Teori Pertumbuhan Ekonomi Regional
Teori Pertumbuhan Ekonomi Regional
Pertemuan ke-3
Teori Ekonomi Regional
• Teori Klasik dan Neo Klasik
• Teori Basis Ekspor
• Teori Sektor
• Teori Struktur Industri dan Pertumbuhan
Wilayah
• Teori Kausalitas Kumulatif
• Teori Lokasi dan Aglomerasi
• Teori Tempat Sentral
• Teori Kutub Pertumbuhan
• Teori Pembangunan Sentral
Teori Klasik
• Tokohnya antara lain; Adam Smith, David
Richardo, dan Say
• Dipelopori Adam Smith (Abad 17 akhir),
pertumbuhan ekonomi terjadi karena peningkatan
jumlah penduduk dan akumulasi kapital
• Perkembangan ekonomi mengikuti kekuatan
mekanisme pasar (laissez faire), peran serta
pemerintah minimal
• David Richardo: jika jumlah penduduk meningkat
terus, ketersediaan tanah semakin langka.
Dampaknya, sewa tanah yang subur lebih tinggi
dibanding yang tidak subur.
Teori Neo Klasik
Sektor
Indikator Indonesia(By IMF).xlsx
Pertumbuhan cepat
secara nasional belum
tentu diikuti oleh
pertumbuhan ekonomi
wilayah, dan sebaliknya
Jumlah Penduduk
di Kota/Kabupaten Provinsi Jawa Barat Tahun 2010
4,771,932
Jumlah 5,000,000
Penduduk 4,500,000
tertinggi :
4,000,000
3,178,543
Kabupaten 3,500,000
Bogor
2,630,401
(4.771.932) 3,000,000
2,404,121
2,394,873
2,341,409
2,334,871
2,171,281
2,127,791
2,067,196
2,500,000
1,738,570
1,675,675
1,663,737
2000
1,532,504
1,510,284
1,465,157
2,000,000
2010
1,166,473
1,093,602
1,035,589
1,500,000
950,334
852,521
Jumlah
635,464
541,177
1,000,000
Penduduk
298,681
296,389
175,157
terendah : 500,000
0
Kota Banjar
(175.157)
79.36
80.00
78.00
IPM
76.68
76.39
76.08
76.01
75.42
75.36
tertinggi : 76.00
74.85
74.44
73.80
73.54
74.00
72.67
Kota Depok
72.57
72.51
71.82
71.82
71.70
71.59
71.55
71.50
(79,36)
71.07
72.00
70.81
70.28
69.59
69.28
70.00
68.40
68.00 2007
2011
66.00
IPM 64.00
terendah :
62.00
Kabupaten 60.00
Indramayu
(68,40) 58.00
Penduduk
Miskin
477.1
tertinggi : 500.00
Kabupaten
Bogor 400.00
(4.771.000)
335.6
333.3
310.9
296.2
276.0
300.00
260.2
249.5
2007
222.9
214.5
2010
198.3
181.1
200.00
161.7
Penduduk
158.4
152.4
148.0
141.4
131.5
Miskin
118.6
90.3
90.2
terendah: 100.00
49.6
40.1
35.5
27.7
14.8
Kota Banjar
0.00
(148.000)
TPT
(7,18)
Bogor
(10,73)
terendah:
Kabupaten
Kota Banjar
TPT tertinggi
10.00
15.00
20.00
25.00
0.00
5.00
Kab. Bogor 10.73
Banjar (192)
Balai Pengobatan/
Tasikmalaya (151)
Jumlah Puskesmas
Jumlah Puskesmas
Jumlah Puskesmas
/Puskesmas Keliling/
Pembantu Tertinggi :
Tertinggi : Kabupaten
Puskesmas Pembantu/
Kabupaten Cirebon ( 62)
500
1,000
4,500
1,500
2,000
2,500
3,000
3,500
4,000
5,000
0
101
96
23
Kab. Bogor 273
4,494
58
118
60
Kab. Sukabumi 51
3,187
45114
47
Kab. Cianjur 61
2,669
61
85
40
Kab. Bandung 153
3,926
64136
48
Kab. Garut 310
3,459
Posyandu
40 151
50
Kab. Tasikmalaya 15
2,133
Puskesmas
51118
50
Kab. Ciamis 24
2,068
37
69
38
Kab. Kuningan 17
1,383
56
66
Kab. Cirebon 59 62
2,480
31
72
Puskesmas Keliling
33
Kab. Majalengka 18
1,416
32
69
31
Kab. Sumedang 88
1,579
49
68
51
Kab. Indramayu 87
2,283
40
74
45
Kab. Subang 36
1,787
20
50
21
Kab. Purwakarta 91
968
48
71
48
Kab. Karawang 162
4,328
39
47
12
Kab. Bekasi 552
2,129
31
47
9
Kab. Bandung Barat 41
2,077
24
28
7
Kota Bogor 114
945
15
20
15
Kota/Kabupaten
Kota Sukabumi 18
440
0
71
Kota Bandung 13 653
1,938
21
16
20
Kota Cirebon 20
322
31
28
17
Balai Pengobatan
4
15
Kota Depok 113
988
12
Provinsi Jawa Barat Tahun 2011
3
448
Puskesmas Pembantu
72.72
72.00
69.55
69.45
68.97
68.95
70.00
68.78
68.78
68.67
68.59
68.53
68.43
68.42
67.63
67.32
67.12
67.10
68.00
66.77
66.20
66.12
65.91
65.70
65.62
65.57
64.96
66.00
64.92
2007
64.42
2011
64.00
62.00
60.00
51.07
50.91
49.22
48.92
47.13
50.00
45.62
44.33
43.79
43.15
43.02
42.37
42.01
41.57
41.45
40.17
39.90
39.74
39.60
38.56
40.00
34.71
31.16
31.13
30.78
30.47
27.44
30.00
25.89
2007
2008
20.00
10.00
0.00
80.36
75.05
80.00
74.62
74.53
74.52
74.49
74.23
73.75
73.26
73.18
72.82
72.54
71.97
70.98
70.87
70.77
70.63
70.58
70.38
70.05
69.36
68.97
68.91
68.34
67.37
70.00
60.00
50.00
2008
40.00
2011
30.00
20.00
10.00
0.00
642.92
641.81
640.52
639.18
637.77
637.76
637.47
637.37
636.99
636.73
636.65
635.21
635.10
634.69
633.82
633.39
633.16
633.13
632.76
632.04
629.81
628.72
640.00
616.98
620.00
600.00
580.00
2008
560.00
2011
540.00
520.00
500.00
651.46
651.25
646.92
660.00
642.00
640.65
639.14
638.98
638.77
638.41
638.36
637.86
637.76
635.71
635.25
635.21
635.10
634.06
633.46
633.13
633.04
632.44
631.63
631.63
629.72
640.00
617.59
620.00
600.00
580.00
560.00 2007
2011
540.00
520.00
500.00
480.00
62.00
60.00 59.53
58.00
56.00
54.00
(Kota Bandung)
Jumlah Investasi
(Kab. Karawang)
PMDN Tertinggi :
PMDN Tertinggi :
13.304.641.269.029
11.778.250.079.859
Jumlah Tenaga Kerja
Jumlah Tenaga Kerja
4,000,000,000,000
8,000,000,000,000
10,000,000,000,000
14,000,000,000,000
2,000,000,000,000
6,000,000,000,000
-
22,139
2,288,003,957,073
Kab. Bogor 2,566
503,249,172,263
10,888
109,333,558,000
Kab. Sukabumi 492
19,615,059,709
448
54,418,000
Kab. Cianjur -
-
24,632
568,786,077,046
Kab. Bandung 5,479
450,278,317,102
218
27,209,000
Kab. Garut -
-
635
1,500,000,000
Kab. Tasikmalaya -
-
-
-
Kab. Ciamis -
-
923
54,418,000
Kab. Kuningan -
-
621
3,950,817,471,753
Kab. Cirebon 174
159,060,000,000
178
259,225,631,753
Kab. Majalengka -
-
2,934
47,916,000,000
Kab. Sumedang -
-
36
259,225,631,753
Kab. Indramayu -
-
3,728
367,097,411,753
Kab. Subang 1,178
38,073,776,429
14,326
2,385,161,331,241
Kab. Purwakarta 37
-
16,713
9,910
3,862,316,342,900
Kab. Karawang 677,916,577,989
65,934
3,785
27,227,611,400
Kota Cimahi 159
18,273,734,258
Realisasi Penanaman Modal Menurut
-
-
Kota Tasikmalaya -
-
-
-
Kota Banjar -
-
$)
(RP)
Kerja
Kerja
Tenaga
Tenaga
Investasi
Investasi (US
8.00
7.39
7.08
6.58
7.00
6.40
6.31
6.26
6.19
5.96
5.94
5.93
5.81
5.75
6.00
5.56
5.48
5.43
5.35
5.11
5.03
4.89
4.82
4.74
4.67
5.00
4.45
4.32
4.07
2007
4.00
2011
3.00
2.00
1.00
0.00
Banjar (789.958)
Berlaku Tertinggi :
Kabupaten Bekasi
Kabupaten Bekasi
Banjar (1.948.592)
Konstan Tertinggi :
40,000,000
60,000,000
80,000,000
-
83,032,460
34,464,837
20,160,894
8,993,023
20,573,047
8,693,509
51,291,763
23,026,237
11,743,507
27,491,630
13,031,810
5,755,149
19,344,956
7,809,163
10,018,855
4,182,402
20,982,832
8,539,326
10,994,066
4,634,804
Harga Berlaku
13,531,778
5,879,093
53,044,751
15,058,625
17,120,524
7,701,018
17,495,516
Tahun 2011
7,708,471
63,617,115
23,211,994
106,773,286
58,433,009
Propinsi Jawa Barat
19,354,913
8,502,535
Harga Konstan
15,487,434
5,081,483
5,921,024
2,041,970
PDRB menurut Kabupaten/Kota
95,612,863
34,463,631
12,177,055
5,557,946
40,528,808
16,571,540
17,913,313
6,948,503
14,164,931
6,871,222
9,274,755
4,104,242
1,948,592
789,958
20,000,000
40,000,000
60,000,000
80,000,000
83,032,460
20,160,894
20,573,047
51,291,763
11,743,507
13,931,810
19,344,956
10,018,855
20,982,832
10,994,066
13,531,778
17,120,524
17,495,516
106,773,286
19,354,913
15,487,434
5,921,024
95,612,863
12,177,055
40,528,808
17,913,313
14,164,931
9,274,755
1,948,592
2011
2008
PAD Terendah :
Kota Kota Banjar
500,000,000,000
100,000,000,000
200,000,000,000
300,000,000,000
400,000,000,000
600,000,000,000
700,000,000,000
-
217,101,143,804
125,871,700,000
129,088,145,847
215,448,347,314
119,966,482,779
105,125,098,000
55,280,000,000
79,210,273,026
174,840,874,476
81,648,305,613
129,398,725,892
103,497,759,223
82,556,900,700
91,736,553,000
Tahun 2011
201,432,154,711
Kabupaten/Kota
345,754,693,909
Propinsi Jawa Barat
74,402,788,979
166,859,060,493
88,455,323,000
609,132,884,346
Pendapatan Asli Daerah (PAD )menurut
119,194,687,763
464,100,000,000
217,101,143,804
105,475,128,580
89,651,740,000
41,341,452,854
Sumber : BPS Provinsi Jawa Barat
Kiriman Uang TKI dari Luar Negeri
Kiriman Tertinggi : Kabupaten
Propinsi Jawa Barat
Indramayu (664,41) Tahun 2011
700.00
664.41
600.00
553.15
500.00
442.06 442.06
400.00
360.42
300.00
251.20
209.80
200.00
159.06 154.24
100.00 85.72
63.43 71.34
52.46 49.89 49.89
37.51 37.51 33.54 37.51
17.11
Kiriman Terendah : Kabupaten - - - - - -
Ciamis (17,11) -