Anda di halaman 1dari 30

Universidad Nacional de la Patagonia Austral Unidad Acadmica Ro Gallegos

Lengua y Cultura Latinas I Alumno: Urrutia Ivn Carrera: Profesorado y licenciado en Letras Edad: 19 aos
Ficha terico-prctica N 1 Generalidades: El alfabeto latino consta de las siguientes letras: A B C- D- E F G - - H I- K- L- M- N- O P- Q R- S- T- U V-X- Y Z La pronunciacin es casi igual a la espaola, teniendo en cuenta estas diferencias: 1 c, g ante i, e se pronuncian como Cicero (K) , genus (gu), agito (gu) 2 ll se pronuncia como dos eles: ille (il le), vallum ( val lum) 3 ch se pronuncia como k : pulcher /pulker/, machina /makina/ Vocales y diptongos: Las vocales son las mismas que en castellano. i, u son consideradas semivocales van delante de otra vocal: j / v (iam , iactatus) Los diptongos ms frecuentes son: ae, oe, au (son largos ) Cantidad: el latn distingue entre vocales largas (-) y breves ( ) segn el tiempo empleado en su pronunciacin.
-

Una slaba es larga en los tres casos siguientes: Si tiene una vocal larga: eradico Si tiene un diptongo: caelum, laudo. Si su vocal aunque sea breve va seguida de dos consonantes: terra pulcher -

Acento: Exceptuando los monoslabos, no hay palabras agudas. La acentuacin es grave y esdrjula. Para acentuar hay que conocer la cantidad de la penltima slaba. Si la penltima slaba es larga, el acento recae sobre ella y la palabra es grave: amcus Si la penltima slaba es breve, el acento pasa a la anterior y la palabra es esdrjula: Ppulus dminus ambimus Nmero: Las palabras variables tienen dos nmeros: singular y plural Gnero: En latn hay tres gneros: masculino, femenino y neutro. Nominativo: es el caso que indica el sujeto de la oracin.

Rosa (la rosa) Nauta (el marino)

Rosae (las rosas) nautae (los marinos)

Rosa pulchra (la hermosa rosa) Rosae pulchrae (las hermosas rosas) Vocativo: seala el sustantivo al que dirigimos la palabra. Filia, amo (hija, te amo) Acusativo: funciona como objeto directo de los verbos transitivos. Amo nautam (amo al marinero) Genitivo: funciona bsicamente como un complemento determinativo Filia nautae (la hija del marinero) Dativo: funciona como un objeto indirecto Orno aulam domina (adorno la sala para la seora) Ablativo: funciona como un circunstancial Laboro agricola (trabajo con el campesino) PRIMERA DECLINACIN: el enunciado se forma con el nominativo y el genitivo: rosa - ae NOMINATIVO: VOCATIVO: ACUSATIVO: GENITIVO jjnDATIVO ABLATIVO Singular rosa rosa rosam rosae rosae rosa Plural rosae rosae rosas rosarum rosis rosis

TRABAJO PRCTICO: Separar en slabas las siguientes palabras: Italia Graecarum artium disciplinarum vehementius colebantur oppidis Romae tranquilitatem neglegebantur intuendum fortissimorum expressas republica administranda cogitatione excellentium iudices - poetae bestiae moveamur philosophi illis libellis contemnenda Declinar: Mensa dea ora rana ciconia paeninsula violentia prudentia umbra bestia puella aquila nauta columba via regina stella insula violentia gj

Analizar los casos, traducir, poner las palabras que estn en singular en plural y viceversa.

Catenas formarum terris musa bestiis aquae linguam laetitia deam incolis columbas nautae insidiarum puellas ianuam sagittas stellarum litteram ripa ancillas vineas bestiam aquis- divitas locustae Dar el enunciado de cada palabra y declinar Poner en acusativo singular y plural:agricola nauta domina causa poeta incola pugna columba Poner en genitivo singular y plural: ala amica mensa gloria lacrima musa aquila diligentia TRADUCIR Bestiae silvarum Timidis ranis In provincia Romana Parvam puellam Magna violentia Animosis Numantiae feminis Umbras silvae Antiqua dea Siciliae Cum feminis et puellis O pulchra Hispania! Mensa est longa Rosae sunt pulchrae Puella est parva Regina bona est Vos pigrae estis, ancillae Nunc in silva sumus, puellae Pulchra es, Maria Sicilia pulchra et amoena insula est Mensa dominae plena rosarum est Hispania paeninsula magna est. In silvis bestiae habitant - Ancilla hastam et sagittas parat agricolae Agricolae filia in silva est Filia agricolae est parva sed animosa Multae ciconiae in silva sunt Timidae ranae in aqua habitant Ciconiae valde clamabant et ranae coaxabant Agricolae animosa filia ciconias fugat Agricola et filia cervam exspectabant Alta et alba cerva via silvae approppinquat Agricola hastam iactat et cervam vulnerat Agricola pulchram cervam hasta necat Agricola et filia cervam dominae apportant. Para la rosa para la reina con una lanza la hija para las mujeres - oh hija! de la rosa las guilas a los labradores a la esclava por las estrellas en la isla de las palomas para las mujeres de Roma con la prudencia del poeta en las costas de Espaa las tropas de Numancia de las blancas cigeas con las fieras de la selva de la nia perezosa Gua para traduccin: Verbo SUM: sum es est sumus estis - sunt

Verbo regular primera conjugacin: presente (indicativo) amo amas amat amamus amatis amant
In en / cum con son preposiciones que rigen ablativo (circunstanciales

Ficha terico-prctica N 2

SEGUNDA DECLINACIN Sustantivos predominantemente masculinos de tema en us/ er y neutros en um con el genitivo en i Excepciones: los nombres de ciudades, islas, rboles y el sustantivo humus son femeninos. El sustantivo filius y los nombres propios con nominativo en ius tienen el vocativo singular en i . Ejemplos: fili, Vergili. SUSTANTIVO MASCULINO Singular Populus Popule Populum Populi Populo Populo Plural populi populi populos populorum populis populis

Puer Puer Puerum Pueri Puero Puero Ager Ager Agrum Agri Agro

pueri pueri pueros puerorum pueris pueris agri agri agros agrorum agris

Agro

agris

El sustantivo neutro tiene la misma terminacin en el nominativo vocativo y acusativo del singula y del plural SUSTANTIVO NEUTRO Bellum Bellum Bellum Belli Bello Bello bella bella bella bellorum bellis bellis

Gua de traduccin: adjetivos de primera clase. Enunciado: masculino, femenino y neutro ( bonus, bona , bonum) El sustantivo concuerda en el gnero, caso y nmero con el adjetivo que lo modifica. Ej.: bonus puer (adjetivo masculino y sustantivo masculino) bona puella (adjetivo femenino y sustantivo femenino) bonum principium (adjetivo neutro y sustantivo neutro) Enunciar y declinar las siguientes palabras: amicus dominus equus discipulus agnus servus lupus socius filius deus fagus pirus pinus malus nuntius humus morbus cupressus socius Neptunus Vergilius Romanus Ennius deus vir filius puer lupus ager annus fluvius Remus iocus oculus legatus numerus murus Aventinus ludus - Augurium oppidum caelum signum foedum avitum malum proelium regnum imperium ludibrium Palatium principium asylum conubium templum sacrificium oraculum fanum ornamentum simulacrum Enunciar, analizar y pasar al singular o al plural las siguientes palabras: Aprum agro soceri puerum fabri viros generos magistrorum cultri agrorum liber capris pericula consilium verbo templis aura signorum caelo oppida proeliorum telo scutum armorum castris bellis somnio pelagus vulgus virus dona frumento. Indicar el vocativo singular de las siguientes palabras: servus agricola vir magister discipulus Vergilius initium nuntius pelagus filius Mercurius donum -

Sealar caso, nmero y enunciado de las siguientes palabras Italiam disciplinis publica poetarum nautae Roma bestiis republicae fabulis Troianas

Ficha terico-prctica N 3

TERCERA DECLINACIN: TEMAS CONSONNTICOS


Temas en consonante (l/ r) consul ulis (m) Singular N consul V consul A consulem G consulis D consuli A consule Plural consules consules consules consulum consulibus consulibus orator oris (m) Singular orator orator oratorem oratoris oratori oratore marmor oris (n)

Plural Sing. Plural oratores marmor marmora oratores marmor marmora oratores marmor marmora oratorum marmoris marmorum oratoribus marmori marmoribus oratoribus marmore marmoribus

Temas en consonante oclusiva : 0 gutural ( c/ g) N V A G D A dux- ducis (m) dux duces dux duces ducem duces ducis ducum duci ducibus duce ducibus lex legis (f) lex leges lex leges legem leges legis legum legi legibus lege legibus

Temas en labial (p/b) princeps - principis N V A G D A princeps princeps principem principis principi principe principes principes principes principum principibus principibus

Temas en dental (t/d) virtus virtutis (f) N V virtus virtus virtutes virtutes caput capitis (n) caput caput capita capita

A virtutem virtutes G virtutis virtutum D virtuti virtutibus A virtute virtutibus

caput capitis capiti capite

capita capitum capitibus capitibus

OBSERVACIN: En la tercera declinacin es importante tener en cuenta el caso genitivo porque da el tema para declinar en los dems casos: Ejem: virtus virtutis ( tema: virtut)

Temas en sibilante (s) N V A G D A cinis - eris (m) cinis cineres cinis cineres cinerem cineres cineris cinerum cineri cineribus cinere cineribus tempus oris (n) tempus tempora tempus tempora tempus tempora temporis temporum tempori temporibus tempore temporibus

OBSERVACIONES 1) Muchos sustantivos de nominativo monosilbico que tienen dos consonantes delante de la desinencia del genitivo singular, forman el genitivo plural en ium. Ejemplo: urbs urbis (gen. Pl. urbium) stirps stirpis (stirpium) 2) Algunos sustantivos de nominativo monosilbico con vocal larga, forman el genitivo plural en ium: lis, litis (gen. Pl. litium) / dos dotis (dotium) 3) Los sustantivos femeninos abstractos en tas (civitas civitatis) pueden hacer el genitivo plural en um /-ium : civitatium - civitatum TEMAS EN i Civis - is (m) N V A G D A civis civis civem civis civi cive cives cives cives civium civibus civibus clades dis (f) clades clades clades clades cladem clades cladis cladium cladi cladibus clade cladibus Sustantivos neutros Mare is N V A G D A mare mare mare maris mari mari maria maria maria marium maribus maribus animal alis animal animal animal animalis animali animali animalia animalia animalia animalium animalibus animalibus

OBSERVACIONES SOBRE LOS TEMAS EN i Los sustantivos mater matris, pater patris; iuvenis iuvenis, senex sis; Vates, vatis forman el genitivo plural en um: matrum patrum fratrum iuvenum, senum, vatum, canum.

TRABAJO PRCTICO: TERCERA DECLINACIN 1) IMPARISLABOS a) Declinar: Orator, oris/ pastor, oris/ consul, ulis / labor, oris/ miles, itis/ iudec,icis/ servitus, utis/ fur, furis/ clamor, oris/ quies, etis/ opus, eris (n)/, tempus, oris (n)/ genus, eris (n)/ marmor, oris (n) / b) Analizar: oratorum orator pastores pastori consule consules mos morum hominem hominibus opus opera nominis nomen c) Analizar y traducir: Dux strenuus ducibus strenuis laborum magnorum magnus labor tempori antiquo tempora antiqua pulchrum nomen pulcra nomina 2) PARISLABOS a)Declinar: navis, is/ hostis, is/ ignis, is/ avis, is/ sitis, is/ messis,is/ ovis,is/ vulpes,is/ nubes,is/ sedes,is/ imber,imbris/ linter,tris/ mare,is/ cubile,is (n)/ animal, alis (n) tribunal, alis (n) , calcar,aris (n)/ b) Analizar y traducir: clades magnae/ clades magna/ cladis magnae / avium parvarum / avibus parvis/ violentus imber / violentorum imbrium / magnam vim / magna vi / magnarum virium/ latum mare/ lato mari/ lata maria / parvorum cubilium/ parvo cubili/ ferum animal/ fera animalia 3) Enunciar , analizar y pasar al singular o al plural las siguientes palabras: Laborem mulieribus honores arboris carcere telluris onus lucem ducum sororibus noctes voce uxori capita militum mores leone colorem florum- caput pectus fratris oneribus pastorem felicitas pax anseri homini timor leporis mortem mulierum rex clamor 4) Dar el genitivo singular y el acusativo plural de las siguientes palabras: ius litus crus genus opus pecus virtus laus lapis pes sol arator ver 5) Dar el nominativo y el genitivo plural de las siguientes palabras: urbs lac plebs nox arx pars optimates penates civitas fraus faux 6) Declinar : Iuppiter bos Iuno sus iter vis requies

7) ADJETIVOS DE SEGUNDA CLASE a) Enunciar, analizar y pasar al singular o al plural las siguientes construcciones: tristes pueri Graecorum dulcem matrem gravibus hostium scutis utile foedus fortium nautarum fideli cive audacium militum humiles incolae fallacia carmina b) Declinar en forma conjunta en singular y en plural las siguientes construcciones: homo sapiens equus velox animal ferox rex audax celer miles celeris legio prudens orator ingens caput utile consilium

8) Analizar y traducir las siguientes oraciones: Terra viros urbesque gerit. Ipsa Venus campos ducet in Elysios. Caesar legatos cum legionibus in Gallos misit. Milites regis ad pugnam duxeramus. Sub arboribus silvae Antonius sororibus fabulas mirabiles leget. Graecorum duces omnes urbis domos, etiam sacra templa incendere. Solus e ducibus Troianis Aeneas effugit cum patre et filio et paucis comitibus. Finis coronat opus. Iuppiter, Herculis pater, filio suo urbem Mycenas dedit. Dominus puero fines Romanorum monstrabit. Castra erant in Etruriae faucibus. Ante fores antri foecunda papavera sunt. Penitus cavae plangoribus aedes femineis ululabant. Cervus velocium canum turbam timebat. Patria civibus illustribus gratiam habet. Senum consilia adulescentibus utilia erunt. Hostes alacri animo ad pugnam properaverunt. Multa sunt genera volucrium bestiarum. Infelix Dido silvas peragrat. Vehementium oratorum eloquentia cives in foro non movit. Iphigenia inexorabilem patrem supplici voce rogavit. Legati imperatori de castris hostium omnia narrabunt. Milites fessi arma humeris per agros montesque gestaverant. Apud Thermopilas, Persa Graecis militibus dicit: Solem propter telorum multitudinem non videbitis. Et Leonidas ferociter respondet: Optime, in umbra pugnabimus. Romani dis deabusque hostias et victimas immolabant. Paterfamilias liberis multas divitias relinquit. Caeli enarrant gloriam Dei. Socii romanis auxilia mittunt. In silvis sunt loca amoena. Rostra in foro erant. Copiae socium Romanis magnum auxilium praebebant. Gener socero litteras scribit. Tenebrae nautis periculosae sunt. Discipuli legunt libros Ciceronis, clari oratoris Romani. Multae amicitiae multas virtutes donant. Is iustitiam, probitatem, prudentiam et fortitudinem divinam laudat. In piscina mirifica puellae natant. Festus pagus in herboso campo ludit et ibi tauri fessi vacant. A principio flores, herbae et arbores solidam et globosam terram ornant. Nunc in villa cenamus. Quando historiam recitatis ? Quid spectas ? Quo migras ? Non te voco. Quem videtis in horto ? Hodie tonsor in foro non laborat, nam is in nave ad portum navigat. Pastor albas oves ad montes ducit. In caelo sol ad occasum currit. Magnam villam emimus. In nostra villa per noctem venti silent et nos undas audimus. Passer, meae deliciae, numquam a gremio movebat et semper usque ad solam dominam pipiabat. Amabam flores, herbas et totam terram. Rex Aeolus in vasto antro ventos tempestatesque sonoras premebat et frenabat. Mancinus ad cenam non vocabat. Sextus in callida piscina mirifica natabat. Homo insanis pulchritudinem caelestem non videt. Niveos dentes Lecani habet, nam eos emit. Terrae motus terrebat homines.

9) Analizar y traducir los siguientes textos: a) Antiquis temporibus, Menelaus rex, cum Helena uxore Spartae regnabat. Olim Paris, Priami filius, Spartam venit ibique Menelai hospes fuit. Paris autem, vir improbus, Helenam rapuit et, celeri nave, Troiam navigavit. Itaque omnes Graeciae reges consilium ceperunt et statuerunt uxorem Menelao reddere atque cum Troianis bellum gerere. Agamemnon, Menelai frater et rex Mycenarum, dux fuit. b) Los enemigos ocultos Tacitae et occultae inimicitiae magis timendae sunt (deben ser temidas) quam indctae et apertae. Sapiens apertis inimicis obsistit, insidiosis amicis non credit: Magne Iuppiter, dicebat sapiens quidam (un cierto sabio), libera me ab amicis molestis, ego inimicos cavebo. Obsistere alicui: resistir a alguien Credere alicui : fiarse de alguien Con el verbo liberare librar la cosa de la que se libra se expresa en ablativo con la prep.. ab c) Ad fontem cervus in liquore effigiem suam spectavit. Ibi dum ramosa laudat cornua nimiamque crurum tenuitatem vituperat, subitus canum clamor propinquitatem venatorum nuntiat. Perterritus cervus per campum celeriter in silvam festinat et cursu levi feroces, canum morsus vitat. Sed cum silvam intrat, cornua se densis ramis implicant celeremque cursum retardant. Itaque canes facile cervum celeritate superant eumque dentibus acutis lacerant. Tum ille exspirans : O me infelicem , inquit, Qui crura stulte vituperabam dum funesta cornua laudabam ! d) Roma primo parvum oppidum Latii erat, non longe a mari situm. Post multos annos multaque bella Romani cum gentibus Italiae imperaverunt. Deinde cum multis regibus exterisque nationibus pugnaverunt eosque (y a stos) semper superaverunt. Olim consules et senatores imperium Romanum administrabant. Consules creabat populus et senatores patres appellabat. Postea unus imperator cunctum imperium gubernavit. Legiones erant validum praesidium Romae et imperii. Legiones plerumque e peditibus constabant; equites a sociis Romani postulabant.

Ficha terico-prctica N 4 CUARTA DECLINACIN: Tema en -u Enunciado: -us- us (masc./fem.) -u-us (neutro) Sing, Nom. Fructus Voc. Fructus Ac. Fructum Plural fructus fructus fructus Sing. cornu cornu cornu Plural cornua cornua cornua

10

Gen. Fructus Dat. Fructui Abl. Fructu

fructuum fructibus fructibus

cornus cornui /u cornu

cornuum cornibus cornibus

QUINTA DECLINACIN: tema en e N Res V Res A Rem res res res

Enunciado: -es ei

G Rei
D Rei A Re

rerum
rebus rebus

Particularidades: Res ei se combina con ciertos adjetivos con matices de significado nuevos. Se declinan ambos elementos, segn la declinacin de cada uno:

Res adversae (pl): la adversidad Res familiaris (sg.): el patrimonio Res novae (pl) : los cambios polticos, las revoluciones Res publica (sg.): el estado, la repblica Res Romana (sg.): la potencia, el poder romano Res secundae (pl.): la felicidad, la buena suerte Res divina (sg.): el sacrificio

Traducir Crescit e metu alieno audacia. Exceptio confirmat regulam in casibus non exceptis. Parva necat morsu spatiosum vipera taurum. Senis amplexus culta puella fugit. Vitae brevis est cursus, gloriae sempiternus. Iste (Ese) communi sensu caret. Habemus senatus consultum vehemens et grave contra te. Magno metu me liberabis si ex urbe omnes tuos tecum educes. Cornua cervum a periculis defendunt. Demstenes multos versus uno spiritu pronuntiabat. Persicos apparatus odi. Magni tumultus eo (en ese) tempore in urbe erant. Discede (imperativo) ex urbe cum mala manu sceleratorum. Imago animi vultus, indices oculi. Ille (l) cohortes veteranas in fronte, post eas (detrs de stas) ceterum exercitum in subsidiis locat. De pace cum fide agebant. Spes inopem, res avarum, mors miserum levat. Aequum animum in rebus difficilibus serva. Stoicus noster, vitium , inquit, non est in rebus sed in animo ipso Vectigalia nervus reipublicae. Adversae res admonent religionem

11

ad perniciem multos devocat. Fuerunt quondam in hac (esta) re publica viri magnae virtutis et antiquae fidei. Homerus auditorem in medias res rapit. Ingenium res / adversae nudare solent, celare secundae. Cum fortuna statque caditque fides. Fallit vitium specie virtutis et umbra. Repaso general de las declinaciones: traducir

i) Ut bene compositus pueri animus undique reluceat relucet autem potissimum in


vultu sint oculi placidi, verecundi, compositi, non torvi. Nec enim temere dicunt sapientes animi sedem esse in oculis. Sit item frons hilaris et explanata ; sint exporrecta supercilia nec torva nec superba. A naribus absit mucus ; pileo aut veste nares emungere rusticanum est, brachio vel cubito salsamentariorum, neque civilius est id digitis facere. Si sternuis, civile est corpus avertere ; sternutamentum iterare est nugacis. Malas tingat nativus et ingenuus pudor. Si forte evenit oscitatio, os manu tege. Omnibus dictis aut factis adridere stultorum est; nullis adridere stupidorum. Cachinnus sive immodicus risus, qui corporis omnia membra quatit, omni aetati turpis, turpior pueritiae est. Deintium munditiem cura, at candidos facere dentes pulvisculo est proprium puellarum, sale vel alumine defricare gingivae periculosum est. Si quid inhaesit dentibus, non cultello, non unguibus instar canis vel felis decet eximere, agricolarum, nec tam pressa ut ad aures non perveniat. (Erasmo) II) Quondam in prato rana bovem spectabat, eius vastam molem magnopere laudans. Postremo, invidia trantae magnitudinis commota, suam rugosam pellem inflavit. Tum filios interrogavit: Latior ne ego ille bove sum, filii?. Illi negaverunt. Rursus maiore mpetu cutem inflavit et filios simili modo interrogavit: Uter maior est, filii, ego an bos? At illi maiorem esse bovem pronuntiaverunt. Denique rana, dum validius sese inflat, miserabiliter crepuit.

III) Lupus et agnus


Ad rivum eundem lupus et agnus venerant siti compulsi; superior stabat lupus longeque inferior agnus. Tunc fauce improba latro incitatus iurgii causam intulit. Cur , inquit, turbulentam fecisti mihi aquam bibenti? Laniger contra timens: Qui possum, quaeso, facere, quod quereris, lupe?

IV) Beatus ille, qui procul negotiis ut prisca gens mortalium paterna rura bobus exercet suis, solutus omni foenore. [] Forumque vitat, et superba civium potentiorum limina. (Horacio, Lib. Epodon, 2) V) Fame coacta Vulpes alta in vinea uvam appetebat, summis sapiens viribus. Tangere non potuit eam, discedens ait: Nondum matura est; nolo acerbam sumere. (Fedro, Fbula XIV) VI) Peras imposuit Iuppiter nobis duas: propriis repletam vitiis post tergum dedit, alienis ante pectus suspendit gravem (cargada/peram) Hac re videre nostra mala non possumus; Alii simul delinquunt, censores sumus (Fedro, Fbula XV)

12

Grados del adjetivo: Los adjetivos pueden ser positivos, comparativos y superlativos. Positivo Altus-a-um Fortis-e Comparativo Alt-ior, alt-ius for-ior, fortius Superlativo alt-issimus-a-um fort-issimus-a-um

El comparativo se forma cambiando la terminacin del genitivo (i, is) en ior para el masculino y femenino, y en ius, para el neutro. El superlativo se forma agregando issimus, -a,-um .

Traduccin: Nihil est virtute pulchrius. Vulpes callidior quam canis est. Umbra altioris arboris longior erit . Peiora praecepta iuvenes facile audiunt. Senex benevolentior iuvene est. Britanni interiores frumenta non habebant. Aestatis tempus magis idoneum est ad navigatiotem. Nihil gratius amicitia, nihil virtute melius habemus. Gravissimum est imperium consuetudinis. Conscientia bene actae vitae iucundissima est. Optimum est praemium virtus. Omnium Gallorum fortissimi erant Belgae. Saepe ditissimi homines pauperrimi sunt. Minima res aliquando maximi belli causa est. Mores Graecorum et Persarum dissimillimi erant. Croesus inter reges opulentissimus erat. Aves nidos quam molissime substernunt.

Ficha terico-prctica N 5

Verbos
INFINITIVO Presente activo: AMARE HABERE REGERE CAPERE - AUDIRE Perfecto activo: AMAVISSE HABUISSE REXISSE CEPISSE - AUDIVISSE Presente pasivo : AMARI HABERI REGI CAPI AUDIRI MODO INDICATIVO:

13

1) Tiempos derivados del tema de perfecto: El tema de perfecto permite la conjugacin verbal del pretrito perfecto, pretrito pluscuamperfecto y futuro perfecto del indicativo / y del pretrito perfecto y pretrito pluscuamperfecto del subjuntivo. Se forma sobre la base del tema de presente con, con las siguientes posibilidades: - perfecto en v o en u: amo : ama /ama - teneo: tene - / tenu - perfecto sigmtico: incorporar s produce cambios en el tema: rego: reg - /rex ; mitto: mitt - /mis - perfecto reduplicado: reduplica la primera slaba: mordeo: mord momord - / do: de - /ded - perfecto apofnico: cambia la cantidad o calidad de la vocal: capio: cap - /cep DESINENCIAS DEL PERFECTO : I, ISTI , IT, IMUS, ISTIS, ERUNT (ERE) DESINENCIAS DEL PRET. PLUSC.: ERAM ERAS- ERAT ERAMUS ERATIS ERANT DESINENCIAS DEL FUT. PERFECTO: ERO ERIS ERIT ERIMUS ERITIS ERINT 2) Futuro imperfecto: Primera y segunda conjugacin : (bo bi bu + desinencias) Tercera y cuarta conjugacin: Tema de presente + am, es, et, emus , etis , ent) MODO IMPERATIVO PRESENTE Sing. plural Ama amate Mone monete Rege regite Audi audite Es - este FUTURO Sing. Plural amato - amatote / amanto (3) moneto - monetote/ monento (3) regito regitote /reginto (3) audito auditote /audinto (3) esto estote ( sunt)

MODO SUBJUNTIVO FORMACIN DE LOS TIEMPOS: Presente: Tema presente + morfema e (1. Conj.) / 2, 3,4 - a - + desinencias personales Pretrito imperfecto: Tema presente + morfema re - + desinencias personales Pretrito Perfecto: tema perfecto + morfema eri - + desinencias personales Pret. Pluscuamp.: tema perfecto + morfema isse - + desinencias personales

AMO AMAS AMARE AMAVI AMATUM (1) PRESENTE PRET. PLUSC. PRETRITO IMPERFECTO PRETRITO PERFECTO

14

Amem amavisssem Ames amavisses Amet amavisset Amemus amavissemus Ametis amavissetis Ament amavissent

amarem amares amaret amaremus ama retis ama rent

amav erim amaveris amaverit amav erimus amav eritis amav erint

TRABAJO PRCTICO: VERBOS Modo indicativo: presente (voz activa) 1) Indicar el verbo, analizar, traducir y pasar al singular o al plural las siguientes formas: 2) Realizar el paradigma Accipit agunt arguo cadis caedit caveo cremas custoditis delemus doces ducimus faciunt ferimus fugitis fulcio iacio laborat manet mollit orno postulant rapis recipimus sciunt servamus spectatis student suadetis venis vincitis Modo indicativo: Pretrito imperfecto (voz activa) 1) Indicar el verbo, analizar, traducir y pasar al singular o al plural las siguientes formas: Capiebamus cupiebant curabam delebatis dicebas docebam dormiebam faciebam feriebamus fovebas fugiebatis incipiebat induebat iubebat laborabat legebam muniebant narrabant nesciebas nocebamus petebatis prohibebant pugnabatis rapiebas regebant sciebatis spectabamus - stabas tegebamus veniebat Modo indicativo: Futuro imperfecto (voz activa) Adscipies ambulabo argues augebimus canet cupiet curabunt dabimus dicetis dormies facient- ferient flebo fugietis habebunt iaciemus inveniet iuvabitis laedent leniemus mordebit ponam rapiam regemus respondebis sciam tenebitis venteis vetabis vigilabit. Verbo SUM: Indicar el verbo, analizar, traducir, y pasar al singular o al plural las siguientes formas. Es estis sunt eramus sumus sunto eram eritis eratis est esto eras erunt eris es sum ero erimus erat estote. Modo indicativo: tiempos perfectos (voz activa) 1) Indicar el verbo, analizar , traducir y pasar al singular o al plural las siguientes formas. 2) Realizar el paradigma (tener en cuenta el tema de perfecto)

15

Vigilavit timueris tenueram scripsistis scivisti sanxit pervenistis pepullerunt fueras ornaverunt obsederunt fuerunt momordit miseramus manseram legeram laudaveramus habuerunt fuit fefellerat erravimus egit dixere deleveris fuero dededitis crevimus auxisti fuerint El verbo latino posee tres voces, activa, pasiva y deponente. La voz activa expresa lo que el sujeto es o hace: sum ( yo soy), amo (yo amo), moneo (yo advierto) La voz pasiva expresa lo que se hace al sujeto: amor ( soy amado/ se me ama) , moneor ( soy advertido/ me advierten) Una serie de verbos latinos siguen la conjugacin pasiva y tienen sentido activo. Estos verbos forman la voz deponente: miror (yo admiro), profifiscor (me marcho) VOZ PASIVA: formacin de la voz pasiva: Presenta dos procedimientos de formacin: a) Procedimiento morfolgico: para los tiempos derivador del tema de presente (presente, pretrito imperfecto y futuro imperfecto de todos los modos) la conjugacin presenta desinencias especiales que se aaden al tema verbal. Desidencias personales: - or, - ris/ -re, -tur, -mur, - mini ntur Presente: amor, amaris, amatur, amamur, amamini, amantur Pret. Imperfecto: amabar, amabaris, amabatur, amabamur, amabamini, amabantur Fut. Imperfecto: amabor, amaberis, amabitur, amabimur, amabimini, amabuntur b) Procedimiento sintctico: Los tiempos derivados del tema de perfecto se conjugan, como la pasiva castellana, por medio del participio pasado activo y los tiempos del verbo sum. Pretrito perfecto: amatus sum, amatus es, amatus est, amati sumus, amati estis, amati sunt LA ORACIN PASIVA La oracin del verbo pasivo consta de: 1) Sujeto paciente, en nominativo, expresando la persona o cosa que sufre la accin indicada por el verbo. 2) Verbo en voz pasiva. 3) Complemento agente en ablativo, expresando la persona o cosa que ejecuta la accin indicada por el verbo. Deus amatur ab hominiibus (Dios es amado por los hombres) Cuando el complemento agente es un nombre de persona lleva la preposicin a / ab VERBO DEPONENTE: Son pasivos en su forma y activos por su significado : miror, miraris, mirari, miratus sum (admirar) Ejemplo: Aequitas sequitur legem. (La equidad sigue a la ley) Catorum nati sunt mures prendere nati. (Los hijos de los gatos nacieron para cazar ratones.

16

En el diccionario el paradigma adopta la forma de la voz pasiva para el enunciado de los temas de presente y perfecto: sequor secutus sum / loquor lucutus sum / utor usus sum/ furor fructus sum

VERBO SEMIDEPONENTE: La forma es activa en los tiempos del tema de presente y pasiva en los del tema de perfecto: Tiene significado activo: audeo audere ausus sum (osar , atreverse)/ gaudeo gaudere gavisus sum (alegrarse) , soleo solere solitus sum ( soler). Dolor in linginquitate levis, in gravitate brevis solet esse (Cic.) El dolor, en una larga duracin suele ser leve, en la graveda, breve. Legem oblivisci solita est iracundia (Pub. Siro) / La clera ha acostumbrado a olvidarse de la ley. TRADUCIR: Nautae caelum spectabant. Caelum a nautis spectabatur. Caesaris nuntii equos et tela postulabant. Equi et tela a Caesaris nuntiis postulabantur. Nostri copias hostium superaverunt et fugaverunt. Hostium copiae a nostris superatae et fugatae sunt. Incolae insulae reginam saepe laudabant. Regina ab incolis insulae saepe laudabatur.

TRADUCIR Y PASAR A PASIVA LAS SIGUIENTES ORACIONES Filii parentes amare debent. Themistoclis prudentis Graeciam servavit. Duces legiones duas in summo monte collocabunt. Hic fortissimus miles septem hostes vulveravit. TRADUCIR Y VOLVER EN ACTIVA LAS ORACIONES SIGUIENTES: Ciceronis epistulis omnes delectamur. Milites, qui castra muniverunt, a duce laudantur. Saepe pulcherrimus avium cantibus delectabamur. A consulibus graviter accusabimini. Formas no personales del verbo: A) Infinitivo (sustantivo verbal) Infinitivo presente : Voz activa. Amare monere regere audire Voz pasiva: amari moneri regi audiri

17

Infinitivo perfecto. Activo: amavisse monuisse rexisse audivisse Pasivo : amatum , amatam, amatum esse/ monitum, am, um esse / rectum, am, um esse Infinitivo futuro: amaturum esse / moniturum esse / recturum esse/ auditurum esse B) Gerundio : Es un sustantivo verbal Se declina como un neutro singular de la segunda declinacin. Se forma: tema verbal + (e) nd- + desinencias neutro singular de segunda declinacin Completa las funciones oracionales del infinitivo en los casos que ste no posee: acusativo rgimen de preposicin , genitivo, dativo y ablativo. Sujeto (infinitivo) Discere est difficile / aprender es difcil OD (infinitivo) Discere volo. / Quiero aprender. AC con prep.: Paratus ad discendum / Preparado para aprender. G. Discendi cupidus. / Deseoso de aprender. D. Aptus discendo. Apto para aprender. Ab. Profecit discendo . Sac provecho aprender/ aprendiendo

Traducir: Pereundi scire tempus assidue est mori. Scribitur ad narrandum non ad probandum. Multa ignoscendo fit potens potentior. Vir bonus peritus dicendi. Veterem ferendo iniuriam invites novam. Negandi causa avaro numquam deficit. Cupidus dominandi cuncti adfectibus flagrantior est.

Formas no personales del verbo : adjetivos verbales


A) Participio: Es un adjetivo verbal. Puede tener significado activo (participios

presente y futuro) o pasivo (perfecto) . El participio perfecto de los verbos deponentes tiene significado activo. Participio presente: amans amantis Participio perfecto: amatus amata amatum Participio futuro: amaturus amatura amaturum
B) Gerundivo: Es un adjetivo verbal con significado pasivo y de obligacin

Formacin : tema verbal + - (e) nd + desinencias de adjetivos del primer grupo. Los verbos de la 3, 4 y 3 mixta intercalan una eSe declinan como los adjetivos del primer grupo, con paradigma en us a um Ejemplos: amandus amanda amandum Funciones: Modificador directo del sustantivo: se traduce por un adjetivo castellano en - ble o similar. a) sola infandos Troaiae miserata labores. (Oh t, sola compadecida de los esfuerzos indecibles de Troya .

18

Gerundivo atributivo: el gerundivo forma parte de una construccin con un sustantivo con el cual concuerda en caso, gnero y nmero. El gerundivo se traduce por infinitivo; el sustantivo como objeto directo de ese infinitivo. Amor est conatus amicitiae faciundae ex pulchritudinis specie. (El amor es el deseo de obtener amistad a partir de un ideal de belleza.

c) Procedimiento sintctico: Los tiempos derivados del tema de perfecto se conjugan, como la pasiva castellana, por medio del participio pasado activo y los tiempos del verbo sum. Pretrito perfecto: amatus sum, amatus es, amatus est, amati sumus, amati estis, amati sunt LA ORACIN PASIVA La oracin del verbo pasivo consta de: 1) Sujeto paciente, en nominativo, expresando la persona o cosa que sufre la accin indicada por el verbo. 2) Verbo en voz pasiva. 3) Complemento agente en ablativo, expresando la persona o cosa que ejecuta la accin indicada por el verbo. Deus amatur ab hominiibus (Dios es amado por los hombres) Cuando el complemento agente es un nombre de persona lleva la preposicin a / ab Traducir: Pereundi scire tempus assidue est mori. Scribitur ad narrandum non ad probandum. Multa ignoscendo fit potens potentior. Vir bonus peritus dicendi. Veterem ferendo iniuriam invites novam. Negandi causa avaro numquam deficit. Cupidus dominandi cuncti adfectibus flagrantior est.

Formas no personales del verbo: adjetivos verbales


C) Participio: Es un adjetivo verbal. Puede tener significado activo (participios

presente y futuro) o pasivo (perfecto) . El participio perfecto de los verbos deponentes tiene significado activo. Participio presente: amans amantis Participio perfecto: amatus amata amatum Participio futuro: amaturus amatura amaturum
D) Gerundivo: Es un adjetivo verbal con significado pasivo y de obligacin Formacin : tema verbal + - (e) nd + desinencias de adjetivos del primer grupo. Los verbos de la 3, 4 y 3 mixta intercalan una eSe declinan como los adjetivos del primer grupo, con paradigma en us a um Ejemplos: amandus amanda amandum

19

Funciones: Modificador directo del sustantivo: se traduce por un adjetivo castellano en - ble o similar. b) sola infandos Troaiae miserata labores. (Oh t, sola compadecida de los esfuerzos indecibles de Troya . Gerundivo atributivo: el gerundivo forma parte de una construccin con un sustantivo con el cual concuerda en caso, gnero y nmero. El gerundivo se traduce por infinitivo; el sustantivo como objeto directo de ese infinitivo. Amor est conatus amicitiae faciundae ex pulchritudinis specie. (El amor es el deseo de obtener amistad a partir de un ideal de belleza. Ficha terico-prctica N 6

Pronombres
a) Personales: ego me mei mihi me Nos nos nostri/ nostrum nobis nobis tu te tui tibi te vos vos vestrum vobis vobis se sui sibi se

b) Demostrativos hic haec hoc: este singular Masc. Fem. N. hic haec A. hunc hanc G. huius huius D. huic huic A. hoc hac Iste ista istud: ese N. iste ista A. istum istam G. istius istius D. isti isti A. isto ista Ille illa illud: aquel l N. A. G. D. A. ille illum illius illi illo illa illam illius illi illa

Neutro hoc hoc huius huic hoc istud istud istius isti isto

masc hi hos horum his his isti istos istorum istis istis

plural fem hae has harum his his istae istas istarum istis istis

neutro haec haec horum his his ista ista istorum istis istis

illud illud illius illi illo

illi illos illorum illis illis

illae illas illarum illis illis

illa illa illarum illis illis

20

Is ea id : ste sta esto N. A. G. D. A. is eum eius ei eo es eam eius ei ea id id eius ei eo ei, ii eos eorum eis, iis eis, iis eae eas earum eis, iis eis, iis ea ea earum eis, iis eis,iis

Idem eadem idem: el mismo (es un compuesto de is, ea, id ms la partcula dem) N. idem A. eundem G. eiusdem D. eidem A. eodem Traducir: Pater pecuniam mihi dat. Inter vos pugnatis. Puer magistrum suum non amat. Me lavo, te lavas, ille se lavat. Ille eum lavat. Tibi pecuniam dedit. Eum necaverunt. Agricola cibum ei parat. Agricolae ancilla cibum ei parat. Gladius eius militis est longus. Tibi iter iucundum erit. Marcus semper se laudat et me semper culpat. Caesar Gallos omnium gentium bellicosissimos domuit. Amici rebus in adversis immemores nostri fuere. Antonius amicus meus est, ego amicus eius sum. Ubi Carthago steterat, nunc urbs nova est. Caesar fines hostium intravit, eorumque agros vastavit. Ego vestri vestraeque summae virtutis numquam immemor ero. Dux milites tertiae legionis maxime laudavit, eisque magna praemia dedit. Maxima pars nostrum totum diem in itinere fuit. Umbra harum arborum fessis viatoribus est grata. Istius arcis moenia altissima sunt. Memoria horum beneficiorum nobis semper gratissima erit. Morbum vitare facilius est quam sanare. Hostes fugavisse utile rei publicae fuit. Sagitta hunc militem fortiter pugnantem vulneravit. Senectus ipsa morbus est. Illud patris mei consilium mihi utilissimum fuit. Consilia tua non semper eadem sunt. Mulier haec pueris saepe pecuniam dat ; ipsa paucis rebus contenta est. Pronombre relativo : qui quae quod
Singular Plural

eadem eandem eiusdem eidem eadem

idem idem eiusdem eidem eodem

eidem, iidem eosdem eorundem eisdem eisdem

eaedem easdem earundem eisdem eisdem

eadem eadem eorundem eisdem eisdem

21

N. A. G. D. A.

qui quem cuius cui quo

quae quam cuius cui qua

quod quod cuius cui quo

qui quos quorum quibus quibus

quae quae quas quae quarum quorum quibus quibus quibus quibus

Pronombres interrogativos: el ms comn es quis , quae, quid N. A. G. D. A. quis quem cuius cui qua quae quam cuius cui quo quid quid cuius cui qua qui quae quae quos quas quae quorum quarum quorum quibus quibus quibus quibus quibus quibus

Uter , utra, utrum Cul de los dos ? N. A. G. D. A. uter utrum utrius utri utro utra utram utrius utri utra utrum utrum utrius utri utro

Subordinada adjetiva o relativa: El relativo introduce una subordinada adjetiva, que califica o determina un sustantivo o pronombre. La relacin del pronombre con su antecedente concuerda en el gnero y el nmero. El caso del pronombre depende de la funcin que cumple el mismo dentro de la subordinada. Traduccin: Martialis est poeta quem requiris. Meus est libellus quem recitas. Nobis uvas dabant, quae servantur de tardis vitibus. Nobis uvas dabant quas servae parabant. Tu, qui foedam faciem habes, multas puellas amas. Bellus est homo qui semper balsam olet. Belli sunt homines qui per convivia currunt. Formosa est illa quae ab omnibus laudatur. Formosae sunt illae quae ab omnibus laudantur. Medicus faciebat hoc, quod vespillo facit. Villa habebat cubicula quae ampla erant. Villa habebat atrium quod sordidum erat. Non scribit poeta, cuius carmina nemo legit. Non scribit puella, cuius epistulam nemo legit. Ibi est cubiculum cuius fenestra mare respicit. Non scribunt poetae quorum carmina nemo legit. Ibi est cubiculum cuius fenestra mare respicit.

. Reconoce y delimita la subordinada relativa. Declina el pronombre.

22

Interea ea legione, quam secum habebat, militibusque, qui ex provincia convenerant, a lacu Lemanno, qui in flumen Rhodanum influit, ad montem Juram, qui fines Sequanorum ab Helvetiis dividit, milia passuum XVIIII murum in altitudinem pedum sedecim fossamque perducit. (Julio Csar, De bello Gallico,I,8)
ACTIVIDADES DE INTEGRACIN: TRADUCCIN DE TEXTOS 1) Ad fontem cervus in liquore effigiem suam spectavit. Ibi dum ramosa laudat cornua nimiamque crurum tenuitatem vituperat, subitus canum clamor propinquitatem venatorum nuntiat. Perterritus cervus per campum celeriter in silvam festinat et cursu levi feroces, canum morsus vitat. Sed cum silvam intrat, cornua se densis ramis implicant celeremque cursum retardant. Itaque canes facile cervum celeritate superant eumque dentibus acutis lacerant. Tum ille exspirans : O me infelicem , inquit, Qui crura stulte vituperabam dum funesta cornua laudabam ! 2) Rana rupta et bos Inops, potentem dum vult imitari, perit. In prato quondam rana conspexit bovem et tacta invidia tantae magnitudinis rugosam inflavit pellem; tum natos suos interrogavit, an bove esset latior. Illi negarunt. Rursus intendit cutem maiore nisu et simili quaesivit modo, quis maior esset. Illi dixerunt bovem. novissime indignata, dum vult validius inflare sese, rupto iacuit corpore.

3) Nam vel rex aequus ac sapiens; vel delecti ac principes cives; vel ipse populus, quanquam id est minime probandum, tamen, nullis interiectis iniquitatibus aut cupiditatibus, posse videtur aliquo esse non incerto statu. (Cicero, De re publica I, 26) 4) ... et talis est quaeque respublica, qualis eius aut natura, aut voluntas, qui illam regit. Itaque nulla alia in civitate, nisi in qua populi potestas summa est, ullum domicilium libertas habet : qua quidem certe nihil potest esse dulcius.. (I,31) 5) ... nec ulla deformior species est civitatis, quam illa, in qua opulentissimi optimi putantur. Virtute vero gubernante rempublicam, quid potest esse praeclarius? Cum is, qui imperat aliis, servit, nec leges imponit populo, quibus ipse non pareat; sed suam vitam, ut legem, praefert. (I, 34)

23

6) Ac tamen si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur, dent operam parumper, atque audiant eos, quorum summa est auctoritas apud doctissimos homines, et gloria : quos ego existimo [...] Neque enim est ulla res, in qua propius ad deorum numen virtus accedat humana quam civitates aut condere novas , aut conservare iam conditas. ( I, 7) 7) Est igitur, inquit Africanus, respublica, res populi ; populus autem non omnis hominum coetus quoquo modo congregatus, sed coetus multitudinis iuris consensu et utilitatis communione sociatus. (I, 25) 8) Omnis ergo populus, qui est talis coetus multitudinis, qualem exposui ; omnis civitas, quae est constitutio populi ; omnis respublica , quae, ut dixi, populi res est, consilio quodam regenda est, ut diuturna sit. (I,26)

9) Palus erat non magna inter nostrum atque hostium exercitum. Hanc si nostri transirent, hostes exspectabant ; nostri () parati in armis erant. Interim proelio equestri inter duas acies contendebatur. Ubi neutri transeundi initium faciunt, secundiore equitum proelio nostris, Caesar suos in castra reduxit. Hostes protinus ex eo loco ad flumen Axonam contenderunt, quod esse post nostra castra, demonstratum est. (J.Caesar, De Bello Gallico, II,9 10) Flumen est Arar, quod per fines Haeduorum et Sequanorum in Rhodanum influit, incredibili lenitate, ita ut oculis, in utram partem fluat, judicari non possit. Id Helvetii ratibus ac lintribus junctis transibant. [...] Eos impeditos et inopinantes aggressus magnam partem eorum concidit ; reliqui sese fugae mandarunt atque in proximas silvas abdiderunt. Is pagus appellabatur Tigurinus ; nam omnis civitas Helvetia in quattuor pagos divisa est. (J.Caesar, De Bello Gallico, (I, 12).

11) Interea ea legione, quam secum habebat, militibusque, qui ex provincia convenerant, a lacu Lemanno, qui in flumen Rhodanum influit, ad montem Juram qui fines Sequanorum ab Helvetiis dividit... Eo opere perfecto praesidia disponit, castella communit, quo facilius, si se invito transire conentur, prohibere possit. (De Bello Gallico, I, VIII 12) Dumnorix gratia et largitione apud Sequanos plurimum poterat, et Helvetiis erat amicus, quod ex ea civitate Orgetorigis filiam in matrimonium duxerat, et cupiditate regni adductus novis rebus studebat, et quam plurimas civitates suo beneficio habere obstrictas volebat. (De Bello Gallico, I, IX)

24

13) Apud Helvetios longe nobilissimus fuit et ditissimus Orgetorix. Is regni cupiditate inductus conjurationem nobilitatis fecit, et civitati persuasit, ut (para) de finibus suis cum omnibus copiis exirent ; Id hoc facilius eis persuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur (estn contenidos): una ex parte flumine Rheno, latissimo atque altissimo, qui agrum Helvetium a Germanis dividit; altera ex parte monte Jura altissimo, qui est inter Sequanos et Helvetios; tertia, lacu Lemanno et flumine Rhodano; qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit. (J.Caesar, De Bello Gallico, I,2).

14) Helvetii jam per angustias et fines Sequanorum suas copias traduxerant, et in Haeduorum fines pervenerant eorumque agros populabantur. [...] Item Allobroges qui trans Rhodanum vicos posesionesque habebant, fuga se ad Caesarem recipiunt, et demonstrant, sibi praeter agri solum nihil esse reliqui. (De Bello Gallico I, 11) 15) Germani multum ab hac consuetudine differunt. Nam neque druides habent qui rebus divinis praesint neque sacrificiis student. Deorum numero eos solos ducunt quos cernunt et quorum aperte opibus juvantur , Solem et Vulcanum et Lunam; reliquos ne fama quidem acceperunt. Vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit; a parvis labori ac duritiae student. Qui diutissime impuberes permanserunt maximam inter suos ferunt laudem; hoc ali staturam, ali vires nervosque confirmari putant. Intra annum vero vicesimum feminae notitiam habuisse in turpissimis habent rebus ( J.Caesar, De Bello Gallico, VI, 21) Juvantur: (son ayudados)

16) El estudio y el talento duran toda la vida (adaptacin de Cicern) Sophocles ad summam senectutem tragoedias fecit. Filii eius dixerunt: Propter studium pater noster rem familiarem cum negligentia administrat et in formu eum revocaverant. Iudices quasi accepebant argumenta eorum sed senex dicit: istam fabulam habeo in manibus, proxime scripseram et nominaverat Oedipus Coloneus. Sophocles iudicibus recitavit bellam fabulam et istos movet admirationem. 17) En el siguiente texto: a) Sealar la funcin sintctica que cumplen en la oracin las palabras sealadas y analizarlas morfolgicamente. b) Declinar vir sapiens y poeta optimus c) Extraer dos pronombres, analzarlos y declinarlos. Iudices poetam eximerunt culpam et ergo sententiam pronuntiaverunt: Sophocles vir sapiens et poeta optimus est. Opera eius aequalia sunt iis Hesiodi, Semonidis et clari philosophi . Ita ille exemplum sapientiae usque semper Graecis et Romanis est.

25

18) Omnium imperii Romani provinciarum mxima et pulcherrima est Hispania.


undique mare circumdat, praeter ab ea parte ubi Pyrenaei montes sunt. Montes Hispaniam a Gallia separant. Hispania igitur paeninsula est. Unum latus ad Italiam, alterum ad Mauretaniam, tertium ad Oceanum spectat. Hominum est infinita multitudo ; crebra aedificia ; pecorum magnus numerus. Arborum omnium generum copia est. Incolarum bellicosissimi sunt Cantabri, et multis cladibus legiones Romanas vexaverant. 19) Marcus Piso, orator Romanus, servis suis ante omnia taciturnitatem commendaverat. Nihil, inquit, memorabitis, nihil narrabitis, nisi ipse vos interrogavero. Aliquando convivium apparavit, tum Clodium amicum invitavit. Hora cenae adest; convivae iam accubant; solus Clodius non apparet. Iam omnes de eius adventu desperabant, cum Piso tandem his verbis servum compellavit: Num forte Clodium non invitasti? Invitavi, respondet ille. Cur igitur non adest? Quia invitationem recusavit. Tum Piso: Stipes! Cur non statim nuntiasti? Respondet servus: Quia id me non interrogasti. 20) Magnanimidad de Escipin : Inter Hispanias captivas virgo nobilis erat, adeo pulchra ut omnium oculos in se converteret. Milites eam ad Scipionem perduxerunt. Parentes, qui inter nobilissimos Celtiberorum erant, multis lacrimis imperatorem orabant et obsecrabant, ut aurum acciperet filiamque liberam eis redderet. Scipio quaesivit quis sponsus puellae esset. Sponsus autem princeps Celtiberorum erat, nomine Allucius. Tunc Scipio Allucium arcessivit eique puellam liberam resttituit; aurum omne quod parentes pro redemptione filiae promiserant, doti adiecit. Allucius, munificentia imperatoris obligatus, amicitiam populi Romani fideliter semper servavit. 21) Catulo, Carmina. Nulla potest mulier tantum se dicere amatam, Vere quantum a me Lesbia amata mea est. Nulla fides ullo fuit unquam in foedere tanta, Quanta in amore tuo ex parte reperta mea est. ( LXXXVII) Huc est mens deducta tua mea, Lesbia, culpa, Atque ita se officio perdidit ipsa suo, Ut iam nec bene velle queat tibi, si optima fias, nec desistere amare, omnia si facias. ( LXXV) Odi et amo, quare id faciam, fortasse requiris. Nescio, sed fieri sentio et excrucior.

22) Cicern, De re publica . [] respublica, res populi; populus autem non omnis hominum coetus quoquo modo
congregatus, sed coetus multitudinis iuris consenso et utilitatis communione sociatus. (I, 25) Neque enim hac nos patria lege genuit, aut educavit, ut nulla quasi alimenta exspectaret a nobis (I, 4)

26

[] senatum vero, et populum ut unum habeamus, et fieri potest, et permolestum est nisi fit; et secus esse scimus; et videmus, si id effectum sit, et melius nos esse victuros, et beatius (I,19) Sed sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego, qui te genui, iustitiam cole et pietatem, quae cum sit magna in parentibus et propinquis, tum in patria maxima est; ea vita via est in caelum et in hunc coetum eorum, qua iam vixerunt [] ( VI, 16)

UNIDAD ACADMICA RO GALLEGOS PROFESORADO EN LETRAS

FICHAS TERICO-PRCTICAS LENGUA Y CULTURA LATINAS I


PRIMER CUATRIMESTRE 2012

PROF. PATRICIA ZAPATA PROF. PATRICIA VEGA

27

1er. Parcial: 2/5 (Recuperatorio: 9/5) 2do. Parcial: 19/6 (Recuperatorio: 26/6)

28

29

30

Anda mungkin juga menyukai