EDEP YA HU!

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

Vuslat: 4 Tasavvuf-Hikemiyat Serisi: 3 Isbn 978-605-61107-4-0 Basm Tarihi ubat 2006

Metkan Matbaas

Bask / Cilt

Tm yayn haklar VUSLAT VAKFIna aittir. Kaynak gsterilerek iktibas yaplabilir.

Merkezefendi Mh. Ylanl Ayazma Sk. rme Merkezi No:8/1 Davutpaa - Zeytinburnu / stanbul Tel: (0212) 483 22 22

Tasarm rfan Gngrr Kapak Tasarm Sena zgi

VUSLAT Eitim, Yardmlama, Kltr ve evre Vakf www.vuslatvakfi.com

ems-i Tebrizi Mah. stanbul Cd. No: 149/2 Karatay / Konya Tel: +90 332 350 64 99

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

Tercme: Dr. Mehmed S. Bursal

stanbul - 2006

NDEKLER

eseR hakkNda biRka sz,

ahMed ziyddiN gMhaNeVi (k.s.) hz'NiN ksa teRceMe-i hali,

9 38 42 43

Mceddid Rislesi,

VasiyetleR Ve NasihatleR,

ahMed ziyddiN gMhaNeVi (k.s.) hz'NiN MRidleRiNe Ve btN MMiNleRe VasiyetleRi,

ahMed ziyddiN gMhaNeVi (k.s.) hz'NiN NasihatleRi,

51

ahMed ziyddiN gMhaNeVi (k.s.) hz'NiN MezaR ta kitbesi,

57

Mceddid Rislesi
(her asrda dni yenileyen bir Mceddidin geleceine dair bir Risale)

ahmed ziyaddin gmhnev

Tercme: Dr. Mehmed S. Bursal

eser hakknda birka sz Elinizdeki bu risle, Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve selem)'in: "Cenb- Hakk, her bir yzyln banda bu mmete, dinini yenileyen bir mceddid gnderir." hadsi zerine, Ahmed Ziyddn Gmhnev Hazretleri tarafndan kaleme alnmtr. Eserinde, her yzyln balangcnn, bir evvelki asr idrk edenlerden kimsenin kalmad andan itibaren balamas gerektiine iret eden Ahmed Ziyddn Gmhnev (K.S.) Hazretleri, bir evvelki asr ile bir sonraki asr arasnda meydana gelen deiiklikler karsnda, insanlara anlayacaklar dilden konuan bir mceddidin gnderileceini, bizzat Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)'in ifade ettiini belirtmitir. Ancak bunun mutlaka lim olmas lzm gelmediine, bazen halife, bazen de melik olarak gelebileceine iret etmitir.* Risle, Kitbl-bir'in sonunda yer almaktadr. MteRciM

Gmhnev Ahmed Ziyddn ve Hlidiye Tarikat: Dr. rfan Gndz (sh. 135-136)

ahMed ziyddiN gMhaNeVi (k.s.) hz.'NiN ksa teRceMe-i hali

Gmhane'de dnyaya gelen, stanbul Sleymaniye Camii haziresinde medfun bulunan, stanbul'a terifleriyle ufku deien, ariflerin ve evliyalarn kutbu, stad, yardmcs, dayana, yardma yetieni, elinden tutan, kendine ulaanlarn gavs, mridlerinin terbiyecisi, sliklerin irad edicisi, Kur'an edebiyle yaayan, Allah(C.C.)'n kelimesini ve eriatn gnllerde yceltmeye btn gc ile gayret eden, fakih ve muhaddis, Resulullah'n (S.A.V.) snneti ve yolundan ayrlmayan, ilim ve marifetlerin kaynann takipisi, milyonlarca insann gnlne irfan nurlarnn akmasna vasta olan Byk eyh Efendi Ahmed Ziyddin bin Mustafa el-Gmhanevi (K.S.) Hazretleridir. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 1813 ylnda Gmhane'nin Emirler mahallesinde dnyaya gelmilerdir. Babalar Mustafa, dedeleri Abdurrahman adlarn tarlar. Pederleri ticaretle hayatn kazanan salih bir zt idiler. Gmhanevi Hazretleri be yanda okumaya baladlar. Sekiz yalarna gelince Kur'an- Kerim, Delil-i Hayrat, Kaside-i Brde ve Hizb'l-Ahzap kraati iin icazet aldlar. On yalarnda babalarnn Trabzon'a hicretiyle birlikte, orann ileri gelenlerinden olan Laz Hoca, eyh Osman Efendi ve eyh Halid as-Said'den sarf, nahiv ve fkh dersi almaa baladlar. Abilerinin askerde, babalarnn ise yalnz olmas sebebiyle kck yanda bir yandan babalarnn maazasnda

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

10

alrlar, bir yandan da byk bir ak ve evkle ilim tahsiline gayret ederlerdi. Mutad dersleri ve hafzln devam ettirirken de bizzat elceiziyle rdkleri keseleri satarak helal para biriktirmeye alyorlard. Bu parayla ileride tahsillerini ilerletmek iin gereken masraf karlayacaklard. 1831'de amcalaryla birlikte alveri iin stanbul'a geldiler. Babalar iin lzumlu ticaret eyasn aldktan sonra onlar amcalarna teslim ettiler ve yle buyurdular: "Muhterem amcacm, ben u anda gkte ararken yerde bulduum, ilim ve marifet beldesi stanbul'da bulunmaktan dolay tarife smaz bir saadet ve bahtiyarlk iindeyim. Aabeyim askerden dnm bulunuyor. Benim iin artk memleketime dnmek gerekmez. Burada kalp ilmimi tamamlamak, tarikat ve tasavvuf ilmimi srdrmek arzusundaym. Mazeretimi kabul edin ve bana incinip gcenmeyin. leride lazm olur dncesi ile kendi ellerimle rerek sattm para keselerinden birka kuru biriktirmitim. Bunlar da kendime hi pay ayrmadan size vererek babama gnderiyorum. Yardmc ve dost olarak Allah bana yeter! zerimde hakk olan yaknlarmn haklarn helal edip, dualarndan unutmamalar en byk dileimdir. Ben de kapanacam hcremde, sizleri dua ve hayr ile anmaktan bir an geri kalmayacam." Bu vedalamadan sonra, stanbul'da hibir tand, yannda da tek kuruu kalmad halde, Rabbine tam bir tevekkl ve teslimiyet duygusu iinde, Bayezid Medresesinde yapayalnz kalmlardr. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, Sleymaniye Medresesindeki derslere devam ettiler, zamann ileri gelen ulemasndan padiah hocas Hac Hafiz Muhammed

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Emin Efendi ve Abdurrahman el-Harputi Hazretleri'nin ders halkalarna katldlar. eriat ilimlerini elde edip icazet aldktan sonra Bayezid Medresesinde mderrislie tayin olundular. Orada irada, ders okutmaya ve 28 yl srecek olan ilmi eser tertibine baladlar. Zaten Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, henz icazet almadan stn zeklar, kavray ve alkanlklar ile hocalarnn dikkatini ekmiler ve vekleten erh-i Akaid okutmaya, bir yandan da eserler telif etmeye balamlard. Gmhanevi Ahmed Ziyddin (K.S.) Hazretleri, eriatn zahir ilimlerinde baarl bir tahsil hayatndan sonra icazet almlar, dersimlk mevkiini ulamlar ve ilim yayma faaliyetine balamlard. Ama tarikat ve tasavvuf sahasnda da olgunlamak istiyorlard. Bu maksatla Mevlana Halid elBadadi (K.S.) Hazretlerinin halifelerinden Abdlfettah elAkri Hazretlerine mracaat ederek ona intisap etmek istediklerini belirttiler. O u cevab verdi: "Sizin, tarikatta ksmetiniz benim vastamla deildir. Mana leminizi nurlandrmakla vazifeli baka birisi vardr. Vakti gelince intisap eder, feyzinizi ondan alrsnz. Bekleyiniz." Bylece Gmhanevi (K.S.) Hazretleri hasret dolu bir bekleyie girdi. O srada Mevlana Halid el-Badadi (K.S.) Hazretleri, halifelerinden Ahmed bin Sleyman el-Ervadi (K.S.) Hazretlerine: "Ey Dost, parlts ile kuzey Afrika, Buhara, Msr, Mekke, Medine, Hindistan ve uzak dounun aydnlanaca zat iin stanbul'a git, Onu ara bul. O, henz almam bir goncadr. Her ne kadar stanbul'a senden evvel pek ok halife gnderilmi ise de, onun nasibi sana verilmitir. Onun irad ile megul ol. Zira O, bizden sonra sahibi zaman ve rehberi ta-

11

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

12

rikat olacaktr." buyurmular ve Ervad Hazretleri emir gerei yola kp 1845 de stanbul'a varmlardr. Gmhanevi Hazretleri, bir sabah Abdlfettah Efendi'nin (K.S.) odasnda ilk defa Ervad Hazretleri (K.S.) ile karlam, ona ok yakn bir alaka ve sevgi hissetmitir. Ervad (K.S.) Hazretleri'nin, "Ya Ahmed! Sizin iradnz bana verilmi olup, yalnz sizin iin am'dan Anadolu'ya gelmek iin grevlendirildim." demesi zerine tanmad bir kiinin kendisine ad ile hitap etmesinden hayretler iinde kalan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, hemen orackta Ervad Hazretlerine (K.S.) intisab etmilerdir. Pek ok meayhn manevi bir iaretle ynlendirildikleri, diyar diyar gezerek mridlerini arayp bulduklar bilinir. Durumun tam tersine dnp, Gmhanevi Hazretleri'nin eyhi Ervad Hazretleri'nin am'dan sadece Gmhanevi (K.S.) Hazretlerimizi irad iin stanbul'a gelmesi, Gmhanevi (K.S.) Hazretleri'mizin Halidiye Tarikat iindeki yerlerinin byklne iaret etmektedir. Kendisi ile ilmi alverii 16 yl sren Ervad Hazretleri(K.S.), Gmhanevi(K.S.) Hazretlerine bir sre tarikat, zikir ve seyr- slk yollarn talim ettirmiler, Ona manevi dereceler atrm, ruhani yksek derecelere ulatrmlardr. Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin girdii iki halvetten sonra Ervadi (K.S.) Hazretleri kendisine 1848 tarihinde; Nakibendiyye, Kadiriyye, Shreverdiyye, Kbreviyye, etiyye, Halidiyye, Halvetiyye, Bedeviyye, Rifaiyye, azeliyye ve Mceddidiyye tarikatlarndan "hilafet-i tmme" ile icazet vermilerdir. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri Mahmutpaa Medresesindeki hcresinde irad faaliyetine devam etmiler, bu hcre, zamanla artan mridlerinin ihtiyalarna cevap veremez hale

Ahmed Ziyddn Gmhnev

gelince stanbul'da, Sultanahmed'in Alemdar Mahallesindeki Fatma Sultan Camii'ni tekke olarak kullanmlardr. Daha sonra cami yanna byk bir ev ve tekke yaptrp vakfetmiler, buras "Gmhaneli Dergh- erifi" diye hret bulmutur. 1863 ylnda, Sultan Abdlaziz tarafndan emirlerine tahsis edilen bir vapur ile beraberinde birok rencisini alarak Hacca gitmilerdir. Bu Hac ziyaretinde Ramuz el-Ehadis kitabnn tanzim ve planlamasn dnmler, stanbul'a dndkten sonrada grevlerine devam ederken 1865-1875 yllar arasnda eserin tasnifini tamamlamlardr. lk haclarna mteakip stanbul'a dnp, eyhl- Haremi Nebevi Mehmet Emin Paa'nn kz Havva Seher validemiz ile evlenmilerdir. 93 harbinin patlak vermesinin ardndan (1877-1878) mridleri ile birlikte Kars'a gidip cephede fiilen savaa katlm, ate hattnda bulunmu, askere manen moral desteinde bulunmulardr. O senenin Ramazan ayna kadar savaa devam eden Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, savan hafifledii ve duraklad bir srada Of'a gelip burada iki yz sekseni akn talebeye Ramuz okutmu, birok kiiyi de halvete sokarak hilafet vermilerdir. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 1877 senesinde ikinci defa Hacca gitmi, dnte 3 seneden fazla Msr' ereflendirmilerdir. Bu ziyaretinde Ramuz el-Ehadis'i 7 defa okutarak yzlerce Arap limine icazet vermilerdir. mrnn 28 senesini neriyat ve ilmi almalara veren Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, 16 sene mridlerine bizzat tarikat telkini yapm ve hatm-i hace yaptrmlardr. Her sene biri Zilhicce, biri de Recep aynda olmak zere senede iki kere halvete girerlerdi. Zhd ve takvada dereceleri son de-

13

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

14

rece yksek idiler. Gayet perhizkr, kanaatkr yaarlard, ok zaman katksz ekmekle yetinerek ellerine geen paray fakirlere datrlard. mrnn son 18 yln (bayram gnleri hari) aralksz oru ile geirmilerdi. Geceleri uyumazlar, zikirle, ibadetle, eser telifi ile megul olurlard. Gndzleri de talebe yetitirmekle urarlard. Yats namazndan sonra konumay sevmezler, yats abdesti ile sabah namaz klarlard. Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin hocas Muhammed Emin Efendi, Gmhanevi Hazretlerine tarikat ynnden intisap etmiler ve bu suretle eri ilimlerde rencisi olan zatn tasavvufta rencisi olmakla ereflenmilerdir. Yazlarn Beykoz'un Yua tepesine adr kurarak geiren Gmhanevi Hazretleri, Cuma gnleri mutlaka dergha gelmeyi adet edinmilerdi. Haftann bir gnnde yaplmas adet olan hatm-i hace zikrini bizzat yaptrmay hi ihmal etmemilerdi. Gmhanevi Hazretleri vefat senesinden ndeki yaz Cuma gnleri dhil tekkeye gelmemiler, yerine Hasan Hilmi Hazretlerini vekleten brakmlardr. Kn dergha dndklerinde mihraba hi gememiler, tekkenin tm mesuliyetini halifesi olan Hasan Hilmi Hazretlerine devretmilerdir. Bu ara rahatszlanan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri pek zayf ve mecalsiz dmlerdir. Bir aralk ok arlat, yataa dt, be gn hibir ey yeyip imedii, son gnde de gzn hi amad, azndan da tek szn kmad bizzat grenlerden nakledilmitir. Bu hal zere hasta yatanda baygn bir ekilde, drt bklm yatan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, tedavisi iin gelen doktor tarafndan ayaklar uzatldnda, kulaklarnn ucuna kadar utancndan kpkrmz kesilmi, gzlerini hafife aarak: "Bir de beni Rabbimin hu-

Ahmed Ziyddn Gmhnev

zurunda ayak uzatma suu ile ba baa brakmayn" diyerek ayaklarnn toplanlmasn istemilerdir. 25 Mays 1893 Pazar gn sabaha doru yar baygn yatarken anszn gzlerini ap "hepsini isterim ya kibriya!" diyerek ruhunu teslim etmilerdir. Mbarek kabirleri Sleymaniye Camii haziresinde, zevcesi Seher validemiz ile yan yanadr. Her iki kabrin etraf parmaklklar ile evrili olup Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin baularndaki tata aadaki manidar beyitler yazldr: Nazar kl em-i ibretle, makm- ilticadr bu! Erenler dergh, bb- fyzt- Hd'dr bu! Ziyddn-i Ahmed, mevlidi ann Gmhne, ehir-i ark-u garbn, mrid-i rh- Huddr bu!.. Muhakkak ehl-i Hakk lmez, ebed haydr bil ey zir ! Saray- kalbini pk eyle, bb- evliydr bu! u'a- drr-i vahdet, menba'- ilm-i lednndir. Mkemmel vris-i er'- Muhammed Mustaf'dr bu. Hilfet mddetinden, "rcii" vaktine dek Hakk'a, Tark-i Hlid'yi ner eden, Hakk-reh-nmdr bu. Oku ihls ile bir Fatiha, kalbinde daim tut Cil-y ruhdur zikri, mrdana gddr bu!" Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin vefat haberi duyulunca mslman halk derin bir teessre kaplm, yrekten sarslmt. nk Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretleri btn mslmanlarn sevdii, sayd, gnlden bal olduu bir din by idiler. Cenazelerinde maheri bir kalabalk hazr bulunmu ve en samimi dualar ve gzya iinde topraa verilmilerdir.

15

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

16

emaili Orta boylu, beyaz yzl, yanaklar krmz, orta ksm hafife yksek ekme burunlu, atk ka ve ak alnl, sa ve sol gzlerinin altnda birer siyah ben bulunan, yuvarlak yzl, beyaz bellice siyah ve iri gzl, balar devaml tral ve beyaz sakall bir zt idiler. Balarna Nak tac ve beyaz imame sararlar, cbbe, hrka ve uzun entari giyerlerdi. Ayaklarnda devaml ayakkab bulunur, siyah renge hi rabet etmezlerdi. Yazlar beyaz, klar da yeil renk elbise giymeyi tercih ederlerdi. gmhaneli dergh Gmhaneli Dergh bir ilim ve irfan niversitesi gibiydi. Ferdi anlamda irad gayreti ile hareket eden tekkenin toplumsal olarak amac ise; iman, fikri, ahlak ile kemale ermi, uurlu Mslmanlar yetitirmekti. Derghta Ramuz el- Ehadis, Levamiul-Ukul ve Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin dier eserleri okutulurdu. Mridlerin says bir milyonu ayordu. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri 116 adet irad salahiyetinde talebe yetitirmiler, onlara maddi ve manevi ilimlerini aktarmlard. Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin hrmet edilip sz dinlenen byk bir ahsiyet olmas sebebiyle Dergaha Sultan Abdlmecit, Sultan Abdlaziz, Sultan II. Abdlhamit ve birok devlet adam gelerek Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin sohbet ve derslerine itirak etmi, Reisl Ulema Tikveli Yusuf Ziyddin Efendi, Erkan- Harp Livalarndan Munib Bey, Arap Mehmet Aa gibi zatlar ise Hazret'in mridi olma erefine nail olmulardr.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Toplumun her trl ihtiyacna cevap verme gayreti iinde olan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, iktisadi ve ticari hayata da istikamet vermitir. O zamanlarda yeni ortaya kan faizle alan bankalardan ihvann kurtarmak iin derghta bir yardmlama sand kurdurmulard. Mntesiplerin ellerinde bulunan menkul kymetleri bir araya getirerek kurulan bu sandktan muhta olanlar ihtiyalar kadar bor alrlar, en msait artlarda bilahare derlerdi. Osmanl Devleti tarihindeki "avarz sandklarna" benzer bu sandkla Gmhanevi (K.S.) Hazretleri hem evlerde beklemekte olan ufak sermayenin bir araya gelerek bymesini ve i hayatna intikalini salamlar, hem de sosyal hayatn her safhasna hizmet gtren derghlarn, iktisadi ve ticari hayatta da rol alabilecek birer messese olduunu gstermilerdir. Ayrca Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, mslmanlarn ilerlemesi, slamiyet'in ycelmesi iin bir matbaa kurdurmular, Rize, Bayburt ve Of'ta on sekiz bin ciltlik 4 ayr ktphane tesis ettirmilerdir. Dergha ait matbaada baslan slami kitaplar cretsiz verilmiti. Gmhaneli Dergh, tekke ve zaviyelerin kapatlmasndan 1942 ye kadar mabed olarak korundu. Antlar Yksek Kurulu'nun "Muhafazas gerek eski eser" olduu kararna ramen dergh ve Fatma Sultan Camii, yol yapm gerekesiyle 1957 de yktrlmtr. Derghtan bu gn sadece, minaresinin tula enkaz ile "Gmhaneli Ahmed Ziyddin Soka" hatra kalmtr.

17

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

18

ilmi yn Gmhanevi (K.S.) Hazretleri ilme ok nem vermiler, 28 sene sren telif hayatnda yataa, yasta rabet etmemiler, nice gecelerini srf bu yzden uykusuz geirmilerdir. simleri bir icazetname hacmine smayacak kadar ok mellifin, daha da fazla olan eserlerini inceleyip, bunlar okutacak kadar iyi bildii, Bayezid ve Mahmutpaa medreselerinde rencilere verdikleri icazetnamelerden anlalmaktadr. Ktphanesinde 18 bin ciltlik eser bulunan Gmhanevi Hazretlerinin 60'a yakn basl eserleri mevcuttur. mrnn byk ksmn youn ilmi almalara ayrp geceleri hi uyumadklarn, sabahlara kadar kitap yazmaya altn halifelerinden Hasan Hilmi Efendi Hazretleri(K.S.) yle anlatrlar: "ok uzun sren bu dnem ierisinde leye az bir zaman kala kbleye dner, bana da bir havlu rterek uyumaya alrd. Byle yaparken evresindekilere: "le ezanna az bir zaman kala beni uyandrn" diye tembih ettii halde, her defasnda kendiliinden uyand iin onu uyandrmak kimseye nasip olamamtr." Zamannda hadis alannda zirveye ulamlar, 2 ciltlik "Ramuz el-Ehadis" ve erhi olarak 5 ciltlik "Levamiul Ukul" u kaleme almlardr. Hadis alanndaki stn almalarndan dolay kendilerine "Muhaddis-i Rum" da denilir. Bu eserler dnda hadisle alakal Acibn-Nbvve, Letaifl Hikem, Hadis-i Erbain adl eserleri daha vardr. Tasavvuf konusunda Cmiul Usul, Mecmuat-l Ahzab ve Ruhul Arifin gibi tasavvufun inceliklerini ihtiva eden eserleri de mevcuttur.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Ahlak konusunda ise Necat-l Gafilin, Netaicl hls, Deval Mslim'in adl eserlerinden baka Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin fkh ve kelam ilmine dair eserleri de bulunmaktadr. tasavvuf ahsiyeti Levamiul Ukl isimli eserinde kendisini "Tarikaten Nakibend, mereben azeli" diye tantan Gmhanevi Hazretleri, ruhani latifeler ve seyr- slk prensibini esas alan ve "hafi zikr" i benimseyen bu iki tarikatn usul ve adab erevesinde bir tasavvuf ve tarikat anlayna sahiplerdir. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, on alt yl mridlerine bizzat tarikat telkini yapmlar, haftada iki defa mridleri ile topluca hatm-i hace zikri icra eylemilerdir. Derghndaki saysz mridin hepsinin farkl farkl manevi kabiliyetlerine vakf olarak onlara ayr ayr yollar gsterip onlar manen olgunlua ulatrmlardr. Bir milyondan fazla mridi bulunan Gmhanevi (K.S.) Hazretleri sadece stanbul'da deil tm dnyada tesir gstermilerdir. Yetitirdikleri 116 adet irad salahiyetindeki talebelerini Kazan'dan Komor adalarna, Msr'dan Medine'ye, in'den Afrika'ya kadar geni bir sahaya gndererek, Nakibend tarikat ve tasavvuf dncesinin yaylmasna pek byk katkda bulunmulardr. Kiiyi iten vuran 'ktl emredici' karakteri krarak, bedende ruh lehine bir hkimiyet kurabilmek iin zhd ve takva dolu bir hayat anlay benimseyen Gmhanevi (K.S.) Hazretleri, "az yemek, az uyumak, az konumak" prensibine smsk bal bir mr srdrmler, mridlerine de bunlar telkin etmilerdir.

19

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

20

Gmhanevi (K.S.) Hazretlerimizin kolu olan, Nakibendliin Halidiyye kolunda, gizli ve sessiz zikir olan "zikr-i hafi" ye nem verilir. Gnlk zikir ncesi kalp ve gnlde olan dnyevi kuruntulardan kurtularak, insana, bir gn Allah(C.C.)'n huzuruna kp hesap vereceini hatrlatan lm tefekkr yaplr. yle ki: "Gzlerimizi yumarz kendimizi yatamzda yattmz gibi dnrz. Sanki bu yatmz son yatmz da Hz. Azrail canmz almaya gelmi. Ne yapacaz ve bu i nasl olacak diye tela ierisinde kvranrken imdad- lahi yetiir ve kelime-i ahadet getirerek ruhumuzu teslim ederiz. Dostlar, akrabalar bamza toplanr. Alarlar, szlarlar, feryad figan ederler. Komulara, ykaycya da haber verirler. Tehiz ve tekfinini hazrlarlar. Elbiselerimizi soymaya balarlar ya ite o hali gznn nne getir. Haa... Bak... Soyuyorlar. Soydular. Teneir tahtasna koydular. Ykayc geldi. Temizledi, ykad. Abdestledi, kefenlere sard. Tabuta koydular, namazn kldlar. Ahiret evi olan kabire koydular. Herkes evine gitti sen orada yapayalnz kalakaldn... " Bu ekilde her gn yaplan "rabta- mevt" ile mrid 'lmeden evvel lm' srrna ermeye ve daha yaarken fenadan bekaya sramaya alr. Gmhanevi (K.S.) Hazretleri bir eyhe olan ihtiyatan bahsederlerken "Yaratl gayesi kulluk olarak belirtilen insann, gerek kullua ermesi marifetle, marifet de kmil ve mkemmel bir mrid elinde manevi dereceleri kat ederek, Allah(C.C.) ile kul arasnda karlkl rzann bulunduu durum olan "sfat- mardyye" sahibi olmaya baldr" buyururlar. Marifette kemal ve seyr- slkta visal iin kendisine intisab gereken mridde, kemal ifadesi olarak bulunmas gereken be art unlardr:

Ahmed Ziyddn Gmhnev

1- Silsilesi itibariyle Hz. Peygamber (S.AS.)'e eksiksiz olarak ulaan kmil bir mridden irad icazeti ile merref olmak. 2- Manevi zevk sahibi olmak. 3- slam' ok iyi bildii gibi, emirlerine uyma ve yasaklarndan kanmada mridlerine stn misal olmas. 4- efkat ve himmette yce olmak 5- Allah(C.C.)'tan gelen her eye raz olmu, iradesini Hakk'n iradesinde ifna etmi durumda bulunmak. sabetli gr ve tesirli telkin sahibi olmak. Nakibendyye prensiplerinden olan intisab, tasavvufi mana olarak kalbi phe karanlndan kurtarmak, gaflet ve isyandan zikre dnmek gayesiyle kamil bir mridin kurtarc eline yapmak, lnn teneir tahtasnda ykaycya olan teslimiyeti gibi, i ve d lemini mride teslim ile tabiri caiz ise manevi bir szlemeye girmek demektir. Nakibendiyye prensiplerine gre eyhe intisab, drt farkl yoldan yaplabilir: 1- ekli olarak ki, bu, bir mrid-i kmilin sohbetine itirak ve istifade etme ile olur. 2- Manevi bir terbiye grmek ve tarikata dhil olmak maksadyla bir mridden inabe istenebilir. Bu tr inabede, gnl ehlinin yolu hangi edebe riayeti icab ettiriyorsa, o eylere istikametle smsk balanmak esastr. 3- Rivayet yolu ile intisab ki, bu, eyhin irad ve ikaz mahiyetinde yazm olduu eserleri, okumak ve anlamaya almak suretiyle yaplr. 4- dirayet yolu ile intisab. Bu intisap yolu ise, mridin tertib ve telif etmi olduu eserlerini sadeletirerek anla-

21

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

22

lr hale getirmek ve insanlarn istifadesine arzetmek iin yaplan gayret ve yaplan titiz ilmi almalar iledir. Mrid-i kmile intisab ile balanmak ve feyzinden istifade etmek iin mutlaka onu grmek art deildir. Manen de onlarn yce ruhaniyetlerinden istifade kasd ile intisab mmkn olup, bu eit inabelerde o eyhin hayatn, eserlerini ve sistemini kabul etmek ve onlar benimseyerek yaamak esas olandr.

ahmet ziyaddin gmhanevi efendimizin (ks) tarikat silsile-i erifleri

silsile-i zeheb 1. Bamzn tac, gnllerimizin tabibi, dnya ve ahiret efaatimiz, hidayetimizin, gzlerimizin ve letifimizin nuru, yaratlmlarn en stn: seyyid-i kainat hz. Muhammed Mustafa (sas) Sddkiyye 2. Peygamber Efendimiz (sav)in en sadk ve maara arkada, ashabn en stn, Sddkyyenin kurucusu: hz. ebubekir sddk (ra) 3. Peygamber Efendimiz (sav)in kendi ailesine severek dhil ettii: hz. selman el-Farisi (ra) 4. mamlarn imam: hz. kasm ibn-i Muhammed (ra) 5. mamlarn rehberi: hz. cafer-i sadk (ra) Tayfuriyye 6. Kutuplarn kutbu: hz. beyazid el-bestami (ks) 7. Evliyalar kutbu: hz. ebul-hasenil-harakani (ks) Haceganiyye 8. Kutuplarn kutbu:

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

24

hz. eb ali el-Faremedi (ks) 9. Kutuplarn kutbu: hz. yusuf el-hemedani (ks) 10. Kutuplarn kutbu: hz. abdlhalk el-gcdvani (ks) 11. Evliyann kutbu: hz. arif er-Rivgeri (ks) 12. Evliyann kutbu: hz. Mahmud incir el-Fanevi (ks) 13. Evliyann kutbu: hz. ali Ramiteni (ks) 14. Evliyann kutbu: hz. Muhammed baba es-semmasi (ks) 15. Evliyann kutbu: hz. emir kll (ks) Nakibendiyye 16. mamlarn imam, kutuplarn kutbu, Silsile-i Zehebin srekli dzenleyicisi, Abdlhalk el-Gcdvaninin kabri eriflerinden tarikatn btn boyutlarn ve zellikle hf zikrinin inceliklerini tahsil eden, srekli feyiz ve nur kayna hz. ah- Nakbend Muhammed bahaddin veysi el-buhari (ks) 17. Nakibend Hazretlerinin damad erifi ve evliyann kutbu hz. aleddin attr (ks) 18. Evliyann kutbu: hz. yakub el-erhi (ks)

Ahmed Ziyddn Gmhnev

19. Evliyann kutbu: hz. Ubeydullah ahrr (ks) 20. Evliyann kutbu: hz. Muhammed zahid (ks) 21. Evliyann kutbu: hz. Muhammed dervi (ks) 22. Evliyann kutbu: hz. hacegi el-emkenegi (ks) 23. Evliyann kutbu: hz. Muhammed baki (ks) Mceddidiyye 24. kinci bin yl yenileyicisi, evliyann kutbu, tarikat eriattan her boyutu ile ayrmadan; yeniden rk, dil, corafi tm farkllklar slama endeksleyerek projelendiren: hz. imam Rabbani Mceddid-i elf-i sani ahmed Faruk es-serhendi (ks) 25. mam- Rabbani nin olu, evliyann kutbu, urvetlvska: hz. Muhammed Masum (ks) 26. Evliyann kutbu: hz. eyh seyfddin (ks) 27. Evliyann kutbu: hz. seyyid Nur Muhammed el-bedvni (ks) 28. Evliyann kutbu: hz. emsddin cn- cnn Mazhar (ks) 29. Evliyann kutbu: hz. eyh abdullah ed-dehlevi (ks)

25

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

26

Halidiyye 30. Evliyann kutbu, ak ve gizli ilimlerde iki kanat sahibi, efendimiz, rabta eyhimiz, hf zikirlerin tmn yeniden tanzim eden: hz. Mevln ziyddin halid el-badadi (ks) 31. Mevln Ziyddin Halid el-Badadinin zel olarak yetitirdii, tarikatlarn efendisi, kutuplarn kutbu: hz. ahmed ibn-i sleyman halid hasen e-ami (ks) Ziyaiyye 32. Evliyann ve ariflerin kutbu, yardmcs ve ellerinden tutan, kendisine ulaanlarn, kendisinden ne zaman olursa olsun yardm bekleyenlerin rehberi, yol gstericisi, Rahmnn ahlk ile tehiz edilmi, Kurann terbiye ettii, Rasulullahn snnetini ve yolunu yaayan ve gsteren, ilim ve irfan kayna her trl olgunlua, kemalin zirvesine yerletirilmi ve genellikle Byk eyh Efendi diye anlan: hz. ahmed ziyeddin el-gmhanevi (ks) 33. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, Silsile-i Zehebde Allah (CC)a dayanmann, ynelmenin istikametinden zerre miktar sapmayan, tm evliyann, ariflerin, limlerin kutbu olmasn bilen: hz. hasan hilmi el-kastamoni (ks) 34. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, evliya ve ariflerin kutbu, gizli ve ak ilimlerin iki kanad: hz. ismail Necati ez-zaferanboli (ks)

Ahmed Ziyddn Gmhnev

35. Byk eyh Efendiden (ks) zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi, evliyann, ariflerin, limlerden tarikata muhabbet besleyenlerin kutbu, arif yetitirmekte Byk eyh Efendiye en yakn hizmetkr, Kuran, Hadis hafz: hz. mer ziyddin ed-dastani (ks) 36. Byk eyh Efendiden zel olarak rehberlik eitimi ile tehiz edilmi bulunan, evliyann, ariflerin, kemali olanlarn ve silsileye muhabbet besleyenlerin kutbu: hz. Mustafa Feyzi ibn-i emrullah et-tekfurdai (ks) 37. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitimle feyiz yollarn renen, kutublarn, ariflerin kutbu: hz. hasib es-serezi (ks) (Vefat: 15/05/1949) 38. Mustafa Feyzi Hazretlerinden ok zel eitim gren kutuplarn, ariflerin, kemal sahiplerinin kutbu ve yol gstericisi hz. abdlaziz el-kazani (ks) (Vefat: 02/11/1952) Zahidiyye 39. Mustafa Feyzi Hazretleri tarafndan ok zel bir eitimle yetitirilmi olan, Kuran ve Hadis hafz olmakla beraber, Seyyidliini gizleyebilen, kutublarn, ariflerin, hocalarn, keml sahiplerinin kutbu, silsileye muhabbet besleyenlerin yol gstericisi, zikri ve rabtalar ve hatta Hatmi Haceyi ok basitletirerek tasavvufta ilerlemek isteyenlerin ayrt etmeden elinden tutan, yardma ihtiyac olana Allah (CC)a bor verir gibi koan hz. Mehmed zahid ibn-i ibrahim el-bursevi (ks) (Vefat: 13/11/1980)

27

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

28

Silsile-i Zehebde bulunanlarn bariz vasflar nasld? Onlar Allah ve Rasulne ve silsiledeki byklerine saygl, anlay yksek, kavray esiz kimselerdi. Kalplerinden dnya sevgisi ktktan sonra, Letiflerindeki tm kirlilikler tevfik nurlarnn sprgesi ile temizlenmiti. Onlar; mridlikten, ariflie, ebrarla, zhidlie, sahib-i ahvle ok sratle gelmi kimselerdi. Onlar erbain frnlarnda, istifar ateinde tevfik alevi ile hidayet scaklnda srat- mstakim mayasyla piirilmi kimselerdi. Onlar yal derviini, kal derviini kollarnn arasnda muhabbet ateinde piirip hl derviine dndrmek iin alr Allah dostlar ile. Ebbekir (ra) buyurdular ki: lm her an hatrlayalm. Allah ve Rasulnn saknlmasn emrettiklerine yaklamayalm. Dnyada, nefislerimizi Rabbimizin rehin ald uuru iinde olalm. Ecellerimiz gelmeden, dnyada ahiret iin yaralm. Selman (ra) buyurdular ki: Selman (ra)n son nefesine yakn bir halde ellerini yzne kapayp hkrklar iinde alarken Sd bin Ebi Vakkas (ra) ziyaretine gelmi ve niin bu kadar alyorsun? demiti. Selman (ra) da: Rasulullahn huzuruna giderken nasl alamayaym. Vasiyetini tutamam bir mmet olarak utanyorum. O Rasul bana buyurmutu ki: Sizin dnyadaki aznz, binek bir hayvann stnde yolculuk etmekte olann yanndaki az kadar olmaldr Ben alamayaym da kim alasn be kardeim diye cevap verdiler.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Cafer-i Sadk (ra) buyurdular ki: Yaratlmayann peine dp de harap olmayalm. Onun peine dersen yorulursun fakat gene de ona kavuamazsn. Ya eyh, Rabbimizin yaratmad nedir? Dnyada mslman iin rahatlktr. Gel u yaratlmayan rahatln peine taklmayalm. Abdulhalk el-Gcdvani (ra) buyurdular ki: nsanlarn hor grmesini, rabet ve tevecchne tercih edelim. Dnyaya aldanmayp, lme hazrlkl olalm. Ahiret ilmini dnya bilimine, ahireti tm ile dnyaya tercih edelim. Allahn rzka kefil olduunu hi hatrdan karmayalm. ok glerek kalbi ldrmeyelim. Allahtan gayri hibir eyden ve kimseden korkmayalm. ah Nakibend (ra) buyurdular ki: Dnyann hretinden, izzetinden iliiimizi keselim. Halkn itibarndan ve verecei mertebelerden vazgeelim. Bakalarnn mptel olduu dnyaln bizden uzaklamasndan dolay Rabbimize kr artralm. Bize verilmeyeceini bildiimiz bir eye kar hr olduumuzu, verilmesini ok istediimiz eyin ise klesi olduumuzu hi hatrmzdan karmayalm. Bu yolda vcud perdesinden daha byk ve daha gl perde olmadn dnelim.

29

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

30

Kendi can ve cismimize kar muhabbeti silelim. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahiretin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya deer mr geirmek mmkndr. Amellerimizde srekli azmeti seelim. Farz ve snnetlere, nafilelere btn gcmzle sarlalm.

mam Rabbn (ra) buyurdular ki: Allaha kar yalvarc, kalbi krk ve O'na her an snc olalm. Nefsimize byklk ve stnlk pyesi vermeyelim. Dnya sevgisi btn hatalarn badr. Dnya adamlarndan, onlarla sohbetten uzak duralm. Gybetten, kt zandan, kendi nefsine bakasnn kt zan beslemesinden olabildiince uzak duralm. Gnah ve mekruhlardan gze gelen simsiyah ualar seninle Rabbinin arasn aar. O halde gz haram ve mekruhlarn her trlsnden koruyunuz. Dnyay ebed hayatn saadetine vesile klmak, ahiretin tarlas haline getirmek suretiyle yaanmaya deer yapya kavuturmak mmkndr. Mevlna Halid (ra) buyurdular ki: Dnyada mr srerken lm, ahiret hallerini ve bunlarn gerek sahibini hep hatrda tutalm. Allahn honut olduu evliyann kalplerinde yer edenler byk devlete konmutur. Bedeni beslemeye alandan, makam ve mevki sahibi olmak isteyenden, bidat sahiplerinden, gsterie kaplanlardan mmkn mertebe uzakta bulunalm.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Fkh ve ilm-i sahih ile srekli ilgilenelim. Bakasna hibir ekilde yk olmayalm.

31

Gmhaneli Ahmed Ziyaeddin (ra) buyurdular ki: hls ile islh etmek dnya sevgisinin terkine baldr. sraftan ve israf edenlerden uzak duralm. Yksek ve grkemli binalara, insanlarn zendii bineklere, ar her trl ziynete itibar etmeyiniz. Diyar kffara ait kefere szlere, kaplara, giyim kuama, yiyeceklere, ev eyalarna zenmeyelim. lim ve ebeveynden gayrisinin elini pmeyelim. Kimseye boyun emeyelim. htiyacmz kimseden talep etmeyelim. Mehmed Zahid (ks) buyurdular ki: darecilikte u hususa dikkat edelim: Daima adaletle muamele ediniz. Mavirleri Allaha itaat edenlerin arasndan seiniz. Emaneti, Allah ve Rasulne itaat edenler arasndan ehillerine veriniz. Allaha kulluktan alkoyan her ey dnyadr. Dnyay sevmek demek, zevk ve sefa lemlerine dalarak mptel olmak demektir. Byklerimiz dnyada ss, saltanat, her trl ziynet eyalarnn hibirine iltifat etmemilerdir. Dnyann aldatc cazibelerine kaplp da gzel amellerden, ibadet ve taatten mahrum bir ekilde yaamaktan u aciz canmz korumalyz. Dnyada evliya gibi yaamak istiyorsan:

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

32

Merhamet sahibi olmalsn. Selmet-i sadr sahibi olmalsn. Sehaveti- nefis sahibi olmalsn. Def-i mefsid, celb-i menfiden evldr. Bir kimsenin mlknde Onun izni olmakszn tasarruf etmek caiz olmadna gre ve "mlk Allahndr" diyorsak, Onun mlknde Ona isyan ederek, Ona itaat etmeyerek yaamak hi mi hi caiz deildir. Silsile-i Zeheb'dekiler; Rabta eitleri Gizli zikir eitleri lm sohbetler ve iradlar lm risaleler, ilmi kitaplar ve evrd ile almalarn srdrdler.

Allah-u Tel ve Tekaddes Hazretleri, Hocamz Mehmed Efendi (ks) Hazretlerinin derectn uly eyleyip, biz aciz- ncizleri de fyzat ve efaatndan feyizyab-u nasibdr buyursun... min, bihrmeti Seyyidil-Mrseln ve alih ve sahbih ve men tebiahm biihsnin il yevmid-dn, vel-hamd lillhi rabbil-lemn.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Menkbeleri Ahmed Ziyddin Gmhanevi (K.S.) Hazretlerinin kerametleri ve tasarruflar, saylamayacak kadar oktur. Onun gzel ve stn vasflarn belirtmekte diller aciz kalr. Hazret-i Pir'i vmeye defterler yetmez, akllar onun bykln kavrayamaz. Anlatlanlar keramet denizinden damla, yazlanlar cmertlik levhasndan nokta gibidir. Gm hanevi (K.S.) Hazretlerinin mridlerinden Mustafa Fevzi Bin Numan Hazretleri, eyh Hazretlerinin menkbelerinden birkan yle anlatmaktadr: hristiyan ak eyh Hazretleri Beykoz ayrnda adrdayken bir Hristiyan daima yanna gelir, alayp szlard. Derdi ki: - "Ey eyh Hazretleri, senin gibisi hi grlmemitir. Hallerin gnlm derinden etkiliyor. Ne zaman huzuruna gelsem hemen rahatlyorum. Halbuki benim hi i huzurum yok, dnyay dolasam, huzursuzluum gemiyor. Kendimi ancak senin yannda rahat hissediyorum. Bunun srrn ksr aklm almyor. Senden daha gzel ve stn bir eyh grmedim." Zavall Hristiyan' yakp bitiren ve zayf dren onun iindeki kfirlik ateiydi ama o bunu bilmiyordu. Hazret-i eyhin nuru onun kfr ateini sndryor, tevhid kfirlik dikenlerini yakyordu. O yzden Hazreti eyhin huzuruna varmaya can atar, daima onun yannda olmak isterdi. in asln bilmiyordu ama Hazreti eyhin sevgisini iinde saklad, sonra imana gelip Mslman oldu.

33

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

34

ziyafet eyh Hazretleri bir gn Yua'da byk bir ziyafet vermiti. yz mritle birlikte drt yz kadar misafir vard. eyh Hazretleri bir tane koyun kestirdi, ondan herkes yedi. Hazreti eyh bizzat kendisi davetlilere sayg gstererek hizmet etti. Zira byklerin misafire hizmet etmesi snnettir, yahudiler Hazreti eyhin ibret verici bir kerameti daha yledir: eyh Hazretleri Beykoz ayrnda yine adr kurmu, etrafna mritleri manevi zevkler iinde toplanm, sessizce oturuyorlard. Bu srada oraya kadnl erkekli bir grup Yahudi geldi. lerinde hasta, zayf bir zenci vard, gelip eyhin nne oturdu. Dierleri de eyhin huzuruna yerleti, sonra hep birden ark sylemeye baladlar. Bunun zerine eyh Hazretleri yerinden kalkt ve oradan ayrlp yrmeye balad. Onlar aknlk iinde kalp dediler ki: eyh Hazretleri acaba niin gitti? Bir eye mi incindi? Biz holanr diye, ona hrmetimizi gstermek iin ark sylemitik. Edepsizlik ettiysek affetsin, kusu rumuzu balasn. Bize acsn, elini pmemize msaade etsin. Bir hastamz var, ayaklarna yz srmesine izin versin. Himmetiyle salna kavuacana inanyoruz. Hizmetiler bunlarn dediklerini Hazreti eyhe arz ettiler, o da kabul etti. Yahudiler bunun zerine gayet saygl bir ekilde gelip eyhin ayaklarn ptler. Hasta olan alayp yalvard.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Birden ortal yle bir heybet kaplad ki, yerler gkler titredi. nkrclar bile kendilerinden getiler. Btn mritler alamaya balad. Dalar talar Hakk feyziyle gl bahesine dnd. Aklarn gnl nurla doldu. Bu heybetten klarn biri yle etkilendi ki, mthi bir nara att. Bu narann iddetinden herkes dehete kaplp yerlere serildiler. Orda bulunanlar hi byle bir heybet ve yksek feyiz grmedik, dediler. ifa Yine Mustafa Feyzi Efendi (K.S.) Hazretleri yle naklediyorlar: Hazreti eyhin mis gibi kokan sakal kllarn biriktirip topladm. Hastal srasnda ila yapp vcuduna sard bezin iine koyup boha yaptm. te o bez ve sakal kllar feyiz ve ifa vericidir, onu tayana zarar ulamaz. Bir hasta onu muska gibi yannda tutsa Cenab- Hakk onun hastaln iyiletirir. Hamile olup da doumda zorluk eken kadnlara da verdim. Boyunlarna taknca arlar gitti, kolayca doum yaptlar. Hastalar bunu kullandklarnda derhal hafiflik hisseder, iyileirler. Bunu defalarca denedim. Evliyann bir ty bin eit ila gibi tesir eder. zellikle Ahmet Ziya'nn, o gavs- azamnki ok ifa verir. Bunun pek ok delili vardr.

35

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

36

kutup Birisi ilim renmek iin yalnz bana yola kmt. Hi arkada olmadndan Cenab Hakk onun yolda olmutu. Issz yollarda giderken iinden "Ya Rabbi, bana zamann kutbunu gster, bana ledn ilmini ret" diye dua ederdi. Hakk Tel onun duasn kabul etti, birden hatiften bir ses iitti: Ey talip, zamann kutbu Ahmet Ziya'dr, ona git. Dileklerini ona syle, o gavsn imdi yeryznde ei benzeri yoktur, git ayaklarna yzn sr! Bunu duyunca eyh Hazretlerini grmek iin iten derin bir zlem hissetti, arayp sordu, gidip onu buldu. Byk bir zevk ve heyecanla huzuruna kt. Daha dileklerini arz etmeye balamamt ki, Hazreti eyh ona yle buyurdu: Ey talip, sen niini, nasl brak! Allah akn kendin alarak kazan. O ak sana hidayet ilmini retir. Kutbu bulmak iin dnyay dolamak gerekmez; ruhun sana senden daha yakndr. Evliyann kalplerine rabta ile ynel, Hakk'n eriat ve tarikatna yap. Her zaman kalbin bizlere bal bulunsun, hi phesiz bizlerle can cier dost olursun. Dnyaya ait dnceleri gnlnden kar, Ahmet Ziya'y kalbinde grrsn. Ama Cenab Hakk'n ltfu olmazsa, kutup sana hibir fayda vermez. Daima Cenab Hakk'n ltfunu istersen, Ahmet Ziya'nn en yakn olursun. Bu ekilde birok tler verdi ve balarda bulunup gnderdi. Kutup, cihandaki btn cisimlerinin ruhudur, onlar zerinde tasarruf eden odur. Onun tasarrufuyla ar feyizlere boulur. Kutup Allah'n izniyle btn yaratlmlar diledii gibi hareket ettirir. Cenab Hakk'n ltuflar kullara onun vesilesiyle eriir. Kullarn balarna musibetler, Allah'n bir velisini incit-

Ahmed Ziyddn Gmhnev

tiklerinden dolay gelir. Veliler ilhi fiillerin sebebidir. Onlar hidayet yldzlardr, Hakk'a giden doru yol onlarla bulunur. Veliler kalp casuslardr, insann iinden geenleri okurlar. Onlar sevmek gamlar, skntlar giderir. Velilere kzan ve kin tutanlar Hakk Tel sevmez ve kabul etmez. Sonlar, imansz gitmektir onlarn. Son nefeslerinde eytan onlar kandrp imanlarn alar. Cenab Hakk Hadis-i Kutsi'de yle buyurmutur: "Evliyam sevmeyen, beni sevmiyor demektir." ki cihan saadeti istersen, velileri sev, gnlnn pasn sil. Ahmet Ziya Hazretlerini can ve gnlden sev, onun ruhunu dualarla an. O, byk kutup ve gavstr, Allah'n nurudur. Hazreti eyh'i seven yksek vasfl kimseler, onun ruhuna Fatiha ve hls okusunlar." Mustafa Feyzi Efendi (K.S.) Hazretleri, Gmhanevi Efendimizin (K.S.) menkbelerini anlatrken, zamann kutbunu ve tasarruflarn da yukardaki gibi izah etmektedirler. Ahmed Ziyaddin Gmhnev (K.S.) Hazretlerini anlayabilmek, okyanusu avulayabilmek kadar zor ve imknszdr. Halifelerinin her biri ayr bir derya, eserlerinin her biri birer hazinedir. Deryaya dalabilene, hazineye sahip olabilene ve bu dergha mensup olabilene ne mutlu! allah tel ve tekaddes hazretleri gmhnev hazretlerinin (k.s.) derectn uly eyleyip, biz ciz ncizleri de fyzat ve efaatinden feyizyab u nasibdr buyursun... mn, bihrmeti seyyidil-mrseln sas. ve lih ve sahbih ve men tebiahm biihsnin il yevmid-dn, velhamd lillhi rabbil-lemn.

37

Mceddid Rislesi

bismillhirrahmnirrahm

Hamd, onun ehli olan Allah'a, salt ve selm da O'nun Peygamberine olsun. Hamd ve salt selmdan sonra unu ifade etmek isteriz ki; yardm, ancak kinatn yaratcs olan Rabb'imizden isteriz. Reslullah (sallallah aleyhi ve selem) buyuruyor ki: "Allah-u Tel, her bir yzyln banda, bu mmete dinini yenileyen bir mceddid gnderir. unu bilmi ol ki, Allah(c.c.)'n her yzyln banda, bu mmete, dinini yenileyecek bir kiiyi gndermesinin srr, u hikmetlere baldr: birincisi: Yz sene, tam bir asr saylr. nk insanlar, bir asrn ka sene olduunda ihtilf etmilerdir. Bazs, bir asr krk senedir derken; bazlar altm senenin, dier bazlar da seksen senenin bir asr olduunu ifade etmilerdir. Bu

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

40

konudaki grlerin ou ise, her bir asrn yz sene olduu ynndedir. Yz seneden ibret olan bir asrda, ounlukla gemi asrda yaayanlardan hi kimse artk hayatta kalmamtr. Hayatta kalan bir kimse bulunursa da, bu ok ndirdir vey gemi asrn ban ve sonunu idrk etmi olan bu kii, yeni balayan asrn banda kk yata olmas gerekir. Dolaysyla, yeni asrn banda yaayanlar, geen asrn banda yaayanlar gibi deildirler. nceki asrn birok hl ve durumlar deimi, kaybolup unutulmu; dini esaslar, baka kltrler, baka dinlerle karp gitmitir. Bu sebeple insanlar, kendilerine bu durumu hatrlatacak, kendilerinin Allah(c.c.)'a olan ballklarn yenileyecek bir hatrlatcya ihtiya duyarlar. te, Allah Tel, bu mmete ltfeder ve her yzyl balangcnda dinlerini yenileyecek bir kiiyi kendilerine gnderir. ikincisi: Peygamber Efendimiz (sallallah aleyhi ve sellem) 'den rivyet edilen u hadis-i eriftir: "Peygamberimiz (sallallah aleyhi ve sellem) bir sabah vakti, Ashbna: "Bu geceyi gryor musunuz? diye sordu. Ashb Kirm (radiyallah anhm): "Evet ey Allah'n Resl, dediler. Resl-i Ekrem Efendimiz (sallallah aleyhi ve sellem): "te, bu geceden itibren yz sene sonra, bugn yeryznde olanlardan hi kimse hayatta kalmayacaktr. buyurdular. Bu hadisin manas udur: O gece yaayanlarn hepsi, byk ve kk herkes, yz sene ierisinde lecek, o nesil yok olarak yeni bir nesil gelecek, gelecek yz sene ierisinde yaayacak olan bu yeni nesil, Peygamberimiz'i (sallallah aleyhi ve selem) gren, O'ndan ilim renen, O'ndan hidyet ve eriat alan kimseler olmayacaktr.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

O halde, kendilerine dini yenileyecek, bilmediklerini retecek, ihml ettikleri eriat binsn yeniden ikme edecek bir kii gerekecektir. Hicr ikinci asrn durumu byle olursa, nc asrn, drdnc asrn ve ondan sonraki asrlarn hli nasl olur? Sonraki asrlar, dini yenileyecek kiiye, muhakkak ki, hicr ikinci asrdan daha ok ihtiya duyacaklardr. te, Allah Tel bu mmete ltfeder ve her yzyln banda, kendilerine, dine olan ballklarn yenileyecek bir kiiyi gnderir. ncs: Bu mmet, baka mmetlere nazaran her ynden stn klnm, ereflendirilmi bir mmettir. nk srail oullarna her asrda bir peygamber gnderilirdi. Allah Tel, bu mmete, peygamberler yerine limler vermitir. Reslullah Efendimiz (sallallah aleyhi ve selem) yle buyurur: "mmetimin limleri, srail oullarnn peygamberleri gibidir. " Bu kide bu ekilde ortaya knca, gemi asrlarda dini yenilemeye kim olan kiilerin tyininde yle bir netice ortaya kar. Allah Tela'nn her asrn banda gnderdii kiilerin lim olmas art deildir. Bu kii, bazen limlerden biri olabilecei gibi, bazen bir halife, bazen ileri gelen bir kii, bazen de insanlarn itaat ettii bir melik olarak da gelebilir.

41

Vasiyetler ve Nasihatlar

ahmed ziyaddin gmhanevi (k.s.)

Tercme ve Sadeletirme: Dr. Mehmet S. Bursal

ahmed ziyaddin gmhanevi (k.s.)'nin Mridlerine ve btn Mminlere Vasiyetleri*

VasiyetleR nemli tembihler ve pek ok tevikler ihtiva eden bu ltif risale, ncelikle ve bizzat, tarikata intisab etmek suretiyle (eski haytn terk edip yeni bir hayata hicret etmi olan) muhcirlere, daha sonra da ummi olarak btn mridlerime deerli bir hediyedir"

Bu vasiyetler; A.Z.Gmhnevi'nin Kitabl Abir fil Ensar vel Muhacir kitabnn 1859 (H.1276) senesi basksnn 51ve 52. sayfalarnda yer almaktadr.

bismillahirrahmanirrahim Her eye kfi olan Allaha hamd, setii kullarna selm olsun. Bundan sonra unu ifade etmek isterim ki; Ey Muhacirler! Ey hvn- saf! Sizlere cizne vasiyetim udur: Sizlerden stanbula gelmeyi murd eden kimse, buraya vardnda nce burada ikmet edecei yerini belirleyip, daha sonra stdn (eyhini) ziyrete gitmelidir. Bu ziyretinimmknse- Recep aynda, Ramazan bayramnda veya bayramn ilk haftasnda yerine getirmelidir. En az on kii bir araya gelindi mi, akam ve sabah hatm-i hce icra edilmeli, mmknse Kurn- Kerimin tamam, te biri vey cz yok ise hatimsiz olarak toplu zikir yaplmaldr. Zikirlerini kalpte olan kalpte, Letifte olanlar mealletif, nefy isbatta olan ise ne birden devam ederek zikrini yapmaldr. Eer kendinde bir tesir hissetmezse vukuf-u kalbiye devam etmeli, cezbe galebe gelirse nefy isbat, istir k zuhr ederse murkebe ve tehlile (L ilhe illallah zikri-

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

46

ne) devam edip, her zaman evliy ve sdttan istimdd istenmelidir. Dim rbta, vukf-u kalb, huzr-u meallaha riyet ederek, duy, tazarr ve niyz elden brakmamaldr. Hell kazanca ve hell lokmaya dikkat ediniz. Bir ey yiyip itiinizde huzr ve rbta ile adb ve snnetleri yerine getiriniz. Haramlar terk ile az yeme ve imeye devam ediniz. Yeme ve imenin db ve snnetleri Nect- Kebir (Nectl Gfilin) kitabnn hiyesinde yer almaktadr. Belde ahlisine, ana ve babaya, dier dostlarnza hased etmeyiniz ve onlarla ihtil fa girmeyiniz. Zira tasavvufun ilk balangc, mahlkat incitmemektir. Yedi yandan yukar olan kz ocuklarnz ayr yataklarda yatrnz, onlar mahremlerinden bakasna gstermeyiniz. Byk kzlarnza ve ailelerinize ihtimm ediniz. Btn peygamberler ailelerini, oluk ocuklarn korumakla emrolunmulardr. Peygamberimiz (s.a.v.)'in: "Sa'd bin Eb Vakkas' n kskanlna hayret mi ediyorsunuz? Muhakkak ki ben ondan, Allah da benden daha gayretlidir (kskantr). hadis-i erifi, aileleri muhfaza etmek konusunda kfidir. Vcdunuzun, bulunduunuz yerin ve elbisenin temizliine dikkat ediniz. Vcdunuzdaki, zellikle u sekiz uzvun, yni: gz, kulak, burun, az, koltuk alt ve avret yeri temizliklerine, trnaklarn kesilmesine nem veriniz. "O erkekler ki, temizlenmeyi severler ayeti bu konuda kfi, "Temizlik imandandr hadisi de bu mny teyid etmektedir. Tuvalette ve banyoda konumamal, yol kenarlarna, cami yaknlarna, aa altlarna ve insanlarn kullandklar dier yerlere, gnee aya ve rzgra kar kk abdest yapmak-

Ahmed Ziyddn Gmhnev

tan saknmaldr. Bu konuda tafsiltl bilgi "Nectul-Kebir" (Nectl- Gfilin) kitabnda mevcuttur. Namaz, oru, hac, zekt, nezir(adak), kefret vermek, yerde bulunan kayp ey, sadaka-i ftr, kurban, cenaze techizi, szn tutmak, anlamaya uymak, hasta ziyreti ve dier ilhi hkmleri, btn vacipleri ve snnetleri ile yerine getirmeye devm ediniz. Halinizde bir deiiklik bir ziydelik olmasa da, bu ibadetlerden her birinin asln terk etmeden, bunlara devm ediniz. Bu tarikatta, az amel ile ok sevaba nil olunacandan phe yoktur. O halde farz, vcip, snnet, nafile ve mstehablarn hepsini yerine getirmek gerekir. stad, mrid, ana-baba ve akrab haklarna riyet edip, onlara ez ve cef etmeyiniz. Komu haklarna da dikkat edip, onlarn rz ve dularn talep etmelisiniz. Salt- Mnciye, Seyyids-Salavt, Seyyidl-stifr ve Duy-Ferec'i, namazlardan sonraki tesbihleri, Ayet'el-Krsi, Har Suresinin sonu (Hvallhllezi...), Bakara Sresini, "nned-dine indallhilislam...(Al-i mran Sresi, 19.) ve "Kulillhmme mlikel mlk.. (l-i mran Sresi, 26.) ayet-i kerimelerini okumal, Muavvizeteyn (Kul ez bi-rabbil felk, kul ez bi-rabbinns), abdest, gusl ve yemek dularna, elbise giyerken okunacak duya ve baka eylerde vrid olmu btn dulara riyet ve devm ediniz. Kur'an' hatmetmek, Delil-i Hayrt'dan gnde bir hizip okumak, Hizb-i Bahr'i tammyla okumak, gerektike dier dular okumak ve baka hizipleri (virdleri) de mbrek gn ve gecelerde bazen okumak gerekir. Kendi tarikatnn dndaki evr d ise, okumamaldr.

47

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

48

Beyaz horoz edininiz, patik, el deirmeni, s, misvk, ayna, srmedanlk, divit, di krdan, tarak, makas ve ine gibi eyalar kullannz, bunlar yannzdan hi eksik etmeyiniz. Sahur yemei, tirit orbas, yemekten nce ve yemekten sonra tuz almak ve elleri ykamay ihml etmeyiniz. Mercimek, rek otu, bal, mantar, al, temr-i hindi, habbetur-red ve dier if l yiyecek ve bitkileri kullannz. Her gerektiinde, keyfiyetine riyet ederek hacamat yaptrnz(kan aldrnz). Slk tutmasn tatbik ediniz. Bu konularda tafsilatl bilgi iin "Hacamat Risalesi"ne baknz. Knay, erkekler sakallarna, hanmlar da istedikleri her yere kullanmal, h aftada vey ayda bir defa kna yaklmaldr. Bunun dndaki btn boyalardan ve renklerden uzak durulmaldr. Erkekler sark sarmal, sarn bir ucunu arkaya brakmaldr. Hanmlarn ise batan ayaa kadar rtnmeleri, araf ve ayaklarna orap giymeleri gerekir. Seslerini erkekler iitmemelidir. Yedi yer hari, kadnlarn dar kmasna izin vermemelidir. Kedi, kpek ve dier hayvanlar dvmemelidir. Pire, bit, tahta kurusu, bcek, karnca, ar ve dier haarta eziyet etmemeli, zellikle bunlar atete yakmamaldr. nk atete yakmak Allah(c.c.)'a mahsustur. Btn ilh emirlere ta'zim, mahlkata merhamet etmeli, vaaz, nasihat, zikir ve Kur'an hatmi ile megul olmal, kabirleri ziy ret etmelidir. Kadir gecesi ve bayram gnleri, Regib kandili, Berat Kandili, Mevlid Kandili, Aure Gn ve dier mbrek gn ve gecelere ta'zim etmelidir. Tam bir tvbe ile tvbe edip in-

Ahmed Ziyddn Gmhnev

sanlarla helllemeli, hayvan haklarn ve ilhi haklar yerine getirmelidir. Bir an bile olsa vaktini zyi etmemelidir. zellikle akam ile yats namaz arasndaki vakti, gece yars teheccd vaktini ve sahur vakitlerini ihya etmelidir. Tarikat ehli, def-i kabz (iindeki sknty def'etmek) iin, enbiy ve evliy kabirlerini ziyret, stazn (eyhin) sohbet ve ziyretine devm etmelidir. ok zikir ve ok rbtaya ve tasavvuf kitaplarn okumaya devam etmelidir. Uyku ve fetreti (geveklii) def' iin, nce zikir mahallini deitirmeli, muhabbet zere rabta, stza mektup yazmak suretiyle istize ederek, zikirde ftrun (gevekliin, bezginliin) giderilmesine allmaldr. nk ft rsuz bir amel, ftrlu binlerce amelden daha hayrldr. Def-i gazap (kzgnl gidermek) iin bulunduu yeri deitirmek, ayakta ise oturmak, oturuyorsa ayaa kalkmak, abdest almak ve de ,"Onlara eytandan bir vesvese dokunduu zaman..." (A'raf Suresi, 201) yeti mucibince "Estezu billh..." diyerek istizede bulunmak (Allah'a snmak) gerekir. Asl heyetinizi (grnnz) ve elbisenizi deitirmeyiniz. Sigara, tmbeki, nargile, kahve, enfiye, afyon ve dier habis eyleri terk ediniz. Cmiye, mescide ve ev iine tkrmeyiniz. Elinizin yan elbisenize silmeyiniz. Msfahaya, cemate, sabr, kr ve kanate devm ediniz. hy-i evkt (vkitleri deerlendirmek), ihy-i beled(memleketi ihy etmek), ihy-i mahlk (yaratlmlar ihy), ihy-i evkf (vakflar canlandrmak) ve devm- ubdiyyete (Allah' a kullua devma) nemle riyet ediniz.

49

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

50

dikkat ediniz. ahmed (gmhnevi) (k.s.)'nin bu vasiyetlerini reniniz ve iyi tutunuz. 1276 Hicri Senesi

ahmed ziyaddin gmhanevi (k.s.) hazretleri'nin Nasihatleri*

NasihatleR 1) Mahviyet ve tevz icb, kendinizi dim chil ve avam kabl ediniz. 2) Amelleriniz, tahsilleriniz ve ahlknz bakmndan lim olunuz ve insanlara akllarnn erecei kadar syleyiniz. 3) Birbirinize arka evirmeyiniz, buz etmeyiniz, ayrlmaynz, haset etmeyiniz ve karde olunuz. 4) limlerin zlimlerinden ve inatlar dan olmaynz. 5) Dim mzkere ve hakk zh r iin, ilminizi ve aratrmalarnz arttrnz. 6) Cemate, cumaya, bayrama ve evrdlarnza, va'd ve ahdinize riayetk r olunuz. 7) Cemati, zekt, hacc, orucu, emneti ve emr-i bil-ma'rfu terkedenlere yakn olmaynz.
*
Bu Nasihatler: Tasavvuf- Ahlk: M.Z. Kotku (Birinci cild, 116- 118) sayfalar arasnda yer almaktadr.

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

52

8) Avretlerini aanlara, genlere, yni sa ve sakal bitmeyenlere yakn olmaynz ve kadnlara benzemeyiniz. 9) Muhkem(yksek) binlar ve kabirleri ta ve kirele yapanlara yakn olmaynz. Binlara kurban kesmeyiniz. 10 ) Fiz, haram mal ve yetim mal yemeyiniz ve yiyenlere yakn olmaynz. 11) Zlmen gasb olunan mal yemeyiniz ve gaspedenlere yakn olmaynz. 12) limlere, meyiha ve anne-babaya ez etmeyiniz. Kalplerini krmaynz ve ind etmeyiniz. 13) Sakallarnz kesmeyiniz ve ksaltmaynz. dette ve grnte Yahdi ve Hristiyanlara benzemeyiniz. 14) Zina edenlere, livtaclara, deyyuslara, fuhu ileyenlere ve rvet alanlara yakn olmaynz. 15) Sapk frkalara, dinsizlere(mlhidlere), sihirbazlara, tembellere, tensuha (ruhun insandan insana getiine) inananlara yakn olmaynz. 16) Khinlere, yldza bakanlara, falclara, cin ve ifrit shiplerine yakn olmaynz. 17) Cinlerle uraanlara, muskaclara, "gizli eyleri bilirim" diyenlere yakn olmaynz. 18) Tlsm bilgilerine, filozoflarn ilimlerine ve szlerine yakn olmaynz. 19) Her nev arap, sarholuk veren iki ienlere yakn olmaynz. 20) Her eit ilca, yabanc memleketlerden gelen illara ve kffr eliyle yaplan eyya yakn olmaynz. (kendiniz yapn demektir).

Ahmed Ziyddn Gmhnev

21) Ressamlara, oyunculara, algclara yakn olmaynz. 22) Vctlarna dvme yapanlara ve salarn siyaha boyayanlara yakn olmaynz. 23) Nmahrem olan yabanc kadnlara bakmaynz ve yakn olmaynz. 24) Kfirler, putperestler ve mriklerin kestiklerine yakn olmaynz. 25) Ashb- Kir m'a ve evliyullah'a svenlere, mctehidlere sdt(Peygamberimiz(s.a.v.)'in soyundan gelenlere) ve selefe(sahbe, tbiin ve tebe-i tbiin)e ta'n edenlere(onlar ktleyenlere) yakn olmaynz. 26) Harp meydanndan, tun, veb gibi bulac hastalklardan, meyiha ve ull-emre itatten kaanlara yakn olmaynz.. 27) Yemeklerdeki ve cenzelerdeki bid'atlere yakn olmaynz. 28) nsanlar arasnda sz tayanlara (kouculara) ve Kur'an ve hadisten baka eylerden yardm ve medet umanlara yakn olmaynz. 29) Hibir isrfa ve israflara yakn olmaynz. 30) Kfir lkelerden gelen ya, eker vesir yiyeceklere, kaplara ve elbiselere yakn olmaynz. (kendiniz yapn demektir). 31) Zlimlerin kapsna, oyun, elence ve thmet yerlerine (plaj, dans yeri, balo ve emsali yerlere) yakn olmaynz. 32) Satla karlan vakf mallarna, fsit ve noksan alverie, ham meyveleri alp satmaya ve vakf maln deitirmeye, tebdil ve tayre yakn olmaynz. 33) Ku (gvercin) uurmaya, nefes ve celb havs ve cin arma toplantlarna yakn olmaynz.

53

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

54

34) Kfre gtren szlere, haram szlere ve yabanc kelimelere (ehinh gibi) yakn olmaynz 35) mirlik, imamlk, kadlk gibi eylere ve slih kimseleri azletmeye, zlimleri tyin etmeye yakn olmaynz. 36) Ayakta, yollara ve mbrek yerlere kk abdestinizi yapmaynz. 37) Yollar kapatmak, onlara pislik dkmek ve geenlere ez veren zararl eyleri atmaya yakn olmaynz. 38) Zhd, ver, velyet, keif, ker met, ilhmt ve "Allah(c.c.)' ve Reslullah(s.a.v.)'i grdm" iddiasnda bulunmaynz. 39) Yksek binlara, kklere, bineklere, her trl ziynet, ss eysna ve mal zyitna yakn olmaynz. 40) Mescidlerde seslerinizi ykseltmeyiniz, kk ocuk, deli ve dilencileri cmiye sokmaynz. 41) El ve bala selm vermeyiniz. limlerden bakasnn elini pmeyiniz. Hi kimseye eilmeyiniz ve sarlmaynz. 42) Ku (gvercin) uurmaynz, st kuzusunu kesmeyiniz, evde kpek bulundurmaynz. 43) Haktan ve doruluktan ayrlan mftlere ve hadis limlerine, dinini bilmeyen doktorlara ve ifls etmi tccarlara yakn olmaynz. 44) Hrszlara, hainlere, ganimetten alanlara, harpten kaanlara, yetim mal ve haram yiyenlere yakn olmaynz. 45) Baston ve her eit kffr detlerine yakn olmaynz. 46) Memleketin sadet ve selmeti iin, siyseti salam ve drst yapnz. 47) er' cezlarn tatbik edilmesine, din esaslarn yerine getirilmesine ve mazlumlara yardm ediniz.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

48) Zulm terk ile, btn gnahlardan tvbe ve istifr ediniz. 49) Hak sahipleriyle hellleiniz, kimseyi incitmeyiniz, hor ve hakr grmeyiniz. 50) Btn ilerinizi ve niyetlerinizi dzgn ve salam yapnz.

55

gMhaNeVi (k.s.) hz'NiN MezaR ta kitbesi zellikle kendi vasiyetleri ve Sultan II. Abdulhamid Hn'n yakn alka ve msadeleriyle, techz ve tekfn masraflarnn bizzat sultan tarafndan karland* Gmhnev Hz.'nin defnedildii mbrek kabri; Sleymniye Cami-i erfi avlusunda, Kanni Sultan Sleyman Trbesinin kble duvarna bitiik, yeil parmaklklarla evrili yerdedir. Muhterem zevceleriyle yan yana defnedilmilerdir. Mezar tann baucunda: "Nazar kl em-i ibretle..." beytiyle balayan nefis bir kitbe vardr. Alt beyitten ibret olan bu kitbede unlar yazldr: kitbe "Nazar kl em-i ibretle, makm- ilticadr bu! Erenler dergh, bb- fyzt- Hd'dr bu! Ziyddn-i Ahmed, mevlidi nn Gmhne,
*
Techz ev tekfn masraflarnn, bizzat Sultan II. Abdulhamid Hn tarafndan karland, defninin hemen ertesi gn hkmdra takdm edilen bir belgede yer almtr. Bu konuda baknz: Ahmed Ziyddin Gmhnev Sempozyumu Bildirileri: (sh,115-116)

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

58

ehr-i ark-u garbn, mrid-i rh- Hd'dr bu! Muhakkak ehl-i Hakk lmez, ebed haydir, bil ey zir, Sary- kalbini pk eyle, bb- evliydr bu! u-i drr-i vahdet, menb'-i ilm-i Lednndir, Mkemmel varis-i er-i Muhammed Mustaf'dr bu! Hilfet mddetinden, "irci" vaktine den Hakk'a, Tark-i Hlid'yi nereden, Hakk-reh-nmdr bu! Oku ihls ile bir ftiha, kalbinde dim tut, Cily- rhdur zikri, mrdna gddr bu! " 1311, 7 ZLKA'DE (13 MAYIS 1893, PAZAR SAAT 10.00) kitbenin sadeletirilmi ekli: "bret gz ile bak (ey ziyereti), iltic (snma) makamdr bu! Erenlerin dergh, ilh feyizlerin kapsdr bu! Ahmed Ziyddn'dir, doum yeri Gmhane'dir, ark ile garbn en mehru, Hakk yolunun mrididir bu! phesiz Hakk yolcusu lmez, dim diridir, bunu bil ey ziyreti, Gnl sarayn temiz tut, evliy kapsdr bu!

Ahmed Ziyddn Gmhnev

Vahdet incilerinin , lednn ilmin kaynadr, Muhammed Mustaf eriatnn en mkemmel vrisidir bu! Hilfet zamnndan, "irci" (Rabbine dn) emrine kadar, Hlidiyye tarikatn yayan, Hakk yolunun rehberidir bu! hlas ile oku bir Ftiha, kalbinde devaml tut (onu), Rhun cilsdr anlmas, mridler iin gddr bu!"

59

ayak Ucu kitbesinde ise: "Muhaddisn-i Kirmdan, fahr'l-meyih, Gmhneli el Hc Ahmed Ziyddn Efendi Hazretlerinin rh-u mukaddeslerine el-Ftiha..." yazldr. Muhterem zevcelerinin kitbesinde: "Hakperestim, arz- ihls ettiim dergh bir, Bir nefes ayrlmadm tevhidden, Allah bir!" kitbenin sadeletirilmi ekli: "Hakkn kuluyum, ihlsm arz ettiim dergh bir, Tevhid'den bir an olsun ayrlmadm, Allah bir." ...beyti yazldr.*
*
Bu konuda baknz: Gmhnev Ahmed Ziyddn ve Hlidiyye Tarikat: Dr. irfan Gndz (sh.80-81), Byk Du Kitb: A.Z.Gmhnev, tercme: A.Fik Arslantrkolu (sh.24-25), A.Z.Gmhnev Sempozyumu Bildirileri.

Mceddid Rislesi & Vasiyetler ve Nasihatler

60

gmhnev dergh- erifi'nin kapsnda u beytin yazl olduu rivyet edilmitir: "Nakibend Derghdr bu, makm- dilk, te meydn- muhabbet, gel azzim, merhab."*

Bb- l'nin tam karsnda yer alan, imdiki stanbul Valiliinin yaknnda bulunan bu dergah: "Gmhneli Dergh- erifi" diye hret bulmutur. Fatma Sultan Cmii, onun bitiiinde Gmhnev tarafndan yaptrlp vakfedilen onalt odal bir merthane (byk ev) ve bir de tekkeden mteekkil bu ilim ve irfan yuvasnn, ne yazk ki bugn, yalnzca kitaplarda resimleri kalmtr. 1951'e kadar tekke olarak hizmet gren bu cam ve mtemilt, 1942 ylna kadar mbed olarak muhfaza edilmi, bu tarihten itibren de cmi ksm depo olarak kullanlm meruthne ve tekke ise vakflara kirya verilmitir. 1957 ylnda ise, hibir mer gereke olmakszn, oradan yol da gemedii hlde, (yol yapm bahnesiyle) bu cami ve dergah temellerine kadar yktrlm, yok edilmitir. Hazinesindeki kabirler dzlenmitir. Oysa bu cami ve dergh, mill kltrmzn, mill kimliimizin ok nemli ve byk merkezlerinden biriydi. O sebeple, ne kadar esef etsek, ne kadar hayflansak azdr. Byle bir tahribt karsnda, bir Mslman'n, zntden kahrolmamas mmkn deildir.

Ahmed Ziyddn Gmhnev

kitbenin sadeletirilmi ekli: "Gnle ferahlk veren, Nakibend Derghdr bu, te muhabbet meydn, gel azizim, merhab."

61

Bugn, sdece, minaresinden tula enkz ile, "Gmhnel Ahmed Ziyeddn Soka" htr kalm olup, aesas zerinde stanbul Defterdarl bins bulunmaktadr. Baknz: Yakn Trihimizde Cmi Kym: M. evket Eygi (sh.345), Gmhnev Ahmed Ziyddn: Dr. irfan Gndz (sh.54-57) Fatma Sultan-Gmhnev Dergh hakknda daha fazla bilgi iin baknz: "Fatma Sultan Camii ve Gmhnel Dergh": Prof. Dr. Semvi Eyice (Prof. Dr. Sabri F.lgener'e Armaan, stanbul niversitesi ktisat Fakltesi Mecmus. Cilt:43, say:1-4,1984-1985, sh.475-513). Bu amansz ykm tahribt furyasndan Gmhnev Hz.'nin kabri de nasibini alm, 1957 yllarnda, Sleymniye Cmii avlusunda, Knn Sultan Sleyman Trbesinin yannda yer alan mezarlarnn kaldrlmas plnlanmt. Bu konuda, yaanm bir hadiseyi, bize, M.evket Eygi: "yakn trihimizde cmi kym" adl eserinde (sh.338), olayn canl bir ahidi olarak nakletmektedir.