globit Prshndes majtas e djathtas N bjeshkt e mia t lashta Thith ajr e arom dheu Pr gjak e pr mushkri Ather drita vezullon N gjuhn e toks sime Pr ta shijuar m mir
107
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
KRISMA
Kur ndihet ndonj krism Mua m kaplojn djers Teposht faqeve rrshqasin Butsia ather tkurret Thinja i dalin e friksohet Kur dgjohen krisma Qndresn e kaplojn ethe Hyn gjall n dhe Krisma ... krisma ... krisma ... Krisma ... krisma ... krisma ...
108
EPIDEMI
Teshtima kollitje grhitje N mngjes n drek n dark Ushqimit i ka rn epidemia Nuk glltitet as nuk prtypet Ilaet gjenden me zor Dhe kushtojn shtrenjt udi edhe n barnatore Shiten n t zezn Ather pse mos t bj krdi Kjo epidemi n kt zallahi
109
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
DHIMBJA
Kjo dhimbje m shqetson Plagt e fjetura mi zgjon Trupi im rrug e groposur N fjongo vargjesh varur Rri shpresa gatitur Pr tu nisur n udhtim t ri Dhimbja m pushton ather Kmb e krye m kaplon Fuqi e saj e padurueshme Ajo sht br shum e madhe Sa thellsia e detit Sa thellsia e shpirtit
110
N ORN LETRARE
Sot slexova vargje N orn letrare Se di se ndodhi Ato ikn nga un Ato morn arratin U kishin dal thinjat Andaj u turpruan Dhe ikn me vrap Edhe publiku ngadal U thinj bardh u b N orn letrare
111
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
LOTT MBI VARR

Shum lot derdhn aty Shum gjma dnesje ofshama Edhe ret kan zbritur posht Mbi kokat e vajtoreve lotojn Shum rrokullisje dhimbjesh dgjohen Rreth e rrotull fishkllim e acart Diku n palt qiellit lart Nj sy shikon turmn e mendohet Nga eshtrat e varrezave t lagur nga lot Dgjohet klithje e mallshme nga larg Edhe festat prlotn gjithmon N varrezat e prmallimit ton
112
N PRQAFIMIN TND
Nj dit me rrezet e shikimeve erdhe Un nuk e shuaja asnj shkndij Dhe nuk mund e ndalova dallgn Npr hullit e mia t zjarrta Pr premtimin e prqafimit tnd Se hyre n frymzimin tim Npr figuracionin e shpirtit Npr shikimet e zemrs Me mall e me buzqeshje Pa u penguar n rreze drite Mos e l peng pellgun e dashuris Ndjenjs mos ia ndrydh afshin Le t pikoj eliksir dhe lngzim N jetn time t thinjur Rinoje kngn e mallin Me prqafimin tnd Vetm pr mua Dika ke borxh Mos harro
113
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
MKAT APO ...

Buz t lngta Buz t mishta Imazh i mbl Ti mi ofron N trajt lakmuese Avitesh Avitm Pa dridhje Pa mkat Pjell imagjinata Pjell pjell pjell
114
MENDIME PR POEZIN E HALIL HAXHOSAJ
SAKRIFICA POETIKE E HAIKUT

Nga Nuri PLAKU Haiku sht nj ndrmarrje e vshtir pr poetin, madje duhet konsideruar nj sakrific poetike apo guxim letrar q mbart brenda vetes dhe odisen e gjat t afirmimit artistik t krijuesit. sht i till sepse krkon t angazhohesh pr t vendosur n mnyr t vazhdueshme ekuilibra t brendshm midis nj figure dhe nj imazhi, nj gjetjeje dhe nj asti t veant q pastaj t prodhosh prej tyre, produktin tnd artistik. Pragmatizmi te ky prodhim sht edhe nj ecejake e vazhdueshme prball realiteteve t prditshme, pr t deshifruar enigmat e tij t kamufluara. Pikrisht nj sakrific t till na prezanton edhe vllimi me haiku Puhiz shpirti i poetit tashm t mirnjohur kosovar, Halil Haxhosaj. Natyra paradigm parsore Poeti n kt vllim ndrton paradigmat e tij karakteristike pr t prekur nprmjet krijimit t vet natyrn, thelbin e jets dhe filozofin e saj t zhvillimit. Jan pikrisht kto paradigma q i japin atij, veorin e dukshme stilistikore dhe artistike dhe q e dallojn at midis sivllezrve t tjer q kultivojn t njjtn gjini. Haiku si lidhje kryesore referenciale ka natyrn dhe me natyrn autori i ktij vllimi bn q n fillim nj marrveshje t qart dhe korrekte. Ai do ti prqaset asaj me nj vzhgim n distanc, t largt por t fokusuar nprmjet nj 115
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
kndvshtrimi t kursyer, aq sa t vjeli prej saj, majan e brumit poetik. N asnj haik t ktij vllimi natyra nuk afrohet dhe nuk shfrytzohet n mnyr t veant dhe parazitare. Prkundrazi ajo hyn n brendsi t ktij vllimi si nj komponent prbrs i tij, si nj fasad mbi t ciln autori konturon idet dhe mendimet e veta. Pra natyra sht n nj funksion pasqyrimi dhe rikrijimi i vazhdueshm artistik. Nj rreze brilanti,/ Lakore e strmunduar./ Dihat keq mjegulla. Dukja te ky haik vjen e para, pastaj prshkrimi i saj dhe n fund na shfaqet mjegulla si nj element prbrs i natyrs. Por kjo sht nj natyr e ngarkuar me bukuri dhe dihatja e mjegulls sht thjesht rikrijim i gjendjes s saj t prgjegjshme. Aq e ngarkuar sht mjegulla me bukuri e prshkruar nga autori, sa pikrisht n kt dihatje t rnd ndihet pesha e vizatimit poetik. Dhe kjo pesh e shoqron poetin n t gjith haikun e tij q lidhet me natyrn. Prkundr saj teknika varion me fines her duke e nxjerr imazhin natyror para mendimit her duke e nxjerr at pas tij. Vesa mbulon lulet,/ Behari mbret natyre./ Dashuria del nga shpirti., Stin e re prshndet,/ Pyll i stolisur me gjelbrim./ Rrug t reja fillim shekulli., Lulet buzqeshin,/ Valt shprlahen,/ Loti bhet kristal. Ose; Nj psalm kndon ode./ Pagzimi n pranver/ Hap petale t reja.,Ujku bish e egr/ Sqan pr t vdekur./ Qielli rri i hutuar. Por n kt kndvshtrim vihet re edhe hapsira q shfrytzon autori pr t shprehur nj ide, refleks apo mendim filozofik, t caktuar. Kjo realizohet nprmjet nj qndrimi objektiv ndaj materies poetike q ai vjel prej natyrs, duke mbajtur ndaj saj nj pozicion t skajshm me mundsi t shumta operimi. Pikrisht ktu kemi nj nga paradigmat e 116
rndsishme t cilat formojn stilin e tij karakteristik. Pas vess q mbulon lulet dhe beharit q sht mbret i natyrs, autori na prezanton dashurin q del nga shpirti i tij i ndjeshm. Kjo mundsi sht elastike, pra lidhet me hapsirn e manovrimit t tij q e bn autorin t lir n variantet e veta, pr t shprehur ndoshta edhe t tjera gjendje shpirtrore n prputhje ose jo me klimn e dhn n fasadn natyrore t haikut. Po n t njjtn mnyr operohet edhe me stinn e re q prshndet dhe pyllit t gjelbruar, pas t cilve shfaqen rrugt e reja t nj fillim shekulli. Vet nj paradigm e till na indukton n ndjesin ton shijen e freskt t perspektivs pr shekullin e ri dhe kjo realizohet aq bukur jo nprmjet faktit t dukshm por nprmjet ngjyrave dhe brishtsis s objekteve t vjel nga kjo natyr. sht kjo ndjesi q prbn edhe filozofin e optimizmit t ktij haiku, e cila vetm sa ndjehet nprmjet frymimit t saj t brendshm. Ngjyra dhe brishtsia e materies natyrore merr n kt haik nj trajtes t holl duke e konvertuar at n nj mendim filozofik t thukt q shpesh formsohet si nj sentenc. Vetmia klthet mbl, Arkitektur udhkryqesh, Statuj lakmie..., Dor ledhato bukurin, Askund nuk rri loti, Koha lavjerrs moti, Nj Feniks martir kthehet, Fresku prkdhel zjarrin, Historia gris flett, etj. Her-her mendimi n kt haik na paraqitet i veshur krejt me natyr. Kemi nj infiltrim t tij brenda saj, ku ai shfaqet me nj ndjesi t holl dhe tepr elegante, t tipit Rreshpjan. Rrezja e diellit,/ Shfleton poezin,/ N hullin e shiut., Natyra buzqesh mbl,/ Dorn ia shtrin lumit/ Dhe kndon me valt. Gjeografia e atdheut estetik e haikut 117
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
Nj hapsir tejet e plleshme hapet me trajtimin e temave gjeografis s atdheut dhe me datat e shnuara historike. Autori prdor haikun si nj veshje dimri pr ti mbajtur t ngrohta prshtypjet e krijuara nga vizitat e tij t cilat na prezantohen si faqet e nj albumi fotografik. Haiku sht nj album i till ku ne shohim veriun dhe jugun, ujrat dhe krahinat e tjera t Shqipris, malet dhe fushat e bleruara, jo vetm si territore t shenjta shqiptare, por edhe si nj funksion estetik i gjeografis s ktij vendi. Estetika gjeografike futet n kt haik przier me mall e nostalgji t thell duke i vllazruar qytetet dhe krahinat tona. Mund t themi se autori e ka si specifik paraqitjen e haikut gjeografik. N prbrje t tij fryn edhe nj fllad i leht i heroizmit patriotik i kompletuar edhe me nntekste t qarta filozofike pr t ardhmen e ktyre territoreve. N thelb ai jo m kot i jep shum vend detit. Shiko atje n thellsi,/ Nj val po vallzon./ Rruga e jon n histori. T vete mendja te pozicioni i Shqipris midis lindjes dhe perndimit, tek peripecit e shumta t ktij fati tragjik dhe sidomos tek slogani rilinds pr t ardhmen Dielli lind nga perndon i cili aludon pr perspektivn perndimore t ktij vendi. Por dikush i njeh kto rrug dhe ky sht nj qytet antik jonian, Butrinti: Butrinti njeh rrugt,/ Nga aty deri ktu./ Dor ledhato bukurin. Sepse n kt breg sht parajsa jon natyrore; Dashuria e shpirtit,/ Tund mall e val/ N Gjirin e Ksamilit., Siluet e hns virgjr,/ Nga valt e detit del/ Dhe vallzojm s bashku. Kjo frym harmonizohet n t gjith gjeografin e atdheut, duke krijuar madje edhe nj lloj harte poetike ku poeti ndjehet me frym t liruar. Gjeografia e atdheut,/ Shpalos hartn e vet./ Frymmarrja lirohet., Mbi lumenj t vrshuar,/ 118
Ndrtohen urat e jets./ Asgj tash ktu nuk vdes., Diku atje n thellsi,/ Gjakova dika thot./ Gjithka sht bardhsi., Dardania krenohet,/ Pr emrin e prjetshm./ Blerimi jep dekorat. Jehona e patriotizmit te ky poet jepet shum qart, si nj mesazh q buron nga natyra, duke i konvertuar bukurit dhe vlerat e saj, n nj qndrim krenarie dhe dashamirsie t pafundme pr bashkimin e trojeve shqiptare. Niset prap lartsive./ Bregut t dymbdhjet,/ Vetmia klthet mbl. Kemi nj rezultat lvizjeje t lidhur me nj sakrific t dukshme poetike. Shpesh lozet me nj lloj ndjesie t fsheht q e bn at, jo vetm nj przierje t metafiziks natyrore me mendimin q zbrthen filozofin e nj perspektive t largt deri edhe shekullore, por edhe nj lloj enigme q shfaqet bukur nprmjet metamorfozs. Zjarri i dashuris/ Djeg mallin tim./ Statuj lakmie bhem., Fluturimi npr koh/ Melodi e lindjes sime./ Metafora mot lulesh., Syri sheh largsit./ Deti fsheh thellsit./ Ushtimat fat marinarsh., Nj fllusk e leht bor/ Bie ngadal mbi ne./ Hej, urime pavarsia! Duket sikur vendin e dashuris pr femrn, kngn e saj t pafundme e ka zvendsuar knga patriotike, element ky mjaft karakteristik tek poett kosovar. Ashtu si edhe n trsi poezin kosovare edhe te ky haik, kemi nj lloj mesazhi rilinds i cili gjallon si nj limf e ktij trupi poetik. Nn sqetull t qiellit/ Hapet kupa e bardhsis./ Melodi e himnit dgjohet. Edhe vet ky haik sht nj himn i vrtet letrar pr dashurin e atdheut, pr bukurit e pafundme t trojeve shqiptare, pr 119
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
natyrn e mbi t gjitha pr njeriun dhe jetn e tij t prditshme, t bukur e plot pasione. HIJA E NDRRAVE DHE PLAGT E NJ POETI SHQIPTAR
Nj poet i rafinuar me aftsi vzhguese q di t ndalet n momentin e prshtatshm Dr. Luan Topiu Poeti Halil Haxhosaj po prkthehet pr her t par n gjuhn rumune. Bashk me poezin e tij, lexuesi rumun filloi t krijoj edhe nj prshtypje m t qart t poezis shqiptare t Kosovs. Sepse kjo poezi, mbart n vetvete elemente tipologjike t gjith poezis shqiptare, posarisht t asaj q sht shkruar n Kosov, dhe padyshim tipare t poezis moderne evropiane. Ajo q t bie n sy menjher, kur ke kontaktin e par me t, mund t konstatosh lirisht, se kemi t bjm me nj poezi t kondensuar. Poeti na ofron nj lnd gjuhsore t ngjeshur, me sa m shum ide, me sa m shum sugjerime lirike, n sa m pak shenja gjuhsore. Ky proes sht i mundshm n do gjuh natyrale, aq m tepr kur fjala sht pr gjuhn shqipe, nj nga gjuht m t vjetra t kontinentit, me shum mundsi ekspresiviteti dhe tejet e pasur me mjete leksikore dhe sintaksore. Poezia e Haxhosajt t kujton m s shumti tablo nga piktura minimaliste, ku thelbi i pasqyrimit t bots reduktohet n sa m pak objekte, n sa m pak ngjyra, n sa m pak mjete artistike, pr t mbrritur sa m shpejt tek thelbi i gjrave - n kuintesencn e tyre. Haxhosaj dshmon se sht nj poet i thell dhe i rafinuar, me aftsi vzhguese dhe
120
przgjedhse, nj artist q di t ndalet n momentin e prshtatshm, t marr n konsiderat detajet m domethnse pr poezin e tij. Przgjedhja me sqim i detajeve dhe kapja e momenteve t prshtatshme poetike kryet, sepse poeti mbetet i interesuar pr mesazhin lirik, dhe mesazhet e tij nuk tejkalojn kurr kufijt e poezis, teksti dhe ligjrimi poetik mbeten esencialisht lirik. Poeti mendon me figur, ai artikulon mendimet e tij prmes fjals t ngarkuar me imazh, prmes asosacinesh, prsiatjet mbi botn, mbi realitetin historik, mbi dashurin, miqsin, tradhtin, mbi njeriun n prgjithsi n kt vllim poetik-autori prpiqet t jap disa prgjigje me nota tejet vetanake. Poezia e Haxhosajt sht nj poezi e prpunuar gjuhsisht, poezi q t fton pr t zbuluar mesazhe t fshehura nr vargje, n nntekst, n kuptimin vertikal t tekstit, ai na ofron vetm nj pjes t bots s tij, pjesn tjetr na i le ne si lits ta zbulojm, ta ndrtojm, ta krijojm. Kjo lloj poezie implikon dhe nj shkall t lart pjesmarrjeje dhe bashkpunimi t lexuesit me tekstin poetik. Akti i prjetimit t ksaj poezie prfundon me marrdhniet me receptorin, sepse nga vet natyra e tij, teksti poetik sht nj objekt polisemik, hipostaz q presupozon nj hapje t pafundme n marrdhnie me receptorin (si funksion transgjuhsor dhe transenunciativ). Poeti kupton, si rrall poet tjetr, sensin e mass. At q do t thoshte dikur Michelangelo, se skulptura sht art i t hequrit dhe jo i t shtuarit. Ashtu dhe Haxhosaj, heq gjithka t teprt, poezia mbetet me at q konsiderohet prej tij si tejet e domosdoshme, pa teprica, pa proliksitet, shpjegime t panevojshme, fjal, shenja q do ta ngarkonin pa nevoj
121
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
poezin. Kryesisht, poezia e tij sht e shkurtr. M shum duket si rezultat i nj reduktimi gjuhsor i m shum ideve, imazheve, asosacioneve, meditimeve, se sa nj poezi e konceptuar si e till. Kshtusoj mund t themi se poezia fiton prmes kondensimit thellsi, hermetizm poetik, magji, ekspresivitet, etj. N lndn poetike q mbetet pas kaq e kaq operacionesh heqjeje dhe reduktimi, poeti ka kujdes pr kombinacionet e mundshme t fjalve, ideve, imazheve, pr kombinimet gjuhsore pr t krijuar nj poezi q gjeneron ide e mendime poetike. Poeti filozofon prmes fjals dhe prmes ligjrimit lirik. Haxhosaj ka zgjedhur mjetet adekuate pr t filozofuar, pr t medituar, poezia mbetet thelbsisht e mbshtetur mbi mjetet specifike t artit: Sa her kam dashur t shtis kotsive/ T gjitha rrugt jan lidhur nyj// Sa her kam dashur t rri i vetmuar/ Mendimeve u ka ardhur era myk// Sa her kam dashur t lodhem/ Koha sht vonuar pr t ardhur// Sa her kam bredhur pakuptimsive/ Tym mi ka dal koks (Rrugt jan lidhur nyje). Teksti poetik i msiprm na sjell qndrime ekzistenciale mbi vetmin, prsjatje mbi ontologjin e qenies, mbi kohn dhe rrjedhjen e saj, mbi kuptimin e bots dhe mbi pakuptimsit e saj. Haxhosaj n krkimin e rrugve t tij, n prapjet e heroit lirik pr t na dshmuar prvoja ekzistenciale, na ofron rezultate dshtimesh, trishtimesh, mosrealizimesh. Poeti sht nj mendimtar lirik, ai filozofon n mnyr t figurshme, na jep sinteza t nj vetprcaktimi ekzistencialist, na prcjell, njherazi, nj prvoj ekzistenciale q merr forma prgjithsuese. Poeti sht transmetues i nj shorti vetanak, i nj dshprimi personal, i nj zri q krkon t proj tek t tjert: nj mesazh lirik. Halil
122
Haxhosaj zotron nj timbr t veant n poezin shqipe, nj timbr tejet personal, tejet t prpunuar dhe tejet t pjekur, t kalkuluar, t matur, njherazi t ngroht dhe plot ngjyr. I botuar dhe i njohur n shtypin e specializuar, debuton n vitin 1964, e dorzon librin e par pr botim n vitin 1979, fiton mim n vitet 1980, vepra e par poetike del n vitin 1992, pr t arritur prgjat ktij viti, n vllimin e tij t shtat. Poeti ruan koloraturn lokale dhe kombtare prmes artikulimit t shenjave poetike autoktone si: Dukagjini, Shtjefn Gjeovi, Hasi e Gjakova, Drenica e Tetova, Tropoja, Tepelena, Kalabria, Manastiri, Janina e amria. Autori ka kryer studimet albanistike n Prishtin. sht kryetar i Degs s Lidhjes s Shkrimtarve t Kosovs n Gjakov, profesor i gjuhs shqipe dhe autor i disa vllimeve poetike, Damar t ringjallur, N kafaz me pantera, Kng t ngrira, Zra t grisur, Hija e orligs etj. Librit t zotit Haxhosaj ia shtojn vlern edhe qndrime dhe regjistra shum t pasura me ndjenja, si nj poezi autorefleksive ku heroi lirik i drejtohet mkatit, mallkimit, faljes, pendimit, mallit, mshirs. Ardhja e poetit n gjuhn rumune sht nj ngjarje, nj ogur i mbar, q lajmron ardhjen e poezis kosovare tek litsit rumun, n kt vend ku kan par dritn e botimit veprat e Naim Frashrit, Asdrenit, Lasgush Poradecit... Paralelisht me Ekzilin e shpirtit t Sali Bashots, ky sht libri i par i nj autori kosovar, q doli pr her t par n gjuhn rumune. (Halil Haxhosaj: Umbra viselor/Hija e ndrrave, botim i Bashksis Kulturore t Shqiptarve t Rumanis, prktheu Baki Ymeri, Bukuresht, 2004.)
123
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
Fjalt dhe plagt e nj poeti shqiptar
Baki Ymeri Halil Haxhosaj u lind para 60 vitesh n Preklukaj t Vokshit. Kreu studimet universitare t gjuhs dhe letrsis shqipe n Prishtin, sht profesor i Gjuhs dhe letrsis shqipe n nj shkoll t mesme gjakovare, poet, eseist, prozator dhe kryetar i degs s Lidhjes s Shkrimtarve t Kosovs n Gjakov. Deri tani ka botuar dhjet vepra letrare gjinish t ndryshme, ndr t cilat shquhen vllimet poetike Damar t ringjalllur, N kafaz me pantera, Kng t ngrira, Zra t grisur, Hija e orligs, Hija e ndrrave, etj. Para 6 vitesh, poeti pat fat t dal para opinionit rumun me vllimin Umbra viselor/ Hija e ndrrave, me 50 poezi t riknduara n gjuhn e Eminescut, t cilat qen dekoruar me nj varg recensionesh t favorshme. Duke deshifruar vlerat e liriks s tij, eseisti i shquar shqiptar, Luan Topiu, do t shkruaj: Poeti ruan koloraturn lokale dhe kombtare prmes artikullimit t shenjave poetike autoktone. Librit t tij ia shtojn vlern edhe qndrime dhe regjistra shum t pasura me ndjenja, si nj poezi autorefleksive, ku heroi lirik i drejtohet mkatit, mallkimit, faljes, pendimit, mallit, mshirs. Ardhja e poetit n gjuhn rumune sht nj ngjarje, nj ogur i mbar, q paralajmron ardhjen e poezis kosovare tek litsit rumun, n kt vend t bekuar nga Perndia, ku kan par dritn e botimit veprat e Naim Frashrit, Asdrenit, Lasgush Poradecit, Mitrush Kutelit. Paralelisht me Sali Bashotn, Ibrahim Kadriun dhe Miradije Ramiqin, Halil Haxhosaj sht poeti i par i Kosovs q krijoi admirim n gjirin e nj populli me t cilin kemi qen fqinj para se ta prgjakin Dardanin
124
barbart e Rusis (serbt). Dhe ja, pas tre vitesh autori vjen para publikut shqiptar me nj vllim t ri, t pasur prnga prmbajtja dhe t bukur prnga pamja: Fjal e plag, duke patur pr redaktor Engjll Berishn,, autor i ballins: Shklzen Rexha. Vepra m e re poetike e H. Haxhosajt strukturohet n pes cikle: Vargje pr vetvete, Lmsh i mjegullt, Dnesje mbi ndihm, Thinja mbi gjithka, Pik n zemr. Sipas Besim Muhadrit (recensent), Halil Haxhosaj sht poet i cili n themelet poezis s tij v fatin e individit dhe t kolektivitetit. Por n poezin e ktij poeti ndjehet fryma e vazhdueshme e stabilizimit t forms poetike dhe t individualitetit krijues. Ndrkaq, poezit e ktij vllimi jan poezi t nj koncepcioni t qart, n t cilat realiteti poetik ndrtohet prmes metafors dhe figuracionit q rrezatojn detaje artistike, kuptime dhe disponime t ndryshme shpirtrore. N poezin e Halil Haxhosajt, sipas vlersimeve eseistike prezente n faqet e brendshme t ballins, tingllon nj jehon ironike n shprthimin e revolts ndaj realitetit, mdyshjet ndaj ktij realiteti mbyllen n thellsi t shpirtit dhe krkimin e vetvetes s mashtruar n kt realitet t shprfillur dhe n kt shprishje morale e njerzore, ku vazhdimisht fryjn erra t zeza, q e zezojn kohn, jetn dhe hapsirn e brisht t atdheut t poetit, ku hipkokrizia ka pllakosur dhe ndrrat jan shpirishur nga shenjat e epidemis vrastare. Poezia e Halil Haxhosajt n kt libr shnon nj ngritje dhe nj mtim t vazhdueshm pr t ecur prpara n rrugn e poezis dhe t artit n prgjithsi. E gjith kjo sht rezultat i puns kmbngulse t poetit n gdhendjen e fjals, mendimit dhe t shkrirjes s tyre n estetikn e artit poetik.
125
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
As q ka nevoj e vend pr nj vlersim m t mir pr kt libr frymzimesh t mirfillta, ku besa e art vjen shtigjeve t fluturs, ku Besa Shqiptare vetm nj her e ngriti gishtin dhe u betua n tok e qiell, n gjak e varre, n lot e djers, n histori e beteja, dhe u b kng, dhe u b vaj, dhe u b kujtim, dhe u b mit, dhe mbeti legjend, deri n krenarin ton, besa e art. M plqen t pranoj lule dhe fjal, thekson poetesha rumune Iuliana Tudor. Jan br buqeta me lule n fjalt e plagt e liris, thot autori i librit Fjal e plag dhe shton: Toka e Atdheut/ Nuk premton m/ T hapen/ Varreza t reja/ Stinve me plag. Ja pra se ku jan fjalt dhe plagt e nj poeti shqiptar! Pas ktyre vargjeve brilante, as q ka nevoj e vend pr vlersime t mtejshme t poezis s nj shpirti q e ka n shpirt atdhedashurin e shtrenjt ndaj Kosovs s Shenjt. (Halil Haxhosaj, Fjal e plag, Klubi letrar Gjon Nikoll Kazazi, Gjakov, 2007) Din Mehmeti Libri poetic N kafaz me pantera sht vepra e dyt e Halil Haxhosajt , n t ciln, mund t thuhet me gojn plot, autori shnon nj nivel shum m t lakmueshm poetik jo vetm n organizimin e librit n trsi m t madhe poetike, por edhe n kultivimin dhe pasurimin e shprehjes poetike si n nivelin leksikor, poashtu edhe n at frazeologjik, sintaksor dhe stilistik. Edhe n pun t zhanrit Halil Haxhosaj tregon kujdes pr kultivimin e poezive nga m t ndryshmet, duke knaqur me larushi dhe begati formash t llojllojshme letrare. (Nga recensioni pr librin bashk me Abdullah Konushevcin)
126
POEZIA E HALIL HAXHOSAJT Besim MUHADRI Halil Haxhosaj sht poet i cili n themel t poezis s tij v fatin e individit dhe t kolektivitetit. Ndrkaq, poezit e ktij vllimi jan poezi t koncepcioni t qart, n t cilat realiteti poetik ndrtohet prmes metafors dhe figuracionit q rrezatojn detaje artistike, kuptime dhe disponime t ndryshme shpirtrore. N poezin e Halil Haxhosajt tingllon nj jehon ironike n shprthimin e revolts ndaj realitetit, mdyshjet ndaj ktij realiteti, mbylljen n thellsi t shpirtit dhe krkimin e vetvetes s mashtruar n kt realitet t shprfillur dhe kt shprishje morale e njerzore, ku vazhdimisht fryjn erra t zeza, q e zezojn kohn, jetn dhe hapsirn e brisht t atdheut t poetit, ku hipokrizia ka plakosur dhe ndrrat jan shprishur nga shenjat e epidemis vrastare. Poezia e Halil Haxhosajt, n kt libr, shnon nj ngritje dhe nj mtim t vazhdueshm pr t ecur prpara n rrugn e poezis dhe t artit n prgjithsi. E gjith kjo sht rezultat i puns kmbngulse t poetit n gdhendjen e fjals, mendimit dhe t shkrirjes s tyre n estetikn e artit poetik. ( Botuar n ballinn e veprs Fjal e plag)
127
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
SHNIME PR AUTORIN
Halil Haxhosaj lindi n Prekolluk (Preklukaj) t Vokshit, m 1946. Msimet fillestare, shkolln Normale dhe SHLP Dega Gjuh dhe letrsi shqipe i kreu n Gjakov, ndrsa Fakultetin n Universitetin e Kosovs n Prishtin Nj koh punoi msues dhe arsimtar n Crmjan t Dushkajs, ndrsa tash sht profesor i Gjuhs dhe letrsis shqipe n Shkolln e mesme t mjeksis Hysni Zajmi n Gjakov. sht edhe antar i Lidhjes t Shkrimtarve t Kosovs, W.P.S (Shoqata e poetve t bots) dhe Kryesis s Klubit letrar Gjon Nikoll Kazazi n Gjakov. Me shkrime letrare ka filluar t merret q kur ishte nxns i shkolls fillore. sht fitues i disa shprblimeve letrare. N vitin 2006 ka fituar mimin e tret pr kritik letrare n konkursin e shpallur nga Lidhja e Shkrimtarve dhe Artistve t Shqipris dhe gazeta Drita n 75 vjetorin e lindjes s Dritro Agollit. Po ashtu poezia e tij sht e prkthyer n rumanisht, gjermanisht, anglisht, italisht, polonisht, serbisht si dhe n disa gjuh t tjera. Halil Haxhosaj shkruan poezi pr t rritur dhe pr fmij, proz, kritik letrare, shkrime pr teatr, romane, drama, skenar pr film e televizion dhe shkrime publicistike.
128
Deri tash ka botuar kto vepra: 1.Damar t ringjallur, Klubi letrar Gjon N. Kazazi, Gjakov, 1992, 2.N kafaz me pantera, Rilindja, Prishtin, 1993. 3.Kng t ngrira, Jeta e re, Prishtin, 1996. 4.Zra t grisur, Rilindja, Prishtin, 1998. 5. Hija e orligs, Rilindja, Prishtin, 2000, 6.Pastaj bhu relikt, Rozafa, Prishtin, 2003, 7.Umbra viselor Hija e ndrrave, Bukuresht, 2004 8.Pakohsi, tregime, Buzuku, Prishtin, 2005. 9.Primtime letrare, kritika letrare, KL Gjon N. Kazazi, Gjakov, 2006 10.Fjal e plag, poezi, KL Gjon N. Kazazi, Gjakov, 2007. 11.Histori n natn e vrant, roman, Ombra GVG, Tiran, 2008. 12. Puhiz zemra, poezi haiku, Egnatia, Tiran, 2009. 13. Prkushtime, poezi kushtuar poetit Din Mehmeti, botoi Klubi letrar Gjon Nikoll Kazazi, Gjakov, 2009 14. Puhiz shpirti, poezi haiku, botoi Ndrmarrja shrbyese Jeta e re, Prishtin, 2010. 15. Vshtrim n prozn romanore t Petrit Palushit, kritika, botoi, OMBRA GVG, Tiran, 2011. Kjo sht vepra e tij e gjashtmbdhjet. Halil Haxhosaj jeton dhe punon n Gjakov. 129
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
PERMBAJTJA DISKURSI PRSHKRUES I POEZIS -----------3 EJANI MIQT E MI ----------------------------------8 VALA ---------------------------------------------------10 LAJME TELEVIZIVE -------------------------------11 GARDEROB BASHKKOHORE ---------------12 GOSTI PLASTIKE -----------------------------------13 PIKTUR N PASQYR ---------------------------14 N BARNATORE ------------------------------------15 KATAKLIZM N VITIN 2102-------------------16 N QEPALLA T GURGULLON STUHIA----17 SHUSHUNJA------------------------------------------18 REVIDIMI---------------------------------------------19 N DYQANIN E KUKULLAVE------------------20 MATEMATIKORE-----------------------------------21 KURR SE KAM DASHUR BARAZIMIN ME ZERO---------------------------------------------------22 KORNIZAT E NJ JETE---------------------------23 PRANGAT N POEZI------------------------------24 KUR U MSOVA ME DRITN------------------25 RREZJA-----------------------------------------------26 JETA SHT NDRR E SHUAR--------------27 N CIKOLIN E PRARUAR-----------------------28 ARUSHA E CIRKUT-------------------------------29 E PRUDSHME SHT BR KOHA IME-30 BISED ME MIKEN--------------------------------31 MONOLOG I SPEKTATORIT N RENDIN XX-------------------------------------------------------------32 BISED ME TIM BIR N EVROP-------------33 KAMXHIKOSJE-------------------------------------34 FANTAZMA------------------------------------------35 UN E GJAKU NUK DUROJM
130
EKSPERIMENT-------------------------------------36 PASAPORTA E FRIKS--------------------------37 N GJURM-----------------------------------------38 KUR KALONIN STINT-------------------------39 FRYMZIMI IM------------------------------------40 ACARI I ZEMRS----------------------------------41 GJEMBAT E JETS--------------------------------42 GJRAT E DHOMS SIME----------------------43 INTIM-----------------------------------------------44 ZEMRA E SMUR-------------------------------45 PAS ERS-------------------------------------------46 N RREZEN E HNS---------------------------47 FJALA------------------------------------------------48 PAKUPTIMSI N NATYR-------------------49 AROM ENDRRIMTARE-----------------------50 SHIRINGA SHPON NERVAT------------------51 N GALERIN E TMERRIT--------------------52 PROJEKTE T MENDURA--------------------53 FJAL T ZGJEDHURA-------------------------54 KNG T PRDIELLTA-----------------------55 N KNGN TIME--------------------------------56 BUZQESHJE PLASTIKE-----------------------57 NJTRAJTSHMRI------------------------------58 NXNSIT E MI------------------------------------59 LUTJE-------------------------------------------------60 RIPRSRITJE--------------------------------------61 NGULFATJE-----------------------------------------62 PASTAJ BHU RELIKT---------------------------63 KLITHM--------------------------------------------64 DRENUSHA-----------------------------------------65 LOTI---------------------------------------------------66 KOTSI-----------------------------------------------67 ME MONDN N TIRAN----------------------68
131
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
DHE---------------------------------------------------69 PSALM-----------------------------------------------70 SNOBI-------------------------------------------------71 JETA KRMILLE----------------------------------72 VARGJE PR VETVETE---------------------------73 PESH E RND MBI FJAL---------------------81 PASTAJ E KRKOJ VETVETEN-----------------82 SFILAT MODE--------------------------------------83 ELSI-------------------------------------------------84 DHURATAT E M-s---------------------------------85 TI JE FAJTOR-----------------------------------------86 T RUAJ THELL N VARGJE------------------87 PLCITJE----------------------------------------------88 VAKSINIM--------------------------------------------89 ZGRDHIRJE-----------------------------------------90 FRYMZIM I BARDH----------------------------91 I KAPRCYEN ERRSIRAT---------------------92 N RESTORANTIN BELVEDERE N HERGISWIL-----------------------------------------93 LUTJA E MSUESIT------------------------------94 N MES T LUGINS----------------------------95 BUZQESHJA IME--------------------------------96 DRITA------------------------------------------------97 EDHE KOHA ECN-------------------------------98 N RESTORANTIN E KOHS------------------99 JEHONA--------------------------------------------100 N BREGUN E PRTEJM--------------------101 ZOGU N MAJ LISI----------------------------102 TE UJI ME SHKUM T BARDH----------103 BORXHI---------------------------------------------104 NJERIU Q THYEN GUASKN---------------105 NSE UN SJAM---------------------------------106 MOLISJE---------------------------------------------107
132
KRISMA----------------------------------------------108 EPIDEMI----------------------------------------------109 DHIMBJA------------------------------------------110 N ORN LETRARE----------------------------111 LOTT MBI VARR-------------------------------112 N PRQAFIMIN TND------------------------113 MKAT APO ...------------------------------------114 MENDIME PR POEZIN E HALIL HAXHOSAJ----------------------------------------115 SHNIME PR AUTORIN---------------------128
133
HALIL HAXHOSAJ
Poezi
134

Halil Haxhosaj Faqosja-2

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Halil Haxhosaj Faqosja-2

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

HALIL HAXHOSAJ

KUR U MSOVA ME DRITN

UNITED STATES OF AMERICA

PRINTED IN THE UNITED STATES OF AMERICA

KUR U MSOVA ME DRITN

DISKURSI PRSHKRUES I POEZIS

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KATAKLIZM N VITIN 2102

KUR U MSOVA ME DRITN

N QEPALLA T GURGULLON STUHIA

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KURR SE KAM DASHUR BARAZIMIN ME ZERO

KUR U MSOVA ME DRITN

Nga vepra N kafaz me pantera, botoi, Rilindja, Prishtin, 1993

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

JETA SHT NDRR E SHUAR

KUR U MSOVA ME DRITN

E PRUDSHME SHT BR KOHA IME

KUR U MSOVA ME DRITN

MONOLOG I SPEKTATORIT N RENDIN XX

KUR U MSOVA ME DRITN

BISED ME TIM BIR N EVROP

KUR U MSOVA ME DRITN

Nga vepra Zra t grisur, botoi Rilindja, Prishtin, 1998

UN E GJAKU NUK DUROJM EKSPERIMENT

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR KALONIN STINT

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

GJRAT E DHOMS SIME

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

Nga vepra Hija e orligs, botoi Rilindja, Prishtin, 2000.

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

SHIRINGA SHPON NERVAT

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

PASTAJ BHU RELIKT

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

KUR U MSOVA ME DRITN

PESH E RND MBI FJAL

PASTAJ E KRKOJ VETVETEN