2.

2 Konsep Penggunaan Bahan Kimia Terlarang dalam Sektor Pertanian terhadap

Manusia dan Alam Sekitar
Sejak akhir-akhir ini, isu-isu tentang ‘bahan kimia” sering tertimbul di akhbar-akhbar dan
media sosial. Kebanyakan bahan kimia ini digunakan untuk tujuan pertanian seperti baja-baja
kimia dan racun perosak. Bahan-bahan kimia ini dapat menghasilkan tanaman yang berkualiti
dan cantic dengan menghapuskan serangga perosak yang memakan hasil tanaman dan
memberikan nutrient yang mencukupi melalui baja kimia. Namun begitu, penggunaan bahan
kimia terlarang akan mendatangkan kesan negatif yang serius terhadap manusia dan alam
sekitar. Nasir, A. G. (2012, Disember 10) mengatakan bahawa 75 peratus daripada pesawah
di Sabak Bernam mengalami sekurang-kurangnya satu simptom pendedahan kepada racun
serangga. Penggunaan racun perosak merupakan salah satu bahan kimia yang banyak
terdedah kepada petani atau pesawah di Malaysia. Oleh sebab racun perosak merupakan
bahan kimia yang bahaya, kerajaaan telah menggubal dan menguatkuasakan suatu undang-
undang untuk mengawal penggunaan racun perosak dalam sektor pertanian. Akta Racun
Makhluk Perosak 1974 merupakan satu undang-undang yang digubal untuk mengawal
penggunaan racun perosak terlarang dalam sektor pertanian (Kementerian Pertanian dan
Industri Asas Tani Malaysia, n.d.).

Sejarah Penggunaan Racun Perosak dalam Sektor Pertanian

Penggunaan racun serangga pertama yang direkodkan adalah kira-kira 4500 tahun yang lalu
oleh orang Sumeria yang menggunakan sebatian sulfur untuk mengawal serangga dan tungau,
sementara sekitar 3200 tahun yang lalu orang Cina menggunakan sebatian merkuri dan
arsenik untuk mengendalikan kutu badan. Tulisan dari Yunani kuno dan Rom menunjukkan
bahawa agama, sihir rakyat dan penggunaan apa yang boleh disebut kaedah kimia dicuba
untuk mengawal penyakit tumbuhan, rumput, serangga dan haiwan perosak. Sebagai Contoh,
perokok dicatatkan sebagai penyelesaian terhadap cendawan dan paya. Prinsipnya adalah
untuk membakar beberapa bahan seperti jerami, keropok, keratan lindung nilai, ketam, ikan,
kotoran, lembu atau tanduk haiwan lain ke arah angin supaya asap akan tersebar di seluruh
kebun, tanaman atau kebun anggur dan menghilangkan hama atau cendawan. Asap juga
digunakan terhadap serangga, seperti ekstrak tumbuhan seperti lupine pahit atau timun liar.
Tar juga digunakan pada batang pokok untuk memerangkap serangga merangkak. Rumpai
dikawal terutamanya oleh penyiangan tangan tetapi pelbagai kaedah "kimia" juga
digambarkan seperti penggunaan garam atau air laut. Pyrethrum, yang berasal dari bunga
kering Chrysanthemum cinerariaefolium "Pyrethrum daisies", telah digunakan sebagai racun
serangga selama lebih dari 2000 tahun. Persia menggunakan serbuk untuk melindungi bijirin
yang disimpan. Banyak bahan kimia bukan organik telah digunakan sejak zaman purba
sebagai racun perosak, sesungguhnya Bordeaux Mixture, berdasarkan sulfat tembaga dan
limau, masih digunakan terhadap pelbagai penyakit kulat.
Sebahagian besar tahun 1950-an, pengguna dan kebanyakan pembuat dasar tidak sedar dan
faham mengenai potensi risiko kesihatan dalam menggunakan racun perosak. Makanan
menjadi lebih murah kerana formulasi kimia baru.
Penyelidikan terhadap racun perosak berterusan dan 1970-an dan 1980-an menyaksikan
pengenalan tumbuhan herbisida, glyphosate, kadar sulfonylurea dan herba imidazolinone
(imi) yang rendah, serta dinitroanilines dan keluarga aryloxypropionate (fop) dan
siklohexanedes (dim). Bagi insektisida terdapat sintesis generasi ketiga pyrethroid,
pengenalan avermectin, benzoylureas dan Bt (Bacillus thuringiensis) sebagai rawatan
semburan. Tempoh ini juga menyaksikan pengenalan famili triazol, morpholine, imidazole,
pyrimidine dan dikarboxamide daripada fungisida. Sebilangan besar agrokimia yang
diperkenalkan pada masa ini mempunyai satu mod tindakan, sehingga menjadikan mereka
lebih selektif, masalah dengan rintangan berlaku dan pengurusan strategi diperkenalkan untuk
memerangi kesan negatif ini.
Pada tahun 1990-an, aktiviti penyelidikan tertumpu kepada mencari anggota baru keluarga
yang mempunyai pemilihan yang lebih besar serta profil alam sekitar dan toksikologi yang
lebih baik.
Dalam dunia hari ini memperkenalkan tanaman kejuruteraan genetik yang direka untuk
menghasilkan racun serangga sendiri dan mempamerkan ketahanan terhadap produk racun
herba luas atau perosak.
kaedah perbandingan bagaimana racun perosak dikeluarkan sebelum dan sekarang

Kaedah-kaedah lama tentang bagaimana racun perosak dikeluarkan telah dijelaskan di sini.
Pliny the Elder berkata bahawa udang karang yang diletakkan di tengah-tengah taman akan
menyimpan ulat. Beliau juga menyatakan bahawa mencampurkan biji sayuran dengan daun
cemara sebelum menyemai akan menghalang ulat ulat daripada memakan akar tanaman
kemudian. Virgil mencadangkan agar, untuk hasil yang lebih tinggi, benih tanaman
direndam dalam minyak zaitun sebelum menanam.

Kajian itu melaporkan bahawa orang Yunani dan Roma menggunakan asap, saluran benih
pelindung, herbisida, racun perosak dan rodenticides dalam usaha hortikultur mereka.
Penyiasatan tulisan agraria purba meliputi tempoh dari kira-kira 200 B.C. hingga 200 A.D.
Penulis yang dikaji termasuk Virgil, Democritus, Xenophon, Cato, Varro, Palladius, Pliny the
Elder dan Theophrastus

Semua bahan ini dihasilkan daripada bahan kimia dan mineral yang secara semulajadi boleh
didapati di tanah asli, tumbuh-tumbuhan, pokok dan haiwan, menurut kajian yang telah
disediakan oleh dua saintis Kanada. Tidak ada bukti betapa berjaya pelbagai kaedah itu
kerana tidak menyebutkan sebarang perbandingan saintifik antara tanaman yang dirawat dan
tidak dirawat.
(New York Straight Times, 1975)

Kini disebabkan oleh pengenalan teknologi moden, kaedah alternatif telah diperkenalkan dan
diamalkan oleh petani. Beberapa kaedah termasuk:
1. Bukan Kimia
Putaran tanaman (menukar tanaman ditanam setiap tahun). Ini membantu mencegah perosak
yang boleh menargetkan satu tanaman tertentu.
Menanam tanaman: Menanam antara tanaman untuk menindas rumput atau menawarkan
persekitaran yang tidak diinginkan untuk serangga atau penyakit (Menanam semanggi di
antara deretan pokok buah-buahan)
Benih tahan perosak (cth. Produk bioteknologi)
2. Mekanikal
Vacuums, skrin atau halangan lapangan, papan melekit, rumput tumbuhan.97
3. Kimia
Insektisida (serangga sasaran), herbisida (rumput sasaran), racun kulat (sasaran penyakit),
dan rodenticides (sasaran tikus). Terdapat kedua-dua bahan kimia semulajadi dan bahan
kimia sintetik yang boleh digunakan. Seorang petani akan memilih pilihan yang memenuhi
keperluan ladang dan pilihan pengeluarannya (cth. Organik atau konvensional). (Agriculture
in the Classroom, 2014)
Langkah-kangkah untuk mengatasi masalah penggunaan racun perosak dalam sektor
pertanian.
Pembangunan tanpa batasan merupakan perubahan kian pesat yang berlaku di negara kita pada alaf
globalisasi ini.Namun, kemajuan dalam sektor pertanian pada masa kini sedikit tercalar impak
daripada sikap manusia yang tidak bertanggungjawab.Oleh itu, langkah-langkah yang proaktif perlu
diambil untuk memelihara sekitar bumi.Langkah-langkah pertma untuk mangatasi masalah
penngunaan racun perosak dalam sektor pertanian adalah mengadakan kempen-
kempen.Dalam kempen-kempen ini masyarakat akan didedahkan tentang pentingnya menjaga alam
sekitar dan cara-cara menjaga alam sekitar seperti menguruskan  racun perosak supaya kurang
memberi pencemaran kepada tanah pertanian. Kempen pula dapat menggalakkan pengguna supaya
mengurangkan penggunaan racun perosak dalam sektor pertanian.Dengan itu, masyarakat akan dapat
megurangkan pencemaran tanah pertanian oleh penggunaan racun perosak. Dalam kempen ini juga,
aktiviti-aktiviti seperti penggunaan baja organik dan membersihkan kawasan-kawasan yang tercemar
boleh dijalankan. Pertanian bukan sahaja dapat menggalakkan ekonomi negara tetapi dapat
mengembalikan semula kehijauan sesuatu tempat serta dapat membuktikan betapa pentingnya
hidupan hijau di bumi ini.
Pertanian lestari merupakan satu konsep pertanian definit yang tidak akan mencemarkan alam sekitar.
Hasil-hasil pertanian lestari adalah selamat dimakan dan tidak akan membahayakan kesihatan
manusia. Peralihan daripada pertanian konvensional kepada pertanian lestari mempunyai banyak
kelebihan. Pembebasan gas rumah hijau seperti metana, nitros oksida dan karbon dioksida
merupakan salah satu penyumbangan daripada pertanian konvensional dan juga akan mencemarkan
alam sekitar. Begitulah pemanasan global berlakunya. Sebagai contoh, petani dulu sering
menggunakan baja kimia nitrogen secara berterusan. Hal ini akan menghasilkan hasil sampingan iaitu
nitros oksida yang telah dinyatakan atas. Kendatipun sector perindustrian telah meyumbangkan
kebayakan pembebasan gas hijau dan sektor pertanian di negara kita hanya menyumbang 10 hingga
15, jika hal ini dapat diuruskan dengan baik akan dapat memperlahankan proses pemanasan global.
Dalam semua keadaan, terdapat unsur karbon yang menghasilkan gas rumah hijau. Oleh itu, karbon
perlu diselamatkan daripada bebas ke atmosfera kerana jika karbon berada di dalam bumi, suhu dapat
dijangka stabil. Antara usaha untuk menghasilkan makanan organik adalah melalui kaedah
pengeluaran Natural Farming (NF). Negara seperti Thailand, Indonesia, Korea dan beberapa negara di
Asia telah lama mengamalkan kaedah ini supaya tidak mendatangkan kerosakan kepada alam sekitar.
Bagi negara kita, Puan Wahidah binti Hambali, pegawai dari Projek Pembangunan Pertanian
Bersepadu (AIDA) Barat Laut Selangor telah cuba menjalankan kaedah tersebut dalam kalangan
petani malaysia. Pada tahun 2011, beliau telah memperkenalkan konsep NF kepada petani-petani di
Sungai Leman, Sekinchan Selangor. Ini terbukti bahawa dengan mengamalkan kaedah NF memberi
kesan yang sangat positif dan amat memberangsangkan kepada hasil produk pertanian mereka. Misal
kata, baja NF disediakan melalui proses osmosis dengan menggunakan bahan-bahan di sekeliling
ladang seperti buah-buahan, sayur-sayuran dan sisa tanaman bersama gula merah. Selain daripada itu,
baja NF boleh juga diperbuat daripada tulang dan kulit telur yang dicampur dengan cuka asli.
Terdapat dua jenis baja iaitu Baja Asas Fermented Plant Juices (FPJ) dan Fermented Fruit Juices
(FFJ).
Selain itu,kaedah biologi juga boleh digalakkan untuk sektor pertanian.Pada zaman dulu,pertanian di
negara kita menggunakan kaedah biologi untuk mengawal makhluk perosak. Kebanyakan peladang
sekarang jarang menggunakan kaedah biologi ini kerana kaedah ini dianggap sudah ketiggalan zaman.
Kaedah biologi yang digunakan ini dapat mengurangkan penggunaan racun serangga dan racun
rumpai yang dapat menyebabkan berlakunya pencemaran alam sekitar.Contohnya, di ladang kelapa
sawit, ular, burung hantu, dan burung helang digunakan untuk menangkap tikus, burung, dan tupai
yang merosakkan sayur-sayuran.

Tambahan pula,pada era modern ini media massa memainkan peranan yang penting dalam kehidupan
kita.media massa ini termasuklah televisyen, radio, telefon bimbit, komputer dan surat khabar.Media
massa kini perlulah lebih banyak memberi maklumat tentang isu-isu pencemaran racun perosak
kepada alam sekitar, terutamanya dalam siaran-siaran di televisyen. Hal ini kerana televisyen adalah
satu media elektronik yang hampir dimiliki oleh setiap keluarga atau individu di setiap pelusuk dunia.
Hal ini sedemikian kerana setiap manusia perlu mengetahui tentang keadaan alam sekitar yang
semakin tercemar dan perkara yang sepatutnya dilakukan oleh mereka untuk menjaga tanah bumi dan
alam sekitar. Surat khabar dan majalah pula adalah media yang banyak mendedahkan tentang isu
pencemaran racun perosak kepada tanah pertanian dan alam sekitar. Pihak-pihak berwajib sepatutnya
perlu mendedahkan isu-isu pencemaran ini dengan lebih luas di jaringan-jaringan internet kerana
masyarakat kini lebih banyak menggunakan media tersebut berbanding media-media lain.
Rujukan

Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani Malaysia (n.d.). Soalan Lazim - Bahagian
Kawalan Racun Perosak. Diperoleh daripada Portal Rasmi Jabatan Pertanian:
http://www.doa.gov.my/index.php/pages/view/577?mid=267
Nasir, A. G. (2012, Disember 10). Pesawah Di Sabak Bernam Terdedah Kepada Kesan
Racun Serangga. Diperoleh daripada Universiti Kebangsaan Malaysia:
http://www.ukm.my/news/arkib-berita/tahun-2012/disember-2012/pesawah-di-sabak-
bernam-terdedah-kepada-kesan-racun-serangga/
Unsworth, J. (2010). History of Pesticide Use. Diperoleh daripada International Union
Of Pure And Applied Chemistry: https://agrochemicals.iupac.org/index.php?
option=com_sobi2&sobi2Task=sobi2Details&catid=3&sobi2Id=31.
Teknologi Tanaman (2019, September 30). Kawaln racun perosak. Diperoleh daripada
Laman Rasmi Jabatan Pertanian Negeri Pulau
Pinang:http://jpn.penang.gov.my/index.php/teknologi/16-faqs/faqs/29-
kawalan-racun-perosak
Agriculture in the Classroom, (2014) Diperoleh daripada laman web:
http://allaboutfood.aitc.ca/article/3-ways-farmers-get-rid-of-pests-on-the-farm.php

New York Straight Times, (1975), Diperoleh daripada lam web:

Lamanhttps://www.nytimes.com/1975/12/01/archives/ancient-farmers-knew-pesticides-
methods-used-2000-years-ago.html

Jabatan Pertanian Negeri Melaka (n.d). Maklumat Racun Perosak.

Diperoleh daripada Portal Rasmi Jabatan Pertanian Negeri
Melaka:http://www.agricmelaka.gov.my/maklumat-racun-perosak/

English academic (2015, February 2). Pertanian Lestari: Diperoleh daripada

http://ces2201pertanian.blogspot.com/