- O LITORAL ESPAOL

- O RELEVO INSULAR - VOCABULARIO UNIDADE 1

O litoral: A costa peninsular espaola maioritariamente rectilnea, ags en Galicia. Est formada pola costa cantbrica, atlntica e mediterrnea.

A costa cantbrica: Desde o Golfo de Biscaia ata o Cabo de Estaca de Bares. Rectilnea, con cants, rasas, pequenas ras e poucas praias.

Rasa cantbrica en Biscaia

Rasa, cants e praia das catedrais

Cabo de Estaca de Bares

Ra de Avils

Baa de Santander

A costa atlntica galega: Ags na serra da Capelada e no treito entre Cabo Silleiro e Santa Tegra a costa mis articulada de Espaa, con moitas ras. Estas formronse cando o mar invadiu os vales fluviais abertos nas numerosas fracturas do Macizo Galaico.

Serra da Capelada

Ras de Muros-Noia e Arousa

Ras de Pontevedra e Vigo; Cabo Silleiro e desembocadura do Mio

A costa atlntica andaluza: Desde a desembocadura do Guadiana ata Xibraltar. Ten como accidentes principais as marismas, as dunas e as frechas litorais.

Marismas do Guadalquivir

Frecha de El Rompido

Dunas na Playa de Bolonia

Dunas de Doana

Golfo de Cdiz

Baa de Algeciras e Gibraltar

O sector btico da costa mediterrnea: Desde Gibraltar ata cabo de La Nau. Cants e estreitas chairas litorais nos tramos onde a cordilleira Penibtica chega ao mar. Con dunas e albufeiras.

Costa ao sur de Almera

Playa de los Muertos, Parque de Cabo de Gata (Almera)

Albufera e frecha litoral ou barra da Manga del Mar Menor (Murcia)

O sector do Golfo de Valencia da costa mediterrnea: Desde Cabo La Nau ata o delta do Ebro. Costa baixa con praias amplas, albufeiras, tmbolos e pequenos deltas.

Albufera de Valencia

Pen de Ifach tmbolo- en Calpe (Alicante)

O sector do litoral catal da costa mediterrnea: Entre o Delta do Ebro e Cabo Creus. Costa baixa con praias e deltas no sur, e costa alta con cants e pequenas calas no norte (Costa Brava).

Delta do Ebro

Praia de Salou

Costa Brava

A costa balear: Acantilada no norte de Mallorca e Menorca, no resto costa baixa alternando con calas. Tamn atopamos albufeiras en Mallorca.

Praia de Formentera

A costa canaria: Modificada moitas veces polas erupcins volcnicas. Alternan cants e praias. As praias das illas occidentais son pequenas e de cantos; as das illas orientais poden extensas e de areas con dunas.

Playa Timijiraque (El Hierro)

Acantilado de Los Gigantes (Tenerife)

Playa Santiago (La Gomera)

Dunas de Corralejo (Fuerteventura)

O ARQUIPLAGO BALEAR: Mallorca, Eivissa e Formentera son fragmentos da cordilleira Subbtica, e Menorca da Cordilleira Costeiro-Catal.

O ARQUIPLAGO BALEAR: En Mallorca distnguense tres conxuntos, a Serra Tramuntana calcaria, ao norte (Puig Mayor, 1.455 m); as serras de Levant de s uns 500 m no nords e sur da illa; e a Pla, depresin arxilosa no centro.

Estrada de Sa Calobra (Tramuntana)

Pla de Mallorca

Tramuntana nevada

O ARQUIPLAGO BALEAR: Eivissa e Formentera, unidas ata o Cuaternario, teen o mesmo esquema que Mallorca. Un relevo montaoso ao norte, outras montaas ao leste de Formentera, e unha chaira ao sur de Eivissa e case toda Formentera.

O ARQUIPLAGO BALEAR: Menorca ten ao norte un macizo paleozoico (a Tramuntana), e ao sur unha chaira de materiais calcarios.

O ARQUIPLAGO CANARIO: de orixe volcnica. Formouse na Era Terciaria coa rotura do fondo do Atlntico pola oroxnese alpina, ascendendo a lava que deu lugar s illas.

O ARQUIPLAGO CANARIO: Conos volcnicos; caldeiras (crteres circulares ocasionados pola explosin e afundimento dun volcn) e malpases (terreo moi accidentados formados ao solidificarse a lava)

Cono volcnico na Caleta del Sebo, na illa de La Graciosa (Lanzarote)

Illa de La Palma coa Caldeira de Taburiente

Malpas en Tenerife co cono do Teide ao fondo

O ARQUIPLAGO CANARIO: Diques (muros volcnicos); Roques ou agullas (condutos de emisin de magma solidificados e atacados pola erosin diferencial); Barrancos (vales estreitos e escarpados formados por correntes de auga nun relevo volcnico)

Roque Nublo, Gran Canaria

Los rganos (La Gomera), dique

Barranco de Maspa en Tenerife

Vocabulario selectividade
ALUVIN: o material detrtico (materiais soltos ou sedimentos) transportado e depositado transitoria ou permanentemente por unha corrente de auga. Pode estar composto por area, grava, arxila ou limo. Acumlase nas canles das correntes, nas chairas inundables e nos deltas. FOZ: A foz o lugar onde un curso de auga, coma un ro, desemboca noutro corpo de auga. Un ro pode ter como foz outro ro, un lago, unha lagoa, un mar, o ocano, etc. Tamn pode ser un val estreito e profundo, rodeado por paredes case verticais, escavado polos ros en terreos calizos.

Foz de Lumbier (Navarra)

Desembocadura do Masma en Foz (Lugo)

LITOSFERA. (do grego lithos, pedra). a capa externa e rxida da Terra e est formada por materiais slidos, engloba a cortiza continental, de entre 20 e 70 Km. de espesor, e a cortiza ocenica ou parte superficial do manto consolidado, dun 10 Km. de espesor. Presntase dividida en placas tectnicas que se desprazan lentamente sobre a astenosfera, capa de material fludo que se atopa sobre o manto superior. un dos tres principais grandes ambientes fsicos da Terra, ao lado da hidrosfera e da atmosfera, que na sa relacin, encanto soportes da vida, constituen a biosfera.

MESETA: Superficie ch ou lixeiramente inclinada nunha determinada direccin, cortada por vales e situada a certa altitude sobre o nivel do mar. A sa orixe pode deberse s forzas tectnicas ou a erosin do terreo. En Espaa, a Meseta Central ocupa a maior parte do territorio, cunha altitude entre 600 e 700 m, o que fai que Espaa sexa o segundo pis de Europa en altitude, despois de Suza.
Perfil dunha etapa da Vuelta entre Valladolid e Salamanca

PENECHAIRA: Superficie de erosin, cunha topografa plana e de escasos desniveis a certa altitude sobre o nivel do mar. Est formada por vales antigos e erosionados. A sa formacin corresponde ao final do ciclo erosivo coa destrucin total dos relevos e o afloramento dos materiais antigos do Precmbrico e Paleozoico. En Espaa localzanse na zona oeste da Meseta, no zcolo paleozoico.

Penechaira de Extremadura

SOMONTANO. o nome co que se coece en Aragn s zonas de p do monte. Indica o punto onde nace unha montaa, as como a chaira formada ao p dun macizo montaoso polos aluvins. Tamn pode definir a zona onde comeza a ocupacin do chan e o asentamento dunha poboacin humana. Os ps de monte frmanse en torno das montaas altas, xeralmente despois de que estas sufriran un paroxismo tectnico, e depois foran atacados pola erosin. Nos bordos das montaas frmanse depsitos de materiais como arxilas, gravas, areas, etc., moi soltos. TCTONICA DE PLACAS. unha teora cientfica que establece que a litosfera (a porcin superior mis fra e rxida da Terra) est fragmentada nunha serie de placas que se desprazan sobre o manto fludo (astenosfera). Esta teora tamn describe o movemento das placas, as sas direccins e interaccins. Ao desprazarse chocan, sepranse ou superpense, provocando a aparicin ou destrucin do relevo. Nas zonas de contacto entre as placas poden producirse volcns e terremotos.