KATA PENGANTAR

Puji syukur saya panjatkan kehadirat Allah SWT, yang telah memberikan rahmat,
petunjuk, dan karunia-Nya sehingga saya dapat menyelesaikan tugas besar ini dengan baik.
Shalawat serta salam senantiasa tercurah kepada junjungan kita Nabi Muhammad SAW, yang
telah membimbing umat manusia menuju jalan kebenaran.

Tugas besar ini saya susun sebagai salah satu bentuk implementasi pengetahuan yang
saya peroleh dalam mata kuliah "Menggambar Bangunan Sipil". Tugas ini dirancang untuk
memberikan pemahaman mendalam tentang prinsip-prinsip dasar menggambar teknik,
khususnya dalam konteks bangunan sipil.

Menggambar bangunan sipil bukan sekadar kegiatan artistik, tetapi juga sebuah
ekspresi teknis yang memerlukan keakuratan dan kejelian. Dalam perjalanan penyusunan tugas
ini, saya berusaha menggali lebih dalam tentang berbagai aspek teknis dan estetika yang terkait
dengan menggambar bangunan sipil. Hal ini diharapkan dapat memberikan wawasan tambahan
kepada pembaca, terutama dalam memahami pentingnya rancangan yang tepat dan akurat
dalam pembangunan infrastruktur.

Tugas besar ini tidak terlepas dari dukungan dan bimbingan berharga yang saya terima
dari berbagai pihak. Saya mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada dosen dan
asisten dosen mata kuliah "Menggambar Bangunan Sipil" yang telah memberikan arahan dan
masukan yang sangat berarti bagi kemajuan tugas saya. Tak lupa, terima kasih juga kepada
teman-teman sekelas yang telah saling berbagi informasi dan pengalaman.

Semoga tugas besar ini dapat memberikan manfaat dan kontribusi positif, tidak hanya
bagi saya sebagai penulis, tetapi juga bagi pembaca yang ingin memahami lebih dalam tentang
seni dan ilmu menggambar bangunan sipil. Akhir kata, saya mohon maaf apabila masih
terdapat kekurangan dalam penyusunan tugas ini, dan saya sangat mengharapkan kritik dan
saran yang membangun guna perbaikan di masa yang akan datang, terimakasih.

Gowa, 29 November 2023

Yulian Dawud Permadi

 DAFTAR ISI

KATA PENGANTAR ........................................................................................................ i

KARTU KONTROL ......................................................................................................... ii

LEMBAR ASISTENSI ..................................................................................................... iii

DAFTAR ISI ...................................................................................................................... iv

RENCANA KERJA DAN SYARAT-SYARAT

BAGIAN PERTAMA KETENTUAN UMUM DAN PETUNJUK UNTUK

PENAWAR .................................................................................................................... 2

Pasal 1 Nama Proyek dan Lingkup Pekerjaan ........................................................ 2

1.1. Nama Proyek ........................................................................................... 2

1.2. Sumber Dana ........................................................................................... 2

1.3. Alamat Proyek ........................................................................................ 2

1.4. Lingkup Pekerjaan .................................................................................. 2

Pasal 2 Pihak-Pihak yang Bersangkutan ................................................................. 3

2.1. Pemberi Tugas ........................................................................................ 3

2.2. Konsultan Perencana .............................................................................. 3

2.3. Konsultan Pengawas .............................................................................. 3

2.4. Kontraktor .............................................................................................. 3

BAGIAN KEDUA SYARAT-SYARAT ADMINISTRASI......................................... 3

Pasal 3 Jangka Waktu Pelaksanaan ......................................................................... 3

Pasal 4 Jangka Waktu Pemeliharaan ....................................................................... 3

Pasal 5 Pengunduran Waktu/Kelambatan Pelaksanaan .......................................... 4

5.1. Pengunduran Waktu Karena Kelalaian Kontraktor ................................ 4

5.2. Pengunduran Waktu Dengan Persetujuan Pihak kesatu ......................... 4

Pasal 6 Jaminan Pelaksanaan .................................................................................. 4

 6.1. Besarnya Jaminan Pelaksanaan .............................................................. 4

6.2. Masa berlaku Jaminan Pelaksanaan ....................................................... 4

6.3. Pengembalian jaminan Pelaksanaan ....................................................... 4

Pasal 7 Surat Perintah Mulai Kerja ......................................................................... 4

7.1. Penerbitan Surat Perintah Mulai Kerja ................................................... 4

7.2. Penugasan atau Pengoperan Kepada Pihak Ketiga ................................ 4

Pasal 8 Peraturan Pembayaran ................................................................................ 5

8.1. Uang Muka Kerja ................................................................................... 5

8.2. Tahap Pembayaran ................................................................................. 5

Pasal 9 Kenaikan Harga dan Force Majeure ........................................................... 5

Pasal 10 Sanksi dan Denda ..................................................................................... 5

10.1. Keterlambatan Penyerahan Pekerjaan .................................................. 5

10.2. Pengunduran Diri ................................................................................. 5

10.3. Pemutusan Hubungan Kerja ................................................................ 5

Pasal 11 Pengawasan Pekeerjaan ............................................................................ 6

11.1. Prosedur pengawasan ........................................................................... 6

11.2. Laporan Berkala ................................................................................... 6

11.3. Dokumen Foto ...................................................................................... 6

Pasal 12 Keselamatan dan Kesehatan kerja ............................................................ 6

Pasal 13 Penyelesaian Perselisihan ......................................................................... 6

13.1. Penyelesaian dengan Musyawarah ...................................................... 6

13.2. Penyelesaian melalui Dewan Arbitrase ................................................ 6

SPESIFIKASI TEKNIS ............................................................................................... 7

Pasal 14 Tenaga Kerja dan Peralatan ...................................................................... 7

 14.1. Tenaga kerja ......................................................................................... 7

14.2. Peralatan ...............................................................................................

Pasal 15 Bahan dan Mutu Pekerjaan ...................................................................... 7

15.1. Jenis dan Mutu Bahan ........................................................................... 7

15.2. Pemakaian Merk Dagang ...................................................................... 7

15.3. Perubahan Pemakaian Merk Dagang ................................................... 8

15.4. Prosedur Pengadaan Bahan Bangunan ................................................. 8

15.5. Persetujuan Bahan ................................................................................ 8

15.6. Pemeriksaan Bahan ............................................................................... 8

Pasal 16 Peraturan teknis Bangunan yang digunakan............................................. 9

Pasal 17 Persiapan Lapangan .................................................................................. 10

17.1. Lingkup Pekerjaan ............................................................................... 10

17.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 10

17.3. Syarat-syarat pelaksanaan ..................................................................... 10

Pasal 18 Pekerjaan Tanah ........................................................................................ 12

18.1. Lingkup Pekerjaan ................................................................................ 12

18.2. Bahan-Bahan ......................................................................................... 12

18.3. Syarat-syarat pelaksanaan ..................................................................... 12

Pasal 19 Pekerjaan Pasangan dan Plesteran ............................................................ 13

19.1. Lingkup pekerjaan ............................................................................... 13

19.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 14

19.3. Syarat-syarat pelaksanaan ..................................................................... 14

Pasal 20 Pekerjaan Beton ........................................................................................ 16

20.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 16

 20.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 16

20.3. Syarat-Syarat Pekerjaan ........................................................................ 18

Pasal 21 Pekerjaan Pintu, Jendela, BV ................................................................... 20

21.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 20

21.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 21

21.3. Syarat-Syarat Pekerjaan ........................................................................ 21

Pasal 22 Pekerjaan Atap dan Penutup Atap ........................................................... 21

22.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 21

22.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 21

22.3. Syarat-Syarat Pekerjaan ....................................................................... 21

Pasal 23 Pekerjaan Langit-langit ............................................................................ 22

23.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 22

23.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 22

23.3. Syarat-Syarat Pekerjaan ........................................................................ 22

Pasal 24 Pekerjaan Lantai ....................................................................................... 23

24.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 23

24.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 23

24.3. Syarat-Syarat Pekerjaan ........................................................................ 23

Pasal 25 Pekerjaan Instalasi Listrik ........................................................................ 23

25.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 23

25.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 23

25.3. Syarat-syarat Pekerjaan ......................................................................... 25

Pasal 26 Pekerjaan Kunci, Kaca, dan Penggantung ............................................... 30

26.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 30

 26.2. Bahan – bahan ....................................................................................... 30

26.3. Syarat-syarat pekerjaan ......................................................................... 30

Pasal 27 Pekerjaan Instalasi Air ............................................................................. 31

27.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 31

27.2. Bahan-bahan ......................................................................................... 31

27.3. Syarat-Syarat Pekerjaan ........................................................................ 31

Pasal 28 Pekerjaan Pengecatan .............................................................................. 33

28.1. Lingkup pekerjaan ................................................................................ 33

28.2. Bahan-Bahan ......................................................................................... 33

28.3. Syarat – syarat pekerjaan ...................................................................... 33

Pasal 29 Penutup ..................................................................................................... 34

DAFTAR REKAPITULASI RENCANA ANGGARAN BIAYA ............................. 35

GAMBAR 2D (AUTOCAD)

Peta Situasi (Citra Satelit) .............................................................................................. 37

Site Plan .......................................................................................................................... 38

Denah.............................................................................................................................. 39

Tampak Depan dan Belakang ......................................................................................... 40

Tampak Samping ............................................................................................................ 41

Tampak Atas ................................................................................................................... 42

Potongan ......................................................................................................................... 43

Rencana Pondasi............................................................................................................. 44

Detail Pondasi................................................................................................................. 45

Rencana dan Detail Atap ................................................................................................ 46

Detail Kap....................................................................................................................... 47
 Detail Kuda-Kuda........................................................................................................... 48

Rencana dan Detail Plafond ........................................................................................... 49

Detail Sloof, Kolom, dan Ring Balk .............................................................................. 50

Rencana Kusen Pintu dan Jendela .................................................................................. 51

Detail Kusen Pintu dan Jendela ...................................................................................... 52

Rencana Listrik............................................................................................................... 53

Rencana Lantai ............................................................................................................... 54

Rencana Sanitasi dan Perpipaan ..................................................................................... 55

Septictank ....................................................................................................................... 56

GAMBAR 3D (SKETCHUP)

Tampak Depan (3D) ...................................................................................................... 58

Tampak Belakang (3D) ................................................................................................. 59

Tampak Samping Kanan (3D) ...................................................................................... 60

Tampak Samping Kiri (3D) .......................................................................................... 61

Tampak Atas (3D) ......................................................................................................... 62

Tampak Isometrik 1 (3D) .............................................................................................. 63

Tampak Isometrik 2 (3D) .............................................................................................. 64

Tampak Isometrik 3 (3D) .............................................................................................. 65

Tampak Isometrik 4 (3D) .............................................................................................. 66

 RENCANA
KERJA DAN
SYARAT-SYARAT