PENGAJIAN SOSIAL GEOGRAFI BAB 2.

2 SISTEM GEOMORFOLOGI
PEMBENTUKAN BENTUK MUKA BUMI LIPATAN, GELINCIRAN DAN GUNUNG BERAPI

LIPATAN
Merupakan

bentuk alunan yang terdapat pada batuan kerak Bumi. Berlapis-lapis. Lipatan berlaku akibat adanya daya tekanan dan mampatan. Proses lipatan juga dipengaruhi oleh tarikan graviti berhampiran dengan permukaan Bumi.

FAKTOR-FAKTOR LIPATAN

1.

2.

Daya tektonik melipatkan kerak Bumi melalui 2 proses : Proses peleburan batuan yang pejal dalam lapisan kerak Bumi. Proses mampatan secara mendatar.

ANTIKLIN
Lipatan

yang mencekung ke atas. Mempunyai lengan yang condong. Sering kali ada geologi / batuan tua di bahagian lengkungan.

SINKLIN
Bahagian

lipatan yang melendut / menggeledeng ke bawah. Dibentuk oleh geologi / batuan yang muda di bahagian tengah lengkungan.

6 bentuk muka bumi yang boleh dikaitkan dengan antiklin dan sinklin : a.Rabung Antiklin Bahagian antiklin/lintap mungkum yang menonjol daripada permukaan bumi akibat gelendingan ke atas lapisan batuan b.Rabung sinklin Gelendingan ke bawah yang bersifat keras dan tanah hakisan.

c.Rabung Homoklin Terletak antara rabung lintap mungkum dengan rabung lintap lendu. Kecil dan tirus.

d.Lurah Sinklin Lurah yang besar berada diantara 2 lintap mungkum. Dalam lurah ada sungai utama mengalir

e.Lurah Antiklin Lurah kecil yang terletak di puncak lintap mungkum. f.Lurah Homoklin Terbentuk diantara bahagian-bahagian tepi lintap mungkum dan lintap lendut. Lebih banyak ditemui.

BENTUK MUKA BUMI AKIBAT LIPATAN

a.Lipatan Simetri Kecerunan yang sama b.Lipatan Tidak Simetri c.Lipatan Lampa Apabila keadaan lipatan tertekan dan herot ke depan

d.Antiklin Rebah Keadaan lipatan tertekan dengan kuat dan jatuh ke depan. e.Nappe -Antiklin yang rebah terus mengalami tertekan sehingga wujudnya rekahan.

GELINCIRAN
Definisi Kuasa mampatan/kuasa himpitan dan kuasa tegangan membentuk retakan , rekahan dan pecahan.

JENIS-JENIS GELINCIRAN
1.Gelinciran biasa. 2.Gelinciran songsang. 2.Gelinciran rabak.

GELINCIRAN BIASA
Disebabkan

oleh kuasa tegangan. Bongkah terangkat ke atas (bongkah lampiran atas dan terjatuh ke bawah diliputi oleh bongkah lampiran bawah)

 Mempunyai

satah gelinciran curam , apabila mengalami proses gondola, akan membentuk satu permukaan seakan-akan tebing tinggi yang curam yang dikenali sebagai cerun gelinciran.

CONTOH: Sistem-sistem permatang lautan Terdapat di lembangan besar amerika syarikat

GELINCIRAN SONGSANG
Berlaku

apabila satu bahagian kerak bumi terangkat ke atas akibat daya mampatan. Apabila sudut pergerakan rendah, pergerakan ini dipanggil sesar atas.

 Membentuk

cerun gelinciran yang curam dan lurus dan berketinggian angaran tinggi anjakan itu. CONTOH: Kawasan pergunungan Jepun.

GELINCIRAN RABAK
Ciri-ciri: Terjadi akibat daya ketegangan atau mampatan. Pergerakan ini tidak menghasilkan tebing atau cerun gelinciran. Jika bergerak ke kanan dipanggil sisi kanan, dan jika ke kiri dipanggil sisi kiri.

 Pergerakan

ini disebabkan oleh kuasa

koyakan. CONTOH : Gelinciran di San Andreas , California (gelinciran sisi kanan).

GAMBAR MENYELURUH

GUNUNG BERAPI
Istilah

Gunung berapi berasal daripada perkataan Inggeris iaitu VOLCANO. diambil daripada salah satu Tuhan orang Roman zaman dahulu, iaitu VULCAN (Tuhan Api)

VOLCANO

GUNUNG BERAPI TEBAHAGI KEPADA 3 JENIS GUNUNG BERAPI UTAMA :

1.

Gunung berapi hidup/ aktif Gunung berapi pendam Gunung berapi mati/ tidak aktif

2.

3.

GUNUNG BERAPI HIDUP/AKTIF

Ia

boleh meletus pada bila-bila masa.

Terdapat

550 buah gunung berapi yang aktif di seluruh dunia.

GUNUNG BERAPI PENDAM

Dlm

500 tahun kebelakangan ini, ia tidak meletus terdapat aktiviti gunung berapi seperti mata air panas di sekeliling gunung berapi ini.

Masih

GUNUNG BERAPI MATI / TIDAK

AKTIF
Ia

tidak meletus dalam 500 tahun kebelakangan ini dan tidak ada aktiviti gunung berapi di sekitar gunung ini.

PEMBENTUKAN GUNUNG BERAPI

Terbentuk hasil daripada batu-batan cair yang terkumpul di bawah kerak bumi. Keadaan suhu yang sangat panas di bawah kerak bumi menyebabkan batu batan menjadi cair (magma). Magma terbentuk 80 km hingga 160 km di bawah permukaan bumi. Magma yang panas akan naik ke permukaan bumi kerana tekanan yang tinggi dan ketumpatan yang rendah daripada batuan di sekitarnya. Magma mengalir ke permukaan melalui lohong gunung berapi.

Kebanyakkan gunung berapi terbentuk di kawasan sempadan plat. Gunung berapi boleh terbentuk apabila berlaku pertembungan antara dua plat(benua). Ini menyebabkan salah satu plat akan terjunam ke bawah plat yang lain. Zon terbenam akan menjadi cair disebabkan suhu yang panas di bawah kerak bumi. Ini akan menambah kuantiti magma di mantel dan seterusnya mengalir ke permukaan bumi untuk membentuk gunung berapi. Sebahagian gunung berapi terbentuk di tengah plat atau jauh dari sempadan plat (kepulauan Hawaii). Kenaikkan magma dianggarkan 13-15cm setahun.

BATUAN IGNEUS

Batuan igneus berasal daripada cairan magma yang panas yang berada jauh ke dalam bumi. Apabilla cairan magma ini mengalir dan membeku di dalam lapisan-lapisan kerak bumi, ia akan menghasilkan perlbagai bentuk muka bumi IGNEUS JALAR DALAM (igneus rejahan). Jika cairan magma ini naik melepasi garisan kerak bumi pula ia akan mengalir dan membeku di permukaan bumi dan menghasilkan bentuk muka bumi IGNEUS JALAR LUAR (igneus terobosan).

BENTUK-BENTUK MUKA BUMI (IGNEUS JALAR DALAM DAN IGNEUS JALAR LUAR)
IGNEUS JALAR DALAM
DAIK SIL LOPOLIT PAKOLIT LAKOLIT

IGNEUS JALAR LUAR

KON GUNUNG BERAPI LAVA ASID KON GUNUNG BERAPI LAVA BES KON ABU KON KOMPOSIT PENARA BASALT

BATOLIT

KRATER KALDERA

Gunung berapi meletus adalah disebabkan Endapan magma di dalam perut bumi didorong keluar oleh gas yang bertekanan tinggi. Daripada letusan tersebut, gas vulkanik, lava, lahar, abu letusan, awan panas akan terhasil.
Antara ciri-ciri yang menunjukkan gunung berapi akan meletus ialah, suhu sekitar gunung meningkat, mata air menjadi kering, suara gemuruh sering keluar, tumbuhan sekitar gunung layu, binatang sekitar gunung bermigrasi.

KESAN LETUSAN
NEGATIF KEMATIAN DAN KEROSAKAN HUJAN ASID DAN PENURUNAN SUHU GLOBAL POSITIF TANAH SUBUR SUMBER GALIAN DAN BATUAN BERHABLUR

SISTEM PENERBANGAN TERGANGGU TSUNAMI TIMBUSAN ALIRAN TANAH LUMPUR/LAHAR

TENAGA GEOTERMA PELANCONGAN