TEMA 7:OS RISCOS NATURAIS E PROVOCADOS .

RISCOS.
Risco toda circunstancia o situacin que poida producir danos s persoas ou nos bens e que poida dar lugar a un suceso. Son consecuencia das interaccins entre as accins da natureza e a humanidade Factores. a) Perigosidade, probabilidade de que se produza un suceso b) exposicin, indica o numero de persoas que viven nunha zona ou o valor ecolxico, econmico ou cultural dunha zona c) vulnerabilidade, a porcentaxe de vtimas e danos previsibles O perigo difcil de cuantificar, mentres que a vulnerabilidade e o valor da zono non o son Tipos. Naturais , tecnolxicos e mixtos. Os lugares mis sensibles aos riscos son as zonas prximas a cursos de auga e mares, debido maior densidade de poboacin e ao risco de inundacins e tsunami, e as zonas lmites de placas litosfricas onde a maior a probabilidade de que ocorran movementos ssmicos e erupcins volcnicas. Para previr os riscos hai que tomar medidas a curto, medio e longo prazo. Como por exemplo. Elaborar proxectos de actuacin Dispor de sistemas de alerta e de vixilancia Educar a poboacin fornte ao risco, facer simulacros para coordinar os equipos de salvamento, as alertas e o resto da poboacin para que saiba actuar en tales condicins Dispor das infraestruturas adecuadas e realizar as obras de enxeera e construcins necesarias para evitar riscos Elaborar unha lexislacin sobre solos, augas, incendios, etc. Facer predicins por exemplo coecer as condicins climatolxicas.

RISCOS NATURAIS
Os riscos naturais son os riscos relacionados coa dinmica interna ou externa da Terra. Diferencianse segundo a sa orixe en: Xeolxicos (esxenos como os torrentes e endxenos como os terremotos ou volcns), meteorolxicos (secas e inundacins), csmicos(meteoritos, asteroides), fsicos (incendios, radioactividade natural) e biolxicos( pragas)

a) Xeolxicos. Endxenos.
o Volcns Son a manifestacin da liberacin de enerxa desprendida nos movementos das placas litosfricas que polo lugares de movemento, de choque e rozaduras de placas, e de roturas de rochas, fai sair o magma superficie Os volcns sitanse nas zonas limtrofes das placas litosfricas: onde estas se separan (dorsais ocenicas), onde topan (lmites converxentes) e ocasionalmente, sitanse no interior das placas (puntos quentes)

Os principais riscos asociados aos volcns son: Os regos de lava que escorregan polas faldras dos volcns
Os piroclastos (bombas, lapilli e cinzas), materiais slidos que se expulsan de forma mis ou menos violenta, e os gases Os fragmentos grandes de material slido son perigosos, non s polo impacto, senn porque poden provocar incendios ou causar o derrubamento de casas debido sa acumulacin nos tellados. Os gases emitidos, como son o dixido de carbano o monxido de carbono, o cloruro de hidrxeno e xidos sulfurosos, en concentracins moi elevadas poden ser moi txicos ou mortais A emisin de gases e partculas de pequeo tamao, poden formar nubes txicas e causar problemas respiratorios nas poboacins prximas ao volcn. Estas nubes txicas poden ser arrastadas polo vento aumentando o resco de contaminacin e poden afectar a zonas moito mis extensas (mesmo a Terra enteira) causando chuvias cidas e enfermidades respiratorias. Os gases que emite o volcn poden formar unha nube ardente que leva en suspensin fragmentos de lava e cinzas incandescentes que se esvaran pola ladeira abaixo a grandes velocidades, e que poden cubrir grandes reas. Poden ir acompaadas de grandes cantidades de po moi agresivo. Ase mesmo, poden producir violentas treboadas elctricas e lumes asociados.

Terremotos

Vibracins da superficie terrestre debidas liberacin de enerxa interna, como consecuencia do movemento de placas, fallas, ou doutras sacudidas no interior do planeta. A forza dun terremoto pode medirse mediante a magnitude e a intensidade ssmicas. A magnitude ssmica unha mediada a partir da cal se calcula a enerxa que libera o sismo

A intensidade ssmica unha medida dos efectos ou danos que os terremotos producen nas estructuras e na sensacin percibida polas persoas. Esta intensidade se mide por unha escala en 10 grados Os efectos dun terremoto dependen de varios factores: magnitude, profundidade do foco, tipo dos materiais do terreo e a maneira na que estn construidas casas, edificios, estradas ou ferrocarrs. Predicin, un terremoto non se pode predecir con exactitude,ainda que hai algns precursores ssmicos que permiten anticipar a chegada dun terremoto como son: tremores de baixa intesidade, os niveis da auga nos pozos, os cambios no campo magntico, etc. Algunhas medidas preventivas para minimizar o dano son a educacin da poboacin e a construccin con normas de sismorresistencia. As zonas de maior sismicidade na pennsula Iberica son os Pireneos e as zonas Bticas porque son lmites da microplaca Ibrica

Tsunami

Un tsunami unha onda enorme, que supn o desprazamento vertical dunha xigantesca masa de auga do ocano. Normalmente un tsunami o resultado dun grande terremoto con epicentro no fondo do mar ou maremoto, o derrumbo de parte dun volcn no ocano, unha explosin volcnica submarina ou o impacto dun asteroide no mar

Diapiros Son estructuras formadas polo acenso de rochas que atravesan os materiais rochosos situados encima.Se orixinan pola existencia de masas de sales acumuladas en estratos que tenden a ascender debido a sa baixa densidade. No seu ascenso provocan inestabilidade do terreo que pode afectar as construccins. Para previr os seus efectos, cmpre impedir a inflitracin de auga para evitar a disolucin, ou inxectar materiais slidos nos ocos que se formen.

Exoxenos.

o Movementos de ladeira son desprazmentos dos materiais que forman as ladeiras, a favor da gravidade. Os factores que favorecen este movementos son A xeomorfoloxa. As ladeiras con pendentes de mis de 15 grados son perigosas A litoloxa.- tipo de rocha A estructura xeolxica o disposicin dos estratos das rochas O clima A cantidade de vexetacin xa que fixa o solo Os movementos de ladeira mais frecuentes son:

Corrementos de terra, son desprazamentos do solo ou de masas de rochas, favorecidos pola fractura da superficie e pola forza da gravidade. Os factores que provocan os corrementos son a pendente do terreo e a auga que ao empapar os materiais, aumenta o seu peso e dismine a forza de rozamento da superficie de rotura

Desprendementos son a cada de bloques de distinto tamao dende a parte mais elevada dunha pendente hacia a parte mis baixa da mesma debido a fracturas ou fallas no terreo. As fracturas das rochas en xeral son debidas a cambios de temperaturas, chuvias intensas ou outros axentes meteorolxicos

Avalanchas, son movementos rpidos de masas de terra ou rochas de efectos imprevisibles e moi devastadores. A veces son consecuencia dun terremoto ou explosin volcnica

Fluxos son movementos mais lentos que as avalanchas, de materiais soltos sen cohesin e que por efecto da auga, se comportan como lquidos. Exemplo as coadas de barro.

b)

Metereolxicos.
Inundacins son o resultado do desbordamento dos leitos dos ros o cursos naturais de auga debido a precipitacins intensas que superan a capacidade deses leitos. Tamn se producen pola subida do nivel do mar ou por ondadas moi intensas Gota fria unha depresin que est situada nas capas altas da atmsfera, que provoca precipitacins que poden descarga centos de litros por metro cadrado nun breve espazo de tempo. Este proceso se d cando coinciden tres condicins atmosfricas: mar quente,

atmsfera inestable na superficie e aire frio en altura

As tormentas son fenmenos atmosfricos caracterizados pola coexistencia prxima de dous o mis masas de aire de diferente temperatura e humidade que xunto a unha diferencia de carta elctrica das mesmas da lugar a chuvias intensas, ao aparello elctrico que comporta a descarga de raios que orixinan lstregos e tronos, e ventos violentos As tormentas son un dos desastres naturais mis danios sobre todo pola forza do vento

O NACEMENTO DUNHA TORMENTA

Esta ilustracin mostra o papel dunha fronte fra na formacin dunha tormenta elctrica. O bordo de aire fro en movemento introdcese baixo a masa de aire previa, o que provoca que esta ascenda. vez que se desenvolve a tormenta elctrica frmanse correntes ascendentes e descendentes, e a nube adopta unha forma aplanada ao alcanzar o lmite superior da troposfera.

Cicln, furacn e tifn . Cicln tropical un termo xeral que se refire a grandes tormentas que xiran arredor dunha zona de baixas presins que se forman nas augas quentes dos ocanos tropicais. Os ciclns tropicais de baixa intensidade denomnanse depresins tropicais e tormentas tropicais. Cando unha tormenta ten ventos de mais de 118

Km/h, entn convrtese nun furacn ou tifns, este frmanse cando a temperatura do mar na superficie e superior a 26C. A esta temperatura a auga evaprase a grande velocidade, o vapor de auga ascende e condnsase en forma de nubes. A liberacin de enerxa que se produce provoca a formacin de fortes ventos e precipitacins intensas Os ventos dos furacns sopran nunha espiral que rodean unha zona central en relativa calma denominada ollo. Os furacns poden producir danos moi importantes tanto personais como materiais. Hoxe en da mediante os satlites que se lanzan o espazo permiten coecer a velocidade os mesmos e o seu desprazamente

Tornado , un trebn moi violento, caracterizado por unha nube xiratoria en forma de funil. Xrase en terra durante algunhas tormentas elctricas con o aire frio que bate con outra de aire moi quente, obrigando ao aire quente a elevarse rpidamente. Os danos que ocasiona un tornado son o resultado da alta velocidade do vento(500 km/h) e dos entullos que arrastra

HURACN Se originan sobre los ocanos cuando la temperatura de la superficie del agua es superior a 27C. Se forman por lo comn entre 5 y 15 de latitud. La velocidad del viento vara de 120 y 240 Km/h y en ciertas ocasiones, sobrepasa los 250 Km/h. El dimetro puede variar entre 500 a 1800 kilmetros La vida de los huracanes puede oscilar desde unos pocos das a algunas semanas.

TORNADO Se originan sobre tierra. Se forman con mayor frecuencia entre 20 y 50 de latitud Norte. Por lo general, en los Estados Unidos. La velocidad del viento en algunos casos excede los 500 Km/h. El dimetro promedio es de 250 metros, oscilando entre los 100 metros y 1 Km. La vida de los tornados se extiende desde unos pocos minutos a algunas horas en casos muy excepcionales.

No estn asociados a ningn frente.

Los tornados se producen en conexin con lneas de inestabilidad, frentes o nubes de tormentas.

c)

Fsicos.

Incendios . Os incendios forestais son desastres naturais que ocasionan grandes perdas ecolxicas e paisaxsticas e, s veces, humanas nun pais As causas dos incendios forestais son: raios, altas temperaturas, poucas precipitacins, a non limpeza no seu momento apropiadodo bosque e das zonas prximas as aldeas Na sa maior parte os incendios son provocados soamente un 10% se producen por causas naturais Estes desastres desencadean autnticas catstrofes ecolxicas, xa sexa pola extensin da rea afectada, polo seu valor ecolxico e polos graves efectos sobre a fauna e flora dos bosques

d)

Biolxicos.

Son os provocados por organismos o substancias derivadas deles, como as toxinas, que poen en peligro a saude da sociedade Os mais frecuentes son as infeccins provocadas por microorganismos patxenos ou os provocados por sustancias txicas ou alrxicas Cado unha enfermidade infecciosa afecta a unha zona defenida( nacin, continente, etc.) se fala de Epidemia pero cando afecta a todo o mundo unha pandemia

RISCOS TECNOLXICOS
Son os relacionados co uso de tecnoloxas que pidan provocar danos ambientais ou humanos como consecuencia dun accidente ou dun funcionamento deficiente dalgunha instalacin Exemplos: radiacins emitidas polos materiais nucleares, verteduras de substancias qumicas prexudiciais, accidentes no transporte destas sustancias

RISCOS MIXTOS
Son riscos naturais provocados ou potenciados pola accin antrpica. Por iso chmaselles, tamn riscos naturais inducidos. Exemplos evidentes son o risco de erosin do chan, favorecido pola deforestacin e o laboreo agrcola, ou o risco de afundimento potenciado pola minara subterrnea ou a seca, xa que se pode intensificar pola desertizacin causada pola actividade do home.