ANALI

SISPERANPARTAGANI
NGDANPARSARUNEDALAM KONTEKSPERTUNJUKAN
MUSI
KGONDANGSABANGUNANPADAMASYARAKATBATAKTOBA

O
L
E
H

PUTRIARI
ANIPARDEDE
NI
M :180707023

UNI
VERSI
TASSUMATERAUTARA
FAKULTASI
LMUBUDAYA
PROGRAM STUDIETNOMUSI
KOLOGI
MEDAN
2022
 BAB1
PENDAHULUAN

1.
1Lat
arBe
lakang
Mus
ikt
radi
si
ona
lada
lahmus
ikya
ngr
epe
rtoi
re-
nya(
kumpul
ankompos
isis
iappa
kai
),
s
trukt
urnya
,idi
omnya
,ins
tr
ume
nta
sinyas
ert
aga
yama
upune
leme
n-e
leme
nda
sarkompos
isi
nya
r
it
ma,me
lodi
,modusa
taut
anggana
dat
ida
kdi
ambi
lda
rir
epe
rtoi
rea
taus
ist
em mus
ika
lya
ng
be
ras
alda
ril
uarke
buda
yaa
nma
sya
raka
tpe
mil
ikmus
ikdi
maks
ud.De
nga
nka
tal
ai
n,mus
ik
t
radi
si
ona
lada
lahmus
ikya
ngbe
raka
rpa
dat
radi
sis
ala
hsa
tua
taube
ber
apas
ukudis
uat
uwi
la
yah
t
ert
ent
u.
Ol
ehka
renai
tu,mus
ikt
radi
si
ona
lma
sya
raka
tSuma
ter
aUt
araa
dal
ahmus
ikya
ngbe
raka
r
pa
dat
radi
sis
uku-
sukua
tauke
lompoke
tni
sya
nga
dadiSuma
ter
aUt
ara
,ya
kni
:SukuBa
takToba
,
Si
mal
ungun,Ka
ro,Pa
kpa
k,Ma
nda
il
ing,da
nAngkol
aSi
pir
iok-
SukuMe
layu(
ter
mas
ukLa
ngka
t,
De
li
,Se
rda
ng,As
aha
n,Kot
aPi
nang,Ba
tuba
ra)
,Pe
sis
irda
nNi
as.(
Sukul
ai
nnya
,se
per
tiJ
awa
,
Mi
nang,Ac
eh,Sunda
,Ta
mil
,da
nla
innyat
ida
kdi
mas
ukka
nka
renadi
angga
pse
baga
ipe
nda
tang
diSuma
ter
aUt
ara
.(Pur
ba,2007)
.SukuBa
takt
erdi
ria
tase
nams
ubs
ukuya
it
uToba
,Ka
ro,
Si
mal
ungun,Pa
kpa
k,Angkol
ada
nMa
nda
il
ing.Se
bagi
anbe
sars
ukuBa
takma
sihme
mel
iha
ra
ke
buda
yaa
nya
ngdi
war
iska
nol
ehne
nekmoya
ng.Dia
nta
rake
ena
msubs
ukut
ers
ebut
,te
rda
pat
pe
rsa
maa
nda
npe
rbe
daa
nba
has
ada
nbuda
ya,mi
sal
nyada
lamha
ldi
al
ekba
has
a,t
uli
san,i
st
il
ah-
i
st
il
ahda
nbe
ber
apaa
datke
bia
saa
n.
Pe
rtunj
uka
nmus
ikme
rupa
kans
uat
upe
nya
ji
an,f
enome
nabunyiya
ngdi
saj
ika
nda
lambe
ntuk
mus
ikya
ngbe
rkua
li
ta
sun
tukda
patdide
nga
rda
ndi
nikma
tima
nus
ia.Ha
lya
ngbe
rka
it
ane
rat
de
nga
ntuj
uans
ert
abe
ber
apaj
eni
smus
ikya
nga
kandis
aji
kanda
lam be
ntukpe
nya
ji
an,mus
ik
me
nja
dis
atuke
sat
uanda
lam be
ntu
kpe
nya
ji
an.Be
rba
gaima
cam mus
ikya
nga
das
aati
ni,
me
mil
ikibe
ntukpe
nya
ji
anya
ngbe
rbe
daj
ugat
erda
patpa
damus
ikt
radi
si
ona
lya
it
uGonda
ng
Sa
banguna
n.Di
manaGon
dangSa
banguna
nme
rupa
kans
uat
ugr
upa
nsa
mbe
lmus
ika
datBa
tak
ya
ngt
erga
bungda
lambe
ber
apaj
eni
sal
atmus
ikya
ngbe
rbe
da-
beda
.
Se
nimus
ikpa
das
ukuBa
takTobas
eca
raumum di
pus
atka
npa
dape
rtunj
uka
nmus
ikya
ng
t
erda
patpa
das
ukuBa
takToba
.Akt
ivi
ta
smus
ika
lya
ngdi
guna
kanda
lams
eti
apupa
car
aada
tda
n
r
it
ualke
aga
maa
n dima
sya
raka
tBa
tak Tobadi
kena
lde
nga
nse
but
an Gonda
ng.Gonda
ng
Sa
banguna
nya
it
use
per
angka
tge
nda
ngda
ngongme
rupa
kani
nst
rume
nti
ntimus
ikgonda
ng
ba
tak,dia
datba
taka
dadi
kena
lde
nga
nGonda
ngSa
banguna
n.Gonda
ngme
mil
ikipe
rana
nya
ng
s
anga
tpe
nti
ngda
lam upa
car
aada
tba
tak.Da
patdi
kat
aka
nba
hwat
ida
kadas
ebua
hbe
ntuk
upa
car
aapapunya
ngt
ida
kme
li
bat
kangonda
ng,ba
iki
tuupa
car
aada
tma
upunr
it
ualke
aga
maa
n.
Ha
linida
patdi
li
hatda
lams
ebua
hfa
lsa
fit
radi
si
ona
lma
sya
raka
tBa
takTobaya
ngme
nya
taka
n
ba
hwaGo
nda
ngme
rupa
kan“
ala
tut
ama
”unt
ukme
nca
paihubunga
nant
arama
nus
iada
nsa
ng
pe
nci
ptas
ega
lanya(
Tuha
npa
das
ukuBa
takToba
)ya
ngdi
sebut”
Deba
taMul
aj
adiNaBol
on”
,
ha
lte
rse
butme
rupa
kans
ebua
hri
tua
lke
aga
maa
ndi
manaGonda
ngdi
guna
kans
eba
gais
ara
na
komuni
kas
iant
arama
nus
iade
nga
nsa
ngpe
nci
pta
,se
hinggamus
ikya
ngdi
mai
nka
nme
mil
iki
ma
knas
eba
gaipe
rse
mba
hanpuj
ia
nda
ndoa
.Gonda
ngs
aba
nguna
nbi
asa
nyadi
mai
nka
ndi
ha
lama
nruma
h,da
lama
nsa
mbl
eGonda
ngSa
banguna
nya
nga
dadiSuma
ter
aUt
ara
,te
rda
pat
l
imaa
latmus
ikya
ngdi
guna
kan,ya
it
uSa
runeBol
on,Ta
gani
ng,Gor
dang,Ogungda
nHe
sek.
Gonda
ngSa
banguna
nte
rdi
rida
riSa
runeBol
on(
sej
eni
sal
att
iup)
,Ta
gani
ngya
ngme
rupa
kan
pe
rle
ngka
pant
erdi
rida
ril
imake
nda
ngya
ngdi
kunc
ipunyape
ranme
lodi
sde
nga
nSa
rune
t
ers
ebut
,Gonda
ngya
ngdi
sebutde
nga
nse
bua
hke
nda
ngbe
sarya
ngme
nonj
olka
nir
amar
it
me,
e
mpa
tgongy
angdi
sebutogungda
nhe
sekya
it
ual
atpe
rkus
ida
ripl
atbe
si,bot
ola
taube
nda
pe
rkus
iapas
ajaya
ngbi
same
ngha
sil
kanbunyiya
ngt
aj
amda
nme
mba
ntui
rama
.
Kompos
isimus
ikgond
angt
ergol
onguni
k,be
rbe
dade
nga
nta
nggana
damus
ikba
ratya
ng
me
mil
ikit
ujuht
ingka
t,gonda
ngha
nyame
mil
iki5t
ingka
tanna
dape
nta
toni
sma
yorya
it
udo,r
e,
mi
,sol
,lai
nis
epe
rtit
erde
nga
rda
ria
latmus
ikt
aga
ning.Pe
nga
ruhbuda
yaba
rume
nguba
h
ba
nya
kha
l,mus
ikt
radi
si
ona
lba
takt
obaki
niki
anbe
rke
mba
ngde
nga
nke
hadi
ranke
yboa
rd,
s
axophoneda
nte
rompe
t.De
nga
nke
hadi
rana
latmus
ikmode
rnt
ers
ebutme
mbua
tmus
ikba
tak
l
ebi
hka
ya,me
skibe
git
uha
lit
ujugame
mba
wada
mpa
kne
gat
if
,bi
asa
nyai
nst
rume
nba
taki
tu
di
mai
nka
nse
diki
tnya5or
ang,ki
nis
uda
hbi
sadi
mai
nka
n3or
ang.Ke
ada
ani
tut
el
ahme
rugi
kan
pe
mus
ikb
ata
ktobapa
sti
nya
,la
ma-
kel
ama
ana
latmus
ikt
radi
si
ona
lba
takTobaya
ngt
ida
k
di
paka
ite
rse
butt
ida
kaka
nte
rli
hatl
agida
ndi
lupa
kan
.
Mus
ikGonda
ngSa
banguna
nbi
asa
nyadi
paka
ida
lam upa
car
aaga
maunt
ukme
nya
mpa
ika
n
doama
nus
iake
padaYa
ngMa
haku
asa
.Ke
ti
kai
nst
rume
ndi
mai
nka
n,pe
mai
nta
gani
ngda
n
pe
mai
nsa
runedi
angga
pse
baga
ima
nif
est
asiBa
tar
aGur
u.
Ur
aia
ndia
tasi
nil
ahya
ngme
lat
arbe
laka
ngipe
nul
isunt
ukme
nge
tahuiba
gai
manape
ran
pa
rta
gani
ng(
ora
ngya
ngme
mai
nka
nta
gani
ng)da
npa
rsa
rune(
ora
ngya
ngme
mai
nka
nsa
rune
bol
on)da
lampe
rtunj
uka
nGonda
ngSa
banguna
npa
daMa
sya
raka
tBa
takToba
.
1.
2Rumus
anMas
alah
Be
rda
sar
kanl
at
arbe
laka
ngya
ngs
uda
hdi
kemu
kaka
nol
ehpe
nul
is
,ma
kama
sal
ahda
lam
pe
nel
it
ia
ninida
patdi
rumus
kans
eba
gaibe
rikut:
1.Ba
gai
manape
ranPa
rta
gani
ngda
nPa
rsa
runeda
lamPe
rtunj
uka
nMus
ikGonda
ngSa
banguna
n?
2.Apas
ebe
nar
nyama
knaBa
tar
aGur
uba
giMa
sya
rak
atBa
takToba
?
3.Me
nga
paha
nyaPa
rsa
run
eda
nPa
rta
gani
ngya
ngpa
nta
sme
nda
pat
kanj
uluka
nBa
tar
aGur
u?

1.
3Kons
ep
Kons
ep me
rupa
kanuns
urpokokda
ris
uat
upe
nel
it
ia
n.R.
Mer
tonme
nde
fini
si
kans
eba
gai
be
rikut:“
Kons
ep me
rupa
kan de
fini
sida
ria
pa ya
ng pe
rlu di
ama
ti
.Se
ter
usnya
,kons
ep
me
nent
uka
nant
ara va
ria
bel
-va
ria
bel ma
na ki
tai
ngi
n me
nent
uka
n hubunga
nempi
ri
s”
(
Mer
ton,
1963:
89)
.Da
lampe
nel
it
ia
ninipe
nul
isi
ngi
nme
nje
las
kankons
ep-
kons
epya
ngbe
rka
it
an
de
nga
njudulpe
nel
it
ia
niniya
kni:(
1)a
nal
is
is,(
2)pe
rtunj
uka
n,(
3)Gonda
ngSa
banguna
n.

(
1)Me
lakuka
nana
li
si
sbe
rar
time
lakuka
nka
ji
anunt
ukme
maha
mis
trukt
urs
uat
ufe
nome
na-
f
enome
naya
ngbe
rla
kudi
la
panga
n(I
ska
nda
r2009:
136)
.Ka
taa
nai
li
sda
lamt
uli
sani
ni
be
rma
knaunt
ukme
maha
mipe
ranBa
tar
aGur
u(pa
rta
gani
ngda
npa
rsa
rune
)di
dal
am
pe
rtunj
uka
nmus
ikgonda
ngs
aba
nguna
n.
(
2)Me
nur
utMur
giya
nto(
1996:
156)Se
nipe
runj
uka
nme
rupa
kans
ebua
htont
ona
nya
ng
me
mil
ikini
la
ise
nidi
manat
ont
ona
ntt
ers
ebutdi
saj
ika
nse
baga
ipe
rtunj
uka
ndi
depa
n
pe
nont
on.
(
3)Gonda
ngSa
bangua
nme
rupa
kana
nsa
mbe
lat
au“
ala
tut
ama
” ya
ngdi
guna
kanunt
uk
me
nca
paihubunga
nant
arama
nus
iada
nsa
ng pe
nci
ptas
ega
lanya(
Tuha
npa
das
uku
Ba
takToba
)ya
ngdi
sebut”
Deba
taMul
aj
adiNaBol
on”
,ha
lte
rse
butme
rupa
kans
ebua
h
r
it
ualke
aga
maa
ndi
manaGonda
ngdi
guna
kans
eba
gais
ara
nakomuni
kas
iant
arama
nus
ia
de
nga
nsa
ng pe
nci
pta
,se
hingga mus
ik ya
ng di
mai
nka
n me
mil
ikima
kna s
eba
gai
pe
rse
mba
hanpuj
ia
nda
ndoa
.Ins
trume
ntdi
guna
kana
dal
ah:Ta
gani
ng,Gor
dang,Sa
rune
Bol
on,da
nbe
ber
apaj
eni
sOgung.
1.
4Me
todePe
nel
it
ian
Me
tod
eil
mia
hda
ris
uat
upe
nge
tahua
nme
rupa
kans
ega
lac
araya
ngdi
guna
kanda
lami
lmu
t
ers
ebut
,unt
uk me
nca
pais
atu ke
sat
uan(
Koe
ntj
ara
ningr
at2009:
35)
.Se
dangka
n pe
nel
it
ian
di
art
ika
nse
baga
iupa
yada
lam bi
dangi
lmupe
nge
tahua
nya
ngdi
ja
lanka
nunt
ukme
mpe
rol
eh
f
akt
a-f
akt
ada
n pr
ins
ip-
pri
nsi
p de
nga
nsa
bar
,ha
ti
-ha
ti
,da
nsi
st
ema
ti
sunt
uk me
wuj
udka
n
ke
bena
ran(
Mar
dal
is2006:
24)
.
Dis
inipe
nul
isme
nyi
mpul
kan,b
ahwame
todep
ene
li
ti
ana
dal
ahs
uat
uca
raa
tauupa
yaya
ng
di
paka
iunt
ukme
mpe
rol
ehda
ta-
dat
ase
car
afa
ktay
angna
nti
nyadi
har
apka
nme
nda
pats
uat
u
ke
bena
ran. Da
lam pe
nel
it
ia
nini pe
nul
is me
ngguna
kan me
tode kua
li
ta
ti
faga
r da
pat
me
ngumpu
lka
n da
ta-
dat
a da
ninf
orma
si-
inf
orma
siya
ng na
nti
nya a
kan di
ura
ika
nde
nga
n
me
wawa
nca
raii
nfor
manya
ngt
el
ahp
enul
ispi
li
hda
nte
ntuka
n.

1.
4.1Obs
ervas
i
Obs
erva
si(
penga
mat
an)da
lam ha
linipe
nul
isa
kanme
lakuka
npe
nga
mat
anl
angs
ung.Ha
l
i
nis
esua
ide
nga
npe
nda
patHa
rjaW.Ba
cti
ar(
1990:114-
115)ba
hwas
eor
angpe
nel
it
iha
rus
me
li
hatl
angs
ung ke
gia
tan-
kegi
at
ans
asa
ran pe
nel
it
ia
nnya unt
uk me
nda
pat
kan da
ta-
dat
a
di
la
panga
n,ma
kape
nga
mata
kanme
ngha
dapipe
rma
sal
aha
nba
gai
mai
ame
ngumpul
kanda
ta
ya
ng di
but
uhka
nta
npa ha
rus be
rse
mbuyi
,te
tap
iti
dak me
nga
kiba
tka
n pe
ruba
han ol
eh
ke
hadi
rannya
.De
nga
n me
nga
cut
eor
ite
rse
but
,ma
ka pe
nul
isa
kan me
nga
mat
ila
ngs
ung
ba
gai
manapr
ose
sPe
rtunj
uka
nMus
ikGonda
ngSa
banguna
nya
ngme
mpe
rli
hat
kanba
gai
mana
pe
ranpa
rta
gani
ngda
npa
rsa
runedi
te
mpa
tke
jadi
anunt
ukme
mpe
rol
ehi
nfor
mas
iya
nga
kan
me
mba
ntupe
nul
isunt
ukme
nye
les
aik
anpokokpe
rma
sal
aha
nya
ngs
uda
hdi
te
ntuka
nse
bel
umnya

1.
4.2Wawanc
ara
Wa
wanc
araa
dal
aht
ekni
kpe
ngumpul
anda
taya
ngdi
guna
kanpe
nel
it
iunt
ukme
nda
pat
kan
ke
ter
anga
n-ke
ter
anga
nli
sanme
lal
uibe
rca
kap-
caka
pda
nbe
rha
dapa
nmukade
nga
nor
angya
ng
da
patme
mbe
rika
n ke
ter
anga
n pa
das
ipe
nel
it
i(Ma
rda
li
s2006:
64)
.Da
lam pe
nel
it
ia
nini
,
wa
wanc
aradi
la
kuka
nunt
ukme
nda
pat
kani
nfor
mas
iat
aukumpul
anda
ta-
dat
aya
ngdi
but
uhka
n
ol
ehpe
nul
is
.Da
lam wa
wanc
arai
ni,pe
nul
isme
laku
kanwa
wanc
araya
ngt
ers
trukt
urda
nti
dak
t
ers
trukt
ur.Da
lam wa
wanc
arat
ers
trukt
ur,di
si
nid
apa
tdi
art
ika
nba
hwas
ela
inme
nga
juka
n
pe
rta
nya
an pe
rta
nya
an ya
ng s
uda
h di
si
apka
n da
nte
rkons
ep,da
n da
lam wa
wanc
arat
ida
k
t
ers
trukt
urpe
nul
isj
ugaa
kanme
nanya
kans
ega
laha
l-ha
lya
ngbe
rhubunga
nde
nga
njudul
pe
nel
it
ia
nde
nga
ntuj
uana
garme
nda
pat
kani
nfor
mas
iya
nga
kur
at.
Unt
uk me
mpe
rol
ehi
nfor
mas
i,pe
nul
isme
net
apka
n na
ras
umbe
r,ya
it
u ba
pak Ma
rsi
us
Si
toha
ngya
ngs
eba
gais
eni
manBa
takTobaya
ngt
el
ahme
nda
patge
larMa
est
ros
eka
li
gus
be
rpr
ofe
sis
eba
gaiDos
endiUni
ver
sit
asSuma
ter
a,be
li
aua
dal
ahor
angya
ngbe
rpe
nga
lama
n
da
lam ke
gia
tanPe
rtunj
uka
nMus
ikGonda
ngSa
banguna
n.Se
lai
nit
u,pe
nul
isj
ugame
nca
ri
be
ber
apat
okohma
sya
raka
tat
aupuns
eni
manl
ai
nnyaya
ngbe
rka
it
anunt
ukme
nge
mba
ngka
n
t
uli
sani
ni.