BAB 4

JADUAL BERKALA UNSUR

ISI KANDUNGAN BAB 4

4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6

JADUAL BERKALA UNSUR

UNSUR-UNSUR KUMPULAN
UNSUR-UNSUR KUMPULAN
UNSUR-UNSUR KUMPULAN
UNSUR DALAM KALA
UNSUR PERALIHAN

18
1
17

4.1 JADUAL BERKALA UNSUR

4.2 UNSUR-UNSUR
KUMPULAN 18

Kumpulan
18

PENGENALAN
Unsur-unsur kumpulan 18
dikenali sebagai gas adi atau gas
lengai.
Terdiri daripada 8 unsur iaitu
helium(He), neon(Ne),
argon(Ar), kripton(Kr),
xenon(Xe) dan radon(Rn).

SIFAT FIZIK
Semua gas adi:
Tidak boleh larut dalam air
Tidak boleh mengkonduksi elektrik

Mempunyai takat lebur dan takat didih yang

rendah
Mempunyai ketumpatan yang rendah
Tidak berwarna pada suhu dan tekanan bilik

Unsur

JAR

Nombor
Proton

Jejari atom Takat

(nm)
Lebur
(C)

Takat
Didih
(C)

Ketumpatan (g
cm)

Helium

0.050

-270

-269

0.17

Neon

20

10

0.070

-248

-246

0.84

Argon

40

18

0.094

-189

-186

1.66

Kripton

84

36

0.109

-156

-152

3.45

Xenon

131

54

0.130

-112

-107

5.45

Radon

222

86

-71

-62

Jadual 1 sifat-sifat fizik

SIFAT KIMIA
Gas adi tidak reaktif secara kimia, tidak bertindak
balas dengan unsur-unsur lain dan wujud sebagai
monatom
Gas adi adalah lengai kerana petala elektron terluarnya
diisi penuh dengan elektron
Helium mempunyai 2 elektron valens yang disebut
sebagai susunan elektron duplet
Gas adi yang lain mempunyai 8 elektron valens yang
disebut sebagai susunan elektron oktet
Kedua-dua susunan elektron ini sangat stabil kerana
petala terluarnya adalah penuh

Kegunaan

NEON
Mentol yang diisi
neon
menghasilkan
cahaya merah
yang terang yang
diguna dalam
pengiklanan.

ARGON
Gas argon diguna
untuk mengisi
mentol elektrik
supaya kadar
sejatan filamen
wulfrum
dikurangkan.
Maka hayat filamen
mentol
dipanjangkan.

HELIUM
Gas helium adalah
gas kedua ringan
selepas gas
hidrogen
Ia digunakan untuk
mengisi kapal
udara dan belon
kaji cuaca
Tangki juruselam
terdiri daripada
campuran gas
helium dan oksigen

KRIPTON
Mentol yang diisi gas
kripton menghasilkan
cahaya putih yang
sangat terang
Mentol ini diguna
untuk menerangkan
landasan kapal
terbang dan mentol
rumah api

4.3 UNSUR-UNSUR
KUMPULAN 1

Unsur-unsur
Kumpulan 1

Unsur-unsur
Rubidium (
Kalium
Natrium
Litium
Fransium
Sesium

Logam aktif
Bertindak dengan air
untuk hasilkan larutan
beralkali

Sifat fizik
Logam yang lembut, mudah dipotong
Pepejal kelabu berkilat (apabila dipotong
akan jadi pudar kerana terdedah kepada
udara)
Takat lebur rendah
Takat didih rendah
Ketumpatan rendah
Konduktor haba dan elektrik yang baik
*sifat fizik logam alkali berubah mengikut
urutan
dari atas ke bawah

Sifat kimia
Mempunyai satu elektron valens
Kereaktifan logam alkali semakin bertambah
apabila menuruni kumpulan 1
Merupakan agen penurun yang baik, sangat
reaktif dan sangat elektropositif
Logam alkali yang dipanaskan terbakar dalam
gas klorin atau gas bromin untuk menghasilkan
pepejal putih klorida logam atau bromida logam
Garam karbonat, nitrat, klorida, sulfat, bromida
dan iodida adalah sebatian ion yang larut dalam
air

Tindak balas dengan oksigen

Logam alkali bertindakbalas dengan oksigen
menghasilkan oksida
(a)4Li(p) O2 (g)
2Li2O(p)
(b) 4Na(p) + O2 (g)
2Na2O(p)
(c) 4K(p) + O2 (g)
2K2O(p)
() Keaktifan meningkat menuruni kumpulan
() Oksida logam larut dalam air menghasilkan
hidroksida dengan larutan alkali
() Larutan alkali akan menukar penunjuk
phenoltalein ke merah

Tindak balas dengan air

Logam alkali bertindak balas dengan air
menghasilkan gas hidrogen dan larutan
akueus logam hidroksida
(a) 2Li(p) + 2H2O(ce)
2LiOH(ak) + H 2(g)
(b) 2Na(p) + 2H2O(ce)
2NaOH(ak) +
H2(g)
(c) 2K(p) + 2H2O(ce)
2KOH(ak) + H2(g)
Kereaktifan bertambah menuruni kumpulan
Larutan alkali logam hidroksida akan
menukar kertas litmus ke biru

Susunan elektron
Logam alkali

Susunan elektron

Li

2.1

Na

2.8.1

2.8.8.1

Rb

2.8.18.8.1

Cs

2.8.18.18.8.1

Fr

2.8.18.32.18.8.1

Langkah keselematan
semasa pengendalian
Gunakan forseps
Pakai cermin mata keselamatan
Pakai sarung tangan
Pastikan hanya seketul logam alkali yang
kecil digunakan
Litium, natrium, kalium mesti disimpan
dalam minyak parafin

4.4 UNSUR-UNSUR
KUMPULAN 17

KUMPULAN
17

KUMPULAN
17
UNSUR- UNSUR KUM. 17
FLUORIN (F)
KLORIN (Cl)
BROMIN (Br)
IODIN (I)
ASTATIN (At)

* BERACUN

*DISEBUT SEBAGAI
HALOGEN
*HALOGEN WUJUD
SEBAGAI MOLEKUL
DWIATOM

UNSUR UNSUR
KUMPULAN 17

UNSUR-UNSUR INI TERMASUKLAH:

-FLUORIN(F)
-KLORIN(Cl)
-BROMIN(Br)
-IODIN(I)
-ASTATIN(At)

SIFAT FIZIK
KUMPULAN 17

Halogen mempunyai takat lebur dan

takat didih yang rendah kerana
molekul-molekulnya oleh daya
tarikan yang lemah .

Apabila menuruni Kumpulan

17,keadaan fizik halogen pada suhu
bilik berubah daripada:

GAS

CECAIR

PEPEJAL

Takat lebur dan takat didih semakin

meningkat kerana saiz molekulnya semakin
bertambah apabila meneruni kumpulan 17 .

Halogen mempunyai ketumpatan yang

rendah tetapi sifat ini semakin meningkat
apabila menuruni kumpulan 17 .

APAKAH FLUORIN,
KLORIN, BROMIN DAN
IODIN ?

FLUORIN
merupakan gas
kuning muda.

KLORIN
merupakan gas
kuning kehijauan.

BROMIN
merupakan cecair
perang kemerahan.

IODIN
merupakan pepejal
hitam keunguan.

SIFAT KIMIA UNSUR

KUMPULAN 17

1. Halogen bertindak balas dengan air

untuk membentuk dua jenis asid

2. Halogen dalam keadaan gas

bertindak dengan ferum yang panas
untuk membentuk pepejal perang,iaitu
ferum(III) halida.
3. Halogen juga bertindak balas
dengan larutan natrium
hidroksida,NaOH untuk membentuk
natrium halida,natrium halat(I),dan
air.

Semua halogen mempunyai tujuh elektron

valens.
-Susunan elektron bagi atom unsur-unsur
Kumpulan 17:
SUSUNAN
HALOGEN
Fluorin(F)

ELEKTRON
2.7

Klorin(Cl)
2.8.7
Bromin(Br)
2.8.18.7
Iodin(I)
2.8.18.18.7
Astatin(As)
2.8.18.32.18.7

FLUORIN

KLORIN

BROMIN

IODIN

ASTATIN

-Dalam tindak balas kimia,atom halogen

menerima satu elektron untuk mencapai
susunan elektron oktet yang stabil.

-Dengan demikian,semua halogen

menunjukkan sifat kimia yang serupa

-Apabila menuruni Kumpulan 17,saiz

atom halogen semakin bertambah

-Dengan ini,petala terluar yang berisi

elektron bagi atom halogen menjadi
semakin jauh dari nukleus
-Jadi,daya tarikan nukleus terhadap satu
elektron untuk memenuhi petala terluar
menjadi semakin lemah dan semakin
sukar untuk menerima elektron.
-Kereaktifan halogen berkurang apabila
menuruni Kumpulan 17.

4.5 UNSUR DALAM KALA

Sifat unsur kala 3
Unsu
r
kala
3

Nomb
or
proto
n

Susuna
n
elektro
n

Keadaan Jejari
fizik
atom
pada
(pm)
suhu
bilik

keelekt
ronega
tifan

Na

11

2.8.1

Pepejal

186

0.9

Mg

12

2.8.2

Pepejal

160

1.2

Al

13

2.8.3

Pepejal

143

1.5

Si

14

2.8.4

Pepejal

118

1.8

15

2.8.5

Pepejal

110

2.1

16

2.8.6

Pepejal

104

2.5

Cl

17

2.8.7

Gas

100

3.0

Ar

18

2.8.8

Gas

94

Apabila Merentas kala 3

Nombor proton bertambah sebanyak satu unit
dari satu unsur ke satu unsur yang berikutnya.
Semua atom unsur mempunyai tiga petala yang
berisi elektron.
Bilangan elektron valens di dalm setiap atom
bertambah dari 1 hingga 8.
Semua unsur wujud sebagai pepejal kecuali klorin
dan argon yang merupakan gas.
Jejari dan saiz atom unsur semakin berkurang.
Keelektronegatifan unsur semakin bertambah.

Sifat asid dan sifat bes

Oksida logam yang bersifat bes :
a)natrium
b)magnesium
Oksida logam yang bersifat amfoterik :
a)aluminium
Oksida bukan logam yang bersifat asid :
a)silikon
b)fosforus Na2 MgO Al2O3 SiO2 P4O10 SO2 Cl2O7
O
c)sulfur
Oksida
b
Oksida
logam ukan
logam Oksida lo
d)klorin
ga
b
ersifat

bes

bersifa
t
amfote

bersifa
t

asid

Kegunaan separuh logam dalam

industri
Kerajang aluminium digunakan untuk membalut
makanan.
Separuh logam seperti silikon dan germanium
digunakan sebagai semikonduktor seperti diod
dan transistor.
Diod dan transistor digunakan untuk membuat
mikrocip yang dipasang pada
komputer,iPhone,dan peralatan mikroelektronik
yang lain.
Sulfur ialah komponen dalam letusan gunung
berapi.

4.6 UNSUR
PERALIHAN

Pengenalan :)

Contoh unsur peralihan Scandium(Sc),Titanium(Ti),

Vanadium(V),
Kromium(Cr) ,Mangan(Mn), Nikel (Nl) , Kuprum (Cu)
Semua unsur peralihan adalah logam
Unsur peralihan terletak di antara Kumpulan 2 dengan
Kumpulan 13
Semua unsur peralihan mempunyai takat lebur dan
takat didih yang
tinggi.
Merupakan pengalir haba dan elektrik yang baik..
Semuanya juga berketumpatan tinggi disebabkan
jisim atomnya yang tinggi,kekuatan tegangan yang
tinggi.
Mempunyai permukaan berkilau ,bersifat mulur ,
boleh ditempa .

Scadium :)
menghasilkan sumber cahaya buatan
kecekapan tinggi yang menyerupai
cahaya matahari dan membolehkan
salinan warna yang baik untuk kamera
TV.

Titanium :)
Digunakan dalam cat , ubat gigi ,
simen ,
batu permata dan peluru berpandu .
Mempunyai
tahap ketegangan yang tinggi .

Vanadium

Kuprum

Nikel

Mangan

Kromium

Ciri-ciri istimewa
Membentuk ion kompleks
- terdiri daripada logam pusat yang
dikelilingi oleh
anion atau molekul yang dikenali
sebagai ligan.
- Ion kompleks biasanya bewarna
contohnya Ferum (II) klorida , hijau .
Ferum (III) klorida , perang

Menunjukkan nombor
pengoksidaan yang berbeza dalam
sebatian
Unsur peralihan boleh menunjukkan lebih
daripada satu
nombor pengoksidaan dalam sebatiansebatiannya .
- Contohnya Ferum mempunyai dua nombor
pengoksidaan iaitu ion Ferum(II) dan ion
Ferum(III)
-

Bertindak sebagai mangkin

- Unsur peralihan atau sebatiannya boleh
bertindak
sebagai
mangkin dalam tindak balas tertentu.
- Unsur peralihan dan sebatiannya digunakan
secara
meluas di dalam proses industri seperti
berikut :-

 Membentuk ion atau sebatian

berwarna
-Sebatian unsur peralihan biasanya
berwarna
-Apabila ion kompleks ini dilarutkan dalam
air, larutannya juga
berwarna disebabkan kehadiran ion-ion
unsur peralihan
tertentu . Sebagai contoh , ion kobalt (II)
menunjukkan
warna merah jambu sementara ion
kuprum (II) menunjukkan
warna biru dalam larutan akueusnya.

Kegun
aan di
dalam
indust
ri

1. Proses Harber besi digunakan

sebagai mangkin di dalam
penghasilan ammonia , NH
2. Proses Ostwald Platinum
digunakan sebagai mangkin di dalam
penghasilan asid nitrik , NHO
3. Proses sentuh Vanadium (V) oksida
digunakan sebagai mangkin di dalam
penghasilan asid sulfurik , H SO
4. Nikel digunakan sebagai mangkin di dalam
penghasilan marjerin

TAMAT..